Folia63

Wouter Hanegraaff Roem

De Simodont Sport

‘Pseudoprof’

Tandarts 2.0

Bent u al geSpeld?

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 20-11-2009

Nummer 12

Pieter Lakeman

UvA-stiefkind

SPOT ON! EraSmuS uNivErSiTEiT

OPEN Dag

26 november 17.00 - 21.00 eur.nl/master/opendag

Global Apollo Experience 2010 Bij Allen & Overy organiseren we trajecten die je net iets verder brengen. Zoals de Global Apollo Experience.

Een business course waarbij je écht kennis maakt met onze werkzaamheden, sfeer en mensen.

Een business course waarbij je écht kunt laten zien wat jij in huis hebt!

Wat? Een programma ter aanvulling op je studie en ter voorbereiding op de commerciële advocatuur.

Tevens maak je in je eigen tijd een aantal individuele opdrachten zodat je kunt laten zien wat jij kan!

Je kunt deelname aan de Global Apollo Experience vergelijken met het volgen van een extra vak.

Eens in de 2 weken volg je op maandagmiddag college van een partner waardoor je kennis maakt met alle praktijkgroepen. Eens in de maand krijg je een vaardigheidstraining op vrijdagmiddag om je op persoonlijk vlak verder te ontwikkelen. In totaal 10 colleges en 5 vaardigheidstrainingen in de loop van 5 maanden.

Wie? De Global Apollo Experience is bedoeld voor 3e en 4e jaars studenten Nederlands recht, fiscaal recht of notarieel recht.

Interesse en inschrijven Kijk voor uitgebreide informatie over de Global Apollo Experience op www.werkenbijallenovery.nl of neem contact op met Paula ter Beek, 020-674 1708.

De VU biedt voor Nederland een aantal unieke masters op het gebied van de oudhe onderzoeksmaster Oudheidstudies, Oudheidkunde en Erfgoedstudies*.

Wanneer?

De Global Apollo Experience start op 8 maart 2010 en eindigt op 29 juli 2010.

De kick-off van 3 dagen vindt plaats bij ons op kantoor in Amsterdam en een Europese vestiging van Allen & Overy. De intensieve en spetterende afsluiting is in juli in Rome.

Waar?

Allen & Overy Amsterdam, Milaan, Madrid, Frankfurt, Parijs, Praag, Londen, Hamburg en Rome.

Naast deze colleges en trainingen werk je samen met jouw groepje aan diverse groepsopdrachten in het kader van een internationale overname en in competitie tegen de andere groepjes.

Stuur je gemotiveerde inschrijving met cv, cijferlijst en digitale pasfoto naar paula.terbeek@allenovery.com. Je kunt je inschrijven t/m 1 februari 2010.

Allen & Overy Amsterdam is een juridisch dienstverlener die 450 medewerkers telt deel uitmaakt van een internationaal kantoor met wereldwijd 31 vestigingen ruim 5.000 collega’s.

Heb je een bachelor in Archeologie, Geschiedenis, Assyriologie of Griekse en Latijnse taal en cultuur en wil je je onderscheiden Kom dan voor een master naar de Vrije Universiteit Amsterdam. © Allen & Overy LLP 2009 I CS909101

Alle kennis rond de oudheid is gebundeld in een speciale afdeling, CS909101 - 114mm x 71mm (B&W).indd 1 waar onderzoek en opleidingen samenkomen.

28-10-2009 12:02:22

Folia adv 114x71.indd 1

12/11/09 17:59:48

Kijk voor meer informatie over het onderzoek en de (unieke) masteropleidingen Archeologie, Griekse en Studenten Latijnse taal en cultuur, Erfgoedstudies, Oudheidkunde en Oudheidstudies op www.let.vu.nl/oudheid.

50% * Betreft ook het meer recente erfgoed. Tevens toegankelijk voor kunsthistorici en sociaal-geografen. korting Greenpeace is een onafhankelijke internationale milieuorganisatie die door onderzoek, overleg en acties werkt aan een ■ Surf naar volkskrant.nl/studenten duurzaam evenwicht tussen (dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar) mens en milieu.

Neem een abonnement

PHP Webdeveloper Travelsites gezocht Herengracht A’dam

SPAANS

Australie.nl, Afrika.nl, Azie.nl, etc

LEER JE BIJ ANIMO ACADEMIA DE ESPAÑOL

Goedbetaalde parttime bijbaan (2 dgn): 22 EUR p/u www.addmissions.nl/vacatures of 020 5141361

volkskrant.nl/studenten

Contactpersoon: Berk Bakay

Cursussen in Amsterdam en Spanje Bel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl voor alle informatie.

Greenpeace zoekt voor een eigen promotieteam in Groot-Amsterdam 081020 Vk_stud abo zw 235_173.indd 1

20-10-2008 14:20:00

Come to the So at Jun

12-16 uur per week

Wij bieden persoonlijke begeleiding vanuit ons kantoor, een goed salaris en aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden.

Voor meer informatie: www.greenpeace.nl/vacatures of neem contact op met Sandra Janssen 020 524 93 21, sjanssen@greenpeace.nl

(Junior) jurist Haarlem

www.greenpeace.nl

Donateurwervers & Teamleiders m/v

ijs* r p n e t studen

“How mu education wo

Functie: De jurist heeft tot taak de gerechtelijke procedures met betrekking tot de incassozaken op een kwalitatief goede en efficiënte wijze te voeren. Daaronder valt het voorbereiden, opstellen en controleren van conclusies en akten; het opstellen van verzoekschriften; het bijwonen van zittingen; het beoordelen en presenteren van vonnissen aan de opdrachtgever, enzovoorts.

Het bedrijf: Het deurwaarderskantoor, met incassowerkzaamheden, adviseert en ondersteunt ten behoeve van het bedrijfsleven, de overheid, vele woningbouwverenigingen over alle aspecten van debiteurenbeheer en incasso voor het westelijke deel van Nederland. Boeder CS onderscheidt zich door een maatwerk, marktgerichte dienstverlening voor haar opdrachtgevers.

Functie-eisen: • grotendeels afgeronde studie Nederlands Recht; • Goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid, beheersing van de Nederlandse taal; • Goede sociale en communicatieve vaardigheden en goed kunnen argumenteren; Vooruitzichten: In eerste instantie ga je aan de slag op basis van een jaarcontract. Bij gebleken geschiktheid wordt er na een bepaalde periode een vast dienstverband aangeboden.

Bij de functie hoort een goed salaris, afhankelijk van kennis en ervaring. De secundaire arbeidsvoorwaarden worden voor zover mogelijk aangepast op de individuele omstandigheden.

Solliciteren: stuur je CV en motivatie naar oscar@boeder.nl met als subject Junior Jurist.

With a mast at Maastricht U answer imp Visit www mo

inhoud Adieu fantoomhoofden

Foto: Bram Belloni

erscheiden?

De Simodont

COR

nieuws

De Simodont Sport

‘Pseudoprof’

Tandarts 2.0

Pieter Lakeman

UvA-stiefkind

Bent u al geSpeld?

Richt pijlen op vierde geldstroom..................... blz. 4 “Do tolls reduce traffic jams?”

Sorbon

“Is youth unemployment Op de schopstoel............................................ blz. 4 a scar for life?”

Wouter Hanegraaff Roem

Nummer 12

Amsterdamse peuterjuffen

ome to the Social Economics Sport Introduction at June 18 in Maastricht.

Moet uit het verdomhoekje van de UvA ............. blz. 8

Coververhaal

De makers van online satirisch magazine De Speld ......................................... blz. 20

Roem DSB-killer Pieter Lakeman............................. blz. 23

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, Weekgast 19, Annonces 22, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

Cover: Jochem (r) en Melle van den Berg, hoofdredacteuren van De Speld, foto: Fred van Diem Bij Havana en Folia is plaats voor drie

leerlingredacteuren Als leerlingredacteur werk je drie dagen per week (0,6 fte). Je draait mee op de redactie, je schrijft nieuwsberichten voor Havana en/of Folia en voor de websites van beide bladen. Verder doe je interviews en verricht je andere journalistieke taken.

Meer informatie: Paul van de Water (hoofdredacteur Havana) p.l.van.de.water@hva.nl of Jim Jansen (hoofdredacteur Folia), jfj@folia.uva.nl Datum indiensttreding: 1 januari 2010.

Sollicitatiebrieven voorzien van een cv en een korte motivatie kun je richten aan mededelingen@folia.uva.nl Vermeld in je brief duidelijk of je solliciteert op de vacature van Havana of Folia.

Zie www.folia.nl voor de volledige vacaturebeschrijving.

Colofon

Onlangs figureerde Irene de Jong, hoogleraar Oudgriekse taal en letterkunde in onze rubriek Het beste.

Ze vertelde daarin wat haar favoriete boek was, welke krant ze las en aan welk hebbeding ze bijzonder gehecht was. Onder het kopje ‘afknapper’ werd Folia genoemd. Volgens De Jong is Folia niet meer dan een spreekbuis van het Maagdenhuis – die er ook nog akelig glossy uitziet. En haars inziens was Folia ‘vroeger’ vele malen beter. Hoewel het soms harde woorden zijn, ben ik blij met de mening van anderen over Folia (ook al was mevrouw De Jong niet bepaald lovend en ben ik het er geheel niet mee eens). En ze is niet de enige met kritiek op Folia. Ik sprak deze week een eerstejaars rechtenstudent die de eerste maanden van het studiejaar trouw elk nummer las, maar nu is afgehaakt. De reden? De layout is zo saai.

Nu valt over smaak niet te twisten, maar ik hoor wel vaker dat de look and feel wel wat swingender mag.

Ook op de redactie hebben we over dit onderwerp inmiddels de nodige discussies gevoerd en momenteel is een art director drukdoende met de restyling van blad en site. In het eerste nummer van 2010 ziet u het resultaat.

Tot slot werd ik deze week ook uit het Maagdenhuis op de hoogte gebracht van ‘de status’ van Folia. Deze mannelijke informant, zeker niet de hoogste baas, maar wel van invloed op kleine en grote processen, wist me te vertellen dat hij Folia nog nooit met zoveel lol had gelezen. Op zich kan dat een goed teken zijn, want het Maagdenhuis betaalt Folia en je moet nooit de hand bijten die je voedt. Toch zat de opmerking me niet lekker.

De laatst tien nummers heeft de redactie vooral geschreven over interessante promoties, belangwekkend onderzoek en opvallende studenten. Zelden hebben we de afgelopen maanden de vinger echt op de zere plek gelegd, terwijl dat juist een van de taken van Folia moet zijn. Daarom kijk ik uit naar het stuk van een van onze onderzoeksjournalisten over transparantie binnen de UvA. Want hoewel de universiteit zich graag afficheert als open en transparant, is het tegengestelde vaak waar. Juist in hoofdpijndossiers als alle nieuwbouwplannen en de samenwerking met de HvA zou meer openheid een vereiste moeten zijn. Ik kijk uit naar het artikel.

De Jong is niet de enige die kritiek heeft op Folia

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 20-11-2009

“How much is Zijn an extra year slecht inoftaal ............................................ blz. 5 education worth on the labor market?”

With a master in “Social Economics” Interview t Maastricht University you will be able to Hanegraaff, answer importantWouter social questions. hoogleraar Westerse esoterie ..........................blz. 10 Visit www.socialeconomics.nl for more information.

Transparant

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia.uva. nl, Website: www.folia.nl, Uitgever: Stichting Folia Civitatis, Redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker, Medewerkers aan dit nummer: Jaron Beekes, Bram Belloni, Bob Bronshoff, Niels Carels, Fred van Diem, Louise O. Fresco, Lorianne van Gelder, Julie de Graaf, Cees Heuvel, Marc van der Holst, Arjan Roodink, Won Tuinema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana redactie: Sanne van Baar (stagiair), Jobien Groen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com, Abonnement: E46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Folia 12 | 3

Foto: Bob Bronshoff

e oudheid: .

Weg met de plastic tanden en de afdankertjes van de tandarts, want hier is de Simodont. Studenten tandheelkunde testen sinds kort de simulator, waarop ze virtueel leren boren. Dat gaat veel nauwkeuriger dan op de ouderwetse fantoomhoofden, en bovendien wordt alles wat de tandartsen in spe (fout) doen genadeloos geregistreerd door het systeem. blz.14

Check www.folia.nl voor een dagelijkse update van al het UvA-nieuws

Sorbon krijgt onvoldoende >Evaluatierapport over functioneren Sorbon lekt uit. >Rapport leidraad bij beslissing om contract met cateraar te verlengen of niet.

Cateraar Sorbon presteert onder de maat.

Dat staat in een uitgelekt rapport van de Monitorcommissie Cateringcontract waarin vertegenwoordigers van de UvA en de HvA zitting hebben.

In de tekst staat dat ‘de verrichte kwaliteitsmetingen op dit moment niet voldoen aan de afgesproken normen’.

Daardoor wordt voor UvA en HvA ‘een feitelijke en juridische basis’ gecreeerd om voor 1 januari 2010 het contract op te zeggen. Aan het huidige contract, dat loopt tot 1 januari 2011, is een opzegtermijn van één jaar verbonden, waardoor er tussen nu en zes weken besloten moet worden door te gaan of niet.

Een slechte evaluatie helpt doorgaans niet bij contractverlenging, maar of het contract inderdaad niet zal worden verlengd hangt

af van wat het College van Bestuur met het rapport doet. Het CvB laat zich daarbij adviseren door verschillende afdelingen, maar die houden hun kaken stijf op elkaar als het gaat om de vraag wat te doen met Sorbon. De Centrale Ondernemingsraad verwijst naar de vertrouwelijkheid, de directeur van het Facilitair Centrum verwijst naar de persvoorlichter. Die laat weten dat

hier teruglees.’ De Centrale Studentenraad geeft Sorbon in zekere zin het voordeel van de twijfel. Woordvoerders van de CSR zeggen dat het contract ‘niet verlengd’ moet worden, maar dat wat hun betreft Sorbon ‘wel opnieuw’ een kans zou moeten krijgen mocht het komen tot een openbare aanbesteding.

Volgens het rapport ontbreekt het Sor-

Binnen zes weken valt er een besluit over het lot van de cateraar het tegenover de medezeggenschapsorganen en tegenover Sorbon ‘niet netjes’ zou zijn om nu al op het rapport te reageren.

De operationeel directeur van Sorbon Jørgen Vestjens heeft vorige week tegen het HvA-blad Havana gezegd dat hij zich ‘niet herkent’ in het geschetste beeld. Vestjens: We leggen regelmatig cijfers voor aan de betrokken afdelingen van de HvA en de UvA. Die stroken niet met de tekst die ik

bon aan financieel perspectief voor de toekomst en aan commercieel inzicht. Voor de toekomstige inzet ten aanzien van het naleven van het contract wordt gevreesd.

Ook zou bij bacteriële controles de wettelijke norm niet zijn gehaald. In het rapport staat verder dat ‘uit klanttevredenheidsmetingen’ blijkt dat Sorbon ‘niet voldoende op de wensen en behoeften van de doelgroep aansluit.’ (DW)

Meer aandacht voor vierde geldstroom >Centrale Ondernemingsraad houdt congres over toekomst universiteit. >Initiatiefnemer en econoom Roel van der Voort wil binnen de UvA meer aandacht voor de vierde geldstroom.

Er moeten binnen de UvA meer inkomsten gegenereerd worden uit de zogenoemde ‘vierde geldstroom’.

Dat zegt econoom Roel van der Voort, lid van het bestuur van de Centrale Ondernemingsraad (COR), die het onderwerp prominent op de universitaire agenda wil krijgen en er daarom deze week een congres over organiseert. ‘De aanleiding voor het congres is tweeërlei. Ten eerste de afgelopen zomer verschenen Kaderbrief van de UvA. Daarin was toch de grote lijn dat de UvA de komende ja-

ren verder moet bezuinigen door teruglopende financiering door het Rijk. Daar moet een oplossing voor komen. Ten tweede bracht ik zelf afgelopen zomer een bezoek aan de universiteit van Leuven, waar je de vierde geldstroom al volop in praktijk ziet.’

