ឆ្នេរសមុទក ្រ ម្ពុជា កសាងអនាគតសម្រាបប ់ រិស្ថាន តំបន់ឆ្នេរ ន ិងស មុទក ្រ ម្ពុជា ប្រកបដោយនិរន្តរភាព
ឆ្នេរសមុទក ្រ ម្ពុជា កសាងអនាគតសម្រាបប ់ រិស្ថាន តំបន់ឆ្នេរ ន ិងស មុទក ្រ ម្ពុជា ប្រកបដោយនិរន្តរភាព
រក្សាសិទ្ធិ © Fauna & Flora International, 2016.
ផលិតដោ យ Jeremy Holden/FFI & Marianne Teoh/FFI. កែសម្រួលភាសាខ្មែរដោយ ជា ផល្លីន & អ៊ុក ដានេ
រូបថត © Paul Colley, Jeremy Holden & Marianne Teoh/FFI.
១
សេចក្តថ ី ្លែងអំណរគុណ សៀវភៅនេះ ត្រូវបានចងក្រងឡើងដោ យការប្រមូលផ្តុំរូបថតប្រណីតៗ ដែលបង្ហាញពីភាពរុងរឿងនៃតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រនៃ
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សៀវភៅនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយគម្រោងអភិរក្សតំបន់ឆ្នេរនិងសមុទ្រ របស់អង្គការ សត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិអ ន្តរជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា សម្រាប់គាំទ្រដល់សហគមន៍ម ូលដ្ឋាន អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនានា និងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការពារបរិស្ថានត ំបន់ឆ្នេរស មុទន ្រ ប ៃ ្រទេសកម្ពុជាឲ ្យនៅ តែស ្រស់បំព្រងស ម្រាបអ ់ នាគត។
យើងសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះដៃគូផ្លូវការក្នុងគម្រោងនានា ដែលមានជាអាទិ៍ រដ្ឋបាលជលផលកម្ពុជា មូលន ិធិសង្សារ
សាកលវិទ្យាល័យភូមិនភ ្ទ ្នំពេញ។ ការងារទាំងនេះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅប ានឡើយប្រសិនបើគ ្មានការគាំទ្រពីស្ថាប័នម ្ចាស់ ជំនួយនា នា ដែលមានជាអាទិ៍ មូលនិធិ Prince Albert II of Monaco Foundation www.fpa2.com , Darwin Initiative, Arcadia និង នាយកដ្ឋានត ន ្រី ិងស ត្វព្រៃស.រ.អា (US Fish & Wildlife Service)។
ជាចុងក្រោយ យើងសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះអ្នកគ្រប់គ្នា អង្គការនានា និងសហគមន៍ទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេស កម្ពុជា ដែលបានធ្វើការយ៉ាងសកម្មរួមគ្នាដើម្បីរក្សាបាននូវអនាគតសម្រាប់បរិស្ថានតំបន់ឆ្នេរ និងសមុទ្រនៃប្រទសកម្ពុជា ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
២
មាតិកា
៣
១ សេចក្តផ ី ្តើម
៥
២ ទីជម្រក
៩
៣ សត្វស មុទ្រ
២១
៤ របរចិញ្ចឹមជីវិតតា មតំបន់ឆ្នេរ
២៩
៥ បញ្ហប ា ្រឈមនានា
៣៣
៦ ប្រភេទរងការគំរាមកំហែង
៤៣
៧ ដំណោះស្រាយ
៤៩
៨ ធ្វើការជាមួយគ្នា
៥៩
៩ សម្លឹងទៅ អ នាគត
៦៥
៤
១
សេចក្តផ ី ្តើម
៥
ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជាលាតសន្ធឹងប្រវែង ៤៤០គ.ម និងមានកោះចំនួនច្រើនជាង៦០។ ព្រៃត្រូពិកបង្កើត ឲ្យមានស្ទឹង ដែលហូរចាក់ចូលមកក្នុងសមុទដ ្រ ែលមានទឹកពណ៌ខៀវស្រងាត់។ ឆ្នេរខ្សាច់ ឆក កោះ ព្រៃកោងកាង និងផ ្កាថ្ម លយចេញពីឆ ្នេរសមុទក ្រ ម្ពុជា ចូលទៅក្នុងឈ ូងស មុទថ ្រ ៃ។
រូបភាព និងឧ ទាហរណ៍ជាច្រើននៅក្នុងស ៀវភៅនេះ បានមកពីប ្រជុំកោះរ៉ុង រួមមានកោះត្រូពក ិ ទាំងប្រាំពីរ ដែលនៅរា យប៉ាយនៅក្នុងដែនទឹកភាគនិរតីនប ៃ ្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានប្រកាសនៅឆ្នាំ
២០១៦ ជាតំបន់គ្រប់គ្រងជ លផលសមុទ្រ ពោលគឺ តំបន់កា រពារសមុទធំជា ្រ ងគេដ ំបូងប ំផុតនៅ កម្ពុជា។
ឆ្នេរខ្សាច់ដ ៏ស្រស់ស្អាត ភូមិនេសាទជាប្រពៃណី និងស្ទឹងពត់ពេន ដែលអមសងខាងដោយ ព្រៃកោងកាង សុទ្ធសឹងបង្កើតភាពទាក់ទាញឲ្យអ្នកទាំងឡាយចាប់ចិត្តស្រឡាញ់ឆ្នេរសមុទ្រ កម្ពុជា។
៦
៧
៨
២
ទីជម្រក
៩
១០
ទីជម្រកដ ែលតភ ្ជាប់គ្នា ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ទ្រទ្រង់ទីជម្រកធ ម្មជាតិដែលមានភាពចម្រុះ និងស្មុគស្មាញ។ ផ្កាថ្មចម្រុះពណ៌ មានលកណ ្ខ ៈផយ ុ ស្រយ ួ លត ូ លាស់នៅពក ី ម ោ្រ ទក ឹ រលក ស្មស ៅ មុទស ្រ តនៅតា ិ្ថ មកន្លង ែ ដែលមាន ទឹករាក់ៗន ៃឆ្នេរសមុទ្រ និងព្រៃកោងកាងដែលលូតលាស់យ៉ាងស្រស់ត្រកាលជាមួយមុខងារការពារ
