Ο Βιβλιοπόντικας είναι μια περιοδική έκδοση του Τμήματος Βιβλίου του Ποντιακού Συλλόγου Κατερίνης «Παναγία Σουμελά» Τ Ε Υ Χ Ο Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ 40 * ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΥΛΑΥΛΑΚΟΥ*
60 100 * ΤΗΛ: 2351021596— W W W.S OU ME LA. GR
ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΔΗΣ ΣΤΟ ΤΗΛ. 69375630112
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ:
Επίσκεψη στην Ε.Π.Μ
2
Γνωριμία με τους Αργοναύτες Κομνηνούς
2
Οι εκδόσεις των Αργοναυτών Κομνηνών
2
Βιβλίο: Ο Πολιτισμός του Πόντου
3
Βιβλία: Τα πιο διαβασμένα
3
Βιβλίο: Σαχταρίτσα Μαρίτσα
3
Βιβλία: Νέες εκδόσεις
4
1
Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ
2 0 1 4
Το Τμήμα Βιβλίου– μια μικρή
παρουσίαση Το Τμήμα Βιβλίου αποτελεί μία από τις μόνιμες δράσεις του Συλλόγου με σκοπό την συλλογή και διάδοση κάθε έντυπης η ηλεκτρονικής πληροφορίας που σχετίζεται με τον Ποντιακό ή τον ευρύτερο προσφυγικό χώρο. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την διάθεση βιβλίων - χαρτών και δίσκων στις καθιερωμένες ή έκτακτες εκδηλώσεις του Συλλόγου αλλά και στην διαρκή έκθεση της πολιτιστικής του στέγης. Παράλληλα λειτουργεί βιβλιοθήκη με ελεύθερη πρόσβαση και δανεισμό των τόμων της. Η βιβλιογραφία της, με αναφορά στον Ποντιακό Ελληνισμό, διαθέτει περίπου 600 τίτλους βιβλίων και αυτή που αναφέρεται σε μια ευρύτερη ποικίλη θεματογραφία περίπου 400. Ο εμπλουτισμός της στηρίζεται στα όποια έσοδα προκύ-
πτουν από τις σχετικές δράσεις του Συλλόγου, στις χορηγίες ιδιωτών και στις χορηγίες εκδοτικών οίκων ή άλλων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Η μετακίνηση
Η βιβλιοθήκη
των δομών του Συλλόγου στην νέα πολιτιστική τους στέγη το 2009, λειτούργησε πολύ θετικά για την οργάνωση και ανάπτυξη του Τμήμα-
τος Βιβλίου. Σήμερα φιλοξενείται σε έναν λειτουργικό και αξιοπρεπή χώρο στο ισόγειο του κτηρίου που διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για περαιτέρω εξέλιξη. Είναι σημαντικό να τονιστεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία που δείχνουν εδώ και χρόνια όλες οι διοικήσεις για την υπόθεση του βιβλίου δημιουργώντας μια παράδοση που ξεχωρίζει και σηματοδοτεί τον χαρακτήρα του Συλλόγου. Φιλοδοξία των ανθρώπων του είναι η ενίσχυση και η οργάνωση της βιβλιοθήκης στη βάση των διεθνών κανόνων ταξινόμησης καθώς και η διασύνδεσή της με άλλες, προκειμένου να διευρύνει την χρηστικότητά της. Βασικότερο όμως μέλημά της είναι η ενδυνάμωση της σχέσης της με τους φίλους του βιβλίου.
