Curso 2009-2010 Ikasturtea
ESKOLAKO AGENDA 21 MUSKIZ BHI • CPES SOMORROSTRO • SAN JUAN BAUTISTA IKASTETXEA
GAIA URA / TEMA: Aurkibidea / Índice 2. Eskolako Agenda 21 Agenda 21 escolar 3. Ingurumenaren aldeko ekintzak Actividades a favor del Medio Ambiente 4. IES Muskiz BHI-ko ikasleen ekintzak 5. San Juan Bautista Ikastetxea 6. Geure paduren garbiketa Limpieza de nuestras marismas 7. Elkarlanean; Foroak Trabajando juntos; Foros 8. Ikasleekin zuzenean En directo con l@s alumn@s
Muskizko Udala Ingurumen Saila
Ayto. de Muskiz Dpto. de Medio Ambiente
AGUA
3 bases ¿Qué es la Agenda 21 Escolar? Las imprescindibles: La Agenda 21 Escolar es un compromiso que toma la comunidad, para trabajar a favor de la calidad y el buen cuidado del medio ambiente del entorno y del centro escolar. Aparte de trabajar el programa en la escuela, también se mira hacia el municipio, con el fin de fortalecer y enriquecer lazos entre el pueblo y la comunidad escolar. De esta forma se unen Agenda 21 Escolar y Agenda 21 Local.
1. Renovación Curricular 2. Participación de la Comunidad Escolar
3. Gestión sostenible de la escuela y el medio ambiente
PARTICIPANTES en el curso 2009-2010:
IES Muskiz BHI C.F. Somorrostro
San Juan Bautista Ikastetxea
El tema de este año... Ya son cuatro los años que llevamos trabajando la Agenda 21 Escolar en Muskiz. Los primeros dos años estudiamos los residuos, mientras que el tercero nos centramos en el Agua. Manteniendo el modelo de trabajo este curso nos hemos centrado de nuevo en el Agua, pero esta vez conociendo más de cerca su problemática y la forma de gestionarla correctamente. Como leeremos en esta revista, los escolares se han adentrado en el cuidado de este bien indispensable para la vida, que forma parte de todos y cada uno de los seres vivos de nuestro planeta.
2
INGURUMENAREN ALDEKO EKINTZAK ACTIVIDADES A FAVOR DEL MEDIO AMBIENTE
Zuhaitz Eguna Otsailaren 25 eta 26an Zuhaitzaren Mundu Eguna egin zen Muskizen, Eusko Jaurlaritzako Uraren Euskal Agentziarekin lankidetzan. Barbadun ibaian zein Cotorrio eta Castaños erreketan ibaiertzeko 500 zuhaitz autoktono landatu ziren. Jarduera hori egin ahal izan zen 150 ikasle inguruk parte hartu zutelako. Ikasle horiek udalerriko ikastetxe guztietatik etorri ziren: Somorrostro Irakas-Gunea, Muskiz BHI, San Juan Ikastetxea, P. Cantarrana eta Ikastolatik. Bestetik, zuhaitzak landatzeaz gain, ikasleek jardunaldi teknikoa izan zuten Biologia eta Ingurugiro Zientzietan lizentziatua den neska baten eskutik. Jardunaldi tekniko horri esker, honako gaiei buruzko ezagutzak sakondu ahal izan zituzten: ibaiertzeko landaretzaren egungo egoera, gure ingurugiroak dituen ur baliabideak eta espezie inbaditzaileak (Cortaderia selloana, Robinia pseudoacacia…) deuseztatzeak duen garrantzia. Honelako ekintzei esker, txikienen sentsibilizazioa hobetzen da, beraiek baitira helduak kontzientziatzeko informazio bide garrantzitsuena.
Un extraño en la costa... Como muchos de nosotros ya sabemos, hace varios meses que existe un tema muy presente en nuestro municipio: la draga. El año pasado comenzaron las labores de extracción en el fondo marino, a cierta distancia de la costa, con el objetivo de conseguir 10 millones de metros cúbicos de arena. Este material será empleado en la ampliación del Puerto de Bilbao. Esta actividad dejará una huella irreversible en el medio ambiente. El ejemplo más claro puede ser la inestabilidad de los arenales, con la consecuente transformación de la zona de dunas y el daño a la biodiversidad, tanto de especies animales como vegetales. La playa de la Arena y las marismas del Barbadun son lugares de alto valor ecológico, reconocidas como Lugar de Interés Comunitario e incluidas en la Red Natura 2000, además de representar un gran área de esparcimiento para miles de personas de la Margen Izquierda, Zona Minera y Encartaciones. Por ello creemos imprescindible su correcta conservación y protección sobre los usos que se desarrollan en la zona. Por todo lo expuesto, los alumnos y alumnas de Muskiz haremos todo lo posible por proteger nuestros espacios naturales. Aprovechando el Foro Escolar, acto conjunto que celebraron los escolares, se abrió una charla coloquio sobre la draga de la playa de la Arena. Representantes de secundaria de cada centro hicieron una presentación mostrando su opinión al respecto.