ឆ្នេរសមុទ្រ។ ប្រព័នអ ្ធ េកូឡូស៊ីទាំងនេះតភ ្ជាប់គ្នាឥតដាច់។ ប្រព័ន្ធទាំងនេះរួមជាមួយគ ្នា ដើម្បីទ្រទ្រង់
ការរស់នៅនសា ៃ រពាង្គកាយ មានជីវិត និងផ ្តល់ជាចំណីអាហារ និងធ នធានសម្រាប់សហគមន៍ ក្នុង តំបន់ឆ្នេរនៅ ទ ូទាំងប្រទេសក ម្ពុជា។
១១
១២
ដែនជ ម្រកស ្មៅសមុទ្រ
១៣
វាលស្មៅសមុទ្រ ជាជម្រកដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់សារពាង្គកាយរស់នៅក្នុងសមុទ្រ។ រុក្ខជាតិ
ដែលមានផ្កាទាំងនេះ ដុះយ៉ាងក្រាស់នៅក្រោមផ្ទៃទឹក ដោយផ្តល់ចំណីអាហារ និងកន្លែងជ្រកកោនសម្រាប់ សហគមន៍សត្វខុសៗគ្នាជាច្រើន។ ពពួកសេះសមុទ្រតូចៗជាប្រភេទសត្វឥតឆ្អឹងកង ដែលពុំសូវមានអ្នកស្គាល់
ហើយពពួកល្មិច និងសូម្បីតែពពួកជ ្រូកទឹក សុទ្ធសឹងពឹងផ្អែកលើវត្តមាននៃស្មៅសមុទ្រទាំងនេះសម្រាប់ការរស់រាន មានជីវិត។
ស្មៅសមុទ្រមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ខាងជីវសាស្ត្រ ដោយផ្តល់ជាកន្លែងលូតលាស់ និងជ្រកកោនសម្រាប់កូនត្រី
និងស ត្វឥតឆ្អឹងកង ក្នុងដំណាក់កាលងាយរងគ្រោះនៃជីវិតរបស់ពួកវា។ ស្មៅសមុទ្រ ក៏មាននាទីសំខាន់ខាង រូបសាស្ត្រផងដែរ ដោយមាននាទីត្រងយកកំទេចកំណកដែលធ្វើឲ្យទឹកថ្លា និងកាត់បន្ថយសំណឹកតាមឆេរ្ន សមុទ្រ។
ទោះបីបា នទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ត្រឹមតិចតួចក៏ដោយ ស្មៅសមុទ្រស្ថិតក ្នុងចំណោមប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីដែលមាន ផលិតភាពខ្ពស់ និងមា នសារៈសំខាន់បំផុតខា ងជីវសាស្តល ្រ ផ ើ ែនដីយ ើងន េះ។ ១៤
១៥
កោងកាង កោងកាងដុះលូតលាស់នៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រនៃប្រទេសកម្ពុជា និងមាននាទីជា របាំងធ ម្មជាតិ
សម្រប ា កា ់ រពារឆរេ្ន សមុទ។ ្រ កោងកាងមានបព ្រ ន ័ ឫ ្ធ សដល ែ លត ូ លាស់បានល្អ ដោយ ច ាក់ជាប់នៅក្នង ុ ភក់ ជារបាំងការពារទល់នង ឹ ខយ្ ល់ពយ្ ះុ និងទប់សត ា្ក ស ់ ណ ំ ក ឹ ឆរេ្ន សមុទ។ ្រ បណ្តញ ា ឫស ច ាក់ចល ូ ទៅក្នង ុ ភក់ល្បាប់ដែលមានជីជាតិ ដោយផ្តល់ជាល ំនៅស្ថានដ៏មានសុវត្ថិភាពសម្រាប់សារពាង្គកាយ មានជីវិត
ជាច្រើនពាន់ប្រភេទ និងមាននាទីជាទីតាំងធ ម្មជាតិសម្រាប់កូនសត្វសមុទ្រនានាលូតលាស់ ដូចជា បង្គារ ក្តាម និងត ដ ្រី ែលមានសារៈសំខាន់ខាងសេដ្ឋកិច្ច។
កោងកាងមានមែក និងស្លឹកដែលលូតលាស់យ៉ាងក្រាស់ និងប្រព័ន្ធឫសដែលផ្តល់មុខងារការពារ
សម្រាប់ជាទីជម្រកនៃសត្វព្រៃនានា។ សត្វស ្លាបត្រូពិក ដូចជាសត្វកេងកងតូច និងសត្វក្បាលធំ ឆ្នេរសមុទ្រ ដែលសុទ្ធសឹងជាប្រភេទរងការគំរាមកំហែង ត្រូវបានសង្កេតឃើញ នៅទីនេះ ចំណែកក ង្កែប ទឹកប្រៃ ដែលជាប្រភេទស ៊ីក្តាម ក៏ជ្រកព ួនក ្នុងប ្រព័នឫ ្ធ សដស ៏ ្មុគស្មាញនេះផ ងដែរ។
១៦
ផ្កាថ្ម
១៧
ផ្កថ ា ្ម មានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រប ា ជ ់ វី ត ិ ។ នៅទទា ូ ង ំ ពភ ិ ពលោក ផ្កថ ា មាន ្ម វិសាលភាព តិចជាង ០,១%
នៃផ បា ្ទៃ តសមុទ្រ ប៉ុន្តែវាជា លំនៅស្ថានសម្រាប់សត្វសមុទច ្រ ្រើនជាង ២៥%។ ផ្កាថនៅ ្ម កម្ពុ ជា ច្រើនដុះ
ប៉បះ្រ ទក ឹ នៅតាមមាត់ចង ំា្រ ស មុទ្រ ដល ែ មានទក ឹ រាក់ ដោយផល ្ត ជា ់ ទីជ ម្រកស ម្រប ា ស ់ ត្វដល ែ រស់នៅក្នង ុ ស្ថានភាពអាថ៌កំបាំងតូចៗ ក៏ដូចជា ហ្វូងត្រីជាច្រើនដែលជាបង្អែកសម្រាប់អ្នកនេសាទនៅតាមមូលដ្ឋាន ផងដែរ។
ផ្កថ ា ្ម ផ្សឡ ំ ង ើ ដោ យសត្វតច ូ ៗជាច្រន ើ ដល ែ ហៅថា ប៉ល ូ ប ី ដល ែ អាចសប ូ្រ យកថាមពលពព ី ន្លព ឺ ្រះអាទិតយ្ ដោយបប ើ្រ ស ា្រ សា ់ រយ ា៉ ឯកកោសិកា ដល ែ រស់នៅក្នង ុ ខន ួ្ល របស់វា។ ប៉ល ូ ប ី នីមយ ួ ៗប្រប ើ ស ា្រ ថា ់ មពលនះេ
