Uit de bibliotheek van de Nijhoffs. Catalogus 81

antiquariaat

FOKAS HOLTHUIS

catalogus 81

Uit de bibliotheek van de Nijhoffs met een gedicht van Ingmar Heytze

COLLECTIE NIJHOFF Gereedschap, toen. Wat nu? Te koop. Kaften, door hem aangeraakt, papieren die zijn zoekgemaakt maar nog niet zoek genoeg: te koop, te koop.

Rug verbruind, verbleekt, verschoten, voorrand iets geschaafd, gesleten, aangevreten door een muis. Bovenrand van band beknibbeld (zilvervisjes). Voorplat los.

Hoe zwaarder verweerd, hoe meer je hand in hand staat met de dichter die Awater schreef. Dat denk je, maar je denkt verkeerd: een boek heeft geen geheugen voor gezichten of het voorgeschreven uur. Geen tekstverlies, al is er wel iets anders kwijt – inkt en adem, huid en tijd.

augustus 2017 • Ingmar Heytze

|

TEN GELEIDE

De boeken en documenten die in deze catalogus zijn opgenomen behoorden ooit toe aan de Nijhoffs. In de eerste plaats is dat de dichter Martinus Nijhoff (1894-1953) – M. Nijhoff in druk, 'Pom' voor vrienden. Nijhoff ontdekte de literatuur op het Gymnasium Haganum, waar hij de evenzeer getalenteerde Victor van Vriesland leerde kennen. Oscar Wilde was een van hun helden. Op het gym ontmoette Nijhoff ook Antoinette Hendrika Wind (1897-1971) – de pientere 'Netty', die een paar klassen lager zat. Ze raakten verliefd. Pom en Netty hadden beiden literaire aspiraties; hun eerste publicaties belandden in Rostra gymnasiorum, het blad van de landelijke gymnasiastenbond. In 1916 werd Netty zwanger van Pom: de noodzakelijke bruiloft viel samen met de publicatie van de eerste dichtbundel van M. Nijhoff.

Datzelfde jaar kwam hun enige zoon Wouter Stephan (1916-1986) ter wereld – 'Faan'.

De boeken van de Nijhoffs stonden tot voor kort op de planken in een witgepleisterd huisje onderaan de duinenrij van Biggekerke. 'Huize Antoinette': Martinus Nijhoff liet het zomerhuis in 1930 bouwen. Het echtpaar Nijhoff heeft hier niet onafgebroken gewoond.

Hun huwelijk was onorthodox; de echtelieden leefden niet samen, waren altijd op doortocht. Bovendien had hij in Utrecht zijn muze, de lerares klassieke talen Josine van Dam van Isselt, en reisde zij Europa door haar grote liefde achterna, de Engelse beeldend kunstenares Marlow Moss. Hun boeken reisden soms mee, blijkt nu.

Een bibliotheek leeft: mensen breiden haar uit en dikken haar in – willekeurig of weloverwogen. Na de dood van zijn ouders besloot Faan Nijhoff in 1972 een deel van de geërfde boeken te laten veilen. Vijf jaar later verdeelde hij een ander deel van de boeken onder bevriende neerlandici. Deze catalogus heeft in dat opzicht weinig pretenties, maar bevat wel enkele favoriete auteurs van M. Nijhoff en A.H. Nijhoff-Wind, zoals André Gide en William Shakespeare. Uiteraard zijn er ook boeken met vriendschappelijke opdrachten aan de Nijhoffs, van Theun de Vries en Victor van Vriesland bijvoorbeeld. Zelfs drie opdrachtexemplaren van echtgenoot aan echtgenote zijn voorhanden. Een aparte categorie vormen de boeken met handgeschreven opdrachten van vader Wouter aan zoon Martinus en vice versa. In het verlengde daarvan ligt het exemplaar uit de tot dusver onbekende luxe-editie van De wandelaar, vervaardigd voor het genoegen van de vader van de dichter. Voorts zijn er interessante en relevante knipsels, originele brieven en handgeschreven gedichten gevonden, verstopt tussen twee bladzijden.

Dit is een catalogus vol verrassingen en variatie: Dylan Thomas stond bij de Nijhoffs naast Felix Timmermans, Huizinga naast Huysmans en Binnendijk naast Baudelaire.

1 ACHTERBERG, Gerrit druk. Rug verbruind.

Sneeuwwitje. Amsterdam, Querido, 1949. Karton. 48 p. 1e € 12 V O O R M I J G E E N O N BE KE N D E

2 ARAGON, Louis Le paysan de Paris. Parijs, Gallimard, (1926). Ingenaaid. 256 p. 2e druk. Gevlekt. € 12 * In een bespreking van Louis Aragons dichtbundel Le crève-coeur (1941) in Vrij Nederland van 23 juni 1945 schreef Nijhoff: 'Louis Aragon is voor mij geen onbekende. Hij is de schrijver van 'Le paysan de Paris', dat het moderne stadsleven verheerlijkt'.

3 ARAGON, Louis Les yeux d'Elsa. Brussel, Editions Cosmopolis, 1945. Ingenaaid. 160 p.

Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 3164 genummerde danwel geletterde exemplaren. Latere druk. Verbruind. € 12 * Eén van de 3000 Arabisch genummerde exemplaren.

Voornoemde bespreking eindigde aldus: 'Een volgende bundel, 'Les yeux d'Elsa' genaamd en verzen bevattend tot 1942, verscheen te Neuchâtel. Moge het spoedig de weg hierheen vinden'.

4 ARONDÉUS, Willem Schilderkunstige avonturen. (Leven en werken van Giorgio Vasari). Amsterdam, Nederlandsche Keurboekerij, 1946. Linnen met stofomslag (ontwerp W. van Baarsel). 168 p. Geïllustreerd. 1e druk. Omslag langs randen iets beschadigd. € 15 * In De Gids van januari 1946 stond Nijhoff stil bij leven en sterven van Arondéus.

5 BAKKER, Bert Ieder is alleen. Amsterdam, U.M. Holland, [1937]. Linnen. (8), 188 p. 1e druk. Band wat watervlekkig. € 15 6 BARNES, Djuna Nightwood. With a preface by T.S. Eliot. Londen, Faber and Faber, (1958). Linnen. (8), 240 p. Latere druk. Bovenrand van band iets beknibbeld. € 12 7 BASCH, Victor Études d'esthétique dramatique. Parijs, Librairie Française, (1920).

Ingenaaid. (4), 276 p. Niet afgesneden. 1e druk. Eerste 12 p. en laatste 28 p. aangevreten door een muis (geen tekstverlies). gratis 8 BAUDELAIRE, Charles Les Fleurs du Mal. Préface de Henry Frichet. Illustrations de L. Cartault. Parijs, France-Édition, [ca. 1910]. Ingenaaid. 192 p. Niet afgesneden. Latere druk.

Voorzijde en achterzijde omslag en p. 1-4 ontbreken. gratis E E N BO E KJ E O P V R I J D A G

9 BINNENDIJK, D.A.M. Commentaar. (Met een voorwoord van de auteur). Maastricht, Leiter-Nypels, 1931. Ingenaaid met flappen. 212 p. 1e druk. Rug los, scheur in achterzijde omslag. € 25 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Voor Pom,-/ een boekje op Vrijdag voor/ zijn gedachten op Dinsdag./ Dick/ 16 Oct. '31'.

Deze prozabundel bevat ook een bespreking van De geschiedenis van den soldaat. Van Nijhoff was eerder dat jaar de essaybundel Gedachten op Dinsdag verschenen. Binnendijk was een bewonderaar van Nijhoff: nadat hij in 1924 in twee afleveringen van Propria Cures de loftrompet had gestoken over Nijhoffs Vormen, stuurde Nijhoff hem een brief. In een bespreking van Herman van den Berghs dichtbundel De spiegel (1925) noemde Nijhoff inleider Binnendijk 'een bekwaam jong essayist, van wie men ongetwijfeld meer zal horen'.

10 BLAMAN, Anna Eenzaam avontuur. Roman. Amsterdam, Meulenhoff, (1949). Linnen.

256 p. 2e druk. Rug licht verbruind. € 10 11 BLAMAN, Anna Op leven en dood. Amsterdam, Meulenhoff, (1954). Linnen. 244 p. 2e druk. Band deels verbruind. € 12 * In (nogal vervaagd) handschrift van A.H. Nijhoff, op schutblad: 'A.H. Nijhoff'.

12 BOER, Jo Catherina en de magnolia's. Een roman uit Italië. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1947. Karton met stofomslag. 200 p. 3e druk. Randen van omslag wat gescheurd. € 8 13 BOER, Jo Melancholie der verzonken jaren. Den Haag, A.A.M. Stols, 1948. Linnen. 280 p. 1e druk. Rug verschoten. € 12 * In handschrift van Marie Wind-de Bruyne, op voorste schutblad: 'Grandmama/ St. Nicolaas '49/ M. Wind de Bruijne'. Maria Wind-de Bruyne (1875-1958) was de moeder van A.H. Nijhoff. Van Dijk 802.

14 BOUVY (samenstelling), Eugène La comédie à Venise (Goldoni-Gozzi). Introduction et choix de Eugène Bouvy. Parijs, La Renaissance du Livre, [1919]. Ingenaaid. (4), 252 p. Niet afgesneden. 1e druk. Rug verbleekt. gratis 15 BREEN, Leo van De Stroomlijn. Maastricht/ Brussel, Boosten & Stols, 1933. Geniet. p.

129-144 (= 16) p. 1e druk. Algeheel beschadigd. gratis * Helikon, jaargang 3, aflevering 9 (november 1933).

16 BRUGGEN, Kees van De freule. Amsterdam, Querido, 1921. Verguld linnen (bandontwerp J.B. Heukelom) met leeslint. 120 p. 1e druk. €8 17 BURGER Jr., C.P. Aere Perennius. Scherts en ernst in de Oden van Horatius. Den Haag, Martinus Nijhoff, 1926. Linnen. XII, 338 p. 1e druk. Band wat verweerd. € 100 * Opdracht van Wouter Nijhoff aan zijn zoon op de Franse titel: 'Optimo filio carissimo/ Martino, pater sexagenarius/ Nov. 19. 1926 Wouter Nijhoff'. Op deze dag vierde Wouter Nijhoff (1866-1947), de vader van M. Nijhoff die ruim een halve eeuw leiding gaf aan uitgeverij Martinus Nijhoff te Den Haag, zijn zestigste verjaardag.

18 BYRON, Lord The Poetical Works of Lord Byron. Collected and Arranged with Notes.

New and Complete Edition. Londen, John Murray, 1868. Verguld halfleder. xii, (4), 830 p.