Το φεστιβάλ βιβλίου Τον Ιούνιο που μας πέρασε ο Σύλλογός μας διοργάνωσε το 15ο Φεστιβάλ Βιβλίου του Ποντιακού και Προσφυγικού Ελληνισμού. Μια μοναδική στο είδος της τριήμερη έκθεση βιβλίου που αναπτύσσεται στην κεντρική πλατεία της πόλης και παρουσιάζει πάνω από 400 τίτλους. Πα-
ράλληλες μουσικές και χορωδιακές εκδηλώσεις καθώς και σχετικές ομιλίες, συνοδεύουν αυτή την γιορτή του βιβλίου που γίνεται κάθε χρόνο εκεί στα τέλη της άνοιξης και στην αρχή του καλοκαιριού. Η εκδήλωση αυτή, θεσμός πια της πόλης, ξεκίνησε με εμπνευστή και μπροστάρη τον Γιώρ-
γο Μωυσίδη, εμβριθή γνώστη και ερευνητή της ποντιακής ιστορίας και λαογραφίας. Τα τελευταία δύσκολα οικονομικά χρόνια της χώρας το φεστιβάλ διατηρεί τη ζωτικότητά του σε πείσμα των καιρών, εξακολουθώντας να συστήνει στο κοινό του τον ποντιακό και προσφυγικό πολιτισμό.
ΣΕΛΙΔΑ 2
Επίσκεψη στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
Ο 1ος τόμος του Αρχείου Πόντου του 1927
“Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1930 από την σύμπραξη των Τραπεζούντιων «Κομνηνών» με τους Κερασούντιους «Αργοναύτες» που υπήρχαν ήδη στον Πόντο
Τον Ιούνιο που μας πέρασε ο Σύλλογός μας πραγματοποίησε διήμερη εκδρομή στην Αθήνα μετά από πρόταση του Τμήματος Βιβλίου. Προτεραιότητα του προγράμματος υπήρξε η επίσκεψη στο κτήριο της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών στη Νέα Σμύρνη. Εκεί μας υποδέχθηκε η έφορος του μουσείου, ιστορικός κα Λένα Καλπίδου η οποία μας ξενάγησε στους χώρους του καθώς και στην πολύτιμη βιβλιοθήκη της. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Επιτροπή είναι
επιστημονικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1927 με πρωτοβουλία του γιατρού Θεοφύλακτου Θεοφυλάκτου και αποτελεί την «Ακαδημία», θα μπορούσαμε να πούμε, του Ποντιακού χώρου. Εκδίδει ήδη από το 1927 μέχρι σήμερα, σε 54 τόμους και 20 παραρτήματα , το επιστημονικό περιοδικό «Αρχείο Πόντου», έναν πραγματικό θησαυρό γνώσης, έρευνας και προβληματισμού γύρω από την ποντιακή ιστορία και λαογραφία. Η εκδοτική της δραστηριότητα περι-
λαμβάνει επίσης χάρτες, λευκώματα, κάρτες, dvd και άλλα. Το σημερινό κτήριο της Επιτροπής θεμελιώθηκε το 1980 με την επωνυμία «Στέγη Κειμηλίων του Ελληνισμού του Πόντου» και φιλοξενεί μόνιμη έκθεσημουσείο, βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, αίθουσα διαλέξεων και γραφεία. Ολοκληρώνοντας την επίσκεψή μας στους φιλόξενους χώρους της επιτροπής ανταλλάξαμε αναμνηστικά δώρα.
Γνωριμία με τον Σύλλογο Ποντίων «Αργοναύται -Κομνηνοί» Η επόμενη στάση του προγράμματος της εκδρομής στην Αθήνα περιελάμβανε επίσκεψη στο κτήριο του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί» της Καλλιθέας. Πρόκειται για έναν ιστορικό και ιδιαίτερα δυναμικό Σύλλογο με σημαντική παρουσία στον οργανωμένο ποντιακό χώρο. Μας υποδέχθηκαν εγκάρδια στο επιβλητικό κτήριο του Συλλόγου τους
και μας ξενάγησαν στην παρελθόν και στο παρόν με λόγο αλλά και με εικόνα μέσα από την προβολή σχετικού αφιερώματος. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1930 από την σύμπραξη των Τραπεζούντιων «Κομνηνών» με τους Κερασούντιους «Αργοναύτες» που υπήρχαν ήδη στον Πόντο από το 1908. Εντύπωση μας προκάλεσε η περιουσιακή παρακαταθή-
κη που πρόβλεψαν οι ιδρυτές του Συλλόγου προκειμένου να τον καταστήσουν αυτόνομο οικονομικά. Ανάμεσα σε πολλά άλλα, μια οργανωμένη βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και μια υπέροχη ιματιοθήκη συμπλήρωσαν την εξαίρετη εικόνα που σχηματίσαμε για τον σπουδαίο αυτό Σύλλογο.
