Eens... op het eiland van Ooit
Perspectief voor een toekomstbestendig Dordrecht
inhoudsopgave
inleiding
De kracht van Dordrecht het unieke eiland
Delta van de toekomst de werkzame stad
Kansen zien, kansen creëren de lerende stad
Gegarandeerd aan de slag
4 6 8 10
de duurzame stad
Energieneutraal en zelfvoorzienend eiland de sociale stad
Balans tussen ‘ik’ en ‘wij’
14 16
inleiding
De kracht van Dordrecht Het is 1 juli 2030. Vanaf het balkon van zijn drijvende huis, even voorbij het Drierivierenpunt, kijkt Niek Maas uit over het water. Van links ziet hij twee containerschepen aan komen varen, uit de tegenovergestelde richting een superjacht. Een zelfvarende watertaxi wurmt zich er tussendoor - het schip weet dat het kan. Niek houdt van het water. Het is een van de redenen waarom hij twee jaar terug vanuit Breda is teruggekomen naar Dordrecht. Hij heeft er voor moeten inpraten op zijn gezin, maar tegenwoordig hoort hij hen nooit meer over Breda. Terrassen aan het water, altijd ergens iets te doen, dit weekeinde naar het Werelds Eiland Festival in de Biesbosch. En hun huis! Drijvend op het water, spectaculair. Zo bijzonder. Toeristen kennen het van internet, van over de hele wereld komen ze foto’s nemen van zijn huis. Er is geen ontkennen aan. Ik hou van Dordt, denkt Niek, ik ga hier nooit meer weg. Terug naar vandaag, naar 2017. Middelgrote steden zoals Dordrecht staan voor de opgave om zichzelf opnieuw uit te vinden. Willen ze ook in de toekomst floreren, dan moeten ze nadenken: wat voor stad willen ze zijn, en wat gaan ze doen om dat te bereiken? Het antwoord op die vragen moet je zoeken in de identiteit en de kracht van de stad: haar inwoners en bedrijven. Die kracht bepaalt in welke richting de stad zich beweegt. De identiteit en kracht van Dordrecht laten zich vangen in een paar sleutelwoorden: eiland, water,
ondernemend, calvinistisch, nuchter, bescheiden, praktisch. In het verleden stond Dordrecht aan de wieg van bijzondere dingen. Hier lag in 1572 de kiem van Nederland, met de eerste vrije Statenvergadering. Nuchter bijzondere dingen doen, dat is wat Dordtenaren doen. Maar wat voor dingen beginnen hier straks? In 2016 en 2017 dachten en praatten honderden Dordtenaren mee over de toekomst van hun stad in Nieuw Dordts Peil. Door mee te doen, lieten ze zien dat ze betrokken zijn bij hun stad en ook zonder politiek actief te zijn, willen bijdragen aan een mooie toekomst voor Dordrecht. Hun kennis en ervaring - of het nu ondernemers zijn, studenten, ouderen of professionals uit het sociaal domein - zijn daarbij van grote waarde. Minstens zo belangrijk als de ideeën die Nieuw Dordts Peil opleverde, was het proces: de stad die samen met de gemeente optrekt om vorm te geven aan de toekomst. Dat past in de trend dat de overheid in beleidsvorming meer ruimte laat voor de inbreng van bewoners en bedrijven, om zo de kracht van de samenleving beter te benutten.
Wat dat betreft, is Nieuw Dordts Peil geen einde, maar een begin. Dordtenaren zijn vanuit hun nuchtere aard slechte dromers. Maar in Nieuw Dordts Peil durfden ze nu eens wel te dromen en vertaalden ze die dromen in concrete ideeën die kunnen bijdragen aan een toekomstbestendige stad. Dit stuk is een samenvatting van die ideeën. Maar vooral is het een uitnodiging om samen verder te werken aan die ideeën; een uitnodiging aan het college van B&W, de gemeenteraad en de ambtelijke organisatie om samen met de stad durven te denken in kansen. Zodat Dordrecht het beste uit zichzelf kan halen.