Universiteiten worden rechtstreeks gefinancierd door het Rijk (de eerste geldstroom), via organisaties als NWO (de tweede geldstroom) en via contractonderzoek (de derde geldstroom). Bij contractonderzoek wordt er een contract afgesloten met een opdrachtgever om tegen betaling een onderzoek te verrichten. Van der Voort: ‘De vierde geldstroom werkt andersom: er wordt eerst onderzoek gedaan en daarna wordt het reeds verrichte onderzoek verkocht. Het Bureau Kennistransfer van de

Quick scan Nederlanderschap >Twee ton voor onderzoek naar relatie tussen genetische en socio-culturele identiteit.

De relatie tussen de genetische code en de sociaal-culturele identiteit van Nederlanders is het onderwerp van onderzoek van Amade M’charek, waarvoor zij 200.000 euro subsidie voor ontvangt van het Center for Society and Genomics.

M’charek, uhd bij sociologie en antropologie: ‘Tot nu toe is identiteit altijd gezien als een puur sociologisch verschijnsel; het feit dat je je bijvoorbeeld als Nederlander identificeert, máákt je identiteit. Maar nu de genetica ook buiten de muren van de laboratoria steeds belangrijker wordt, wordt het interessant om het begrip “identiteit”, en dit geval “Nederlanderschap”, ook vanuit die hoek

4 | Folia 12

onder de loep te nemen.’ Er wordt veel onderzoek gedaan naar identiteit en Nederlanderschap, maar met name vanuit een culturele invalshoek. M’charek wil nu de relatie onderzoeken tussen de socio-culturele en de genetische identiteit van de Nederlander. ‘Je kunt het zien als een soort quick scan: wanneer is de genetica dominant, wanneer de sociaal-culturele aspecten. Hoe functioneren de processen van het ‘maken’ van identiteiten, en hoe interacteren die processen met elkaar? Op die vragen zoek ik een antwoord.’ M’charek schuwt daarbij het begrip ‘ras’ niet. ‘Uit politieke correctheid spreken we niet meer over ras, maar over cultuur, alsof dat niet discriminerend kan werken. Ik wil juist wél uitzoeken welke rol het begrip ras speelt in de genetica en in de processen van identiteitsvorming.’ (FMG/FB)

UvA houdt zich daar nu al mee bezig, maar hun scope is te beperkt en te weinig ingedaald in de faculteiten. Begrijp me goed: zij doen heel goed werk, maar het is een afdeling zonder wetenschappers, terwijl die juist het onderzoek doen. In Leuven zag ik dat wetenschappers zich volop bezighouden met de verkoop van reeds verricht onderzoek. Als we zo gaan werken denk ik dat de commerciële tak van de Amsterdam Business School zijn omzet in vijf jaar kan verdubbelen.’ (DW) Wie wil deelnemen aan het congres op 20 november kan zich melden via cor@uva.nl

De stelling op folia.nl ging afgelopen week over de studiebeurs. De stelling luidde: Minister Plasterk wil studenten die nog thuis wonen en ten onrechte een uitwonende studiebeurs ontvangen, gaan beboeten.

• En terecht! Die fraudeurs maken misbruik van onderwijsgelden – 81,2% • Wat een onzinplan, laat Plasterk liever zijn collega Van der Laan aansporen iets te doen aan het woningtekort – 17,7% • Studenten? Het schijnen vooral veel mbo-scholieren te zijn die frauderen, die moet je sowieso van studiefinanciering uitsluiten – 0,9% • Een boete voor frauderende studenten?

Een boete voor bezuinigende ministers van Onderwijs lijkt me veel beter – 0,2% Totaal aantal respondenten: 1743

doctor

nieuws

Sociaal geograaf Wouter van Gent promoveert deze week op een onderzoek naar de vernieuwing van stedelijke buurten.

Waarom dit onderzoek?

‘Stadsvernieuwing en vooral de vernieuwing van woonbuurten zoals de Bijlmer of NieuwWest staat hoog op de politieke agenda van bestuurders. Er wordt vaak aangenomen dat als je in zo’n buurt woont dit een negatieve impact heeft op de bewoners. Beleidsmakers vinden vaak dat zo’n wijk dan allerlei demografische en fysieke veranderingen moet ondergaan om die buurt te verbeteren. Ik heb willen onderzoeken in hoeverre de overheid daartoe is staat is.’

Hoe maak je een zwarte wijk weer (gedeeltelijk) wit?

‘Zo expliciet heb ik dat niet onderzocht.

Ik heb in een (internationaal) vergelijkend onderzoek vooral gekeken naar de context waarbinnen beleid wordt geformuleerd om de buurtvernieuwing te realiseren. Naast de vernieuwing van Nederlandse buurten heb ik gekeken naar buurten in Zweden, Engeland en in de Spaanse deelstaat Catalonië. Allemaal verzorgingsstaten, zij het van een ander type.’

Waarom worden buurten opgepimpt?

‘Daarbij spelen vier argumenten een rol. In de eerste plaats heerst er morele paniek onder beleidsmakers dat als ze niets aan die buurten doen, dit zou leiden tot zedenverval onder jeugdigen. De paniek over straatjongens en “breezersletjes” zijn hiervan voorbeelden.

Daarnaast speelt de ideologie van het eigen woningbezit een belangrijke rol en het idee van de sociale rechtvaardigheid binnen een verzorgingsstaat. Ook blijkt dat lokale (buurt) managers het vaak belangrijk vinden dat problemen verspreid worden over meerdere buurten en niet één buurt de zwartepiet krijgt toegespeeld.’

Etnische diversiteit wordt vaak genoemd als voorwaarde voor een geslaagde buurtvernieuwing. Vinden buurtbewoners dat ook?

‘Uit mijn onderzoek blijkt dat een gemengde populatie van de wijk niet een voorwaarde is voor de mate waarin mensen tevreden zijn over hun vernieuwde buurt. Tevredenheid met de woning is wel een noodzakelijke voorwaarde voor de zogenoemde “buurtsatisfactie”, evenals de kwaliteit van de leefomgeving en de sociale cohesie binnen een buurt.’

Hoe komt Nederland ervan af in vergelijking met de drie andere gebieden?

‘Wij zijn erg goed in het maken van mooie buurtjes. Dat komt vooral door het stelsel van woningcorporaties: grote conglomeraten van huizenbezitters met vaak veel geld. Daarmee kan de overheid veel makkelijker onderhandelen over buurtvernieuwing dan bijvoorbeeld in Barcelona. Daar zijn veel buurten in handen van een groot aantal individuele eigenaren, wat het onderhandelen lastig maakt.’ (DW) Wouter van Gent, Realistic Regeneration.

Housing Contexts and Social Outcomes of Neigbourhood Interventions in Western European Cities. Promotie:19 november.

kort

nieuws

Taalbeheersing leidsters ‘voorscholen’ ondermaats >Hoogleraar Folkert Kuiken deed onderzoek onder vierhonderd leidsters van Amsterdamse ‘voorscholen’. >Voor het lezen haalde meer dan veertig procent de minimumnorm niet.

In opdracht van de gemeente Amsterdam deed hoogleraar Nederlands als tweede taal Folkert Kuiken onderzoek naar de taalbeheersing van leidsters op Amsterdamse voorscholen.

Op deze scholen worden jonge kinderen met een taalachterstand voorbereid op het basisonderwijs. Met zijn team toetste Kuiken zo’n vierhonderd leidsters op hun spreek-, schrijf- en leesvaardigheid. Bijna de helft zakte op een van de drie toetsen.

Kuiken: ‘Van tevoren hadden we een minimumnorm vastgesteld waaraan de leidsters in ieder geval zouden moeten voldoen.

Deze norm zit op een niveau dat ongeveer het midden houdt tussen het niveau van een native speaker en dat van iemand die een inburgeringscursus heeft gevolgd.’

De spreekvaardigheid van de leidsters bleek het beste ontwikkeld, slechts drie procent voldeed niet aan de minimumnorm. De andere vaardigheden waren beduidend slechter. Voor het schrijven haalde ruim twintig procent van de leidsters de minimumnorm niet en voor het lezen was dit zelfs meer dan veertig procent Kuiken: ‘Kinderen op voorscholen komen daar juist om hun taalvaardigheid te verbeteren. Als ze het daar dan

Vanaf volgend jaar mogen ouders hun volwassen kinderen vijftigduizend euro belastingvrij schenken, als dat geld aan een studie wordt besteed. Dat is het gevolg van een amendement van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Ernst Cramer (ChristenUnie) bij de nieuwe successiewet die CDA-staatssecretaris De Jager van ­Financiën onlangs in de Kamer verdedigde. Ouders moeten hun kinderen een studiefonds kunnen geven, en daar moet de Belastingdienst afblijven, aldus de kamerleden. Een grote meerderheid steunde de twee: niet alleen de regeringspartijen, maar ook GroenLinks, VVD, PvdD en Verdonk.

Volgens de staatssecretaris zou echter ‘niet te controleren’ zijn of het geld inderdaad aan de studie wordt besteed, maar hij moet het amendement nu toch uitvoeren. Er zitten wel enige beperkingen aan het studiefonds. De kinderen mogen niet ouder zijn dan zesendertig jaar, de schenking moet notarieel worden vastgelegd en ‘aantoonbaar’ aan een opleiding worden besteed. Overigens kunnen ouders het geld ook belastingvrij schenken als hun zoon of dochter een woning wil kopen. Maar het is kiezen: of een huis, of een studie. (HOP)

Jaron Beekes niet goed leren, is het heel moeilijk om dit in de toekomst nog te verbeteren. Gelukkig heeft de gemeente besloten de leidsters die zijn gezakt voor onze toetsen op bijscholing te sturen.’

Pas aan het einde van dit schooljaar zal blijken of de bijscholing het gewenste effect heeft gehad. De leidsters zullen dan weer worden getoetst om te kijken of hun taal-

vaardigheid verbeterd is. Kuiken: ‘Het zou heel goed zijn als blijkt dat de leidsters na de bijscholing vooruit zijn gegaan, maar als ze zijn blijven steken dan moeten hun werkgevers daar conclusies uit trekken. Het zijn natuurlijk allemaal mensen die heel leuk met kinderen omgaan, maar in deze functie draait het nu eenmaal vooral om taalvaardigheid.’ (Julie de Graaf )

Geesteswetenschappen De tien geesteswetenschappelijke faculteiten van Nederland ontvangen voor 2009 en begin 2010 in totaal twee miljoen euro aan extra steun. De in financiële nood verkerende geesteswetenschappen mogen de extra subsidie gebruiken voor het verbeteren van hun onderwijsaanbod, het oplossen van onderwijs- en onderzoeksknelpunten, het stimuleren van talent en de scholing van zittend personeel.

Het besluit tot steun aan de faculteiten volgde op het rapport van een commissie onder voorzitterschap van burgemeester Job Cohen, dat eind vorig jaar uitkwam.

De extra subsidie loopt op tot structureel 15 miljoen euro in 2011. Van het totale bedrag krijgt de UvA 317.000 euro toebedeeld. (HOP)

AUC lanceert online magazine

Foto: Arjan Roodink

>Het Amsterdam University College heeft vanaf deze week een eigen magazine. >The RE:spondent verschijnt vijf keer per jaar.

Dinsdag 10 november vond de officiële lancering plaats van The RE:spondent, het magazine van het Amsterdam University College (AUC).

The RE:spondent zal vanaf december vijf keer per jaar worden uitgebracht en de studenten van het AUC in het Engels voorzien van ‘al het interessants in de wereld’, vertelt hoofdredacteur en AUC-studente Stella Toonen. ‘We gaan nieuws brengen in drie categorieën: de AUC-campus, lopende zaken in Amsterdam en wereldgebeurtenissen.’ Dit brede scala aan onderwerpen zal online worden uitgelicht, het magazine hanteert namelijk een no printing policy. Toonen: ‘Niet drukken is beter voor het milieu, en we kunnen onze artikelen makkelijker verversen.’

Om het verschijnen van de aankomende eerste editie luister bij te zetten vond er op de AUC-campus een matig bezochte paneldiscussie plaats met mediahoogleraar Joyce Goggin, Ad-Valvasredacteur Peter Breedveld en enkele redacteuren van The RE:spondent. De vraag was hoe ver journalisten kunnen gaan bij het vergaren van nieuws, en of hun bevindingen doorgaans als betrouwbaar moeten worden

Weinig respons bij de lancering van The RE:spondent

ingeschat. Breedveld trok meteen fel van leer: ‘Journalisten zouden geen speciale wetten en regels opgelegd mogen krijgen van bovenaf. Zelfregulering is afdoende en bovendien hebben zowel journalisten als mediaconsumenten hun eigen verantwoordelijkheid.’

AUC-student Sander Tordoir waarschuwde echter voor de commerciële belangen die veel media dienen. ‘Mooie beelden verko-

pen. Toen het standbeeld van Saddam in 2003 omver werd getrokken nam CNN alleen de juichende Irakezen in beeld, de demonstranten werden uit het frame gelaten.’

Goggin wees ook op het gevaar van stemmingmakerij in vooral de Amerikaanse media. ‘Ik ben geschrokken van hoe kranten en nieuwskanalen in de grootste democratie ter wereld achter het regeringsbeleid aanlopen.’ (Tim Verlaan)

Schenking

Beurspromovendi Kamerlid Boris van der Ham (D66) heeft minister Plasterk gevraagd promovendi niet langer als aio in dienst te nemen, maar als student (lees: beurspromovendus) te beschouwen. Dan zou volgens van der Ham het aantal promovendi met dertig procent kunnen stijgen. Het voorstel van Van der Ham heeft alom tot verbazing geleid omdat het haaks staat op het idee promovendi als werknemer te beschouwen. Er wordt al jaren gesteggeld over de rechtspositie van promovendi en een kamermeerderheid – inclusief D66 – steunde dit jaar de lijn van de minister dat ze in beginsel als werknemer moeten worden beschouwd.

D66 lijkt daar nu op terug te komen.

(HOP)

Folia 12 | 5

Foto: Arjan Roodink

in beeld

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het Allard Pierson Museum (APM) voer afgelopen weekend een replica van een oude Romeinse platbodem over de Amstel. De rondvaarten waren gratis, duurden een halfuur en waren steeds vol. Aan boord was een Romeinse koopman of koopvrouw aanwezig die vertelde over het leven aan boord van een binnenvaartschip in de Oudheid. Dit hele collegejaar vinden er nog activiteiten plaats in het APM ter gelegenheid van het jubileum. (DW)

promoties

prikbord Nieuws voor deze pagina? Mail naar: redactie@folia.uva.nl

AMC Vrolik Er is een boek verschenen over het in het AMC gevestigde Museum Vrolik: het boek Verzamelaars van vorm geeft een impressie van wat er in het museum allemaal te zien is. Museum Vrolikianum was in de negentiende eeuw een begrip onder medici en wetenschappers uit binnen- en buitenland. Op bezoek in Amsterdam kwamen ze zich maar al te graag vergapen aan de vijfduizend preparaten die vader en zoon Vrolik, beide hoogleraar aan het Atheaneum Illustre, bijeengebracht hadden.

Een verzameling die reikte van curieuze misgeboorten tot de skeletten van gezonde en zieke mensen en van allerhande vreemde en minder Te diep in het glaasje gekeken vreemde dieren. In het boek belichten Laurens de Rooy, Luuc Kooijmans, Annet Mooij en Roelof-Jan Oostra de geschiedenis van de Amsterdamse anatomische verzameltraditie.

