Sistem Pengairan Tanaman / Ladang Apa Itu Sistem Pengairan ? Merupakan satu sistem untuk membekalkan air kepada tumbuhan pada bila-bila masa. Mengapa ? Semua tumbuhan pada amnya memerlukan air yang mencukupi untuk tumbuh, membesar dan berbuah pada tahap yang terbaik. Nutrien atau baja merupakan perkara kedua. Bagaimana ? Pelbagai kaedah telah di bangunkan dan di guna pakai. Antaranya : 1. Sistem Pengairan Titis ( Drip Irrigation System ) 2. Sistem Pengairan Renjis ( Sprinkler / Spray Irrigation System ) 3. Sistem Pengairan Kabus ( Fog / Mist Irrigation System ) Sistem Pengairan Titis Secara amnya, susun atur sistem pengairan titis adalah seperti rajah di bawah :
Sistem pengairan titis merupakan sistem pengairan paling efektif setakat ini. Air terus dibekalkan kepada akar pada kadar titisan purata 2 liter sejam ( 2 LPH). Disebabkan air dibekalkan secara titis, air akan meresap ke dalam tanah dan bukan melimpah di atas permukaan tanah. Penerangan mudahnya, air di pam dari sumber air ke penapis air ke paip utama ke paip sub ke penitis air (dripper) ke akar pokok.
Cara Menentukan Saiz Paip Pastikan anda tahu kadar titisan penitis air yang digunakan. Gunakan jadual di bawah untuk menentukan saiz paip utama dan paip sub. Kadar Aliran
Kadar Aliran
Flow Rate Gallon Se Minit (gpm) 0~4 4~8 8 ~ 12 12 ~ 22 22 ~ 30 30 ~ 50 50 ~ 70 70 ~ 110 110 ~ 190 190 ~ 450
Flow Rate
Saiz Paip PVC (inci)
Saiz Paip Poli (mm)
Liter Se Minit (lpm) 0 ~ 15 15 ~ 30 30 ~ 45 45 ~ 83 83 ~ 114 114 ~ 189 189 ~ 265 265 ~ 416 416 ~ 719 719 ~ 1700
1/2 3/4 1 1-1/4 1-1/2 2 2-1/2 3 4 6
16 25 32 40 50 63 75
Contoh : Anda menggunakan pen penitis (pen dripper) dengan kadar titisan 2 liter sejam (2LPH) untuk menyiram 1000 pokok. Kadar titisan sejam untuk 1000 pokok ialah 2LPH X 1000 pokok = 2000 LPH (2000 liter sejam) = 2000/60 liter seminit = 33.33 LPM. Dari jadual di atas anda perlu menggunakan paip utama saiz 1 inci ke atas jika anda menggunakan paip PVC atau paip utama saiz 32mm ke atas jika anda menggunakan paip poli. Jadi jika anda menggunakan paip poli 16mm sebagai paip sub, bilangan pen penitis yang boleh anda gunakan adalah seperti berikut: Paip poli 16mm boleh mengalirkan air pada kadar 15 LPM, satu pen penitis boleh menitiskan air pada kadar 2 LPH = 0.0333 LPM, jadi bilangan maksima pen penitis = 15/0.0333 = 450 batang pen penitis. Dari data di atas juga, jika anda perlu menyiram pokok anda selama 10 minit untuk setiap kali siraman, setiap pokok memerlukan 0.0333 LPM X 10 =0.333 liter untuk 10 minit. Jika anda menyiram 1000 pokok, anda memerlukan 0.333 X 1000 = 333 liter, bermakna, anda memerlukan tangki air 333 liter ke atas untuk menyiram 1000 pokok selama 10 minit. Juga bermakna anda perlukan pam air yang dapat mengepam 333/10 = 33.3 LPM.
Panjang paip utama dan paip sub juga boleh ditentukan dengan jadual di bawah : Kadar Aliran Air Panjang Paip Di Benarkan (lpm) (m) 7.57 240 8.83 183 10.09 138 11.36 91 12.62 76 13.88 61 Jika anda menggunakan paip poli 16mm, bermakna aliran air ialah 15 LPM, bermakna panjang yang dibenarkan hanyalah ~ 50m. AWAS : Pen penitis yang berada dipasaran boleh menitiskan air sehingga 6 LPH mengikut tekanan air. Gunakan ‘ Pressure Compensated Dripper ‘ jika anda mahukan sistem yang lebih tepat. ‘ Pressure Compensated Dripper ‘ ialah penitis yang tidak berubah walaupun tekanan bertambah. Contoh : Pressure Compensated (PC) Dripper 2 LPH hanya akan menitiskan air sebanyak 2 LPH walaupun tekanan naik sehingga 5 kg/cm2. Bermakna, kadar siraman anda akan lebih tepat dan anda boleh menambah bilangan penitis untuk suatu panjang paip sub yang sama. *** Dapatkan ‘Unit Online Converter’ di http://www.onlineconversion.com untuk menukar LPM ke LPH dan sebagainya. Cara Memilih Penapis Air Terbaik gunakan penapis spesifikasi 120 mesh dan ke atas. Bergantung kepada sumber air, gunakan penapis MESH atau DISC. Contoh mudah, jika anda menggunakan air bersih (paip atau air bawah tanah yang bersih) gunakan penapis MESH yang berupa jaring walaupun mesh nya agak rendah. Jika punca air anda ialah air parit atau sungai, gunakan penapis DISC yang mesh nya 120 mesh ke atas. Cara mudah : Jika anda menggunakan paip utama 25mm gunakan minima penapis 25mm Cara Memilih Pam Air Pastikan anda mengira dahulu kadar aliran yang anda perlukan untuk keseluruhan sistem anda dan pengembangan masa hadapan. Tekanan pam pula mestilah 3 kg/cm2 ke atas. Spesifikasi lain seperti kuasa kuda dsb kurang memberi panduan, cuma semakin tinggi kuasa kuda semakin tinggi