ដើមប្ ប ី ង្កត ើ ជារចនាសម្ពន ័ រ្ធ ង ឹ ដធ ៏ ំ ដល ែ យង ើ ស ល ា្គ ថា ់ ជា ផ្កថ ា ដោ ្ម យបង្កតជា ើ បព ្រ ន ័ អ ្ធ ក េ ឡ ូ ស ូ ស ី៊ គ ុ្ម ស្មញ ា គួរ ឲ្យស ្ញប់ស្ញែងម ួយ និងផ ្តល់ជាទីជ ម្រកស ម្រាបស ់ ត្វខុសៗគ្នាជាច្រើនប្រភេទជ ្រកកោន។
១៨
ផ្កាថ្មនៅកម្ពុជា ជាទីជ ម្រកសម្រាប់សត្វគួរឲ្យទាក់ទាញជាច្រើន។ រូបខាងលើ៖ ត្រីអានេម៉ូន ពួននៅក្នុងផ្កាថ្មអា នេម៉ូន។
រូបទល់មុខនេះ តាមទិសទ្រនិចនាឡិកា៖ ដង្កូវបំពង់ (A Christmas tree worm) ពន្លូតខ្លួនដើម្បីស្រូបយកចំណីពីក្នុង ទឹក ត្រអា ី នម េ ម ូ៉ យ ួ គូពណ៌សជ ី៊ ព ំ ូ បង្ហញ ា ខ្លន ួ ពទ ី ជ ី ម្រកដល ែ ជាកន្លង ែ សវុ ត្ថិភាពរបស់ខន ួ្ល ខយ្ ងឥតសម្បក (nudibranch) ជាពពួកសត្វខ ្លួនទ ន់ច ម្រុះព ណ៌ រកចំណនៅ ី បា តទឹកសមុទ្រ ផ្កាថអានេម៉ូន ពន្លូត ្ម ប្រ មេាយដើម្បីការពារខ្លួន។ ១៩
២០
៣
សត្វសមុទ្រ
21 ២១
Cambodia’s underwater world is alive activity. ofនfish, food for កន្លែង ពិ ភពក្រោមទ ឹក ន ៃប្រទេសកម្ព ុជា មាន សកម្មwith ភាពរស់ រវើក។ Schools ហ្វូងត្រី មា វត្តមាន នៅតាម fishermen areជ theែដdeep សមុទ្រជ្រand ៅៗ ជុំវprey ិញផto ្កាថ្ម larger និងក្នុងmarine ដែនទឹកanimals, ការពារនៅ found ុំវិញកំពin ង់ផ ែលមនុsea, ស្សaround បានសាងសង់ coral reefs and in protective waters around a man-made pier. ជាប្រភពអាហារសម្រាបអ ់ ្នកនេសាទ និងក ជា ៏ ចំណស ី ម្រាបព ់ ពួកសត្វស មុទ្រធំៗផងដែរ។ Swimming together in shoals gives fish a survival advantage, helping the ការ ហshare ល ែ ទ ក ឹ ជា មួយគ្នាជាហwhile ង ូ្វ ផ្តលconfusing ល ់ ទ្ធភាពដល់ តដ ី្រ avoiding ម ើ ប្ កា ី រពារ ជវី ត ិ របស់ខThis ន ួ្ល ជួយ ដល់ហង ូ្វ តី្រ shoal information and predators. social behaviour may anបinstinctive that ដើម្បីចែករំល ែកពseem ័ត៌មាន choreographed, ទន្ទឹមនឹងធ្វើឲ្យពពួbut កសitត្វរisំពាinចfact ្របូកច្រ ល់ ដើម្បីគេចskill ចេញ ពីសត្វរំពា can increase hydrodynamic efficiency and boost chances of finding a mate. ទាំងនោះផងដែរ។ ឥរិយាបថសង្គមបែបនេះមានទម្រង់ជារបាំ ប៉ុន្តែតាមពិតគឺជាជ ំនាញនៃ
មនោគតិ ដែលអាចបង្កើនប្រសិទ្ធភាពថាមវន្តទឹក (អុីដ្រូឌីណាមិក) និងបង្កើនឱកាសក្នុងការ ស្វែងរកដៃគប ូ ង ក ្ក ំណើត។
22 ២២
ជីវិតនៅ ក្រោមទឹករលក រូបខា ងលើ៖ បង្គារដែលរស់នៅក្នុងផ ្កាថ្មអានម េ ន ៉ូ ។ រូបទ ល់មុខ ពីខា ងឆ្វេង តាមទិសទ្រនិចនាឡិកា៖ បបែលយាន ត្រី មេអំបៅ (copperband butterflyfish) ខយ្ ងឥតសមប្ ក(nudibranch) ដល ែ មានសម ា្ន ព ណ៌ស-ទឹកក្រច ូ ដង្កវូ បព ំ ង់ ពណ៌ល ឿង (yellow Christmas tree worm) ដែលរស់នៅក្នុងផ ្កាថ្ម ត្រក ី ន្តាំងភ ្លើង គ្រយ ំ ក្ស ក្រចាប់ មឹកព ីងពាង។ ២៣
២៤
២៥
ផ្កថ ា ្ម ជាទីជម្រកស ម្រប ា ស ់ ត្វដ ល ែ គរួ ឲយ្ គយគន់ជាច្រន ើ បភ ្រ ទ េ
ដែ ល មានសា រៈសំ ខា ន់ ជា សា រវន្ត ស ម្រា ប់ ទ្រ ទ្រ ង់ សុ ខ ភាព ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។ សត្វស៊ីស្រទាប់បា ត ដូចជា ពពួកគ្រំយក្ស អេប ង ុ (sponges) និងដ ង្កូវប ំពង់ស មុទ្រ (feather duster
worms) ដែលទំលើផ្កាថ្ម ជួយច្រោះទឹកសមុទឲ ្រ ្យស ្អាត និងថ្លា
ឡើងវិញ ដើម្បីអាចឲ្យពន្លឺព្រះអាទិត្យចា ំងចូលបាន សម្រាប់ឲ្យ ផ្កាថ្មលូតលាស់។
២៦
២៧
២៨
៤
របរចិញ្ចឹមជីវិតតា មតំបន់ឆ្នេរ
២៩
សារពាង្គកាយនានាលត ូ លាស់នៅតាមឆរេ្ន សមុទក ្រ ម្ពុជា។ បរិសន ា្ថ តប ំ ន់ឆរេ្ន នង ិ សមុទ្រ
គឺជាបភ ្រ ពធនធានដអ ៏ ស្ចរា យ្ របស់ក ម្ពុជា ដល ែ មានតម្លខ ៃ ស ្ព ប ់ ផ ំ ត ុ ទាំងខាងវបប្ ធម៌ និង សេដ្ឋកិច្ច។
អ្នកនេសាទនៅកម្ពុជា រស់នៅជិតស្និទ្ធជាមួយសមុទ្រ ដោយពឹងផ្អែកលើសមុទ្រ ដើម្បី
រកប្រាកច ់ ំណូលសម្រាប់ទ្រទ្រង់ការរស់នៅ។ ប្រជាជនភាគច្រើនបំផុតក្នុងសហគមន៍ តំបន់ឆ្នេរ ពឹងផ្អែកលើសមុទ្រ ដោយរបរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពួកគេពឹងផ្អែកលើការនេសាទ សម្រាបកា ់ របរិភោគក្នុងគ ្រួសារ និងល ក់ដូរផ ងដែរ។