FdR Mr Leather Pieter Claeys (27), medewerker van het Instituut voor Informatierecht (IViR), is in Rome verkozen tot Mister Leather Europe 2009. Claeys, liefhebber van de leerscene binnen de homoseksuele subcultuur, deed aan de verkiezing mee op voordracht van de Motor Sportclub Amsterdam. Het is de eerste keer dat een Nederlandse leerman – overigens met de Belgische nationaliteit – de titel in de wacht sleept. Om een land te vertegenwoordigen hoeft een deelnemer er slechts woonachtig te zijn. Claeys is nu een jaar lang ambassadeur van De leerman in volledige uitrusting de Europese leerscene en vertegenwoordigt Nederland eind mei 2010 op de International Mister Leather-verkiezing in Chicago. De kandidaten werden beoordeeld op drie onderdelen: uiterlijk, een interview en een act. Tijdens de act hield Claeys een videopresentatie waarin hij een betoog hield voor tolerantie, acceptatie en diversiteit. Claeys maakte eerder een scriptie over de geschiedenis van de leerscene. Hij publiceert informatie uit zijn onderzoek op zijn website www.lthr.nl

Maagdenhuis Studentenartsen De studentenartsen van de UvA en de HvA, die samen met de huisartsen van de Oude Turfmarkt aan studenten huisartsenzorg bieden, willen hun diensten verbeteren en gaan daarom nog dit jaar een accreditatietraject starten waarbij de kwaliteit van de organisatie en van de medisch zorg nauwgezet onder de loep wordt genomen. Het traject is door het Nederlands Huisartsen Genootschap ontwikkeld. De accreditatie is een kwaliteitsinstrument dat op dit moment in veel Nederlandse huisartspraktijken al wordt gebruikt. De studentenartsen hopen komende zomer hun ‘ster’ te hebben.

Foto: Arjan Roodink

Studentenfestival Het Amsterdams Studentenfestival, dat komend jaar plaatsvindt op 4 en 5 juni, is ingekort van vier dagen naar twee dagen. Het festival wordt georganiseerd in en rond de Oudemanhuispoort en niet meer op verschillende locaties in de hele stad. ‘We gaan terug naar één locatie, rondom Oudemanhuispoort, net zoals vroeger,’ zegt voorzitter en festivalcoördinator

Pamela Cuparo. ‘Dat zorgt ervoor dat de disciplines in twee dagen kunnen worden afgewerkt.’ Cuparo bestrijdt dat het om een geldkwestie zou gaan. Het Amsterdams Studenten Festival is een jaarlijks festival dat wordt georganiseerd door studenten van de UvA, HvA en VU.

FMG Massamedia Massamedia bepalen voor een groot deel de politieke agenda in westerse landen en zijn daarmee het kompas waarop politici varen. Althans, zo wordt alom gesuggereerd.

Communicatiewetenschapper Rens Vliegenthart gaat onderzoeken of de macht van de media werkelijk zo groot is, en door welke factoren deze invloed wordt bepaald. Hij ontving van NWO een Veni-subsidie van €250.000 voor een driejarig onderzoek in vier verschillende landen: Nederland, België, Duitsland en Groot-Brittannië. ‘Massamedia hebben zeker invloed op de parlementaire besluitvorming, maar het is de vraag hoe groot deze invloed is, onder welke omstandigheden die invloed het grootst is en welke factoren daarop invloed hebben,’ aldus Vliegenthart.

FNWI Klei UvA-wetenschappers onder leiding van Daniel Bonn hebben, samen met collega’s uit Frankrijk en Noorwegen, een verklaring gevonden voor het feit dat aardverschuivingen zo moeilijk te voorspellen zijn.

Met een nieuw model zijn snelheid en lengte van aardverschuivingen beter te verklaren. De bevindingen van het onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in Physical ReQuick clay-aardverschuiving in Noorwegen view Letters. Per jaar vallen er door aardverschuivingen tientallen slachtoffers. Daarnaast veroorzaakt dit natuurverschijnsel ook nog grote materiële schade. Het voorspellen is erg moeilijk gebleken: de aardverschuivingen gaan over het algemeen sneller en verder dan de bestaande modellen aangeven. Bonn c.s. stellen een model voor dat ze getest hebben op Noorse quick clay (snelle klei).

FEB Sint Op woensdagmiddag 2 december rond drie uur komt Sinterklaas met zijn Pieten op bezoek bij de economische faculteit. Hij heeft die dag speciaal vrijgemaakt om de kinderen van de FEBmedewerkers een cadeautje te geven in zaal E 0.20. Vanzelfsprekend wenst hij daarbij uitbundig toegezongen te worden door medewerkers en kinderen. Medewerkers die hun kind op schoot bij Sinterklaas willen zien zitten kunnen hun kind deze week nog aanmelden voor het feest via de afdeling Marketing en communicatie (mc-feb@uva. nl). Het feest is bedoeld voor Oersint Bram van der Vlugt stuurt een kinderen tot en met zeven hulpcollega jaar. Oudere broers of zusjes mogen natuurlijk meekomen.

Zij kunnen in aanmerking komen voor het ‘hulppietenprogramma 2009’. Graag opgave van naam van de ouder, naam van het kind, aantal kinderen en leeftijd.

DINSDAG 24/11 10.00 uur: Nora Bijl - Geneeskunde The Role of Glycosphingolipids in Insulin Signaling.

Promotoren: Prof.dr. J.M.F.G. Aerts en prof.dr. A.K. Groen (RUG). (Agnietenkapel) 12.00 uur: Philip de Witt Hamer - Geneeskunde Glioblastoma – Between Bed and Bench.

Promotoren: Prof.dr. C.J.F. van Noorden en prof.dr. W.P. Vandertop. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Joris Haftka - Scheikunde Bioavailability of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons.

Promotor: Prof.dr. W.P. de Voogt.

(Agnietenkapel)

WOENSDAG 25/11 10.00 uur: Maria Nybondas - Rechtsgeleerdheid The Command Responsibility Doctrine in International Criminal Law and its Applicability to Civilian Superiors.

Promotor: Prof.dr. H.G. van der Wilt.

(Agnietenkapel) 12.00 uur: Simon van Gaal - Cognitieve neurowetenschappen Brain Mechanisms of Unconscious Cognitive Control.

Promotoren: Prof.dr. V.A.F. Lamme en prof.dr. K.R. Ridderinkhof. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Ron Schuring - Geneeskunde Determinants for the Development and Course of Leprosy.

Promotor: Prof.dr. W.R. Faber. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 26/11 10.00 uur: Laurens de Rooy - Geneeskunde Lodewijk Bolk en de bloei van de Nederlandse anatomie.

Promotoren: Prof.dr. A.F.M. Moorman en prof.dr. L.T.G. Theunissen (UU). (Aula) 12.00 uur: Joana Bogalho Teixeira Xavier Biologie Biodiversity and Phylogeography of Northeast Atlantic and Mediterranean Sponges.

Promotor: Prof.dr. S.J.B. Menken.

(Agnietenkapel) 14.00 uur: Pauline Kintz - Kunstgeschiedenis Alles was wir sehen ist ein Bild. Philipp Otto Runge.

Promotor: Prof.dr. J. Neubauer. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 27/11 10.00 uur: Irene Bronner - Geneeskunde Polymyositis and Dermatomyositis.

Promotoren: Mw. prof.dr. M. de Visser en prof.dr. J.H.J. Wokke. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Nienke Geerts - Scheikunde DNA-driven Assembly of Micron-Sized Colloids.

Promotoren: Prof.dr. D. Frenkel en mw. prof.dr. M. Dogterom (UL). (Agnietenkapel) 14.00 uur: Sebastian Nordhoff - Taalwetenschap A Grammar of Upcountry Sri Lanka Malay.

Promotor: Prof.dr. P.C. Hengeveld.

(Agnietenkapel)

ORATIE VRIJDAG 27/11 14.30 uur: Prof.dr. A.A.M. de Jong, bijzonder hoogleraar Nederlandse cultuurgeschiedenis, i.h.b. de studie der voorwerpen Vitrines vol verhalen. Museumcollecties als bron voor cultuurgeschiedenis. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231.

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 12 | 7

opinie

Het sporthart van de UvA Aan de UvA bestaat te weinig belangstelling voor onderwijs of onderzoek op sportgebied, vindt Ruud Stokvis. omheen gepraat, maar er is nu eenmaal niets aan te doen – sport is voor imbecielen’ en: ‘Het gymnastiekuur! Het was het uur waarop de twee of drie Neanderthalers van de klas, die de overige lesuren met lege ogen binnensmonds zaten te boogie-woogiën, tot leven kwamen’. Daarna ziet men dit thema regelmatig opduiken, in 2006 nog in het boek Lichamelijke oefening van Midas Dekkers. Het is iets voor een scriptie.

Er zijn tal van aanwijzingen dat de geringschatting voor sport die uit dit thema spreekt sterker is bij de

UvA dan bij de VU. De VU verwierf populariteit door de heruitvinding en innovatie van de klapschaats. Geen wedstrijdschaatser die meer zonder kan. Dergelijke prestaties zijn van de kant van de UvA niet bekend.

Terwijl de VU een nationaal en internationaal bijzonder succesvolle afdeling bewegingswetenschappen heeft, lijkt het erop dat bij de UvA, op een paar kleine uitzonderingen bij psychologie en rechten na, geen belangstelling voor onderwijs of onderzoek op sportgebied bestaat. De VU heeft bijzonder-hoogleraarspo-

Illustratie: Cees Heuvel

Toen basketbalster Shaquille O’Neal na een bezoek aan Griekenland gevraagd werd of hij het Parthenon bezocht had, zou hij geantwoord hebben: ‘I can’t really remember all the clubs we went to’. Het idee dat sport iets is voor dommen en onwetenden zou men een literair thema kunnen noemen. Het werd in 1970 vrij volledig behandeld door de toen bekende NRC ­Handelsblad-columnist Rudy Kousbroek. In een stuk met de titel ‘Elite’ schreef hij zinnen als: ‘Sport – het is niet een barmhartige waarheid, en er wordt vaak

Kraken, waarom niet?

Drie krakende studenten verweren zich tegen een opiniestuk van vorige week, waarin gesteld werd dat kraken diefstal is.

Naar aanleiding van een portret van ons als drie krakende studenten voelde VVD-fractiemedewerkster Hala Naoum Nehmé, zich geroepen in Folia 10 (30 oktober) een artikel te schrijven met de welluidende titel: ‘Krakers, schaamt u zich diep!’ Dit artikel probeert op omslachtige wijze aan te geven waarom krakers zich zouden moeten schamen. Na een introductie van een alinea besteedt mevrouw Nehmé ruim de helft van haar artikel aan het aanvallen van de jaren zestig en zeventig. Met onduidelijke uitwijdingen naar ondermeer Charles Manson, de RAF en het conflict Israël-Palestina schetst ze op Fukuyama-eske wijze een karikatuur van deze periode. Zo stelt ze onder meer: ‘destructie en (zinloos) militant activisme gaven zin aan het leven’. Deze ‘beschuldiging’ is hopelijk niet aan ons adres gericht, en lijkt ons ook voor de genoemde decennia schromelijk misplaatst.

8 | Folia 12

Los van het feit dat haar kenschets nogal kort door de bocht is, is ook de link tussen haar tirade en het onderwerp kraken nogal ondoorzichtig. Des te meer omdat kraken juist in de jaren tachtig haar hoogtepunt bereikte.

In de laatste twee korte alinea’s brengt mevrouw Nehmé twee argumenten naar voren waarom kraken verboden zou moeten worden. Ten eerste het eigendomsrecht-argument en ten tweede het argument van de verharding van de kraakbeweging. Eerst het laatste argument. In de documentaire Kraken, waarom niet? stelt Leen Schaap, politiecommandant in de regio Amsterdam-Amstelland, dat er geen verharding te zien is in de kraakbeweging. Het is opvallend dat dit argument altijd naar voren komt, terwijl waarschijnlijk juist de politie te Amsterdam hiervan op de hoogte zou moeten zijn, als dit inderdaad het geval was.

Dan het eigendomsrecht. Nederland is momenteel een

van de weinige landen waar het recht van mensen op een dak boven hun hoofd, is gesteld boven het recht op het leeg laten staan van een huis. Hans Pruijt, socioloog aan de Erasmus Universiteit, vraagt zich in de genoemde documentaire dan ook terecht af: ‘Moeten wij nou zo nodig net zo worden als Duitsland of België, kunnen we niet iets van onze eigen, Nederlandse tolerantie overhouden? (…) We krijgen gewoon weer een iets repressievere samenleving.’

Tot zover het artikel van mevrouw Nehmé. Aan de hand van het dit jaar gepubliceerde Witboek Kraken brengen we tot slot vier argumenten vóór kraken naar voren.

Woonstrijd: Wonen is een primaire levensbehoefte en een basisrecht. Helaas bieden woningen niet alleen de mogelijkheid tot wonen maar ook tot winstbejag.

Huurders en krakers zetten zich vaak gezamenlijk in voor het behoud van betaalbare huisvesting. Kraak-

sities voor sportrecht en sportgeschiedenis. Bij de UvA stierf het vak sportgeschiedenis een zachte dood toen de docent die het vak ontwikkeld had met pensioen ging. Terwijl het ene bijzonder hoogleraarschap na het andere bij de UvA werd ingesteld, heeft het meer dan vier jaar geduurd om de inertie, slordigheid en onverschilligheid te overwinnen om een voorstel voor een bijzonder hoogleraar sportsociologie aanvaard te krijgen.

Is de Kousbroekiaanse visie werkelijk de dominante

visie ten aanzien van sport bij de UvA? Bestaat er maar weinig waardering voor sport? Er zijn ook wel redenen om daaraan te twijfelen. In culturele en intellectuele kringen lijken sporten als voetbal, wielrennen en hardlopen meer gewaardeerd te worden dan in de jaren zeventig. Er zijn tal van medewerkers en studenten bij de UvA die enthousiast en soms ook op hoog niveau aan sport doen. Topsporters kunnen gebruik maken van de topsportregeling en ter ondersteuning van de sportende student is er de Sportraad. Een paar jaar geleden verraste een hoogleraar klassieke geschiedenis me met de mededeling dat hij in zijn jonge jaren op topniveau waterpolo gespeeld had en nog steeds zijn baantjes trok. Een emeritus universiteitshoogleraar doet aan karate. In de Watergraafsmeer wordt volgend jaar een nieuw universitair sportcentrum geopend.

Amsterdam en de UvA krijgen haast onvermijdelijk meer met sport te maken als het streven aan kracht wint om de Nederlandse bevolking enthousiast te maken voor Olympische Spelen in Nederland in 2028.

Dat is een reden om uit te zoeken hoe het bij de UvA eigenlijk precies staat met de waardering voor sport en de Olympische Spelen. Hoe sport minded zijn de studenten, docenten, onderzoekers en bestuurders van de UvA? Op verzoek van het College van Bestuur gaat het W.J.H. Mulier Instituut binnenkort, onder meer met een e-mailenquête onder studenten en medewerkers, onderzoeken hoe dat zit. l Ruud Stokvis is gepensioneerd docent sociologie.

Nederland is een van de weinige landen waar het recht van mensen op een dak boven hun hoofd wordt nageleefd acties fungeren als protest tegen asociaal gedrag van woningcorporaties en geven kritische huurders een steuntje in de rug. Het Studenten Kraakspreekuur richt zich zelfs specifiek op studentenhuisvesting.

Speculatie: Vaak worden panden van speculanten gekraakt. Door speculatie op de vastgoedmarkt kunnen woekerwinsten gemaakt worden, dit gaat echter wel ten koste van de bewoners en de buurt. Kraken is een manier om dit probleem aan te kaarten.

Monumenten: Krakers zetten zich in voor het behoud van monumentale panden. Recente voorbeelden in Amsterdam zijn de Graansilo’s op de Silodam en de pakhuizen Afrika en De Zwijger. Het is dan ook niet voor niets dat Monumentenzorg zich uitgesproken heeft tegen het kraakverbod (NRC Handelsblad,15 oktober 2009).

Culturele ondernemers: Veel beginnende kunstenaars

maken gebruik van de voorzieningen die kraakpanden bieden, zoals ateliers, studio’s en expositieruimtes.

Maar ook geïnstitutionaliseerde plekken als Paradiso, de Melkweg en OT301 danken hun bestaan aan de kraakbeweging.

We raden iedereen aan, en mevrouw Nehmé in het bijzonder, de korte documentaire Kraken, waarom niet? te bekijken via www.stoorzender.nl. Dan kan er een gefundeerde discussie plaatsvinden over kraken, een die niet is gebaseerd op meningen, speculaties en valse beschuldigingen. l Laila Albers, student Nederlands, Wessel de Boer, student planologie, en Liú Mottes, student wijsbegeerte.

