GW - Pluktuin

bloemen Een jaar vol

Door je eigen pluktuin te beginnen vul je jouw huis het hele jaar door met bloemen die je zelf kweekt. In dit (beknopte) overzicht

lees je wat je in elk seizoen moet zaaien en planten om een jaar lang je vazen gevuld te houden.

Voorjaar

Voorjaar

Plant eind maart dahliaknollen in potten en bewaar ze op een vorstvrije plek totdat je ze eind mei uitplant. Voeg goed verteerde mest toe aan de grond waar je de dahlia’s wilt planten.

Rechte stelen zijn belangrijk, dus zet steunen neer zodat je planten niet omvallen of beschadigd raken door zware regen en wind. Dit kun je het beste in het voorjaar doen, als de planten nog klein zijn, in plaats van later in de zomer. Een cirkel van bamboestokken en touw werkt goed voor dahlia’s. Planten als cosmea, korenbloemen en Scabiosa ondersteun je met een gaas van juten dat je horizontaal over een bloembed spant en aan de hoeken met bamboestokken vastmaakt. Door binnenshuis in bakjes te zaaien heb je de groeiomstandigheden onder controle. Zaai in maart en april eenjarige planten zoals Lathyrus, duifkruid, akkerscherm, korenbloemen, Cerinthe, strobloemen en ridderspoor. Maar let op: Nigella houdt niet van wortelverstoring, dus zaai deze in april rechtstreeks. Wacht tot half april met het zaaien van halfharde eenjarigen zoals cosmea, Rudbeckia, Zinnia, Phlox drummondii en zonnebloemen. Kweek ze op in potten van 9 cm voordat je ze uitplant als stevige jonge planten, die veel minder snel door slakken zullen worden opgegeten.

Als je geen ruimte hebt om voor veel zaailingen te zorgen, kun je trayplantjes kopen. Verpot en kweek ze binnen een paar weken of tot het risico op vorst voorbij is.

In mei kun je eenjarige planten afharden en uitplanten. Tegen het einde van de maand kun je beginnen met het afharden van halfharde eenjarigen.

Pluk in het voorjaar: narcissen, tulpen, alliums, primula’s, lelietjes-van-dalen.

Voor stevige, lange stelen aan dahlia’s en andere plukbloemen, plaats je in het voorjaar steunen die de planten rechtop en heel houden.

Zodra de zaailingen groot genoeg zijn om beet te pakken, zet je ze in individuele potten.

Zomer

Plant in juni de laatste halfharde eenjarigen en vorstgevoelige vaste planten, zoals pelargoniums en dahlia’s. Zaai eind juni tweejarige planten, waaronder duizendschoon, damastbloemen, muurbloemen, mariëtteklokje en tuinjudaspenning.

Zaai vanaf eind augustus eenjarige winterharde planten als Nigella, ridderspoor, Calendula, Scabiosa en korenbloemen, voor vroege bloemen volgende zomer. Deze overwinteren als jonge planten en hebben volgend voorjaar een voorsprong.

De meeste plukbloemen behoeven tijdens de zomer geen voeding. Zeer hongerige planten, zoals Lathryrus en dahlia’s, hebben echter baat bij vloeibare tomaten- of zeewiermest die je vanaf het midden van de zomer wekelijks geeft.

PLUK IN DE ZOMER: bijna alles! Kijk voor meer ideeën op gardenersworldmagazine.nl

Plant vorstgevoelige dahlia’s uit, want ze zullen snel gaan bloeien zodra het warmer wordt.

Tips voor het schikken van plukbloemen

Snij ze vroeg op de dag, wanneer de stelen vol water zitten, of ‘s avonds. Laat de bloemen dan een paar uur rusten in hun emmers op een koele, donkere plek, voor je ze gaat schikken.

Voorkom verspilling door na te gaan hoeveel je precies nodig hebt en hoe hoog je boeket uiteindelijk moet worden. Snij niet meer af dan nodig.