Geïllustreerd. Latere druk. Voorplat bovenaan verweerd. € 25 E E N M E I SJ E D A T I K GI S TE R E N Z A G

19 CAMPERT, Jan 'O eerste lichte voorjaarsdag' (beginregel). Handgeschreven gedicht.

15,2 x 10,5 cm. Twee bladen. Alleen recto. Gesigneerd noch gedateerd. 13 regels (in het handschrift van Jan Campert). € 75 * 'De lucht waait open als een vlag/ de winter maakt ruw baan/ Een meisje dat ik gisteren zag/ heeft nu iets fleurigs aan'. Mooie parlando-poëzie, acht regels aaneengesloten. Niet in Verzamelde gedichten (1947). Niet in Dat ik van binnen brand (2004). Ongepubliceerd?

20 CAMPERT, Jan 'Slordig beheer'. Handgeschreven fragmenten van de gelijknamige novelle. 10,5 x 15,2 cm. Zeven bladen (genummerd '1', '2', '4', '16', '17', '18' en '19'). Recto.

Gesigneerd noch gedateerd. 113 regels (in het handschrift van Jan Campert). Vouwen. € 200

* Vroeg manuscript van Camperts autobiografische, zelfkritische novelle Slordig beheer (1941). Deze fragmenten - hoofdstukken 'I', 'III' en 'IV' - komen deels overeen met de gepubliceerde versie, maar bevatten veel regels die uiteindelijk zouden komen te vervallen.

Het verhaal is herkenbaar, de bekende personages komen langs, maar dit manuscript begint nog in 'een cel van twee bij vier meter': 'Het is minder romantisch dan men wel denken zou'.

Bovenaan het eerste blad staan alternatieve, deels doorgehaalde titels: 'Drie Vrouwen' en 'Het Slordig Hart'.

21 CARCO, Francis Les innocents. Roman. 48 bois originaux de Dignimont. Parijs, Le Livre Moderne Illustré, 1924. Ingenaaid. 164 p. Niet afgesneden. Latere druk. Voorzijde omslag, rug en p. 1-4 ontbreken. gratis 22 CLAUS, Hugo Paal en perk. Gedichten van Hugo Claus bij (11) tekeningen van Corneille. Den Haag/ Antwerpen, Bert Bakker/ Daamen/ De Sikkel, (1955). Ingenaaid. (28) p.

1e druk. Omslag rond rug watervlekkig. € 40 23 CONSTANT, Benjamin Adolphe. Texte présenté par René-Louis Doyon. Parijs, René Rasmussen, [ca. 1930]. Ingenaaid. 192 p. Latere druk. Rug verbruind. €8 E E R S TE R AN G S S C HR I J V E R

24 DEYSSEL, Lodewijk van Verzamelde werken. De kleine republiek. Proza. Gedichten.

Kritieken. Beschouwingen en kritieken. Amsterdam, Scheltema & Holkema/ Groesbeek & Nijhoff, [1920]. Vier delen (van zes). Halflinnen privébanden. (8), 416; (6), 376; (6), 344; (6), 344 p. 2e, 2e, 3e en 3e druk. Banden wat verweerd. € 25 * Van Deyssel is een terugkerende figuur in Nijhoffs kritieken; hij kende diens werk goed.

'Van Deyssel is een eersterangs schrijver van 'impromptu's', hij is een tweederangs criticus.

Hij is als het eerste onderschat, als het tweede overschat', schreef Nijhoff in Het Vaderland van 12 november 1934.

25 DOUGLAS, Lord Alfred Sonnets. (With a Note by T.W.H. Crosland). Londen, The Academy Publishing Company, 1909. Karton. 32 p. 2e druk. Rug ontbreekt. € 12 E L I O TS AW A TE R

26 ELIOT, T.S. Braakland. Een gedicht. (Vertaald door Theo van Baaren). Amsterdam, Van Oorschot, (1949). Ingenaaid met gemarmerd omslag en titeletiket. 40 p. Gezet naar aanwijzingen van Huib van Krimpen uit de Electra en gedrukt in een oplage van 500 exemplaren. 1e druk. € 25 * The Waste Land is verwant aan Nijhoffs verhalend gedicht 'Awater' (1934). In 1951 verscheen Nijhoffs vertaling van Eliots blijspel The Cocktail Party (1950).

27 FOPPEMA (samenstelling), Yge Oude en Nieuwe Geuzenliederen. Gekozen, ingeleid en toegelicht door Yge Foppema. Amsterdam, De Bezige Bij, 1946. Halflinnen. 168 p. 1e druk.

Voorrand iets geschaafd. €8 28 GAUGUIN, Paul Lettres de Gauguin à sa femme et à ses amis. Recueillies et préfacées par Maurice Malingue et illustrées de trente-deux reproductions en héliogravure. Parijs, Bernard Grasset, (1946). Ingenaaid. 350 p. Geïllustreerd. 1e druk. Rug en achterzijde omslag ontbreken. gratis

29 GHIL, René Oeuvre. En méthode à l'oeuvre. Parijs, Leon Vanier, 1904. Blind heelleder.

(2), 72 p. Latere druk. Band op rug los. € 20 * In handschrift van J.W.F. Werumeus Buning, op voorste schutblad: 'J.W.B.' en 'ex libris jwb'; tegenover titelpagina: 'ex libris JWF Werumeus Buning'. Dichter en journalist J.W.F. Werumeus Buning (1891-1958) was een goede vriend van Nijhoff in de jaren '20.

E N TR E Z

30 GIDE, André Dostoievsky. D'après sa correspondance. Parijs, Eugène Figuière et Cie., 1911. Cahiersteek. 36 p. Niet afgesneden. 1e druk. Scheurtjes en kreukjes in omslag. € 15 * In onbekend handschrift, op p. (5), een citaat van Gide.

Nijhoff bewonderde Gide hogelijk. Hoewel Nijhoff bij de grote auteur eerder per brief een onderhoud had aangevraagd, kwam hun eerste ontmoeting, in Parijs in 1922, toch onverwacht. Aan zijn echtgenote schreef hij op 19 oktober 1922: 'Ik stond half-zes in mijn overhemd me te wasschen, om te gaan eten. Ik was net een schoone boord uit de kast halen.

Alles lag overhoop in mijn wanordelijk kamertje: vest en jas op het bed, open boeken kriskras op de tafel, overal rommel, en een rook om te snijden, want ik had den heelen middag zitten lezen op mijn kamer. - Enfin, er wordt geklopt. Ik roep: Entrez. - En de deur gaat open en op den drempel staat een stevig heer van middelbare lengte, met een glimlachend langovaal gezicht, in een lange grauw-groene pellerien. Hij zegt: 'Vous êtes M. Nijhoff.' Ja, zeg ik, komt u binnen. 'Mijn naam is André Gide, u heeft me geschreven en hier ben ik.' Ik viel letterlijk achterover tegen het bed'.

Van de correspondentie Gide-Nijhoff is geen snipper overgeleverd: verbrand door Faan.

31 GIDE, André L'évolution du théatre. Introduction et notes de Carl Wildman.

Manchester, Éditions de l'Université de Manchester, 1939. Ingenaaid. 40 p. 1e druk. Omslag verbruind. € 15 32 GIDE, André Oscar Wilde. In memoriam (souvenirs). Le "De Profundis". Parijs, Mercure de France, 1946. Ingenaaid. 80 p. Voorzijde omslag los. gratis 33 GIDE, André Paludes. (Parijs), Gallimard, (1943). Ingenaaid. 204 p. Niet afgesneden.

38e druk. Omslag beschadigd en incompleet. € 20 * M. Nijhoff vertaalde dit prozawerk in 1928; het verscheen een jaar later onder de titel 'Moer' in De Stem. In 1944 verscheen clandestien een tweede druk van de vertaling, voorzien van de valse jaaraanduiding 1929.

34 GIDE, André Poétique. Neuchâtel/ Parijs, Ides et Calendes, (1948). Ingenaaid met omslag. 96 p. Niet afgesneden. Frontispice door A.A.M. Dunoyer de Segonzac. Gedrukt in een oplage van 1016 genummerde exemplaren. 1e druk. € 20 * Eén van de 895 exemplaren gedrukt op vergé Dauphin de France.

35 GIDE, André Saül. Drame en cinq actes. Parijs, Éditions de la Nouvelle Revue Française, (1922). Ingenaaid. 112 p. Niet afgesneden. 2e druk. Rug beschadigd, omslag achterzijde watervlekkig. € 10 * Dit is het repertoireboekje van le Théatre du Vieux Colombier te Parijs, waar Nijhoff in oktober of november 1922 onder meer een opvoering van Saül bijwoonde. Hij had later een gesprek met de regisseur Jacques Copeau en enkele ontmoetingen met André Gide.

36 GIDE, André Si le grain ne meurt. Parijs, Éditions de la Nouvelle Revue Française, 1924. Alleen tweede deel. Ingenaaid. 214 p. Latere druk. Omslag los en incompleet. gratis BE ST E L D

37 GIDE, André La Symphonie Pastorale. Parijs, Éditions de la Nouvelle Revue Française, 1919. Geniet en gelijmd. 152 p. 8e druk. Rug verbruind, nietjes roestig. € 15 * Nijhoff zat met smart op dit boek te wachten. Aan zijn echtgenote schreef hij op 21 juli 1920: 'De 'Symphonie Pastorale' van Gide was ook nog niet op het Voorhout aangekomen.

Besteld'.

38 GIDE, André La Tentative amoureuse ou le Traité du vain désir. Parijs, Stock, 1922.

Ingenaaid. 64 p. Latere druk. Omslag los. gratis 39 GIDE, André; JEUNESSE, Ernest La; BLEI, Franz In Memoriam Oscar Wilde.

Herausgegeben von Franz Blei. Leipzig, Insel, 1904. Verguld heelleder. Kop verguld. (8), 100 p. Gedrukt in een oplage van 800 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug verschoten, voorrand gesleten. € 25 * In handschrift van Marie Wind-de Bruyne op tweede schutblad: 'M. Wind de Bruijne' en een doorgestreept adres in Den Haag. In onbekend handschrift vier citaten op voorste schutblad en p. (99).

40 GILLIAMS, Maurice De Man voor het Venster. Aanteekeningen. Amsterdam, Meulenhoff, 1943. Linnen. 280 p. Portret van de auteur door dezelfde. 1e druk. Band wat vuil. €8 * Vanderloo a 19.

41 GILLIAMS, Maurice Het verleden van Columbus. Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1944. Ingenaaid met omslag. 76 p. Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 500 op de pers genummerde exemplaren. 3e druk. Omslag watervlekkig. €8 * Vanderloo a 20.

H AN D GE S C HR E VE N P A GI N A NU M M E R S

42 GOETHE, Johann Wolfgang von Reis naar Italië. Vertaald en ingeleid door Mr. Roel Houwink. Verlucht met reproducties naar teekeningen van den dichter en met een houtgravure van Dirk van Gelder. Amsterdam, Contact, [ca. 1942]. Halflinnen. viii, 376 p. 2e druk. Rug verbruind. Achterin handgeschreven paginanummers. € 10 * In handschrift van A. Boddaert Feith, op het voorste schutblad: 'A. Boddaert Feith/ Veere'.