៣០
ទម្លាបន ់ កា ៃ រនេសាទ តាមប្រពៃណី ការធ្វើនេសាទ គឺជារបៀបរស់នៅមួយបែបស ម្រាប់គ្រួសារនានាក្នុងតំបន់ឆ្នេរនៃប្រទេស កម្ពុជា។ តាមរយៈការរាយសន្ទូច រាយមង និងដាក់លប ដើម្បីចាប់ត្រី មឹក និងក ្តាម អ្នក នេសាទមានចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍អំពីសមុទ្រ ដែលកើតចេញពីការអនុវត្តផ្ទាល់ តែម្តង។
ការរស់នៅតា មលំនាំនៃទឹកសមុទ្រ ផ្តល់នូវការយល់ដឹងអំពីសមុទ្រ ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ
ពីក្រៅប្រទេស និងភ្ញៀវទេសចរ អាចបានត្រឹមតែក្រឡេកម ើលប៉ុណ្ណោះ។ វាមាន សារៈសំខាន់សម្រាប់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ជាអ្នកដែលរស់នៅជ ិតសមុទ្របំផុត គឺជា ក្រុមមនុស្សដែលបង្កើតឲ ្យមានដំណោះស្រាយដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ សម្រាបកា ់ រពារ សមុទ្រ និងគ ្រប់គ្រងជ លផល។
៣១
៣២
៥
បញ្ហប ា ្រឈមនានា
៣៣
ប្រឈមនឹងការលំបាក ឆ្នេរសមុទ្រក្នុងតំបន់ត្រូពិកនៅជុំវិញពិភពលោកកំពុងស្ថិតនៅក្នុងពេលវេលាដ៏លំបាក
ហើយប្រទេសកម្ពុជាក៏មិនអាចគេចផុតផងដែរ។ សត្វសមុទ្រ និងរបរចិញ្ចឹមជីវិតតាម ឆ្នរេ សមុទនៅ ្រ បទ ្រ ស េ កម្ពុជា កំពង ុ សត ិ្ថ ក្រម ោ ការគំរាមកំហង ែ ពកា ី រនេសាទបប ែ បផ ំ ញ ា្ល
ការធ្វើអាជីវកម្មហួសកម្រិត ការគ្រប់គ្រងសំណល់មិនបានល្អ ការបំពុលដោយថង់ ផ្លាស្ទិក និងការអភិវឌ្ឍតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រដោយគ្មាននិរន្តរភាព។ ទន្ទឹមនឹងការគំរាមកំហែង ពីកា រប្រែប្រួលអាកាសធាតុសាកលដែលកំពុងក ើតមាន នេះគឺជាដំណាក់កាលសំខាន់ បំផុត ដែលត ្រូវស្វែងយល់ពកា ី រប្រឈម និងអ នុម័តឲ ្យមា នដំណោះស្រាយ។
កំណន ើ តម្រវូ ការមប ូ្ហ អាហារសមទ ុ ជាសា ្រ កល បានរញ ុ ច្រន ា សមុទម ្រ កដល់ដន ែ កណ ំ ត់ របស់ខ្លួន។ ទីជម្រកនៅតាមតំបន់ឆ្នេរនិងសត្វសមុទ្រ រស់នៅក្នុងតុល្យភាពប្រកបដោយ
ភាពផុយស្រួយមួយ ពោលគឺ តុល្យភាពមួយដ ែលងាយប្រែប្រួល ដោយសារគ្មានការ កំហិតល ស ើ កម្មភាពរបស់មនុស្ស។
៣៤
៣៥
ការធ្វើអាជីវកម្មដ ែនសមុទ្រ នៅទូទាំងពិភពលោក មនុស្សមានជោគជ័យហួសហេតក ុ ្នុងការធ្វើអាជីវកម្មនៅក្នុងដែន សមុទ។ ្រ ការនសា េ ទហស ួ កម្រត ិ បានបង្កឲយ្ ជ វី ៈចម្រះុ និងធ នធានជលផលនៅទទា ូ ង ំ ពិភពលោក ក៏ដូចជានៅកម្ពុជា ធ្លាក់ចុះក្នុងកម្រិតគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ទន្ទឹមនឹងការនេសាទ
បែបបំផ្លាញ ដោយប្រើប្រាស់គ្រឿងផ្ទុះ ឬ ថ្នាំពុល បាននឹងកំពុងបំផ្លិចបំផ្លាញទីជម្រក ផ្កាថ្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ការកើនឡើងតម្រវូ ការតី្រ ស្របពល េ ជាមួយនឹងកណ ំ ន ើ ប្រជាជននៅតាមតប ំ ន់ឆរេ្ន និង សដ េ ក ្ឋ ច ិ ផ ្ច ងដរែ ។ នះេ ជាសម្ពាធដ ល ែ កព ំ ង ុ កន ើ ឡង ើ លើធ នធានជលផល ដល ែ តវូ្រ ការ
ជាចាបា ំ ប់នវូ ការគ្របគ ់ ង ្រ កង ុ្ន មល ូ ដ ន ា្ន ប្រកបដោយបស ្រ ទ ិ ិភា ្ធ ព និងចរី ភាព ដើមប្ ធា ី នា ឲ្យមា នស្បៀងអាហារ និងជ ីវភាពរស់នៅសម្រាបម ់ នុស្សជ ំនាន់ក ្រោយ។
៣៦
ការបំពុល
៣៧
យើងធ ្លាប់គិតថាមហាសមុទ្រសែនជ្រៅ និងធ ំធេងណាស់ដែលម ិនអាចបំផ្លាញ ដោយសំរាមរបស់យើង នោះឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ នាពេលបច្ចុប្បន្នមហា សមុទ្ររបស់យ ើងត្រូវបានរងការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ការរិចរិលឆ្នេរសមុទ្រ កំពុងកើនឡើងយ៉ាងឆា ប់រហ័ស បណ្តាលពីការធ្វើកសិកម្ម ឬសំណល់បញ្ចេញពី ឧស្សាហកម្ម និងកា រអភិវឌ្ឍទ ីក្រុង ទីប្រជុំជន និងភ ូមិស្ថាននានានៅក្នុងត ំបន់ឆ្នេរ។ ការបំពុលដោយសារ ធាតុគីមី ការបំពុលដោយសំណល់រឹង និងសូម្បីការរំខានដោយសម្លេង អាចមានផលអវិជ្ជមានយ៉ាងធ ំធេង មកលើជ ីវៈចម្រុះក ្នុងត ំបន់ឆ្នេរ។
