Οδηγός επιβίωσης by FIVI

Φέτος στην Ευέλικτη Ζώνη ασχοληθήκαμε με κάτι που άρεσε σε όλους μας πολύ. Δεν είναι εύκολο να σας το περιγράψουμε μέσα σε μια φράση, γιατί αυτό διαπότισε όλη τη χρονιά μας. Ίσως θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το πρόγραμμα αυτό «Οδηγό επιβίωσης». Αυτό που μας έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσουμε το πρόγραμμα ήταν το βιβλίο του Ντάνιελ Ντεφόε «Ροβινσών Κρούσος». Στο βιβλίο αυτό ο ήρωας –ο Ροβινσών- βρίσκεται μόνος σ’ ένα ερημικό νησί, στο οποίο μένει για αρκετά χρόνια κι έτσι αναγκάζεται να σκεφτεί τρόπους για να επιβιώσει. Βρίσκει λοιπόν τον τρόπο να τραφεί, να προστατευτεί από τα στοιχεία της φύσης, να ντυθεί, να κουβαλήσει πράγματα, να μετρήσει το χρόνο. Όλα αυτά δημιούργησαν μέσα μας έναν προβληματισμό, ο οποίος διαπότισε ολόκληρη τη χρονιά μας: Τελικά ποια πράγματα είναι αυτά που μας είναι εντελώς απαραίτητα, και ποια είναι αυτά που αποτελούν για μας πλασματικές ανάγκες; Μήπως πολλά απ’ αυτά που χρειαζόμαστε μπορούμε να τα παραγάγουμε μόνοι μας; Μήπως το μάρκετινγκ και η διαφήμιση έχουν μπει τόσο πολύ στη ζωή μας, που δε μας αφήνουν να δούμε την πραγματικότητα; Μήπως τελικά υπάρχει λύση στην οικονομική κρίση που μαστίζει την πατρίδα μας; Δεν τρεφόμαστε βέβαια με αυταπάτες ότι μπορούμε ξαφνικά να επιστρέψουμε πίσω στη φύση σαν τον Ροβινσώνα… Παρόλα αυτά, μια μικρή προσπάθεια που θα κάνουμε αξιολόγησης των αναγκών μας και παραγωγής των δικών μας προϊόντων, σίγουρα θα έχει πολλά να προσφέρει! Πρώτα- πρώτα δίνει χαρά σε μας τους ίδιους. Έπειτα προσφέρει οικονομικές λύσεις στην οικογένειά μας. Ακόμη, καταναλώνουμε προϊόντα ασφαλή και ελεγμένα, χωρίς φόβο για χημική επεξεργασία, συντηρητικά κλπ. Με λίγα λόγια συνηθίζουμε σ’ έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Μήπως τελικά αξίζει τον κόπο; Οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου των Εκπαιδευτηρίων «Ελπίδα»

Ο Ροβινσών Κρούσος είχε ένα όνειρο: Να ταξιδέψει με το πλοίο. Ο πατέρας του όμως διαφωνούσε, αλλά αυτός έφυγε μια μέρα με το φίλο του για έναν τόπο μακρινό. Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά όμως μια μέρα ξέσπασε τρομερή καταιγίδα. Όλα χάθηκαν. Τα κύματα παρέσυραν τον Ροβινσώνα σε μια ακτή. Το επόμενο πρωί διαπίστωσε ότι βρισκόταν σε ένα έρημο νησί. Κολύμπησε μέχρι το ναυαγισμένο πλοίο για να σώσει όσα πράγματα ήταν χρήσιμα. Βρήκε μια σπηλιά που την έκανε σπίτι του, έφτιαξε καρέκλες και έπιπλα και έτρωγε φρούτα για να ζήσει. Σιγά σιγά άρχισε να φτιάχνει και άλλα πράγματα που του χρειάζονταν. Επίσης ανακάλυψε έξω από τη σπηλιά του ότι είχε καλαμπόκι κι έτσι έφτιαξε ψωμί και έφαγε. Νοσταλγούσε την πατρίδα του και γι' αυτό έφτιαξε μια βάρκα. Είδε κάποιες πατημασιές και κατάλαβε ότι δεν ήταν μόνος. Ήταν ινδιάνοι. Μια μέρα είδε μια βάρκα να φεύγει από το νησί και έτσι πήγε στην παραλία. Είδε φωτιά και κόκαλα ανθρώπων και κατάλαβε ότι οι ιθαγενείς δεν ήταν φιλικοί. Πέρασε καιρός και είδε μερικούς να κυνηγούν έναν άνθρωπο που εκείνος βούτηξε στο ποτάμι για να σωθεί. Ο Ροβινσώνας τον βοήθησε και τον ονόμασε Παρασκευά. Του έμαθε τη γλώσσα και έγιναν φίλοι. Κάποια μέρα στο νησί πήγαν πειρατές που είχαν αιχμαλώτους τον καπετάνιο και τους ναύτες ενός πλοίου. Ο Ροβινσώνας με τον Παρασκευά βοήθησαν τους ναυτικούς και τον καπετάνιο και αυτός για να τους ευχαριστήσει τους πήρε μαζί του στο πλοίο του και τους γύρισε πίσω στην πατρίδα. Έτσι ο Ροβινσώνας έζησε χαρούμενος και ευτυχισμένος την υπόλοιπη ζωή του.

Βρέθηκαν τα ίχνη του πραγματικού Ροβινσώνα Κρούσου, Αλεξάντερ Σέλκιρκ σε ένα ερημονήσι του Ειρηνικού, ονόματι: Άγκουας Μπουένας. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ίχνη από τον τόπο διαμονής του πραγματικού Ροβινσώνα Κρούσου. Πρόκειται για τον Σκοτσέζο ναυτικό Αλεξάντερ Σέλκιρκ, ο οποίος το 1704, με τη θέλησή του, εγκατέλειψε το πλοίο του, μετά από διαμάχη με τον πλοίαρχό του, και αποβιβάστηκε το 1704 σε ένα μικρό τροπικό ερημονήσι του Ειρηνικού Ωκεανού, το Άγκουας Μπουένας, όπου και παρέμεινε μόνος του για πέντε περίπου χρόνια, πριν ένα άλλο βρετανικό πλοίο, το 1709, τον πάρει μαζί του πίσω στην πατρίδα του. Τώρα οι αρχαιολόγοι, όπως αναφέρεται σε εργασία που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Post-Medieval Archaeology» (Μετα-μεσαιωνική Αρχαιολογία), βρήκαν στο νησί (που έχει πλέον μετονομαστεί σε Νήσο Ροβινσώνα Κρούσου και ανήκει στη Χιλή) τα απομεινάρια της διαμονής ενός Ευρωπαίου, που είναι ο Σέλκιρκ, όπως πιστεύουν, καθώς περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, όργανα ναυσιπλοΐας. Ο Σέλκιρκ αποτέλεσε το πρότυπο για το διάσημο μυθιστόρημα «Ροβινσώνας Κρούσος» του Ντάνιελ Νταφόε, όπου ο πρωταγωνιστής αποδεικνύεται άκρως επινοητικός προκειμένου να επιβιώσει, συνεχώς ελπίζοντας για τη σωτηρία του και την ίδια στιγμή φοβούμενος τη θέα ενός καταρτιού στον ορίζοντα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι ο Σέλκιρκ είχε κατασκευάσει δύο καταφύγια κοντά σε ένα ρυάκι με φρέσκο νερό και ένα παρατηρητήριο πάνω από το λιμάνι για να παρακολουθεί αν έρχονταν φιλικά ή εχθρικά πλοία. Σύμφωνα με μαρτυρίες λίγο μετά τη σωτηρία του το 1709, κυνηγούσε κατσίκες με ένα όπλο που είχε κρατήσει από το πλοίο του και χρησιμοποιούσε το δέρμα τους για ρούχα και το κρέας τους για φαγητό. Διάβαζε τη Βίβλο, έψελνε και είχε δηλώσει στους σωτήρες του πως είχε ευχαριστηθεί την ερημική περιπέτειά του περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της ζωής του. Μετά την αρχαιολογική ανακάλυψη, το νησί δεν αποκλείεται να προσελκύσει πολλούς τουρίστες, που θα θέλουν να εμπνευστούν από την εμπειρία του Σκοτσέζου ναυτικού. Το βιβλίο του Νταφόε εκδόθηκε το 1719 και είναι αβέβαιο αν ο συγγραφέας συναντήθηκε ποτέ με τον Σέλκιρκ ή αν απλώς ανέπλασε σε μυθιστόρημα την γοητευτική ιστορία που άκουσε από τρίτους. www.kathimerini.gr