από το 1908.”
Η εκδοτική παραγωγή του Συλλόγου
Ποντίων «Αργοναύται—Κομνηνοί» Στο επιμύθιο της επίσκεψης της ομάδας του Συλλόγου μας στους χώρους των «ΑργοναυτώνΚομνηνών» της Καλλιθέας έγινε η καθιερωμένη ανταλλαγή δώρων ανάμεσα στον Πρόεδρο του Συλλόγου
Το έμβλημα των Αργοναυτών Κομνηνών
Ο
ΒΙΒΛΙΟΠΟΝΤΙΚΑΣ
μας κ. Άρη Κασιμίδη και στον πρόεδρο των Αργοναυτών κ. Θεόφιλο Καστανίδη ο οποίος πρόσφερε αντίτυπα των εκδόσεών τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εξής: 1. Ανδρεάδη Χρήστου, «Το Τσαγράκ της Κερασούντας του Πόντου», 1999 2. Ζερζελίδη Ι. Γεώργιου, «Η Σωνίτσα-Διήγημα
στο ιδίωμα της Ματσούκας», 1967 3. Συλλογικό, «Ομιλίες για τον Ελληνισμό του Πόντου 1988-1989», 1990 4. Συλλογικό, «Τιμητική εκδήλωση για τον Οδυσσέα Λαμψίδη 12/5/1988», 1988 5.Τσιρκινίδη Χάρη, « Πόντιοι Ποιητές - Ανθολόγιο», 1996
ΤΕΥΧΟΣ
1
ΣΕΛΙΔΑ 3
Βιβλιοπαρουσίαση «Ο Πολιτισμός του Πόντου» του Ομέρ Ασάν
Η επιλογή για την παρουσίαση του βιβλίου του Ομέρ Ασάν «Ο Πολιτισμός του Πόντου» των εκδόσεων «Αφοί Κυριακίδη» του 1998 έχει συμβολικό χαρα-
κτήρα, αφού ήταν το πρώτο βιβλίο για τον Πόντο που απέκτησα στο 1ο Φεστιβάλ του Συλλόγου. Ο Ομέρ που κατάγεται από το Τσορούκ της ποντιόφωνης περιοχής του Όφεως στα Ανατολικά της Τραπεζούντας μας εισάγει σε ένα ταξίδι αναζήτησης ταυτότητας σε μια πολυεθνική χώρα, ζώντας ταυτόχρονα σε μια πόλη που από το μέγεθός της και μόνο συνθλίβει την ιδιαιτερότητα. Το πρωταρχικό ερώτημα και η αφετηρία της έρευνάς του αφορά την γλώσσα που μιλούν οι γονείς και οι παππούδες του. Στην
προσπάθειά του να απαντήσει σε αυτό, τον οδηγεί όλο και πιο βαθιά στο πολιτισμικό παρελθόν του τόπου του. Αυτή η αναζήτηση αλλά και η δημοσίευση των αποτελεσμάτων της στην παρούσα έκδοση τον έφεραν τελικά αντιμέτωπο με την εθνικιστική ανασφάλεια της χώρας του. Οι διώξεις και οι απειλές για την ζωή του πρόσθεσαν άλλο ένα λιθαράκι στον αγώνα για την ελευθερία του λόγου, της έκφρασης και του ατομικού αυτοπροσδιορισμού. «Ο Πολιτισμός του Πόντου» του Omer Asan, Αφοί Κυριακίδη,
Το Ροδάφνον του Κώστα Διαμαντίδη θα μπορούσε να θεωρηθεί
Τα βιβλία με την μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα
το best seller της
Ανεξάρτητα από την ποιότητα του περιεχομένου και την επιμέλεια της έκδοσης, κάποια βιβλία βρίσκονται ψηλά στην προτίμηση των αναγνωστών για διάφορους λόγους. Θα παραθέσουμε μια λίστα με τα πιο περιζήτητα σύμφωνα με την δική μας εμπειρία. 1. « Το Ροδάφνον» του Κώστα Διαμαντίδη (Διήγημα στην ποντιακή διάλεκτο)