ថង់ផ ្លាស្ទិក ដែលជាសារធាតុបំពុលបង្កើតឡើយដោយមនុស្ស គឺជាប្រភពនៃមហន្តរាយចំពោះសមុទ្រ។ នៅពេលថង់ផ្លាស្ទិកប ្រមូលផ្តុំច្រើននៅក្នុងសមុទ្រ សារពាង្គកាយតូចៗនឹងបរិភោគកំទេចផ្លាសទាំងនោ ្ទិក ះ
ដែលធ្វើឲ្យវាមានវត្តមាននៅក្នុងខ្សែចង្វាក់ចំណីអាហារ។ ថង់ផ្លាស្ទិក ដបផ្លាស្ទិក បំពង់បឺត និងស ្នោ ដែល
ចោលទៅក្នុងស មុទ្រ អាចត្រូវសត្វទាំងឡាយ ដូចជា ត្រី សត្វស្លាប និងអណ្តើកសមុទ្រ បរិភោគដោយ ច្រឡថា ំ ជាចំណី ដែលជាញឹកញាប់ប ង្កឲ ្យស ត្វទាំងនោះងាប់។ ៣៨
៣៩
មងខ្មោច ក្រោយត្រូវបោះបង់ចោលយ៉ាងយូរ ឧបករណ៍នេសាទដែលបោះបង់ចោលធ្វើឲ្យសឹក ដាច់ និងសម្លាប់ផ្កាថ្ម បង្កការខូចខាតចំពោះកោងកាង និងជាប់សត្វសមុទ្រ ដូចជា ត្រី និងអណ្តើក។ ប្រការនេះត្រូវគេហៅ ថា "មងខ្មោច"។ មង ខ្សែសន្ទូច និងល បដែល បោះបង់ចោល បន្តធឲ ្វើ ្យត ក ្រី ្នុងធ ម្មជាតិបា ត់បង់ដោ យគ្មានអ្នកទទួលផលឡើយ។
នេះជាបញ្ហាចម្បងមួយនៅក្នុងដែនទឹកសមុទ្រកម្ពុជា។ កម្មវិធីគ្រប់គ្រងសំណល់ និង ការកច ែ ឧ ៃ្ន បករណ៍នសា េ ទឡង ើ វិញ អាចផល ្ត ប ់ ោ ្រយ ជន៍កង ុ្ន ការកាត់បន្ថយ "មងខច ោ្ម "
នៅក្នុងដែនទឹកតាមកន្លែងមួយចំនួន ដែលបង្កើតជាផ្នែកស ំខាន់មួយនៃកម្មវិធីគ្រប់គ្រង ជលផលឲ្យមា ននិរន្តរភាព។
៤០
ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជាញឹកញាប់គអ ឺ ្នកដែលរស់នៅជ ិតស្និទ្ធជាមួយសមុទ្រ ដែលងាយរងគ្រោះបំផុតពីការប្រែប្រួលអាកាស
ធាតុ។ ខ្យល់ព្យុះនឹងក ើតឡើងកាន់តែខ្លាំង និងល ែងអា ចព្យាករណ៍បា នដូចព ីមុន កំពស់ទ ឹកសមុទន ្រ ឹង
កើនឡើង ហើយការជន់ល ិចនឹងមានសភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ទន្ទឹមនឹងក ំណើនកំដៅទ ឹកសមុទ្រ និងជាតិ អាស៊ីតក្នុងទឹកសមុទ្រ នឹងប ង្កការគំរាមកំហែងច ំពោះផ្កាថ្ម ដែលជាពំនាក់អា ស្រ័យនធ ៃ នធានសមុទ្រ។
យើងម ិនអាចធ្វើការព្យាករណ៍ប ្រកបដោយទំនុកចិត្តបានឡើយ អំពថា ី តកា ើ រប្រែប្រួលអាកាសធាតុ នឹង
ប៉ះពាល់បែបណាមកលើប ្រព័នធ ្ធ ម្មជាតិ និងមនុស្ស។ ដូច្នេះ ប្រការសំខាន់បំផុតគឺយើងត្រូវស្វែងរកវិធី នានា ដើម្បប ី ង្កើនជា អតិបរមានូវភា ពធន់ន ប ៃ ្រព័នអ ្ធ េកូឡូស៊ី និងស ហគមន៍ នៅតាមកន្លែងនានា ដែល ទំនងជាមានការប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ។
៤១
៤២
៦
ប្រភេទរ ងការគំរាមកំហែង
៤៣
៤៤
សេះសមុទ្រ សេះស មុទ្រមានភាពទាក់ទាញដោយឡែក ដោយសារលក្ខណៈចម្លែក និងស ្ថានភាពនៃការហែល មិនធម្មតាន ស ៃ ត្វប្រភេទន េះ។ ជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ ប្រជាជាតិជាច្រើនជ ឿថា សេះស មុទគ ្រ ឺជា
សត្វសក្តិសិទ្ធ និងអាចប្រើជាឱសថ ដែលនាំឲ្យសត្វទាំងនេះក ្លាយជាគ ោលដៅនៃការនេសាទ និង ពាណិជ្ជកម្មល ព ើ ិភពលោក។ ការនេសាទសត្វទាំងនេះ រួមជាមួយការបាត់បង់ទ ីជម្រក និងការបំពុល បានបង្កឲ ្យច ំនួនស ត្វសេះស មុទ្រនៅលើព ិភពលោកកាន់តថ ែ យចុះ។
មកទល់ពេលថ្មីៗនេះ គេដ ឹងតិចតួចប៉ុណ្ណោះអំពីសត្វសេះសមុទ្រនៅកម្ពុជា។ ការអង្កេតនានានៅជុំវិញ
ប្រជកោ ុំ ះរ៉ុង បានរកឃើញថា ដែនទឹកក ្នុងប្រទេសន េះ គឺជាទីជម្រកន ៃសេះសមុទ្រខុសៗគ្នាជាច្រើន ប្រភេទ ដែលអា ចមានប្រភេទច ្រើនថ ែមទៀតនៅព ុំទាន់បា នសិក្សានៅឡើយ។
សត្វដែលធច ្វើ លនាយឺតៗទាំងនេះ មានដៃគស ូ ្មោះស្ម័គ្រតែមួយ រស់នៅជាមួយគ្នាមួយជីវិត និងបង្កើត
កូនក ្នុងអត្រាទាប ដោយមានឈ្មោល ជាអ្នកថែរក្សារាល់កូនដែលមិនទាន់កើត។ ស្ថានភាពបែបនេះ គឺជាលក្ខណៈដោយឡែកនៃស ត្វប្រភេទន េះ ប៉ុន្តែងាយរងគ្រោះថ្នាក់ និងទា មទារឲ្យមា នកិច្ចការពារ។
៤៥
៤៦
៤៧
អណ្តើកស មុទ្រ អណ្តើកស មុទធ ្រ ្លាប់តែសម្បូរនៅក្នុងដ ែនសមុទ្រកម្ពុជា។ ការនេសាទយកសាច់ និង
ស៊ុត បានឹងកំពុងធ្វើឲ្យចំនួនសត្វប្រភេទនេះថយចុះជាខ្លាំង ទន្ទឹមនឹងថង់ផ្លាស្ទិក មានចោលពាសពេញក្នុងសមុទ្រ ការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់ឆ្នេរប៉ះពាល់ដល់ឆ្នេរខ្សាច់ជា កន្លែងស ត្វទាំងនេះធ ស ្វើ ំបុក និងស ំខាន់ជាងនេះទៀត មង និងឧ បករណ៍នា នាដទៃ ទៀត ធ្វឲ ើ ្យស ត្វនេះជា ប់ និងឈ ្លក់ទឹកស ្លាប់។