JOOP HYLKEMA COMMISSARIS, TOEZICHTHOUDER, INVESTEERDER
'ALS UNIEK EILAND KUNNEN WE IETS BETEKENEN VOOR DE REST VAN DE WERELD'
5
het unieke eiland
Delta van de toekomst
T
GERBEN BAAIJ DIRECTEUR DORDRECHT MARKETING
'STEL JEZELF DE VRAAG: WAT MAAKT ONS WATER NOU ANDERS DAN DAT VAN AL DIE ANDEREN?' 6
Elsbeth de Vrij is geboren en getogen in Dordrecht. Als de dag van gisteren herinnert ze zich hoe ze in de schoolbanken het verhaal te horen kreeg van de geschiedenis van Dordrecht: van de Sint Elizabethsvloed in 1421, met de stad als eiland in een grote binnenzee. En van datzelfde water dat de stad welvaart bracht via het stapelrecht. Dordrecht en water, ze zijn gewoon één, mijmert Elsbeth. Prachtig hoe de geografie de identiteit van een stad door de eeuwen heen definieert. Water als bedreiging en als kans; dat was zo in de vijftiende eeuw, en vandaag is dat niet anders. Mooi ook hoe de stad de afgelopen decennia die kansen is gaan zien; omgaan met klimaatverandering, extreme regenval, de stijgende zeespiegel. In Dordrecht bloeit een heel nieuwe watereconomie op waarmee de stad furore maakt. En elke keer als Elsbeth in het nieuws ziet hoe Dordtse oplossingen wereldwijd worden toegepast, voelt ze zich meer Dordtenaar.
MUNT SLAAN UIT KLIMAATVERANDERING Wat zijn de kansen die het water Dordrecht biedt in de 21ste eeuw? Wat maakt het Dordtse water specifiek Dordts? En waar kunnen we vandaag mee aan de slag om het profiel van de stad te versterken en er geld mee te verdienen? Kansen liggen voor het oprapen. Om te beginnen in de strijd tegen het water. Klimaatverandering stelt ons voor heel nieuwe uitdagingen; hoe (over)leven we met water? Dordrecht heeft zowel te maken met getijdenwerking als met de afvoer van regenwater via de rivier. Als delta van de toekomst hebben we iets unieks in de aanbieding voor de rest van de wereld, want 80 procent van de grote steden in de wereld ligt in een delta en heeft te kampen met de specifieke problemen van die ligging. Dordrecht wil zijn kennis over waterveiligheid demonstreren en exporteren. Deze ontwikkeling is in 2030 in volle gang, maar gaat door tot zeker 2050. De stad geeft het eigen profiel extra vorm met een aantal internationaal aansprekend iconische projecten en is een magneet voor nieuwe bedrijvigheid en opleidingen op dit terrein. De regio
is wereldwijd bekend als exporteur van baggerkennis en -technologie; landaanwinning zorgt voor mondiaal aansprekende iconen en landmarks. Wereldwijd staan we bekend om de symbiose tussen mensen en natuur. BOUWEN AAN EN OP HET WATER Wonen aan en op het water - nog zo’n kans. In de nabije toekomst kampen we met de stijging van de zeespiegel en meer en heftiger regenval. Dordrecht wordt een internationaal atelier voor wonen op en aan het water. Door vernieuwend te bouwen rond de oevers, wordt Dordrecht aantrekkelijker als woonstad, en werkt de stad tegelijk aan haar
portfolio als delta van de toekomst. De Dordtse Grachtengordel (zie kader) kan een icoon van de ontwikkeling zijn. EEN WERELDS EILAND Dordrecht is een eiland, en eilanden zijn bijzonder, niet alleen hier maar wereldwijd. Eilanders zijn zelfbewust; los van ‘de wal’ pakken ze op het eiland hun eigen zaken aan. Eiland zijn is prima, maar niet los van een wereld die steeds meer globaliseert. Dat is de uitdaging voor Dordrecht: een werelds eiland zijn, dat zelfbewust en zonder valse bescheidenheid naar buiten treedt.