In onbekende hand, op achterste schutblad vijftien paginanummers. Jhr. Edouard Boddaert en freule Anna Feith verbleven tijdens de bezetting bij de Nijhoffs, op het adres Overascheweg 20 te Breda. De Onsterfelijken VI. 43 HAAN, Jacob Israël de Verzamelde gedichten. (Bezorgd door K. Lekkerkerker).

Amsterdam, Van Oorschot, 1952. Twee delen. Linnen. 416; 496 p. 1e druk. Ruggen iets vuil. € 20 44 HAMMACHER, A.M. De wondende en helende kracht in de beeldende kunst. Rede uitgesproken bij het aanvaarden van het ambt van buitengewoon hoogleraar in de kunstgeschiedenis aan de Technische Hogeschool te Delft op 29 october 1952. Amsterdam, Meulenhoff, 1952. Geniet. (4), 16 p. 1e druk. Nietjes roestig. €8

TE R HE R I N NE R I N G A A N V E E L

45 HANA, Herman Ornament-ontwerpen voor iedereen. Het stempelboekje. Met 64 afbeeldingen. (Met een voorwoord van de auteur). Amsterdam, Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur, [1916]. Halflinnen (bandontwerp A.C. Berlage). VI, 40 p. + 64 illustraties. 1e druk. € 75 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Aan Pom & Netty Nijhoff/ ter herinnering aan veel./ van/ Herman Hana'.

Het was Victor van Vriesland die Herman Hana (1874-1952) in contact bracht met Nijhoff.

Het echtpaar Hana woonde in Laren in het huis 'De kleine Basseld'. Tot villa 'de Muis' in 1917 gereed kwam voor bewoning woonde Nijhoff naast de Hana's in de hut 'De Heiblom'. In 1916 tekende Herman Hana portretten van de Nijhoffs; het portret van M. Nijhoff belandde als frontispice in de eerste handelsuitgave van De wandelaar (1916).

46 HOLMES (vertaling), James S. An Anthology of Modern Dutch Poetry. Translated by James S. Holmes. Rome, Botteghe Oscure, [1954]. Geniet. 24 p. 1e druk. Met erratavelletje.€ 15 * Deze bloemlezing vertaalde poëzie bevat van M. Nijhoff de gedichten 'The New Stars', 'The Third Land' en 'Portrait of a Florentine Youth'.

47 HUIZINGA, J. Herfsttij der Middeleeuwen. Studie over levens- en gedachtenvormen der veertiende en vijftiende eeuw in Frankrijk en De Nederlanden. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink & Zoon, 1919. Halflinnen. XII, 568 p. 1e druk. € 20 * In een brief aan zijn echtgenote van 3 september 1930 sprak Nijhoff zich uit over Huizinga: 'ik zou met Huizinga graag veel bevriender zijn dan ik ben'. Terloops noemde Nijhoff hem een historicus van 'groot formaat', in een bespreking in Critisch Bulletin van mei 1936.

48 HUIZINGA, J. In de schaduwen van morgen. Een diagnose van het geestelijk lijden van onzen tijd. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink & Zoon, 1935. Linnen. XII, 228 p. 1e druk.

Achterplat aangevreten door muis. gratis 49 HUIZINGA, Leonard (als:) Handje Plak Wat straks? Handje Plak antwoordt Seyss Inquart op zijn rede van 3 januari 1945. [Met een inleiding van Martinus Nijhoff en tekeningen van Alfred Mazure]. [Den Haag], Knock-out Press, 1945. Verguld halfleder. 60 p.

[Gedrukt in een oplage van 2000 exemplaren]. 1e druk. Rug beschadigd en deels los. € 30 * Eén van de 150 genummerde luxe-exemplaren, gedrukt op Ingres. Dit is bovendien één van de 25 Romeins genummerde exemplaren, gebonden met een leren rug, die ter beschikking bleven van de uitgever. De Jong 355.

50 HUIZINGA, Leonhard Tien glazen wijn. Nieuwe avonturen van een eenzame.

Amsterdam, Elsevier, [1942]. Halflinnen. 204 p. 1e druk. Rug verschoten. gratis TW E E M E E S TE R S

51 HUIZINGA, Leonhard Zes kaarsen voor Indië. Amsterdam, De Bezige Bij, 1945.

Halflinnen. (2), 94 p. Niet afgesneden. Illustraties van Alfred Mazure. 3e, '1e vrije' druk.

Platten deels verbruind. € 35 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Voor Mr. M. van Mr. H./ 20.2.46'. Eén van de 175 genummerde luxe-exemplaren, gesigneerd door auteur en kunstenaar. Nijhoff en Huizinga waren beiden meester in de rechten.

52 HUYSMANS, J.K. Pages choisies. Introduction de Lucien Descaves. Parijs/ Londen/ New York, J.M. Dent/ E.P. Dutton, (1913). Linnen. 256 p. 1e druk. Iets scheefgelezen. € 10 53 JACOBSE, Muus De drie kooien en andere gedichten. Kampen, J.H. Kok, 1946.

Ingenaaid. 48 p. Houtsneden van Nico Bulder. 1e druk. Hap uit voorzijde omslag en Franse titel. € 22 * Opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Voor M. Nijhoff./ 13-5-46/ Muus Jacobse'. In de periode 1944-1946 wisselden Nijhoff en Jacobse (pseudoniem van K.H. Heeroma) enkele brieven.

54 JALOUX, Edmond L'éventail de crêpe. Parijs, Plon, (1923). Ingenaaid. (8), 320 p.

Latere druk. Omslag beknibbeld en incompleet. € 25 * In handschrift van M. Nijhoff, op het voorste schutblad: 'Nijhoff'.

55 JOUSSERANDOT, Louis Lermontov (1814-1841). Parijs, La Renaissance du Livre, [1918]. Ingenaaid. (6), 206 p. Niet afgesneden. Met portret. 1e druk. Rug ernstig verbruind. € 8 56 KEATS, John Letters of John Keats to Fanny Brawne. With three poems and three additional letters. Introductory Note by J.F. Otten. Maastricht, The Halcyon Press (A.A.M. Stols), 1931. Verguld linnen. (12), 120 p. Met een houtgravure door John Buckland Wright.

Gedrukt in een oplage van 356 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug verbleekt. € 25 * In onbekend handschrift, op voorste schutblad: 'W.B. Pieterse/ Dec. 1941'. Eén van de 325 exemplaren op Pannekoek (ongenummerd exemplaar). The Halcyon Press 11. Van Dijk 246.

Reid A6b.

DE Z E V E R R U KK E L I J KE DI C H TE R E S

57 LABÉ, Louise De sonnetten van Louise Labé. Naast den oorspronkelijken tekst.

Vertaald door P.C. Boutens. Met een aanteekening over het leven der dichteres. Bussum, Van Dishoeck, 1926. Soepel linnen. XVI, 52 p. 1e druk. Rug iets verbleekt. Kneep gevlekt. € 15 * Nijhoff, met dit boek in de hand, kon zijn waardering wel opbrengen voor Labé. In N.R.C. van 9 oktober 1926 schreef hij: 'al heen en weer lezend bereikt men het enige doel, dat Boutens zich moet gesteld hebben: de bewondering wordt opgewekt voor deze verrukkelijke dichteres uit de Franse renaissance'.

58 LAST, Jef Les Poètes Maudits. Baudelaire, Verlaine, Rimbaud. Gedichten vertaald door Jef Last. Bussum, Kroonder (Bayard Pers), 1945. Ingenaaid. 40 p. 1e druk. Binnenwerk wat roestig (zoals altijd). € 12 59 LAWRENCE, D.H. Assorted Articles. Londen, Martin Secker, 1930. Linnen. 216 p. Niet afgesneden. 1e druk. Wat roest. € 10 * In zijn (postuum gepubliceerde) voordracht 'Over eigen werk' schreef Nijhoff in 1935 over Proust en Lawrence: 'Ik behoefde enkel naar de ruggen van de boeken van deze door mij zeer bewonderde schrijvers te zien, om mij te overtuigen, dat zij voor mijn gedachtengang uitstekend houvast boden. Ja, zo dacht ik, zou het niet hun werk zijn dat mij beïnvloed had, terwijl ik toch meende, dat al mijn invallen produkten waren van een serie onbelangrijke gebeurtenissen'.

60 LAWRENCE, T.E. Seven Pillars of Wisdom. A Triumph. Londen, Jonathan Cape, (1949). Linnen. 704 p. Geïllustreerd met portretten en kaart. Latere druk. Band gevlekt. € 12

61 LEEUWEN, Freek van Harten troef. Een novelle. [Bussum], Bayard Pers, 1945.

Ingenaaid met omslag. 68 p. Met de hand gezet uit de Hollandsche Mediaeval en gedrukt in een beperkte oplage. 1e druk. Rug beschadigd, voorzijde omslag los. gratis 62 LEOPOLD, J.H. Verzameld werk. (Bezorgd door P.N. van Eyck met medewerking van Johan B.W. Polak). (Rotterdam/ Amsterdam), Brusse/ Van Oorschot, 1951-1952. Twee delen.

Linnen. 588; 700 p. Met portret. 1e druk. Ruggen verschoten. € 25 * In handschrift van Martinus Nijhoff, op schutblad van eerste deel: 'Adriaan'.

Nijhoff was idolaat van Leopolds poëzie. Zijn artikel in N.R.C. van 9 mei 1925, bij de zestigste verjaardag van de dichter, begon hij met de zin 'Leopold is voor mij een legende'. Hij vond het een schande dat Leopolds poëzie slechts voorbehouden was aan een handjevol liefhebbers die zich uitgaven van De Zilverdistel en de Kunera-pers konden veroorloven: 'Zou er hier een onteigening van het auteursrecht mogelijk worden? Een wetsvoorstel daartoe en een opdracht tot werkelijke publikatie aan een uitgever, zou een schone daad zijn voor een minister van Kunsten en Wetenschappen. Maar er is nog iets dat hij doen moest: Leopold voordragen voor de Nobelprijs'.

63 LODEWICK, Fernand (als:) Fernand M. de LOUVICK Zonder reisgenoot naar het derde land? Overdruk uit Roeping, jrg. 21, afl. 3 (maart 1942). Geniet. p. 140-147 (= 10 p.). € 20 * In handschrift van de auteur twee aantekeningen. Essay over de poëzie van Nijhoff.