3
IKASTETXEAK MARTXAN LOS CENTROS EN MARCHA
IES Muskiz BHI-ko ikasleen ekintzak
ailako bi ikasgelako n IES Muskiz BHIko 3.m 2010eko martxoaren 22a bisita. Bertan, gidari ztegira egin genuen ikasleok Galindoko ara genuen, usaina oso si iku ua inaren tratamend baten laguntzaz ur zik zitzaigun oso interesgarria iruditu atsegina ez izan arren si genuen kutsadura egongo ez balitz, iku Galindoko araztegia an egongo litzatekela uet lek te ietan edo bes guztia gure herriko iba ikasi genuen.
APIRILAREN 20an KUTXA ESPAZIORA BIDAIA Apirilaren 20an Donostiako kutxa ezpaziora joan ginen Muskiz BHIko 3. eta 4.mailak. Han zeuden esperimentu guneak ikusi genituen; 3.mailakoek elektrizitateko eta presioko tailerrak eta 4.mailakoek elektrizitate eta energia alternatiboen tailera egin zituzten.
KARRANTZA ETA POZALA GUARA IRTEERA Karrantza bailarara 1. zikloko ikasle guztiak joan ginen, eta gure ustez primeran pas a ginen eta oso probet xagarria izan zen. El Karpinen monitore batek, argi eta garbi, aza ldu zigun zein egoera zailetan bizi dire n animalia espezie bat zuk, eta haiek egiten dutena gaixotuta ko edo abandonatuta ko animaliak berrezkuratzeko. Bazkaldu eta gero Po zalagua kobazulora joa n ginen, batez ere han dauden estala ktita exzentrikoak. Bis ita oso ondo egon zen lekua oso pol ita zelako eta denbora justua eman genuelako han.
Elektrizitate tailerraren helburuak: • Elektrizitatearen oinarrizko kontzeptuak ezagutzea. • Elektrizitatearen aplikazioak ezagutzea. • Gailuen, aparatuen edo makinen funtzionamendua erreproduzitzea eta propietateak aztertzea. • Elektrizitatearen ezaugarriak aintzat hartzea. Presioaren tailerraren helburuak: • Presioaren ezaugarriak eta propietateak. • Aldagai hori bizitzan duen eragina. • Presio atmosferikoa beste ingurumen-aldagai batzuen arabera nola alda daitekeen aztertzea. Energia alternatiboaren tailerraren helburuak: • Energia lana kontzeptuetarako hurbilketa kualitatiboa. • Energia eraldaketak ulertzea. • Eguzki energiaren eta energia eolikoaren inguruko entrenatzile didaktikoteknikoak izatea.
EGUN BERDEA
dibertigarriak ibitate interesgarriak eta Egun berdeak oso akt epikatzeko err oso ondo pasatu zuten, euki zituen. Ikasleek rexegaitik hor , zen n iza a gai n uraren patioan. moduan. Egun berdea uen gen tu genuen eta irudika ur tanta bat margoztu a atera zitzaion ban i azk arg ari oitz bak Ekintza honetan klase etan janzkera oia osatuz. Egun hon patioan ur tanta errald baikinelako. rri uen guztiok urdinez eto ezberdina erabili gen e genuen bet a egi det gal o uzk iari bur o bideo Ingurumena eta ekolog zek zat bili nsi parte hartzeko. Se gero lehiaketa batean n. itue gen si iku ere k nta er poi interesgarriak eta pow
4
SAKELAKO TELEFONOAK BIRZIKLATZEKO KANPAINA DONATUMOVIL.ORG Institutuan SAKELAKO TELEFONOA sortu ahal duten kutsadura, telefonoak egiteko erabiltzen den minerala: KOLTANAren atzean dagoen arazoak eta gure gehiegizko kontsumoaz ohartarazteko kanpaina bat egin dugu. 3. mailako ikasleek haiek egindako Power Point baten bidez ikasle guztiak animatu dituzte haien sakeleko telefono zaharrak institutura ekartzen DONATUMOVIL. ORG ra bidaltzeko. Ekintza honekin gobernuz kanpoko erakundeek lortutako diruarekin hezkuntza eta garapen proiektuak burutuko dituzte herrialde pobreetan.