DE DORDTSE GRACHTENGORDEL Dordrecht laat de wereld zien hoe je (over)leeft met water. De ultieme vertaling hiervan kan de Dordtse grachtengordel zijn: een samenhangend systeem van waterwegen en waterbergingen in en rond de stad, dat de stad in staat stelt om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen en tegelijk perspectieven opent voor woningbouw en economie. De nieuwe waterwegen liggen buiten het historische centrum en rond de stad. Ze kunnen overvloedige regenval goed verwerken, en tegelijk ontstaan nieuwe kansen voor bouwen op en aan het water en voor vervoer op het water. Nieuwe kreken vanuit de Biesbosch versterken in 2050 de binding tussen stad en natuur. 7
JOOP HYLKEMA COMMISSARIS, TOEZICHTHOUDER, INVESTEERDER
de werkzame stad
Kansen zien, kansen creëren
'STRAKS HEBBEN WE HIER HET KLIMAAT VAN BORDEAUX. WAAR IS ONS STRAND?'
BRENG HET WATER TOT LEVEN Breng het water in Dordrecht tot leven en maak de stad zo aantrekkelijker voor bewoners en bezoekers. Bijvoorbeeld met een stadsstrand, taxiboten en waterglijbanen.
PIMP DE SPUI Pimp de Spui. Richt een leegstaand kantoorpand in als tijdelijke broedplaats voor startende ondernemers.
Wat doe je voor werk? Jeremy Goudriaan heeft een hekel aan die vraag. Hij is businessmanager next economy in Drecht Valley. Soms wilde hij dat hij bakker was; dan kon hij eenvoudig aan anderen uitleggen wat hij deed. Hij heeft er lang over gedacht wat hij moet antwoorden als anderen hem vragen waarmee hij de kost verdient. Tegenwoordig zegt hij: ik breng mensen bij elkaar om samen te werken aan een betere wereld. Want daar komt het eigenlijk op neer. Jeremy geniet elke dag van zijn werk; van de manier waarop jonge ondernemers met elkaar en met de samenleving werken aan producten waar de stad om vraagt. Jeremy koppelt vragers en aanbieders aan elkaar. Hij is de spin in het web van de economie van 2030: de netwerkeconomie. DE NETWERK-ECONOMIE De nieuwe economie is een netwerk-economie waarin ondernemers niet alleen concurreren, maar ook samenwerken in een stimulerende omgeving, waar ze ruimte, kennis en faciliteiten delen. In het Leerpark staat in 2030 de tweede Duurzaamheidsfabriek. Het is dé plek waar ondernemers, onderwijs, overheid en afnemers elkaar treffen en versterken; een banenmotor die focust op de zorg, de techniek, de maritieme sector en persoonlijke dienstverlening. In Drecht Valley - zo noemen we het Leerpark tegen die tijd - werken jonge, startende ondernemers samen met de overheid, met maatschappelijke instellingen en burgers aan de oplossing van concrete vraagstukken in de samenleving. In dat optimale ondernemersklimaat zitten probleem, oplossing, test en productie dicht op elkaar: een nieuw ontwikkelde prothese testen we meteen uit in het Albert Schweitzer Ziekenhuis. In deze omgeving versterken we onze innovatiekracht, met behulp van het internet of things en big data in combinatie met technieken als 3D-printen, robotisering en drones. Deze innovatieve nieuwe maakindustrie zorgt voor nieuwe werkgelegenheid voor hoog- en laagopgeleiden, want de nieuwe vindingen moeten uiteindelijk ook gewoon worden gemaakt.
