// BOEKEN
Narrative Economics Door Joost van Mierlo
D Titel: Narrative Economics Auteur: Robert Schiller Uitgever: Princeton ISBN: 97806911822292
e Amerikaanse Nobelprijswinnaar Robert Shiller heeft altijd getwijfeld aan het bestaan van de rationeel denkende mens die op basis van zorgvuldige overwegingen zijn eigen nut maximaliseert. Hij is daarmee een van de grondleggers van de steeds belangrijker wordende groep economen die zich bezighoudt met ‘Behavioural Economics’. In zijn nieuwste boek gaat Shiller een stap verder. Niet de cijfers over toekomstige groei of werkgelegenheid, maar de pakkende verhalen over de cijfers die de ronde doen, bepalen de verwachtingen en daarmee het gedrag. Schiller gaat in dit boek in sneltreinvaart door de geschiedenis. Media zijn belangrijk, zo stelt Schiller. Zij zijn in staat een verhaal ‘viraal’ te maken, een term die Schiller constant gebruikt. Het is volgens Schiller geen wonder dat de Tulpenmanie, een van de eerste economische schokken als gevolg van een verhaal dat eindeloos werd herhaald, plaatsvond kort nadat de eerste kranten het levenslicht zagen. Het zijn tot de verbeelding sprekende verhalen die Schiller opdiept. Mijn favoriete is dat van een ontmoeting tussen de Econoom Art Laffer en de Republikeinse politici Dick Cheney en Donald Rumsfeld in een restaurant in Washington 1974. Hij legde hen, op een servet, uit dat er zoiets is als een ‘republikeins’ en een ‘democratisch’ belastingniveau. Dat heeft te maken met de ‘U’-vormige grafiek van de inkomstenbelasting die Laffer tekende. Bij een belastingniveau van 0% wordt geen belasting geïnd – dat spreekt voor zich – maar als de belastingen 100% zijn, zijn de inkomsten ook nul, omdat niemand wil werken. Voor alle tussenliggende belasting niveaus zijn er twee punten waarop de inkomsten voor de overheid gelijk zijn. De Republikeinen kiezen, natuurlijk, voor het laagste niveau. Het verhaal sluimerde rond, maar werd wereldwijd bekend toen er in een boek, The Way the World Works van Jude Wanniski in 1978, over werd geschreven. Het is volgens Schiller geen wonder dat daarna de belastingverlagingen van Margaret Thatcher, gekozen in 1979, en Ronald Reagan, gekozen in 1980, volgden. Het probleem is dat niemand precies weet wanneer een verhaal ‘uitbreekt’, noch waarom dat gebeurt. Toch is het goed om daarover verder na te gaan denken, aldus Schiller.
For the Record Door Joost van Mierlo
D Titel: For the Record Auteur: David Cameron Uitgever: William Collins ISBN: 9780008239282
76
FINANCIAL INVESTIGATOR
NUMMER 6 / 2019
e memoires van de voormalige Britse premier David Cameron lezen als een trein. Dat heeft deels te maken met de bijzondere ervaringen van Cameron. Niet iedereen gaat naar kostschool Eton en niet iedereen heeft een jong gestorven gehandicapt kind. Vooral de verhalen over zijn oudste zoon Ivan zijn hartbrekend en ingetogen geschreven. Maar de belangstelling gaat vooral uit naar wat hij over het Brexit-referendum te zeggen heeft. Daar steekt hij, terecht, de hand in eigen boezem. Niet over het uitschrijven van het referendum zelf – dat was volgens Cameron onvermijdelijk – maar wel over de manier waarop hij onrealistische verwachtingen had geschapen over de ‘nieuwe’ overeenkomst die hij zou heronderhandelen met de EU. Belangrijker nog was de halfhartige manier waarop de Remain-campagne streed. Cameron vond de eenheid in zijn partij belangrijker dan de uitkomst van het referendum, daarbij voortdurend rekenend op een uiteindelijke overwinning. Toen dat twijfelachtig werd, was niemand – in ieder geval Cameron zelf niet – alert genoeg om de toon agressiever te maken en net zo gepassioneerd te strijden als de Brexiteers. Hoeveel er ook goed is gegaan - Cameron noemt zijn bezuinigingspolitiek en het invoeren van het homohuwelijk - zijn naam zal altijd verbonden blijven met de uitslag van het referendum. Die heeft niet alleen voor een verdieping van de verdeeldheid in zijn eigen partij gezorgd, maar ook voor een patstelling in de Britse politiek en een kloof in het hele land waarvan het Verenigd Koninkrijk voorlopig nog niet is hersteld, hoe de Brexit-onderhandelingen ook aflopen. Het is, zoals Cameron toegeeft, geen politieke erfenis om trots op te zijn.