2. «Το αμπέλι μας στον Πόντο» του Όμηρου Μαυρίδη (Διήγημα στην νεοελληνική) 3. «Η Ταμάμα» του Γιώργου Ανδρεάδη (Διήγημα στην νεοελληνική και ποντιακή) 4. «Τα ανέκδοτα του ποντιακού λαού» του Γιώργου Ανδρεάδη 5. «Τα τραγούδια του ποντιακού λαού» του Στάθη Ευσταθιάδη (Μνημειώδης συλλογή) 6. «Κορίτσ΄παιδίν» της Αντωνιάδου -Κεσίδου Βέρας
(Διήγημα στην ποντιακή) 6. Ποντίων Εδέσματα της Θωμαίδας Κιζιρίδου (Συλλογή συνταγών μαγειρικής) 7. «Ανατολικός Πόντος» του Σάββα Καλεντερίδη ( Ταξιδιωτικός οδηγός) 8.«Ούτε τ όνομά μου (Γενοκτονία και επιβίωση- Μια αληθινή ιστορία του Πόντου)» της Thea Halo
κατηγορίας
του
Βιβλιοπαρουσίαση > «Σαχταρίτσα Μαρίτσα» - Από τα παραμύθια του ποντιακού ελληνισμού των Γαλανίδου-Μπαλφούσια Έλσας / Χριστοφορίδη Ε. Χριστόφορου Το κλασικό παραμύθι της Σταχτοπούτας όπως το έπλασε η ποντιακή λαϊκή παράδοση ανέλαβαν να μας παρουσιάσουν οι δυο γνωστοί συγγραφείς. Η δική τους συμβολή έγκειται κυρίως στην δημιουργία μιας θεατρικής διασκευής του παραμυθιού όπως το διέσωσε ο αείμνηστος ερευνητής και συγγραφέας Σίμος Λιανίδης, στο Αρχείο Πόντου του 1962. Οι δύο
παραλλαγές της ίδιας ιστορίας η μία από την Ίμερα και η άλλη από την Τραπεζούντα, υπήρξαν οι βάσεις της διασκευής οι οποίες ωστόσο παρουσιάζονται αυτούσιες στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Σημαντικό στοιχείο της εξαίρετης απόδοσης της ποντιακής στην οποία είναι γραμμένο όλο το βιβλίο, είναι το γλωσσάρι με την νεοελληνική απόδοση των «δύσκολων»
λέξεων της διασκευής ή το λεξιλόγιο στο υποσέλιδο των παραλλαγών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ωμότητα κάποιων σκηνών στις παραλλαγές. Το βιβλίο έτσι και αλλιώς απευθύνεται σε «μεγάλα παιδιά» λόγω «γλώσσας». Από τις εκδόσεις Κυριακίδη του 2014, 11€. Γ.Π
Η Σαχταρίτσα - Μαρίτσα
ΤΟ «ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ» ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ Ο Ποντιακός Σύλλογος Κατερίνης «Παναγία Σουμελά» ιδρύθηκε το 1990 με σκοπό να Ο Βιβλιοπόντικας συντάσσεται με ευθύνη του Τμήματος Βιβλίου και με την ελεύθερη συμβολή των μελών ή φίλων του Συλλόγου
συμβάλει στην έρευνα, διατήρηση και διάδοση του πολιτισμού του Πόντου. Για τον σκοπό αυτό συντηρεί τμήματα χορού, μουσικών οργάνων, χορωδίας, βιβλίου, βυζαντινής μουσικής και αγιογραφίας. Περηφανεύεται
Υπεύθυνοι στο Τμήμα Βιβλίου είναι οι: Ποικιλίδης Γιάννης - Έφορος Αμοιρίδης Παναγιώτης - Μέλος Δημόπουλος Δημήτρης - Μέλος
επίσης για το ιδιαίτερα δραστήριο και πρωτοπόρο τμήμα αιμοδοσίας του. Διακρίνεται
για τις μόνιμες δράσεις του όπως το Φεστι-
Από το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2014 το τμήμα βιβλίου θα είναι ανοιχτό κάθε Σάββατο πρωί, στις εκδηλώσεις του Συλλόγου και μετά από συνεννόηση.