Neem tijdens het snijden een emmer schoon water mee en zet de stelen hier rechtop in.

Gebruik blad met vurige herfstkleuren, zoals rood, oranje en geel, en voeg bessen,

rozenbottels en zaadkoppen toe aan je bloemen. Ik hou zelf van de bijzondere vorm van de zaaddozen van Nigella damescena Het lijken wel mini-ruimtecapsules. Er zijn vele bladsoorten waar je misschien niet aan gedacht hebt die je compositie origineel maken – strengen klimop, takjes rozemarijn of gevlochten grassen.

Kies een geschikte vaas. Helder glas is klassiek, maar ik hou ook van gekleurde vazen, met name dieprode of felgroene. Die versterken beide de warme intensiteit van herfstbloemen, bessen en blad.

Haal de zomerse overvloed aan bloemen en groen in huis, waaronder gele cosmea en geurpelargoniums.

Maak vazen altijd goed schoon voor je er bloemen in zet, want bacteriën versnellen de verwelking van je vers geplukte bloemen. Vul de vaas met schoon water en een paar druppels bleek of een scheutje natuurazijn. Dat helpt bij het doden van bacteriën en verlengt de levensduur van gesneden bloemen aanzienlijk.

Verwijder de bladeren van het gedeelte van de steel dat onder water staat.

Vervang elke paar dagen het water en snijd een stukje van de steel af (schuin) om de bloemen langer goed te houden.

Om ervoor zorgen dat dahlia’s de winter overleven, graaf je de knollen na de eerste vorst op en bewaar je ze op een droge, vorstvrije plaats tot het voorjaar.

Najaar

Begin nu met het zaaien van winterharde eenjarigen, tot eind september, om volgend voorjaar een vroege oogst aan bloemen te hebben. Zaai in traditionele rijen of, voor een minder strakke look, markeer gebieden met zand en strooi er verschillende zaden in.

Als je in de zomer geen tweejarigen zoals duizendschoon en muurbloemen hebt gezaaid, kunt je nu jonge planten kopen. Plant ze dan gewoon waar je ze volgend jaar wilt laten bloeien.

Plant de komende maanden, in oktober en november, extra voorjaarsbloeiers zoals narcissen, tulpen en alliums, zodat je genoeg te plukken hebt. Plant ook sierlijke sleutelbloemen langs de randen van je perken: hun bloemen zien er prachtig uit in kleine glazen flesjes. Knip na de eerste vorst, wanneer de stengels zwart worden, de topgroei van dahlia’s terug en graaf de knollen uit, droog ze af en bewaar ze in de winter op een vorstvrije plaats. Als je besluit ze toch in de grond te laten, bedek ze dan met wat boomschors als isolatiemateriaal.

PLUK IN HET NAJAAR: chrysanten, dahlia’s, Rudbeckia, cosmea, kliplelies ( Nerine), siergrassen, wilde kardinaalsmuts, Schizostylis

Winter

Maximaliseer je oogst door planten te kiezen die gedurende een lange periode veel bloemen produceren. Dit zijn meestal eenjarigen, tweejarigen en dahlia’s, maar je kunt ook langbloeiende vaste planten zoals Salvia’s en Heleniums nemen. Ook kruiden zoals munt en rozemarijn, voor de geurige bladeren, en geurpelargoniums zijn de moeite waard.

Bestel ook zaden, trayplantjes en dahlia’s. Zaai eind februari eerstejaarsbloeiende vaste planten als duizendblad ( Achillea), zonnehoed ( Echinacea) en dropplant ( Agastache) binnenshuis, plus langzaam groeiende eenjarigen als leeuwenbek ( Antirrhinum) en klokwinde (Cobaea scandens).

PLUK IN DE WINTER: sneeuwklokjes, vroege narcissen en irissen, voorgetrokken hyacinten, helleborussen, eucalyptus en hulst voor het loof.

Bekijk je zaden in de winter om te zien wat je al hebt. Kijk daarna op zadenwebsites en bepaal wat je nog meer in je pluktuin wilt kweken.