 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ:

Σταφύλια- Κρασί

 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ:

Σπορά λαχανικών- Δουλειές στον κήπο

 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ:

Ελιά- λάδι

 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ:

Σαπούνι

 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ:

Κηραλοιφή

 ΜΑΡΤΙΟΣ:

Δουλειές στη φάρμα- Τυρί

 ΑΠΡΙΛΙΟΣ:

Μετάξι

 ΜΑΪΟΣ:

Συγγραφή οδηγού επιβίωσης

ΘΕΡΟΣ- ΤΡΥΓΟΣ- ΠΟΛΕΜΟΣ! Θέρος-τρύγος- πόλεμος, είναι μια γνωστή παροιμία που ακουγόταν συχνά το Σεπτέμβριο, ιδιαίτερα παλαιότερα. Όμως πώς βγήκε αυτή η παροιμία, και γιατί τη λέγανε; Τον καιρό που οι άνθρωποι δεν αγόραζαν πολλά πράγματα, αλλά τα έφτιαχναν μόνοι τους, το διάστημα από τις αρχές έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, όλη η οικογένεια ήταν στο πόδι για να μαζέψει τα σταφύλια πριν πιάσουν οι βροχές. Στο τέλος της μέρας όλοι ήταν πολύ κουρασμένοι. Ήταν τόσο δύσκολα, σαν πόλεμος! Γι’ αυτό έμεινε η παροιμία «Θέρος- τρύγος- πόλεμος». ΚΕΚΡΑΜΕΝΟΣ ΟΙΝΟΣ Το κρασί είναι γνωστό από τα αρχαία χρόνια. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν οίνος. Όταν ο οίνος ανακατευόταν με νερό (επειδή στην αρχαιότητα τα κρασιά τους ήταν πολύ δυνατά), τότε ο οίνος ήταν κεκραμένος, λέξη απ’ την οποία προήλθε το κρασί. Οίνος, ένα από τα τρία συστατικά που ευλογεί η Εκκλησία μας στην αρτοκλασία, μαζί με τον σίτον και το έλαιον. Οίνος, κάτι που μας παραπέμπει στο «Πίετε εξ αυτού πάντες», του Μυστικού Δείπνου. Το προϊόν αυτό μετατρέπεται σε Αίμα Χριστού κατά τη διάρκεια της Θείας Ευχαριστίας. Τα παλιά χρόνια το κρασί είχε αντισηπτική και αντιμικροβιακή χρήση. Ας θυμηθούμε την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, ο οποίος έπλυνε τις πληγές του τραυματισμένου ανθρώπου με κρασί και τις άλειψε με λάδι. ΚΡΑΣΙ, ΤΟ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ Είναι γεγονός ότι το αλκοόλ, και ιδίως το κόκκινο κρασί, αποτελεί ένα μυστικό νεότητας όταν καναλώνεται σε μικρές ποσότητες, ενώ η κατάχρησή του μπορεί να αποβεί καταστροφική για τον οργανισμό. Το κόκκινο κρασί έχει τις περισσότερες αντιγηραντικές ιδιότητες, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικές ουσίες.

Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν ένα γεύμα συνδυάζεται με λίγο κόκκινο κρασί, αυτό φαίνεται να αντισταθμίζει τη βλάβη που προκαλείται στις αρτηρίες από τις λιπαρές τροφές, λόγω της μεγάλης ποσότητας αντιοξειδωτικών ουσιών που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Επιπλέον, το κόκκινο κρασί είναι πλούσιο σε κατεχίνες (υπάρχουν άφθονες και στο τσάι), οι οποίες συμβάλλουν στην απόφραξη των αρτηριών και στην προστασία του ήπατος, δρουν ως αντιπηκτικό και αποτρέπουν τον σχηματισμό θρόμβων, χαλαρώνουν και διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, καταπολεμούν τις φλεγμονές, ενώ την ίδια στιγμή εμποδίζουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, βακτηρίων και ιών. Ο ερυθρός οίνος έχει περισσότερες ευεργετικές ιδιότητες έναντι του λευκού, διότι οι έγχρωμοι φλοιοί των σταφυλιών και οι σπόροι του (η φλούδα και το κουκούτσι του), παραμένουν στο μίγμα, με αποτέλεσμα οι αντιοξειδωτικές ουσίες να απελευθερώνονται στο κρασί, κάτι το οποίο συμβαίνει μόνο κατά τη ζύμωση του κόκκινου κρασιού.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Για να φτιάξουμε το κρασί πήγαμε στο κτήμα της Ελπίδας μέσα σ’ ένα χώρο που δεν χρησιμοποιούσαν εκείνη τη στιγμή. Είχαν φτιάξει ένα πατητήρι ειδικά για μας! Εκεί ήταν ο κ. Γιώργος Μυτιληναίος, ο πατέρας της κυρίας μας, ο οποίος μας εξήγησε τη διαδικασία για να φτιάξουμε κρασί από σταφύλι ποικιλίας «ρώσικο». Ήταν πολύ αστείο το πάτημα των σταφυλιών! Βάλαμε στα πόδια μας σακούλες και δύοδύο μπαίναμε μέσα στο πατητήρι και πατούσαμε τα σταφύλια! Άλλοι γέμιζαν το πατητήρι με σταφύλια, άλλοι πατούσαν και άλλοι μάζευαν το πολύτιμο υγρό, το μούστο! Ο κ. Γιώργος μάς εξήγησε ότι ο μούστος το Σεπτέμβρη είναι πολύ δυνατός, γι’ αυτό καλά είναι να είμαστε προσεκτικοί στην κατανάλωσή του.

Μόλις ολοκληρώθηκε το πάτημα των σταφυλιών, μετρήσαμε με ειδικό εργαλείο τους βαθμούς του κρασιού μας και το τοποθετήσαμε σε ένα βαρελάκι στο εργαστήριο της Φυσικής στο σχολείο μας. Εκεί το παρακολουθούσαμε, ακούγαμε το βρασμό του, ώσπου σε λίγες μέρες το κλείσαμε για να το ανοίξουμε λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Παιδευτήκαμε πολύ να βρούμε ένα ταιριαστό όνομα για το κρασί μας, αλλά τελικά καταλήξαμε! «ΦΕΡΕΛΠΙΣ» είναι το όνομα που του δώσαμε, για να μας θυμίζει ότι, το να μαθαίνουμε μόνοι μας να φτιάχνουμε προϊόντα που καταναλώνουμε, είναι μια ελπίδα για το μέλλον. Το όνομα αυτό επίσης, μας θυμίζει το όνομα του αγαπημένου μας σχολείου: ΕΛΠΙΔΑ!

