... ve beklenen gerçekleşti Birleşik Krallık AB’den resmen ayrıldı!

Avrupa Parlamentosu, Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma koşullarını düzenleyen Brexit anlaşmasını 29 Ocak’ta onayladı ve ülke Avrupa Birliği’nden 31 Ocak’ta resmen ayrıldı. 2016’da yapılan referandumdan itibaren Birleşik Krallık’ın gündeminden hiç düşmeyen Brexit, anlaşma koşullarının kabul edilerek yasalaşması ve AB Parlamentosu’nca onaylanmasıyla; Birleşik Krallık 1973 yılından beri üyesi olduğu Avrupa Birliği’nden 31 Ocak 2020’de resmen ayrıldı. Birleşik Krallık’ta 12 Aralık’ta yapılan seçimlerde Muhafazakar Parti’nin parlamentoda yeterli çoğunluğu sağlamasının ardından yeni hükümeti kuran Başbakan Boris Johnson’ın ilk işi Brexit oylaması olmuştu. Hükümet birinci önceliğini 31 Ocak’ta Avrupa Birliği’nden çıkmak olarak belirledi ve bu süreç hızla tamamlandı. İngiltere Parlamentosu’nun AB’den ayrılma (Brexit) koşullarını düzenleyen anlaşmayı 9 Ocak’ta onaylamasının ardından, tasarı Kraliçe II. Elizabeth’in de onayıyla yasalaştı. 2016’da yapılan referandumdan itibaren ülke gündeminden hiç düşmeyen Brexit, 31 Ocak 2020’de gerçekleşti. Birleşik Krallık, 1973 yılından beri üyesi olduğu Avrupa Birliği’nden resmen ayrıldı. Birçok krizle devam eden ayrılık sürecinin Parlamento’daki oylamalarda kilitlenmesi üzerine, 31 Ocak’ta Brexit’i gerçekleştirebilmek için Aralık ayında erken seçime gidilmişti.

BREXIT

Avrupa Parlamentosu, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma koşullarını düzenleyen Brexit anlaşmasını 29 Ocak’ta yapılan oylamada onayladı. Belçika’nın başkenti Brüksel’de toplanan parlamento, 49’a karşı 621 oyla anlaşmayı kabul etti. Böylece, Birleşik Krallık 47 yıldır üyesi olduğu Avrupa Birliği’nden 31 Ocak’ta resmen ayrıldı. Bundan sonraki süreçte, 2020 sonuna kadar da AB ile yeni bir ticaret anlaşması imzalanması hedefleniyor.

Süreç nasıl işledi? Birleşik Krallık’ta, Avrupa Birliği’nden ayrılma (Brexit) tartışmalarının gölgesinde yapılan erken genel seçimlerde sandıktan tarihi sonuçlar çıkmıştı. 12 Aralık’ta yapılan erken genel seçimde Muhafazakar Parti yüzde 43,6 oy alarak 365 milletvekili ile tek başına iktidara geldi. Muhalefetteki İşçi Partisi 59 sandalye kaybederek tarihinin en ağır yenilgilerinden birini aldı.

Elde ettiği zaferle Brexit karşıtları karşısında eli güçlenen Johnson, seçim sonrası tasarıyı parlamentoya getirdi ve 20 Aralık’ta yapılan oylama ile 31 Ocak 2020’de Brexit kararı alındı.

AB (Çekilme Anlaşması) Tasarısı’na üç aşamalı onay 20 Aralık’ta Avam Kamarası’nda yapılan ilk aşama oylamada kabul edilen Brexit yasa tasarısı, Avam Kamarası’nda bir süre değişikliğe açık olarak bekletildikten sonra 9 Ocak’taki nihai oylamada onaylandı ve Lordlar Kamarası’na gönderildi.

Lordlar Kamarası, 20 Ocak’tan itibaren yaptığı görüşmelerde Brexit yasa tasarısının beş maddesinde değişiklik istedi. İngiltere’nin 31 Ocak’ta AB’den bir anlaşma ile ayrılmasını sağlayan ve resmi olarak AB (Çekilme Anlaşması) Tasarısı (EU-Withdrawal Agreement- Bill) olarak adlandırılan, Brexit koşullarını düzenleyen anlaşma tasarısı, Lordlar Kamarası’ndan da geçtikten sonra Kraliçe II. Elizabeth’in onayıyla yasalaştı. AB Parlamentosu’nun 29 Ocak’taki onayıyla Brexit anlaşması kabul edildi.