នៅក្នុងដ ែនទឹកស មុទក ្រ ម្ពុជា ធ្លាប់មានអណ្តើកស មុទប ្រ ប ្រាំ ្រភេទ។ ឥឡូវនេះ ចំនួន
សត្វទាំងនេះបានថយចុះជាខ្លាំង ដែលនៅសល់តែ ក្រាស និងល្មិចដែលនៅមាន វត្តមាន។ ការកាត់បន្ថយកត្តាគំរាមកំហែង និងការពារទីជម្រកដែលជាកន្លែងអណ្តើក
ទាំងនេះរកចំណី ដូចជា ផ្កាថ្ម និងស្មៅសមុទ្រ គឺជាគន្លឹះនៃក្នុងការថែរក្សាសមុទ្រឲ្យ នៅតែជា ទីជ ម្រកស ម្រាបស ់ ត្វល ្មូនស មុទ្រជាទីស្រលាញ់ទាំងនេះ។
៤៨
៧
ដំណោះស្រាយ
៤៩
ប្រឈមជាមួយការគំរាមកំហែង ដែនសមុទ្រកម្ពុជាមានធនធានសម្បូរបែប ប៉ុន្តែមានលក្ខណៈផុយស្រួយ។ នៅពេលចំនួន ប្រជាជនដែលរស់នៅតាមតំបន់ឆ្នេរកើនឡើង ហើយសម្ពាធមកលើធ នធានសមុទ្រកាន់តែ
កើនឡើងផងដែរនោះ ភាពចាំបាច់ឲ្យសហគមន៍បង្កើតភាពធន់ និងការប្រើប្រាស់ធនធាន ដោយនិរន្តរភាព រឹងរឹតតែស ំខាន់ថែមទៀត។
សកម្មភាពអភិរកស្ តង ែ តចា ែ ប់ផម ើ្ត ដោយការកំណត់រកបញ្ហា ដែលគរា ំ មកំហង ែ នៅ ក្នង ុ បព ្រ ន ័ ្ធ អេកឡ ូ ស ូ នា ី៊ នា។ នៅពល េ នោះ យើងអាចរកឃើញដណោ ំ ះស្រយ ា ពោលគឺ ដំណោះស្រយ ា
ដែលកាត់បន្ថយការគំរាមកំហង ែ តាមវធ ិ ដ ី ល ែ ផល ្ត អ ់ ត្ថបយោជន៍ ្រ ច្រើន បំផុត សមាប់ ្រ បរិស្ថាន និងម នុស្ស ដែលព ឹងផ ្អែកលើប រិស្ថាន សម្រាបទ ់ ្រទ្រងរ់បរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ខ្លួន។
តាមរយៈភាពជាដៃគូ អង្គការ និងសហគមន៍នៅទូទាំងប្រទេស កំពុងធ្វើការដើម្បីផ្តល់ ដំណោះស្រាយអភិរក្សដែលមាននិរន្តរភាព និងប ្រាកដនិយមទាំងនេះ ដោយផ្អែកទៅលើ វិទ្យាសាស្តរ្រឹងមាំ និងត ម្រូវការរបស់សហគមន៍។
៥០
៥១
ការថែរក្សាទ ីជម្រកសំខាន់ៗ និងរ បរចិញ្ចឹមជីវិត កោះរ៉ុងន ិងកោ ះរ៉ុងស ន្លឹម ត្រូវបានប្រកាសជាតំបន់គ ្រប់គ្រងជ លផលសមុទ្រ ដំបូង បង្អសនៅ ់ ក ម្ពុជា។ តំបន់កា រពារសមុទស ្រ ម្រាបកា ់ រប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង ដែលមាន
ទំហំ ៤០៥គ.ម២ នេះ ទ្រទ្រង់ទាំងមនុស្ស និងជ ីវៈចម្រុះ ដែលធានាថាធនធាន ជលផលសំខាន់ៗ ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយនិរន្តរភាព ទន្ទឹមនឹងការពារទីជម្រកដែល ងាយរងគ្រោះនា នា លើកម្ពសអ ់ េកទ ូ េសចរណ៍ និងកា ត់បន្ថយ ភាពក្រីក្រ។
៥២
៥៣
ការអភិរក្សដ ែនសមុទ្រ គ្របជ ់ ្រុងជ្រោយ កន្លែងគ្រប់គ្រងជ លផលសមុទ្រជាច្រើន បើកចំហសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងមូលដ្ឋានធ្វើការ នសា េ ទតាមបព ្រ ណ ៃ ប ី ក ្រ បដោយនរិ ន្តរភាព។ មានកន្លង ែ ដល ែ បានកំណត់សម្រប ា កា ់ រពារ
តឹងរ៉ឹងគ្រប់រដូវ ដែលគេស ្គាល់ថា កន្លែងហាមឃាត់ ក្នុងនោះមានកន្លែងខ្លះត្រូវបិទនៅក្នុង រដូវខ្លះ ដើម្បីឲ្យកូនត្រីលូតលាស់ឡើងវិញ។ កន្លែងការពារដទៃទៀត បើកចំហសម្រាប់សកម្ម
ភាពអេកូទេសចរណ៍ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ ដូចជា ការមុជទឹកបាតសមុទ្រ និង ហែលមើលសត្វក្នុងសមុទ្រ។
កន្លែងទាំងនេះត្រូវបានកំណត់ ក្រោយពីបានពិគ្រោះយោបល់ស៊ីជម្រៅជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធ នានានៅតាមកោះ ដែលរួមទាំង សហគមន៍មូលដ្ឋាន អាជីវករ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។
ការបង្កើតតំបន់គ្រប់គ្រងជ លផលសមុទ្រ ជាតំបន់ការពារសមុទ្រ ធានាឲ្យមានការអភិរក្ស
គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដែលទ្រទ្រង់ដល់សេដ្ឋកិច្ចនៅមូលដ្ឋាន និងសហគមន៍អ្នកនេសាទ ក៏ដូចជាបរិស្ថានន ត ៃ ំបន់ឆ្នេរផ ងដែរ។
៥៤
៥៥
ការនេសាទដែលមាននិរន្តរភាព កិច្ចការពារធនធានជលផល មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ហើយបគ ើ ្មានពពួកត្រីដែលមានសុខភាពល្អទាំង នោះទេ គ្រសា ួ រនានានៅក្នង ុ តប ំ ន់ឆរេ្ន ដល ែ ពង ឹ ផក ែ្អ លើសមុទ្រ សម្រប ា ជា ់ បភ ្រ ពចណ ំ អា ី ហារ និងបក ា្រ ច ់ ណ ំ ល ូ នឹងរងការប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
