Interieurtextiel

Exportquote aandeel van export in omzet

94 %

Evolutie activiteit in 2022 in volume

-8 %

Aandeel in toegevoegde waarde van de sector

40 %

Interieurtextiel geproduceerd in België heeft een uitstekende reputatie en kent daardoor wereldwijd afnemers.

De productgroep Interieurtextiel omvat: tapijt (geweven, getuft, naaldvilt, badsets…), meubelstoffen (plat, fluweel, uni, jacquard, bedrukt…), decoratiestoffen, overgordijnen, wandbekleding, huishoudlinnen (keuken-, tafel-, bed- en badlinnen), matrasbekledingsstoffen, passementerie…

De Belgische textielindustrie rust op 2 grote pijlers: het technisch textiel en het textiel voor het interieur. Dit laatste is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog de sterkhouder gebleken van het Belgische textiel. In geen enkel ander Europees land is interieurtextiel zó belangrijk voor de textielsector. Zo is België in de EU de nummer één-producent van textielvloerbekleding (karpetten, kamerbreed tapijt, matten, lopers, badsets…), en tussen haakjes is ons land ook zeer sterk in andere vloerbekledingsproducten, zoals parket, laminaat en vinyl.

De Belgische bedrijven actief in het interieurtextiel halen samen een totale omzet van 1,7 miljard euro. Ruim 70 % daarvan is toe te schrijven aan de producenten van textielvloerbekleding, een kwart aan bedrijven die matrasbekleding of zetel- en decoratiestof- fen maken. Na de VS is de Belgische tapijtsector de tweede belangrijkste ter wereld, met een totale omzet van 1,2 miljard euro gerealiseerd door een 60-tal bedrijven.

Ook in de sector van de matrasstoffen zijn de Belgen wereldspelers. Naast productie in België hebben de grote bedrijven in dit segment ook productievestigingen in alle werelddelen. Dat komt omdat hun klanten vaak grote groepen in bedding zijn, die zelf ook internationaal verspreid zijn. Dicht bij de klant produceren is daarbij vaak een noodzaak.

De sector van de zetel- en decoratiestoffen telt een 40-tal kmo’s met een omzet van zowat 100 miljoen euro en ca. 750 medewerkers. Het huishoudtextiel heeft een omzet van ca. 40 miljoen euro, met o.a. een belangrijke speler in badstof.

Het belang van vakbeurzen

Samen met het Vlaamse exportagentschap Flanders Investment and Trade (FIT) begeleidt Fedustria de bedrijven actief in het interieurtextiel bij hun exportinspanningen. Dit gebeurt o.a. via groepsdeelnames aan grote internationale vakbeurzen, zoals Domotex (Hannover). Ook Heimtextil (Frankfurt) blijft een belangrijke internationale vakbeurs. Fedustria blijft ook de bedrijven ondersteunen bij hun acties op de belangrijke Britse markt. In september is Fedustria ook mede-initiatiefnemer van de beurs Decosit voor meubel- en decoratiestoffen in Brussels Expo, nu op 5-6 september 2023. En met de heropening van China sinds december 2022 dienen zich daar allicht nieuwe perspectieven aan.

Al heeft de coronapandemie de beurzenkalender van 2020 tot en met 2022 fors door elkaar geschud, toch blijven fysieke vakbeurzen hun plaats hebben binnen de wereld van het interieurtextiel. Precies omdat het fysiek kunnen tonen en voelen van de nieuwe collecties, alsook het face-to-face contact met de klanten, primordiaal blijven. En het blijft de beste manier om nieuwe klanten te ontmoeten.

De exportuitdagingen van de Brexit

Voor de Belgische producenten van het interieurtextiel was en is het Verenigd Koninkrijk de grootste afzetmarkt. Ook na de Brexit (2021) is dit zo gebleven, al daalt het aandeel van het VK toch gestaag. Gezien het VK een grote afnemer is van Belgisch kamerbreed tapijt, geweven matrastijk en zitmeubelstoffen, volgde Fedustria de Brexit-ontwikkelingen op de voet.