W E R KE X E M P L AA R

64 MENANDRO I contendenti. Nella versione e integrazione poetica di Eugenio della Valle. Bari, Gius, Laterza & Figli, 1949. Ingenaaid. 156 p. Scheefgelezen, uitstekende randen omslag beschadigd. € 120 * Opdracht van Josine van Dam van Isselt aan haar geliefde op de Franse titel: 'voor Pom/ van Jet/ 16-1-'50'. Werkexemplaar: Nijhoff heeft in de marge 29 woorden vertaald. Van Nijhoffs vertaling van Menanders blijspel Het scheidsgerecht zijn fragmenten overgeleverd; de vertaler overleed eer hij zijn werk kon voltooien.

65 MILLER, Henry Obscenity and the Law of Reflection. Yonkers, New York, Alicat Book Shop, 1945. Geniet. 24 p. Met portret van de auteur. Gedrukt in een oplage van 750 exemplaren. 1e druk. Omslag langs randen enigszins verbruind. € 18 * Outcast 1.

66 MILLER, Henry The Wisdom of the Heart. Norfolk, Connecticut, New Directions Books, (1941). Linnen met stofomslag. (8), 256 p. Latere druk. Hapjes uit omslag. € 18 67 MUSSET, Alfred de Comédies et Proverbes. Parijs, Charpentier & Fasquelle, 1907.

Eerste deel Oeuvres Complètes Illustrées. Ingenaaid. (6), IV, 512 p. 1e druk. Rug beschadigd. € 25 * In handschrift van Martinus Nijhoff, op voorste schutblad: 'M. Nijhoff'.

68 MUSSET, Alfred de Oeuvres. Poésies 1828-1833 [&] 1833-1852. Illustrations de Henri Pille. Gravées a l'Eau-forte par Louis Monziès. Parijs, Alphonse Lemerre, [ca. 1900]. Twee delen in een band ('Nilsson & Lamm'). Verguld halfleder met gemarmerde platten.(8), 408; (6), 336 p. Latere druk. Rug verbleekt. € 20 * In Nijhoffs clandestien verschenen Eenige romantische gedichten (1944) is van De Musset opgenomen 'Droefenis'.

69

E E R S TE H AN D GE S C HR E VE N C AH I E R

69 NIJHOFF, M. 'Verzen door Martinus Nijhoff - 20 April 1913'. Cahier met achttien handgeschreven gedichten. 23,1 x 18,7 cm. Blind soepel heelleder. Vijfenveertig bladen, waarvan negentwintig beschreven. Alleen recto. Op geschept papier. Niet afgesneden. € 4500 * Indrukwekkend document: maar liefst achttien verzen uit de pen van een zeer jonge Nijhoff. Alle gedichten zijn door de auteur van een titel voorzien, de meeste zijn bovendien door Nijhoff gedateerd. Het betreft hier de gedichten 'Avond-roeien' ('April 1910'), 'De duinen' ('1910'), 'Roeien ('s middags)' ('1910'), 'Avond' ('1910-1911'), 'Voorgevoel' ('Cleve, Aug. 1911'), 'Zij gaat spreken' ('Voor L.'), 'Schemering' ('Oct. 1911'), 'Sphinx', 'Ode aan de nacht' ('Jan 1912'), 'Morgen-gebed' ('Maart 1912'), 'Spiegel' ('1912'), 'Zomer-middag' ('1912'), 'Japansche schilderij' ('1912'), 'Eenzaamheid' ('1912-1913'), 'Sneeuwliedje in het park' ('Jan. 1913'), 'Afscheid' ('Feb. 1913'), 'Lente-regen' ('1913') en 'Serenade' ('1913').

De gedichten 'De duinen', 'Avond', 'Voorgevoel', 'Zij gaat spreken', 'Schemering', 'Sphinx', 'Ode aan de Nacht', 'Spiegel', 'Zomer-middag', 'Japansche schilderij', 'Eenzaamheid', 'Afscheid' en 'Serenade' staan niet in Verzamelde gedichten.

Dit verzencahier heeft een motto van Longfellow en een handgeschreven opdracht van de auteur aan een jeugdvriend: 'Deze verzameling gewijd/ mijnen vriend/ W. Wéry'. Willem Wery (1894-1939) was een klasgenoot van Nijhoff en Van Vriesland. Hij zou huisleraar worden en later privaatdocent Oude Talen. In de historisch-kritische uitgave van Nijhoffs gedichten door Van den Akker en Dorleijn is dit omvangrijke handschrift beschreven als H11. Er zijn meer handgeschreven bundels van Nijhoff bekend; dit is de eerste. Dit document bevat dus de alleroudste, vroegste gedichten van Martinus Nijhoff.

NI E T GE P U BL I CE E R D B I J L E VE N

70 NIJHOFF, M. 'De wind daarbuiten huilt luid aan mijn raam' (beginregel).

Handgeschreven gedicht. 21,2 x 16,9 cm. Eén blad. Alleen recto. Niet gesigneerd. Gedateerd [door Faan Nijhoff] '15 Sept. 1914'. 16 regels. Vouwen. € 500 * Niet gepubliceerd tijdens het leven van de auteur. Dit handschrift is in de historischkritische uitgave van Nijhoffs gedichten door Van den Akker en Dorleijn beschreven als H25. Dit gedicht was oorspronkelijk een bijlage bij een brief van Nijhoff aan zijn echtgenote.

Faan vernietigde de vroege brieven van zijn vader, maar bewaarde de bijgesloten handgeschreven gedichten.

71 NIJHOFF, M. 'De dichter'. Handgeschreven gedicht. 25,3 x 20,3 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd noch gedateerd [= 1915]. 14 regels. Vouwen. € 600 * Niet gepubliceerd tijdens het leven van de auteur. Dit handschrift was niet bekend bij Van den Akker en Dorleijn, is dus niet in de historisch-kritische uitgave van Nijhoffs gedichten beschreven. Dit gedicht was oorspronkelijk een bijlage bij een brief van Nijhoff aan zijn echtgenote. Faan vernietigde de vroege brieven van zijn vader, maar bewaarde de bijgesloten handgeschreven gedichten.

72 NIJHOFF, M. 'Aan mijn kind. II'. Handgeschreven gedicht. 21,0 x 16,5 cm. Eén blad.

Recto en verso. Niet gesigneerd. Gedateerd [door Faan Nijhoff] '30-3-'16/ Amersfoort/ Vaandrig-cursus'. 28 regels. Vouwen. € 500 * Gepubliceerd in De wandelaar (1916). Dit handschrift is in de historisch-kritische uitgave van Nijhoffs gedichten door Van den Akker en Dorleijn beschreven als H-50. Dit gedicht was oorspronkelijk een bijlage bij een brief van Nijhoff aan zijn echtgenote. Faan vernietigde de vroege brieven van zijn vader, maar bewaarde de bijgesloten handgeschreven gedichten.

77

V O O R DE BR U I L O F T

73 NIJHOFF, M. De wandelaar. Verzen. [Den Haag], "Per le nozze" [= eigen beheer, 1916].

22,4 x 16,1 cm. Origineel licht gewolkt beige karton. (4), 28 p. Niet afgesneden. Gezet [naar aanwijzingen van J. van Krimpen] en gedrukt [bij Mouton & Co.] op Hollandsch papier van Van Gelder en Zonen in een oplage van 50 ongenummerde exemplaren. 1e druk.

Schutbladen verbruind, jaartal ('1916') tegenover de titelpagina, maar een mooi exemplaar. € 900 * Bij het feestmaal op de huwelijksdag van Martinus Nijhoff en Netty Wind op 16 mei 1916 lag deze luxe uitgevoerde bundel, een verrassing van Nijhoff senior, naast de borden. Alle bruiloftsgasten kregen een exemplaar mee. Debuut.

74 NIJHOFF, M. De wandelaar. Verzen. [Den Haag], "Per le nozze" [= eigen beheer, 1916].

22,4 x 16,1 cm. Origineel licht gewolkt beige karton. (4), 28 p. Niet afgesneden. Gezet [naar aanwijzingen van J. van Krimpen] en gedrukt [bij Mouton & Co.] op Hollandsch papier van Van Gelder en Zonen in een oplage van 50 ongenummerde exemplaren. 1e druk. Rug beschadigd en incompleet, hoeken gedeukt. € 900 * In handschrift van de auteur, onder het laatste vers, op p. 22: 'Alzoo mijn kind, laat ons vroolijk/ spelen/ G.' verbeterd in: 'Alzo mijn bruid, laat ons vroolijk spelen/ G.'.

L U X E - E X E M P L A AR VA N DE BU U T

75 NIJHOFF, M. De wandelaar. Verzen. [Den Haag], "Per le nozze" [= eigen beheer, 1916].

22,1 x 16,4 cm. Origineel verguld donkerbruin heelleder. (4), 28 p. Kop verguld. Niet afgesneden. Gezet [naar aanwijzingen van J. van Krimpen] en gedrukt [bij Mouton & Co.] op Hollandsch papier van Van Gelder en Zonen in een oplage van 50 ongenummerde exemplaren. 1e druk. Enkele schaafplekjes aan de band. € 2950 * Eén van de [6?] luxe-exemplaren, gebonden in gepolijst chocoladebruin kalfsleer, rug met vijf ribben, versierd met gouden lijnen en bloemen. Luxe niet eerder gesignaleerd.

76 NIJHOFF, M. De wandelaar. Verzen. Amsterdam, Versluys, 1916. Verguld donkerrood halfleder met hoeken en leeslint. Kop verguld. (4), xii, 64, (4) p. Niet afgesneden. Met als frontispice een portret van de auteur door Herman Hana. 1e druk als handelsuitgave [= 2e vermeerderde druk]. Opgezette rugtitel incompleet, beetje roest, vochtvlek laatste pagina's. € 475 * Luxe-exemplaar, gebonden in bordeauxrood leer, rug met vijf ribben, versierd met gouden lijnen en florale motieven, vermoedelijk vervaardigd in opdracht van Wouter Nijhoff.

U NI E KE V E R Z AM E L B U ND E L A AN O U DE R S O P GE DR A GE N

77 NIJHOFF, M. (Convoluut:) Pierrot aan de lantaarn. Een clowsneske rapsodie [&] Gedichten. De kinderkruistocht. De verbrandende lampion. Het souper. De danser. Aubrey Beardsley [&] Verzen. Shakespeare's Winteravondsprookje. De twee pauwen. Adieu. De kerstboom. Johannes [&] Pierrot aan de lantaarn. (Een clowneske rapsodie). [&] Tien sonnetten. Bruckner. Sonate. Pierrot. Maria Magdalena. Het einde. Zingende soldaten. Het strijkje. Clown. De alchemist. De troubadour. [&] De wandelaar. Verzen. 23,1 x 14,8 cm.

Origineel verguld donkergroen heelleder in papieren foedraal (gesigneerd 'Berthe van Regemorter'). (6); (2), 30, (2); (2), 4, (2); (2), 8, (2); (2), 20, (2); (2), 8, (2); (2), 24, (2); (6) p.