Doe eens

wild

Het loont de moeite om een stukje van je tuin te reserveren voor wilde bloemen om te verwerken in je (veld)boeketten. Op de pagina hiernaast hebben we een selectie van inheemse soorten en hun uitheemse familieleden gemaakt. Meng naar hartenlust vormen en kleuren en geef je pluktuin (en vaas) een wilde look.

Combineer grassen met cosmea, duizendblad en zonnebloemen voor een contrasterend geheel.

Margriet (Leucanthemum vulgare)

Inheemse plant die het goed doet in een zonnige wildebloemenweide.

Zaaien jun­aug

Bloei mei­sep

H X B 50 cm x 30 cm

Korenbloem (Centaurea cyanus)

Houdt van zon en gedijt in de meeste grondsoorten.

Zaaien apr­ mei

Bloei jul ­ aug

H x B 90 cm x 30 cm

Duifkruid (Scabiosa columbaria)

Inheemse plant. Is een bron van nectar en voedselplant voor larven.

Zaaien apr-jun

Bloei jun-sep

H x B 75 cm x 50 cm

Duizendblad ( Achillea ‘Walter Funcke’)

Bekend om zijn witte bloemen, maar dit is een mooie oranje­rode variant.

Zaaien apr-mei

Bloei jun-sep

H x B 60 cm x 50 cm

Kruisdistel (Eryngium planum)

Groeit algemeen in de kuststreek en kan goed tegen de zilte, uitdrogende zeelucht.

Zaaien feb ­ jun (binnen)

Bloei jul ­ sep

H x B 100 cm x 10 ­ 50 cm

Fluitenkruid ( Anthriscus sylvestris ‘Ravenswing’)

Paarsgesteelde variëteit van het bekende fluitenkruid. Houdt van zon of halfschaduw.

Zaaien vanaf mrt

Bloei mei ­ jul

H x B 100 cm x 30 cm

Vedergras (Stipa tenuissima

)

Combineert goed met planten uit de margrietenfamilie, zoals zonnehoed en cosmea.

Zaaien apr­ jul

Bloei jun ­ sep

H x B 60 cm x 30 cm

Venkel (Foeniculum vulgare)

Dit is een voedselplant voor vlinders en mottenlarven. Vogels eten de zaden.

Zaaien mrt­ apr (onder glas)

Bloei jul ­ aug

H x B 180 x 60 cm

Ooievaarsbek (Geranium pyrenaicum ‘Bill Wallis’)

Familie van robertskruid, heeft de dezelfde taaie, eenvoudige veerkracht.

Zaaien aug­ okt

Bloei mei ­ okt

H x B 10 ­ 50 cm x 10 ­ 50 cm

Verbascum ‘Tropic Sun’

Familie van Verbascum thapsus (koningskaars). Deze majestueuze variëteit heeft perzik­ oranje bloemen met een rood oog.

Zaaien jul ­ aug

Bloei jun ­ jul

H x B 100 ­150 cm x 50 ­100 cm

Ereprijs (Veronica gentianoides ‘Tissington White’)

Familie van Veronica beccabunga (beekpunge), inheemse plant die je vindt langs beekjes.

Zaaien jun ­ aug

Bloei mei ­ jun

H

Griekse malva (Sidalcea ‘Elsie Heugh’)

Familie van Malva moschata (muskuskaasjeskruid), die je onder andere langs wegbermen vindt.

Zaaien sept­ okt

Bloei jun ­ jul

H x B 50 ­100 cm x 10 ­ 50 cm

Start je eigen pluktuin in 5 stappen

Met de volgende vijf stappen laat Jennita Jansen zien hoe je zelf met gemak een pluktuin creëert.