De Belgische bedrijven van interieurtextiel hebben zich zo goed als mogelijk aangepast, waardoor onze export globaal genomen vlot blijft verlopen, ondanks de extra administratieve rompslomp, vertragingen, en onvermijdelijk hogere kosten. Maar de grootste zorg blijkt echter het indirect effect van de Brexit, met name de verzwakte Britse economie en de tanende koopkracht van de gewone Brit. Die spendeert nu minder aan woninginrichting, en wordt daarbij niet geholpen door de energiecrisis die in 2022 toesloeg.

Fedustria heeft samen met de douane, de transportfirma’s, Voka, VBO, FIT… ervoor gezorgd dat de administratieve rompslomp voor de lidbedrijven zo laag mogelijk zou zijn, o.a. via volledige elektronische afhandeling. De bedrijven werden ook aangespoord om gebruik te maken van de diverse ‘Brexit-fondsen’ die middelen voorzien om hun export geografisch meer te spreiden.

TrendVision, het ontmoetingsplatform voor interieurdesign

Tekeningen en kleur zijn zeer belangrijk in de productgroep van het interieurtextiel. TrendVision is sinds begin 2020 de nieuwe naam van TextiVision, het ontmoetingsplatform voor designers, (interieur-)architecten en producenten rond de nieuwste tendensen in mode, lifestyle en interieur. Die informatie wordt ingewonnen door bv. bezoeken aan beurzen en exposities, deelname aan presentaties, door samenwerking met nationale en internationale trendwatchers, vooraanstaande creatieve adviesbureaus, scholen met industriële en technologische opleidingen, en gerenommeerde designers en kunstenaars. Dit alles resulteert in een vijftal activiteiten per jaar, waar vernieuwende inzichten, kleurentendensen, de nieuwste materialen en structuren, en productfunctionaliteiten worden gepresenteerd, alsmede inzichten in het zich wijzigende consumentengedrag.

AGROTECH*

Textiel voor landbouw, tuinbouw en visvangst, o.a. grondbedekkingsdoek, beschermdoek voor serres, visserijgarens…

BUILDTECH*

Textiel voor de bouw en lichte constructies, o.a. isolatiematerialen, zonwering, roofingtextiel…

GEOTECH*

Geotextiel, o.a. doek voor water-, wegen- en bodemwerken, afdichtingsdoek, waterfilterdoek…

INDUTECH*

Textiel voor industriële toepassingen, o.a. transportbanden, afdichtingskoorden voor tunnelovenwagens (steenbakkerijen), wolvilt voor bv. drukpersen…

MEDTECH*

Medisch textiel, o.a. hydrofiel verbandgaas, steunverbanden, hospitaallinnen, luiers (baby’s, incontinentie), therapeutische elastische kousen, chirurgenpakken…

MOBILTECH*

Textiel voor voertuigen, o.a. autogordels, weefsels voor airbags, binnenbekleding voor auto’s, weefsels voor autobanden, tapijt voor autobussen, vliegtuigen en schepen…

PACKTECH*

Textiel voor transport en verpakking, o.a. canvas/dekzeil (bache), postzakken/zakken voor linnengoed/geldzakken, cargo- en containernetten…

PROTECH*

Textiel voor bescherming en veiligheid, o.a. brandwerende materialen, waterdichte weefsels…

SPORTTECH*

Textiel voor sporttoepassingen, o.a. kunstgras, doek voor parachutes en/of luchtballons, weefsels voor sporttassen, rugzakken, sportkledij…

*copyright Messe Frankfurt

© BONTEXGEO

Het zal u misschien verrassen, maar textiel dat vandaag in België geproduceerd wordt, is vooral technologisch. Wij noemen het ‘technisch textiel’. De helft van de Belgische textielproductie is technisch textiel. Een andere helft is textiel voor het interieur (tapijt, meubelstoffen, gordijnstoffen, matrasbekleding…), met daarnaast nog slechts een klein deel textiel bestemd voor de kleding.