Kop verguld. 1e druk. Rug verbruind, enkel schaafplekje. € 6500 * Unieke verzamelbundel met vroeg werk, in opdracht van Wouter Nijhoff door de bekende Antwerpse kunstboekbindster gebonden in bladergroen marokijn, rug met vijf ribben, platten aan weerszijden zeer rijk versierd met gouden lijnen en bloemmotieven.

Een toneelstuk, een debuutbundel en twintig verspreide gedichten, uit de periode 1916-1919, in hun allereerste verschijningsvorm: Pierrot aan de lantaarn als overdruk van de tijdschriftpublicatie en als uitgave in eerste druk, De wandelaar in eerste druk van slechts 50 exemplaren [= het exemplaar van de opdrachtgever], drie overdrukken met poëzie uit De Beweging en Groot-Nederland. Twee overdrukken zijn opnieuw gepagineerd. De overdruk van Pierrot uit Groot-Nederland is - mogelijk door tussenkomst van Paul Nijhoff, broer van Wouter Nijhoff en vennoot van Van Holkema & Warendorf - voorzien van een (unieke) titelpagina.

Driemaal heeft Nijhoff zijn publicatie in dit convoluut van een opdracht aan zijn ouders voorzien. In handschrift van de auteur staat op het voorste schutblad van Pierrot aan de lantaarn: 'Voor mijn moeder/ en vader -/ Pom'. Onder het vers 'Aubrey Beardsley' staat: '[va]n Pom Uit "De Beweging"/ van April '19'. Op de Franse titelpagina van De wandelaar, ten slotte, staat de veelzeggende opdracht: '"De wereld heeft een zwijgend/ hart."/ Voor mijn ouders/ van M.N.'.

Weergaloos en ontroerend.

BE R GJ E A A N L I E V E L I N G

78 NIJHOFF, M. Handgeschreven brief aan 'Lieveling [= A.H. Nijhoff-Wind]'. 25,1 x 21,0 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Bergje' en gedateerd 'Maandagavond [= augustus/ september 1921]'. 23 regels tekst. Vouwen, kreukje. € 450 * 'Het is éen uur, maar ik moet je nog even schrijven vóor ik naar bed ga', begint deze brief vol nieuwtjes. Nijhoff schrijft zijn echtgenote, die op reis is, dat zijn jongste zus Hester gaat trouwen om vervolgens naar Indië te gaan. Over zijn besprekingen voor Het Nieuws van den Dag: 'Ik schreef al over Kelk en Van Wessem, en ben nu al bezig over Verwey en van Schendel'. Aan het slot informeert hij naar zijn zoon: 'Hoe ging het met Pye's kop? zal je voorzichtig zijn op de bergen?'

Gepubliceerd in: M. Nijhoff, Brieven aan mijn vrouw. Samengesteld en ingeleid door Andreas Oosthoek (1996), p. 96.

79 NIJHOFF, M. Vormen. Gedichten. Bussum, Van Dishoeck, 1924. Verguld linnen (bandontwerp J. van Krimpen). (8), 112 p. Niet afgesneden. 1e druk. Band verweerd. € 275 * Opdracht van de auteur aan zijn schoonmoeder op p. (3): 'Voor Moeder Marie/ van/ Pom/ 19.XI.'24.'.

In handschrift van Marie Wind-de Bruyne op voorste schutblad: 'M. Wind de Bruijne'.

V O O R M I J N VA DE R

80 NIJHOFF, M. Vormen. Gedichten. Bussum, Van Dishoeck, 1924. Verguld linnen (bandontwerp J. van Krimpen). (8), 112 p. Niet afgesneden. 1e druk. Band iets verweerd. € 25 81 NIJHOFF, M. Vormen. Gedichten. Bussum, Van Dishoeck, 1931. Verguld linnen (bandontwerp J. van Krimpen). (8), 112 p. Niet afgesneden. 2e druk. Band verweerd. € 425 * Opdracht van de auteur aan zijn vader op p. (3): 'Voor mijn vader/ Pom/ 20.4.'31'.

82 NIJHOFF, M. De pen op papier. Overdruk uit De Gids, jrg. 90 (1926). Ingenaaid. p.

423-440 (= 28 p.). Voorzijde omslag ontbreekt. € 15 83 NIJHOFF, M. De pen op papier. Gevolgd door een vertaling van De twee duiven van Lafontaine. Maastricht, A.A.M. Stols, [1936]. Karton. (2), 38 p. [2e druk]. € 15 * Kaleidoscoop 20. Van Dijk 376.

84 NIJHOFF, M. De pen op papier. Gevolgd door een vertaling van De twee duiven van Lafontaine. Maastricht, W.L. Salm & Co., [1943]. Karton. (2), 38 p. [3e druk]. € 10 * Nijhoff beschouwde deze uitgave als een piratendruk, door Salm - zonder zijn toestemming - overgenomen uit het fonds van Stols. Kaleidoscoop 20.

85 NIJHOFF, M. Gedachten op dinsdag. Brussel, A.A.M. Stols, 1931. Ingenaaid. 164 p. 1e druk. Omslag los en incompleet. € 10 * Van Dijk 252.

86 NIJHOFF, M. De ster van Bethlehem. Een Kerstspel. Utrecht, Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale, [1942]. Karton. 44 p. 1e druk. Bandje iets gevlekt, binnenwerk roestig. € 300 * Opdracht van de auteur aan zijn echtgenote op het voorste schutblad: 'voor Netty/ van/ Pom/ 30.3.'42'.

87 NIJHOFF, M. De ster van Bethlehem. Een Kerstspel. Utrecht, Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale, [1942]. Karton. 44 p. 1e druk. Bandje iets gevlekt, binnenwerk roestig. € 30 * In handschrift van Marie Wind-de Bruyne op voorste schutblad: 'M. Wind de Bruijne'.

Daaronder, in handschrift van A.H. Nijhoff: 'M. Wind de Bruyne/ Overascheweg 20'.

A.H. Nijhoff en haar moeder verbleven, samen met Faan Nijhoff, diens partner Paul Deen en hun Middelburgse vrienden jhr. Edouard Boddaert en freule Anna Feith, tijdens de bezetting op het adres Overascheweg 20 te Breda, tegenover het Mastbos.

Z I J HE B BE N HE T L AA T S TE W O O R D NI E T

88 [NIJHOFF, M.] Bij het graf van den Nederlandschen onbekenden soldaat gevallen in de Meidagen 1940. [Groningen], (De Blauwe Schuit, 1942). 24,3 x 19,0 cm. Ingenaaid. 4 p.

Gedrukt door en met een druksel van H.N. Werkman in een oplage van 100 [De Jong: 150; Dekkers: 200] exemplaren. 1e druk. Rug deels ingescheurd, onderrand iets beknibbeld, maar net exemplaar. € 2200 * Met een druksel in vijf kleuren van Werkman op de voorkant en met de rol gekleurde binnenzijden omslag, lichtgeel en lichtblauw. De Blauwe Schuit 10. Dekkers BS-10 en p. 340347. De Jong 135. Simoni N 12. Hot printing 42-g3. Logboek p. 31. Zuithoff p. 41.

I NL I G GE N D : HENKELS-KLOOSTER, Julia Handgeschreven brief aan 'Zeer geachte Heer Nijhoff.

25,6 x 20,8 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd 'J.Th.H. Henkels-Klooster' en gedateerd 'Heerenveen 26 Juni '42'. 21 regels tekst. * De echtgenote van dominee F.R.A. Henkels, die namens De Blauwe Schuit contact met Nijhoff onderhield, verontschuldigt zich voor het late antwoord, maar er is 'in die tusschen tijd weer zooveel gebeurd'. Ze schrijft dat haar zoon een zware operatie heeft moeten ondergaan. In het welslagen van de operatie ziet zij duidelijk 'Gods Hand'. Uitvoerig over haar man, die Nijhoff al schreef over 'het spel' en die intussen in het gijzelaarskamp Beekvliet in Sint-Michielsgestel verblijft. 'Ook daar heeft hij zijn taak weer gevonden en is geestelijk heel rustig en evenwichtig. Met de Heer Vestdijk heeft hij vriendschapsbanden gelegd. U weet misschien, dat ook Ant. Donker nu in hun gezelschap is. Wat zal er wat afgepraat en "gekibbeld" worden'. Henkels-Klooster voegt twee preken van haar man bij.

Slot: 'Wij houden goeden moed. Zij hebben het laatste woord niet'.

HENKELS, Ds. F.R.A. Preek, gehouden op 15 Mei 1942 te St.Michielsgestel. 28,0 x 21,9 cm. Twee bladen. Stencil. Recto en verso.

HENKELS, Ds. F.R.A. Avondwijding, gehouden op Woensdag 9 Juni 1942 te St.Michielsgestel. 34,6 x 21,9 cm. Eén blad. Stencil. Recto en verso.

VA N M . A AN A . H .

89 NIJHOFF, M. Het heilige hout. Drie spelen. (Met een inleiding ('opdracht') van de auteur). Den Haag, Daamen, 1950. Linnen met stofomslag. VIII, 108 p. 1e druk. Omslag iets gehavend, vouw in p. 99-100. € 300 * Opdracht van de auteur aan zijn ex-echtgenote op het schutblad: 'Voor Antoinette/ van/ 12-12-50/ Pom'.

90 NIJHOFF, M. 'Psalm 150'. Handgeschreven gedicht. 33,0 x 20,0 cm. Eén vouwblad.

Alleen recto. Gesigneerd noch gedateerd [= 1952]. 16 regels. Watervlek in linkerbovenhoek, vouwen. € 650 * Dit handschrift vertoont een enkele variant ten opzichte van de versie in Verzamelde gedichten. De vijfde regel van de eerste strofe luidde aanvankelijk 'van zijn eeuwig Godlijk wezen', maar is later met potlood veranderd in 'van zijn Naam en eeuwig wezen'. Het handschrift was niet bekend bij Van den Akker en Dorleijn, is dus niet in de historischkritische uitgave van Nijhoffs gedichten beschreven.

'Psalm 150' is niet onomstreden: J. Kamphuis wijdde een boek aan de herdichting van Nijhoff en de discussie die erop volgde, Martinus Nijhoff. Dichter van een nieuwe Psalm 150 (1977).

91 (NIJHOFF (vertaling), M.). GIDE, André Moer. Narrenspel. Vertaling M. Nijhoff.

Brussel, A.A.M. Stols, 1929 [= 1944]. Ingenaaid met flappen. 116 p. Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 125 genummerde exemplaren. 1e druk. Scheefgelezen. P. 3-8 beknibbeld door papiervisjes. € 300 * Opdracht van de vertaler aan zijn echtgenote op het voorste schutblad: 'voor Antoinette/ van/ 18-8-44 Martinus'. De Jong 313. Van Dijk 634.