1

De beste locatie

Voor vrijwel alle plukbare bloemsoorten geldt dat ze graag van de volle zon genieten. Ze hebben in de zomer minimaal zes uur per dag zon nodig om echt lekker veel bloemen te produceren. Kijk eens goed naar de zonuren in jouw tuin en welke plek geschikt is voor deze zonaanbidders. De plek mag best een beetje beschut zijn, zodat de bloemen niet te veel last hebben van de wind. 2

Een gespreid (bloem)bedje

De tweede stap is de grond klaarmaken voor jouw zaden, zaailingen of plantjes. Dit doe je door het stuk tuin dat je gekozen hebt onkruidvrij te maken, een laag van minimaal 5 cm (biologische) compost aan te brengen en te zorgen dat de grond een beetje vochtig is. Een gespreid bedje voor jouw toekomstige bloemen! Zorg ook dat er geen grote takken of stenen meer liggen.

3

Soorten kiezen

Het leukste gedeelte: soorten kiezen! Het leuke van zelf kweken is dat er talloze soorten zaden te krijgen zijn van bloemen die je in tuincentra nooit ziet. Je hebt het helemaal zelf in de hand en kunt ook kiezen om alleen jouw lievelingskleur te kweken. Het kan hierbij handig zijn om voor jezelf te bepalen wat je doel is, zodat je soorten kiest die hierbij aansluiten. Wil je lekker plukken voor thuis, om weg te geven aan vrienden en familie of als wekelijks cadeautje voor je buurvrouw? Of misschien wil je wel heel graag je eigen droogbloemen kweken? Ook dat kan!

Kies, zeker als je net begint, voor soorten die rijkelijk bloeien en waar je meerdere keren van kunt plukken. Denk bijvoorbeeld aan de zinnia, cosmea, korenbloem, juffertje-in-‘t-groen en strobloem. En natuurlijk dahlia’s – die kunnen eigenlijk niet ontbreken als je een pluktuin hebt. Stuk voor stuk zijn dit prachtige bloemen die relatief makkelijk te telen zijn, zodat je (met een beetje) geluk meteen succes oogst. Het leuke is dat er zoveel aanbod is aan kleuren, soorten en vormen dat er ongetwijfeld iets bij zit wat je mooi vindt.

4

Gefaseerd zaaien

Kijk ook naar de bloeitijd van de soorten die je kiest. Het liefst pluk je natuurlijk de hele zomer bloemen. Dat kun je beïnvloeden door soorten te kiezen die elkaar opvolgen qua bloeitijd. Kies bijvoorbeeld als vroege bloeier Lathyrus en voeg een paar dahlia’s toe. Dit is uiteraard afhankelijk van wanneer je ze zaait en ook daarmee kun je een beetje spelen. Zaai niet al je zaadjes van een soort tegelijk, maar om de paar weken een gedeelte. Zo volgen ze elkaar mooi op in bloei en kun je extra lang van jouw lievelingssoort plukken.

5 Blijven oefenen

Zoals bij ongeveer alles is ook pluktuinieren een kwestie van uitproberen, leren, herzien, succes oogsten, maar ook af en toe een teleurstelling. Het ene jaar is het andere niet wat betreft weersomstandigheden en alle soorten hebben hun eigen voorkeur qua omstandigheden en grondsoort. Kijk daarom goed naar wat werkt in jouw tuin, en welke soorten het minder goed doen. Dan kun je daar rekening mee houden in de keuze van je bloemen.

Kriebelt het bij jou ook om aan de slag te gaan met je eigen pluktuin? Het voorjaar is het perfecte moment om te beginnen. In maart kun je de genoemde soorten binnen voorzaaien en in april kun je de meeste soorten ook direct in de vollegrond zaaien. En dan is het een kwestie van wachten, water geven en vanaf eind juni/begin juli natuurlijk plukken!

Wandelen door een boeket

Jarenlang bezochten Marieke Nolsen en haar man de prachtigste tuinen in Engeland. Een bezoek aan de tuin van Sarah Raven in Sussex leverde zo veel inspiratie op dat ze in 2017 besloten een eigen pluktuin aan te leggen – met groots resultaat!