Zoals de naam het al laat vermoeden, zijn het precies de intrinsiek technische eigenschappen die het technisch textielproduct bepalen en er toegevoegde waarde aan geven. Vaak gebeurt dit door chemie te combineren met textiel. Daardoor wordt het textiel functioneel, bv. brandvertragend, waterdicht, lichtgevend, warmte-isolerend…

Het is die slimme combinatie van stof met chemie die de grote drijfveer is van de ontwikkeling van het technisch textiel. En de toepassingen zijn quasi ‘oneindig’.

Technisch textiel helpt bv. de natuur en de openbare ruimte een handje, soms zichtbaar maar vaak ook op onzichtbare wijze. Vrijwel onzichtbaar is bv. het textiel voor het verstevigen van bermen, dijken, autosnelwegen, sluizen en spoorwegen, ook wel geotextiel genoemd. Of het filter- en drainagedoek, het textiel voor verticale beplanting aan gebouwen (groen in de stad), en agrotextiel zoals het worteldoek, zelfs zonlichtreflecterend doek in de fruit- en wijnteelt, het doek voor klimaatregeling in serres.

Zichtbaar technisch textiel is dan weer bv. het kunstgras voor sportvelden of zonweringen. En laat ons het textiel voor medische toepassingen niet vergeten, gaande van mondmaskers over beschermmateriaal en uitrusting voor zorgverleners tot steriele chirurgenpakken in het operatiekwartier. Denken we zeker ook aan de high performance sportkleding voor topsporters. Die sijpelt bovendien door tot in de brede markt van de kledij van de vrijetijdssportbeoefenaars.

Technisch textiel vinden we verder bv. ook in auto’s, vliegtuigen en (cruise-)schepen. Het is niet altijd ‘zichtbaar’ textiel, zoals bv. het geluiddempend doek onder de motorkap, en de airbags, maar ook de hemelbekleding, de koffermatten, de autozetels, de gordels… zijn voorbeelden van technisch textiel. En laat ons ook zonwering niet vergeten.

And last but not least: de veiligheids- en beschermkledij. Bv. veiligheidstextiel dat reflecterend is, of snijbestendig, brandwerend of beschermend tegen bv. chemische stoffen. We vinden technisch textiel terug in de werk- en beschermkledij van productiearbeiders, brandweerlui, motorrijders… Zonder de kogelvrije vesten voor soldaten en politie te vergeten. Ander technisch textiel fungeert bv. als afdichting in industriele en huishoudelijke toepassingen, zoals ovens, kachels, en boilers. En ja, ook bv. touwwerk voor de scheepvaart.

Kennis en samenwerking, de drijvende krachten

Dé grote troef van het technisch textiel is dus inderdaad de kennisintensiteit van de producten. Die kennis komt er dankzij onderzoek en ontwikkeling, in eerste instantie door de bedrijven zelf, maar vaak in samenwerking met gespecialiseerde kenniscentra zoals het textieltechnologiecentrum Centexbel, en ook hogescholen en universiteiten. Sinds 2019 is binnen Fedustria de werkgroep Technisch Textiel opnieuw actief, in samenwerking met Centexbel. Deze heeft als doel om het netwerk van bedrijven actief in technisch textiel te versterken en de kennisuitwisseling over nieuwe ontwikkelingen en innovaties te bevorderen.

Bestemd voor export

Zowat twee derde van het in België geproduceerde technisch textiel is bestemd voor de export. Dat doen de bedrijven natuurlijk zelf rechtstreeks, of door deel te nemen aan gespecialiseerde beurzen in functie van de specifieke producten die ze maken (medische producten, transport, veiligheid en bescherming…). Op wereldvlak is de biënnale Techtextil in Frankfurt bij uitstek de grootste in zijn soort. Na een langdurige onderbreking wegens corona kon deze vakbeurs in 2022 opnieuw plaatsvinden, en wel van 21 tot 24 juni 2022. Fedustria organiseerde er een groepsstand met 15 deelnemende bedrijven, met daarnaast ook nog ongeveer evenveel textielbedrijven die er met een eigen stand exposeerden. De groepsstand van Fedustria kende een grote aantrekkingskracht en was voor vele bezoekers the place to be.