92 (NIJHOFF (vertaling), M.). RAMUZ, C.F. De geschiedenis van den soldaat. Gelezen Gespeeld - Gedanst - Geteekend. Vertaling M. Nijhoff. Teekeningen Edgard Tijtgat.

Maastricht/ Brussel, A.A.M. Stols, 1930. 28,8 x 20,4 cm. Halflinnen met geïllustreerde platten (Edgard Tijtgat). 48 p. Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 251 genummerde exemplaren. 1e druk. Platten deels licht verbruind. Enkel roestvlekje. € 1000 * Opdracht van de vertaler aan zijn jongere broer op het voorste schutblad: 'Voor Pim/ van zijn broer/ op 21.3.'31'. Werkexemplaar: Nijhoff heeft ten behoeve van een herdruk met potlood enkele woorden doorgestreept: door de handgeschreven opdracht en door 'Geteekend' en 'Teekeningen Edgard Tijtgat' staat een kruis. Eén van de 225 Arabisch genummerde exemplaren, gedrukt op Hollandsch papier. Dit is bovendien één van de 25 exemplaren die niet in de handel kwamen. Alle illustraties zijn met de hand gekleurd.

93 (NIJHOFF (vertaling), M.). SHAKESPEARE, William Storm. Een spel van tooverij.

Maastricht/ Brussel, Stols, 1930. Verguld donkerblauw heelleder (origineel omslag meegebonden). Kop verguld. (4), 112, (6) p. Niet afgesneden. 1e druk. Enkele lichte schaafplekjes aan de band. € 850 * Eén van de 10 luxe-exemplaren, gedrukt op Japansch papier en gebonden in staalblauw leer, rug met vijf ribben (Louis Malcorps?). Van Dijk 228.

94 NIJHOFF e.a., M. De Harp. Onder redactie van Jan Engelman, M. Nijhoff en A. Roland Holst. (Met originele grafiek door Dirk van Gelder en Cuno van der Steene). Utrecht, Stichting De Roos, 1946-1948. Twee delen (compleet). Halflinnen. 64; 48 p. Typografische verzorging J. van Krimpen. Gezet uit de Lutetia en gedrukt op wit velijn van Van Gelder in een oplage van 175 genummerde exemplaren. 1e druk. Beide banden deels iets verkleurd. € 75

* In handschrift van Chris Leeflang, in het eerste deel, onder het colofon: 'Ex. H.S./ bestemd voor W. Nijhoff./ L.'. Het tweede deel is ongenummerd. Meegebonden zijn een originele houtgravure van Dirk van Gelder en een ets van Cuno van der Steene. Beide prenten zijn ook los bijgevoegd, in potlood gesigneerd door de kunstenaars.

Het eerste deel bevat Euripides' 'Ifigeneia in Taurië', 'in Nederlandsche verzen vertaald door M. Nijhoff'.

Leeflang 3 en 9.

95 NIJHOFF, A.H. Geboorte. [Amsterdam], (De Bezige Bij, 1945). Geniet en gelijmd (als uitgegeven). 44 p. Gedrukt in een oplage van 525 genummerde exemplaren. 1e druk. Rug verbruind en wat gescheurd, voorzijde omslag licht geschaafd. € 150 * Opdracht van de auteur aan haar geliefde tegenover de titelpagina: 'For Marlow/ from/ David/ In remembrance of our/ happy days in Biggekerke/ when I wrote this.'. In handschrift van de auteur enkele correcties in de tekst.

AA N M I J N Z O O N

96 NIJHOFF, Wouter L'art typographique dans les Pays-Bas pendant les années 1500 à 1540. Reproduction en fac-simile des caractères typographiques, marques d'imprimeurs, gravures sur bois et autres ornements employés pendant cette période. Den Haag, Martinus Nijhoff, 1926-1935. Twee delen + supplement (compleet). Losse katernen in halflinnen overslagmappen. Rijk geïllustreerd. Mappen wat verweerd. € 350 * Opdracht van de auteur op het eerste katern van het eerste deel: 'Aan mijn zoon Martinus./ 20 maart 1926/ Wouter Nijhoff'.

97 NOUVEAU, Germain Valentines et autres vers. Préface d'Ernest Delahaye. Parijs, Albert Messein, 1921. Ingenaaid. 256 p. Met portret. 2e druk. Rug licht beschadigd. € 12 DE L A A T S TE BE S C HO U W I N G

98 OSTAIJEN, Paul van Verzameld werk. Poëzie. Proza. (Verzorgd door G. Borgers).

(Antwerpen/ Den Haag/ Amsterdam), De Sikkel/ Daamen N.V. / Van Oorschot, (1952-1956).

Vier delen (compleet). Linnen. 288; 276; 420; 400 p. 1e druk. Rug eerste deel beschadigd. € 60 * Nijhoff over Van Ostaijen in Critisch Bulletin van januari 1953: 'Zo is het niet verwonderlijk, dat twee Noordnederlandse uitgevers, in samenwerking met een Antwerpse uitgever en onder de kundige en zorgvuldige redactie van Gerrit Borgers, thans zijn Verzameld werk doen verschijnen. Verwonderlijk is dit niet, maar de onbekrompen en onberispelijke wijze waarop de drie uitgevers en de redacteur tot nu toe hun taak volbrachten - de twee delen 'Poëzie' zagen onlangs het licht - is wel een aangelegenheid om dankbaar voor te zijn'. Het was Nijhoffs laatst verschenen literatuurbeschouwing.

99 PETRONIUS ARBITER The Satyricon. Translated by William Burnaby. Introduction

by C.K. Scott Moncrieff. New York, Modern Library, [1929]. Linnen. xxii, 238 p. Latere druk.

Rug verbleekt. gratis 100 PIRANDELLO, Luigi Three plays. New York, E.P. Dutton & Co., (1923). Halflinnen. x, (4), 242 p. Niet afgesneden. 2e druk. € 40 * In handschrift van Martinus Nijhoff, op voorste schutblad: 'M. Nijhoff'.

101 PLAS, Michel van der De ontwikkeling van T.S. Eliot als toneeldichter I. Een poging tot aaneensluiting van zijn experimenten. Overdruk uit Katholiek Cultureel Tijdschrift Streven, jrg. V, deel I, afl. 4 (januari 1952). Geniet. (16) p. Gevlekt. € 15 * In handschrift van de auteur, op p. (2) en (9), twee voetnoten: 'In zijn "Selected Essays" (1932) vindt men vanaf 1920 gedateerde opstellen over de verhouding dichter-toneel. De opstellen over toneel beslaan nagenoeg de helft van het boek'.

102 POUND, Ezra ABC of Reading. Londen, Faber and Faber, (1951). Linnen met stofomslag. 208 p. Latere druk. Diepe krassen in rug van omslag. € 12 103 POUND, Ezra Lustra. Londen, Elkin Mathews, 1916. Linnen. 116 p. Niet afgesneden.

Portret van de auteur door Alvin Langdon Coburn. [2e druk, 1e band]. Goed exemplaar. € 50 104 POUND, Ezra The Letters of Ezra Pound 1907-1941. Edited by D.D. Paige. Londen, Faber and Faber, 1951. Linnen met stofomslag. 464 p. 1e Engelse druk. Bovenrand omslag verschoten en gescheurd. € 15 105 PRÉVERT, Jacques Paroles. Édition revue et augmentée. Parijs, Gallimard, 1950.

Ingenaaid. 296 p. Latere druk. Leesvouwen. € 12 106 PRIESTLEY, J.B. George Meredith. Londen, Macmillan and Co., 1927. Linnen. viii, 208 p. Niet afgesneden. Latere druk. € 10 107 RACINE, Jean Théatre complet. Avec des remarques littéraires et un choix de notes classiques par M. Félix Lemaistre. Précédé d'une notice sur la vie et le théatre de Racine par L.-S. Auger. Parijs, Garnier Frères, [1863]. Linnen. XII, 740 p. 1e druk. Rug en voorplat los.€ 25 * In handschrift van Josine van Dam van Isselt, op voorste schutblad: 'Jo van Dam van Isselt/ Juli 1916'.

108 RADERMACHER SCHORER, M.R. Bijdrage tot de geschiedenis van de renaissance der Nederlandse boekdrukkunst. Utrecht, School voor de Grafische Vakken, 1951. Ingenaaid met omslag. 58 p. Niet afgesneden. In samenwerking met S.H. de Roos herdrukt door de School voor de Grafische Vakken te Utrecht in 500 genummerde exemplaren. Geïllustreerd met facsimile's. Iets roestig. € 35 * Opdracht van de auteur op het voorste schutblad: ''N boekje over de "vorm" in/ vriendschap aangeboden/ aan de dichter van "Vormen"/ 23.2.1951/ René R.S.'.

109 REDON, Odilon Oeuvre graphique complet. Den Haag, Artz & De Bois, 1913. Twee delen (compleet). Losbladig in linnen overslagmappen. Geïllustreerd met 192 phototypieën.

1e druk. Enkele bladen en vloeibladen langs randen beschadigd. € 250 * Van de 192 genummerde platen ontbreken de nummers 6, 17, 29, 34, 89 en 96. Met katern 'Liste chronologique de toutes ses planches reproduites dans cette publication'.

M O NS I E U R L E DI R E C T E U R

110 RÉGAMEY, Raymond Géricault. Parijs, F. Rieder & Cie, 1926. Ingenaaid. 64 p. + illustratiekatern. Geïllustreerd met 40 heliogravures. 1e druk. Omslag vuil. € 25 * Opdracht van de auteur aan Martinus Nijhoff op de Franse titel: 'à Monsieur le Directeur/ du Nieuwe Rotterdamsche Courant,/ en hommage/ RRégamey'. Nijhoff was weliswaar aan N.R.C. verbonden, maar als literair criticus, niet als directeur.

111 ROLAND HOLST, A. In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak.

Obierunt idibus V MCMXL. [Bergen, eigen beheer, 1941]. Cahiersteek. (8) p. Gedrukt in een zeer beperkte oplage. [1e druk]. Binnenwerk iets roestig. € 75 * De Jong 708 [A - toevoeging Wilma Schuhmacher].

112 ROLAND HOLST, Henriëtte Thomas More. Een treurspel in verzen. Rotterdam, Brusse, 1948. Linnen. 112 p. 6e druk. € 15 I NL I G GE N D : Ere-voorstelling Thomas More. Treurspel door Henriëtte Roland Holst. Stadsschouwburg Amsterdam. Zondag 6 maart 1949 8.15 uur. (Programmaboekje). Geniet. 8 p. Vouw. * Opvoering van het stuk door toneelgroep Comedia ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van de auteur. Op de namenlijst van het Comité van Aanbeveling staat ook 'Mr. M. Nijhoff'.