De pluktuin ademt de sfeer van een wandeling door een boeket bloemen.

Achter ons huis hebben wij in 2017 een pluktuin aangelegd voor eigen gebruik, vol met eenjarigen en dahlia’s die allemaal worden ondersteund door natuurlijke constructies. De inspiratie voor deze tuin komt uit Engeland, waar we jarenlang onze vakanties hebben doorgebracht en heel veel prachtige tuinen bezochten. Daarnaast heb ik samen met een vriendin de pluktuincursus bij Sarah Raven gevolgd op het sfeervolle landgoed Parham House.

Nadat ik samen met mijn man Sarahs tuin in Sussex had bezocht, was hij het die de doorslag gaf om onze pluktuin aan te leggen. Hij was helemaal gecharmeerd van haar dahliaconstructie en vond het een geweldige uitdaging om deze te gaan maken. Hier had ik natuurlijk geen enkel bezwaar tegen.

Het ontwerp

Het hele ontwerp van deze bloementuin heb ik zelf gemaakt en mijn doelstelling is om in de zomer door een soort boeket te wandelen. Ik moet zeggen: dat is aardig gelukt. Langs het pad staan zes tipi’s – constructies die ik elk jaar opnieuw maak van berkentakken. Ze ondersteunen de Lathyrus en Thunbergia die hier in combinatie langs groeien. Naast deze tipi’s bepalen drie boogjes, drie oude tuinhekken en twee ijzeren tipi’s (bekleed met snoeihout) het geraamte van deze slechts 9 x 11 meter grote pluktuin. De invulling bestaat uit vlakken vol met eenjarigen, dahlia’s en andere zomerknollen, zoals crocosmia’s en gladiolen.

Bloembollen combineren

Hoe heerlijk is de combinatie van deze tak kerige constructies met de voorjaarsbeplanting! Alle constructies zijn in het voorjaar nog heel goed zichtbaar en leveren een fantastisch plaatje op met de bloeiende voorjaarsbollen. Elk najaar plant ik eind november, begin december ongeveer driehonderd tulpen, honderd narcissen, tien frittilaria’s en honderd anemoontjes in deze tuin en ieder jaar weer in een andere combinatie.

Deze bollen combineer ik met vergeet­ menietjes ( Myosotis) die zichzelf enorm uitzaaien. Ik plant ze dus in een mix in de tuin en niet in vlakken. De tulpen bestaan uit negen verschillende soorten die mooi met elkaar combineren,

Over Marieke

Marieke Nolsen is bloemstyliste en blogger met een grote passie voor tuinieren. Haar tuin in Leusden van 1600 vierkante meter staat vol met bloemen. In 2017 startte zij een op Engeland geïnspireerde pluktuin voor eigen gebruik. Deze tuin staat vol met de mooiste dahlia’s en eenjarigen, ondersteund door natuurlijke constructies. Marieke geeft lezingen en workshops. Daarnaast kun je in haar webshop terecht voor sfeervolle pluktuincadeau’s. Je kunt haar activiteiten volgen op www.mariekenolsen.nl, waar je ook data vindt waarop je haar tuin kunt bezoeken.

De tulpen bestaan uit negen soorten die mooi met elkaar combineren.

Zo kan ik er ook nog van plukken.

De tipi's worden elk jaar opnieuw gemaakt van berkenhout.

Kleur in je huis

Waarom zou je je huis niet vol zetten met bloemen uit je eigen tuin in plaats van de dure snijbloemen van de bloemist? Als je die bloemen vanaf maart zaait, meteen in de volle grond of eerst even onder een afdekking, kun je al na een paar weken een mooi boeket in je woonkamer zetten. Zaai in etappes, zodat je een tijd lang bloemen uit je tuin kunt plukken, helemaal tot in de herfst.