Ga naar www.folia.nl/opinie voor meer reacties op het artikel van Hala Naoum Nehmé.

stage

Foto: Bob Bronshoff

Het heeft meer dan vier jaar geduurd om een voorstel voor een bijzonder hoogleraar sportsociologie aanvaard te krijgen

Norma Schiphof

Norma Schiphof (22) studeert theaterwetenschap en liep dit voorjaar stage bij het Over het IJ festival.

‘Hoewel het niet verplicht was, wilde ik graag stage lopen omdat de bachelor theaterwetenschap erg theoretisch is. Drie jaar lang ben je bezig met boeken en theorie, terwijl theater uiteindelijk toch een praktische aangelegenheid is.

Afgelopen voorjaar mocht ik meelopen bij het pr- en marketingteam van het Over het IJ-festival. Dit festival draait om locatietheater en wordt elke zomer georganiseerd in Amsterdam-Noord.

De uitvalsbasis van het festival is de NDSM-werf.

Daar wordt ’s avonds gegeten en dan treden ook muzikanten op. Daarnaast zijn er op verschillende plekken in de stad theatervoorstellingen.

Het leuke aan deze voorstellingen is dat het dingen zijn die je niet overal kan zien, omdat de locatie echt onderdeel uitmaakt van het stuk.

In eerste instantie had ik niet zoveel met pr en marketing. Ik wilde gewoon heel graag deel uitmaken van de organisatie van het festival. Het maakte me dus niet zoveel uit op welke afdeling ik zou belanden want uiteindelijk krijg je toch wel van alle richtingen wat mee.

Aan het begin van mijn stage deed ik vooral veel voorbereidend werk: ik schreef persberichten en hield de website bij. Naarmate het festival dichterbij kwam, werd het steeds duidelijker welke artiesten zouden komen, wie er subsidie hadden gekregen en hoe de voorstellingen vormgegeven werden. Ik had veel contact met de pers en de artiesten, maakte een publieksenquête en hielp met het in elkaar zetten van het festivalmagazine.

Ik merkte dat ik het heel fijn vond om met z’n allen naar iets toe te werken. We hadden allemaal hetzelfde doel voor ogen en als dan eenmaal het festival staat, heb je samen iets bereikt om trots op te zijn. Het leukste vond ik het om tijdens het festival rond te lopen en de voorstellingen te zien. Het was erg bijzonder om na al die maanden werk eindelijk het resultaat van mijn stage te kunnen zien.

Op het moment ben ik mijn bachelor aan het afronden en aan het kijken welke master ik zou willen doen. Tijdens mijn stage heb ik gemerkt dat het heel stressvol is om in de theaterwereld te werken. Je bent namelijk vaak afhankelijk van losse projecten en subsidies. Het is erg leuk om te doen, maar ik zou later iets meer vastigheid in mijn werk willen. Naar aanleiding van mijn stage ben ik daarom aan het kijken naar een master die breder is dan alleen theater.’ (Julie de Graaf )

Folia 12 | 9

interview

Het andere van de wetenschap Door Lorianne van Gelder

Wouter Hanegraaff (1961), hoogleraar geschiedenis van de hermetische filosofie en verwante stromingen, ontvangt aan huis en komt de deur eigenhandig openmaken, ook al woont hij op de bovenverdieping. Met een jonge rode kat op zijn arm schudt hij de hand. Een tweede poes komt aan dartelen. ‘Ik doe de deur snel dicht, straks lopen de katten nog naar buiten.’

Hij is klein van stuk en loopt op sokken. Een frameloze bril staat op zijn neus. Vol geestdrift geeft hij een rondleiding in zijn woning – de plek waar hij schrijft.

De muren van zijn werkkamer zijn bedekt met boeken.

Van de Griekse gnosis, via de alchemie tot new-agestromingen. Chronologisch gerangschikt en altijd binnen handbereik.

Eén werk neemt hij in de hand: het twee delen tellende Dictionary of Gnosis and Western Esotericism. Trots is hij, op dit onder zijn redactie tot stand gekomen standaardwerk. Zijn leerstoelgroep vierde onlangs het tienjarige jubileum.

Uw vakgebied wordt ook wel aangeduid als ‘Westerse esoterie’.

Wat wordt daaronder verstaan?

‘De meeste moderne academische disciplines in de geesteswetenschappen hebben tijdens de Verlichting vorm gekregen. Ze hebben daarbij hun aandachtsgebieden op een nieuwe manier omschreven en ingeperkt, waardoor omvangrijke gebieden van het Westerse intellectuele erfgoed buiten de boot vielen.

knowledge” buiten boord is gezet, wordt tegenwoordig bestudeerd onder het label “Westerse esoterie”.’

Ficino is een onbekende voor veel mensen. Zijn er ook mainstream-wetenschappers die onder de esoterie vallen?

‘Heel veel zelfs. Isaac Newton (1643-1727) is het meest aansprekende voorbeeld. Hij was de grote vernieuwer van de natuurwetenschap. Maar begin twintigste eeuw verscheen er op een veiling een doos met alchemistische manuscripten van Newton waarop stond: “Of No Scientific Interest”. Nogal bizar, want hoe kan iets dat Newton heeft geschreven nu zonder wetenschappelijk belang zijn? Hij blijkt meer over alchemie te hebben geschreven dan over fysica of optica.

Alchemisten deden experimenteel onderzoek naar de omzetting van metalen en andere substanties, omdat ze geloofden dat het volgens de natuurfilosofie van Aristoteles mogelijk zou zijn om onedele metalen te veranderen in goud. In de zeventiende eeuw was die belangstelling normaal, veel van Newtons tijdgenoten bestudeerden de alchemie. Pas na de achttiende eeuw is de alchemie definitief ingehaald door de wetenschappelijke vooruitgang. Newton was op zoek naar een “Theory of Everything”, een theorie die alles tussen hemel en aarde zou verklaren. Hij was een diepgelovig man, en via alchemie hoopte hij de ontbrekende schakel te vinden tussen het goddelijke en het aardse.

Latere generaties vonden het pijnlijk dat zo’n groot

‘ Newtons fascinatie voor alchemie is later zeer bewust met de mantel der liefde bedekt’ De geschiedenis van de filosofie moest zich bijvoorbeeld concentreren op wat werd gezien als “echte” filosofie: denkers als Descartes of Kant voldeden aan die eis, maar iemand als Marsilio Ficino - de belangrijkste Platonische filosoof van de vroege Renaissance en een centrale figuur in mijn vakgebied - werd zo goed als weggeschreven uit de geschiedenis. Zijn denken vond men te magisch en mystiek. Het gevolg is dat wetenschappers tot op de dag van vandaag vrijwel niets over deze zaken leren, en daardoor vaak lijden onder een ernstig tekort aan historische feitenkennis over intellectuele en religieuze stromingen die een grote rol hebben gespeeld in de Europese cultuur- en ideeëngeschiedenis. Het complete terrein dat door deze academische disciplinevorming als “rejected

10 | Folia 12

genie zich met “pseudowetenschap” had bezig gehouden, en men heeft dat feit heel bewust met de mantel der liefde bedekt.’

Hebben we Newton al die jaren niet begrepen door zijn alchemistische werk te negeren?

‘Zo ver zou ik niet gaan, maar de historische figuur Newton begrijpen we veel beter nu zijn fascinatie voor de alchemie serieus wordt onderzocht. Robert Boyle (1627-1691) is ook zo’n voorbeeld. Hij is de pionier van de scheikunde. De traditionele gedachte was dat hij zich in zijn vroegere jaren had bezondigd aan alchemie en dat hij zich later is gaan toeleggen op chemie. Maar tegenwoordig weten we dat het precies andersom is: Boyle kreeg naarmate hij ouder werd een steeds grotere fascinatie voor de alchemie. In veel dis-

ciplines heerst een ideologisch versimpeld beeld van de geschiedenis. In de filosofie, de kunstgeschiedenis en de kerkgeschiedenis valt er wat dat betreft nog een hoop te winnen. In de kunstgeschiedenis voor de analyse van Piet Mondriaan bijvoorbeeld. Zijn werk is alleen goed te begrijpen als je op de hoogte bent van de theosofie [religieuze beweging die uitging van een band tussen de kosmos en het geestelijke, red.], die heel belangrijk was voor de ontwikkeling van zijn beweging, De Stijl.’

In een van uw artikelen, Forbidden knowledge (2005), schrijft u: “Nothing is esoteric unless it is construed as such by somebody for some reason”. Wat bedoelt u daarmee?

‘De term esoterie werd pas in 1828 uitgevonden en is daarmee een term die wij met terugwerkende kracht plakken op eerdere stromingen. Er is discussie over de exacte grenzen van het vakgebied. Iedereen is het eens over de kernterreinen: rozenkruisers, religieuze bewegingen die zich beroepen op de 17e-eeuwse legende van een geheimzinnige “broederschap van het Rozenkruis” horen er bijvoorbeeld zeker bij, of het hermetisme. Maar er is verschil van mening over sommige andere stromingen, zoals bijvoorbeeld de astrologie.’

Wat is hermetisme, en wat heeft het te maken met Westerse esoterie?

‘Veel van het gedachtegoed van de Westerse esoterie werd traditioneel toegeschreven aan een legendarische Egyptische wijsheidsleraar, Hermes Trismegistus, onder wiens naam in de late oudheid invloedrijke religieusfilosofische geschriften rondgingen, en die onder andere ook de alchemie zou hebben uitgevonden. Vandaar de officiële titel van mijn leerstoelgroep: geschiedenis van de hermetische filosofie en verwante stromingen. Het hermetisme kun je omschrijven als een religieuze invulling van de Platonische filosofie. De kern ervan was het streven naar “gnosis”, een Griekse term die doelt op mystieke kennis van het absolute. In de hermetische teksten wordt beschreven hoe leerlingen stapsgewijs worden ingewijd in deze kennis, culminerend in een extatische ervaring waarin de mysticus ontdekt dat zijn eigen innerlijke wezen samenvalt met het wezen van God.’ Esoterie wordt vaak gelijkgesteld aan astrologie, tarot, new age – en niet aan harde wetenschap. Wat zijn de voornaamste vooroordelen over uw vakgebied en hoe heeft u deze beslecht?

‘Het grootste probleem is de beeldvorming. Vanwege dat geïnstitutionaliseerde gebrek aan historische kennis kunnen veel wetenschappers zich bij mijn vakgebied nu eenmaal weinig anders voorstellen dan new age, een verzamelterm voor allerlei vormen van

Foto: Bob Bronshoff

Tien jaar bestaat de leerstoel geschiedenis van de hermetische filosofie aan de Uva, de enige ter wereld met een compleet onderwijsprogramma. Hoogleraar Wouter Hanegraaff over de betekenis van esoterie, het belang van de bestudering van alchemie, en waarom hij geen new-ageprofessor is.

CV Wouter Hanegraaff

Foto: Bob Bronshoff

1961: Geboren te Amsterdam als zoon van een ­predikant (Nederlands hervormd).

1982-1987: Studie klassiek gitaar aan het Gemeentelijk Conservatorium in Zwolle.

1986-1990: Algemene letteren aan de Universiteit Utrecht (UU).

1992-1996: Promotieonderzoek godsdienstwetenschappen Universiteit Utrecht – onderzoek “New Age Religion and Western Culture: Esotericism in the Mirror of Secular Thought”.

1996-1999: Postdoc godsdienstwetenschappen UU. 1999-heden: Hoogleraar geschiedenis van de hermetische filosofie UvA .

2006: Gekozen lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW).

Hanegraaff is vrijgezel en heeft twee katten, Lilith en Pillows.

Wouter Hanegraaff met Lilith (l) en Pillows

“nieuwe spiritualiteit”. Dat het gaat om complexe intellectuele tradities met een grote cultuurhistorische invloed is niet zo gemakkelijk uit te leggen. Het roept ook weerstand op, want door te pleiten voor serieuze bestudering van “het andere van de wetenschap” komt onze zorgvuldig gekoesterde academische identiteit in het geding. Hoe we omgaan met zulke vooroordelen?

Door goed en vernieuwend onderzoek neer te zetten, en door te laten zien hoe relevant de resultaten zijn voor andere disciplines. Mijn collega Peter Forshaw bestudeert bijvoorbeeld vroegmoderne alchemistische tradities en heeft een sterk netwerk in de wetenschapsgeschiedenis; en mijn collega Marco Pasi houdt zich onder meer bezig met de invloed van esoterisch gedachtegoed op de moderne kunst, en werkt samen met kunsthistorici en musea. We zouden eigenlijk geen reden moeten hebben om defensief te reageren op stereotypen, want het zijn juist de bestaande vak-

gebieden die wat mij betreft iets hebben uit te leggen.

Want waarom is dit deel van onze geschiedenis zo lang genegeerd?’

Bij uw aanstelling in 1999 werd u door veel kranten de newageprofessor genoemd. Deze kwalificatie zat u destijds dwars.

Waarom?

‘New age is eigenlijk geseculariseerde pop-esoterie, dat wil zeggen: flarden van traditioneel gedachtegoed vertaald in hedendaagse termen, bijvoorbeeld die van de psychologie. Het valt wel degelijk binnen ons studieterrein, maar dan als slechts één stroming onder vele andere. Het uitleggen dat ik geen new-ager ben wordt op een gegeven moment wel vermoeiend.’

Hoe kijkt u terug op de ontwikkelingen in uw discipline?

‘We hebben ons een vaste plek verworven in de religiewetenschap, ook internationaal, en daar ben ik erg tevreden over. Maar in andere disciplines valt er nog een hoop te winnen, zoals in de natuurkunde met het

voorbeeld van Newton, of de eerdergenoemde kunstgeschiedenis. Als de esoterie ooit een vanzelfsprekend onderwerp van studie zou worden in alle sectoren van de geesteswetenschappen, zou er uiteindelijk misschien geen aparte leerstoelgroep meer voor nodig zijn. Maar daar zijn we nog lang niet.’

Als we kijken naar de populariteit van boeken als De Kracht van het Nu, horoscopen en spirituele groepen is esoterie tegenwoordig ‘hot’.

‘Er is een grote fascinatie voor pop-esoterie en spiritualiteit. Dat komt onder andere doordat de gevestigde kerken in een ernstige crisis zitten. Mensen willen het niet hebben over dogma’s maar over gevoel en persoonlijke religieuze ervaring. Ik zie die fascinatie ook aan de vingers die omhoog gaan als ik mijn nieuwe studenten vraag of ze van 2012 hebben gehoord. Tachtig procent antwoordt dan met ja. Voordat ik het weet ben ik dan alleen maar over 2012, de Mayakalender en de ondergang van de wereld aan het praten. Ik denk dat er in de samenleving sprake is van een latent apocalyptisch bewustzijn, waar sommige esoterische stromingen op inspringen.’

Waarom is de bestudering van esoterie belangrijk?

‘Ik vind dat wij een ideologisch verarmd en versmald beeld van ons eigen erfgoed hebben. Ter bescherming van onze rationele en wetenschappelijke identiteit hebben we grote delen van onze eigen geschiedenis weggeschreven. Dat is psychologisch begrijpelijk, maar het leidt tot geschiedvervalsing. Als je ons terrein werkelijk herintegreert in het academische bewustzijn, dan zullen we ook onze eigen identiteit grondig moeten herzien. Vergelijk het met psychotherapie: je wilt eigenlijk niet kijken naar het onbewuste, omdat het je identiteit bedreigt, maar je doet het toch. Dat is een pijnlijk proces en aan het eind ervan ben je niet meer dezelfde die je was, maar je bent wel completer en hopelijk gezonder. Ik vind dat een mooie metafoor voor de bijdrage die wij met ons vakgebied leveren aan de academische studie van de Westerse cultuur.’ l

Folia 12 | 11

het beste

Battlestar Galactica film

Taxi Driver – maar dan anders Goodbye Solo; première: 19 november Om het meteen duidelijk te maken: Goodbye Solo is een klein meesterwerk.