βάλ Βιβλίου, το Ποντιακό Πανηγύρι, η Ημέρα αγάπης και Αλληλεγγύης, ο Ετήσιος Χορός αλλά και για τις έκτακτες πρωτοβουλίες και δράσεις που αναλαμβάνει για την κοινωνία και τον πολιτισμό.
Ζητούνται φίλοι και χορηγοί να διευρύνουμε τις δυνατότητές μας Επισκεφθείτε μας στο web : www.soumela.gr
Νέες εκδόσεις & παρουσίες στα ράφια μας Η φρενήρης εκδοτική δραστηριότητα των τελευταίων 15 χρόνων έχει πια κοπάσει έχοντας επανέλθει σε πιο αργούς ρυθμούς. Καινούργια βιβλία βέβαια είναι κι αυτά που πρόσφατα έχουμε ανακαλύψει ή προμηθευθεί, όντας εκδόσεις παλιότερων ετών. Ας ξεκινήσουμε όμως από την παραγωγή του 2014:
κατηγορία του.
φεστιβάλ βιβλίου.
- «Ιμπραχήμ, ο γιός του Ηρακλή» του Νίκου Πετρίδη, από τις εκδόσεις Ινφογνώμων, είναι το μυθιστόρημα που παρουσιάστηκε από τον συγγραφέα και τον εκδότη του, στην διάρκεια του φετινού
Από τις εκδόσεις προηγούμενων ετών που προμηθευτήκαμε αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής:
- «Τραπεζούς, η πόλη στο φώς του πολιτισμού της» της Παπαδοπούλου - Συμεωνίδου Παρυσάτιδας από τις εκδόσεις University Press του 2011.
- «Στον ανεμοστρόβιλο του ξεριζωμού» της Δήμητρας Καπελούζου από τις εκδόσεις Διώνη, με ειδικό ενδιαφέρον για εμάς, αφού το ιστορικό μυθιστόρημά της δραματοποιεί την αυτογραφία του δικού μας, πρωτοπόρου δημοσιογράφου, Σάββα Κανταρτζή. - «Το λεξικό της ποντιακής διαλέκτου» του Μιλτιάδη Κηρυκόπουλου, σε ιδιωτική έκδοση των 321 σελίδων και στην πολύ προσιτή τιμή των 18 € για την
- Το Συλλογικό έργο «Το 1922 και οι πρόσφυγες (μια νέα ματιά)» σε επιμέλεια Αντώνη Λιάκου από τις εκδόσεις Νεφέλη του 2011.
- «Ο Βυζαντινός Πόντος (4ος 15ος αιώνες μ.χ) - Ιστορικές συμβολές» του Αλέξιου Σαββίδη, έκδοση 2013, από την Ε.Π.Μ.
«Ιμπραχήμ, ο γιός του Ηρακλή» από τις εκδόσεις Ινφογνώμων
- «Μανουσάκια στην Ίμερα» του Α. Φωστηροπούλου, 2012 σε επανέκδοση από Κυριακίδη.