En de circulaire economie heeft ook - gerecyclede - grondstoffen nodig. RUIMTE VOOR IDEEËN Dordrecht in 2030 biedt ruimte aan goede ideeën. Het hele ondernemersklimaat moet stimulerend zijn. De gemeente kijkt niet alleen naar regels, maar denkt ook in kansen. Kleine veelbelovende bedrijven kunnen groot worden, maar dat gaat niet vanzelf. Daarom begeleiden we startende ondernemers met potentie om door te groeien; bijvoorbeeld met strategisch advies en toegang tot financiering. Het Stationsgebied ondergaat een metamorfose. De sporen komen ondergronds, inclusief het vervoer van gevaarlijke stoffen. Hier komt ook de metro uit Rotterdam aan. Rond het station komt een prachtige nieuwe wijk met woningen, bedrijven en horeca. BRENG WATER TOT LEVEN Dordrecht en water zijn een. Een van de mooiste steden van Nederland grenzend aan de Biesbosch, een spectaculair, oer-Hollands natuurgebied; een prachtig aanbod
voor inwoners en toeristen dat een ereplaats verdient in de etalage. Dordrecht in 2030 brengt het water tot leven. Er zijn terrassen aan het water. De havens leven als nooit tevoren. Bij de Stadswerven ligt een strand; vanuit de binnenstad ben je op de stadsfiets of met de watertaxi zo in de Biesbosch. De Biesbosch is jaarlijks het decor van een prachtig festival. In de Delta Experience ervaren bezoekers zelf hoe complex en interessant de verhouding tussen stad en water is. Dordrecht in 2030 is een betere versie van zichzelf. De stad bouwt nieuwe woningen voor alle inkomensgroepen en heeft haar inwoners meer te bieden dan ooit: avondleven met verrassende en gevarieerde optredens en spannende horeca, een bloeiende kunst- en cultuurscene. Zo weet de stad nieuwe Dordtenaren aan zich te binden. ANDRÉ BOER KROHNE NL
'VEEL VAN MIJN RESEARCHEN DEVELOPMENTMENSEN WONEN VER WEG. DIE MOET JE PROBEREN HIERHEEN TE HALEN EN TE HOUDEN.' 9
de lerende stad
Gegarandeerd aan de slag DE GOUDEN DRIEHOEK In Dordrecht geven we praktisch vorm aan de gouden driehoek: onderwijs, ondernemers, overheid. Zo verbinden we het onderwijs en de arbeidsmarkt met elkaar. Goed onderwijs is een belangrijke vestigingsfactor. Ondernemers willen goede mensen, op alle niveaus. Goed onderwijs is belangrijk voor de stad en al haar inwoners, immers: een kenniskloof is bijna automatisch een sociale kloof.
‘Pap, tot vanavond!’ Yassine Al Batoul kijkt om, maar zijn zoon Khalid is de deur al uit. Trots is hij op zijn zoon: een aanpakker met beide benen op de grond. Khalid studeert Deltatechniek op het Leerpark; een niche-opleiding, een aftakking van Weg- en Waterbouw van de TU Delft die pas een jaar of acht bestaat. Goeie kans dat Khalid straks ook in Dordrecht aan de slag kan en hier blijft wonen, met de bedrijvigheid die de nieuwe delta-economie de stad oplevert. Zelf heeft Yassine nooit de universiteit gedaan. Hij is onderhoudsmonteur. Maar ook hij zoekt dit jaar de studiebanken weer op; anderhalve dag per week zit hij op school om zijn vakkennis op te vijzelen. Even wennen, hij geeft het toe. Maar hij heeft nog een kwart eeuw van zijn carrière voor de boeg, en dus voelt het ook als een cadeau.