Grappig, ontroerend en naturel, maar soms ook frustrerend, onlogisch en haastig.

Het is de derde ‘officiële’ speelfilm van Ramin Bahrani, die door critici sinds zijn speelfilmdebuut Men Push Cart (2005) en nog meer na arthouse-hit Chop Shop (2007) werd onthaald als één van de meest belovende regisseurs binnen de onafhankelijke Amerikaanse cinema. Hoewel hij misschien niet de grandioze brille van P.T. Anderson heeft, de experimentele drift van Harmony Korine of de enorme fanbase van Woody Allen – om maar een paar namen te noemen – bezit Bahrani wel een feilloos oog voor oorspronkelijkheid.

De sober geschoten film begint zonder om de hete brij heen te draaien: de zeventiger William (een prachtig ingetogen en ondoorgrondelijke Red West, meer bekend om zijn verleden als bodyguard van Elvis dan om zijn acteerprestaties) vraagt taxichauffeur Solo (magistraal gespeeld door de volslagen onbekende Souléymane Sy Savané) om hem over twee weken naar een desolate bergtop te rijden.

Feitelijk ligt in de titel van de film het verloop van Goodbye Solo besloten. Er ontstaat een vreemdsoortige vriendschap tussen de twee mannen. Het afscheid is onoverkomelijk. Hoewel het nergens expliciet gezegd wordt, is het duidelijk dat William niet van plan is terug te keren van die laatste taxirit.

Naar het hoe en waarom blijft de kijker gissen. Zinnespel voldoende, maar

12 | Folia 12

het levert meer vragen op dan dat het uitsluitsel geeft. Bij tijd en wijle is het ronduit onnodig en krom; personages en situaties worden geïntroduceerd die empathie met William en Solo eerder tegenwerken dan bevorderen.

Om eerlijk te zijn, het script is soms iets te onwaarschijnlijk. De vriendschap die, op heel sporadische momenten na, eenzijdig schijnt. Solo die, ondanks zijn niet al te florissante positie, zo opportunistisch is en blijft. Een hartverwarmende goedzak, maar zijn beslissingen zijn niet altijd te plaatsen of realistisch.

Ook is er een scène die op een nogal gratuite en clichématige wijze duidelijk moet maken dat William ondanks alles wel degelijk om Solo geeft. Jammer.

En toch is Goodbye Solo ondanks dit alles een klein meesterwerk. West en Savané zetten volslagen geloofwaardige hoofdpersonen neer. Hetzelfde geldt voor elk van de bijpersonages. Dat het script hen af en toe in de steek laat, doet niets af aan hun prestatie. Bahrani is een geweldig acteursregisseur en is onmiskenbaar in staat het kleine groots te maken.

Als hij zijn scenario’s aanscherpt en zijn visuele handtekening meer ruimte geeft dan kan hij zich binnenkort rekenen tot de beste onafhankelijke filmmakers die er zijn. Niet mis. (Niels Carels) Goodbye Solo (Verenigde Staten, 2008) Regie: Ramin Bahrani Met: Souléymane Sy Savané, Red West

Tv: ‘De eerste twee seizoenen van Battlestar Galactica: een dystopie met heel mooie rechtsfilosofische elementen. Robots willen de mensheid uitroeien. Er blijven 63.000 mensen over die met ruimte­schepen op de vlucht slaan.

Het is een interessant gedachte­experiment over de verhouding tussen rechtsstaat en burgers. Hoe vrij ben je in een noodsituatie, hoe ­verandert hierdoor het recht?’

Boek: ‘What A Carve Up! van Jonathan Coe. Een journalist doet onderzoek naar de opkomst van een rijke adellijke familie en ontdekt dat elke sector waarin zij zich nestelen (gezondheidszorg, media, bio-industrie, financiën) slechter wordt gemaakt door extreem doorgevoerd kwantificeren en efficiencydenken. Het boek is uit 1994 en een kritiek op Thatcher, maar de discussie is ook nu actueel. Universiteiten die volgens een steeds bedrijfsmatiger model moeten concurreren voor onderzoeksgelden, waardoor niet de eigen interesse vooropstaat maar onderzoeken die commercieel goed liggen. Lees het boek, zou ik tegen iedereen willen zeggen.’

Humor: ‘De columns van Nico Dijkshoorn. Hij weet iedereen die hoog te paard zit ervan af te trappen door bepaald gedrag in het belachelijke te trekken.’

Film: ‘Spirited Away, een tekenfilm van Miyazaki over het Japanse meisje Chihiro dat haar bestaan moet vinden in een badhuis voor de goden. Het is een magische mix van Japanse cultuur, Shintoïsme en een coming of age-sprookje. Een feest der herkenning: ik heb een jaar in Japan gestudeerd.’

Kunst: ‘Het Japanse schrift. Het is

Foto: Hans van Vinkeveen

Rolef de Weijs, promovendus faillissementsrecht:

Rolef de Weijs

superonpraktisch, bestaat uit drie alfabetten met duizenden tekens, maar de karakters zijn heel mooi.

Je ziet nog dat ze hun oorsprong hebben in een agrarische samen­ leving van meer dan drieduizend jaar geleden: het karakter ki (energie) bijvoorbeeld bestaat uit rijst met stoomwalmen.’

Afknapper: ‘De expositie Bodies, een weerzinwekkende rondreizende freakshow, die alleen al in Nederland door honderdduizenden mensen is bezocht. Er gaan geruchten dat het geëxecuteerde Falun-Gongaanhangers zijn. Dus is de Beurs van Berlage mede dankzij dode gepelde Chinezen gerenoveerd. Er zijn allerlei debatten over normen en waarden en we laten dit zomaar gebeuren.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student rechten en filosofie Guillaume Creyghton. Hij kiest in een tijd van efficiencydenken en studiepunten tellen voor twee studies, waardoor hij tot een veel mooiere studie van het recht komt.’(Hans van Vinkeveen)

Foto: Henk Thomas

fen is uit

De kunst van het verrassen

Foto: Szilvi Toth

Vanochtend werd ik niet zo fijn wakker. Dat kwam hoofdzakelijk doordat mijn nog slapende bedgenoot een uitgesproken onfrisse ochtendmelange in mijn gezicht ademde. Het kwam echter ook door wat ik daarvoor gedroomd had. Ik droomde namelijk dat niets of niemand mij meer kon verrassen.

Het was geen leuke droom. Want ik las voor het eerst Michel Foucault en het greep me niet. En ik zag op straat hoe een jongen in de gitaarkist van een straatmuzikant rochelde, en het verontwaardigde me niet. En ik las dat Wal-Mart doodskisten ging aanbieden, en ik gniffelde niet. En ik kreeg zonder smeekbedes ontbijt op bed en het maakte me niet blij. Ik draaide Neil Young en het ontroerde me niet. Ik zag Geert Wilders op tv en ik verafschuwde hem niet.

Verrast zijn is dus fijn en verrast blijven een middel tegen starheid, eenzijdigheid en dogmatisme.

Dus ik was blij toen ik wakker werd. Me liet verrassen door hoe aandoenlijk ongegeneerd een slapend mens is.

PIPS:lab is een theatergezelschap dat zich gespecialiseerd heeft in de kunst van het verrassen. Met behulp van zelfontwikkelde soft-

en hardware mixt dit kunstenaarscollectief muziek, theater, film en een ‘gezonde dosis comedy’ tot een absurde, multimediale, interactieve surpriseact. Of, zoals zij het op de site laten verwoorden: ‘With their own software, hardware, music tracks, stories and visuals these multitalented men have truly become masters of the unexpected’. Enig YouTube speurwerk leert dat daar niet veel aan overdreven is. Fragmenten uit eerdere shows (zoals The Washing Powder Conspiracy (2005-2007) en Diespace (2007)) zien er indrukwekkend uit. Het theater van PIPS:lab oogt absurd, kleurrijk, dynamisch en origineel.

Op 20 en 21 november staat PIPS:lab in Frascati met een nieuwe show: Archie & the Bees.

Centraal staat de zoektocht van de vijf theatermakers naar de beste remedie tegen hun identiteitscrisis. Een wezenlijk en actueel thema in een tijd waarin weinig mensen zich nog laten verrassen. (Fen Verstappen) Breakin’Walls Winter: PIPS:lab, Archie & the Bees, 20 en 21 november in Frascati, Brakke Grond Expo zaal, 21:00. € 14 / €8,50 ( < 27 jaar). Kassa: 020626 86 66.

Foto: Won Tuinema

Archie & the Bees, Frascati

eten

Het toetje dat veel goed maakte Cinema Paradiso, Westerstraat 184-186 ‘Buona sera. Tafel voor twee? Ik ben zo terug.’ En het gordijn gaat weer dicht.

Half verzopen door de regen staan we in de hal van Cinema Paradiso. Een stukje Italië in hartje Jordaan. Vanaf de straat zie je het nauwelijks liggen. Alleen een uithangbord op straat verraadt dat er een restaurant achter het gordijn schuilt.

Een tafeltje voor twee zonder reservering blijkt gelukkig ‘no problemo’. Het gordijn gaat voor ons open, en we arriveren in een sfeervolle omgeving, bijna on-Italiaans gezellig als je het mij vraagt.

Een wand is bekleed met een grote ouderwetse zwart-witfoto, roodpluche banken langs de ene kant, de open keuken en de bar aan de andere en in het midden lange, gedekte tafels, perfect voor groepen.

Ondanks dat het pas 19.00 uur is als we arriveren, is het restaurant al aardig vol. Italiaanse obers rennen rond, naar elkaar schreeuwend, met wilde handgebaren. Zou het in het Nederlands zijn dan zou je je eraan storen, maar in het Italiaans heeft het wel wat.

‘No problemo’ is het wederom als we aangeven dat we alles willen delen, aangezien keuzes maken niet ons sterkste punt is. Bruschetta originale (E 6,50), een Insalata CP met mozzarella en geroosterde groenten (E8,50) en een melanzana alla parmigiana, een combinatie van aubergine, tomatensaus en mozzarella (E8,-) en twee glazen rode wijn. Binnen twintig minuten staat alles op tafel. Waar beginnen we? De melanzana alla parmigiana is warm en ziet er heel goed uit. Het is dat we alles delen, anders had ik deze zo alleen opgegeten.

De Bruschetta originale vervolgens is best

aardig. Gewoon twee sneetjes geroosterd witbrood belegd met een tomatenmelange en flink veel knoflook. Die heb ik thuis ook wel eens zo gemaakt.

En eigenlijk wil je altijd met het lekkerste eindigen. Hadden we dan misschien de melanzana alla parmigiana toch nog even moeten laten staan? Ondanks dat de salade er op het eerste gezicht best aardig uitziet is het niet meer dan een berg goedkope ijsbergsla, wat gegrilde groentes en stukken van die heerlijke mozzarella, die helaas verdwijnen tussen de sla en de gegrilde groentes. Jammer. De wijn is gelukkig wel een goede. En aangezien de glazen tot het randje vol zitten hoeven we niet eens bij te bestellen.

Dan nog maar de toetjeslijst doorzoeken naar een goede afsluiter. Traditionele tiramisu (E7,-), daar kan weinig aan misgaan toch? Binnen twee tellen staat de tiramisu op tafel. Het toetje maakt heel veel goed, heerlijk. En wat een verrassing: twee sgroppino’s (E8,-) krijgen we er gratis bij. (Emma Driesprong) Prijs: betaalbaar. De meeste gerechten zijn tussen de E6,50 en de E12,50 Eten: de toetjes maken veel goed, zullen we maar zeggen Bediening: luidruchtig gezellig

OPROEP Ben je betaalbaar uit eten geweest (maximaal E25,- per persoon)? Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@ folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten van het etentje tot een bedrag van E50,- vergoed.

Folia 12 | 13

Foto’s: Bram Belloni

2

3

1

4

1: Yarriz Lemmers bij de Simodont, 2, 3 en 6: werken met de Simodont, 4 en 7: fantoomhoofden in de prekliniek, 5 en 8: het scherm van de Simodont, 9: docent Dirk Bakker.

Virtueel boren is de toekomst Door Floor Boon

Virtueel kiezen boren op een apparaat gebaseerd op vliegtuigsimulatie. Tandheelkundefaculteit Acta ontwikkelt de nieuwste onderwijstechnieken om studenten sneller en beter te leren boren.

Drie kwartier zitten, gebogen over een apparaat. Niemand praat tegen elkaar. Alleen als het gezoem van de boor wegebt wordt duidelijk hoe stil het is. Dat is wel andere koek dan gaatjes leren vullen in een zaal vol kletsende studenten die elkaar vragen stellen, rondlopen en nieuwe tanden in een fantoomhoofd schroeven. Toch is dit het onderwijs van de toekomst op de tandheelkundefaculteit Acta. De simulatiemachine Simodont moet uiteindelijk een groot deel van de huidige prekliniek overnemen.

P riegelwerk

‘Probeer de gemodificeerde pengreep, als het je zo niet lukt,’ zegt tandarts-docent Niels Naaraat tegen Yarriz Lemmers (18), die met een grote 3D-bril op zijn neus geconcentreerd naar het schermpje voor hem tuurt. ‘Dat is alsof je een pen vasthoudt met drie vingertoppen en gebogen vingerkootjes,’ demonstreert Naaraat op verzoek van de verslaggever. Het is vrijdagmorgen en de tweede keer dat eerstejaarsstudenten de simulatiecomputer mogen uitproberen.

Op het schermpje is een rondje zichtbaar, dat een gaatje in een kies voorstelt. Met een spiegeltje kan Yarriz precies zien waar hij moet boren, een scherm

14 | Folia 12

naast zijn hoofd laat uitvergroot zien welk effect zijn virtuele handeling heeft. Met in zijn rechterhand een soort joystick, die voelt en klinkt als een echte tandartsboor, en in zijn linkerhand het spiegeltje, is Yarriz aan het boren op niveau 5, het moeilijkste niveau.

Een heel priegelig werkje. Naast hem zitten drie andere studenten met 3D-brillen op, eveneens druk borend met de nieuwe Simodont.

P lastic tanden

Al sinds 2006 werkt Acta aan de ontwikkeling van een nieuw apparaat waarmee studenten sneller en efficiënter kunnen leren boren. Nu doen ze dat door te oefenen op fantoomhoofden. In een grote zaal, de zogeheten prekliniek, zijn 160 tandartsplekken gesimuleerd, met een grote lamp erboven, verschillende boortjes en een plastic hoofd waar een gebit in past. In witte pakken oefenen de studenten daar in de praktijk hoe een gaatje gevuld moet worden, een glazuur aangebracht of een kroon geplaatst. De tanden waarin ze boren zijn van plastic. Als er een tand kapot gaat, moet de student een nieuwe kopen. Dat kan beneden, in een automaat in de hal. Een nieuwe tand kost 1,26 euro.

‘Dat is in de toekomst niet meer nodig,’ legt Acta-

onderwijsdirecteur Marjoke Vervoorn uit. Met de Simodont kun je met een druk op de knop een verkeerd behandeld gebit in een seconde omtoveren in een nieuw exemplaar. Ook aan de echte kiezen die tandartsen aanleveren is door de komst van de Simodont minder behoefte. Van de tien- tot twintigduizend kiezen die er per jaar worden aangeleverd bij Acta – een grove schatting – is toch maar 5 procent bruikbaar. Het overgrote deel heeft niet het juiste gaatje, is verbrijzeld tijdens het trekken of heeft een ander mankement. Maar dat is niet het enige voordeel van de Simodont. ‘Op dit moment kunnen we de vaardigheden van een student alleen afmeten aan het resultaat’, zegt Vervoorn. ‘Hoe ze tot dat resultaat zijn gekomen, kun je niet zien op een fantoomhoofd. Op de Simodont kan dat wel.’

V liegtuigsimulatie

De Simodont is het product van een samenwerking tussen de Acta en Moog, een bedrijf dat is gespecialiseerd in vliegtuigsimulatie en dat de hardware voor het apparaat ontwikkelde. De software ontwikkelt de Acta zelf. Dat gebeurt met een subsidie van acht ton van het Ministerie van OC&W. Als de universiteiten van Nijme-

5

8

6

4

gen en Groningen de Simodont later willen aanschaffen, krijgen zij de software erbij cadeau.

