Special Singapore

WESTERS ZAKENDOEN IN HET OOSTEN

STADSSTAAT VORMT INTERESSANTE HUB NAAR VOORAL ZUIDOOST-AZIATISCHE MARKT

Nadat we het in het vorige nummer in Maleisië zochten, maken we voor deze editie een stop in het vlakbij gelegen Singapore. Daarbij trekken we letterlijk van een land dat zeer Zuidoost-Aziatisch aandoet, met dus de nodige gezellige drukte waarbij men het met de openbare ruimte niet zo nauw neemt, naar letterlijk een enclave in deze regio, waar je haast letterlijk van de grond kunt eten en waar de vroegere Britse invloed nog zeer duidelijk voelbaar is.

Als we het over Singapore hebben, dan spreken we eigenlijk over een uit de kluiten gewassen stad- en eilandstaat. Singapore, dat officieel de Republiek Singapore wordt genoemd, bestaat uit een groep van 63 eilanden, die van Indonesië wordt gescheiden door de Straat van Singapore en van Maleisië door de Straat van Johore. De bevolking bestaat voornamelijk uit etnische Chinezen (76,8% van de bevolking), gevolgd door Maleiers, de oorspronkelijke bewoners (13,9%) en Singaporese Indiërs, voornamelijk Tamils (7,9%). Het land heeft vier officiële talen: Maleis, Engels, Mandarijns en Tamil, waarbij de regering wel het gebruik van het Engels als dagelijkse omgangstaal stimuleert.

Geografisch

De Straat van Johore is zeer nauw en de Straat van Singapore vormt een deelzee van de Straat Karimata en daarmee weer van de Zuid-Chinese Zee. Het hoofdeiland, Singapore of Pulau Ujong, is met het vasteland van Maleisië verbonden door een dijk in het noorden, en een brug in het noordwesten. Ook enkele omliggende binnenlandse eilanden zijn met het hoofdeiland via vaste verbindingen verbonden. Aankomen in Singapore doe je meestal via de internationale luchthaven, die Changi heet. Changi Airport ligt 17 kilometer ten noordoosten van het stadscentrum, in het uiterste oosten op het hoofdeiland Singapore, in het district Changi. In 2016 was deze luchthaven met 59 miljoen passagiers de zeventiende luchthaven ter wereld en van Azië was het de op zes na grootste. Als vrachtvliegveld (gemeten in tonnen vracht) stond Changi in 2016 zelfs op de 13de plaats wereldwijd, wat op zich al een illustratie is van het handelsbelang van de stadsstaat.

Hét kenmerk van Singapore is dat er heel veel mensen op nauwelijks meer dan een zakdoek naast elkaar moeten leven en dat er continu aan landaanwinning gedaan wordt om de bevolking te kunnen huisvesten en nieuwe bedrijfsterreinen te kunnen aanleggen. Anders dan in vele andere Aziatische centra, maar gelijkend op Hongkong, is het resultaat dat er bijzonder strikt met de openbare ruimte wordt omgegaan. Gooi nooit zomaar iets op straat hier, een boete voor zelfs maar een sigarettenpeuk op de grond gooien kan hoog zijn.

Naam uit het Sanskriet: Leeuwenstad

Een blik op de geschiedenis verduidelijkt veel over dit buitenbeentje in Zuidoost-Azië. Zo is het goed te weten dat de geschreven geschiedenis teruggaat tot minstens de 13de eeuw, toen het gekend was als Temasek (‘Stad van de zee’) en als een haven en versterkte stad. Archeologisch onderzoek toonde aan dat Singapore zelfs toen al een redelijk belangrijk handelscentrum was.

De stad kreeg de naam Singapura in de 14de eeuw. Van Singapura wordt aangenomen dat het Leeuwenstad betekent in het Sanskriet. Volgens de legende zag de toenmalige koning een beest uit de zee opduiken dat op een leeuw leek, vandaar de naamsverandering. Vreemd is wel dat er in de ruime omgeving geen leeuw te bespeuren valt, daarom beweren andere bronnen dat de naam niet van singa (leeuw) is afgeleid maar van sing (Sanskriet voor steen). Zoiets zou dan betekenen dat de naam voor ‘rotsachtig gebied’ staat.

Als we enkele eeuwen vooruitspringen in de tijd, dan moeten we zeker stilstaan bij het jaar 1819. Toen werd Singapore immers gekoloniseerd door het Verenigd Koninkrijk, wanneer de Engelsman Sir Thomas Raffles een handelspost stichtte en daarmee de basis van het huidige Singapore legde. Door de ligging aan de zuidpunt van het schiereiland Malakka vormde Singapore voor de Engelsen een strategische uitvalsbasis om handel te drijven in Zuid- en Oost-Azië te drijven.