PIET HOGENDOORN DIRECTEUR RABOBANK DORDRECHT
‘HAAL DE BESTE PROFESSOREN TWEE KEER IN DE WEEK HIERHEEN. GEEN INSTITUUT, ALLEEN DE DOCENTEN.’ 10
BRANDPUNT: LEERPARK We gaan op zoek naar nieuwe, meer flexibele onderwijsvormen die goed aansluiten op de behoeften van de lokale arbeidsmarkt. Dordrecht zoekt de samenwerking met HBOen WO-instellingen om nieuwe opleidingen aan te bieden die aansluiten bij het profiel van de stad (watermanagement). Het brandpunt van Dordts innovatief onderwijs is het Leerpark. Naast nieuwe opleidingen bieden we hier ook flexibel projectonderwijs aan op thema, direct aansluitend op de behoefte van Dordtse bedrijven. We vliegen tijdelijk (deeltijd)docenten in van TU’s en HBO-instellingen elders en bieden de goede faciliteiten: flexibele onderwijsruimten, woningen voor studenten die tijdelijk of in deeltijd naar Dordrecht komen. Om de ontwikkeling een duw in de rug te geven, verhuist station Dordrecht Zuid naar het Leerpark.
PIET HOGENDOORN DIRECTEUR RABOBANK DORDRECHT
‘IK ZIE KANSEN IN DE ENERGIETRANSITIE. IN ELK HUIS, IN ELK BEDRIJF IS DE KOMENDE DECENNIA WERK AAN DE WINKEL.’ LEERSTOEL METROLOGIE
modules en doorlopende leerlijnen, die aansluiten
DE HUIDIGE SITUATIE
De arbeidsmarkt in Dordrecht en omgeving wordt gekenmerkt door een disbalans: er zijn te weinig hoger opgeleiden en te weinig scholingsmogelijkheden op hoger niveau. Dit belemmert de vorming van een toekomstbestendige en weerbare samenleving.
op de sterke sectoren van stad en regio: techniek, zorg en maritiem (deel)certificaten waarmee een portfolio voor levenslang leren wordt opgebouwd en die dicht bij het werk kunnen worden behaald
WAT ZOU ER MOETEN VERANDEREN?
LEREN DOE JE LEVENSLANG Flexibeler onderwijs past bij een andere trend. Opgedane kennis veroudert zo snel dat de leerbehoefte verandert. ‘Een leven lang leren’ is het motto van de professional van de 21ste eeuw: wie wil bijblijven, schoolt zich zijn hele carrière lang bij. Dat vraagt om een heel nieuwe benadering van het Dordtse onderwijs, met flexibele modules en doorlopende leertrajecten die nauw aansluiten bij de economie van de stad en de regio: techniek, zorg en de maritieme sector. Deelcertificaten haal je in de toekomst dicht bij huis, en zo bouw je werkende weg steeds door aan een actueel en relevant cv. Via goede apps vind je makkelijk je weg in het aanbod. Zo zitten ook ervaren Dordtse professionals in 2030 weer geregeld in de (deeltijd-)schoolbanken.
Metrologie is de studie van het meten, van maten, meten en meetfouten. Dordrecht heeft een wereldwijd toonaangevend bedrijf op dit terrein in huis, Krohne. Idee: start een leerstoel metrologie in Dordrecht, bijvoorbeeld samen met de Erasmus Universiteit. Om de hiervoor geschetste situatie te verbeteren zou het bestaande leeraanbod
Een routekaart waarmee de student zijn weg vindt
moeten worden uitgebreid tot een volwaardig onderwijsecosysteem, met onder meer
(o.a. een app)
de volgende kenmerken:
een aanjager, kwartiermaker die de verbindingen in
Broedgroep | Dordt Vooruit
poster2.indd 1
ROEP OM VAKMENSEN Nederland schreeuwt om vakmensen. Ook hier is aansluiten bij actuele ontwikkelingen in de samenleving het motto. Denk bijvoorbeeld aan de uitdagingen van de energietransitie: elk huis en elk bedrijf moet de komende decennia worden aangepast aan de nieuwe werkelijkheid. Dat vraagt om een nieuwe generatie installateurs.