Moog, dat drie jaar geleden door Amerikanen werd overgenomen, is een overblijfsel van het oude Fokker en besloot tien jaar geleden het vizier ook buiten de vliegtuigsimulatie te richten. ‘Vliegtuigsimulatie is net als mondsimulatie haptische robotica, het realistisch simuleren van de aanraking van een persoon met zijn omgeving, maar dan in een virtuele omgeving’, legt Piet Lammertse van Moog uit. ‘We simuleren dus geen tandartsboor, maar een mond met kiezen erin.

De boor is alleen maar gereedschap. Het gaat erom dat je weerstand voelt wanneer je in tandglazuur boort en glazuur geeft een ander gevoel dan wanneer je bijvoorbeeld door tandbeen boort. Dat verschil kan het apparaat simuleren.’

B eter boren

Het idee is om met de Simodont een nieuw onderwijssysteem te ontwikkelen, waardoor studenten heel wat tijd kunnen besparen. Vervoorn: ‘Nu leren ze de praktijk in de prekliniek, waar veel tijd verloren gaat aan niet-onderwijs gerelateerde zaken. Er gaat een lamp kapot, een student moet een nieuwe tand halen of het boortje breekt af. De hoeveelheid tijd die ze daadwerkelijk boren in één sessie is dus maar klein.’ Op de Simodont kunnen studenten een sessie van 45 minuten ineens doen en worden ze niet afgeleid. Ook kunnen ze veel nauwkeuriger worden beoordeeld. ‘Op een plastic gebit moet je tot een kwart millimeter nauwkeurig kunnen boren’, vertelt Dirk Bakker, docent in de prekliniek. ‘We hebben ook instrumenten om dat te meten. Maar op de Simodont is nog preciezer te zien wat er gebeurt. Het vereist langduriger concentra-

9

7

tie dan in de prekliniek, maar je leert er wel beter van boren.’

En ja, het verschil is goed merkbaar, zeggen de studenten die flink knipperen wanneer ze hun ogen van het scherm afhalen. Ze vinden het idee van de Simodont goed en het ontwerp mooi, maar het enthousiasme spat er niet vanaf als Eva Korrel (19), Manon Kromwijk Smits (19), Merve Kumas (20) en Yarriz Lemmers vertellen over hun tweede ervaring met het apparaat. ‘Het eerste kwartier was spannend,’ zegt Eva, ‘maar daarna is de lol er af.’ Volgens Yarriz werkt de Simodont goed, maar zijn de fantoomhoofden leuker en realistischer.

‘Je houding is anders, het geluid van de boor klinkt anders en op de computer gebruik je geen water. Dat maakt het misschien wel makkelijker, want het zicht op de Simodont is veel helderder dan in het echt, maar niet per se beter’ Manon vindt de computer maar saai. ‘In de prekliniek zit je lekker te kletsen en te frutselen met elkaar, hier zit je opeens drie kwartier achter elkaar te boren.’ En ook Merve valt haar bij: ‘In het echt boor je ook nooit langer dan tien minuten. Ik zie een beetje dubbel door die bril nu.’ Het enige voordeel dat ze allemaal noemen is dat ze nu niet meer om de haverklap nieuwe tanden hoeven kopen. Manon: ‘Als eerstejaarsstudent moet je al voor bijna duizend euro aan materiaal aanschaffen. Die plastic tanden schelen toch een paar euro per maand.’

L ang z aam wennen

De eerste reacties zijn niet onverdeeld positief, zo lijkt, maar dat hadden de ontwikkelaars ook niet verwacht.

Met een team van zeven mensen komen ze wekelijks bijeen om de voortgang te bespreken. Docent en team-

lid Dirk Bakker: ‘We zijn al vanaf 2000 aan het zoeken naar een apparaat dat kan wat de Simodont kan. De implementatie gaat daarom stapje voor stapje. Eerst met een paar docenten, daarna laten we de studenten er langzaam aan wennen.’ Vervoorn vertelt dat ze eerder alle pijlen hadden gericht op de Densim, een apparaat waarbij iemand boorde op een pop en zijn handelingen door een camera werden gevolgd. Dat werd vervolgens geprojecteerd op een scherm. Vervoorn: ‘Dat klopte niet met de realiteit, normaal zie je voor je neus wat je doet, niet op een scherm daarnaast.

Het was een fout in het concept. We hebben ervan geleerd om niet meteen te enthousiast te worden.’

Voorlopig worden er nog heel wat tests uitgevoerd om het apparaat steeds beter af te stemmen op de wensen van de gebruikers. Bakker: ‘Er kan nu alleen nog maar worden geboord op de Simodont. In de toekomst moet het ook mogelijk worden het trekken van kiezen te simuleren en kronen en bruggen te plaatsen.’

Uiteindelijk zal de Simodont officieel in gebruik worden genomen vanaf september 2010, wanneer de Acta verhuist naar de nieuwe locatie naast het VU Medisch Centrum. ‘De ervaringen van studenten proberen we nu mee te nemen in de ontwikkeling,’ zegt Bakker, ‘zodat er dan goed afgestemde apparaten staan.’

Als het aan de studenten ligt betekent dat dat de Simodont wordt gebouwd in de vorm van een fantoomhoofd en dat ook het gebruik van water tijdens het boren wordt gesimuleerd. Toch zal het anders zijn dan de gezellige prekliniek waar iedereen door elkaar wandelt en tussendoor zowel de studievoortgang als het sociale leven bespreekt. Het lijkt erop dat er een ander plezier moet worden gevonden in het gebruik van de Simodont. l

Folia 12 | 15

Interuniversitair college

Israelische buitenlandse politiek

Woensdagochtenden 6 januari – 24 maart 2010, 10:00-12.30 uur * Studenten kunnen studiepunten voor het college krijgen * Onderwerpen: Geschiedenis van Israel · Politieke ontwikkelingen sinds 1948 · Percepties en realiteit · De Arabische perceptie van het Israelische buitenlandse beleid · Internationaal terrorisme en de juridische (on)mogelijkheden · De rol van internationale organisaties · De toegang tot water · Israel en Nederland · Europa en Israel · Amerika en Israel · De bewapening · Vredesopties.

Door: Academici en Midden-Oosten deskundigen.

Plaats: Rabin Centrum voor Cultuur en Educatie, Jagerstraat 4, Den Haag Opgave en inlichtingen: T 070-3646862 | E cidi@cidi.nl | W www.cidi.nl

MAAK EEN ANDER WAT WIJS! Maltha insCool Studiecoaching vraagt studenten bèta vakken voor het geven van Bijlessen wis- en natuurkunde.

Passie voor pubers in het middelbaar onderwijs?

Interesse?

Bel of mail naar Cor Krijt Mob: 06 52332276 Mail: caco13@zonnet.nl

Peper Peper

[ingezonden mededeling]

Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Gemeente gaat kamertekort ambitieus te lijf De gemeente Amsterdam komtkamertekort met een nieuw plan om het tekort aan studentenhuisvesting Gemeente gaat ambitieus te lijf op te lossen. ASVA doet er alles aan om dat hoog op de politieke agenda te krijgen.

De gemeente Amsterdam komt met een nieuw plan om het tekort aan studentenhuisvesting De gemeente gaat haar ambitie om 7600 dan het eerder gestelde doel! De beoogde woningen op te lossen.

ASVA alles aanopom dat hoog degerealipolitieke agenda te krijgen. studentenwoningen tussen 2006 endoet 2010 te er bouwen zouden de volgende manierenop worden niet halen, werd een paar maanden geleden bekend De gemeente haarhet ambitie om kamers 7600 gemaakt.

7600, gaat dat was tekort aan studentenwoningen tussenis2006 en 2010 bouwen in 2006. Op dit moment ongeveer detehelft van niet halen, werd een paar maanden Inmiddels geleden bekend het beoogde aantal gerealiseerd. is de gemaakt. 7600, datgegroeid. was het Om tekort kamers studentenpopulatie hetaan opgelopen in 2006. dit moment ongeveer de vraag helft van tekort in Op te halen en omis de stijgende op het lange beoogde aantalopgerealiseerd.

Inmiddels is de de termijn te lossen, komt wethouder studentenpopulatie hetplan opgelopen Hans Gerson (PvdA)gegroeid. met een Om nieuw dat de tekort in te halen en aannemen. om de stijgende vraag op gemeenteraad nog moet Politieke partijen

seerd: nieuwbouw (1327 eenheden), transformeren dan eerder gestelde doel! beoogde woningen van het leegstaande kantoren tot De studentenhuisvesting zouden op de volgende manieren worden en gereali(1221), tijdelijke verhuur van slooppanden leegseerd: nieuwbouw (1327 eenheden), transformeren staande koopwoningen (1000), tijdelijke huisvesting van kantoren tot studentenhuisvesting zoalsleegstaande containers (500) en sociale huurwoningen ‘la(1221), tijdelijke verhuur van slooppanden leegbelen’ voor studenten (460). Deze aantallenenkomen staande (1000), huisvesting bovenop koopwoningen de 3400 eenheden die tijdelijke de afgelopen jaren al zoals containers (500) en sociale huurwoningen ‘lazijn geproduceerd. belen’ voor studenten (460). Deze aantallen komen

de lange termijn lossen, wethouder onderhandelen daaropnuteover.

PvdAkomt en D’66 maken HansinGerson (PvdA) metvoor eenstudentenhuisvesting. nieuw plan dat de zich ieder geval hard

bovenop deis3400 eenheden afgelopen al Vervolgens de ambitie vandie de de gemeente omjaren tussen zijn geproduceerd.

2011 en 2014 nog eens 9000 studenteneenheden

gemeenteraad nogDave moetvan aannemen.

Politieke partijen ASVA’s voorzitter der Pol sprak vorige week onderhandelen daar nu over. PvdA maken in bij de commissievergadering om en hetD’66 belang van

te realiseren. De UvA en de VU gaan daaraan hun Vervolgens is de ambitie van de gemeente om tussen steentje bijdragen.

zich in ieder geval hard vooreens studentenhuisvesting. studentenhuisvesting nog te onderstrepen, ASVA’s voorzitter Dave van der Pol sprak vorige week om de stem van de student te laten horen en om de

2011 en 2014 nog eens 9000 studenteneenheden te Dave: realiseren.

De natuurlijk UvA en de VU gaan zijn daaraan ‘Het zou fantastisch als dehun steentje bijdragen. gemeente haar ambitie weet waar te maken.

14 maanden wel 4506 te realiseren. Het trans-

Maar het is niet eens gelukt om de helft van de Dave: ‘Het7600 zou natuurlijk zijn alsDat de geplande woningenfantastisch neer te zetten.

matisch. Toch denkt de gemeente de komende 14 maanden wel 4506 te 2000 realiseren.

Het aan transjaren op die manier bijna woningen te

gemeente ambitie weet te maken. maakt het haar niet aannemelijk datwaar het lukt om in Maar het is niet eens gelukt om de helft van de

formeren van kantoren bleek steeds kunnen bieden.

Ik betwijfel of dat lukt.’ problematisch. Toch denkt de gemeente de komende

In het plan staat dat er tot eind 2010 maar liefst 7905

geplande 7600 woningen neer te zetten. Dat

eenheden voor studenten bij komen. Dus 305 méér

maakt het niet aannemelijk dat het lukt om in

jaren opdedie manier bijna 2000 woningen aan te de Tijdens commissievergadering stelden kunnen bieden.

Ik betwijfel of dat lukt.’ raadsleden kritische vragen. Is het plan niet iets te

in bij de commissievergadering omsteken. het belang van gemeente een hart onder de riem te studentenhuisvesting nog eens te onderstrepen, om deplan stemstaat van dat de student te laten en om de In het er tot eind 2010 horen maar liefst 7905 gemeente een onder debij riem te steken. eenheden voorhart studenten komen.

Dus 305 méér

formeren van kantoren bleek steeds proble-

ambitieus? Wethouder Gerson: ‘Ik voel me gesterkt Tijdens commissievergadering de door een de aantal punten. De fouten diestelden we in het raadsleden kritische vragen. Is het plan te verleden hebben gemaakt, maken we niet niet iets meer. ambitieus?

Wethouder Gerson: ‘Ik voel me gesterkt Bovendien doen universiteiten nu volop mee. Vroeger door eenzijaantal punten. die we in het hielden hun handen af De van fouten studentenhuisvesting verleden hebben gemaakt, maken we niet meer. en richtten zij zich alleen op onderwijs. Tegenwoordig Bovendien universiteiten volop mee. Vroeger zien ook zijdoen de noodzaak in van nu huisvesting.’ hielden zij hun handen af van studentenhuisvesting en richtten zij zich alleen op onderwijs. Tegenwoordig

Wist je dat...

zien ook zij de noodzaak in van huisvesting.’

...van de 1000 containerwoningen aan de Wencke-

Wist je dat...

De Key is er na renovatie achterstand opgelopen in

bachweg er eind oktober 161 leeg stonden? Volgens ...van de 1000 containerwoningen de Wenckehet toewijzen.

In oktober kraaktenaan studenten uit bachwegeen er eind oktober 161 leeg stonden?

Volgens protest aantal van die woningen.

Ook ASVA De Key is belachelijk er na renovatie achterstand opgelopenwoin vindt het dat er met een dusdanige het toewijzen.

In oktober kraakten studenten ningnood containers leegstaan en roept De Key uit op protest een aantal te van die woningen. Ook ASVA ze zo snel mogelijk verhuren. vindt het belachelijk dat er met een dusdanige woningnood containers leegstaan en roept De Key op ze zo snel mogelijk te verhuren.

Huisvestingscommissie Wil jij meedenken over creatieve oplossingen om het tekort aan Huisvestingscommissie studentenhuisvesting op te losWil meedenken over creatieve sen?jijKom dan bij ASVA’s studenoplossingen om het tekort tenhuisvestingscommissie.

Kijkaan op studentenhuisvesting op te loswww.ASVA.nl sen? Kom dan bij ASVA’s studentenhuisvestingscommissie. Kijk op www.ASVA.nl

Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

46

Foto’s: Karel De Meester

weekgast

Karel De Meester, op de foto rechtsboven in het midden

Karel De Meester (27) is promovendus bij het Amsterdam Center for International Law. Hij blogt vanuit Cambodja, waar hij onderzoek verricht bij het Rode Khmer-tribunaal.

Maandag 9 november De eerste dag van ons veldonderzoek bij het Rode Khmer-tribunaal. Eerdere ervaringen leerden ons dat het vaak de nodige overtuigingskracht vergt alvorens medewerkers van tribunalen zich laten verleiden tot een interview. Vandaag verloopt alles echter vlot. Op het einde van de dag staat de teller op vier.

Gisteravond vernam ik dat advocaten van één van de verdachten voor het Rode Khmer-tribunaal een verzoek hebben ingediend om twee rechters, waaronder ook de Nederlandse rechter Lahuis, te wraken. Dit verzoek komt er na uitspraken van de Cambodjaanse premier, die aangaf dat ‘sommige buitenlandse rechters de opdracht hebben gekregen van hun regering om hier problemen te veroorzaken.’ Voor de advocaat van de verdediging een aanwijzing dat een eerlijk proces niet mogelijk is. Voor de cynici een zoveelste aanwijzing dat het Rode Khmertribunaal lijdt onder politieke inmenging en manipulatie.

Een avondlijke rit met de tuktuk door voormalig Frans koloniaal Phnom-Penh, een gezellige ontmoeting met een oude kennis uit België en het voorbereiden van de volgende interviews sluiten deze dag af.

Dinsdag 10 november De keuze van onze lokale chauffeur blijkt in verschillende opzichten een meevaller. Erg behendig baant hij zich een weg door het verkeer van Phnom Penh en laveert hij de auto tussen de ontelbare brommertjes op de weg. Bovendien is hij erg geïnteresseerd in de werkzaamheden van het Rode Khmer-tribunaal. Hij heeft vroeger nauwgezet de geschiedenis van de Rode Khmer bestudeerd, zo vertelde hij ons. Vandaag hoor ik hem uit over datgene wat in Cambodja momenteel vele tongen beroert: de mogelijkheid dat meer verdachten vervolgd zouden worden door het tribunaal.