113 SAINT-EXUPÉRY, Antoine de Lettre a un otage. (Parijs), Gallimard, (1944). Linnen (bandontwerp Paul Bonet). 74 p. 1e druk. Rug verbruind. € 15 * Eén van de 1900 Arabisch genummerde exemplaren, gedrukt op héliona Navarre.

114 SAINT-EXUPÉRY, Antoine de Un sens à la vie. Textes inédits recueillis et présentés par Claude Reynal. Parijs, Gallimard, (1956). Ingenaaid. 264 p. Niet afgesneden. 4e druk.

Scheefgelezen, wat gebobbeld. gratis 115 SAINT-EXUPÉRY, Antoine de Vol de nuit. Préface d'André Gide. Parijs, Gallimard, (1936). Ingenaaid. 184 p. Niet afgesneden. 168e druk. Omslag iets geschaafd. € 10 * In handschrift van Marie Wind-de Bruyne op Franse titel: 'M. Wind de Bruijne'.

116 SARTRE, Jean-Paul L'être et le néant. Essai d'ontologie phénoménologique. Parijs, Gallimard, 1943. Ingenaaid. 728 p. 4e druk. Omslag verbruind. € 12 * In handschrift van Robert de Roos, op voorste schutblad: 'Robert de Roos'. Martinus Nijhoff was bevriend met de componist Robert de Roos, ontmoette hem enkele malen in Parijs waar deze als cultureel attaché aan de Nederlandse ambassade verbonden was. Robert de Roos was een jongere broer van Elisabeth de Roos, de echtgenote van E. du Perron.

TI TE L S E N D A TE R I NG E N

117 SARTRE, Jean-Paul L'existentialisme est un humanisme. Parijs, Les Éditions Nagel, (1946). Ingenaaid met omslag. 144 p. 1e druk. Boekblok los. € 20 I NL I G GE N D : Vier krantenknipsels over Sartre, met titels en dateringen in handschrift van Nijhoff.

118 SCHMIDT-DEGENER, Dr. F. Het blijvend beeld der Hollandse kunst. Amsterdam, Meulenhoff, (1948). Linnen. X, 150 p. Geïllustreerd. 1e druk. Band deels licht verbleekt. € 10 * In een bespreking in Het Nieuws van den Dag van 15 augustus 1920 verwees Nijhoff naar Schmidt-Degeners 'prachtige artikel' over Vondel in De Gids van 1919.

119 SCHMIDT-DEGENER, F. De poort van Ishtar. 55 variaties op een bekend thema.

Silvedene. Tien suites voor viool en woord. Amsterdam, Meulenhoff, 1945. Linnen met stofomslag. 420 p. 1e druk. Rug omslag verbruind. gratis * Van Dijk 681.

120 SHAKESPEARE, William The Works of William Shakespeare. Gathered into One Volume. [Londen], Odhams Press/ Basil Blackwell, 1947. Linnen. xvi, 1264 p. Latere druk.

Band deels verschoten. € 15 121 (SHAKESPEARE, William). HAZLITT, William Characters of Shakespeare's Plays.

With an Introduction by Sir Arthur Quiller-Couch. Londen/ Edinburgh/ Glasgow/ New York/ Toronto/ Melbourne/ Bombay, Humprey Milford Oxford University Press, (1917).

Linnen met leeslint. xl, 288 p. Latere druk. Scheefgelezen. gratis 122 (SHAKESPEARE, William). KRANENDONK, A.G. van Shakespeare en zijn tijd. Met 21 illustraties. Amsterdam, Querido, 1938. Ingenaaid met flappen (omslagontwerp Fré Cohen). 324 p. Niet afgesneden. Geïllustreerd. 1e druk. Scheefgelezen. € 20 * In een bespreking in Critisch Bulletin van 1939 was Nijhoff enthousiast over dit boek en zijn schrijver: 'Hij [= Van Kranendonk] geeft een nauwgezette historie van Shakespeares tijd, hij geeft een zeer beeldende en boeiende beschrijving van het stadsleven van Shakespeares Londen, - men wandelt door de straten als men die bladzijden leest, - hij geeft voorts een resumé van de beroemde stukken, waarbij hij telkens stilstaat bij zekere passages die biografisch of psychologisch belang kunnen hebben, hij stelt u op de hoogte van de tekstkritiek en haar methoden om een 'vroege' regel van een 'late' te onderscheiden, hij onderricht u 'en passant' nog over Marlowe, Jonson, Burbage, Greene, tot in bijzonderheden, - kortom, hij geeft een handboek met oriënterende beschouwingen gelijk naar mijn weten in Nederland nog niet bestond'.

VA N Z I J N VA DE R

123 (SHAKESPEARE, William). MIDDLETON MURRY, John Shakespeare. Londen, Jonathan Cape, (1936). Linnen. 448 p. 1e druk. Rug iets verbruind. € 120 * Opdracht van Wouter Nijhoff aan zijn zoon op het schutblad: 'Voor Martinus/ van zijn vader/ 20 April 1936'. Op deze dag vierde Martinus Nijhoff zijn 42e verjaardag.

124 SPENDER, Stephen Ruins and Visions. Poems. Londen, Faber & Faber, (1942). Linnen.

84 p. Niet afgesneden. 2e druk. € 10 125 SUPERVIELLE, Jules Choix de poèmes. [Parijs], Gallimard, (1947). Ingenaaid. 320 p.

Niet afgesneden. 9e druk. Rug licht beschadigd. gratis 126 SWINBURNE, Algernon Charles Poems & Ballads. (First Series). Londen, William Heinemann, 1918. Linnen. xii, 296 p. Latere druk. Schutbladen verbruind. gratis 127 THOMAS, Dylan 18 Poems. Londen, The Fortune Press, 1934. Linnen. 32 p. Niet afgesneden. Latere druk. Rug licht beschadigd. € 20 GE NO E GL I J K Z I T T E N P R A TE N

128 TIMMERMANS, Felix Pallieter. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon, [1916]. Linnen.

VIII, 264 p. Geïllustreerd door de auteur. 1e druk. Band iets gevlekt, wat los in band. € 45 * 'In Lier, het stadje van Pallieter, heb ik Timmermans opgezocht. Wij hebben een halfuurtje heel genoeglijk zitten praten', schreef Nijhoff aan zijn echtgenote op 15 september 1920. In zijn vroege kritieken gebruikte Nijhoff Pallieter weleens om een punt te maken. Zo noemde hij Herinneringen van een onafhankelijke vrouw (1915) van Annie Salomons in 1922 een 'soort sensitivistische meisjes-Pallieter'.

129 TOUSSAINT VAN BOELAERE, F.V. Het Barceloneesche avontuur. Antwerpen, De Magneet, (1944). Ingenaaid met omslag. 104 p. Niet afgesneden. Titelvignet en zes originele etsen van Marcel Stobbaerts. Gezet uit de Granjon en gedrukt in een oplage van 1010 genummerde exemplaren. 1e druk. Iets scheefgelezen. € 75 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Aan M. Nijhoff/ ter herinnering aan/ een prettigen avond./ 30.1.46/ F.V. Toussaint van Boelaere'.

130 VALÉRY, Paul La politique de l'esprit notre souverain bien. Précédé de quelques pages d'introduction par Lucy Leveaux. Manchester, Éditions de l'Université de Manchester, 1941.

Ingenaaid. 48 p. 1e druk. Omslag iets vuil. € 10 * In een bespreking van Anthologie de la nouvelle poésie française (1924) in N.R.C. van 4 april 1925 noemde Nijhoff Valéry 'zonder aarzeling Frankrijks grootste levende dichter'.

131 VERCORS Le silence de la mer. Parijs, Les Éditions de Minuit, (1946). Halflinnen. 96 p.

Latere druk. gratis 132 VERLAINE, Paul Femmes. 'Imprimé sous le manteau et ne se vend nulle part' [= Zonder plaats, Gaucher, 1904]. Ingenaaid. 72 p. Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 500 genummerde exemplaren. [4e druk]. Voorzijde omslag ontbreekt, rug beschadigd. € 60 * Eén van de 480 exemplaren, gedrukt op Van Gelder (ongenummerd, zoals vaker). Dutel 294.

133 VERMEULEN, Matthijs Het avontuur van den geest. De plaats van den mens in dat avontuur. Amsterdam, Amsterdamsche Boek- en Courantmaatschappij, 1947. Linnen. 180 p.

1e druk. Rug verschoten. € 15 * In een bespreking van Vermeulens Bruckner-boek Klankbord (1929) in De Gids van november 1929 gaf Nijhoff zijn waardering van de essayist Vermeulen al prijs. Hij vergeleek hem met 'de Van Deyssel uit de beste periode en in de beste opstellen'. In 1930 schreef Vermeulen de muziek bij Nijhoffs lustrumspel De vliegende Hollander.

134 VRIES, Theun de 'Anon, Sir!'. Overdruk uit De Nieuwe Stem, [jrg. 6] (november 1951).

Geniet. p. 656-667 (= 14 p.). Iets verbruind. € 25 * Opdracht van de auteur op het omslag: 'Pom Met hartelijke/ groeten/ van Theun'. Theun de Vries (1907-2005) is de auteur van het essay M. Nijhoff. Wandelaar in de werkelijkheid (1946) en van de biografische schets van A.H. Nijhoff in het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse letterkunde te Leiden (1972).

I N BE W O ND E R E N DE V R I E N D S C H AP

135 VRIES, Theun de Bruidegom in september. Met een teekening van Adine van Houten.

[Utrecht, Jac.P. Romijn, 1943]. Cahiersteek. 24 p. Gedrukt in rood en zwart in een gesigneerde oplage [van ca. 150 exemplaren]. 1e afzonderlijke druk. Omslag verbruind en los. € 80 * Opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Aan M. Nijhoff,/ den grootsten Nederlandsen dichter/ van thans, op zijn 50-e verjaardag/ in bewonderende vriendschap/ van Th de V./ 20.4.'44'.

Schilpadreeks tweede tiental, nummer 3. De Jong 910.

136 VRIES, Theun de Leerschool voor barbaren. Karel de Grote. Arnhem, Van Logum Slaterus, 1949. Karton met stofomslag. 68 p. 1e druk. Omslag verbruind. € 10

137 VRIES, Theun de Het meisje met het rode haar. Roman uit het verzet 1941-1945.

Amsterdam, Pegasus, 1956. Linnen met stofomslag. 600 p. 1e druk. Omslag beschadigd. € 50 * Opdracht van de auteur op het voorste schutblad: 'Voor Nettie Nijhoff/ op 9-6-1957/ uit bewondering/ en vriendschap/ van Th de V.'.

V O O R DE DI C H TE R V A N DE VO G E L S

138 VRIES, Theun de Een spook waart door Europa. 1848. Roman. Amsterdam, Republiek der Letteren, 1948. Eerste deel (vervolgdelen verschenen in 1949 resp. 1954). Linnen. 576 p.