Bundan sonra ülkeyi nasıl bir takvim bekliyor? Birleşik Krallık, 1973’te katıldığı AB’den ayrılmasıyla ilk kez bir ülke Birlik’ten çıkmış oldu. Birleşik Krallık 31 Ocak’ta çekilme anlaşmasıyla resmi olarak AB’den ayrıldıktan sonra, 31 Aralık 2020’de bitmesi planlanan bir geçiş dönemine giriyor.

Bu dönemde İngiltere etkin bir şekilde AB’nin gümrük birliğinde ve ortak pazarında kalacak. Ancak siyasi kurumlarında yer almayacak ve Avrupa Parlamentosu’nun İngiliz bir üyesi olmayacak.

1 Temmuz 2020; Ticaret müzakerelerinin son günü Taraflar 2020 sonuna kadar, gelecekteki ilişkilerini düzenleyecek kapsamlı bir anlaşmaya ilişkin müzakere yürütecek. İlk öncelik, AB ile bir ticaret anlaşması müzakere etmek olacak. İki taraf, ilişkilerinin bundan sonra nasıl işleyeceğine dair bir yol haritası çıkarmak için birkaç ay içinde tekrar masaya oturacak. Ticaret ve güvenlik anlaşmaları gündemin ilk sırasında yer alacak. Bu süreç zarfında ise mevcut uygulamalar devam edecek.

Müzakerelerde ticaretin yanı sıra balıkçılık, havacılık, ilaç ve güvenliğe kadar her konu ele alınacak. Bu anlaşmaların 1 Temmuz’a kadar sonuca ulaşmaması durumunda Birleşik Krallık, AB’den tek seferlik uzatma talep edebilecek.

AB, tüm bu konularda bir yıldan az bir sürede anlaşmaya varmanın imkansız olduğunu savunarak sürenin 2022’ye kadar uzatılmasını istiyor. Ancak Hükümet, geçiş döneminin herhangi bir şekilde uzatılmasını istemiyor ve müzakerelerin 2020 sonuna kadar tamamlanmasında ısrar ediyor. Eğer, bir anlaşmaya varılamazsa iki taraf arasındaki ticari ilişkiler, Dünya Ticaret Örgütü kurallarına göre yapılacak. Geçiş süreci boyunca İngiltere, AB kurallarına bağlı olmayı sürdürecek.

31 Aralık 2020; Geçiş sürecinin sonu Brexit veya anlaşmalarla ilgili müzakereler, belirlenen takvime uygun ilerlerse, tam olarak ayrılık 31 Aralık 2020’de olacak ve Avrupa Birliği’nin 47 yıldır üyesi olan Birleşik Krallık ile beraberliği noktalanacak.

Yıl sonuna kadar hiçbir ticari anlaşma kabul edilmemiş ve onaylanmamışsa, İngiltere, AB ile ticarette ihracat tarifeleri ile karşı karşıya kalacak.

Ankara Anlaşması nasıl etkilenecek?

Türkiyeli girişimcilere Birleşik Krallık’ta iş kurma ve oturum izni sağlayan Ankara Antlaşması vizesi de Brexit ile beraber ortadan kalkıyor. Ankara Antlaşması 1963 yılında o zamanki Gümrük Birliği ile yapılan bir anlaşmadan kaynaklanan bir hak. Uzun hukuki mücadelelerden sonra bu hakkı elde eden Türk vatandaşları İngiltere’de şirket kurarak veya işçi statüsünde Ankara Antlaşması başvurusu yaparak İngiltere’ye yerleşiyor. Ancak İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıktıktan sonra Ankara Antlaşması’nı devam ettirmek gibi bir yükümlülüğü bulunmuyor. Brexit tarihi olan 31 Aralık 2020’ye kadar yapılmış olan başvurular ve alınmış haklar, beklenmedik bir değişiklik olmazsa etkilenmeyecek. Tam adı European Community Association Agreement (ECAA) Turkish Business Person olan Ankara Anlaşması vizesini almış olanlar, gerekli şartları yerine getirmeleri durumundan vatandaşlığa kadar devam eden süreçte ilerlemeye devam edecekler. AB ile ilişkinin resmen sona ereceği tarih olan 31 Aralık 2020’den itibaren Ankara Anlaşması kapsamında yeni vize başvurusu alınmayacak. Yatırımcı ve girişimciler için bunun yerine yeni bir vize kategorisinin üretilmesi bekleniyor.