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ  Μετράμε με το γραδόμετρο τους βαθμούς. Για να γίνει καλό το κρασί πρέπει οι βαθμοί του να είναι από 11,7 έως 12. Αν είναι ο μούστος πιο αδύνατος, τότε με αναλογία 1/100 προσθέτουμε ζάχαρη, ώστε να τον ανεβάσουμε 1 βαθμό.  Αν θέλει κανείς να διατηρήσει το κρασί για μεγαλύτερο διάστημα και να το προστατεύσει από την οξείδωση, μπορεί να χρησιμοποιήσει σκόνη θειώδους οξέος (μεταμπισουλφίτ), αλλά καλύτερο είναι να αναζητήσει κανόνες και αναλογίες σε άλλες πηγές ερασιτεχνικής οινοποιίας.  Αφήνουμε το κρασί να ολοκληρώσει το βρασμό του με ανοιχτό το καπάκι του βαρελιού. Σε λίγες μέρες κλείνουμε το καπάκι και αφήνουμε χωρίς να κουνήσουμε το βαρέλι το μούστο να ηρεμήσει και να «κρασώσει» για 2-3 μήνες. Στο μεταξύ το ίζημα (κατακάθι) έχει συγκεντρωθεί στον πάτο του βαρελιού και το κρασί μας έχει καθαρίσει και έχει αποκτήσει ένα διαυγές χρώμα.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ, Ο ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΡΑΣ! Θέλεις να φας μία σαλάτα και δεν έχεις τα υλικά; Δεν θα πας να πάρεις λαχανικά από το μανάβη. Θα πας να πάρεις τα λαχανικά αυτά που είναι δικά σου, αυτά που έσπειρες εσύ, αυτά που έκανες κόπο για να τα έχεις! Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας της σποράς. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι τη δεύτερη Κυριακή του διαβάζεται στην εκκλησία η παραβολή του Σπορέως. Έτσι κι εμείς αποφασίσαμε, μια και βρήκαμε πρόσφορο έδαφος, να ασκήσουμε τις κηπουρικές μας ικανότητες στον κήπο του σχολείου μας. Δεν είναι καθόλου δύσκολο να βάλει κανείς σε ένα μικρό παρτέρι λίγα μαρούλια, σπανάκια, κρεμμυδάκια, μαϊντανό κλπ., για να μπορεί να τρέφεται με λαχανικά δικής του παραγωγής! Εκτός του ότι είναι μια πολύ δημιουργική απασχόληση, καταπολεμά το άγχος και την κατάθλιψη, επιπλέον είναι και μια ασφαλής και υγιεινή επιλογή.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Σήμερα στο μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης σπείραμε στον κήπο του σχολείου μας σπανάκι και ραπανάκια. Προηγουμένως είχαμε κάνει αφράτο το χώμα σκάβοντάς το και ποτίζοντάς το. Στη συνέχεια σπείραμε τους σπόρους, σε άλλο σημείο το σπανάκι και σε άλλο τα ραπανάκια. Έπειτα, αφού ρίξαμε πάνω από τους σπόρους χώμα, το πατήσαμε με το πόδι μας για να μπουν οι σπόροι στο έδαφος και να μη τους φάνε τα πουλιά. Ποτίσαμε το χώμα και μετά από περίπου 2 μήνες τα σπανάκια και τα ραπανάκια ήταν έτοιμα για να τα φάμε. Φτιάξαμε σπανακοπιτάκια και βάλαμε συνοδευτικό στη σαλάτα τα ραπανάκια.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΕΙΡΕΤΕ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΕΠΟΧΗ: Φυτό

ΙΑΝ

ΦΕΒ

Αγγούρι Αγκινάρα

ΜΑΡ Σ

ΑΠΡ

ΙΟΥΝ

Βασιλικός

Δεντρολίβανο

Θυμάρι

Καρπούζι Κολοκύθια

Κουνουπίδι Σ

Λεβάντα Σ

Ματζουράνα

Μελιτζάνα

Μπάμια

Αρακάς

Μπρόκολο Σ

Πατάτα

Πεπόνι

Πιπεριά

Ρίγανη

Σέλινο

Σκόρδο

Μπιζέλι -

Τομάτα

Φασκόμηλο

Φασολάκια

ΔΕΚΕ

Λάχανο

Παντζάρι

ΝΟΕ

Σ Σ

ΟΚΤ

Κρεμμυδάκια

Μαρούλι

ΣΕΠΤ

Σ Σ

Μαϊντανός

ΑΥΓ

Σ Σ

Κρεμμύδι

ΙΟΥΛ

Άνηθος

Καρότο

ΜΙΑ

Σ Σ

ΕΛΙΑ, Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ! Η ελιά είναι το πιο ευλογημένο δέντρο. Είναι ευλογημένο γιατί στον κήπο των Ελαιών κάτω από μια ελιά δάκρυσε προσευχόμενος ο Χριστός πριν να σταυρωθεί. Επίσης από την ελιά παίρνουμε το ευλογημένο λάδι με το οποίο ανάβουμε το καντήλι για να προσευχηθούμε. Τέλος, η ελιά είναι ένας καρπός πολύτιμος, γιατί κάθε μέρος της είναι χρήσιμο για τον άνθρωπο. Ο καρπός της μας δίνει το λάδι, ο πυρήνας του καρπού και τα φύλλα μας δίνουν καύσιμη ύλη. Η ελιά ευδοκιμεί σε εύκρατα κλίματα και όχι σε μέρη που χιονίζει ή επικρατούν συνθήκες παγετού. Έχει ανάγκη από τον αέρα της και τον ήλιο της. Δε θέλει να επισκιάζεται από άλλα δέντρα ούτε καν από άλλα ελαιόδεντρα. Εξάλλου, ακόμη και στην αρχαιότητα αναφέρεται ως ένα δέντρο σημαντικής αξίας. Αποτελούσε σύμβολο της ειρήνης, της συμφιλίωσης και της νίκης. Χαρακτηριστικοί είναι οι εξής μύθοι από την αρχαία μυθολογία:  Παλιά πριν ονομαστεί η πόλη της Αθήνας, δύο θεοί μάλωναν: Ο Ποσειδώνας και η Αθηνά. Στην αρχή ο Ποσειδώνας άνοιξε μια πηγή. Η Αθηνά δοκίμασε και είπε ότι ήταν απαίσιο γιατί ήταν αλμυρό το νερό. Τον προκάλεσε και έγινε η

μονομαχία. Ο Ποσειδώνας έφερε ένα ωραίο άλογο που σημαίνει ότι θα νικούν στον πόλεμο. Η Αθηνά έμπηξε το δόρυ της στη γη και πρόσφερε για δώρο το δέντρο ελιά. Οι Αθηναίοι διάλεξαν να δοθεί το όνομα της πόλης στην Αθηνά γιατί έκανε καλύτερο δώρο. Δίκιο είχαν, γιατί ποτέ δεν είδαν μια φωτεινή νύχτα, ούτε ήξεραν το λάδι. 

Ο Ηρακλής καθώς πήγαινε για τους άθλους έκοψε μια ελιά και έφτιαξε ένα ρόπαλο. Όταν είχε ολοκληρώσει τον άθλο στους στάβλους του Αυγεία, κήρυξε για πρώτη φορά ολυμπιακούς αγώνες. Ο νικητής έπαιρνε ως βραβείο ένα ζώο και ένα στεφάνι από ελιά. Από ιστορικές πηγές ξέρουμε ότι, αργότερα στους ολυμπιονίκες έδιναν ένα στεφάνι από ελιά [σε κάποια μέρη δάφνινο στεφάνι] και ένα δοχείο με λάδι!