tekanan yang boleh dihasilkan, tetapi pada dasarnya, sistem pengairan titis tidak memerlukan tekanan air yang tinggi. Cara Memilih Paip Utama dan Sub Terbaik gunakan paip poli, walaupun harganya agak mahal, ia lebih tahan lama dan mudah untuk disambung dsb. Cara Memilih Penitis Melalui data dan kiraan di atas, pilih penitis terbaik untuk anda. Komponen Sistem Pengairan Titis Secara mudahnya : Penyukat Masa (Timer) Pam Air Penapis Air Paip Utama Injap (Valve) Paip Sub Penitis Penyambung Paip (fitting) Secara amnya, susun atur adalah seperti rajah di bawah. Ke ‘Timer’ dsb
Penyambung Paip Utama
‘Filter’
Ke Punca Air
Paip sub
Contoh 1 : Mereka Bentuk Sistem Pengairan Polibeg
Contoh ini adalah kaedah rekabentuk paling selamat !! Maklumat : 500 polibeg, Penitis Pen 2 LPH, 16mm Tiub Poli sebagai Paip Sub, Air Parit Sebagai Punca Air, Pam elektrik, ‘Timer’. 1. Menentukan saiz Paip Utama 2LPH x 500 polibeg = 1000 LPH = 16.7 LPM, dari jadual, saiz paip utama yang sesuai ialah ¾ “ PVC atau 25mm paip poli. 2. Paip Sub, 16mm paip poli dengan panjang maksima 60m. 3. Jarak antara polibeg = 120 cm…jarak sesuai untuk cili…pokok lain boleh dipendekkan lagi. 4. Bilangan polibeg setiap Paip Sub sepanjang 60m = 60m/1.2m=50 polibeg x 2=100 polibeg 5. Jadi bilangan Paip Sub yang diperlukan = 5 Paip Sub. 6. Penapis yang sesuai ialah Disc Filter 25mm, 120 mesh. 7. Pam elektrik yang sesuai ialah pam yang boleh mengepam air pada kadar 16.7 LPM atau 1000 LPH dengan tekanan 2 bar ke atas. Susun atur adalah seperti rajah di bawah :
End Cap 25mm
Tiub 6mm
Penyambung Tiub 6mm
Penitis
Penebuk Lubang
Rubber Gromet
Lubang 4mm
Off Take 16mm Lubang 16mm
End Clip 16mm Paip Poli 16mm
Paip Poli 25mm
Contoh 2 : Mereka Bentuk Sistem Fertigasi Polibeg Sistem Fertigasi ialah sistem penyaluran baja ke dalam sistem pengairan. Asasnya adalah sama seperti di atas. Bahagian yang berubah ialah bahagian penyaluran baja iaitu sebelum pam atau selepas penapis air. CARA 1
Pam Air Ke Ladang
Dari Punca Air
Injap Penapis
Tangki Baja
CARA 2 Penapis Dari Punca Air Pam Air
Injap
Ke Ladang Penyalur Baja
Tangki Baja
Cara 1 ialah kaedah konvensional dimana baja dibancuh didalam tangki baja dan terus disedut kedalam sistem pengairan. Cara 2 menggunakan ‘ventury injector’ sebagai penyalur baja kedalam sistem pengairan. Cara 2 tidak memerlukan tangki baja yang besar sebab kadar penyaluran baja dapat dikawal oleh ‘ventury injector’.
Contoh 3 : Mereka Bentuk Sistem Fertigasi Ladang Cili Menggunakan Pita Titis (Drip Tape) Pita Titis (Drip Tape) ialah sejenis pita atau tiub yang telah ada lubang penitis atau ‘emitter’ di atas permukaan pita tersebut. ‘Emitter’ tersebut ditanam (moulded) di atas permukaan tersebut pada jarak yang tetap seperti 10cm, 20cm, 40cm, 50cm dan sebagainya. Digunakan di atas atau dalam tanah atau batas.
Pita Titis Yang Di Gulung
Pita Titis Setelah Di Masukkan Air
Pita Titis Yang Menitiskan Air
Pita Titis Kedudukan Mata Penitis & Jarak Antara Mata Pita Titis Cara Guna &
Contoh ini adalah kaedah rekabentuk paling selamat !! Maklumat : Billangan pokok = 500, Mata Penitis 2 LPH, Air Parit Sebagai Punca Air, Pam elektrik, ‘Timer’, pokok cili, tanam atas batas. 1. Menentukan saiz Paip Utama 2LPH x 500 Mata Penitis = 1000 LPH = 16.7 LPM, dari jadual, saiz paip utama yang sesuai ialah ¾ “ PVC atau 25mm paip poli. 2. 3. 4. 5. 6.
Panjang maksima Pita Titis ialah 100m mengikut spesifiksi asal. Jarak antara pokok cili ialah 1.2m. Bilangan pokok untuk setiap 100m ialah 100/1.2 = 83. Jadi bilangan baris pita titis = 500/83 = 6 baris. Penapis yang sesuai ialah Disc Filter 25mm, 120 mesh.
7. Pam elektrik yang sesuai ialah pam yang boleh mengepam air pada kadar 16.7 LPM atau 1000 LPH dengan tekanan 2 bar ke atas. Susun atur adalah seperti rajah di bawah :
Paip Utama 25mm Penyalur Baja Pita Titis 6 baris
End Cap 25mm
Rubber Gromet
Off Take Utk Pita Titis
Disambung kepada injap atau dilipat sahaja
Lubang 16mm Paip Poli 25mm
Pita Titis Jarak Mata 20cm