HET FASCINERENDE BOEK OVER
DE MAAN HET FASCINERENDE BOEK OVER DE MAAN VAN DE MAKERS VAN
€ 9,99 AP
EDWIN ‘BUZZ’ ALDRIN OVER ZIJN REIS MET DE APOLLO 11
ZO FOTOGRAFEER JIJ EEN SPECTACULAIRE SUPERMAAN
DE CHINEZEN LANDEN OP DE ACHTERKANT VAN DE MAAN
Inhoud DE MAAN
34 De achterkant van de maan
10 De maan
14 De zwaartekracht
10
40 Van wie is de maan?
16 Hoe ontstond de maan?
48 Maak smartphonefoto’s van de maan
24 Is de maan een planeet?
50 Fotografeer de baan van de maan
30 Zo bekijk je een supermaan
52 Wat gebeurt er als de maan ontploft?
30
50
24
34
16
48
6
92
98
132
MAAN-TOUR 56 Maankraters 76 MaanzeeĂŤn 84 Overige bezienswaardigheden
117
MAANLANDINGEN 90 Apollo-project
108 Apollo 14
122 Verborgen archieven
92 Landingsplaatsen
110 Apollo 15
128 De maanmissie van China
96 Apollo 10
112 Al Worden
98 Apollo 11
117 James Irwin
106 Apollo 13
118 Charles Duke
132 Leven op de maan 138 Ruimtevaart-erfgoed
7
De Maan
10 De maan
14 Zwaartekracht 16 Hoe ontstond de maan? 24 Is de maan een planeet? 30 Zo bekijk je een supermaan
34 De achterkant van de maan
40 Van wie is de maan?
24
48 Smartphone-foto’s van de maan 50 Fotografeer de baan van de maan 52 Wat gebeurt er als de maan ontploft?
16
10
48
8
“Door de geschiedenis van de maan te kennen, kunnen we mogelijk de rest van het heelal verklaren.�
50
52
9
Het ontstaan van de maan Het ontstaan van onze buur de maan zou wel eens kunnen verklaren hoe we zelf zijn ontstaan.
16
© Tobias Roetsch
Het ontstaan van de maan
17
Wat als de maan zou ontploffen? We vragen een expert hoe het zou kunnen gebeuren en of het leven op aarde kan voortleven zonder onze metgezel in de ruimte.
KORTE BIO Dr. Paul Spudis
Dr. Spudis was maangeoloog voor het Lunar and Planetary Institute van de NASA. Hij was voorstander van het idee om de maan te gebruiken als uitvalsbasis om de rest van het zonnestelsel te verkennen. In zijn werkzame periode bij de NASA heeft hij onder andere gewerkt aan de Lunar Reconnaissance Orbiter-missie.
52
“De maan zou uit elkaar kunnen spatten als gevolg van een directe botsing met voldoende energie om de maan open te breken. Wat dit voor puin veroorzaakt hangt af van de omstandigheden van de botsing. Een botsing met hoge snelheid kan resulteren in veel heet gas, dat snel zou condenseren tot miljoenen kristaldruppels. Bij een botsing met lage snelheid krijg je grote brokstukken van tientallen tot honderden kilometers groot en veel van het puin zal smelten. Het puin heeft op dezelfde afstand als de maan geen stabiele baan rond de aarde en het grootste deel zou van daaruit in een baan rond de zon terecht komen. Een gedeelte van het puin blijft mogelijk wel rond de aarde cirkelen en zal samenklonteren tot een groter object. Dit hele proces duurt honderden tot duizenden
Als de maan in kleine brokstukken uiteenvalt, kunnen die op den duur ringen rond de aarde vormen, zoals die van Saturnus.
miljoenen jaren. Zonder de massa van de maan, zijn er geen maangetijden meer. De aarde en haar oceanen zouden echter nog steeds getijden hebben onder invloed van de zon. Ze zijn echter veel minder krachtig, maar vinden nog wel steeds twee keer per dag plaats. Sommige organismes sterven waarschijnlijk massaal uit. Alle soorten die afhankelijk zijn van het verschil tussen eb en vloed krijgen moeite om te overleven en moeten zich aanpassen aan de veel kleinere zonnegetijden. Het ontbreken van de maan zorgt voor instabiliteit in de draaiing van de aarde om zijn as. De baan die de zon aan de hemel volgt (de helling van de ecliptica) zou daardoor flink heen en weer slingeren�, aldus de intussen overleden Dr. Paul Spudis van de NASA.
NASA
Wat als de maan zou ontploffen?