IKASTETXEAK MARTXAN LOS CENTROS EN MARCHA
San Juan Bautista Ikastetxea EURIAREN SOINUA “aurten gure ardURA”, ikastetxeko leloa
Hauek dira aurtengo ingurumen batzordeko ikasleak, proiektuko motorea zalantzarik gabe, astero ikastetxea ikuskatzen dute gure konpromisoak ondo betetzen ditugun baieztatzeko eta behar diren zuzenketak martxan jartzeko. Horrela ur instalazioetan sortu ahal diren arazoei (matxurak edo erabilera desegokiak) ahalik eta arinen irtenbidea bilatzeko.
GEURE INGURUAK MIATZEN erak zehar egonaldiak eta irte Maiatzean eta ekainean ra, do son Ba ra, Gorozikara, izaten ditugu: Lurraska a... lar no rdi bu l ba Po ñara,El Areitz Soroara, Pobe kerak tik kanpo dauden au txe ste ika an fine azken turan kul menaren aldeko aprobetxatzen inguru murgiltzen jarraitzeko.
Ikasturteko lehenengo asteetan ura gaiaren inguruan sentsibilizazioa egin ondoren, ikastetxeko patioan klase guztien artean uraren soinua sortu genuen. Txaloka, saltoka eta eskuak hanken kontra joz ekaitza zirudien kontzertua sortu genuen. Ekintza honekin Eskolako Agenda 21 proiektuari ekiteko konpromisoa berritu genuen.
KULTURA ASTEA
Kultura astean Uraren inguruan ekintza ezberd inak egin ditugu ikasleen ad inaren arabera:
•H orma-irudiak: Lehenengo ziklokoek Uraren horma-irudiak pre statu zituzten ikastetxe oso tik erakusteko. Horrela argi gelditzen zen ura zaintz eko zeintzuk ziren eduki beharreko jarrerak eta zeintzuk ez. • I puin kontaketa: Erreka Mariren ipuin polita kontatu ondoren Kultura Astean ikasle aukera eduki zuten ipu ek inaren basoa, erreka eta herria margotzeko. •B errerabiltzen ikaste ko tailerrak: Tresnen ekoizpenean materialak, energia eta ura gastatzen berrerabiliz ikasten au da, rreztu ahal duguna na turaren mesederako iza da. ngo
• Adin guztietako ika sleek herriko erreka eta ibaietatik ibilbide zituzten: ak egin Errekak sortutako ing uruneaz disfrutatzen egun ezin zoragarriag landaretza eta uraren oan, egoerari buruz hausn arketa egiten eta nola ez! Gizakiak erreken ing uruetan duen eraginaren ondorioak aztertzen. •U dalak utzitako materialekin eta guk sortutakoe kin Uraren erakusketa antolatu genuen. Haur Hezkuntzakoek arduratu ziren erakusketa gela apain tzeaz, akuario zahar bati bizitza berria eman zioten eta leihoetan ura eta ure tako bizidunekin itsasoko paisaia sortu zuten.
5
GEURE PADUREN GARBIKETA LIMPIEZA DE NUESTRAS MARISMAS
Maiatzaren 19an IES Muskizeko 3.mailako ikasleek Surfrider fundazioa eta Muskizko Udalaren laguntzaz garbiketa egin genuen Barbadun ibaiko itsasadarrean. Oinez joan ginen institututik, ibaia aztertzen eta laginak hartzen hondartzaraino. Ibaiaren ertzetik joan ginen zarama biltzen: 18 poltsa bete genituen, besteak beste kotxeko bateria eta gurpilak edota plastikozko kutxak eta poltsak batu genituela. Surfriderreko arduradunek azaldu ziguten zeintzuk diren hondakin mota horiek naturan eragiten dituzten kalteak eta oso garrantzitsua dela hondakinen kudeaketa zuzena egitea.