Η ΕΛΙΑ ΩΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ Η ελιά χρησιμοποιήθηκε ως χριστιανικό σύμβολο απαρχής. Ο κλάδος της ελιάς είναι το σύμβολο της συμφιλίωσης και της ειρήνης. Η καρποφορία της ελιάς συμβολίζει τις πλούσιες ευλογίες του Θεού στη ζωή των πιστών. Στην Καινή Διαθήκη το ελαιόλαδο εξακολουθεί να εκτιμάται ως πολύτιμη πηγή φωτισμού και μέσο θεραπείας. Την ιαματική ιδιότητα του λαδιού ο Χριστός συνδύασε με την πνευματική και απελευθερωτική δύναμη της αλήθειας. Επίσης στην καινή Διαθήκη το λάδι χρησίμευε και ως μέσο καλλωπισμού αλλά και ένδειξη τιμής, φιλίας και αγάπης. Φαίνεται, λοιπόν, πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος του λαδιού στην χριστιανική πίστη και έτσι παρουσιάζεται και κατά την μεταγενέστερη εποχή. Μέσα στο βάθος του χρόνου η εκκλησία αναγνωρίζει την σημασία του καρπού της ελιάς. Αυτό επιβεβαιώνεται από πολλές, ευρύτατα διαδεδομένες συνήθειες. Η επίσημη ορθόδοξη εκκλησία χρησιμοποιεί το ελαιόλαδο σε τρία μυστήρια, το βάπτισμα, το χρίσμα και το ευχέλαιο. Οι πιστοί έδειχναν και δείχνουν έμπρακτα την βαθιά πεποίθηση ότι ο αποκλειστικός φορέας της ζωής είναι Θεός, προσφέροντας στον ναό και ζητώντας την ευλογία των πρώτων καρπών των ελαιώνων, προκειμένου η σοδειά να είναι πλούσια. Μια άλλη εκκλησιαστική πρακτική που την ιερότητα του καρπού της ελιάς φανερώνεται και από άλλες συνήθειες των πιστών, όπως αυτή που τους θέλει να μυρώνονται με λάδι από το καντήλι που καίει μπροστά σε θαυματουργές εικόνες.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Ο Νοέμβρης και ο Δεκέμβρης στην πατρίδα μας είναι οι μήνες που μαζεύουμε ελιές. Έτσι κι εμείς, πήγαμε στο κτήμα της Χρ. Ελπίδας και μαζέψαμε ελιές για φαγητό. Μετά από λίγες μέρες πήγαμε στο κτήμα της κ. Όλγας Απανωμεριτάκη στη Σουρωτή, όπου μαζέψαμε ελιές για λάδι. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το ελαιοτριβείο της περιοχής, όπου μας εξήγησαν τη διαδικασία παραγωγής λαδιού. Μας έκανε εντύπωση το ότι τίποτε δεν πάει χαμένο από την ελιά. Όπως είπαμε και παραπάνω, τα φύλλα, ο κορμός και ο πυρήνας χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη (βιομάζα), ενώ ο καρπός της χρησιμεύει ως τροφή και επίσης μας δίνει το θαυματουργό ελαιόλαδο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα έχει μια από τις καλύτερες ποικιλίες ελαιολάδου. Συγκεκριμένα το ελαιόλαδο «Κορωνέικο» πήρε παγκόσμιο βραβείο ποιότητας. Στο σχολείο τις επόμενες μέρες ασχοληθήκαμε με τις ελιές και φτιάξαμε δύο ποικιλίες: Μαύρες και πράσινες (ξυδάτες). Από τον κήπο των μυρωδικών επίσης, που έχουμε στο σχολείο μας, πήραμε δενδρολίβανο και φτιάξαμε αρωματικό λάδι για τις σαλάτες.

ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΑΣ!

Ελιές ξυδάτες: Ξεπλύναμε καλά όλες τις ελιές και τις καθαρίσαμε από τα φύλλα και τα σκουπίδια. Στη συνέχεια τις χαράξαμε με μαχαίρι στα 3 ή στα 4. Έπειτα τις βάλαμε σε δοχείο με νερό

για

να

ξεπικρίσουν

και

αλλάζαμε το νερό καθημερινά για 20 μέρες. Μετά τις βάλαμε για 3 μέρες στο ξύδι και για 3 στο αλάτι. Τέλος τις διατηρήσαμε στο λάδι, όχι για πολύ καιρό, γιατί τις φάγαμε σχεδόν αμέσως!

ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΑΠΟΥΝΙ: ΠΟΛΛΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Σ’ ΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝ Το πράσινο σαπούνι είναι πράσινο λόγω του χρώματος της ελιάς, καθώς το ελαιόλαδο, του οποίου οι εξαιρετικά θεραπευτικές ιδιότητες είναι γνωστές και αξιοποιήσιμες από τα αρχαία χρόνια, είναι το βασικό και κύριο συστατικό του. Το πράσινο σαπούνι καθαρίζει το δέρμα, χωρίς να το στερεί από τα φυσικά του λιπαρά στοιχεία, που -κατά γενική ομολογία- καταφέρνουν άλλα σαπούνια καταλήγοντας έτσι σε ξηρό και στεγνό δέρμα. Η φυσική του σύσταση αφήνει ελεύθερους τους πόρους του δέρματος επιτρέποντας την εφίδρωση, προστατεύοντας, όμως ταυτόχρονα και με φυσικό τρόπο τα κύτταρα της επιδερμίδας. Στο πράσινο σαπούνι ακόμη, παρατηρείται η ουσία γλυκερίνη, η οποία συντηρεί την ενυδάτωση του δέρματος, αντλώντας νερό, ακόμα και από τον αέρα, ενώ σε άλλα σαπούνια του εμπορίου έχει αφαιρεθεί, για να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς. Το πράσινο σαπούνι είναι υποαλλεργικό, δεδομένης προφανώς της φυσικής του προέλευσης, με αποτέλεσμα να είναι η ασφαλέστερη επιλογή για ευαίσθητες επιδερμίδες. Το ελαιόλαδο δε, σα συστατικό είναι ασφαλές ακόμα και για νεογέννητα βρέφη, λόγω της μαλακτικής του φύσης. Τα περισσότερα είδη πράσινων σαπουνιών περιέχουν αποκλειστικά φυσικά συστατικά, φιλικά προς τον άνθρωπο, εν αντιθέσει με τα άλλα σαπούνια που περιέχουν ουσίες συχνά βαριές και ενδεχομένως τοξικές για την επιδερμίδα. Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά στοιχεία που καταπολεμούν τη δράση των ελεύθερων ριζών, με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά και διαρκώς ο ανθρώπινος οργανισμός. Οι βιταμίνες Ε και Α, που περιέχονται στο λάδι, και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες με όποιο τρόπο και αν χρησιμοποιήσετε ή καταναλώσετε το λάδι, είτε μέσω του φαγητού, είτε μέσω του σαπουνιού γίνονται εκμεταλλεύσιμες από τον οργανισμό και άκρως ωφέλιμες.