កម្ពុជានៅ តែមានសង្ឃឹម ដោយអ្នកនេសាទទ្រង់ទ្រាយតូចនៅមូលដ្ឋាន ដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់ធនធានបឋម កំពង ុ កសាងភាពធន់ និងចា ប់យកការទទួលខុសត្រវូ លកា ើ រគ្របគ ់ ង ្រ ធនធា នសមុទរ្រ បស់សហគមន៍ខន ួ្ល ឲ្យមាន និរន្តរភាព។ សហគមន៍នៅប្រជុំកោះរ៉ុង បានកំណត់ឃើញ និងការពារ "ជម្រកសុវត្ថិភាពជលផល" ពោល
គឺកន្លែងដែលមានសារៈសំខាន់ជាពិសេសសម្រាប់ត្រី។ ការគ្រប់គ្រងបែបនេះ គឺជាការបំពេញបន្ថែមលើកិច្ច ប្រង ឹ ប្រង ែ គប ្រ គ ់ ង ្រ ផស្ ង េ ទៀតដល ែ មាននរិ ន្តរភាព ដូចជាការបង្កត ើ កន្លហាមឃា ែង ត់ការនេសាទ ឬតប ំ ន់អភិរក្ស។
ការគ្រប់គ្រងជ លផលដោយនិរន្តរភាពនៅកម្ពុជា ពាក់ព័នម ្ធ ិនត ្រឹមតែជាមួយវិទ្យាសាស្ត្រអំពស ី មុទ្រ និងគោល
នយោបាយដែលមានប្រសិទ្ធភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ទាក់ទងជាសំខាន់ជាមួយកា រចូលរួមនៅមូលដ្ឋាន និង ភាពដឹកនាំនៅតាមមូលដ្ឋានផងដែរ។ ជាមួយការបង្កើតច ំណេះដឹងអំពីសមុទ្រ អ្នកនេសាទនៅមូលដ្ឋានអាច ឈានមុខនៅ ក្នុងក ិច្ចការនេះ។
៥៦
៥៧
៥៨
៨
ធ្វើការជាមួយគ្នា
ការដឹកនាំនៅមូលដ្ឋាន វិធានការអភិរក្សរយៈពេលវែង គួរតែបានបង្កើតឡើង និងសម្រេចដោយអ្នកដែលរស់នៅជ ិត បរិស្ថានរបស់ពួកគេបំផុត។ អ្នកនេសាទក្នុងម ូលដ្ឋាន និងមេ ភូមិ បានបង្កើតអ ង្គការសហគមន៍
មូលដ្ឋាន ដែលគេស្គាល់ថាជា “សហគមន៍នេសាទ” ដែលបង្កើតឲ្យមានភាពជាអ្នកដឹកនាំនៅ មូលដ្ឋានសម្រាបកា ់ រអភិរក្សស មុទ្រ។
ក្រុមសហគមន៍នេសាទដែលបានជ្រើសរើសនៅក្នុងមូលដ្ឋានទាំងនេះ ធ្វើការល្បាត និង
ការពារដែនន េសាទ ជម្រុញវិធីនេសាទតាមប្រពៃណី និងដែលមាននិរន្តរភាព ទន្ទឹមនឹង ធានាថា ធនធានសមុទត ្រ ្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយសហគមន៍ម ូលដ្ឋានប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងនាមជា
អ្នកតំណាងឲ្យបរិស្ថានរបស់ខ្លួន សមាជិកសហគមន៍នេសាទបានក្លាយជាសម្លេងនាំមុខ យ៉ាងឆា ប់រហ័សសម្រាបកា ់ រអភិរក្សនៅ ក ម្ពុជា។
៥៩
៦០
៦១
ទេសចរណ៍ប ្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ អេកទ ូ េសចរណ៍ គឺជាឧស្សាហកម្មដែលកំពុងលូតលាស់យ៉ាងឆា ប់រហ័សនៅកម្ពុជា នៅពេលដែល ការអភិវឌ្ឍកំពុងពង្រីកទៅ ក្នុងតំបន់ទេសភាពធម្មជាតិនៃទីជនបទ និងតំបន់ឆ្នេរ។ ជាមួយការអភិវឌ្ឍ
រម្មណីយដ ្ឋានតំបន់ឆ្នេរកាន់តែច្រើនឡើង និងការសិក្សាស្វែងរកទីតាំងខុសៗគ្នាសម្រាប់ការមុជទឹក បាតសមុទ្រ ទេសចរណ៍តំបន់ឆ្នេរនា ំមកនូវការងារ និងប្រាក់ចំណូលសម្រាប់សហគមន៍មូលដ្ឋាន។
ទោះបីទេសចរណ៍ក៏ជាការគំរាមកំហែងចំពោះសុខភាពនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី វាក៏ជាដំណោះស្រាយ ផងដែរ។ ទេសចរណ៍ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ អាចពង្រីកសេដ្ឋកិច្ចនៅ មូលដ្ឋាន និង ផ្តល់ ប្រាក់ចំណូលសម្រាបកា ់ រពារបរិស្ថាន។
៦២
បង្កើនកា រយល់ដឹង ការផ្សព្វផ្សាយដើម្បីអប់រំដល់មូលដ្ឋាន តាមរយៈសិក្ខាសាលា ល្បែងកំសាន្ត និងការសំអាតឆ្នេរខ្សាច់ ផ្តល់នូវការយល់ដឹងដល់មេដឹកនាំជ ំនាន់ថ្មីនៅក្នុងសហគមន៍ និងផ្តល់ជាគំរូអំពីការទទួលខុសត្រូវ ខាងបរិស្ថានន ិងកា រអភិរក្ស។
ការផ្សព្វផ្សាយដល់មូលដ្ឋានមិនមែនធ្វើឡើងតាមទិសតែមួយនោះទេ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និង តំណាងអង្គការករៅ្រ ដ្ឋភ ា បា ិ លនានា រៀបចំសក ិ ាសាលា ្ខ ដើមប្ ប ី ង្កន ើ ការយល់ដង ឹ និងជ ម្រញ ុ ទក ឹ ចិត្ត ឲយ្ មានសកម្មភាព ប៉ន ុ ស ែ្ត ខា ំ ន់ជាងនះេ ទៀតគឺ ពួកគក េ រ ៏ ៀនសូតព ្រ អ ី កពា ្ន ក់ពន ័ នានានៅ ្ធ កង ុ្ន មល ូ ដ្ឋន ា ផងដរែ អំពប ី ញ្ហដ ា ល ែ អក ្ន ទា ង ំ នោះបឈ ្រ ម និងកន្លង ែ ដល ែ មានសារៈសំខាន់សម្រប ា ់ការអភិរក្ស។