Cosmea (Cosmos)

Het vederachtige loof en de bloemen van cosmea houden het na het plukken tien dagen uit. Zaaien: mrt-apr Bloei: jun-okt H x B: 45-120 x 50 cm ( meer op p. 76 )

Kattensnor (Cleome)

Eenjarige plant met roze, witte en fel paarse bloemen. Hij bloeit door tot de vorst toeslaat. De bloemen blijven lang goed in een vaas.

Zaaien: binnen feb-apr

Bloei: jun-sep H x B: 120 x 30 cm

Juffertje-in-het-groen (Nigella damascena)

De stervormige bloemen en het luchtige loof staan fraai in een boeket. Ook de zaaddozen zijn mooi. Zaaien: vollegrond mrt-mei

Bloei: jul–sep H x B: 50 x 30 cm

Tabaksplant (Nicotiana)

De bloemen verspreiden een heerlijke geur door de hele kamer. Zaai ze zo vroeg mogelijk en je krijgt bloemen tot de eerste vorst.

Zaaien: binnen mrt-apr

Bloei: jun-okt H x B 45-90 x 45 cm

Pronkerwt (Lathyrus odoratus)

Zeer populaire plukbloem met een breed scala aan kleuren en topgeur. Pluk wekelijks en hij blijft bloeien.

Zaaien: mrt–apr Bloei: jul-sep H x B: 180 x 45 cm ( meer op p. 42 )

Groot akkerscherm ( Ammi majus)

Vlinders en bijen vinden de kantachtige bloemen heerlijk. Op vaas blijven ze twee weken goed. Geef veel water en steun de topzware stelen. Zaaien: binnen mrt–mei

Bloei: jun-aug H x B 90 x 50 cm

Zinnia ( Zinna elegans)

Zinnia’s zijn er in allerlei bonte kleuren en trekken veel bijen en vlinders aan. Een eenvoudig bosje in een vaas ziet er al geweldig uit, of mix ze later in het seizoen met dahlia’s. Zaaien: binnen mrt–mei

Bloei: jul-okt H x B 45-100 x 30 cm

Zomerviolier (Matthiola incana)

Grote, enkele of dubbele bloemen op stevige stelen. Het zaad wordt meestal verkocht als veelkleurige mix en de bloemen blijven lang goed in de vaas. Zaaien: binnen mrt

Bloei: jun-sep H x B 30-90 x 60 cm

Wilde ridderspoor (Delphinium consolida)

Dichte aren van tere enkele of dubbele roze, blauwe, witte en mauve bloemen. Ze doen het prima in een vaas en geven extra hoogte aan een boeket. Zaaien: feb-mei Bloei: jun-sep H x B 40-90 x 40 cm

Goudsbloem (Calendula)

Van deze oranje bloemen kun je eindeloos genieten als je ze regelmatig plukt. Goudsbloem ziet er prachtig uit als je er een paar in een vaasje zet, of verwerkt in kleine boeketten. Verwijder de onderste bladeren. Zaaien: binnen apr-mei

Bloei: jun-okt H x B 50 x 30 cm

Zonnebloem (Helianthus annuus)

Er zijn zonnebloemen in allerlei formaten – van geschikt voor potten tot meters hoog – en diverse kleuren geel en roodbruin tot roze. Bescherm zaailingen tegen slakken.

Zaaien: mrt-mei Bloei: jul-okt

H x B 40 x 300+ cm ( meer op p. 60 )

Dropplant ( Agastache)

Prachtige bijenplant, verkrijgbaar in allerlei kleuren. Zaai in zaaibakken of potten, en verspeen de zaailingen zodra ze groot genoeg zijn. Kweek de zaailingen op en zet de planten in groepen voor een zonnig effect. Zaaien: vollegrond mrt-apr

Bloei: jul-okt H x B 70 x 30 cm

Ruige rudbeckia (Rudbeckia hirta)

Zaaien in een kleine zaaibak zou je rond de vijftig planten moeten opleveren. Als de planten goed groeien, nijp dan de toppen eruit om te zorgen dat ze voller worden.

Zaaien: vollegrond april-half mei

Bloei: jul-sep H x B 60 x 60 cm