Een vitale en passende in- en uitbreiding van een centrum
Nieuwmarkt Lichtenvoorde
2 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
2 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Inhoud 3
Datum februari 2011 Versie 002 Projectnr. 05-4258
1. Lichtenvoorde
4
2. Het Concept
8
3. Het Plan
14
4 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
1. Lichtenvoorde
Inleiding Gekenmerkt door ondernemerszin en saamhorigheid heeft het achterhoekse dorp Lichtenvoorde van oudsher een positieve rol gespeeld in de regio. Lichtenvoorde wil deze subregionale positie behouden en graag uitbouwen. Een sterk centrum met winkels, dienstverlening, voorzieningen en horeca is daarbij cruciaal. Het zuidelijke deel van het centrum bood met enkele herontwikkellocaties een uitgelezen mogelijkheid om het centrum te versterken. Het voormalige ziekenhuis en de brandweerkazerne bestreken een groot terrein dat nagenoeg grensde aan de Markt van Lichtenvoorde. De gemeente Oost Gelre en ontwikkelaar VOG Beheer sloegen de handen ineen en legde aan het begin van deze eeuw de basis voor Nieuwmarkt Zuid.
Lichtenvoorde 5
ontwikkellocatie
Geschiedenis In 1277 liet Gieselbert van Bronckhorst, heer van Borculo, de Burcht Lichtenvoorde bouwen bij de ‘voorde’ (doorwaadbare plaats) in het centrale bekengebied. Lichtenvoorde, kerspeldorp dat rond 1397 onder de heren van Bronkhorst kwam en deel uitm aakte van de Heerlijkheid Borculo, omvatt e de plaats Lich tenvoorde en de bu urs chappen Vragender en Lichtenv oorder Bosch, Lievelde en Zieuwent. Binnen de voormalige heerlijkheid Lichtenvoorde waren twee havezaten, Tongerlo en Harreveld. De heerlijkheid Lichtenvoorde was sinds 1397 in het bezit van de graven van Bronkhorst. De leenheers chappij van de heerlijkheid werd in 1406 door Gisbert II aan het prinsbisdom Münster overgedragen. Toen het geslacht Bronkhorst in mannelijke lijn uitstierf, kwam de heerlijkheid door een uitspraak van het Hof in Arnhem in 1615 weer toe aan het hertogdom Gelre en de graafschap Zutphen. De heerlijkheid werd bij akte van 27 december 1776 gekocht door Stadhouder Will em V. Tot de Bataafse revolutie in 1795 bleef de heerlijkheid een persoonlijk bezit van de Oranjes. Nadien bleef alleen de titel ‘Heer van Lichtenvoorde’ behouden. Koningin Beatrix draagt daarom nog steeds de titel ‘Vrouwe van Lichtenvoorde’. Hoewel Lichtenvoorde in oude akten wel als stad wordt aangeduid is geen datum bekend waarop het stadsrecht werd verleend. Lichtenvoorde was echter wel omgracht en verdedigbaar. bron: wikipedia
6 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Keienslöppers Op de markt van Lichtenvoorde bevindt zich een zwerfkei van ruim 20.000 kilo. Deze kei is daar in 1874, ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III, door 99 Lichtenvoordse schoenmakers vanuit het Vragenderveld naartoe gesleept. Hemelsbreed is dat een afstand van ongeveer vier kilometer. Aan deze gebeurtenis dankt Lichtenvoorde de bijnaam ‘Keistad’ en danken de inwoners hun bijnaam ‘Keienslöppers’ (Keislepers). Bovenop de steen werd een beeld van een liggende leeuw geplaatst. Deze leeuw was ontleend aan het wapen van de heren van Bronkhorst. Deze liggende leeuw werd in 1897 vervangen door een zittende leeuw, onder wiens voorpoot het wapen van Lichtenvoorde was geplaatst. Deze tweede leeuw was medio jaren ‘60 zo verweerd en door vandalisme beschadigd dat de gemeente Lichtenvoorde aan beeldhouwer Ebner uit Bocholt opdracht gaf een nieuwe leeuw te vervaardigen. De nieuwe leeuw werd op 15 oktober 1966 geplaatst. Ook deze huidige, derde leeuw is een zittende leeuw die met één voorpoot het gemeentewapen vasthoudt. Het gemeentewapen is verkregen op 28 september 1891. Het wapen verbeeldt de leeuw zelf en een burchttoren.
