Special Rwanda

BOSSEN IN RWANDA LEVEREN VOORAL BRANDHOUT

ECONOMIE LIJKT BLOEIEND MAAR ER IS NOG WERK AAN DE WINKEL

Rwanda is een van de snelst groeiende economieën van Centraal Afrika. De afgelopen jaren groeide de economie grofweg tussen de 6% en 8%. Van oudsher is de economie gebaseerd op landbouwproductie van vooral thee, koffie, bananen en aardappelen. Bijna driekwart van de werkzame bevolking werkt in de agrarische sector. Toch focust Rwanda steeds meer op de dienstensector. De groei heeft effect op de levensstandaard van de gemiddelde inwoner van Rwanda. Zo leefde in 2005 ongeveer 57% van de Rwandezen nog onder de armoedegrens van $ 1,25 per dag, maar in 2010 was dit percentage al gedaald naar 45%.

Even situeren… Rwanda is een klein land in Oost-Afrika met een oppervlakte van 26.338 km². Het land heeft geen kustlijn. Het ligt een paar graden ten zuiden van de evenaar. Het heuvelachtige landschap van Rwanda is

bedekt met grasland en kleine boerderijen. In het noordwesten bevindt zich een vulkanisch gebied, vanwaar zich een bergrug in zuidoostelijke richting uitstrekt. Hier bevindt zich ook Mount Karisimbi, die met zijn 4507 meter de hoogste berg van het land is. De waterscheiding van het stroomgebied van de Nijl en de Kongo loopt in het westen, op een hoogte van ca. 2743 meter. Op de westelijke flanken van deze bergkam daalt het land ineens richting het Kivumeer en de vallei van de Ruzizi-rivier. Dit gebied maakt deel uit van de Afrikaanse Grote Slenk. De oostelijke hellingen zijn gelijkmatiger met een vriendelijk uitgestrekt heuvellandschap dat gelijkmatig daalt richting de vlakten, moerassen en meren in de oostelijke grensstreek. Dit landschap heeft Rwanda de bijnaam 'Land van Duizend Heuvels' bezorgd. De meest afgelegen waterloop van de Nijl – en hiermee dus feitelijk de oorsprong van de Nijl – ontstaat in Nyungwe Forest. Het water stroomt via de rivieren Mwogo, Nyabarongo en Kagera voordat het in Tanzania in het Victoriameer stroomt.

Politiek De grondwet van 2003 verving die van 1991. De grondwet voorziet in een meerpartijenstelsel en democratische verkiezingen. De nieuwe grondwet beperkt de uitvoerende macht van de president door het ambt van premier in te stellen, kent een quotum van 30% vrouwen voor alle publieke lichamen, en vervangt het eenkamerparlement door een tweekamerparlement. Sinds de verkiezingen van 2013 kent het lagerhuis van dit parlement het grootste aandeel vrouwen ter wereld (aanvankelijk 64%; 61% op 1 januari 2017).

Partijen De belangrijkste partij is het Rwandees Patriottisch Front (FPR). Het FPR was vroeger een guerrillabeweging van Tutsi-vluchtelingen maar werd in 1994 omgevormd tot een politieke partij van gematigde Hutu's en Tutsi's. Tot juni 1991 was de Mouvement Révolutionnaire National pour le Développement de enige toegestane partij. De MRND claimde geen partij te zijn en de hele bevolking te representeren maar was in wezen een Hutu-partij. In 1991 werd een meerpartijenstelsel ingevoerd en de naam van de MRND gewijzigd in Mouvement Républicain National pour la Démocratie et le Développement (MRNDD). Naast de MRND en het FPR zijn er nog meer partijen: de MDR (Mouvement Démocratique Républicain), inmiddels verboden, de Parti Social-Démocrate (PSD), de Parti Libéral (PL), de Parti Socialiste Rwandais (PSR) en de Parti Démocratique Chrétien (PDC). De laatste wordt tegenwoordig Parti Démocrate Centriste genoemd, omdat een partij geen religieuze ideologie mag hebben.

De economie in Rwanda Voor wie zaken wil doen in Rwanda, is het goed om de politieke achtergrond van het land te kennen. De politieke situatie is nu een paar decennia stabiel. Dat is lang niet altijd zo geweest. Nadat Rwanda in 1962 onafhankelijk werd, kende het land onrustige tijden. Spanningen tussen de twee belangrijkste etnische groepen in het land, de Hutu’s en de Tutsi’s, leidden tot geweldsuitbarstingen. In 1994 escaleerde dit in een genocide, gericht op Tutsi’s, gematigde Hutu’s en Twa (de oorspronkelijke bewoners van Rwanda).

Stabilisering Sinds die tijd is de situatie veranderd. Rwanda is een stabiel en progressief land. Het grootste deel van de 12,0 miljoen inwoners ( 2018 ) woont verspreid over het platteland. Hoofdstad van deze presidentiële republiek is Kigali. De belangrijkste religie is het christendom, officiële talen zijn Frans, Engels en verschillende Bantoetalen. Het land grenst aan onder meer Oeganda, Burundi en Congo-Kinshasa.

Buitenlandse ondersteuning De huidige economie van Rwanda draait vooral op landbouw-activiteiten. De geschatte cijfers zijn dat 70% van de werkende bevolking actief is in de landbouw. Er wordt bijvoorbeeld koffie en thee geëxporteerd en bovendien herbergt het land ook enkele mineralen zoals coltan, tin en wolfraam. Een sterke groei zit in de opbrengsten uit toerisme. Om verdere groei te bevorderen zijn er vele hulporganisaties actief in Rwanda die bijvoorbeeld investeren in lokale bedrijven of deze bedrijven trainen om meer uit hun business te halen. Momenteel is het land nog voor zo’n 30 tot 40% van haar inkomsten afhankelijk van ontwikkelingsgeld.

Politieke wil De Rwandese overheid zelf doet ook veel om de economie te stimuleren en zo ook te zorgen voor een betere levensstandaard voor de gemiddelde Rwandees. Zo wordt er bijvoorbeeld vol ingezet op constructie van nieuwe wegen en gebouwen. Hierdoor worden aan de ene kant mensen aan werk geholpen en wordt er aan de andere kant gezorgd voor een betere infrastructuur die verdere groei bevordert. Een andere investering is in het elektriciteitsnetwerk. Een groot deel van de inwoners heeft nog altijd niet de beschikking over stroom, maar ook hier moet in de komende jaren verandering in komen. Daarnaast wil de overheid toe naar een kenniseconomie i.p.v. de huidige landbouweconomie.

Bossen in Rwanda In de periode na de genocide (1995) was de vrees groot dat bossen totaal zouden verdwijnen. De groeiende bevolking op het platteland was op zoek naar landbouwgrond, brandhout en hout voor de bouw. Daardoor dreigde teveel bos te verdwijnen. Uit gegevens die bij elkaar gebracht werden door de webportal Mongabay, blijkt dat het gebruik van hout als brandstof in Rwanda met 60 procent is gestegen tussen 1990 en 2005. Industriële houtkap nam in deze periode ook toe. Rwanda erkent de rol van bossen vandaag als zijnde een element zonder dewelke een land nooit gezond kan worden. Miljoenen bomen worden elk jaar aangeplant in Rwanda. Na de genocide van 1994 waren de bossen inderdaad zo goed als verdwenen in zo’n 80% van het groene ‘land van de duizend heuvels’. Rwanda raakt nog steeds oorspronkelijke bossen kwijt. Zo is het Gishwatibos in het noordwesten bijvoorbeeld bijna volledig verwoest. Maar de fanatieke campagne voor duurzame bosbouw compenseert deze verliezen.