53
Maanlandingen 90
Apollo-project
92
Landingsplaatsen
96
Apollo 10
98
Apollo 11
106
Apollo 13
108
Apollo 14
110
Apollo 15
112
Al Worden
117
James Irwin
118
Charles Duke
122
Verborgen archieven
128
De maanmissie van China
132
Leven op de maan
138
Ruimtevaart-erfgoed
88
122
112
132
106
“De Apollomissies waren een groot succes en markeerden een gouden periode.� 92
138
98
89
Het Apollo-project Baanbrekende maanmissies van de NASA.
9 november 1967
Apollo 4
Na de ramp op het lanceerplatform met de Apollo 1, wijzigde de naamgeving van de missies. Apollo 2 en 3 werden overgeslagen. De volgende missie was een onbemande testvlucht met de nieuwe draagraket, de Saturnus V.
27 januari 1967
Apollo 1 De eerste bemande missie.
1961-1966
Onbemande testvluchten
Ter voorbereiding op de bemande vluchten naar de maan, voerde de NASA tests uit met verschillende typen draagraketten. Hiermee werden lanceringen getest en geĂŤxperimenteerd met lage banen rond de aarde, terugkeer in de atmosfeer en vroegtijdige afbrekingen van de missie.
16 juli 1969
Apollo 11 Zie pagina 98.
18 mei 1969
Apollo 10
Zie pagina 96.
3 maart 1969
Apollo 9
De missie bracht tien dagen door in een baan om de aarde.
21 december 1968
22 januari 1968
Apollo 8
Apollo 5
De volgende onbemande missie was met een Saturnus IB-raket. Aan boord was de maanlander waarvan de stijg- en daalmotoren werden getest. Tevens werd het afbreken van een landing getest, de ‘fire-inthe-hole’-test.
90
Deze astronauten zagen als eersten de achterkant van de maan.
4 april 1968
Apollo 6
De laatste onbemande testvlucht werd gebruikt om te checken of de Saturnus V krachtig genoeg was om een capsule de reis tussen aarde en maan te laten afleggen. De vlucht had vanaf het begin problemen met de stuwkracht, waardoor er heftige trillingen ontstonden. Deze beschadigde diverse onderdelen aan boord. De vlucht met de Apollo 4 was ook de enige met een witte service module. Alle overige waren zilver.
11 oktober 1968
Apollo 7 Op een warme dag in oktober, steeg de eerste bemande Apollo-missie op van Cape Canaveral. Het werd een groot succes.
Het Apollo-project
14 november 1969
Apollo 12
De vlucht met de Apollo 12 kende een stormachtig verloop. De lancering gebeurde tijdens onweer en door een blikseminslag raakte de apparatuur van slag. Vluchtleider John Aaron herkende dit fenomeen van een eerdere test en hij gaf het commando: “Apollo 12, hier Houston. Zet SCE naar Auxiliary. Over.” Dit leidde tot verwarring bij twee van de drie astronauten, maar niet bij piloot Alan Bean. Hij wist waar de SCE-knop zat en draaide hem naar noodstroom. De problemen aan boord hielden op. De rest van de vlucht verliep probleemloos en de maanlander kwam veilig neer in (waar anders?) de Zee der Stormen.
11 april 1970
Apollo 13 Zie pagina 106.
31 januari 1971
Apollo 14
Zie pagina 108.
26 juli 1971
Apollo 15 Zie pagina 110.
16 april 1972
Apollo 16
7 december 1972
Apollo 17
De laatste vlucht van het Apolloprogramma brak diverse records: langste baan om de maan, grootste maanmonster, langste maanwandelingen en langste verblijf op de maan. Voor de eerste keer had er ook een nachtelijke lancering plaatsgevonden vanaf de Cape. Het was (vooralsnog) het laatste bezoek van de mens aan de maan.
Deze missie landde voor het eerst in de hooglanden op de maan en verliep, op een vertraagde lancering na, geheel volgens plan. De bemanning deed drie maanwandelingen (zowel te voet als met de maanwagen) in zo’n twintig uur. Ze voerden op de maan en onderweg ook een aantal experimenten uit. Ze brachten tevens een subsatelliet in een baan om de maan, maar deze stortte na 35 dagen alweer neer op het maanoppervlak. De NASA leerde hieruit dat er maar vier banen zijn waarin iets oneindig rond de maan kan draaien (in een hoek van 27, 50, 76 en 86 graden). Alle overige glooiingshoeken leiden uiteindelijk tot een inslag op de maan.
91