het ecosysteem legt en versterkt
24/04/2017 22:06
Pleidooi van Erik Scherder over het belang van muziek in het onderwijs. Bron: NPO Radio 1
De noo zaakOP voor muziek op school: LEERORKEST ELKE SCHOOL muziek maakt slim
De directe koppeling tussen arbeidsmarkt en onderwijs zorgt ervoor dat wie kennis opdoet in Dordrecht er ook blijft wonen. Onze aanbieding aan scholen en studenten: nergens is de aansluiting op de arbeidsmarkt beter dan hier. Met andere woorden: in Dordrecht kun je gegarandeerd aan de slag.
muziek verbindt
Muziekonderwijs is van groot belang voor de cognitieve en sociale ontwikkeling van kinderen. Kinderen actief muziek laten maken is investeren in hun persoonlijke ontwikkeling. Dordrecht geeft muziekles daarom structureel een plek in het basisonderwijs. Elke school krijgt een leerorkest. muziek maakt creatief muziek socialiseert muziek = leuk
Broedgroep | Dordt Vooruit
poster4.indd 1
25/04/2017 22:45
11
DORDTSE DROMEN ideeënwand
De vraag ‘Wat is uw droom voor
Reëel? Haalbaar? Wenselijk?
Dordrecht?’ heeft verschillende
Die vragen hebben we niet
toekomstbeelden opgeleverd.
gesteld. Het zijn immers dromen,
De meest concrete zijn verbeeld
die onze fantasie en creativiteit
op onderstaande Ideeënwand.
prikkelen.
de duurzame stad
Energieneutraal en zelfvoorzienend eiland Evelina Gonzales pakt haar to do-lijstje van het aanrecht - iedereen gebruikt daar tegenwoordig een smartphone voor, maar zij zweert nog altijd bij een papieren lijstje. Vanavond vergaderen met een clubje straatbewoners over onderhoud van de zonnepanelen waarmee ze sinds 2022 samen energie opwekken. Maar eerst nog even langs de stadsboer, groente halen voor de komende dagen. En met haar oude tablet en stofzuiger langs DordtCircle, het inzamelbedrijf voor oude apparaten. Hoeveel zal ze ervoor krijgen? Zo’n 20 euro, denkt ze. Niet verkeerd. Een fijn idee dat haar oude apparaten helemaal worden gedemonteerd en dat elk bruikbaar materiaal een nieuwe bestemming krijgt. Onvoorstelbaar eigenlijk, denkt ze, nog maar tien jaar terug gooide je zulke dingen onnadenkend weg.
PIET HOGENDOORN DIRECTEUR
RUIM BAAN VOOR LOKALE PRODUCENTEN Dordrecht in 2030 is een energieneutraal en zelfvoorzienend eiland. Een groot deel van onze energiebehoefte wekken we zelf op, met zon, wind en water. Elke Dordtenaar kan energie winnen: zelf, of samen met zijn straat of buurt. We hebben een slim en flexibel, schaalbaar netwerk dat al deze energie kan verwerken - ook als het hard waait of de zon veel schijnt - en overaanbod kan opslaan.
RABOBANK DORDRECHT
‘STEL JE DOELEN NIET TE VER, TOON LEF! LEG EEN NIEUWE WIJK AAN EN ZEG: HIER KOMT GEEN GASAANSLUITING.’
Ook voor onze voedselvoorziening geven we ruim baan aan de lokale producent. De boeren op het eiland kunnen blijven boeren, maar daarnaast komt de stadslandbouw op. Op groene daken - ook goed voor de opvang van overtollig regenwater - kweken Dordtenaren groente en fruit.
DUURZAAMHEID ALS BANENMOTOR Duurzaamheid is een motor voor nieuwe Dordtse banen. Op het Leerpark in de twee Duurzaamheidsfabrieken bijvoorbeeld, waar schone energie en hergebruik van grondstoffen uitgangspunt zijn. En Dordrecht leidt de vakmensen op die de energietransitie mogelijk maken. Waterstof is de brandstof van de nieuwe economie. Dat begint in 2030 zichtbaar te worden. De eerste zelfvarende schepen op waterstof verschijnen. De plannen voor een vliegende auto op waterstof worden steeds concreter. Dordrecht wil - als waterstad - de plek zijn waar een waterstoffabriek staat.