¿Qué hemos limpiado? ¿Qué peligros hemos evitado? La mayor parte de residuos que hemos eliminado de las marismas del Barbadun corresponden a materiales que tardan mucho tiempo en descomponerse. Las bolsas de plástico o los neumáticos de los coches por ejemplo, tardan cientos e incluso miles de años en desaparecer, ya que la naturaleza no es capaz de eliminarlos por sí sola. Son materiales provenientes del petróleo y que pueden resultar tóxicos para diferentes especies de fauna y flora. Además, las bolsas de plástico causan numerosas muertes de peces y tortugas marinas por atragantamiento y ahogamiento, al confundirlas con su alimento natural, las medusas. Uno de los elementos más contaminantes que se ha recogido ha sido la batería de un coche. Dentro de la carcasa, y aunque a simple vista no lo veamos, las pilas y baterías están llenas de metales pesados como el plomo, mercurio o cadmio, extremadamente tóxicos. Además tienen la capacidad de acumularse en los organismos vivos, entrando a formar parte de la cadena trófica.
Nire esku... zure esku... GUZTION esku!! • Hondakinak dagokien lekuan bota. • Hondartza eta ibaia errespetatu. • Lagundu gaitzazu: edozer botata ikusten baduzu jaso esazu mesedez. • Geure inguruak zaindu behar ditugu.
6
ELKARLANEAN; FOROAK TRABAJANDO JUNTOS; FOROS
1. FORO ESCOLAR
27 abril
Gazteleku
OBJETIVOS • Que escolares de diferentes centros del municipio se conozcan entre sí, de manera que puedan conocer lo que hacen en otros colegios e intercambien ideas. • Tomar una serie de compromisos a favor del medio ambiente. • Consensuar un listado de peticiones para presentárselas al alcalde en el Foro Municipal, en referencia al cuidado del medio ambiente. • Repasar los compromisos que tomamos y propuestas que hicimos el curso pasado (2008-2009).
25 IKASLE + 5 IRAKASLE
DINAMICA
En el Foro Escolar se plantea una dinámica impulsando la participación y el trabajo en común por parte de los alumnos y las alumnas de San Juan Ikastetxea, C.F.Somorrostro y Muskiz BHI. Tras contarse entre sí las diferentes actividades que llevan a cabo en el centro se procedió a la puesta en común de los compromisos y propuestas que se leerán en el Ayuntamiento el día del Foro Escolar Municipal. El alumnado ya había preseleccionado una serie de propuestas en clase, pero éste era el momento de ponerse de acuerdo para seleccionar las que creyeran más apropiadas. De entre todas ellas se escogieron 12, las que se leerían ante los cargos municipales.
2. FORO MUNICIPAL El pasado día 21 de mayo se celebró en el Salón de Plenos del Ayuntamiento de Muskiz el Foro Municipal Escolar, acto que reúne a representantes de los 3 centros que trabajan la Agenda 21 Escolar y a cargos municipales. Los alumnos y alumnas presentaron mediante una proyección en Power Point el trabajo realizado durante el curso, para después leer los compromisos que tomarán y las propuestas que harán al Ayuntamiento. Para ello, Marcos Cucó Barrios y Ana Carcelén, Concejal de Medio Ambiente y Acción Social, y Técnica de Medio Ambiente respectivamente, tomaron buena nota de lo aportado por los escolares.
PROPUESTAS
En todas las fuentes del municipio poner algún sistema parecido al de la fuente ubicada en la plaza Meatzari que reduzca la cantidad de agua, ecoreductores,... Iturri guztietan eta Meatzari plazako iturrian ur kopurua murrizten duen sistemaren bat jartzea, eko-erreduktoreak...
Una vez que terminen los trabajos de dragado controlar la calidad del agua del mar, para conocer los efectos negativos que podrían ocasionar a los bañistas de la playa. Dragatze lanak bukatzen direnean, itsasoko uraren kalitatea kontrolatzea, hondartzako bainulariek izan ditzaketen ondorio kaltegarriak ezagutzeko.
Encontrar e instalar otro sistema diferente al existente para no gastar tanta agua en las duchas del polideportivo. Polikiroldegiko dutxetan hainbeste ur ez gastatzeko beste sistema bat topatzea eta instalatzea.
Eliminar lo antes posible los residuos que hay en el río Barbadun. Bolumen handiko hondakinak kendu errekatik ahalik eta arinen.
Preguntar en el estado en el que se encuentra el proyecto de renaturalización del arroyo Castaños. Castaños erreka lehengoratzeko proiektua zein egoeratan dagoen galdetzea.
Estudiar el método para gastar menos agua si con pulsadores o con llave en las fuentes públicas. Herriko iturrietan nola ur gutxiago alferrik galdu aztertu, sakagailuarekin edota giltzarekin.