Die kwestie ligt politiek erg gevoelig. De Cambodjaanse regering, waarin voormalige leden van de Rode Khmer nog steeds belangrijke posities bekleden, wil volgens sommigen controle uitoefenen op wie wel en wie niet vervolgd kan worden door het tribunaal.

De interviews volgen elkaar intussen in snel tempo op.

Interviews met nationale medewerkers van het tribunaal voeren we noodzakelijkerwijze in het Khmer, met behulp van een tolk. Zo ondervinden ook wij één van de problemen waarmee de medewerkers van dit tribunaal dagelijks worden geconfronteerd, met name de verschillende talen (er zijn er drie) die binnen het tribunaal gehanteerd worden. Niet altijd even handig in een instituut waar nationale en internationale medewerkers nauw met elkaar moeten samenwerken en van elkaar afhankelijk zijn.

Woensdag 11 november Het wordt duidelijk dat we niet iedereen zullen kunnen spreken die op ons lijstje staat. Ook tijdens eerdere onderzoeksreizen naar het Rwanda-tribunaal en het Sierra Leone-tribunaal werd niet elk interview ons op een zilveren dienblad aangereikt. Mijn collega en ik gebruiken de beschikbare tijd om bij potentiële kandidaten aan te kloppen. Terwijl iedereen ten overstaan van ons het belang van ons veldonderzoek beklemtoont, krijgen we vaak te horen dat de zware werkdruk interviews in de weg staat. Ik vraag me af of niet eerder het idee van een interview bepaalde mensen afschrikt. ’s Avonds gaan we snel iets eten in het ‘Friends Restaurant’, een restaurant dat wordt uitgebaat door straatkinderen, die er worden opgeleid in het restaurantwezen. De tapas die we voorgeschoteld krijgen smaken overheerlijk. Nadien moeten de interviews voor de volgende dag worden voorbereid. Daarnaast is er gelukkig nog heel even tijd om wat te lezen in De glimlach van Pol Pot, de Nederlandse vertaling van het boek van Peter Fröberg Idling. Een fascinerend verhaal over een Zweedse delegatie die het Cambodja van Pol Pot bezocht, zonder dat zij ooit iets van de wreedheden opmerkten.

Vrijdag 13 november Vandaag slagen we er keurig in om onze vragenlijsten volledig te doorlopen. Buiten, enkel beschermd tegen de verzengende hitte door een golfplaten afdak, dicht opeengepakt, wonen honderden Cambodjanen intus-

sen een informatiesessie over het tribunaal bij. De hele week al brengen speciaal ingezette bussen deze mensen hierheen. De betrokkenheid van de Cambodjanen bij het tribunaal blijft me verbazen. Volgens de meest recente cijfers hebben tot op vandaag niet minder dan 27.000 Cambodjanen een hoorzitting bijgewoond tijdens het eerste proces. Daarmee doet het tribunaal het aanmerkelijk beter dan andere internationale straftribunalen.

Op de terugweg naar het hotel houden we even halt bij de ‘Wat Phnom’, of ‘de tempel op de heuvel’. Die werd ooit gebouwd door een rijke dame Penh. Aan deze pagode dankt de stad Phnom-Penh haar naam. ’s Avonds tijdens het diner spreken we een internationaal diplomaat over zijn ervaringen met het Rode Khmer-tribunaal. Een ideale afsluiter van een meer dan vruchtbare werkweek.

Zaterdag 14 november Vandaag maken we tijd voor een bezoek aan ‘Tuol Sleng’ (codenaam S-21). Dit was Pol Pot’s beruchte geheime gevangenis, die geleid werd door ‘Duch’. Naar schatting 17.000 gevangenen zouden in deze vroegere middelbare school verbleven hebben. Slechts enkelen hebben het overleefd. In de buurt was de gevangenis gekend onder de naam ‘konlaenh choul min dael chenh’: de plaats waar mensen naar binnen gaan maar nooit meer uit komen. Nu is in Tuol Sleng een sober museum ingericht. Binnenin de folterkamers staren de foto’s van honderden gevangenen mij aan. Foto’s die destijds gemaakt werden door de gevangenisautoriteiten. Een gevoel van onbehagen maakt zich van mij meester.

In één van de ruimtes zijn foto’s opgehangen van Gunnar Bergström, die deel uitmaakte van de Zweedse delegatie waarover ik het eerder had in deze blog. Bij elke foto geeft de fotograaf zijn gedachten van toen en zijn gedachten nu. Een verhaal over propaganda, misleiding en een onkritisch vertrouwen in de Maoïstische idealen. ‘Choeung Ek’, beter bekend als de ‘Killing Fields’, ligt even buiten Phnom-Penh, omringd door groene boomgaarden. Op deze plek werden de gevangenen van Tuol Sleng uiteindelijk omgebracht. Het is er stil. Al vlug ontdek ik dat ik over flarden van kledij en stukken beenderen loop. Zoiets vergeet je niet. l Volgende weekgast: Hagar Jobse, masterstudent geschiedenis, vanuit Madrid

Folia 12 | 19

Speld blijkt satire!

Lezers reageren verbijsterd: ‘De Speld was mijn laatste strohalm, nu blijkt maar weer dat je de media nooit kunt vertrouwen.’

Door Harmen van der Meulen

‘Albanië blijkt homo’, ‘Willem van Oranje was bekeerde moslim’, ‘Opleidingsniveau kindsoldaten beneden peil’, zomaar een reeks koppen van online satirisch magazine De Speld, genomineerd in vier categorieën bij weblogverkiezing de Dutch Bloggies. Hoofdredacteuren Jochem en Melle van den Berg (geen familie) vertellen.

Jochem van den Berg (27), net afgestudeerd bij religiestudies: ‘Er ontbreekt een groot satirisch nieuwsmedium in Nederland. Andere westerse landen als Duitsland, Engeland, Frankrijk en de VS hebben dat wel. Met De Speld wilden we een poging doen om dat op te zetten.’

Melle van den Berg (29), student bestuurskunde aan de VU: ‘Het idee is dat wij online artikelen publiceren die lijken op journalistieke artikelen en de realiteit van alledag op de hak nemen.’

J: ‘Satire die prikt in de morele orde, vandaar ook de naam De Speld.’

tuigend is, op een bepaalde manier krijg je wel meer waardering voor journalisten. Op het moment dat je op inconsistenties in je eigen artikelen wordt gewezen dan denk je: “Kut, dat had ik toch moeten uitzoeken.”

Als we een stuk schrijven over rappers en ik schrijf dat Extince uit Eindhoven komt terwijl hij uit Breda blijkt te komen, dan vind ik dat kut. Want daar word ik door lezers op aangesproken. We proberen serieus een heel hoge standaard aan te houden wat betreft de dingen die we in een artikel schrijven, ook al schrijven we vervolgens niet altijd de waarheid over wat mensen zeggen.’

J: ‘Onzin moet wel kloppen, dat is het eigenlijk.’

Wie maken De Speld?

J: ‘We zijn nu ongeveer twee jaar online, eerst waren we met heel weinig mensen, nu met een stuk of vijftien. In de praktijk vormen wij met zijn tweeën de hoofdredactie, en er zijn, inclusief ons, zes mensen die vast stukken redigeren en schrijven. Dat zijn degenen die zich op dagelijkse basis bezighouden met De Speld. Dan heb je nog wat mensen in een ring daarbuiten, die wat minder schrijven. De meesten van ons hebben gewoon werk, dus er wordt redelijk wat gechat en gemaild tussen de bedrijven door. We hebben wel gezamenlijke brainstormsessies, maar het is toch lastig om iedereen bij elkaar te krijgen. Dat lukt gemiddeld een keer per maand, voor de rest ontwikkelen we veel ideeën via chat en mail.’

Denken mensen wel eens dat berichten van De Speld serieus zijn?

J: ‘Wat dat betreft hebben we zelfs een lange geschiedenis: van Willem van Oranje was een moslim, tot de Telegraafaffaire een maand geleden. Toen hadden we een artikel over een snackbarhouder die een patatje Holocaust verkocht, en allemaal andere rampen had bedacht om zijn producten te verkopen: shocksnacks. Dat had De Telegraaf letterlijk overgenomen, als echt bericht.

Natuurlijk lachen wij daarom, het is heel raar dat mensen hun bronnen niet checken. Maar het is niet onze bedoeling, anders kun je wel gaan schrijven dat er een bom is afgegaan op De Dam, maar dat is geen satire.’

Waarover schrijft De Speld?

J: ‘Iets moet uit te vergroten zijn. Of je moet het in de parodie- of persiflagesfeer zoeken. Dat is een beetje het probleem met Wilders: je kunt het bijna niet verder uitvergroten dan hij zelf al doet.’

M: ‘We hadden op een gegeven moment een artikel over het KNMI, waarin Wilders dat een ‘links rotinstituut’ noemde, en vervolgens heeft de PVV ergens dit jaar geroepen dat, omdat het KNMI consequent een graad te hoog schijnt te meten, daarmee ook allerlei claims over klimaatverandering onzin zijn. Je wordt echt ingehaald door de werkelijkheid.’

Op de site staat dat jullie aan ‘Fact Checking’ doen. Is dat een foutje?

M: ‘Nee, dat is heel belangrijk. Ik “Wikipedia” wat af om al die dingen op orde te krijgen. Het is echt nog verrekt moeilijk om een stuk te schrijven dat heel erg over-

20 | Folia 12

Hoe reageren mensen op jullie werk?

J: ‘Dat verschilt sterk. Onder de bezoekers van onze site bevinden zich ingewijde mensen die satirisch reageren; en mensen die op een andere manier binnenkomen die het niet als satire lezen en zich moreel verontwaardigd uitspreken. En dan heb je nog mensen die serieus ingaan op mensen die het niet begrijpen. Zo ontstaan er allerlei verschillende lagen van werkelijk en onwerkelijk, en van mensen die het wel en niet doorhebben, dat is altijd erg vermakelijk.’

M: ‘Vorige week was het weer feest, met allerlei klassieke musici die helemaal over de rooie gingen. We hadden een artikel geschreven over dat het Concertgebouworkest eigenlijk alleen maar covers speelt en dat een muziekwetenschapper het nut van de subsidie betwijfelde. Toen hebben we de hele week pisnijdige klassieke muziekliefhebbers langs gehad op de site, die kwamen klagen.’

De Speld is genomineerd voor de Dutch Bloggies 2009, wat

houdt dat in en gaan jullie winnen?

J: ‘Het is de enige prijs in de blogsfeer…’

M: ‘…dus het is qualitate qua de meest aansprekende.’

J: ‘We zijn in vier categorieën genomineerd: beste blog; best geschreven weblog; opinie en nieuws – waarvan ik niet weet niet hoe we daarin terecht zijn gekomen – en meest populaire weblog. We staan wel tussen grote namen, nrc.next bijvoorbeeld. Als we eerlijk zijn over onze winkansen: bij meest populair zit ook GeenStijl, als die een linkje op hun site zetten zijn we al weg.’

M: ‘Internetstemmingen zijn sowieso een farce, maar zo’n jury, misschien winnen we in één categorie. Het zou leuk zijn, maar we merken het wel. Het is wel grappig om te merken dat mensen het leuk vinden wat je doet. Internet werkt heel anoniem, iedereen komt langs en gaat weer weg en je hebt eigenlijk niet echt een beeld van de mensen die het tof vinden, behalve je eigen vrienden. Dan is het wel leuk als de officiële kanalen zich daarover uitspreken.’

Hebben jullie zelf favoriete blogs?

J: ‘Mijn surfgedrag is vrij Angelsaksisch gericht: Slate, The Daily Show, The Huffington Post, maar ik heb dan ook vijf jaar van mijn leven in Amerika gewoond. Al hoor ik dat ook van mensen die niet die achtergrond hebben.

Maar Nederland is natuurlijk een klein taalgebied, zoiets als Slate krijg je hier niet betaald.’

M: ‘Mijn surfgedrag is vrij klassiek, ik lees NRC Handelsblad en The New York Times, dat is het wel zo’n beetje.

Maar ik vind het wel grappig hoe de manier waarop je tegenwoordig nieuws consumeert is veranderd: je krijgt ook een heleboel aangedragen via Facebook en dergelijke, dan linken mensen je door naar interessante artikelen, op die manier krijg je nog best wel een afgerond mediadieet.’

J: ‘Al vind ik het nadeel van internetnieuws dat je alleen maar gaat lezen wat je zelf leuk vind. Doordat je dingen die niet in je directe lijn van interesse liggen niet meer opneemt versmalt je kennis een beetje. Dat vind ik wel jammer.’

M: ‘Dat herken ik wel, je leest maar heel weinig over waar je niet al in geïnteresseerd was.’ l Zie voor uw dagelijkse portie satire www.speld.nl, de Dutch Bloggies 2009 zijn te volgen via www.dutchbloggies.nl. Uitreiking: 1 december.

Foto: Fred van Diem

â&#x20AC;&#x2DC; Onzin moet kloppen, dat is het eigenlijkâ&#x20AC;&#x2122;

Jochem (l) en Melle van den Berg

Foto: Won Tuinema

009 11:48:24

annonces CULTUUR

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl.

Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

plex. Goedkoop voor studenten, inclusief catering en borrel. Kijk voor info en kaartjes op www.congocongres.nl of kom langs bij de Congokamer op het Science Park.

ve prestatie word je verzorgd door ons vrijwilligersteam, zodat je je optimaal kunt uitleven. Ook vrijwilligers zijn van harte welkom.

• Lekker een balletje slaan ...?

Op USC Tennis kun je ook ’s winMEDEZEGGENSCHAP ters overdekt een balletje slaan.

Veel studenten, weinig geld: Van maandag t/m donderdag zijn de realiteit voor de UvA. Hoe er vanaf 09.00 / 10.00 uur tot 15.00 moeten we hiermee omgaan? / 16.00 uur banen te huur. In het Quizcussieer mee met studenweekend kun je vanaf 12.00 / 15.00 tenpartij mei op 17 november van uur tot 16.00 / 17.00 uur terecht.

17.00-19.00 uur in de muziekZondag naar de kerk?

Check www.usc.uva > locaties > zaal van Crea. www.kiesmei.nl www.studentenekklesia.nl USC Tennis.

11.00 uur – De Rode Hoed • Schaatsen SPORT Keizersgracht 102 – Amsterdam Seizoenstart gemist? Geen proVrouwen opgelet! Vraag je je af of bleem, je kunt op elk gewenst mokarate of zelfverdediging iets voor ment instappen. I.s.m. SKITS en Een vroege Kerst? Vier Kerstmis jou is? Kom kijken of ervaren op de het SVU biedt het USC een uniek, op 28 november in het Concertjubileum open dag van onze vergebouw! Want dan zingt KCOV breed opgezet schaatsprogramma. eniging: 21 nov., sporthal de Pijp.

Amsterdam het WeihnachtsoMet je schaatskaart kies je zelf elke Meer info op www.shuriryu.nl ratorium. Een muzikaal feest les de dag uit dat je kunt / wilt. Dit met juichende koren, ingetokan dus elke les anders zijn.

Studenten Sport Centrum USC gen koralen en virtuoze aria’s.