Lichtenvoorde 7
6
Oost Gelre Tot 1 januari 2005 was Lichtenvoorde een zelfstandige gemeente, met de kernen Harreveld (1), Lichtenvoorde (2), Lievelde (3), Vragender (4) en Zieuwent (5). Per die datum werd de gemeente samengevoegd met Groenlo (6) en het dorp MariĂŤnvelde (7). Sinds 2006 gebruikt de gemeente Oost Gelre als officiĂŤle naam.
3
7 5
4 2 1
Aantal inwoners per 1 januari 2010 Gemeentedeel m Groenlo 4966 Harreveld 767 Lichtenvoorde 6569 Lievelde 780 Marienvelde 446 Vragender 590 Zieuwent 1148 15266
(CBS) v 5034 612 6443 698 426 517 1030 14760
v+m 10000 1379 13012 1478 872 1107 2178 30026
8 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
2. Het Concept
Het haltermodel De ontwikkelingsvisie (SAB, oktober 2002) gaat uit van een zogenaamd haltermodel; een aantrekkelijk middengebied tussen twee sterke polen. Het kernwinkelgebied van Lichtenvoorde volgt dit beeld. Het is gespannen tussen twee plekken met ruime parkeervoorzieningen en enkele grotere winkels. In het noorden is dit de Albert Heijn en in het zuiden op de Nieuwmarkt Zuid zijn dit de Jumbo, de Aldi en de Blokker. Centraal in dit model ligt de Markt van Lichtenvoorde die verblijfskwaliteit heeft gekregen als gevolg van het herpositioneren van winkels, waardoor ruimte vrij kwam voor horeca. Door de complete herinrichting van de openbare ruimte heeft dit kernwinkelgebied van Lichtenvoorde een ĂŠĂŠnduidige uitstraling.
ontwikkelingsvisie SAB
Het Concept 9
het haltermodel
10 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Doorbraak Het door FAME ontwikkelde masterplan versterkt eerder omschreven visie door een nieuwe winkelstraat ‘De Leest’ te realiseren tussen de Markt en de zuidelijke halter. Deze straat voegt zich op een natuurlijke wijze in het stratenpatroon en geeft allure aan het centrum door de tweezijdige bewinkeling en een gevarieerd aanbod aan wonen op de verdieping. Tevens zijn de massa’s zo geplaatst dat de routing van de de bewoners en bezoekers altijd is gemarkeerd door accenten. Dit zorgt voor herkenning en oriëntatie.
het masterplan
Het Concept 11
situering doorbraak
impressie parcellering Molendijk
12 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
studies en schetsen
Het Concept 13
impressie Markt en de Leest
14 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
3. Het Plan
Winkelen Een winkelgebied moet functioneren als een goedlopende machine. Alle onderdelen dienen goed op elkaar te zijn afgestemd. De uitgangspunten voor deze ‘winkelmachine’ zijn vastgelegd in het masterplan en verder uitgewerkt in de ontwerpen van de deelgebieden. De winkelrouting in het plan maakt het mogelijk om een ‘rondje’ te maken en geeft de grote supers een entree nabij de parkeervoorzieningen. Daarnaast worden deze grotere winkels door dienstverlening en kleinere commerciële ruimten afgezoomd om een aantrekkelijke plint te realiseren. Het inpandige laad- en los hof aan de Dr. Besselinkstraat met ruimte voor twee vrachtwagens zorgt voor een goede afwikkeling van bevoorrading. Het plan biedt ook ruimte aan verschillende brancheringen. Door wisseling van diepte en beukmaten van de commerciële ruimten en onderlinge relaties hebben de verschillende winkels en dienstverleners de juiste plek kunnen vinden. Dit is de basis van het goed draaiende winkelgebied Nieuwmarkt.