Poner carteles para que la gente no derroche el agua de las duchas. Jendeak dutxan ura ez eralgitzeko kartelak jartzea.
Controlar la calidad del agua del río Barbadún. Barbadun ibaiaren uraren kalitatea zaindu.
Pedir información sobre la influencia que las líneas de alta tensión tendrán en los ríos y manantiales. Goi-tentsio lineek ibai eta iturburuetan duten eraginari buruzko informazioa eskatzea.
Comprobar el estado de los materiales almacenados en el terreno que utiliza la empresa Petronor para evitar posibles filtraciones. Petronor enpresak erabiltzen duen lursailean dauden materialen egoera egiaztatu, errekara eta lurrera iragazketak ekiditeko.
Que el Ayuntamiento de Muskiz siga luchando en defensa de nuestra playa. Muskizeko Udalak gure hondartzaren defentsan borrokan jarraitzea.
Limpiar las orillas del arroyo Castaños. Castaños errekaren bazterrak garbitu.
7
IKASLEEKIN ZUZENEAN EN DIRECTO CON L@S ALUMN@S
MUSKIZ BHI Istorio ezberdinak biltzen dituzte laukote honetako partaideek. Iker eta Maitane Ingurumen Batzordeko kideak dira, Judit pasaden bi urteotan izan den moduan. Ander berriz, ez da Batzorkidea momentu honetan, hala ere ikastetxean egiten denaren guztiaren berri badaki. Zeintzuk izan dira zuen ustez aurten burututako ekintza aipagarrienak? Uraren kudeaketa aproposa sustatzen saiatu gara ikasturtean zehar. Adibidez, komuna eta aldageletako iturrien botoietan bridak jarri ditugu; zertarako? Modu honetan ura irteten den denbora ikaragarri murrizten da, askotan litro asko xahutzen baititugu. Dutxetatik irteten den ur kantitatea neurtuz konturatu gara honetaz. Aholku kartelak zintzilikatu ditugu ere, ur kontsumo guneetan: txorrotak, dutxak, konketak...
Judith, Ande
r, Iker, Maita
ne
Ikastetxe osoak bete ditu ekintzak. Adibidez, DBHko 3.mailakoek hondartzaraino ibilbideak egin dituzte, bidean zehar ibaiertzak eta aurkitu zituzten iturriak aztertu zituztela. Lehenengo mailakoek berriz, Zuhaitz Egunean parte hartu dute. Dragaren kontua oso azalean egon da gure institutuan. Hainbat martxa eta kontzentrazioetan parte hartu dugu protesta moduan, gure herriagatik eta ingurumenagatik kezkatzen baikara.
San Juan San Juan Bautista ikastetxeko 5. mailako laukotea. Ingurumen Batzordeko kide bezala zeintzuk dira zeuen ardurak? Geure klaseko birziklatze eta hondakinen kudeaketa zuzenaren arduradunak gara. Klasekideak informatzen ditugu nola birziklatu behar duten jakiteko. Gauza batzuk edukiontzi urdinera doaz, adibidez papera edo kartoia, beste batzuk berriz horira, plastikozko botilak edo yogurtak esate baterako. Astero jasotako hondakin guztiak bildu eta kaleko kontenedore handietara eramaten ditugu. Honetaz aparte ikastetxeko patioa garbi mantentzea gure ardura da ere. Horrexegatik lagunei eskatzen diegu jokaera egokia izateko atsedenaldiko hamaiketakoa jatean, bukatu ondoren sortu den “zaborra” lurrera bota ez dezaten.
Maider, Anja, Aitor, Josu
SOMORROSTRO En la foto aparecen Goizalde, alumna de C. F. Somorrostro y Joseba, coordinador de Agenda 21 Escolar del mismo centro. Goizalde es miembro del Comité Ambiental junto a otros compañeros y compañeras. Es el primer año que estudia en Muskiz, pero no es su primera experiencia con la Agenda 21 Escolar, ya que en Lekeitio, su pueblo, participó como representante de su colegio en el programa ambiental.
Goizalde, Jo
seba
Nos cuenta que entre las actividades que han hecho este año destaca el Día del Agua que celebraron en el Centro de Formación. Llevaron a cabo distintas actividades referentes al cuidado y ahorro del agua, como los itinerarios por el centro o el juego de la Eco-Oca. Este último es muy parecido al famoso juego de mesa, pero en este caso las casillas dan información sobre el líquido elemento, a la vez que hacen referencia a la problemática de su inadecuada gestión.