1e druk. Rug verbruind. € 40 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Voor Pom,/ de dichter van de Vogels/ in vriendschap van Th de V./ Nov. 1948'.

139 VRIES, Theun de De Vervreemding. Blaricum, De Waelburgh, 1928. Ingenaaid (houtsnede van Jozef Cantré op omslag). 28 p. Gezet uit de Gravure en gedrukt in een beperkte oplage. 1e druk. Roestvlekjes. € 25 140 VRIES, Theun de Verzen. Maastricht, Leiter-Nypels, 1932. Karton. 46 (= 44) p. 1e druk.

Band deels verschoten. € 10 141 VRIES, Theun de Vox humana. Essays. Arnhem, Van Loghum Slaterus, 1941.

Ingenaaid met flappen. 188 p. Niet afgesneden. 1e druk. Omslag beschadigd, deels los. € 10 * In de afdeling 'Dichters achter glas' schrijft De Vries dat een van de oorzaken van het verval in de huidige poëzie is begonnen met 'de theorieën van M. Nijhoff over "het inwendige leven van het vers". Het vivisectisch raffinement, waarmee deze dichter in zijn kronieken voor en na tot in de kern der dingen wist af te dalen, om zijn verrassende conclusies te trekken, was ongetwijfeld waardevol voor de filosofie der poëzie, of, als men wil, voor haar biologie'. Maar, aldus De Vries, Nijhoff heeft zo een school aan matige navolgers gecreeërd.

142 VRIESLAND, Victor van Bezinning. Overdruk uit Groot Nederland, jrg. 15, deel 2 (december 1917). Enkelzijdig bedrukte plano. Langs randen wat gehavend. € 25 * Opdracht van de auteur op p. 1: 'voor Pom en Netty,/ Vic'. Per brief van 7 januari 1918 bedankte Nijhoff Van Vriesland voor dit overdrukje. 'Je zult moeten toegeven dat, van het laatste [vers = 'Bezinning'], regels 3 en 4, en 13 en 14 de beste, dus de eenig-goede zijn'.

Y O U W I L L U N DE R S TA ND

143 VRIESLAND, Victor van Het eeuwige licht I-III. Overdruk uit De Nieuwe Gids, jrg. 26, afl. XI (november 1911). Gelijmd. 4 p. Enkele vlekjes op omslag. € 45 * Opdracht van de auteur op het omslag: 'aan Martinus Nijhoff/ van/ Victor -/ "You will understand."/ Oscar Wilde./ 17-12-'11'. In handschrift van Van Vriesland, in de tiende regel, een correctie. Allereerste publicatie van Van Vriesland.

144 VRIESLAND, Victor van Unio Mystica. Overdruk uit De Nieuwe Gids, jrg. 33, afl. IV (april 1918). Gelijmd. 4 p. € 25 * Opdracht van de auteur op het omslag: 'voor Pom en Netty,/ vriendschappelijk,/ V.'.

145 VRIESLAND, Victor van Verzen. De Opstanding. Besomming. Overdruk uit Groot Nederland, jrg. 17, deel 1 (april 1919). Garenloos. 4 p. € 15

151

146 VRIESLAND, Victor van Verzen. Resurrectio Mystica. Nimmermeer. Overdruk uit De Gids, jrg. 80, afl. 9 (1916). Dubbelzijdig bedrukte plano. 2 p. € 25 * Opdracht van de auteur op p. 1: 'voor Pom en Netty,/ V.'. Nijhoff bedankte Van Vriesland in september 1916 per brief voor de toezending van dit overdrukje. Hij voegde daar aan toe: 'Vooral over de verzen zou ik je graag eens willen spreken. Ze lijken mij n.l. geschreven, toen je al alles geschreven had wat je schrijven moèst. Wat je te zeggen had, was al gezegd'.

AN U N H AP P Y F R I E N DS HI P

147 (VRIESLAND, Victor van). SHERARD, Robert H. Oscar Wilde. The Story of An Unhappy Friendship. Londen, Greening & Co., 1909. Linnen. 272 p. [2e druk?]. Band gevlekt, rug bijna los. € 150 * Opdracht van Victor van Vriesland op het schutblad: 'Miserius sit, ob amicitiam/ accusari, an amicum/ accusare, haud discreverim"/ Tacitus, VI, 5, 6/ aan M.N./ van/ V.V.V./ Wintermaand 1911'.

I N GE NE GE N HE I D

148 WAGENVOORDE, Hanno van Karillon van November. Amsterdam, Querido, 1946.

Ingenaaid met omslag. (2), 26 p. 1e druk. € 50 * Opdracht van de auteur op het schutblad: 'Aan den dichter/ M. Nijhoff/ in genegenheid/ en hoge waardering/ 14 Nov. '46/ h.v.w.'.

I NL I G GE N D : WAGENVOORDE, Hanno van Handgeschreven brief aan 'Zeer geachte Heer Nijhoff'.

24,9 x 20,3 cm. Eén blad. Op briefpapier van 'Hanno van Wagenvoorde/ Beethovenstraat 57/ Amsterdam-Z.'. Alleen recto. Gesigneerd 'hvanwagenvoorde' en gedateerd '14 Nov. '46'. 14 regels tekst. * Van Wagenvoorde zendt Nijhoff zijn 'zojuist verschenen verzenbundel', in de hoop dat deze er 'een en ander in zult kunnen waarderen'. Hij dankt hem tevens voor zijn bemoeienissen inzake een beoogde opvoering van l'Histoire du Soldat, die vermoedelijk geen doorgang zal vinden.

149 WILDE, Oscar De Profundis. Geautoriseerde vertaling van P.C. Boutens. Met enkele brieven van Wilde. Amsterdam, Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur, [1913].

Halflinnen. XII, 140 p. 2e druk, 6e-8e duizendtal. € 12 * In handschrift van Faan Nijhoff, op achterste schutblad: 'Ws. Nijhoff'.

150 WILDE, Oscar Die Ballade vom Zuchthaus zu Reading. Deutsch von Albrecht Schaeffer. Leipzig, Insel, (ca. 1910). Karton met titeletiket. 48 p. Latere druk. Rug licht beschadigd. € 20 171 V E R T A AL DE W O O R DE N I N DE M AR GE 151 WILDE, Oscar The Ballad of Reading Gaol. Londen, Methuen & Co., (1910). Ingenaaid.

(12), 90 p. 8e druk. Rug beschadigd en incompleet, achterzijde omslag ontbreekt. € 250 * Opdracht van Victor van Vriesland op p. (3): 'to Pom/ V.V.Vriesland./ 20-4-'11'. Op deze dag vierde Martinus Nijhoff zijn 17e verjaardag. Werkexemplaar: Nijhoff heeft in de marge met potlood (niet minder dan!) 171 woorden vertaald. Sir Algernon Methuen, de uitgever, was bevriend met Wouter Nijhoff.

In 1912 maakte Nijhoff een vertaling van The Ballad of Reading Gaol, die Van Vriesland uitvoerig corrigeerde. Een jaar later ondernam hij vergeefse pogingen zijn vertaling bij De Wereldbibliotheek onder te brengen.

In een bespreking van Hendrik de Vries' bundel De nacht (1922) in Het Nieuws van den Dag van 3 juni 1922 stelde Nijhoff de (retorische) vraag: 'Zou in onze taal een herhaling mogelijk zijn van gedichten als 'The dream of Eugen Aram' van Thomas Hood of van 'The ballad of reading gaol' van Oscar Wilde?' Nijhoff bezat wel een Duitse vertaling van The Ballad of Reading Gaol.

152 WILDE, Oscar The Works of Oscar Wilde. With Fifteen Original Drawings by Donia Nachshen. Londen, Collins, (ca. 1930). Linnen. 1248 p. Latere druk. Rug iets gesleten. € 15 153 (WILDE, Oscar). RANSOME, Arthur Oscar Wilde. A Critical Study. Londen, Methuen & Co., (1913). Linnen. 248 p. Latere druk. € 10 GE E N DI C H TE R DI E N A A S T H E M S TA A N K A N

154 WOESTIJNE, Karel van de Het menschelijk brood. Bussum, A.A.M. Stols, 1926.

Ingenaaid met flappen. 20 p. Niet afgesneden. Gedrukt in een oplage van 115 genummerde en door auteur en uitgever gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug beschadigd, voorzijde omslag bijna los. € 65 * In een bespreking van Van de Woestijne's Zon in den rug (1924) merkte Nijhoff op: 'Er is nog steeds geen dichter in Vlaanderen die naast hem staan kan'. To the happy few 12. Van Dijk 105.

155 WOOLF, Virginia Three Guineas. Londen, The Hogarth Press, 1947. Linnen met stofomslag. 332 p. Geïllustreerd met foto's. Latere druk. Rug omslag ernstig verbruind. € 10

antiquariaat FOKAS HOLTHUIS Fokas Holthuis Paul Snijders Nick ter Wal Daal en Bergselaan 78 NL – 2565 AG Den Haag telefoon 070 – 346 6020 www.fokas.nl fokas@fokas.nl www.fokas.nl/paulbooks paulsn@ziggo.nl NL74 INGB 0005 3222 42 NL78 ABNA 0423 6268 68 KvK Haaglanden 10041294 BTW NL 8103.27.910.B01 * Prijzen zijn in euro's * Verzendkosten zijn voor rekening van de koper * Betaling binnen 14 dagen op één van onze rekeningen * Wij behouden ons het recht voor pas te leveren na betaling Illustratie voorzijde: nummer 77 in deze catalogus Illustraties achterzijde: nummers 151, 96, 45, 129, 135, 77, 9 en 86 in deze catalogus Meer afbeeldingen van boeken en documenten uit deze catalogus staan op www.fokas.nl 'Collectie Nijhoff' © Ingmar Heytze, Utrecht Bij het samenstellen van deze catalogus is gebruik gemaakt van M. Nijhoff, Verzameld werk II. Kritisch en verhalend proza (1961 – online op dbnl.nl); M. Nijhoff, Gedichten. Historischkritische uitgave, verzorgd door W.J. van den Akker en G.J. Dorleijn (1993); M. Nijhoff, Verzamelde gedichten. Editie W.J. van den Akker en G.J. Dorleijn (2001 – online op dbnl.nl); M. Nijhoff, Brieven aan mijn vrouw. Samengesteld en ingeleid door Andreas Oosthoek (1996) en Marja Pruis, De lieflijke hel van het Hollandse binnenhuisje. Leven en werk van A.H. Nijhoff (1994).

Van deze catalogus werden 10 luxe-exemplaren gedrukt op gevergeerd papier en gebonden in linnen. Elk luxe-exemplaar werd voorzien van een losse, door de dichter genummerde en gesigneerde laserprint van 'Collectie Nijhoff'. De titel van het gedicht en de ondertekening zijn gezet uit de door J.H. Moesman ontworpen letter Petronius.

september 2017

www.fokas.nl