ចំណះេ ដឹងនៅម ល ូ ដ្ឋន ា ដែលទទួលបានតាមរយៈការពិគះោ្រ យោបល់ជាមួយសហគមន៍ គឺជាផក ែ្ន សំខាន់មួយនកា ៃ ររៀបចំតំបន់គ ្រប់គ្រងធ នធានជលផលសមុទ្រនៅប ្រជុំកោះរ៉ុង។
៦៣
៦៤
៩
សម្លឹងទៅ អនាគត
៦៥
៦៦
៦៧
បង្កើតអ ្នកអ ភិរក្ស
ជំនាន់ថ នៅ ្មី កម្ពុជា និស្សិតក ម្ពុជាដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សា កំពុងនាំមុខក្នុងការងារអភិរក្សជីវៈចម្រុះ។
អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិអន្តរជាតិ និងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ បានបង្កើត
កម្មវធ ិ ស ី ក ិ សា ្ ថ្នក ា អ ់ នុបណ្ឌត ិ អភិរកស្ ជ វី ចម្រះុ ដប ំ ង ូ បផ ំ ត ុ នៅកម្ពុជា ដែលបពា ំ ក់បប ំ ន ៉ អ្នកវិទ្យាសាស្តក ្រ ម្ពុជាជំនាន់ថ ្មីនូវចំណេះដឹង និងជ ំនាញ ដើម្បីយល់ដឹង និងការពារ ជីវចម្រុះន ប ៃ ្រទេសជាតិ។
៦៨
ការត្រួសត្រាយការងារស្រាវជ្រាវ ការអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងជ លផលដែលមានប្រសិទ្ធភាព ពឹងផ្អែកលើវិទ្យាសាស្ត្ររឹងមាំ។ រាជរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសាកលវិទ្យាល័យនានាក្នុងប្រទេស
បាននឹងកំពុងធ្វើសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីកសាងសមត្ថភាពនៅមូលដ្ឋាន សម្រាប់ការពារ សមុទ្រ និងគ ្រប់គ្រងធ នធានជលផលឲ្យមា ននិរន្តរភាព។
បច្ចេកវិទ្យាបាននឹងក ំពុងក ែប្រែរបៀបសិក្សាស្រាវជ្រាវលើការអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងសមុទ្រ នៅបទ ្រ ស េ កម្ពជា ុ ។ អង្គការសត្វពៃ ្រ និងរក ុ ា ្ខជ តិអន្តរជាតិ បាននង ឹ កព ំ ង ុ ធ្វើការជាមួយអាជ្ញាធរ
មូលដ្ឋាន និងសហគមន៍ ដើម្បីប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ច្នៃប្រឌិត ដូចជា យន្តហោះបញ្ជារ ខ្នាតតូចសម្រាប់សិក្សាដើម្បីធ្វើផែនទីទីជម្រក បច្ចេកវិទ្យាប្រព័ន្ធព័ត៌មា នភូមិសាស្ត្រ (GPS)
និងកម្មវិធីឧបករណ៍សម្រាប់ធ្វើការត្រួតពិនិត្យ និងរាយការណ៍ (SMART) សម្រាប់ធ្វើការ ល្បាតក្នុងដែននេសាទ បានក្លាយជាទីតាំងដំបូងបង្អស់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលបានដាក់ឲ្យ ដំណើរការពេញលេញនៅក្នុងត ំបន់ការពារសមុទ្រ។
៦៩
៧០
ការពារអនាគតរបស់ពួកគេ កុមារបានធំដឹងក្តីជាមួយនឹងសមុទ្រ ដូចជាសួនកុមាររបស់ពួកគេអញ្ខឹងដែរ។ ការអភិរក្ស
មិនត ្រឹមតែជា បុព្វហេតស ុ ម្រាបប ់ រិស្ថាន និងស េដ្ឋកិចប ្ច ៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុនត ្តែ ម្លដ ៃ ែលមិនអាច កាត់ថ្លៃបាន មាននៅក្នុងការថែរក្សាធ ម្មជាតិ ដើម្បីសោភណ្ឌភាព វប្បធម៌ និងការលំហែ កំសាន្ត។
កុមារគឺជាអ្នកកំណត់ជោ គវាសនាអនាគតនៃប្រទេសជាតិ។ ការគ្រប់គ្រងតំបន់ឆ្នេរឲ្យមាន
និរន្តរភាព តាមរយៈការដឹកនាំនៅមូលដ្ឋាន ការយល់ដឹងរបស់សហគមន៍ ការស្រាវជ្រាវ
វិទ្យាសាស្ត្រ និងកិច្ចការពារទីជម្រក នឹងជ ួយបង្កើតក្តីសង្ឃឹមទៅ អនាគតសម្រាប់កុមារ កម្ពុជា និងធ នធានតំបន់ឆ្នេរដ មា ៏ នតម្លរៃបស់ខ្លួនផ ងដែរ។
៧១
៧២
អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិអន្តរជាតិ មានបទពិសោធន៍ជាអ្នកច្នៃប្រឌិតខាងការអភិរក្ស ដែលបន្តធ្វើឲ្យមានឥទ្ធិពលយូរអង្វែងមកលើការអភិរក្សលើពិភពលោក។
៧៣
តាំងពីឆ្នាំ ២០១១មក អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិអន្តរជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា បាននឹង កំពង ុ ធ្វកា ើ រជាមួយ រដ្ឋបាលជលផលនរា ៃ ជរដ្ឋភ ា ិបាលកម្ពុជា សហគមន៍នសា េ ទទាង ំ បី
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអាជីវករនានា ដើម្បីអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្រកម្ពុជា និងលើក
កម្ពស់កម្រិតជីវភាពនៅក្នុងតំបន់ឆ្នេរ តាមរយៈការបង្កើត និងគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារ សមុទជា ្រ ទ្រង់ទ្រាយធ ដ ំ ំបូងបង្អស់នៅក ម្ពុជា។
www.fauna-flora.org
៧៤