VAN GEBRUIK NAAR BEZIT De deeleconomie komt op. We bewegen langzaam naar gebruik in plaats van bezit. Steeds meer Dordtenaren delen hun eigen bezit via platforms als Peerby. Zo doet Dordrecht aan consuminderen. In een duurzame toekomst moet elke Dordtenaar zijn dagelijks leven anders inrichten. Dat betekent nogal wat, en dus heeft de gemeente een belangrijke voorbeeldfunctie: de gemeentelijke organisatie is in 2030 energieneutraal, met een elektrisch wagenpark en duurzame inkoop. Duurzaamheid werkt ook door in beleid en planologie: bijvoorbeeld in energieneutrale nieuwbouwwijken zonder gasaansluiting.
ZELFVOORZIENEND EILAND Dordrecht wil in 2030 een zelfvoorzienend eiland zijn waar (drink)water slim wordt gebruikt, bewoners hun eigen energie winnen en de hoeveelheid afval minimaal is. Extra accent krijgen ondergronds transport door buizen, de Dordtse natuurlijke zuiveringsdelta en het aanleggen van tuinen op flats en kantoren.
Zelfrijdende auto’s hebben minder ruimte nodig, waardoor er meer ruimte op de A16 is en de snelweg meer verkeer kan verwerken. Daarnaast opent de ontwikkeling van de hyperloop perspectieven naar een revolutie in goederenvervoer: containertransport via buizen.
Zelfvoorzienend zijn betekent ook: maximaliseren van hergebruik en minimaliseren van afval. Het uitgangspunt van de circulaire economie is ‘afval bestaat niet’. Dordtenaren krijgen geld terug voor waardevol afval (bijvoorbeeld elektronica), dat weer een grondstof is voor nieuwe, circulaire bedrijvigheid. In Dordtse huishoudens maakt de 3D-printer een opmars. Kapotte onderdelen recyclen we op die manier gewoon thuis, zonder verkwisting van opslagruimte en transportkosten. Ons streven een duurzaam en zelfvoorzienend eiland te zijn, laat zich vertalen als: wat we lokaal kunnen oplossen, lossen we op. Tegelijk staan we open voor een steeds globalere wereld waarmee we op alle mogelijke manieren zijn verbonden. 15
DORRIT VERKADE GEMEENTE DORDRECHT
‘WAAR MENSEN ELKAAR ONTMOETEN, GAAN ZE BOUWEN AAN DE SAMENLEVING.’
Maar er is iets veranderd. Sinds december 2029 woont hij in een nieuw appartementencomplex: een bonte mengeling van huishoudens, jong, oud, blank, gekleurd, die door te kiezen voor deze plek allemaal hebben aangegeven dat ze iets willen betekenen voor elkaar. Die gedachte zie je terug in het ontwerp van het gebouw, en in de gemeenschappelijke tuinen. Vooral die tuinen hebben zijn hart; Kees is zijn hele werkzame leven hovenier geweest. Een jaar terug zou hij maar wat naar de tv hebben gestaard, maar vanmiddag geeft hij les aan een groepje kinderen in de moestuin. Eenzaam? Kees weet niet meer wat het betekent.
de sociale stad
Balans tussen ‘ik’ en ‘wij’ Kees Verhoek is 91. De laatste jaren heeft hij veel mensen in zijn omgeving zien wegvallen. Vergrijzing, vereenzaming, iedereen heeft het erover als een anoniem probleem, maar de afgelopen jaren heeft hij stiekem vaak gedacht: dat probleem, dat ben ik.