Επιπλέον, το ελαιόλαδο έχει αντιφλεγμονώδη δράση που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύει το δέρμα από παθήσεις. Το πράσινο σαπούνι έχει ένα απαλό και φρουτώδες άρωμα, εν αντιθέσει με τα έντονα αρώματα που έχουν άλλα σαπούνια και συχνά προκαλούν ενοχλήσεις σε ευαίσθητες, και μη, επιδερμίδες. Η μπάρα του πράσινου σαπουνιού είναι σκληρή και δεν κάνει πολύ σαπουνάδα, με συνέπεια να κρατάει πολύ περισσότερο από αντίστοιχα προϊόντα. Τέλος, τα περισσότερα σαπούνια του εμπορίου είναι φτιαγμένα από ζωικό λίπος, γι’ αυτό και το πράσινο σαπούνι, που είναι φτιαγμένο, αν όχι από ελαιόλαδο, από άλλα φυτικά προϊόντα είναι καλή επιλογή για όσους έχουν περιβαλλοντική συνείδηση και δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν ζωικά προϊόντα. Λοιπές χρήσεις: Η αξία του πράσινου σαπουνιού δεν τελειώνει στην προσωπική υγιεινή, αλλά συνεχίζει και αφορά και την καθαριότητα ακόμα και του σπιτιού. Το πράσινο σαπούνι, αρχικά, είναι ιδανικό για την καθαριότητα των βρεφικών και παιδικών ρούχων, λόγω της απόλυτα φυσικής του σύστασης, ενώ έχει αποτελεσματική δράση και στην απολύμανση του σπιτιού, καθώς αν το διαλύσετε σε νερό, είναι ιδανικό για σφουγγάρισμα. Έχει ακόμα λευκαντικές ιδιότητες και ο συνδυασμός του με λίγο λευκό ξύδι, το κάνει ιδανικό καθαριστικό για μπάνιο και κουζίνα. Τέλος, χρησιμοποιείται ακόμα και σαν φυτοφάρμακο, με το διάλυμα του οποίου μπορείτε να ψεκάσετε τα φυτά για να τα προστατεύσετε ήπια από έντομα και ασθένειες, πριν έστω καταφύγετε σε πιο δραστικές λύσεις.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Καθώς παρασκευάζαμε το σαπούνι μάς δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε μια πρακτική εφαρμογή στις γνώσεις μας πάνω στην ενότητα της Φυσικής «Οξέα- Βάσεις- Άλατα». Είδαμε από κοντά ένα ισχυρό οξύ να ενώνεται με βάσεις. Παρατηρήσαμε ότι ύστερα από λίγες μέρες ένα άλας (η σόδα) έκανε

την εμφάνισή του στην επιφάνεια του σαπουνιού. Ήταν το αποτέλεσμα της αντίδρασης εξουδετέρωσης που παρακολουθήσαμε από κοντά. Επειδή η παραγωγή σαπουνιού είναι προϊόν χημικής διαδικασίας, λάβαμε τα μέτρα μας τη μέρα της παραγωγής του φορώντας όλοι γάντια, μάσκες και ποδιές. Ήταν ένα αστείο θέαμα, γιατί μοιάζαμε ίσως σαν χειρουργοί, ή ακόμη και σαν τρελοί επιστήμονες! Μια ακόμη εμπειρία κατά τη διάρκεια της παρασκευής του σαπουνιού ήταν ότι μας δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις μας στις αναλογίες, τις οποίες εκείνο το χρονικό διάστημα διδασκόμασταν στα Μαθηματικά. Έτσι, χρειάστηκε να λύσουμε προβλήματα πραγματικά, και θα έπρεπε να τα λύσουμε σωστά για να πετύχουμε τις αναλογίες στο σαπούνι μας! ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΑΜΕ ΤΑ ΕΞΗΣ ΥΛΙΚΑ: Καυστική σόδα Νερό (κρύο και ζεστό) Μέλι Γάλα παγωμένο Ελαιόλαδο Λάδι καρύδας Αιθέρια έλαια λεβάντας και τεϊόδεντρου

Γιατί βάλαμε τα συστατικά αυτά; Γιατί ελαιόλαδο; Οι ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου έχουν περιγραφεί παραπάνω και θα ήταν περιττό να τις ξαναγράψουμε. Γιατί μέλι; Το μέλι έχει βακτηριοκτόνο δράση. Με το μέλι βοηθάμε ένα ταλαιπωρημένο δέρμα να βρει τη φρεσκάδα και την ελαστικότητά του. Επανορθώνει, επουλώνει και ενυδατώνει το ξηρό ταλαιπωρημένο δέρμα, ενισχύοντας τη φυσική κυτταρική ανάπλαση της επιδερμίδας. Γιατί λάδι καρύδας; Αποτελείται από περισσότερο από 90% κορεσμένα λιπαρά οξέα. Έχει ισχυρή ενυδατική δράση. Γιατί γάλα; Ο λόγος που επιλέγουμε γάλα και μάλιστα κατσικίσιο είναι γιατί περιέχει 3 φορές περισσότερη καζεΐνη από το αγελαδινό, γεγονός που ενισχύει τις ενυδατικές του ιδιότητες. Επιπλέον ο συνδυασμός λιπαρών οξέων βοηθά την εξισορρόπηση του PH του δέρματος και προάγει την ήπια και φυσική απολέπιση του δέρματος. Το κατσικίσιο γάλα έχει PH 4- 6,4 γεγονός που σημαίνει πως μειώνει το συνολικό PH του σαπουνιού και γίνεται ακόμα πιο φιλικό προς το δέρμα. Γιατί λεβάντα; Τα λουλούδια της λεβάντας εκπέμπουν μια ισχυρή, αρωματική, χαλαρωτική μυρωδιά όταν τρίβονται στα δάχτυλά μας. Ανεβαίνει έτσι γρήγορα η διάθεσή μας και υπάρχει στιγμιαία ανακούφιση απ’ το στρες. Ο συνδυασμός της βαθιάς εισπνοής και εκπνοής του αρώματος της λεβάντας ηρεμεί από τη νευρική ένταση, την ανησυχία και τα συναισθήματα πανικού, εντός λίγων λεπτών. Γιατί τεϊόδεντρο; Τα φύλλα του τεϊόδεντρου παράγουν λάδι. Αυτό το ευωδιαστό λάδι μοιάζει με αυτό του μοσχοκάρυδου. Το τεϊόδεντρο ευδοκιμεί μόνο στην Αυστραλία. Το λάδι αυτό έχει ισχυρή μυκητοκτόνο δράση, καταπολεμά τις μυκητιάσεις νυχιών, τη φαγούρα των κάτω άκρων, θεραπεύει τραύματα και αντιμετωπίζει τσιμπήματα εντόμων, μικρές πληγές στο δέρμα και ερεθισμούς.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΣΑΠΟΥΝΙΟΥ (Βασισμένη πάνω σε αγιορείτικη συνταγή από τη μονή

Ιβήρων) 420 γραμμάρια καυστική σόδα 800 γραμμάρια κρύο νερό 200 γραμμάρια ζεστό νερό (για το μπεν μαρί) 4 κουταλιές μέλι 250 γραμμάρια γάλα παγωμένο 2 κιλά ελαιόλαδο 500 γραμμάρια λάδι καρύδας 20-30 σταγόνες αιθέρια έλαια λεβάντας και τεϊόδεντρου

Διαδικασία:  Αρχικά συγκεντρώσαμε όλα τα υλικά.  Σε ανοιχτό χώρο ανακατέψαμε την καυστική σόδα με το κρύο νερό. Η θερμοκρασία του μείγματος ανέβηκε αμέσως στους 100ο C , με αποτέλεσμα το μείγμα να αρχίσει να βράζει. Για να προστατευτούμε από τις αναθυμιάσεις βάλαμε μάσκα. Αφήσαμε το μείγμα να κρυώσει.  Στο μεταξύ ετοιμάσαμε τα λίπη. Βάλαμε σε ένα δοχείο το ελαιόλαδο και το λάδι καρύδας. Το δεύτερο το προσθέσαμε για να κάνει το σαπούνι περισσότερο αφρό. Το λάδι καρύδας είναι σε στερεή μορφή (σαν βιτάμ). Για να λιώσει, βάλαμε το βάζο του σε ζεστό νερό (μπεν μαρί).  Σε άλλο δοχείο ανακατέψαμε το γάλα με το μέλι. Μόλις κρύωσε η καυστική σόδα προσθέσαμε σ’ αυτή το μείγμα με το γάλα και το μέλι.  Το επόμενο βήμα είναι το σημαντικότερο: Ανακατέψαμε όλα τα υλικά μαζί, τα οποία ήταν σε υγρή μορφή και χαμηλή θερμοκρασία. Χρησιμοποιήσαμε μίξερ και χτυπήσαμε για 30 λεπτά. Τόσο χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί η σαπωνοποίηση.  Αδειάσαμε το μείγμα σε διάφορα καλούπια. Περιμέναμε δύο μέρες να πήξει και το ξεφορμάραμε.  Το κόψαμε σε κομμάτια και το αφήσαμε να ωριμάσει 4-6 εβδομάδες.