De productgroep Kledingtextiel omvat weefsels en gebreide stoffen voor vrijetijdskleding, sportkleding, regenkleding, nachtkleding, werkkleding, ondergoed, modekleding, voeringen, en afgewerkte breigoedproducten zoals baby- en kinderkleding, joggings, pulls en andere bovenkleding, beenbekleding en T-shirts.

In de transitie naar een circulaire economie werkt de sector samen met de bedrijven en ook via bv. Vlaanderen Circulair (Werkagenda Maakindustrie). De Belgische kledingtextielfabrikanten zetten immers sterk in op de omschakeling naar meer circulaire oplossingen, vertrekkende van gerecycleerde vezels.

‘Circulaire economie’ is méér dan alleen recyclage, hetgeen er uiteraard een belangrijk element van is. Maar andere aspecten zijn zeker ook voor kledingtextiel van belang. Denken we maar aan levensduurverlenging door juist materiaalgebruik of door goed onderhoud, herstel en hergebruik van kledij. Daarom zijn partnerships van groot belang met bv. bedrijven voor textielonderhoud of met maatwerkbedrijven die instaan voor het herstel van kledij of kledijstoffen.

Het textielkenniscentrum Centexbel speelt een cruciale rol in de verspreiding van kennis naar de textielbedrijven, in het bijzonder de kmo’s. In dit kader wordt jaarlijks een Horizonverkenning Kledingtextiel georganiseerd, waar updates worden gegeven omtrent innovaties, patenten, normen, etikettering en wetgeving die rechtstreeks of onrechtstreeks met kleding te maken heeft De onderzoeksprojecten van Centexbel worden ook telkens toegelicht. Tijdens de editie van 2022 werd niet toevallig ingezoomd op circulariteit en duurzaamheid. Zo kwam de Nederlandse Technische Afspraak, NTA 8195 Circulair Textiel, aan bod, die later als basis zou kunnen dienen voor een Europese Norm (NEN). Binnen deze NTA 8195 worden eisen en categorieën gedefinieerd. Een ander mooi voorbeeld was de nieuwe tool ‘Impact and Waterfootprintcalculator’ van STeP by Ökotex, een absolute primeur in 2022.

Ook met het FTILab+ van HOGENT wordt samengewerkt om kennis rond innovaties op te bouwen. Zo wordt o.a. onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van hennepteelt voor (kleding-)textieltoepassingen. De hennepvezel heeft zowel op ecologisch als op economisch en regionaal vlak heel wat troeven.

Meer faire concurrentie

Aan de hand van een beleid van due diligence, vrij vertaald als ‘gepaste zorgvuldigheid’, is het de bedoeling om doorheen een volledige waardeketen processen in te voeren die het risico op schendingen van mensenrechten en milieuovertredingen traceerbaar maken, evenals om maatregelen te treffen om hieraan te verhelpen en te vermijden. In het kader van de mogelijke introductie van Europese beleidsmaatregelen hieromtrent is de kledingtextielsector, door zijn globale karakter, één van de sectoren die hierbij extra onder de aandacht komt.

Belangrijke voorwaarde voor Fedustria op het vlak van due diligence is dat er geen regeling fit-to-all komt, wel één die sectorspecifiek is. Bovendien mag de kmo-eigenheid niet uit het oog worden verloren. Indien realistisch toegepast, zal due diligence niet alleen ten goede komen aan mens en mi- lieu, maar ook leiden tot meer faire concurrentie over alle grenzen heen. De Europese Richtlijn over due diligence was oorspronkelijk aangekondigd voor het najaar van 2021. Echter, omwille van het grote belang gaat men niet over één nacht ijs en moest het oorspronkelijke voorstel grondig worden bijgesteld. Een goedkeuring wordt in het voorjaar van 2023 verwacht. Fedustria werkt constructief mee en neemt initiatieven om onze bedrijven erop voor te bereiden en hen te begeleiden.