routing winkelgebied
Het Plan 15
begane grond
16 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 17
18 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
tweede verdieping
derde verdieping
parkeren / stijgpunten wonen daktuin commerciĂŤle ruimte dienstverlening
kelder
begane grond
Het Plan 19
Wonen De woonentrees zijn centraal in de straatwanden geplaatst en niet weggedrukt in hoeken of steegjes. Deze bewuste keuze maakt dat het wonen duidelijk aanwezig is binnen het plan en allure krijgt. De gegeven ruimte op de daken van de grote winkels is ingezet om een groen en rustig binnengebeid te realiseren waaromheen de verschillende woningen zijn geplaatst. De woningen hebben allemaal een extra ‘voorterras’ gekregen, waardoor het wonen ook deel is geworden van deze royale daktuin. Bij het ontwerp van de woningen in de 2e fase en dan met name aan de Molendijk zijn we uitgegaan van kleine appartementen variërend van ca. 50 - 75 m2 gbo. Hiermee is de startersmarkt zeer goed bediend en was dit project haar tijd enkele jaren vooruit. De verkoop en de verhuur (in 2008/2009) heeft via loting plaats moeten vinden. Onder het bouwvolume van fase 1 ligt een garage met parkeerplaatsen voor alle bewoners en zijn tevens de bergingen geplaatst. Om droog naar je auto te komen is onder de Leest door een tunneltje gebouwd. Het winkelend publiek heeft hier in de Leest geen weet van.
eerste verdieping
20 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
hoekwoning type 205
Het wonen op Nieuwmarkt Zuid kent twee kanten: het levendige winkelgebied aan de straatzijde en de rustige groene daktuinen aan de binnenzijde. Een unieke en optimaal benutte combinatie die door de bewoners zeer wordt gewaardeerd.
woning type 211
terraswoning type 109
woning type 103
22 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 23
24 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 25
26 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Zorgvuldige inpassing Het plan wordt gekenmerkt door grote en kleine panden die met hun voeten op en aan de straat staan. Een verticale parcellering die verder is uitgewerkt in verschillende typen metselwerk, puien, erkers, balkons en dakranden. Een rijk en gevarieerd beeld wat recht doet aan de schaal en maat van het centrum en het project zelf. In aansluiting op de bestaande bebouwing aan de Dijkstraat is gekozen om de klassieke driedeling van winkelplint, tussenlaag en dakverdieping als uitgangspunt te nemen bij de opbouw van de panden. Samen met de parcellering en de verspringende rooilijn is een passend en eigentijds gevelbeeld ontstaan. De gevelwand aan het parkeerterrein heeft deels meer hoogte en is niet klassiek in zijn opbouw. Door de andere schaal en maat sluit dit prima aan op de omgeving. De doorbraak van de Leest naar de Markt is zo geplaatst dat een waardevolle gevel gespaard is gebleven. Na gereedkoming van de derde fase en de renovatie van dit pand zal de aanwezige kwaliteit weer zichtbaar zijn.
Het Plan 27
28 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
30 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 31
32 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 33
34 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Het Plan 35
2
3
1
fasering plan
Programma - 7.500 m2 commerciĂŤle ruimte/dienstverlening - 106 appartementen - 98 parkeerplaatsen in stallingsgarage - Bergingen woningen en opslag commerciĂŤle ruimten in kelder - 159 parkeerplaatsen in openbaargebied Fasering Ontwerp 1e fase 2e fase 3e fase
2004 - 2010 opgeleverd zomer 2008 opgeleverd mei 2009 in ontwerp
Projectteam opdrachtgever
VOG Beheer bv, Lichtenvoorde
projectarchitect projectleiding projecttekenaars directievoering toezicht
Johan Blokland mmv Huub Pollmann Wally Glashouwer mmv Morach Delfos Ton Janssen, Frenk Waltman Jan Klijn Willem ten Bohmer
aannemer constructeur installateur fotografie
WBC, Winterswijk Goudstikker de Vries, Emmen HtW installatie techniek en Wassink installatie Hotze Eisma, Pim Geerts
36 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
38 Nieuwmarkt, Lichtenvoorde
Willemsplein 5 6811 KA Arnhem Postbus 5121 6802 EC Arnhem t 026 368 42 70 f 026 368 42 75 arnhem@famegroep.nl
Burg. Roelenweg 40 8021 EW Zwolle Postbus 674 8000 AR Zwolle t 038 425 81 11 f 038 425 81 10 zwolle@famegroep.nl
www.famegroep.nl