16
EEN STAD MET EEN GROOT HART Dordrecht is een stad met een groot hart; een bewogen, zorgzame stad die de menselijke maat koestert. Daar tegenover staan ontwikkelingen die knagen aan het sociale cement. Nederland vergrijst, vereenzaming ligt voor veel ouderen op de loer. Digitalisering komt met nieuwe mogelijkheden en kansen, maar kan er ook toe leiden dat mensen de aansluiting met de samenleving verliezen. De steeds grotere culturele diversiteit van de Dordtenaren
maakt het alleen maar belangrijker om te zorgen dat mensen elkaar in 2030 nog kennen en naar elkaar omkijken. Het is de uitdaging om samen manieren te vinden om tegenwicht te bieden aan trends als individualisering en digitalisering. En om de goede balans te vinden tussen ‘ik’ en ‘wij’, en om ook in 2030 vorm te geven aan een stad waarin iedere Dordtenaar volwaardig kan meedoen. RUIMTE VOOR SOCIALE ECONOMIE Belangrijk daarbij is dat niet alles van waarde is uit te drukken in euro’s. Naast de ‘harde’ economie van carrières, winsten en aandelenkoersen heeft Dordrecht in 2030 ook een meer sociale economie op buurtniveau. Hier delen Dordtenaren hun bezit, doen ze aan ruilhandel en helpen ze elkaar vooruit op basis van dienst en wederdienst; weinig relevant in euro’s, maar o zo belangrijk voor een sociale stad. Deze economie organiseert zich in buurtnetwerken en broedplaatsen in de wijk, waar elke Dordtenaar die dat wil kan bijdragen aan de sociale cohesie van de stad. Ook kijken we naar de kansen die het basisinkomen biedt.
ANNE-MARIE VERBEEK TREKKER BROEDGROEP DORDT VOOR ELKAAR
‘JUIST IN DEZE TIJD VAN DIGITALISERING VERLANGEN MENSEN NAAR GEMEENSCHAPSZIN, NAAR EEN STAD WAAR MENSEN OMZIEN NAAR ELKAAR.’ VRIJWILLIGERSWERK 2.0 De stad heeft moderne vormen van vrijwilligerswerk, die zich goed laten inbedden in een druk leven: bijvoorbeeld met duidelijk begrensde, tijdelijke klussen. Dordtenaren die zich inspannen voor de stad voelen dat de gemeente hun initiatief waardeert. Bijvoorbeeld door ruimhartig en flexibel om te gaan met leegstaand (gemeentelijk) vastgoed, of door Dordtenaren die zich inspannen voor de stad op een leuke en passende manier te belonen. ALLES BEGINT BIJ DE ONTMOETING In Dordrecht in 2030 is ontmoeten een sleutelwoord. Betrokkenheid bij elkaar begint bij elkaar kennen. Een stad waar mensen elkaar kennen, lost zelf meer op. Buurtnetwerken hebben een belangrijke rol in het aanpakken van alledaagse problemen die iedereen ervaart. Dordrecht in 2030 is een stad waar Dordtenaren van alle nationaliteiten en generaties elkaar makkelijk kunnen ontmoeten. Pleinen, parken en gebouwen laten zien dat de ontmoeting centraal staat. De stad van morgen biedt volop ruimte aan nieu-
we woonvormen waar generaties elkaar treffen. Ook virtueel ontmoeten Dordtenaren elkaar meer dan ooit; digitale media brengen mensen in contact die elkaar niet kennen maar wel iets voor elkaar kunnen betekenen.
OPLOSSINGEN VAN DE KINDEREN Consulting Kids ging met Dordtse schoolklassen aan de slag om het antwoord te vinden op maatschappelijke vraagstukken. Voorbeelden van oplossingen: het kappersoverleg (als je wilt weten wat er in de stad speelt, praat dan met de kappers) en de gele glimlachroute (glimlach naar elkaar, dat is het begin van contact en de stad wordt er vrolijker van).
17
fotocollage