De productgroep van het kledingtextiel volgt ook andere Europese initiatieven met grote aandacht op, bijvoorbeeld de vrijhandelsakkoorden die de EU onderhandelt met India, Australië, Nieuw-Zeeland… Ook de oneerlijke concurrentie uit voornamelijk China, maar ook Turkije, wordt regelmatig aan de Belgische autoriteiten gemeld.

Ondernemingen 40* loon 13 geïntegreerd 27

Tewerkstelling

940 loon 500 geïntegreerd 440

Omzet

168

De productgroep Veredeling

• wast, bleekt, verft, bedrukt en coat diverse textielartikelen (garens, weefsels, tapijt, breigoed, non-wovens…),

• maakt ze vuilafstotend, krimpvrij, brandvertragend… en brengt coatings (deklagen) aan.

De activiteit van de textielveredeling wordt hetzij geïntegreerd in een textielbedrijf, hetzij uitgevoerd door onafhankelijke gespecialiseerde toeleveranciers (loonveredelaars).

Via textielveredeling worden kleur en extra functionaliteiten aan een textielproduct toegevoegd.

Best beschikbare technieken

De ‘BREF Textiel’ is het Europees referentiedocument met de best beschikbare technieken (BBT) voor de textielindustrie. Dit document beschrijft m.a.w. de technieken (incl. emissiegrenswaarden) die textielbedrijven moeten toepassen om hun milieu-impact te beperken. De BREF Textiel is dan ook het referentiedocument voor de overheid om de milieuvoorwaarden van de textielbedrijven te beoordelen. De bestaande BREF dateerde al van 2003 en was dan ook aan herziening toe. Na een herzieningsproces van bijna vier jaar werden de nieuwe BBT-conclusies voor de textielindustrie op 20 december 2022 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Uiterlijk binnen de vier jaar na publicatie van de nieuwe BBT-conclusies moeten de bedrijven voldoen aan deze nieuwe bepalingen. Aan het hele voorbereidingsproces hebben Fedustria en Centexbel intens en constructief meegewerkt.

Hoge energieprijzen treffen veredelingsbedrijven hard

Mede als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne kenden de energieprijzen in 2022 een ongeziene stijging. De onzekerheid over een voldoende gasbevoorrading deden de energieprijzen voor zowel aardgas als elektriciteit exploderen. De veredelingsbedrijven, bv. de textielververs, zijn door de aard van hun activiteiten energie-intensief en werden dan ook meer dan gemiddeld in de textielindustrie geconfronteerd met deze torenhoge energiekosten, die ze onmogelijk volledig konden doorrekenen. Bepaalde bedrijven werden dan ook genoodzaakt om hun activiteit terug te schroeven of tijdelijk stop te zetten.

Chemicaliën cruciaal voor textielveredeling

Om kleur en specifieke eigenschappen aan textiel te geven, zijn chemicaliën onontbeerlijk. Echter, het gebruik van chemicalien wordt meer en meer aan banden gelegd als gevolg van de Europese REACH-verordening. Veel restricties treffen de textielsector. Zo is er het restrictievoorstel voor huidsensibiliserende stoffen op textiel. Echter, niet alle stoffen zijn relevant voor de textielsector. De te uitgebreide lijst van stoffen zadelt de textielbedrijven op met onnodige kosten voor testen. De textielsector dringt er dan ook op aan om de restrictie te beperken tot een textielrelevante stoffenlijst. Tevens kunnen nieuwe stoffen pas toegevoegd worden na evaluatie van hun textielrelevantie.

De productgroep Garenproductie omvat de voorbereiding en de productie van filamentdraad (uit polyester PES en polyamide PA), vezels en garens van polyamide PA, polyester PES, polypropyleen PP…, en garens (zuiver en gemengd) van katoen, wol, vlas…