Een volgende ‘key date’ valt in 1942, wanneer de Japanners Singapore bezetten, nadat de Britten hadden moeten capituleren. De Japanse bezetting van Singapore duurde tot september 1945, waarna de Engelsen het weer in bezit namen.

Springen we vervolgens naar 1959. In dat jaar kreeg Singapore zelfbestuur op bijna alle terreinen, behalve buitenlands beleid en defensie, met Lee Kuan Yew als premier van de nieuwe stadstaat. Yew sloot Singapore na een referendum in 1963 met Sabah en Sarawak aan bij de Maleisische Federatie. Kort daarna, op 9 augustus 1965, werd Singapore evenwel weer uit de federatie verbannen en werd het een onafhankelijke republiek, maar bleef het wel lid van het Britse Gemenebest. In 1967 maakten de Britten bekend hun militaire aanwezigheid verder te zullen terugschroeven en dat vormde eigenlijk de aanzet naar de enorme economische groei die Singapore daarna doormaakte. Zo wist de toenmalige premier Lee met hulp van de VS de Britse aanwezigheid nog wat te rekken en kwam overeen het grootste deel van de Britse havenfaciliteiten over te nemen, waarna hij deze liet ombouwen voor commerciële doeleinden.

Handelscentrum

De toon is gezet voor de uitleg waarom Singapore vooral bekendheid geniet als handelscentrum. Daarbij kunnen we niet voorbij de inbreng van een Nederlandse econoom, Albert Winsemius. In 1960 kreeg die van de Verenigde Naties het verzoek een missie te leiden om de regering in Singapore te voorzien van economisch advies en vervulde deze rol tot 1984.

Interessant om weten daarbij is dat het meehielp om het land zich meer op het westen te laten richten en veel minder op de naaste buurlanden. Dat je er tegenwoordig ook tal van multinationals aantreft heeft rechtstreeks daarmee te maken, omdat men letterlijk de deur openzette voor samenwerkingen met hen. De drang naar het westen ging heel ver, zo werden er in westerse landen investeringscentra opgericht die buitenlandse investeringen naar Singapore moesten halen. Mede daardoor ontwikkelde Singapore zich van arm derdewereldland tot een van de welvarendste landen ter wereld. Ter illustratie: de haven van Singapore wordt wereldwijd in de ranglijsten in tonnage of aantal containers enkel vooraf gegaan door de haven van het Chinese Shanghai. Het inkomen per hoofd van de bevolking in Singapore kan je vergelijken met dat van westerse landen.

Bekijken we in welke industrieën Singapore voornamelijk actief is, dan merken we dat het hier voornamelijk draait om de productie van chips, scheepsbouw, computers, machines, olieraffinage, metaal, chemische industrie en textiel, maar dat men daarnaast ook actief is in de houthandel. Die houthandel wordt vertegenwoordigd door de Singapore Timber Association, dat de enige handelsvereniging is voor de houthandel in Singapore. De grootte van Singapore zelf maakt duidelijk dat het nauwelijks of niet gaat om de uitvoer van plaatselijk geteeld hout. Daarvoor moet je vooral naar de buurlanden kijken, Singapore moet het voornamelijk van de handel in al dan niet afgewerkte producten hebben.

Nog interessant om mee te geven, is dat Singapore nadrukkelijk inzet op een verdere vergroening van de eigen leefomgeving en het duurzaam zakendoen, waarmee het een voortrekker is in de ruime regio. Zo wordt er de volgende vijf jaar maar liefst 30 miljoen Singapore dollar uitgetrokken (ongeveer 18,5 miljoen euro) voor diverse initiatieven die te maken hebben met de invoering van elektrische voertuigen. Daarbij horen ook ambitieuze infrastructuurwerken, waarbij onder meer gestreefd wordt naar het installeren van 60.000 publieke oplaadpunten tegen het jaar 2030.

Politiek

Rest nog een woordje over hoe het land geregeerd wordt. Hierbij is duidelijk dat we hier te maken hebben met een parlementaire representatieve democratische republiek, met weliswaar een autoritair trekje, met een president als staatshoofd en een premier als hoofd van een regering met een meerpartijenstelsel.

Veruit de belangrijkste partij is de PAP of People's Action Party. Het won bij de verkiezingen van vorig jaar een bijzonder ruimte meerderheid in het parlement en heeft de Arbeiderspartij (WP) als belangrijkste oppositiepartij.

Bronnen: Wikipedia, Singapore Timber Association, The Straits Times en Singapore International Chamber of Commerce