ΜΙΑ ΑΛΟΙΦΗ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΑΠΛΑ… ΤΑ ΠΑΝΤΑ! Αν πρέπει να φύγετε σε ένα ερημικό νησί και σας επιτρέπεται να επιλέξετε μόνο μια αλοιφή για να πάρετε μαζί σας, τότε αυτή είναι η ιδανική. Τι ακριβώς κάνει; Ενυδατώνει τα σκασμένα, από το κρύο, χέρια Μαλακώνει και περιποιείται σκασμένες φτέρνες, αγκώνες και γόνατα Είναι άριστο ενυδατικό για όλο το σώμα. Είναι κατάλληλη για τα χείλη, ως lip balm. Καταπραΰνει θερμικά και ηλιακά εγκαύματα. Περιποιείται τα συγκάματα στα μωρά. Είναι καλό αντισηπτικό για πληγές και εκδορές. Είναι κατάλληλη επίσης και για την ξηροδερμία. Το λάδι καρύδας είναι φυσικό ενυδατικό, καθώς και αντιβακτηριδιακό. Το ελαιόλαδο έχει ένα σωρό αντιοξειδωτικά καθώς και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η λεβάντα καταπραΰνει και το tea tree είναι αντιβακτηριδιακό και αντιμυκητιασικό. Η πρόπολη είναι επίσης ένα προϊόν που παράγουν οι μέλισσες και είναι άριστο φυσικό αντιβιοτικόαντιμικροβιακό.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Γνωρίζοντας από κοντά την κηραλοιφή, γνωρίσαμε και ένα σωρό ευεργετικές ιδιότητες που έχουν τα προϊόντα της μέλισσας. Η κατασκευή της κηραλοιφής είναι πολύ απλή, αρκεί να έχεις τα κατάλληλα σκεύη. Είναι επίσης ανάγκη να υπάρχει βραστήρας, για να μπορέσουν να λιώσουν όλα τα υλικά. Ήταν πολύ διασκεδαστικό να βλέπεις απ’ τη μια στιγμή στην άλλη μια ουσία να γίνεται υγρή και σε λίγο να γίνεται πάλι στερεή. Από τη μέρα που φτιάξαμε την κηραλοιφή, δεν την έχουμε αποχωριστεί από την τσάντα μας. Ακόμη και η μητέρα μας ψάχνει τη συνταγή για να ξαναφτιάξει!

ΣΥΝΤΑΓΗ ΚΗΡΑΛΟΙΦΗΣ 1/2 κούπα λάδι καρύδας 1/2 κούπα ελαιόλαδο 2 κουταλιές της σούπας αγνό μελισσοκέρι 20 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο tea tree 10 σταγόνες πρόπολη. Αν θέλετε, αντικαθιστάτε το ελαιόλαδο με σπαθόλαδο.

Διαδικασία:  Λιώσαμε σε μπαιν-μαρί το κερί  Προσθέσαμε όλα τα υπόλοιπα υλικά  Αδειάσαμε σε βαζάκια.  Στερεοποιήθηκε αμέσως και πήραμε στο σπίτι μας την κηραλοιφή.

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΤΥΡΙ Η παρασκευή των παραδοσιακών τυριών στη φάρμα από γάλα που παράγεται από ζώα που εκτρέφονται σ' αυτή με τη χρήση παραδοσιακών μεθόδων και τεχνικών έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την ποιότητα του τυριού. Η χρήση νωπού γάλακτος και όχι σκόνης για την παρασκευή του τυριού έχει ως αποτέλεσμα την παρασκευή τυριών πολύ καλής ποιότητας, επειδή:  Δεν χάνονται τα μοναδικά αρωματικά χαρακτηριστικά που προέρχονται από τη διατροφή των ζώων σε φυσικούς βοσκότοπους.  Δεν καταστρέφεται η φυσική μικροβιακή χλωρίδα του γάλακτος, η οποία επιδρά στην ωρίμανση του τυριού και στο πλούσιο άρωμά του.  Δεν καταστρέφονται ορισμένα ένζυμα ή ενεργοποιούνται άλλα και  Δεν αποδομούνται οι πρωτεΐνες του γάλακτος από τη δράση του γάλακτος. Μπορεί κανείς να φτιάξει τυρί φέτα με παραδοσιακό τρόπο, χωρίς δηλαδή να βράσει το γάλα, αλλά θα χρειαστεί να το αφήσει να ωριμάσει 3 μήνες και πάνω. Μπορεί επίσης να παρασκευάσει κανείς διάφορα σκληρά και ημίσκληρα τυριά, τα οποία μπορούν να καταναλωθούν αμέσως.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Η δραστηριότητα αυτή της παραγωγής του τυριού ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες όλης της χρονιάς. Είχαμε συνεννοηθεί από την Παρασκευή να έρθουμε όλοι τη Δευτέρα στο σχολείο πολύ νωρίς, στις 7:30 το πρωί, για να αρμέξουμε την αγελάδα.

Όταν μαζευτήκαμε όλοι, κατευθυνθήκαμε προς τη

φάρμα. Εκεί μας περίμενε ο κ. Ευγένιος με την αρμεχτική μηχανή, για να αρμέξουμε την αγελάδα. Θαυμάσαμε τις συνθήκες καθαριότητας που πρέπει να επικρατούν για να μην αρρωστήσει το ζώο, αλλά και για να μπορέσει να παραχθεί αγνό και καθαρό γάλα. Οι δύο αγελαδίτσες δε φάνηκε να ενοχλούνται πολύ απ’ την παρουσία μας, αφού ήταν απασχολημένες με το φαγητό τους! Εμείς στραγγίσαμε το γάλα και πλύναμε τα σκεύη με μεγάλη επιμέλεια. Μετά τα απολυμάναμε με ειδικά απορρυπαντικά. Πριν πάμε στο σπιτάκι που θα φτιάχναμε το τυρί, περάσαμε λίγο από τα μοσχαράκια και τα προβατάκια και παίξαμε μαζί τους! Πήγαμε επίσης και στις κότες και μαζέψαμε αβγά για να τα βράσουμε για το πρωινό μας. Ακόμη κι αυτοί που δεν είχαν ακουμπήσει ζώο, κατασυμπάθησαν τις κότες, τα κουνελάκια αλλά και τα μικρά προβατάκια της φάρμας! Μετά το παιχνίδι, σειρά είχε η παραγωγή του τυριού. Φτιάξαμε τυρί φέτα και κασέρι. Στο τέλος φάγαμε ένα τέλειο πρωινό με ζεστό χωριάτικο ψωμί, τυρί, αβγά και κασέρι από τη φάρμα. ΕΥΚΟΛΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΣΠΙΤΙΚΟ ΚΑΣΕΡΙ Υλικά 1 κιλό γάλα φρέσκο με όλα του τα λιπαρά όχι μακράς διάρκειας 1/2 φλιτζάνι του καφέ λευκό ξύδι ή λεμόνι 1 κουταλάκι αλάτι Θερμάναμε το γάλα μέχρι να το δούμε να φουσκώνει Προσθέσαμε το ξύδι Μόλις λίγο στάθηκε, ρίξαμε το μείγμα σε ένα τουλπάνι (ειδικό πανί) και το τοποθετήσαμε μαζί με το πανί σε τρυπητό- φόρμα, Αλατίσαμε το τυρί, γυρίζοντάς το από διάφορες πλευρές. Μπορεί κανείς να το αλατίσει λιγότερο ή περισσότερο, αναλόγως πώς το προτιμάει. Εάν σε αυτή τη φάση το αφήσουμε στο σουρωτήρι πιεσμένο με αρκετό βάρος από επάνω του, για 12 ώρες μέχρι να συμπιεστεί, θα δημιουργηθεί ένα υποκίτρινο είδος τυριού σαν κασέρι που είναι εξίσου απολαυστικό στη γεύση σαν ένα είδος κασεριού. Από ένα λίτρο γάλα θα φτιάξετε 1 φλιτζάνι περίπου τυρί τύπου φρέσκιας μυζήθρας ή κασεριού.

ΤΥΡΙ ΦΕΤΑ  Η φέτα είναι το πιο υγιεινό από τα τυριά. Κι αυτό επειδή το γάλα δεν βράζει κατά την παραγωγή της κι έτσι διατηρεί όλη του τη θρεπτική αξία. Η φέτα του εμπορίου περιέχει πρόβειο και κατσικίσιο γάλα σε αναλογία 3:1. Μπορεί όμως κανείς να φτιάξει φέτα και από αγελαδινό γάλα.  Η διαδικασία της παραγωγής της φέτας άρχισε από το άρμεγμα. Συλλέξαμε το γάλα στο ειδικό δοχείο, το στραγγίσαμε και μετρήσαμε τη θερμοκρασία του. Αν το γάλα είναι φρεσκοαρμεγμένο ,τότε βρίσκεται στη σωστή θερμοκρασία για πήξιμο. των 3840 βαθμών Κελσίου. Διαφορετικά, το ζεσταίνουμε μέχρι να φτάσει στη θερμοκρασία αυτή.  Ρίξαμε μέσα στο γάλα πυτιά (φυσικό υλικό που προέρχεται από το στομάχι των ζώων). Η αναλογία της πυτιάς: για τα 30 περίπου κιλά γάλα που πήξαμε ρίξαμε το 1/3 κοφτής κουταλιάς της σούπας πυτιά και μία φουσκωτή κουταλιά της σούπας αλάτι.  Το ανακατέψαμε, το σκεπάσαμε και το αφήσαμε να πήξει (χρειάζεται 1 ώρα).  Μετά από 1 ώρα το τυρί έχει πήξει, είχε γίνει σαν μια πηχτή κρέμα. Τότε το κόψαμε με το μαχαίρι οριζόντια και κάθετα σε κύβους των 2 περίπου εκατοστών.  Κατόπιν βρέξαμε την τσαντίλα (το ειδικό για στράγγισμα πανί) ώστε να μην κολλάει το τυρί πάνω της και ρίξαμε το πηγμένο τυρί στην τσαντίλα. Το βοηθήσαμε να στραγγίξει γρήγορα (πρέπει να σφίξει σε 15-20 λεπτά).  Όταν άρχισε να σφίγγει το κόψαμε με την ανάποδη του μαχαιριού σε κύβους. Κατόπιν ανοίξαμε την τσαντίλα και στρώσαμε καλά το τυρί. Ύστερα κλείσαμε πάλι την τσαντίλα και βάλαμε πάνω της ένα κομμάτι μάρμαρο. Μόλις στράγγισε, βγάλαμε το μάρμαρο, κόψαμε το τυρί σε πέντε κομμάτια. Το κάθε κομμάτι δεν πρέπει να έχει πάχος πάνω από 3-4 εκατοστά για να το "πιάσει" το αλάτι.  Τα στρώσαμε τα έστρωσε σε καθαρό τενεκέ. Μόλις συμπληρώθηκε η πρώτη στρώση  ρίξαμε μέσα μπόλικο χοντρό αλάτι (θέλει πολύ αλάτι για να συντηρηθεί στην αρχή, πρέπει το τυρί να "καίει" στο στόμα). Κατόπιν στρώσαμε τη δεύτερη σειρά και ξανά αλάτι.  Όταν στρώσαμε όλα τα κομμάτια, κλείσαμε τον τενεκέ και τον αφήσαμε σε δροσερό μέρος. Εκεί το αφήσαμε τόσο όσο να σφίξει καλά (από 15 έως 30 ημέρες). Ύστερα αδειάσαμε το γάρο που είχε βγάλει το τυρί, συμπληρώσαμε τον τενεκέ και με άλλα κομμάτια τυριού (έχει αδειάσει λίγο αφού το τυρί έσφιξε), τα σφηνώσαμε καλά ώστε να έχει ελάχιστα κενά. Μόλις περάσουν 3 μήνες από την ημέρα της παρασκευής του είναι έτοιμο για κατανάλωση.

ΜΕΤΑΞΙ: Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΝΗΜΑΤΩΝ Από τους βασιλιάδες του παλιού καιρού ως τους κοινούς θνητούς του σήμερα, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο σαγηνεύονται από την κομψότητα του μεταξιού. Αλλά το μετάξι δεν ήταν πάντα τόσο ευρέως διαδεδομένο. Στους αρχαίους χρόνους η παραγωγή μεταξιού ήταν μια επιχείρηση που περιοριζόταν αποκλειστικά στην Κίνα. Κανένας άλλος δεν ήξερε τον τρόπο παραγωγής του, και αν κάποιος στην Κίνα αποκάλυπτε το μυστικό του μεταξοσκώληκα θα μπορούσε να εκτελεστεί ως προδότης. Εύλογα, αυτό το μονοπώλιο στην παραγωγή του μεταξιού το καθιστούσε πανάκριβο. Σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, λόγου χάρη, το μετάξι ήταν τόσο πολύτιμο όσο το χρυσάφι. Αργότερα, η Περσία απέκτησε τον έλεγχο όλου του μεταξιού που εξήγε η Κίνα. Ωστόσο, η τιμή παρέμενε υψηλή, και οι προσπάθειες που έγιναν για τον παραμερισμό των εμπόρων της Περσίας αποδείχτηκαν άκαρπες. Τότε, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός επινόησε ένα σχέδιο. Περίπου το 550 μ.Χ., έστειλε δύο μοναχούς σε μυστική αποστολή στην Κίνα. Δύο χρόνια αργότερα εκείνοι επέστρεψαν. Κρυμμένος μέσα στα κυλινδρικά μπαστούνια τους, που ήταν φτιαγμένα από μπαμπού, βρισκόταν ο πολυπόθητος θησαυρός— τα αβγά μεταξοσκώληκα. Το μυστικό είχε αποκαλυφτεί. Το μονοπώλιο του μεταξιού είχε φτάσει στο τέλος του. Το μυστικό του μεταξιού Το μετάξι παράγεται από τους μεταξοσκώληκες, ή αλλιώς από τις κάμπιες της νυχτοπεταλούδας μεταξοσκώληκας. Υπάρχουν εκατοντάδες είδη μεταξοσκώληκα, αλλά η επιστημονική ονομασία εκείνου που παράγει την καλύτερη ποιότητα μεταξιού είναι Βόμβυξ της μορέας. Για την παραγωγή μεταξωτών υφασμάτων χρειάζονται πολλοί μεταξοσκώληκες, πράγμα που έχει φέρει σε ύπαρξη τη σηροτροφία, δηλαδή την εκτροφή μεταξοσκώληκων.  Ανθεκτικό: Το μετάξι είναι τόσο ισχυρό όσο ένα ατσαλόνημα ανάλογου μεγέθους.  Λαμπερό: Το μετάξι έχει μια όμορφη στιλπνότητα, όπως του μαργαριταριού. Αυτό οφείλεται στη δομή της φιβροΐνης, που αποτελείται από πολλά στρώματα και λειτουργεί σαν πρίσμα, διαχέοντας το φως.  Φιλικό στο δέρμα: Τα αμινοξέα που συνθέτουν το μετάξι είναι φιλικά στο δέρμα. Το μετάξι λέγεται ότι προστατεύει από διάφορες δερματοπάθειες. Μερικά καλλυντικά παρασκευάζονται από σκόνη μεταξιού.

 Απορροφά την υγρασία: Τα αμινοξέα και τα μικροσκοπικά κενά στις ίνες του μεταξιού απορροφούν και αποβάλλουν σημαντική ποσότητα υγρασίας, διατηρώντας σας στεγνούς και δροσερούς τις ζεστές μέρες.  Αντέχει στην υψηλή θερμοκρασία: Το μετάξι δεν καίγεται εύκολα και δεν αναδίδει τοξικό αέριο σε περίπτωση πυρκαγιάς.  Προστατεύει: Το μετάξι απορροφά τις υπεριώδεις ακτίνες και συνεπώς προστατεύει το δέρμα.  Δεν ευνοεί τη δημιουργία στατικού ηλεκτρισμού: Επειδή το μετάξι περιέχει και θετικά και αρνητικά ιόντα και απορροφά την υγρασία, δεν δημιουργεί εύκολα στατικό ηλεκτρισμό, όπως συμβαίνει με μερικά άλλα υφάσματα.

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: Μια ακόμη εκπληκτική εμπειρία μας περίμενε αυτό το μήνα: Τα μικροσκοπικά θαυματουργά σκουληκάκια που θα μας έδιναν το πολύτιμο μετάξι. Τα σκουληκάκια που μας έδωσε ο παλιός δάσκαλος κ. Παναγιώτης Παπαϊωάννου, χωρούσαν άνετα μέσα σ’ ένα μικρό κουτάκι από γλυκά. Τα ταΐζαμε καθημερινά με φύλλα μουριάς από την αυλή του σχολείου μας και σε λίγες μέρες έγιναν τεράστια! Χρειάστηκε να τους αλλάξουμε σπιτάκι, γιατί είχαν γίνει τεράστια και δε χωρούσαν πια στο κουτί τους. Τα βάλαμε σε δύο κιβώτια μέσα στο εργαστήριο της Φυσικής. Αφού παρακολουθήσαμε όλα τα στάδια ανάπτυξής τους, στο τέλος πάψαμε να τα ταΐζουμε γιατί ήρθε η ώρα να μας δώσουν τα πολυπόθητα κουκούλια του μεταξιού. Πραγματικά, περιμέναμε λίγες μέρες και μαζέψαμε τη σοδειά του μεταξιού. Κάποια από τα κουκούλια έσκασαν και οι πεταλούδες που βγήκαν απ’ αυτά γέννησαν πολλά μικροσκοπικά αβγά! Τα περισσότερα κουκούλια τα βάλαμε μέσα σε καυτό νερό για να πάρουμε το μετάξι. Κάποια τα κρατήσαμε και κάναμε κομπολόι. Η παραγωγή του μεταξιού ήταν για μας μια πολύτιμη εμπειρία, γιατί μάθαμε να φροντίζουμε ένα ζωντανό οργανισμό, που η ζωή του εξαρτάται από μας. Έτσι, με υπευθυνότητα ενδιαφερόμασταν για την τροφή και την καθαριότητα των μεταξοσκωλήκων. Μάθαμε να

ακουμπάμε τους μεταξοσκώληκες, μάθαμε ν’ ακούμε τον ήχο που κάνουν καθώς ροκανίζουν με λαιμαργία τα φύλλα της μουριάς, είδαμε πώς γεννάνε τα αβγά τους. Οδηγίες για την εκτροφή μεταξοσκωλήκων Ο νεαρός μεταξοσκώληκας από τη στιγμή που θα εκκολαφθεί μέχρι τη στιγμή που θα πλέξει το κουκούλι (τη φούσκα) περνά από πέντε διαφορετικά στάδια που ονομάζονται «ηλικίες» και διαχωρίζονται μεταξύ τους από ένα ενδιάμεσο στάδιο που λέγεται «ύπνος». Συνολικά δηλαδή ο μεταξοσκώληκας περνά πέντε ηλικίες και 4 ενδιάμεσους ύπνους, που διαρκούν περίπου 30 μέρες. Τρέφεται αποκλειστικά με νωπά φύλλα μουριάς. Κατά την εκτροφή που διαρκεί συνολικά 40 περίπου ημέρες οι μεταξοσκώληκες τοποθετούνται πάνω σε ξύλινα κρεβάτια, τις λεγόμενες κρεβάτες. Μετά από την εκτροφή αρχίζει το στάδιο του κλαδώματος. Οι μεταξοσκώληκες αναρριχώνται στα κλαδιά του πουρναριού που έχουν τοποθετηθεί πάνω στα κρεβάτια για να πλέξουν το κουκούλι τους. Ο μεταξοσκώληκας εκκρίνει από τους δύο μεταξογόνους αδένες του το μετάξι και με κινήσεις ακριβείας του σώματός του πλέκει το κουκούλι. Το πλέξιμο γίνεται από έξω προς τα μέσα, με συνέπεια ο μεταξοσκώληκας να παγιδεύεται μέσα στη φούσκα ενώ προοδευτικά αλλάζει μορφή σε χρυσαλλίδα. Το πλέξιμο του κουκουλιού επιτυγχάνεται σε 12 μέρες στο απόλυτο σκοτάδι και χωρίς κανέναν εξωτερικό ερεθισμό. Την επόμενη μέρα μετά τις 12 μέρες ξεκινάει το μάζεμα των κουκουλιών από τα κλαδιά. Το ξεκλάδωμα κρατάει 2-3 μέρες περίπου. Τα κουκούλια ψήνονται σε ειδικό φούρνο, κατόπιν πρέπει να αεριστούν για να στεγνώσουν και μεταφέρονται στο αναπηνιστήριο, όπου θα βγει από το κουκούλι η κλωστή.

Μια δημιουργική χρονιά έφτασε στο τέλος της! Απίστευτες εμπειρίες, γνωριμία με την εργατικότητα, την επιμέλεια, την υπευθυνότητα, ήταν λίγα απ’ όσα αποκομίσαμε από το πρόγραμμα αυτό. Ελπίζουμε έστω και λίγο να σας φάνηκε χρήσιμος ο Μικρός Οδηγός Επιβίωσης. Το σίγουρο είναι ότι, σε ό,τι αφορά εμάς, άλλαξε σίγουρα ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα. Πάψαμε πια να αναζητάμε ό,τι διαφημίζεται και μάθαμε να ανιχνεύουμε την ποιότητα στο απλό, το καθαρό, το αγνό, το χειροποίητο. Είμαστε –μας το λένε συχνά οι μεγάλοι- τα παιδιά της «κρίσης», γιατί γεννηθήκαμε σε δύσκολους καιρούς για την πατρίδα μας. Η νέα μας όμως στάση ζωής είναι μια απάντηση στην κρίση και μια ελπίδα για το μέλλον. Το μέλλον που μας ανήκει, το μέλλον που αγαπάμε! ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!