Check voor al het boven• USC Xtra diensten Kaarten: € 32,50 (CJP € 30). staande www.usc.uva.nl Wist je dat je bij USC De Boelelaan terecht kunt voor een gratis conDe Sportraad Amsterdam STUDENTEN sult fysiotherapie? Maar ook vind • 38e Batavierenrace EN STUDIE je er voedingsadvies, personal trai- Op 24 april wordt voor de 38e keer Gestopt met je studie? Onder bening of massage. Voor de serieuze het startschot gelost voor ’s wegeleiding op zoek naar een andere sporter zijn er sporttests of menrelds grootste estafetteloop. Met studie? www.herorientatietraject.nl tale training. Als je op een sportie- 8.000 deelnemende studenten ve manier wilt werken aan je (over) uit zowel Nederland als het buigewicht kun je terecht bij Good Fit. tenland is de Batavierenrace al jaSTUDENTEN- EN Kijk op www.usc.uva.nl onder USC renlang een hoogtepunt van het STUDIEVERENIGINGEN Xtra. Gewoon een keer proberen! studentensportjaar. Het eveneSeks – Biologenvereniging Congo • Spinning Marathon ment wordt afgesloten met het houdt op 9 december het 4e ConZondag 29 november kun je je tijgrootste studentenfeest van de Bego Congres, dit jaar met het thema dens de USC Spinning Marathon nelux. Inschrijven kan t/m zon‘seksualiteit’. Nationale en interna- weer in het zweet fietsen voor het dag 29 november. Kijk voor meer tionale sprekers geven lezingen in Emma Kinderziekenhuis. Je kunt 4 info over race en inschrijving op Zaal A van het Roeterseilandcom- of 2 uur fietsen. Tijdens je sportie- www.batavierenrace.nl/inschrijA-capella koor The Amsterdam Vocals (repertoire pop & jazz) zoekt alten, tenoren en bassen. Wil jij bij een swingend koor zingen?

Kom kijken bij een van onze repetities, op woensdagavond van 20.00-22.30 uur. Voor meer informatie kun je contact opnemen met dirigent Marieke van Diepen, diepenmariekevan@gmail.com

ven. Let op: Je bent pas als ploeg ingeschreven als je het inschrijfformulier uitprint en inlevert bij De Sportraad Amsterdam. Vragen?

Mail naar amsterdam@desportraad.nl of zie www.desportraad.nl

Jan van der Meer, arts-onderzoeker, a.j.vandermeer@amc.uva.nl

VERDIENEN

Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

Wij zoeken een lieve, ervaren en flexibele oppas voor Maartje (nul jaar). Je werkt op oproepbasis, vooral overdag. We wonen in de Czaar Peterbuurt (Centrum-Oost).

Mail: claire.kuijs@upcmail.nl Au pair gezocht voor een paar maanden in een Frans skigebied. Neem spoedig contact op voor meer informatie marije@hoekstra.dk

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Ontwikkelingswerk zomer 2010.

Ben je solidair? Hou je van nieuwe uitdagingen? Spreekt werken in teamverband je aan? Wil je ook wat van de wereld zien? SVO organiseert juli-aug. 2010 een ontwikkelingsproject in Dominicaanse Republiek. Info: martinezana@usa.net; 06 2742 0632.

Het AMC zoekt gezonde nietrokende mannen (18-35 jaar) in verband met wetenschappelijk onderzoek naar het afweersysteem. Deelnemers zullen 4 nachten in het AMC doorbrengen en ontvangen een vergoeding. Voor meer informatie: Anne

WONEN Woonruimte te huur aangeboden. 1-3 personen. 06 8321 5256.

DIVERSEN Openbaar debat over ‘De vergeten dossiers van de vredesprocesindustrie: de Palestijnen in Israël, de Palestijnen in de diaspora’, met twee Palestijnse gastsprekers: Hasan Abu Nimah oud-diplomaat en publicist; Jordanië) en Iyad Rabi (advocaat en politiek activist; Palestina) en met coreferenten. Datum: zaterdagmiddag 28 november. Tijd: 13.30 - 17.00 uur.

Plaats: Amstelveld 10, Amsterdam.

Organisatie: Nederlands Palestina Komitee i.s.m. al-Awda & de Palestijnse Gemeenschap in Nederland. www. palestina-komitee.nl De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed.

Nadere informatie tel. 020 566 3090, spermabank@amc.uva. nl of www.spermadonoren.nl

STUDENTENZAKEN Op www.uva.nl/studentenza-

ken staat alle informatie over de afdelingen van Studenten­ zaken – Studentendecanen, ­Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

BUREAU OMBUDSMAN Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl , tel.

525 3798, www.student.uva.nl/ ombudsman.

Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsman-personeel@ uva.nl, tel. 525 5548, www.uva.nl/ ombudsmanpersoneel.

Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.

VOORZIENINGEN GEHANDICAPTEN U kunt als student of als medewerker van de UvA bij de CVG terecht voor o.a. informatie over persoonlijke en/of algemene voorzieningen die samenhangen met het hebben van een functiegebrek. E-mail voor studenten: C.Fluggen@uva.nl, voor medewerkers: A.R.vanBoxsel@ uva.nl. Meer informatie vindt u op www.medewerker.uva.nl/arbo onder voorzieningen gehandicapten.

november 2009 CREA CREA is is de de culturele culturele organisatie organisatie van van de de UvA UvA en en HvA. HvA. Turfdraagsterpad 17, 0205251400

do 19 nov, 20.30 uur / muziek

CREAtions Jamsessie

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

Vrij jammen op diverse muziekstijlen onder begeleiding van The Extencionicers. Muzikanten kunnen zich aanmelden via creations@crea.uva. nl. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis.

Deze maand optredens van o.a. The

Chilly Beans (soul/blues), Thomas de Haan (singer-songwriter), Adrian

di 24 nov, 20.00 uur / lezing

Kenney (stand-up comedy), Fee van

der Poel (kleinkunst) & FielFilosofie 20ensteSwart eeuw mich (cabaret). Zelf optreden? Mail Rawls en Rorty naar openpodium@crea.uva.nl.

John Rawls wordt algemeen beschouwd als Muziekzaal, toegang gratis van de één CREA van de belangrijkste filosofen

twintigste eeuw, en Richard Rorty als één van de meest controversiële. Pieter Pekelharing spreekt over de betekenis van hun werk, hun politieke overeenkomsten en hun filosofisch stijlen. Plaats: CREA Theater. Toegang: gratis voor studenten, € 5,- alle anderen.

wo 25 november, 19.30 uur / i.s.m. Off-Screen / film

Bollywood: Dilwale Dulhania Le Jayenge Dilwale Dulhania Le Jayenge (‘The Lover Will

popsongs and dazzling choreography. Langu-

Take the Bride’, Aditya Chopra, 1995, 189 min.)

age: Hindi with English subtitles. Introduction

is the longest running movie in history: it ran

by Maryn Wilkinson, PhD candidate in Femi-

for eleven years. The love story is told in Bol-

nist film theory at ASCA. Location: CREA Thea-

lywood style: through colourful images, Hindi

ter. Entrance: free for students € 5,- all others.

www.crea.uva.nl/agenda

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

roem

DSB Door Dirk Wolthekker

Tijdens het gesprek met Pieter Lakeman (1942) gaat zijn telefoon weliswaar een paar keer over en worden er twee korte telefoongesprekjes gevoerd, maar verder is de rust weergekeerd in zijn kantoor. Als voorzitter van de Stichting Hypotheekleed heeft Lakeman tumultueuze tijden achter de rug voorafgaand en na het faillissement van de Dirk Scheringa Beheer Bank (DSB). Lakeman kreeg in die neergang een prominente rol door zijn televisieoproep aan de klanten van DSB om hun spaargeld bij de bank weg te halen. Zulks geschiedde en de bank ging mede door zijn toedoen failliet. ‘Ik wist anderhalf jaar geleden al dat die tent failliet zou gaan. Dat kon je gemakkelijk zien op basis van analyses van de jaarrekening en op basis van ingevoerde wetswijzigingen ten aanzien van zorgvuldigheid waarmee banken met klanten moeten omgaan.

De ónzorgvuldige omgang met klanten was juist de winstmotor achter DSB, dus dat moest wel fout gaan.’

Pieter Lakeman is voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (Sobi), hij adviseert ondernemingen, schrijft boeken over wat er allemaal mis gaat in en met bedrijven en trad dit jaar als voorzitter toe tot de Stichting Hypotheekleed, die opkomt voor mensen die via DSB Bank waardeloze of te dure polissen hebben gekocht, veroorzaakt door agressieve verkooppraktijken van DSB. Voorafgaand aan zijn loopbaan studeerde hij natuurkunde en econometrie.

‘Na de middelbare school heb ik verschillende studies overwogen, waaronder psychologie, economie, geschiedenis, rechten, natuurkunde. Het werd natuurkunde omdat ik voor dat vak een negen had als eindcijfer. Maar na een paar jaar had ik in de gaten dat natuurkunde eigenlijk niets voor mij was. Ik wil graag zaken bestuderen, maar het moet wel praktisch zijn.

In de Middeleeuwse filosofie wordt bijvoorbeeld de vraag bestudeerd hoeveel engelen er op de punt van een naald kunnen dansen. Tja, dat vind ik nu niet echt een relevante maatschappelijke vraag. Ik heb die studie toch nog bijna zeven jaar volgehouden. Toen had ik

Foto: Bob Bronshoff

Hij begon met natuurkunde, maar studeerde af als econometrist. Afgelopen maand leidde hij de DSB Bank naar de afgrond: Pieter Lakeman.

Pieter Lakeman

mijn kandidaatsexamen en dat was een mooi moment om alsnog naar economie om te zwaaien. Ik had me gerealiseerd dat ik het bedrijfsleven interessant vond.

Vraag me niet waarom, ik ben niet iemand die zichzelf determineert en fileert. Economie heb ik vervolgens wel afgemaakt. Na zes jaar behaalde ik het doctoraal econometrie.

Ja, ik heb bijna dertien jaar gestudeerd, maar in weerwil van wat velen denken is lang studeren helemaal niet zo duur voor de samenleving. De meeste mensen die lang studeren maken op den duur helemaal geen gebruik meer van colleges en practica, maar werken voor zichzelf. Ik heb tijdens mijn studie onder leiding van de hoogleraren Goedhart en Cramer een rapport geschreven over de kosten van het onderwijs aan de UvA, uitgesplitst per studierichting en per studiejaar.

Die waren daarover zeer te spreken en ook Het Financieele Dagblad heeft er een positieve beschouwing aan gewijd. Een universitaire carrière heb ik nooit geambieerd, maar nu ik erover nadenk zou dat wel als voordeel hebben gehad dat je studenten gratis allerlei onderzoekjes voor je kunt laten uitvoeren.

Inmiddels zou ik mij toch liever geen econometrist meer willen noemen. Econometristen denken te veel in

wiskundige en computermodellen en die lopen meer achter bij de realiteit dan de economische theorie zelf, die ook al op de economische werkelijkheid achterloopt. Ik vind dat het economisch denken te veel wordt beheerst door de wiskunde. Met allerlei veranderingen in de maatschappij wordt in de econometrie te laat rekening gehouden. Nederlandse banken bijvoorbeeld verstrekken relatief meer langlopende leningen met variabele rente dan twintig jaar geleden. Dat is een maatschappelijke verandering die ongetwijfeld te laat in een computermodel wordt opgenomen.

In mijn werk kom ik op voor bedrijven en mensen die benadeeld zijn door financiële manipulaties. Ik doe dat gedeeltelijk uit rechtvaardigheidsgevoel. Als staatsburger voel ik me daartoe in zekere mate verplicht. Verder vind ik het ook leuk om in jaarrekeningen te duiken en zwendeltjes te ontdekken. Wat nu nodig is, is een rigoureuze afrekening met ons banksysteem. Banken zijn halverwege de vorige eeuw een onmisbare schakel in het betalingsverkeer geworden en dat moet worden teruggedraaid. Justitie, defensie en het betalingsverkeer behoren in handen van de overheid te zijn. Nationalisatie van het betalingssysteem en van de banken die daarin een rol willen blijven spelen is dus nodig.’ l

Folia 12 | 23

Foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Kruiswoordraadsel

Welkom in Nederland!

Als je op Schiphol aankomt na een internationale vlucht, wacht je de laatste tijd steeds vaker een onaangename verrassing. Moe, stijf en verkreukeld baan je je een weg door de slurf naar buiten. Bijna ben je weer thuis! Bijna weer sta je onder je eigen douche, bijna weer zit je op de bank in schone kleren en kan je bij een kopje thee of koffie, met een uitzinnig spinnende poes op schoot, de post doornemen. Vergeet het. Eerst is er nog de horde van ‘de extra controle aan het einde van de slurf ’ zoals het cabinepersoneel dat eufemistisch noemt. Aan het einde van de slurf staat een stel nors kijkende marechaussees met honden. Hun vocabulaire beperkt zich tot op barse toon schreeuwen: ‘Pasports!’ (wellicht anticiperen ze hiermee al op de te verwachten linguïstische fusie van het Nederlands en het Engels, maar dat is stof voor een andere column). Lijdzaam ondergaan de passagiers de inspectie, staande in de nauwe slurf. Geen glimlach, geen begroeting kunnen de heren die over de Nederlandse veiligheid moeten waken, zich veroorloven. Blijkbaar heeft iemand ze ooit ingeprent dat ze zich met vriendelijkheid op het hellende vlak van collaboratie met de vijand zouden kunnen begeven. De laatste keer stuitte ik op een exemplaar dat mij toesnauwde dat ik hem recht moest aankijken in plaats van naar opzij, alsof ik stiekem gefascineerd had kunnen kijken naar de grijze wanden en de vermoeide ruggen van medereizigers. Anders moest ik mee om mijn foto te laten controleren. Dit alles met een air alsof ik geen enkel recht had om te denken dat ik zomaar het land binnenkwam. Dit alles staat helaas in geen verhouding tot de werkelijke schaamte die mij bevangt als ik keer op keer zie hoe buitenlands uitziende passagiers bij binnenkomst in Nederland behandeld worden.

In de meeste andere landen is het heel anders: vriendelijke knikjes, begroetingen die meer zijn dan een kortaf goedemorgen, en als het een beetje meezit, wordt je ook nog een goed verblijf gewenst. De notoire uitzondering zijn uiteraard de Verenigde Staten waar de veiligheidsbeambten een speciale training hebben gevolgd om iedere zweem van menselijkheid af te leren. Maar zelfs daar zijn ze niet zo structureel onaangenaam als op Schiphol. Voor een land dat trots is op zijn open kenniseconomie is dit een schande.

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

Van links naar rechts: 1 persoonlijk voornaamwoord - 3 Obama werkt aan zo’n verzekering 11 tijdperk - 13 aardrijkskundige aanduiding - 14 water in Friesland - 15 vrijheid van .............

- 18 liefdegod - 20 Egypte (op auto’s) - 21 gevangenis - 22 Europese commissaris voor concurrentie (6/5) - 26 kosten koper - 27 Franse N.V. - 28 turner die betrapt werd op het gebruik van cocaïne (4/3/6) - 33 gesneden stier - 34 voormalig bestuursvoorzitter DSB (4/9) - 39 meer in Amerika - 40 ultimo - 41 en omstreken - 42 vogel - 43 alfanumeriek - 44 oprichtster TON (4/7) - 50 talentrijke Nederlandse turner (4/10) - 56 slee - 57 loco-burgemeester - 58 kunsttaal - 59 persoonlijk voornaamwoord - 61 type influenza (10/5).

Van boven naar beneden: 1 ethiek - 2 bijwoord - 4 elektrisch geladen deeltje - 5 keur - 6 platte steen - 7 verkiezing - 8 bosgod - 9 telwoord - 10 warme wijn - 12 liefdegod - 16 boom - 17 Individueel Technisch Onderwijs - 19 kledingstuk - 22 dwaas - 23 en zo verder - 24 zijrivier van de Donau - 25 nietiger - 27 stripfiguur - 28 voormalige tv-zender - 29 Amerikaanse N.V. - 30 Nederlands eiland - 31 projectieplaatje - 32 nieuwe versie van een film - 35 Iers republikeins leger - 36 scheepsvertrek - 37 radio en televisie - 38 opperwezen - 42 Kruiningen (thuishaven) - 45 eiland (Italiaans) - 46 kerkdorp in Noord-Brabant (Gemeente Veghel) - 47 dom persoon - 48 sportploeg - 49 luchtvaartuig - 51 voorkeur - 52 Amerikaanse basketbalbond - 53 vordering - 54 dik en zwaar - 55 aanwijzend voornaamwoord - 60 kanaalpeil.

Helemaal ingevuld? Mail de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 24 november naar mededelingen@folia.uva.nl en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl.