Folia Magazine #05, jaargang 2011-2012

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

Johannes van Dam

‘ Stoppen omdat ik 65 ben?

Wat een flauwekul’

nr. 05 05/10/2011

Podiumbeest Marg is docent psychologie en frontvrouw van Gram Plagiaat aan de UvA ‘Ik werd niet eens als coauteur vermeld!’

Gerard Reve Schrijver en mediastrateeg

(advertentie)

cREATING TOMORROW

BEzOEk DE HVA cONfERENTIE ‘DOORlEREN WERkT!’ op 1 november 2011 Jezelf ontwikkelen, is blijven leren. Ook als je al werkt. Wat biedt de HvA aan werkenden met ambities?

Kunnen zij excelleren omdat wij flexibiliseren? Kom op 1 november 2011 naar de conferentie ‘Doorleren werkt!’ en maak kennis met nieuwe vormen van opleiden. Praat mee en geef samen met je collega’s en het werkveld de toekomst van blijven leren vorm. Meer weten. Kijk op www.hva.nl/doorlerenwerkt.

De conferentie is onderdeel van het HvA project ‘Leven Lang Leren’.

HVA BEWEGEN, SPORT EN VOEDING

(advertentie)

Doorleren werkt Ton de Ruijter is opleidingsdocent bij de ALO. Hij geeft het vak Algemene Didactiek en Methodiek.

Daarnaast is hij studieloopbaanbegeleider, coördinator van het stagebureau en lid van de examencommissie.

‘Vanuit mijn functie bij de examencommissie ben ik nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de instroomeisen voor de kandidaten voor het dag-avondtraject van de ALO. Studenten die aan dit tweejarige programma willen deelnemen, moeten al een hbo- of mbo-opleiding hebben en veel relevante werkervaring. Voor de mbo’ers geldt een hogere ureneis, dat wil zeggen dat we van hen meer leservaring vragen dan van hbo’ers.

Dat heeft ermee te maken dat het een behoorlijke overstap is van mbo naar hbo. En als iemand al veel ervaring heeft, is er tijdens het traject meer ruimte om vooral op de theorie te focussen.

Er zijn twee mogelijkheden voor mensen die zich bij het dag-avondtraject aanmelden: wie volledig voldoet aan de instroomeisen, kan direct instromen, zo niet, dan kan een kandidaat via een onafhankelijk evc-assessment instromen. Zo’n assessment wordt altijd voorafgegaan door een gesprek met de coördinator van de dag-avondvariant, Joop van der Sman. Dan blijkt of het zinvol is om een assessment te doen. Daarin geven we altijd eerlijk

advies – een evc-assessment is duur en kost flink wat tijd en inspanning; als een kandidaat weinig kans maakt vertellen we dat eerlijk.

leges. Als student aan de dag-avondvariant heb je 10 contacturen per week, loop je 10 uur stage per week en heb je ook nog 20 uur zelfstudie.

De eerste lichting studenten is nu een jaar bezig in het dag-avondtraject. We krijgen veel enthousiaste reacties, maar we horen ook vaak dat het wel erg zwaar is. Ik kan daarover meepraten, want ik heb zelf ook een aantal jaren geleden een deeltijdopleiding Fysiotherapie gedaan naast mijn werk.

Leren gecombineerd met werk en gezin is echt heel pittig. De mensen die voor deze opleiding kiezen, vormen een heel gemêleerde groep. Er zijn oud-CIOS’ºers bij, maar bijvoorbeeld ook mensen die al een wo-opleiding Bewegingswetenschappen hebben gedaan en toch graag voor de klas willen.

Met name mbo’ers (met een diploma sport en bewegen) en hbo’ers die hun onderwijsbevoegdheid willen halen melden zich aan voor dit onderwijsprogramma. Om toegelaten te worden tot deze opleiding is bij verwante hbo-opleidingen diplomavergelijking mogelijk. In alle andere gevallen moet men deelnemen aan een evc-assessment.

Aankomende studenten hebben een praktijktest en stellen aan de hand van zeven competenties een portfolio op, waarna het assessmentgesprek volgt. Er wordt gekeken naar hoe men zich, tijdens het opdoen van werkervaring, heeft ontwikkeld in het werkveld. Studenten die toegelaten worden krijgen twee jaar vrijstelling. De leeftijd van de deelnemers ligt tussen de 26-40 jaar.

Hilde Bax is hoofddocent, en geeft sociale wetenschappen bij de dag-avondvariant van de ALO aan de HvA. Daarnaast doet zij EVC-assessments en begeleidt studenten tijdens studie en stages.

‘De dag-avondvariant van de ALO is een tweejarig studieprogramma. Deze opleiding is niet te verwarren met een deeltijdopleiding, het is een voltijdopleiding die in de helft van de tijd afgerond moet worden. Op dinsdag en donderdag hebben de studenten ’s middags en ‘s avonds (werk)col-

Het idee voor deze opleiding kwam vorig jaar vanuit het Centrum voor Leven Lang Leren. Het onderwijsprogramma is toen in zeer korte tijd ontwikkeld en gaat nu het tweede jaar in. Het is een zware opleiding, het wordt studenten daarom aangeraden er maximaal een halve baan naast te hebben . De reacties van de studenten zijn overwegend positief, wel vindt men het onderwijsprogramma inderdaad behoorlijk pittig.’

Kom op 1 november naar de HvA conferentie over Leven Lang Leren. www.hva.nl/doorlerenwerkt

inhoud #05 Uit eten met Johannes van Dam 10 De meest gerenommeerde restaurantrecensent van Nederland wordt 65.

Folia Magazine ging met hem uit eten. ‘Typisch Amsterdams bestaat niet.

Alhoewel, misschien de onbeschofte bediening.’

Het grensgebied tussen muziek en wetenschap 28

Marg van Eenbergen is psychologiedocent en frontvrouw van haar band Gram. ‘Als je dingen doet die je leuk vindt, dan voeden die elkaar.’

Fraude en plagiaat aan de UvA 34

Wetenschappelijke fraude komt niet alleen voor in Tilburg; ook aan de UvA zijn gevallen bekend. ‘De studente had hele alinea’s gekopieerd.’

Jouw jurk, mijn jurk 39

Kledingruilfeestjes zijn een prima gelegenheid om van de lijken uit je kledingkast af te komen en gratis een nieuwe outfit te scoren. ‘Weggooien is zonde.’

Bewust nader tot u 42

Gerard Reve bediende zich van een uitgekiende mediastrategie om uiteindelijk de ‘volksschrijver’ van Nederland te worden, conludeert promovendus Eric Praat in zijn proefschrift.

en verder uitgelicht 6-7 de week/het moment/navraag 8-9 passie 17 opinie 18-20 Asis Aynan 19 Emma Curvers 20 brieven/promoties 21 drift 23 op de tong 25 objectief 26-27 de adviesdienst 33 lezingenladder 44 overigens 45 prikbord 46-47 wasdom 48-49 stage 49 toehoorders 50 de lezer/deining 51

4

FoliaMagazine

redactioneel

illustratie Pascal Tieman

10

28 Fraude of plagiaat

34

39

Is er verschil tussen fraude, plagiaat en bedrog? Ik dacht eerlijk gezegd van niet, maar in deze editie van Folia Magazine wordt de nuance tussen de begrippen helder. Vanaf pagina 10 kunt u een reportage lezen die gemaakt is met medewerking van Johannes van Dam. UvA-alumnus en Nederlands bekendste culinair recensent wordt deze week vijfenzestig, hetgeen voor ons een mooie gelegenheid was om hem met een aantal HvA- en UvA-studenten uit eten te laten gaan. Nu is Van Dam niet alleen dol op eten, hij is ook expert op het gebied van alle vormen van bedrog en bezit naar het schijnt een bibliotheek vol boeken over oplichters, kwakzalvers en broodjeaapverhalen. Zijn twee passies komen samen in het artikel als hij vertelt over de bereiding van gebakken aardappelen. De ideale gebakken aardappel is volgens Van Dam krokant van buiten en fondantig van binnen en moet minimaal een halfuur bakken.

De keer dat hij in plaats daarvan aardappels uit de olie kreeg met wat paprikapoeder erover bestempelde hij – terecht – als bedrog.

Van totaal andere orde is de casus die in het stuk vanaf pagina 34 voorkomt. Is er sprake van fraude dan wel plagiaat als een docent zonder toestemming een scriptie bijna een-op-een overneemt en die vervolgens zonder bronvermelding als zijn eigen boekje publiceert? Persoonlijk zou ik zeggen van wel, maar de faculteit waar dit destijds speelde dacht daar genuanceerder over. Jaap Zwemmer, raadsman wetenschappelijke integriteit van de UvA, komt ook in het stuk voor en is duidelijk. ‘Zodra de tekst letterlijk is gekopieerd zonder bronvermelding, dan is het plagiaat.’

Lees het het stuk en trek zelf uw conclusie; ik ben benieuwd naar uw oordeel. Reageren kan via onderstaand e-mailadres.

Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, jim@folia.nl

42

FoliaMagazine

5

Je eigen boek in tien m Of je nu Einsteins Relativity uit 1916 nodig hebt, of je nichtje een kinderboek wil geven dat nergens meer te krijgen is; de Espresso Book Machine biedt uitkomst.

Met een beetje geluk loop je binnen tien minuten The American Book Center weer uit met een versgedrukt boek onder je arm. tekst Bob van Toor / foto Danny Schwarz

Met de Espresso Book Machine is ieder boek met één druk op de knop te downloaden, waarna het in vier minuten gedrukt, op maat gesneden en gebonden wordt. Op die manier is elk van de grofweg drie miljoen titels in de database, maar ook bijvoorbeeld die op Google Books, binnen handbereik. Printen kost € 12,50 per boek, plus € 12,50 aan servicekosten.

De Book Machine biedt uitkomst voor afstuderende studenten. Vaak willen zij hun scriptie wel in boekvorm presenteren, maar in een te kleine oplage voor een drukker. Het apparaat wordt vooral gebruikt voor dat soort kleinschalige publicaties: jubileumboekjes, familiegeschiedenissen, reisverhalen, maar ook voor romanmanuscripten om naar uitgeverijen te sturen.

6

FoliaMagazine

Medewerker Steven van Lijnden: ‘Uitgeverijen zijn nog wat afwachtend, omdat ze niet zeker weten hoe het zit met de wereldwijde rechten op een boek. Digitalisering in een openbare database biedt hun enorme mogelijkheden om hun back catalog makkelijk toegankelijk te maken, maar je moet per boek kijken of het aangepast moet worden voor de Book Machine.’

minuten Van Lijnden: ‘In Amerika heb je veel minder zoekwerk met rechten op boeken. Daar staan ook al veel meer van deze boekprinters, maar in Europa zijn we EEn van de eersten.’ In The American Book Center in Den Haag staat ook al een Book Machine. Boekwinkels in onder meer Griekenland en België hebben interesse getoond om er ook één aan te schaffen.

‘We zijn blij dat we het apparaat hebben staan. Het was de investering van € 100.000 zeker waard, al gaat de populariteit met pieken en dalen.

Er zijn veel mogelijkheden en de Book Machine heeft nog veel meer potentieel. Vooral voor universiteiten en bibliotheken kan het veel betekenen, omdat het teksten veel toegankelijker maakt.’ yyy

FoliaMagazine

7

de week

W

Facebook laat zien hoe suf onze vrienden zijn en Cern bracht tijdreizen dichterbij.

Thank God zijn we inmiddels in blijde verwachting van spannende berichten uit de toekomst.

Nu wetenschappers van onderzoeksinstituut Cern neutrinodeeltjes sneller dan het licht laten reizen, kan dat immers niet lang meer duren.

Hopelijk dus snel uitsluitsel over slepende kwesties als: ‘Gaan de UvA en de VU fuseren?’ Of wordt het toch een verstandshuwelijk tussen de UvA en de HvA? Wellicht kunnen onze vrinden in de toekomst ons ook even inseinen over het lot van ‘onze werkplek’ op het BG-terrein. De strijd tussen de UvA en allerhande belangenclubjes die op de bres springen voor monumentale panden in de binnenstad ontvouwt zich inmiddels als een ­shakespeareaans drama. Aan het getouwtrek – wel slopen, niet slopen – lijkt geen einde te komen. Het laatste nieuws is dat de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad voorlopig afziet van een nieuwe rechtszaak om sloop te voorkomen.

Maar dat zijn andere tijden. Terug naar de

8

FoliaMagazine

foto Luuk Heezen

e waren deze week een beetje van de leg. Met de snelheid van een neutrinodeeltje voerde Facebook de ene na de andere verandering door. Mark Zuckerberg denkt blijkbaar dat wij graag willen weten wanneer onze vrienden ‘How To Love’ van Lil Wayne op Spotify hebben geluisterd. Nou Mark, eigenlijk niet. Net zoals wij niet bijzonder geïnteresseerd zijn in statusupdates als: ‘Zin in een broodje kruidenboter’ of ‘lig je dan in bed met extreme buikkrampen.’ Al had Mark natuurlijk ook niet kunnen bevroeden dat onze vrienden zulke zaaddodende teksten de wereld in zouden sturen. Wat niet wegneemt dat we om de minuut even checken wat ze nu weer op Facebook hebben gepost.

Dwars, de jongerenpartij van GroenLinks, greep het mooie weer van afgelopen week aan om de studentenwoningnood aan de kaak te stellen.

Om het probleem onder de aandacht te brengen werden studenten opgeroepen hun tent in het Vondelpark op te zetten. In gelul kan je niet wonen, in tenten ook niet. Dat idee. De actie trok

op mooie toneelrollen. Er kwamen er geen.

Nu studeert hij in zijn huiskamer een complete Griekse tragedie in. Om toch nog met het mooie vak bezig te blijven, vertelde hij aan Story. Het is een Griekse tragedie op zich. yyy

overigens meer fotografen dan tenten.

Eva Rooijers

onze. Dankzij die neutrinodeeltjes kunnen we ook heel wat leed voorkomen. Bijvoorbeeld: pabostudenten redden van een uitzichtloos bestaan in de bijstand. Deze week lazen we dat zij misschien wel voor niets aan het studeren zijn. In Amsterdam hebben basisscholen geen geld meer om ze aan te nemen. Wat ook niet helpt, is dat in de meeste regio’s in Nederland de bevolking krimpt.

Als Wilbert Gieske, alias ‘het is mij Robbert!’, maar eerder berichten uit de toekomst had kunnen ontvangen. Dan had hij wel drie keer nagedacht voordat hij zijn vaste betrekking bij GTST had opgegeven. Hij hoopte na zijn vertrek

30 september 2011

tweet van de week @lisannerijks Lisanne Rijks Ongelooflijk dat de lerares nog steeds niet in de gaten heeft dat die onvoldoendes aan haar liggen en niet aan ons.. #redactie #hva http://twitter.com/#!/lisannerijks/ status/119691175727874048

foto Danny Schwarz 29 september, 7.15 uur – op een tijdstip dat de meeste studenten net in bed waren gedoken, maakten sommigen zich in een nog uitgestorven Bijenkorf op voor de Drie Dwaze Dagen. Zo’n 125 studenten worden elk jaar in Amsterdam ingezet om de koopgekte in goede banen te leiden. Het betaalt slechts het minimumloon, maar volgens uitzendbureau ASA Student is er toch altijd erg veel animo om op ’s lands grootste zolderopruiming te mogen werken. yyy Clara van de Wiel

navraag Paul Scheffer Paul Scheffer nam donderdag 29 september afscheid als bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek. Scheffer bekleedde deze Wibautleerstoel, die door de gemeente Amsterdam aan de UvA is ingesteld, sinds 2003. Onlangs werd Scheffer aan de Universiteit van Tilburg benoemd tot hoogleraar Europese studies.

U bent uiteindelijk langer gebleven dan gepland.

‘Dat klopt, in 2008 werd mij gevraagd mijn termijn te verlengen. Deze aanstelling beviel me zo goed dat ik graag wilde blijven. De stad Amsterdam als onderzoeksonderwerp, een onderwerp waar ik ook nog eens in woon: dat is natuurlijk een fantastische opdracht. Ook het met studenten op pad gaan en het aangename contact met collega’s maakten het een erg prettige periode.’

Als hoogleraar grootstedelijke problematiek stond u de stad bij met raad en advies. Blijft u dat doen?

‘Er liggen sowieso nog twee projecten op de stapel. Ik werk samen met kunstenaars en architecten aan een boek over het 750-jarig bestaan van Amsterdam in 2025. Daarnaast komt er nog dit jaar een publicatie over mijn vergelijkend onderzoek tussen Amsterdam en Rotterdam. Verder is het altijd leuk als mensen bellen en dan zal ik ook braaf antwoord geven. Dat deed ik al vóór mijn aanstelling en dat zal ik blijven doen.’

Merkt u al verschil tussen Amsterdam en Tilburg?

‘De universiteit in Tilburg is kleiner en daardoor is er meer samenhang. Ook de contacten tussen de faculteiten zijn veel intenser, waardoor er

meer interdisciplinariteit is. Verder is er op de Tilburgse universiteit door de campus over het algemeen wat meer sfeer: in Amsterdam is het toch wel een zeer verbrokkelde boel met al die verschillende locaties. In Tilburg heb je meer het idee van een universitaire gemeenschap.’

Weet u al iets over uw opvolging?

‘Nee, ik heb geen idee. Ook over de uitdagingen en wat zijn of haar plan van aanpak moet zijn kan ik niks zeggen. Dat is juist het mooie van deze leerstoel: dat iedereen die op geheel eigen wijze in kan vullen. Misschien gaat mijn opvolger zich wel met de milieuproblematiek bezighouden.’ yyy Clara van de Wiel

FoliaMagazine

9

‘Ik doe mijn

Op 9 oktober wordt UvA-alumnus Johannes van Dam 65. Om dat te vieren nam Folia Magazine hem mee uit.

Naar De Schutter, Amsterdams bekendste studentenrestaurant, waar satéhappen naar binnen worden geschoven en menig bezoeker bij vertrek met een volle maag de steile trap af struikelt. Vier eetgrage studenten stelden de vragen. tekst Kim Bos / foto’s Daniel Bosschieter

10

FoliaMagazine

plicht met plezier’

FoliaMagazine

11

Barbara Putman Cramer (25, UvA-alumnus communicatiewetenschap) doet onderzoek naar duurzame stadsvoedselvoorziening, recenseert restaurants voor Folia Magazine en houdt op www.livingantenna.com een blog bij over ‘voedsel, design en duurzaamheid’.

Gebruikt: twee glazen spa rood en de daghap, kip curry.

Sebas Veeke (21, HvA-student informatica, maar dit jaar werkt hij voor de medezeggenschapsraad) eet het liefst gebakken aardappelen, of eigenlijk baked potatoes. Hij kookt graag en vaak voor vrienden, uit eten gaat hij niet vaak. ‘Met mijn studentenbudget kan ik niet naar de echt goede restaurants, dan is zelf koken lekkerder.

Gebruikt: twee glazen rode wijn, een glas witte wijn en zalmfilet uit de oven.

C

ulinair recensent Johannes van Dam is het gastronomische geweten van Amsterdam en omstreken.

Zijn oordeel weegt zwaar: menig restaurant moest na een kritische bespreking de deuren sluiten omdat klanten wegbleven. ‘Ik ben wel eens met eieren bekogeld door een restaurateur die ik had afgekraakt. Hij miste trouwens, maar goed.’ Van Dam schreef zijn restaurantrecensies en columns over eten aanvankelijk voor onder meer Elsevier en De Morgen. Sinds begin jaren negentig is hij een van de boegbeelden van Het Parool en in 2005 verscheen van zijn hand de kaskraker De dikke Van Dam, de ‘kookbijbel’, in de volksmond. Op 9 oktober bereikt Van Dam de pensioensgerechtigde leeftijd, maar aan stoppen denkt hij nog lang niet. ‘Alleen omdat de aarde een paar rondjes om de zon heeft gedraaid? Wat een flauwekul.’ Hij moet ook wel door: ‘Ik ben freelancer en heb geen pensioen opgebouwd. Van alleen AOW kan ik amper mijn huur betalen.’

Van Dam staat bekend om zijn eerlijkheid en heeft een bovenmatige interesse in alle vormen van bedrog; behalve zestigduizend kookboeken bezit hij kasten vol boeken over kwakzalverij.

Die drang naar waarheidszin boven alles is essentieel voor een recensent. Maar Van Dam

12

FoliaMagazine

gebruikt zijn eerlijkheid behalve in tekst, ook in het dagelijkse leven, en dat wordt soms verward met botheid of onbeleefdheid. Dat blijkt ook vlak na binnenkomst in De Schutter, waar het excessieve biergebruik van de voorgaande nachten te ruiken is. Een nerveuze serveerster staat aan de tafel: ‘Meneer, is de rode scootmobiel buiten van u?’ Van Dam antwoordt bevestigend. ‘Zou u die misschien willen verplaatsen?

Dat is ons terras.’ Beneden op straat staat een withete restauranteigenaar, die eerder al de fiets

‘Zoals een dirigent een partituur leest, lees ik een recept’ van de Folia Magazine-fotograaf hardhandig van dezelfde plek verwijderde. Hij eist nu dat Van Dam zijn voertuig onmiddellijk weghaalt van het ‘terras’. Van Dam leunt uit het raam en spreekt met luide stem: ‘Ik ga mijn scootmobiel absoluut niet verplaatsen. In Amsterdam geldt dat terrassen van restaurants zich binnen de punaises moeten bevinden, en waar mijn scootmobiel geparkeerd staat, zie ik geen punaises.

Wat een onzin.’ De serveerster schrikt en trekt buiten het zicht van een groot deel van het

gezelschap geërgerd haar wenkbrauwen op.

De restaurateur druipt af; de scootmobiel blijft staan. Aan tafel is het stil. Als Van Dam, duidelijk gepikeerd, weer begint met praten (‘Hij is hier gewoon illegaal een terras aan het exploiteren’) is dat een teken om hem vragen te stellen.

Een gelijkwaardig gesprek wordt het vanavond niet. Barabara, na afloop: ‘Dat kan ook niet.

Deze man is zo’n autoriteit. Wat moet hij nou met ons?’ En dus gaat het zo: de studenten stellen de vragen, en Van Dam antwoordt steeds in haast onberispelijk Nederlands. Slechts één keer lijkt het ergens op een echt gesprek, als Sebas vertelt over zijn aardappelliefde.

Sebas: ‘Krieltjes met een rode schil bereid ik graag, want...’

Van Dam: ‘Vertel eens hoe je dat doet?’

Sebas: ‘Ik snijd ze doormidden, leg ze in de pan en druk ze tijdens het bakken plat met een deksel, zodat de knoflook die ik al in de pan heb gedaan in de aardappels trekt.’

Van Dam: ‘Hoe lang bak je ze dan?’

Sebas: ‘Vijftien minuten.’

Van Dam: ‘Dat kan dus niet. Een goede gebakken aardappel kost zeker een halfuur. Anders krijg je geen knapperige korst.’

Sebas: ‘Ja, nee, ik kook ze eerst, bak ze dan in de pan en leg ze vervolgens in de oven onder de grill.’

Mick ter Reehorst (19, Amsterdam University College) kookte voor daklozen in New York, is hulpkok in Italiaans restaurant Pasta di Mamma en werkt in de keuken van Landgoed Duinlust in Overveen.

Gebruikt: een vaasje bier, een glas rode wijn en zalmfilet uit de oven.

Belle Jansen (22, UvA-student sociale geografie en planologie) komt uit een joodse familie waarin traditiegetrouw iedere gelegenheid wordt aangegrepen om uitgebreide maaltijden naar binnen te werken. Belle is niet praktiserend en houdt zich niet aan de spijswetten. Ze eet geen varkensvlees, maar dat heeft niets met religie te maken. Van Dam: ‘Dan ben je dus toch een spekjood.’

Gebruikt: twee glazen spa rood en tagliatelle met zalm.

Van Dam: ‘Aha. Maar dat zijn geen gebakken aardappelen. De Engelsen noemen het baked potatoes, en baked is niet hetzelfde als gebakken.

Verder doe je het goed, op die manier krijg je echt lekkere aardappelen. Ik heb wel eens een restaurant besproken, De Oesterbar [een visrestaurant aan het Leideplein, red.], waar ze vroeger heerlijke aardappeltjes serveerden. Krokant van buiten en fondantig van binnen, ze waren zeker een halfuur gebakken met regelmatig keren. De laatste keer was er een nieuwe eigenaar, ik kreeg toen schijfjes die even in de hete olie waren gegooid. Vreselijk. Ik ben ook wel eens ergens geweest waar ze paprikapoeder in de pan hadden gestrooid, het lijkt dan alsof er een korstje is maar het is gewoon een vettige aardappel met een paprikasmaakje. Het is bedrog. Maar goed, die mensen bestaan nu niet meer.’

Barbara schreef eerder onder meer restaurantrecensies voor Folia Magazine en begeeft zich daarmee voorzichtig op hetzelfde terrein als Van Dam. Gastronomie is bij haar oordeel van ondergeschikt belang; het gaat vooral om de ervaring, vertelt ze. ‘Ieder restaurantbezoek is een soort mini-avontuur. Vind ik het leuk?

Vind ik de mensen aardig?’ Zo’n opmerking lijkt vloeken in de kerk van een smaakpurist als Van Dam. Met de stelligheid van iemand die

de waarheid bezit: ‘Als je restaurants recenseert dan gaat het boven alles om het eten. Daarbij let je natuurlijk wel op het interieur. Als de stoelen niet lekker zitten terwijl je twee uur op het eten moet wachten, dan is dat niet goed. Waar we nu zitten is het erin en eruit, dus nu zijn oncomfortabele stoelen niet zo’n probleem.’

Barbara: Wat valt u tijdens de eerste drie minuten na binnenkomst vooral op?

‘Ik lees meestal van tevoren al de kaart op de website, daar hoef ik dus minder op te letten.

Als ik binnenkom kijk ik naar de vloer, de wanden, luister ik naar de muziek. Dat is ook belangrijk. In een zaak waar ze sjiek proberen te doen bijvoorbeeld, hoor je klassieke muziek met veel zang. Dat werkt dus niet. Dan kun je geen goede tafelgesprekken voeren. Pas als de aankleding of de bediening echt stoort, heeft het invloed op mijn beoordeling.’

Belle: Wat is typisch voor de Amsterdamse horeca?

‘Typisch Amsterdams bestaat niet. Je kunt hier alles krijgen. Alhoewel, misschien de onbeschofte bediening.’

Mick: Wordt u nog wel eens slecht behandeld?

‘Meestal niet, omdat ze me herkennen. Mijn assistent, Ilja, wel. Ik stuur hem vaak vooruit. Hij

ziet eruit als een soort punker en krijgt vaak een tafeltje ergens in de hoek. Als hij zit, dan kom ik. Dan schrikken ze.’

Belle: Gaat u nog met plezier uit eten, of is het een plicht geworden?

‘Ik doe mijn plicht met plezier. Ik ga ook niet veel vaker dan één keer per week naar een restaurant. Vaker zou beklemmend worden.’

Mick: Kookt u de rest van de week zelf?

‘Meestal wel. Ik heb vanmorgen op de markt spruitjes en garnalen gekocht. Ik verheug me nu al op het pellen van de garnalen en het schoonmaken van de spruitjes. Ik heb een heel klein keukentje, propvol met alle mogelijke pannen en instrumenten. Dat heb ik nodig om te weten waar ik over schrijf. En ik vind koken leuk. Zoals een dirigent een partituur leest, zo lees ik een recept.’

In De Schutter lijken ze niet bekend met Van Dams reputatie: na ruim een halfuur is de bestelling nog steeds niet opgenomen. Dat stoort: ‘In een goed restaurant horen ze alles in de gaten te houden. Ze moeten aanvoelen wanneer de bestelling moet worden opgenomen.

Als ze zo niet komen, dan ga ik zonder eten weg. Ik heb nog meer te doen.’ De serveerster wordt toch maar geroepen. Twee zalm met frites

FoliaMagazine

13

(advertenties)

Meld je aan voor de FoliaNieuwsbrief

Met wekelijks

nieuws over studenten en hoger onderwijs • blogs over film, fotografie en uitgaan • video’s • columns van o.a. Robbert Dijkgraaf, Ewald Engelen en Asis Aynan • de pdf van Folia Magazine • prijsvragen • dossiers Amstelcampus, catering et cetera

Ga naar www.foliaweb.nl, meld je aan en win een iPad

studentenpas ad 100 x 127,5mm.pdf

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam 1

1-9-2011

15:46:01

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Op zoek naar (flexibel en deskundig) personeel? StudiJob biedt: kwalitatief goed personeel, een passende match met uw organisatie en een persoonlijke benadering.

Op zoek naar werk? StudiJob biedt: inhoudelijke bijbanen, de mogelijkheid tot het opdoen van relevante werkervaring binnen onderwijs, overheid en zakelijke dienstverlening en consulenten die meedenken in jouw persoonlijke ontwikkeling.

Voor Greenpeace in Amsterdam is StudiJob op zoek naar

Donateurwervers Promotieteam (09-15u p/w) Heb jij grote affiniteit met Greenpeace en haar campagnes, ben je commercieel ingesteld en beschik je over goede communicatieve vaardigheden? Neem dan snel contact op met Caroline via 020-535 34 68 of mail jouw CV met een korte motivatie naar: Caroline@ studijob.nl.

Naamloos-10 1

29-09-2011 15:14:06

mensa waar ik vroeger als student at, maar daar was het wel nog een stuk goedkoper.’

Mick: Bent u zich bewust van de macht die u heeft in culinair Amsterdam?

‘Macht is het niet, het is invloed. Als het eten er beter door wordt, dan ben ik tevreden.’

Mick: Ik heb gehoord dat ook restaurants die u goed heeft gerecenseerd wel eens failliet zijn gegaan, omdat ze de vraag niet aankonden.

‘Ja, dat kan wel. Ik weet het niet. Er worden ook heel veel onzinverhalen verkocht. Dat ik me laat omkopen bijvoorbeeld. Flauwekul. Je hebt altijd mensen die jaloers zijn.’

(Mick en Sebas), een tagliatelle met zalm (Belle) en twee curry (Barbara en Van Dam), graag.

Barbara: Wat is een goede curry?

‘Wat een onzinvraag. Je hebt zo veel verschillende curry’s. Als het goed smaakt, dan is het een goede.’

Belle: Weten wij jongeren wel wat goed eten is?

‘Ervaring is heel belangrijk. Pas als je kunt vergelijken, kun je ook oordelen. Als je jong bent heb je nog minder geproefd. Je moet dan oppassen dat je niet alleen maar vooroordelen gaat uiten. En je moet van huis uit een bepaalde interesse hebben meegekregen.’

Belle: Wat heeft u van huis uit meegekregen?

‘Ontbijtkoek. En belangstelling. Mijn moeder kookte niet, dat kon ze niet. Mijn vader probeerde het wel maar kon het ook niet. Ik ben heel nieuwsgierig en ben de keuken in gegaan, ik zocht het zelf uit. Toen ik ging studeren kookte ik voor al mijn vrienden. Ook als we gingen kamperen was ik de kok.’

Inmiddels is het personeel ervan doordrongen dat de directe man van de rode scootmobiel Amsterdams meest beruchte kookrecensent is; ze doen beter hun best en het personeel houdt

ons in de gaten, maar brengt desondanks de verkeerde bestelling. Een vriendelijke serveerster biedt uitvoerig haar excuses aan. Terwijl Van Dam zijn afkeuring duidelijk laat merken, bedekt de rest van het gezelschap de fout met de mantel der liefde. ‘Geeft niets hoor, kan gebeuren.’ En: ‘Ik vind dat ook lekker, geen probleem.’ Eerlijkheid is een gave. Van Dam heeft zijn aandacht verplaatst naar het bord voor

‘Als ik naar The Naked Chef kijk, denk ik: wanneer trekt hij zijn kleren eens uit?’ zijn neus: curry. Met zijn mes verplaatst hij het eten voorzichtig, met zijn vork prikt hij in de groenten, zijn ronde bril met titanium montuur bewust scheef op zijn hoofd.

Barbara: Wat ziet u nu?

‘Eten. Kleurig eten. Broccoli én bloemkool is wat suf, de saus met kokosmelk is flauw en erg karig geportioneerd. Het vult allemaal wel, maar echt smakelijk is het niet. En wat ik van het eten van mijn tafelgenoten zie, is dat niet veel beter. Het niveau is ongeveer zoals in de

Mick: Wat interesseert u buiten koken?

Van Dam: ‘Een heleboel. Strips, muziek, beeldende kunst, bepaalde vormen van menselijk gedrag, oplichterij, onechtheid en bedrog.’

Belle: Wat vindt u dan van de hype omtrent kookprogramma’s op televisie?

‘Het is zo onecht als de pest allemaal. Vreselijk.

Nou ja, er zijn er leuke bij. En als ik naar The Naked Chef kijk, denk ik: wanneer trekt hij zijn kleren eens uit?’

De groenten van Sebas zijn koud, de zalm van Mick drijft in de olie en Belle’s tagliatelle druipt van de koksroom. Heel raar is het niet. Van Dam: ‘De prijzen moeten hier laag worden gehouden, dus het personeel is niet opgeleid en de producten zijn zo goedkoop mogelijk. Wat wil je?’ Aan de andere kant: ‘Alle waar is natuurlijk naar zijn geld, maar zelfs voor weinig kun je beter koken.’ Vanavond is hij hier niet om te recenseren maar om zijn verjaardag – ‘de rondjes om de zon’ – in te luiden. Toch zegt zijn bord alles: tweederde van de maaltijd is onaangeroerd.

Een goed verjaardagscadeau? Eerlijk als altijd: ‘Niet echt, ik ga nu.’ Morgen gepelde garnalen en spruitjes, met zijn verjaardag eten bij een vriend in Haarlem, ‘om de heisa te ontlopen’.

Beduusd blijven Barbara, Belle, Mick en Sebas achter. ‘Het is een autoriteit, hè?’ yyy Zie Folia Web voor de beste én slechtste Amsterdamse restaurants volgens Van Dam.

FoliaMagazine

15

(advertenties)

UvAV4:Opmaak 1 26-08-11 13:37 Pagina 1

Hotel RĂŠsidence Le Coin Gastvrijheid in een karakteristieke sfeer HOTEL RESIDENCE LE COIN, gevestigd in hartje centrum van Amsterdam en al jaren een pleisterplaats voor gasten van de UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM en van de HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM draagt deze gasten een warm hart toe en daarom kunnen zij rekenen op een gereduceerd tarief.

Zij die op vertoon van deze advertentie bij ons komen overnachten ontvangen tevens een extra korting op het ontbijt. Het hotel ligt in het oude centrum en is een uitstekend vertrekpunt voor het ontdekken van alles wat de stad te bieden heeft, van het bijwonen van een theatervoorstelling tot een rondvaart in een van de vele monumentale grachten.

Bezoek onze website of bel voor meer informatie. www.lecoin.nl 020 - 5246800

Nieuwe Doelenstraat 5 1012 CP Amsterdam e-mail: hotel@lecoin.nl

passie Zingen

‘Mijn vader is muzikant, mijn moeder was goochelaarsassistente en als kind ging ik vaak mee naar optredens. Entertainen zit dus in mijn bloed. Desondanks duurde het lang voordat ik besloot echt voor een carrière als zangeres te gaan; het leek me te onzeker.

Nu denk ik: waarom niet? Wat voor baan je ook hebt, alles is tegenwoordig onzeker. Een cruciaal moment voor die omslag was toen ik via mijn vader bij een coverbandje kon gaan zingen. Ik kon daar eerst geen beslissing over nemen, tot mijn vader me voor het blok zette.

Ik was pannenkoeken aan het bakken en hij vroeg opeens: “Ga je het nou doen?” Zonder erover na te denken zei ik ja. Dat is ruim vijf jaar geleden en sindsdien treed ik bijna elk weekend op, inmiddels wel bij een ander bandje: Cherry Fresh. Een poosje geleden raakte ik in een impasse, ik zat vast in het artiest zijn. Ik had er genoeg van dat ik in de weekenden nooit naar verjaardagen kon omdat ik moest optreden. Daarbij kwam mijn carrière als zangeres van eigen nummers niet van de grond, steeds hikte ik tegen een doorbraak aan. Ik wist echt niet meer of ik nog door moest gaan met zingen. Daar kwam verandering in toen ik 30 Day Song Challenge bedacht. Dertig dagen lang plaatste ik iedere dag een filmpje van mezelf waarin ik een cover zing op Youtube. Doodeng, ik ben namelijk best wel verlegen en onzeker. Daarna is het snel gegaan: ik mocht een nummer inzingen voor een reclame van Greenpeace, een Amerikaanse producent zocht contact met me en nu nemen we samen een ep op.

Mijn volgende stap? Een optreden in De Wereld Draait Door.’ www.adrianamusic.nl www.cherryfresh.nl yyy Kim Bos

FoliaMagazine

17

foto Fred van Diem

Adriana Ivanova (25, UvA-masterstudent Media Studies) is zangeres en brengt eind september haar eerste ep uit. Die wordt ‘pop, rock, cute, edgy, quirky – net als ik eigenlijk.’

opinie

Homo-emancipatie is geen songfestival Er wordt gedaan alsof homo-emancipatie alleen nog nodig is bij allochtonen, maar dat is zeer onterecht, betoogt Laurens Buijs. illustratie Marc Kolle

A

ls je onderzoek doet naar homoseksualiteit hoor je niet snel bij de ‘groten’ van de sociale wetenschappen. Zo kreeg ik een paar jaar geleden nog het advies om vooral niet op dit onderwerp te promoveren als ik het risico op een marginale positie in de sociologie wilde beperken. Maar homoseksualiteit is in mijn ogen juist een academische goudmijn, en onderzoek ernaar kan nieuw licht doen schijnen op enkele van de grote vragen in de sociale wetenschappen: hoe werkt emancipatie, wat is populisme en wat zijn de grenzen van de verlichting?

Onlangs berichtte het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) over zijn laatste onderzoek naar homo-acceptatie in Nederland. Ten eerste concludeert het SCP dat Nederland ‘internationaal koploper’ is: slechts 10 procent van de bevolking is ‘homonegatief ’ (in 2006 was dat nog 15 procent) en dat is nergens anders zo laag.

Maar het bureau concludeert tegelijkertijd dat 21 procent van de homo’s en 13 procent van de lesbo’s zich het afgelopen jaar opnieuw onveiliger is gaan voelen. Hoe is deze tegenstrijdigheid te verklaren?

Rechtspopulisten zoals Geert Wilders hebben hun antwoord klaar in de vorm van een nationalistische mythe. Homo’s zouden de grote verliezers van de multiculturele samenleving zijn: de homo-emancipatie was in het tole-

18

FoliaMagazine

rante Nederland ‘voltooid’, totdat migranten (met name moslims) roet in het eten gooiden omdat ‘zij’ geen kaas hebben gegeten van ‘onze’ verlichtingsidealen. Hierdoor is in Nederland een unieke situatie ontstaan die aan collegasociologen in bijvoorbeeld de VS nauwelijks uit

Aynan te leggen is: rechtspopulisten maken hier gebruik van progressieve argumenten om hun uitsluitingsagenda vorm te geven. Of zoals filosoof Bas Heijne het uitdrukt: ‘De tegen-verlichting is de taal van de verlichting gaan spreken.’

Het is echter de vraag of de wetenschap niet wat te jubelend spreekt over de Nederlandse homo-acceptatie. De ‘koplopersclaim’ van het SCP is bijvoorbeeld gebaseerd op het feit dat Nederlanders in Europese enquêtes vaker dan andere Europeanen aankruisen dat zij het eens zijn met stellingen als ‘Homo’s moeten het leven kunnen leiden zoals ze dat zelf willen.’ Homo-emancipatie wordt zo afgeschilderd als een soort Eurovisie Songfestival, waarbij naties elkaar moeten aftroeven door zo veel mogelijk punten te halen: Nederland is ‘koploper’, andere

Nederlanders houden krampachtig vast aan ouderwetse hokjes landen ‘bungelen ergens onderaan’ of zijn ‘hekkensluiter’. Deze logica sluit prima aan bij het verhaal van Geert Wilders, maar wat koopt de homo ervoor?

Bevolkingsonderzoek zegt namelijk vooral iets over sociale wenselijkheid, en niet zozeer over concrete situaties in de complexe werkelijkheid. Deze werkelijkheid is vaak moeilijk te rijmen met het jubelende ‘koplopersverhaal’. Lesbo’s, homo’s, bi’s en transseksuelen (LHBT’s) in het hele land geven al jarenlang aan dat zij schoon genoeg hebben van het soms ronduit vijandige klimaat in de wijk, tijdens uitgaan, op school, op het werk en op de sportclub. Deze problematiek speelt (helaas!) ook op plekken waar geen allochtoon te vinden is.

De acceptatie van de internationale koplopers blijkt in praktijk voorwaardelijk: LHBT’s (en hetero’s) die traditionele gender-

rollen overschrijden (bijvoorbeeld vrouwelijke mannen en mannelijke vrouwen) krijgen in Nederland nog altijd zorgwekkend vaak de wind van voren. Nederlanders houden ook in de 21e eeuw nog krampachtig vast aan ouderwetse hokjes.

Voor een brede maatschappelijke discussie over gender, hokjes en heteronormativiteit is de linkse politiek en zelfs de – grotendeels van overheidssubsidie afhankelijke – homobeweging nauwelijks warm te maken, want wie tegenwoordig niet stoer praat over Marokkanen en ‘zegt waar het op staat’ hoort er niet bij. Dat LHBT’s zich steeds onveiliger voelen is daarom niet verwonderlijk: het aanpakken van de hardnekkige gendernormen die ten grondslag liggen aan homofobie staat niet op de politieke agenda.

Het is de hoogste tijd dat de discussie over homo-emancipatie eindelijk eens uit de verstikkende context van de multiculturele samenleving wordt gehaald. Er is dringend diversiteitsles op alle scholen nodig, die (ook autochtone) kinderen een moderne en verfrissende kijk op seksualiteit leert en die voor eens en voor altijd afrekent met het repressieve hokjesdenken. En hier ligt een belangrijke taak voor ons, wetenschappers.

Want als wij begrippen als homoseksualiteit en emancipatie zelf verwaarlozen en verbannen tot de marges van de wetenschap, hoe kunnen wij dan verwachten dat een volgend kabinet investeert in onderwijs in plaats van camera’s? yyy Laurens Buijs is promovendus bij sociologie en voorzitter van UvA Pride, het netwerk voor LHBT-studenten en -medewerkers van de UvA. Op donderdag 13 oktober organiseert UvA Pride een paneldiscussie over emancipatie in De Balie, zie www.uvapride.nl.

Via-via (1) Soms heeft mijn directe familie ‘last’ van mijn geestesvruchten. Gelukkig kennen ze de waarde van het denken voorbij de gemeenschapsgrens. Ik ben een dankbaar mens, want ze hadden ook anders kunnen reageren.

Tijdens het boodschappen doen schreeuwde een man tegen mijn broer. De man maakte zich kwaad om de openingszin van een column van mijn hand in Het Parool: ‘Marokko is een hoerenland.’ Die zin drong zich op tijdens een vakantie aldaar. Na de moord op Theo van Gogh was er weinig ruimte voor humor, dus schreef ik een sketch die bij de VPRO werd uitgezonden. In het filmpje is een nep-imam te gast in het niet-bestaande televisieprogramma Doorn in het oog. De imam (die dus niet echt was) kreeg de ene rotvraag na de andere. Hij leegde zijn frustratie door zich vol te gieten met wijn. De drank beukte hem na twee flessen chablis van zijn stoel. De imam stond op en schreeuwde meerdere malen ‘Saddam Hussein moet vrij!’ Een oom spuide zijn verbolgenheid door de telefoonhoorn in mijn moeders oor.

Tijdens een debat in mijn geboorteplaats vroeg iemand in het publiek wat ik van Marokko vond. ‘Een land in de greep van een corrupt systeem, met een dictator aan het hoofd,’ antwoordde ik. De volgende dag stond een deel van het moskeebestuur bij m’n broer voor de deur. Verhaal halen.

Twee weken geleden kreeg mijn broer een mail van een naamloze HvA-student met de volgende vraag: ‘Waarom noemt uw broer zich Asis in plaats van Aziz?’

De HvA-student en de anderen die via familie proberen mijn belangrijke en waardevolle intellectuele overpeinzingen te minachten en familieleden tegen mij op te zetten zijn werkelijk te kinderachtig voor woorden. De volgende keer zal ik het mechanisme en de mogelijke invloed van dergelijke via-via-methodes op deze plek uit de doeken doen. yyy Asis Aynan

FoliaMagazine

19

Curvers

opinie

Geen tijd voor pauze Met de nieuwe roostersystematiek ontneemt de HvA werk­ nemers hun pauze, en overtreedt zo de wet, betogen Frans Kraal en Willem Brouwer.

H

et zal u niet ontgaan zijn dat de HvA een nieuwe roostersystematiek heeft ingevoerd. Geen koffieen theepauzes en een uur per dag extra inroosterbaar. Mag dat allemaal zomaar?

Nee, de commissie personeel & organisatie heeft reeds in een vroeg stadium de HvA getracht erop attent te maken dat de arbeidstijdenwet

Een werknemer heeft recht op 15 minuten pauze wordt overtreden. Ter illustratie de relevante delen van Arbeidstijdenwet artikel 5.4: ‘2. De werkgever organiseert de arbeid van een werknemer van 18 jaar of ouder zodanig, dat indien hij: a. meer dan 5,5 uren arbeid per dienst verricht, zijn arbeid wordt onderbroken door een pauze van ten minste 30 minuten, die kan worden gesplitst in pauzes van elk ten minste 15 minuten; b. meer dan 10 uren arbeid per dienst verricht, zijn arbeid wordt onderbroken door een pauze van ten minste 45 minuten, die kan worden gesplitst in pauzes van elk ten minste 15 minuten.

3. Bij collectieve regeling kan van het tweede lid worden afgeweken.

Daarbij wordt in acht genomen dat de werkgever de arbeid zodanig organiseert, dat indien de werknemer meer dan 5,5 uren arbeid per

20

FoliaMagazine

dienst verricht, zijn arbeid wordt onderbroken door een pauze van ten minste 15 minuten. Elk beding, waarbij op een andere wijze dan in dit lid is bepaald, wordt afgeweken van het tweede lid, is nietig.’

Let wel, dit zijn dus koffie- en theepauzes ‘in de baas zijn tijd’. Als elke docent ‘gewoon’ elk vijfde uur wordt uitgeroosterd dan lijkt het probleem opgelost. Maar dan heeft iedere docent dus een pauze van vijftig minuten in zijn eigen tijd. Of zijn er opleidingen waar dat uitbetaald wordt?

In de praktijk zien wij dit uitroosteren echter niet gebeuren, en zijn er roosters van tien tot twaalf ingeroosterde uren gemaakt.

Nu heeft de HvA mooie brieven geschreven waarin gesteld wordt dat er wel koffie en thee mag worden gedronken, en dat daar de les wel even voor kan worden ingekort, maar dan gaan pauzes dus van onderwijstijd af. Dat kan toch nooit de bedoeling van rector Jet zijn? yyy Frans Kraal is docent aan het Domein Economie & Management, Willem Brouwer is docent aan het Domein Onderwijs & Opvoeding en het Domein Media, Creatie & Informatie.

De redactie verwelkomt ingezonden brieven en opiniestukken. We behouden ons het recht voor deze zo nodig in te korten. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA/HvA; anonieme reacties worden niet geplaatst. Mail naar redactie@folia.nl.

Gerechtigheid Het semester begon, en de zomer van 2011, die ik op driehoog-achter doorbracht, bij het licht van mijn laptop en onder de antidepressiva, was voorbij. M’n collegegeld was betaald, ik moest moedig zijn, gemotiveerd, en die zomer verdringen.

Precies toen dat mislukte vond ik een Italiaan. Ober van beroep. Het bleek, dat de Italiaan en ik geen gezamenlijke vrienden, uitgaansgelegenheden of zelfs interesses deelden – behalve langdurig op bed liggen.

Het was duidelijk: deze Italiaan was de zomervakantie die ik tegoed had. Gerechtigheid! Al gauw bracht ik elk vrij uur door met de Italiaan. De eerste weken van het semester voerde ik niets uit. Ik dronk espresso op plekken waar die volgens de Italiaan het beste zou zijn, leerde vieze Italiaanse woorden, en hij zei gewoon vaak ‘bellissima’. Er lag een kloof tussen ons, die we van harte zo lieten als hij was. Het was perfect, ik vergaf de zomer alles.

Maar het duurde niet lang, of de Italiaan begon vragen te stellen. Wanneer mijn verjaardag is, wat ik studeerde en waarom, dat soort dingen. Een vaag besef van mijn ambities keerde terug. Ik weerde het allemaal met succes af, tot hij van het weekend langs- kwam met zijn gitaar en mij wel vier liedjes lang liet wachten tot we met elkaar naar bed konden. Dit is geen doen voor een meisje als ik, dacht ik.

Vanmiddag zaten we voor de ijssalon die volgens de Italiaan het beste ijs verkocht.

‘Look,’ keek hij verwachtingsvol op van zijn servet, die hij tot een roos gevouwen had.

‘That’s nice,’ zei ik, en at verder aan mijn koffie-ijs.

De Italiaan bleef opzitten terwijl zijn vanille-ijsje smolt.

‘You don’t appreciate this flower I make for you?’

‘I appreciate it, I’m just not so into this whole romantic bullshit,’ zei ik, de gitaar nog in gedachten.

‘Okay, next time I will make you a big paper dick, is that allright?’

‘That would be great, thanks.’

De zomer zal nu toch wel echt op z’n einde lopen. yyy Emma Curvers

brieven

promoties DINSDAG 11/10 14.00 uur: Paul Elzinga - Economie Promotor: Prof.dr. G.G.M. Dedene. (Agnietenkapel)

Toekomst UvA

In een opiniebijdrage in Folia Magazine (28 september) suggereren Jan Bergstra en Ottho Heldring – voorzitters van de ondernemingsraden van respectievelijk de UvA en de VU – dat de discussie over de toekomst van de UvA en mogelijke samenwerking met de VU in de COR al is afgerond en dat het eindoordeel positief is.

Die discussie is echter net begonnen en dient behalve in de COR natuurlijk in de eerste plaats binnen de UvA-gemeenschap gevoerd te worden. Van een definitief standpunt van de centrale ondernemingsraad is geen sprake en de raad heeft dit in zijn vergadering van vrijdag 30 september nog eens bevestigd. Wij zien het plan van onze voorzitter als een waardevolle bijdrage in deze discussie en roepen alle medewerkers op aan het voortgaande debat deel te nemen. yyy namens de COR, Radboud Winkels, vice-voorzitter

Informeren of opiniëren?

In Folia Magazine nr. 4 zijn maar liefst twee pagina’s besteed aan de dood van Floor van der Wal, die overleed na een aanrijding. Laat ik vooropstellen dat haar dood een zware klap is voor haar naasten en haar fans. Haar dood rechtvaardigt echter niet dat een belangrijk journalistiek principe met voeten wordt getreden: het verschaffen van juiste en volledige informatie.

Ook een opiniestuk hoort immers feiten te bevatten, zodat de lezer door de opinie van de schrijver geprikkeld kan worden en op basis van de feiten het zijne van de zaak kan denken. Als het gaat over het strafrecht, lijkt dat idee nog wel eens te vervagen.

Op de eerste bladzijde verschaft hoofdredacteur Jim Jansen de lezer allerlei informatie over het slachtoffer, Floor van der Wal. Ook is iets te lezen over het procesverloop en de uitspraak, die volgens de auteur teleurstelt. Over het ongeluk ontbreekt echter elk detail. Was de bestuurder dronken? Maakte hij een verkeersfout? Maakte Floor zelf een verkeersfout? Dat zijn cruciale vragen om vast te stellen wat je zelf van de uitspraak – achttien maanden gevangenisstraf – vindt.

Ter afsluiting verontschuldigt Jansen zich dat hij geen jurist is, maar – stelt hij – toch ‘klopt dit niet’. Als hij dat gevoel overtuigend over wil brengen, zal hij toch de feiten moeten laten spreken. Niet alleen de feiten over het slachtoffer, maar ook die over de dader en de daad. Dan kan de lezer zelf oordelen.

Vaak hoor je de klacht dat te ‘soft’ gestraft wordt, maar zelden hoor je alle feiten van een zaak. Dat is ook niet eenvoudig, want tussen alle meningen zijn een paar verdwaalde feiten soms moeilijk op te sporen. Daar zou de journalistiek een taak en een verantwoordelijkheid moeten zien: eerst informeren, dan opiniëren. yyy Vincent de Haan, student rechten en psychologie

Voorland

Allereerst van harte gefeliciteerd met het nieuwe blad – ik vond het eerste nummer prachtig - dat bij Bijzondere Collecties wel heel mooi hing te wezen in het café. Ik vond het stuk over die jonge onderzoekster die het met een toch wel stokoude wereldberoemde wetenschapper deed prachtig! Ons aller voorland. Het deed me denken aan een van mijn favoriete films van vroeger: Cet obscur objet du désir (van Buñuel).

Ik hoop dat de redactie net zo veel plezier aan het blad beleeft als er vanaf straalt. Het feest was ook een succes hoorde ik. yyy Paul Dijstelberge

WOENSDAG 12/10 11.00 uur: Nienke Dekker - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. L. de Haan en prof.dr. D.H. Linszen. (Aula)

12.00 uur: Marijke Maijenburg - Geneeskunde Promotor: Mw. prof.dr. C.E. van der Schoot. (Agnietenkapel)

14.00 uur: Evelyne Cauberg - Geneeskunde Promotor: Prof.dr. J.J.M.C.H de la Rosette. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 13/10 10.00 uur: Marie-Christine Plat - Geneeskunde Promotor: Mw. prof.dr. M.H.W. Frings-Dresen.

(Agnietenkapel)

12.00 uur: Bregtje Lemkes - Geneeskunde Promotor: Prof.dr. J.B.L. Hoekstra. (Agnietenkapel)

14.00 uur: Timon Schuijt - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. T. van der Poll en prof.dr. A.C.M. Kroes (LUMC). (Agnietenkapel)

VRIJDAG 14/10 10.00 uur: Shanti van Dam - Europese cultuurgeschiedenis Promotor: Prof.dr. W. den Boer. (Agnietenkapel)

11.00 uur: Emma Eshuis - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. W.A. Bemelman en prof.dr. P. Fockens. (Aula)

12.00 uur: Yasuhiko Ito - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. J.J. Weening (Tergooi-ziekenhuizen en Erasmus MC) en prof.dr. S. Matsuo (Nagoya University). (Agnietenkapel)

13.00 uur: Birit Broekman - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. F. Boer en prof.dr. M.J. Meaney.

(Aula)

14.00 uur: B.W.M. Spanier - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. P. Fockens en prof.dr. M.J. Bruno (Erasmus MC). (Agnietenkapel)

oraties WOENSDAG 12/10 16.00 uur: Prof.dr. M.C.G.M. Peeters, ­hoogleraar Derivatenrecht Derivaten: recht en risico’s. (Aula) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda.

FoliaMagazine

21

(advertentie)

Student? €40 kado!

MIS HE TN IET !

K I JK E N

TN

EN

KO

ST

I

KS

KI

JK

KO S

NIK S

Op vertoon van je collegekaart krijg je bij Specsavers maar liefst €40 korting op contactlenzen of een montuur! Kom naar de winkel. Kijken kost niks.

profiteer van dit aanbod biJ de voLGende SpeCSaverS-WinKeLS! amstelveen Binnenhof 53/54 (naast Boekhandel Venstra) 020 345 2521 amsterdam bijlmerplein Bijlmerplein 147 (schuin tegenover Intertoys) 020 696 6700 amsterdam noord Buikslotermeerplein 286 (tussen C&A en Etos) 020 494 2828 amsterdam Kinkerstraat Kinkerstraat 193 (tegenover Etos) 020 616 5122 amsterdam Koninginneweg Koninginneweg 224 (tegenover ABN AMRO) 020 662 2651 amsterdam osdorp Tussen Meer 58 (naast Multivlaai) 020 619 3001 amsterdam Slotermeer Joop van Weezelhof 20 (Plein 40-45) 020 411 8729

Alleen geldig op vertoon van een geldige collegepas. De €40 korting geldt bij een half jaar pakket premium daglenzen of bij een jaar pakket premium maandlenzen of op een montuur vanaf €99.

Voor glasopties, zoals dunne glazen, gelden vaste toeslagen. 1 keer €40 korting per persoon.

Geldig van 1 september 2011 t/m 31 augustus 2012. Niet geldig in combinatie met andere aanbiedingen. © 2011 Specsavers Optical Group. All rights reserved.

_061LF_2350.351 Folia Magazine Studenten Campagne advertentie FC 210x265.indd 1

www.specsavers.nl 19/09/2011 17:14

drift

D

aan (32), docent aan de HvA: ‘De eerste keer dat ik met mijn geschiedenis­leraar zoende, was net na mijn examens. Ik was zeventien of achttien. Het gebeurde bij hem thuis en voelde heel natuurlijk. Hij was een echte levensgenieter.

Altijd bezig het leven mooier te maken, met een lekker wijntje of een goede limoncello erbij. En ik was zijn lievelingsleerling. Ik besprak veel met hem. Ik was op zoek naar wie ik was, naar hoe ik in het leven stond en hoe mensen zich tot elkaar verhouden. Hij begeleidde mij daarin met zijn unieke, vrije levensvisie. Hij en zijn vak openden me echt de ogen.

We hadden een heel sterke geestelijke, spirituele en emotionele band. Wat is er dan nog moeilijk aan om lichamelijk te worden? Maar terug in de buitenwereld voelde ik me wel kut na die eerste zoen. Ik was en ben geen homo, maar het was wel gebeurd. ’s Avonds in Dansen bij Jansen heb ik in de garderobe op de grond gezeten met mijn hoofd tussen mijn benen. Ik moest het

echt even laten bezinken. Later realiseerde ik me dat ik er vooral mee zat omdat het maatschappelijk niet geaccepteerd is. Hem nam ik niets kwalijk. Maar ik vond het wel vervelend dat hij er geen terugslag van had. Waarschijnlijk omdat hij verliefd op mij was geworden.

‘ Twee uur later vond ik het al niet zo tof meer’ We hebben in totaal zes keer gezoend, verspreid over vijf maanden. Hij wilde verder gaan, maar voor mij hoefde dat niet. Tot die ene keer in een appartement in Rome. Ik was er al eerder met hem geweest. Gewoon als vrienden, je moet niet denken dat ik werd misbruikt. We dronken wijn, filosofeerden wat, knuffelden wat. En toen heeft hij mij gepijpt. Of het lekker was? Ik ben klaargekomen, dus ik vond het wel lekker, ja. Maar twee uur later vond ik het al niet zo tof meer. En wilde ik het de volgende dag weer

foto Jan van Breda

Daan (32) werd verleid door zijn geschiedenisleraar doen? Nee. Hij probeerde het ook niet meer, de sfeer was er niet meer naar. Van mijn kant was het een gift aan hem. Ik vond het niet naar om te doen, maar ik had er ook niet veel plezier aan.

No way dat ik hem ook zou pijpen. Niet om me in te dekken, maar ik was de ontvanger, hij de gever. Anders was het ook nooit zo ver gekomen.

Ik heb drie jaar afstand van hem gehouden, omdat hij bleef proberen me te zoenen of aan te raken. Nu zijn we alweer een tijd vrienden.

Maar ook nu blijft hij het proberen. Ik heb nog steeds gemengde gevoelens over wat er gebeurd is. Het zit tussen je oren dat een man je niet hoort te pijpen. Het is een taboe. Maar volgens mij gaat het erom dat je een klik met iemand hebt. En uiteindelijk is er dan een wereld tussen twee personen gecreëerd waarin taboes wegvallen.’ yyy Mariska Vermeulen De naam van de geïnterviewde is op zijn verzoek gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar redactie@folia.nl

FoliaMagazine

23

(advertenties)

symposium sturen op studiesucces DINSDAG 1 NOVEMBER 9.00 – 13.00 UUR Programma Het project Sturen op Studiesucces heeft de afgelopen twee jaar een enorme impuls gegeven aan het denken over studiesucces bij de opleidingen van Maatschappij en Recht. Deel deze kennis en ervaring in 10 inspirerende workshops.

Gastspreker Jet Bussemaker rector Hogeschool van Amsterdam Locatie De Rode Hoed Keizersgracht 102 Amsterdam

cREATING TOMORROw

Aanmelden www.hva.nl/symposiumsos Toegang gratis

foto Danny Schwarz

op de tong

Café Kostverloren 2e Kostverlorenkade 70 (West)

O

p vermoedelijk de enige zonnige namiddag van afgelopen zomer bezoeken we café Kostverloren.

Het café zit aan een rustig pleintje aan de 2e Kostverlorenkade en kijkt uit over het water op de plek waar ooit de Westermoskee had moeten staan. Het terras is ruim en ziet er

Cafés

De Baarsjes en omgeving is in ontwikkeling. Café Kostverloren voegt zich in een rijtje recente aanwinsten: Zurich (Mercatorplein), bar Barbaarsch en Radijs (beide aan de Jan Evertsenstraat). Van de nieuwe café-restaurants probeert Zurich op een AmsterdamZuid-café te lijken, is Barbaarsch het meest studentikoos, het eten het best in Radijs en de sfeer het gezelligst in Kostverloren.

uitnodigend uit. We bestellen bitterballen.

Risottobitterballen, welteverstaan, en twee ­glazen witte wijn.

De kaart ziet er goed uit. Niet duur (hoofd­ gerechten zijn tussen de € 12,- en € 16,-) en niet overdreven exotisch, maar ook geen standaard cafévoedsel. Veel gerechten hebben een twist;

Pubquiz

Iedere maandag om 20.30 uur is het raak in café Kostverloren en kun je meedoen aan een pubquiz. Geen Amsterdams café neemt zichzelf meer serieus zonder pubquiz: van geschiedenis tot muziek, van lifestyle tot sport, alles komt aan bod. Gezelligheid is troef en bij winst verscheuren ze je drankrekening. Ook kun je bitterballen winnen. De quiz is afgelopen om 23.00 uur.

zo serveren ze Zeeuwse mosselen hier op zijn Vlaams, is de aardappelpuree gerookt in plaats van gekookt en zit in de bitterballen dus risotto.

Wij bestellen allebei sliptong met frietjes en een maaltijdsalade, die de vriendelijke bediening niet veel later brengt. Het eten ziet er goed uit, hoewel het niet overdreven veel is. Maar ook niet weinig. Als we om wijnadvies vragen, krijgen we een glas om te proeven. Toch aardig.

Het eten smaakt goed. Ondertussen is de hemel aardedonker geworden en na drie happen barst het noodweer los. Het personeel brengt ons met paraplus naar binnen, waar we de rest opeten.

Binnen blijkt het, tot onze verrassing, reuze gezellig. Je kunt er spelletjes spelen en achterin, waar je vermoedt dat de toiletten zitten, blijkt een heuse woonkamer met tv en openhaard gebouwd. We zijn verkocht. Woon je in Amsterdam-West, maak dan van Kostverloren je stamcafé. Het eten is er prima, je kunt er uren spelletjes spelen in de regen, met je vrienden voetbal kijken en, mocht de zon ooit weer gaan schijnen, is er een joekel van een terras.

Kostverloren is vooral een plek om lang met je vrienden te zitten. yyy Jaap van der Spek Folia Magazine ontvangt graag je restaurant­ recensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 300 woorden, suggesties voor de kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail redactie@folia.nl.

Voetbal

Sinds Eredivisie Live er is, wordt er op zo veel mogelijk verschillende tijdstippen gevoetbald, zodat alles live kan worden uitgezonden. Thuis geen Eredivisie Live? Of geen zin om in je uppie Studio Sport te kijken? Dan biedt Kostverloren uitkomst. Iedere zondagavond zeven uur is er Studio Sport op groot scherm en krijg je voor € 7,50 een eenvoudige maaltijd op schoot.

Verder worden alle zondagse en doordeweekse Ajax-wedstrijden vertoond in de woonkamer.

FoliaMagazine

25

Marco Heemskerk (22), Bouwtechnische Bedrijfskunde, HvA White Wash Menswear in Noordwijk

1

2

5

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

6

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

9

10

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

13 26

FoliaMagazine

14

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

objectief T-Shirt mania 1. Kenan Pajazetovic (23) Bedrijfseconomie, HvA Een concert in Duitsland

3

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

4

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

2. Bettie Sarneel (21) Culturele antropologie, UvA Episode 3. Ruben Lie A Jen (19) Engineering Design and Innovation, HvA Britain 4. Tjebbe Venema (25) Journalistiek & media, UvA American Apparel 5. Joël Eduards (21) Aviation Studies, HvA Gekregen 6. Melle van Dijk (24) Internationale betrekkingen, UvA Uit Rusland in de jaren ’70

7

Deaglan Privilege (21) Geschiedenis, UvA Primark in Londen

8

7. Deaglan Privilege (21), Geschiedenis, UvA Primark in Londen

Deaglan Privilege (21)

8. Yassine Geschiedenis, Sabri (19) UvA EngineeringPrimark Design and in Londen Innovation, HvA Jack & Jones 9. Christian López (21) Amsterdam University College Foster in Chil 10. Thijmen von Ruiten (18) Technische bedrijfskunde, HvA Gekregen 11. Diana Davidovic (23) Engelse taal & cultuur Geruild bij een kledingruilbeurs 12. Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

11

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

12

13. Remy Naporonska (18) Dennis van Velzen Civiele techniek, HvA (18), Politicologie, UvA Gekregen

Jack & Jones

14. Marco Heemskerk (22), Bouwtechnische bedrijfskunde, HvA White Wash Menswear in Noordwijk 15. Kay H. (20) Engineering Design and Innovation, HvA Internet 16. Rogier Wesselman (22) Logistiek, HvA American Apparel

Dennis van Velzen (18), Politicologie, UvA Jack & Jones

15

Dennis van Velzen foto's Won Tuinema

16

(18), Politicologie, UvA Jack & Jones

FoliaMagazine

27

Marg is Gram Wat zou zo’n docent in het weekend doen? Psychologiedocente Marg van Eenbergen is frontvrouw van haar eigen band: Gram. Maar haar docentenbestaan is haar ook veel waard.

‘Zo’n baan doet het goed bij je oma, hoor.’ tekst Luuk Heezen / foto's Daniël Bosschieter

M

aandagmiddag, kwart voor een.

Plukjes studenten schuifelen het gebouw van de Doops­ gezinde Kerk aan de Singel in, op weg naar hun college. In de stroom loopt een roodharig meisje, met hoog gehakte laarsjes, een strakke rode broek en zwart-wit gestreept ­t-shirt, een sjaaltje om haar nek geknoopt. Op het eerste gezicht is er niets wat docente Marg van Eenbergen (39) onderscheidt van de eerstejaars die ze het vak inleiding in de psychologie geeft, of het moet de energieke tred zijn waarmee ze binnenkomt. Opgewekt stapt ze de grote uit hout opgetrokken kerkzaal binnen. ‘Eigenlijk is dit is een rare plek voor een college, in zo’n kerk.

Hallelujah!’ galmt Van Eenbergen de ruimte in.

De komende anderhalf uur predikt ze hier het evangelie van de psychologie. Het houten kerkgebouw brengt die andere Amsterdamse kerk in gedachten: poptempel Paradiso. Want Marg van Eenbergen heeft meerdere rollen in haar repertoire: naast docente Marg is ze zangeres Gram, frontvrouw van de gelijknamige Amsterdamse band.

En dat wordt direct duidelijk. Wanneer alle studenten een plekje hebben gevonden in de

28

FoliaMagazine

kerkbanken, weet ze dat er een publiek bespeeld moet worden. Met het licht van de beamer in haar gezicht loodst Van Eenbergen haar studenten in volgende drie kwartier als een ware performer door de stof heen. Het potentieel saaie onderwerp – verschillende vormen van operationele conditionering – wordt op een frisse manier uitgelegd. Om te illustreren hoe een reflex van het lichaam werkt, laat ze een meisje op de eerste rij genadeloos schrikken door plotseling van dichtbij in haar gezicht te

‘Bij rock-’n-roll gaat het er juist om dat je geen regels hebt’ schreeuwen. Nauwelijks van de schrik bekomen, krijgt de studente nog eens de volle lading, ditmaal om aan te tonen dat het lichaam ook een tweede keer niet anders kan dan automatisch terugdeinzen. Met zichtbaar plezier: ‘Daar kun je je dus nauwelijks voor preparen!’

Ook haar voorbeelden getuigen van een jonge geest. Waarom bijvoorbeeld het voorbereidings-

ritueel van een junk die zijn arm afknelt voor er een spuit heroïne in te plaatsen vergelijkbaar is met het rinkelende belletje in het bekende experiment van onderzoeker Ivan Pavlov dat ervoor zorgde dat honden gingen kwijlen, omdat ze vermoedden dat het een lekker maaltje aankondigde. Af en toe checkt ze even of haar publiek nog volgt: ‘Zijn jullie er nog bij?’

Dat Van Eenbergen gemakkelijk met haar joviale houding wegkomt, blijkt als in de pauze het toegeschreeuwde meisje haar docente juist prijst om de originele manier waarop ze de ­theorie met de praktijk verbindt. ‘Ik vind het heel knap dat ze zoiets verzint, daarmee maakt ze de stof levendig.’

Rock-’n-rollverwarring Ook een ander groepje kan zich wel identificeren met de vlotte roodharige. Een enthousiaste jongen heeft in het weekend voor het college via Facebook achterhaald dat docente Van Eenbergen ook zangeres Gram is, en dat nieuws gaat als een lopend vuurtje rond. ‘Echt vet dat ze een band heeft!’ Spontaan besluit het hele groepje naar Paradiso af te reizen om hun docente in actie te zien. Daar schrikt Marg toch wel van,

FoliaMagazine

29

als ik haar na college spreek. ‘Het kan een soort rolverwarring opleveren. Kijk, in college ben ik af en toe streng en moeten studenten hun kop houden, maar bij rock-’n-roll gaat het er juist om dat je geen regels hebt. Op het podium wil je een soort chaos, waarin het publiek meedoet.

Ik wil interactie. Aan de andere kant: dat wil ik in mijn colleges ook. Ik haat het als studenten in college alleen maar achteroverleunen.’

Zelf had Marg tijdens haar studie geen tijd om achterover te leunen. In 1999 studeerde ze af aan de UvA, in zowel methodenleer als psychometrie. Maar die studies waren maar bijzaak, vertelt ze. ‘Ik wilde altijd al muzikant te worden, en het leek me wel goed om voor die tijd nog even mijn hersens te stretchen. Studeren is heel relaxed, dat doe je maar een paar uur per dag. Je krijgt een ov-jaarkaart en geld van de overheid, en de rest besteed je aan muziek.’ Vanaf 1996 was Marg frontvrouw van de Amsterdamse studentenband Seedling, die in Nederland en ook in Engeland succes had. ‘Als er eens een paar maanden geen college was, dan gingen we hop, dat busje in en toeren.’ Na acht jaar zijn de bandleden op elkaar uitgekeken, en in 2004 gooien ze de handdoek in de ring.

Marg raast vrijwel onmiddelijk door in een electro-duo genaamd About. Ondertussen krijgt ze steeds opnieuw een tijdelijk contract aan de UvA, bij de opleiding die nu algemene sociale wetenschappen heet. Vanaf 2007 mag ze zelf hoorcollege gaan geven. ‘Stond ik ineens voor een grote zaal, met tweehonderd studenten.

Zo’n baan doet het goed bij je oma, hoor.’

Alle ellende tegelijk Ondertussen neemt ze ook nog even het soloalbum Four-Letter Word op. Maar haar dubbelleven begint haar op te breken. ‘De verschijning van het album markeerde in meerdere opzichten een moeilijke periode voor mij. Dit was mijn eerste soloalbum, waar ik ook nog eens zelf alle productie voor deed. Hoewel ik in het voorprogramma van Voicst meetoerde, was het

30

FoliaMagazine

succes bij lange na niet zo groot als met Seedling. Dat kwam hard aan. Ik ging aan mezelf twijfelen. Bovendien beviel optreden in mijn eentje met een laptopje me niet. Ik hou enorm van de interactie met andere bandleden.’

En zoals de wet van Murphy voorschrijft, komt dan alle ellende tegelijk. ‘Ik had al mijn geld in de productie van die soloplaat gestoken, mijn relatie ging uit, waardoor ik mijn huis zou verliezen en tot overmaat van ramp was ik constant ziek. De bedrijfsarts van de UvA zei: “Je hebt een burn-out.” Huh, dacht ik, ik werk

‘Als er een paar maanden geen college was, gingen we dat busje in en toeren’ toch maar twee dagen in de week? Maar hij zei terecht: “Je hebt twee banen, je bent docent en fulltime muzikant.”

Een korte periode van rust brak aan. Van Eenbergen herpakte zich tijdens een paar weken afzondering in een Zweeds bos. Ver weg van haar drukke Nederlandse leven begon de creativiteit weer te borrelen, en schreef ze de nummers die samen het binnenkort verschijnende album Play Me vormen. Terug in Amsterdam zocht ze bandleden bij elkaar, en benaderde ze Simon Akkermans van C-Mon & Kypski om de plaat te produceren. Die samenwerking mondde weer uit in andere samenwerkingen, met als resultaat dat naast Gram op het album ook Kyteman, Lucky Fonz III en zelfs het Metropole Orkest te horen zijn.

Op papier lijkt weer een immens drukke periode te zijn aangebroken, maar inmiddels heeft Marg haar leven in balans gebracht. ‘Als je twee dingen doet die je leuk vindt, dan voeden die elkaar. Soms vlucht ik na een college in de muziek, en soms kan ik uit de muziek vluchten door me op de wetenschap te storten. Het grappige is dat een college voor vijfennegentig

procent uit inhoud bestaat en voor vijf procent uit entertainment, terwijl op het podium die verhoudingen precies andersom zijn. In de collegezaal ligt die inhoud natuurlijk voor het grootste deel vast, maar je kunt wel op bepaalde dingen nadruk leggen. Ik begeleidde bijvoorbeeld een tijdje een les statistiek, en daarvan is het bekend dat meisjes minder presteren dan jongens. Dan denk ik bij mezelf: ik ben verdomme zelf een meisje en ik ben in methodologie afgestudeerd! Dus ik zei tegen die studenten: “Geen gefuck, in deze klas presteert iedereen even goed.” Die boodschap is ook de basis voor het liedje “I am Clyde”, dat op mijn nieuwe album staat. Eigenlijk heb ik twee uitlaatkleppen, hoe te gek is dat?’

In het grensgebied van muziek en wetenschap, waar Marg zich bevindt, zijn interessante dingen waar te nemen. Op bandsite gramgramgram.com schrijft ze daarover wekelijks de blog Pop Psychology, waarin ze typische muzikantenverschijnselen verklaart aan de hand van psychologische inzichten. Waarom muzikanten massaal vreemdgaan als ze op tournee zijn bijvoorbeeld (in groepen met sterke onderlinge banden zijn mensen snel geneigd zich de groepsideeën eigen te maken), of waar podiumangst vandaan komt (een geblokkeerd langetermijngeheugen). En dat ze met dank aan haar colleges toch steeds weer moet constateren dat de mens gedreven wordt door de basisprincipes van seks en agressie. Een weinig verheffend idee, maar het leverde in ieder geval het liedje ‘So Animal’ op (‘Aren’t we all minor players, under signs that say “just friends?”’). Zo put Marg van Eenbergen inspiratie uit de twee werelden waarin ze leeft. En of ze nou haar rol op een poppodium of in de collegezaal speelt, ze speelt hem met verve. yyy

Marg presenteert met Gram op 7 oktober het album Play Me in Paradiso. Zie gramgramgram.com voor Margs blogs en de muziek van Gram.

FoliaMagazine

31

(advertentie)

Folia en Floor organiseren

FoliaDebat #01

Hbo... kweekvijver? diplomafabriek? of afvoerputje?

Meer dan ooit staat het hbo in de schijnwerpers. Hoe staat het met de onderwijskwaliteit; zijn de instellingen niet veel te groot; hoe ontwikkelt de sector zich en wordt er wel naar studenten geluisterd?

Een debat met Jet Bussemaker (HvA), Doekle Terpstra (InHolland), Marcel Wintels (Fontys) en Ron Bormans (HAN) Presentatie Joost Karhof

Met verder

DJ Ward Kuipers en instant painter John Prop • Akoestische hoger onderwijs rock&roll van Marcel Latupeirissa • Head 2 head Jim Jansen (hoofdredacteur Folia Magazine) vs Doekle Terpstra • Interactief stemmen op stellingen en vragen stellen via sms • Neem deel aan de grote hbo-kennisquiz en win een fraaie prijs • Gesproken column door Fatihya Abdi

Woensdag 12 oktober Kohnstammhuis en Theo Thijssenhuis Wibautstraat 2-4 1091 GM Amsterdam Aanvang: 19.00 uur. Aanmelden op www.foliadebat.nl

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Floor het Leercentrum van de HvA

de adviesdienst

Cv-fraude?

‘I

illustratie Pascal Tieman

k solliciteer naar een stageplaats in de Verenigde Staten. De competitie is niet mals, en ik wil daarom zo goed mogelijk voor de dag komen. Iedereen die wel eens zijn cv heeft vertaald, weet hoe moeilijk het is om bondig, maar toch duidelijk weer te geven wat een opleiding precies inhoudt, en wat een diploma betekent. Nog moeilijker is het om integer en eerlijk te blijven: ik heb een propedeuse aan het hbo én aan de universiteit gehaald voor ik aan mijn huidige studie begon. Dat betekent in Nederland wel iets, maar voor een Amerikaan niets. Ik weet dat andere Nederlanders dit verkopen als volledige opleiding; mag ik het voordoen alsof ik twee keer een éénjarige opleiding heb afgerond?’ Dominique van der Vorst (22, rechten)

Niet liegen

Iets leuks

Leugen om bestwil

Door de mand

‘Ik zou de jaartallen erbij zetten.

Ook Amerikanen snappen heus wel dat een opleiding in Nederland niet maar één jaartje duurt. Zelf lieg ik niet op mijn cv, maar ik heb wel eens iets erop gezet waar ik over twijfelde. Zo ben ik heel sporadisch vrijwilliger voor een bepaalde instantie, maar heb ik dat wel gewoon op mijn cv staan. Maar in het gesprek zou ik dan uitleggen hoe het precies zit.’

Ashley Kruishaar (20, redactie & mediaproductie)

‘Je kunt er vast wel iets leuks van maken zonder het meteen als een afgeronde opleiding te presenteren; dat mag niet. Schrijf iets als “completed first year”, dat is toch wat je gedaan hebt? Het is helemaal niet zo dat dat in het buitenland niets betekent. Die twee propedeuses horen bij je volledige opleiding, dus dat moet op je cv staan.’

Koen Vriend, (29, promovendus en docent strafrecht)

‘Een beetje sjoemelen met cv’s gebeurt nu eenmaal in deze samen­ leving. Ook bij vacatures is men vaak niet helemaal eerlijk. Ik vind dat gewoon een leugentje om bestwil. Dingen verzinnen mag niet, maar dingen weglaten is gewoon een normale praktijk. Je zet toch ook niet op je cv dat je psychische problemen hebt of ergens ontslagen bent?’

Samuel Tehrani (21, informatie & media)

‘Ik zou niet weten waarom je het moet veranderen. Twee propedeuses vormen een goede, brede basis, dus ik zou het niet anders voordoen, en het weglaten is nog dommer. Het is bovendien een stap in je loopbaan: je toont aan dat je keuzes hebt gemaakt en dat moet je niet verzwijgen. Je moet überhaupt nooit liegen op je cv, je valt altijd door de mand.’

Martha Oosterom (coördinator internationale studenten bij rechten)

volgende week: gênant ‘Ik woon sinds vorig jaar in Amsterdam en ben erg tevreden met mijn kamer. Ik woon in een huis met drie huisgenoten en erg dunne muren.

Als mijn huisgenoot zijn vriendin te logeren heeft maken ze nogal veel lawaai. De geluiden die door mijn muren komen zijn niet alleen gênant, ze houden me ook uit mijn slaap. Op de muur bonzen wordt niet begrepen.

Mijn andere huisgenoot heeft er wel eens iets van gezegd, maar dat werd

snel weggelachen. ‘Zij eruit of ik eruit’ gaat ook niet werken, omdat hij hoofdhuurder is. Hoe los ik deze situatie op?’

Koen (19, civiele techniek) Mail je advies voor Koen, of een eigen kwestie waarin je geadviseerd wilt worden, aan redactie@folia. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten.

FoliaMagazine

33

‘ Volledig fraudevrij is onm

34

FoliaMagazine

mogelijk’ De Tilburgse psycholoog Diederik Stapel fraudeerde op grote schaal met zijn wetenschappelijke data. Wetenschappers in het hele land reageerden geschokt, maar haastten zich te zeggen dat het een incident betreft. Wordt er gefraudeerd op de UvA? En hoe zit dat met plagiaat? tekst Floor Boon en Eva Rooijers / illustraties Pepijn Barnard

F

raude en plagiaat zijn wetenschappelijke doodzondes. Wie wordt betrapt, kan fluiten naar zijn academische carrière. Toch zijn er wetenschappers die zich wagen aan deze academische suïcide.

Diederik Stapel, hoogleraar sociale psychologie aan de Universiteit Tilburg, werd aan de publieke schandpaal genageld toen begin september bekend werd dat hij grove fraude pleegde. Promovendi ontdekten dat hij hele datasets bij elkaar verzon om tot mediagenieke conclusies te komen. Zo stelde hij vast dat vleeseters hufters zijn en dat mensen die in een rommelige omgeving leven, eerder een hekel hebben aan buitenlanders.

Eerder dit jaar werd ook ontdekt dat de Duitse minister van Defensie Karl-Theodor zu Guttenberg geplagieerd had in zijn proefschrift: grote delen van zijn tekst waren gekopieerd van anderen zonder bronvermelding. Zu Guttenberg bood zijn excuses aan, maar moest aftreden als minister. Zijn doctorstitel moest hij inleveren.

Deze voorbeelden roepen ethische vragen op.

Want hoe kan het dat Stapels fraude en Guttenbergs plagiaat zo lang onopgemerkt bleven? Ligt het alleen aan de wetenschappers die in de fout gaan of ook aan het wetenschappelijke bedrijf waarbinnen zij opereren? Wetenschappers in heel het land reageerden geschokt toen de fraude van Stapel aan het licht kwam, maar haastten zich te zeggen dat het om een incident ging. We konden rustig slapen, er was geen reden om het vertrouwen in de wetenschap te laten varen.

Maar ging het hier echt om een incident of komen fraude en plagiaat veel vaker voor?

Plagiaat aan de UvA Tijdens een zoektocht naar deze praktijken binnen de UvA stuitten wij op verschillende voorbeelden van plagiaat. Niet alleen studenten maken zich schuldig aan het overnemen van lappen tekst zonder de juiste bronvermelding, ook universitaire docenten gaan flink de mist in.

In 2004 schrijft rechtenstudente Anne de Groot een scriptie over buitengerechtelijke kosten bij Marc Hendrikse, universitair hoofddocent privaatrecht en sinds juli 2010 ook verbonden aan de Open Universiteit als bijzonder hoogleraar handels- en verzekeringsrecht. Daarna publiceren zij gezamenlijk drie artikelen over het onderwerp. Een halfjaar nadat De Groot is afgestudeerd, stuurt Hendrikse haar een boekje toe.

De Groot leest het boekje en schrikt zich rot.

Ze kent de tekst op haar duimpje: het blijkt een letterlijke kopie van haar scriptie te zijn, ‘woord voor woord’. De Groot: ‘Misschien dat tien procent van de tekst van zijn hand was. En ik werd niet eens als coauteur vermeld. Dat is een inbreuk op mijn auteursrecht.’ De inhoud van het boekje en de scriptie komen inderdaad voor het grootste gedeelte overeen, blijkt na lezing van beide documenten. Er zijn paragrafen en een laatste hoofdstuk toegevoegd, maar afgezien van de opmaak zijn beide documenten vrijwel identiek.

FoliaMagazine

35

Fraude en plagiaat

Proefschrift Stapel

Volgens de fraude- en plagiaatregeling voor studenten van de UvA valt onder fraude onder andere: afkijken of hulpmiddelen gebruiken bij tentamens, je uitgeven voor iemand anders tijdens een tentamen of het verzinnen of vervalsen van onderzoeksgegevens. Plagiaat is het overnemen van andermans tekst zonder daarbij de bron te vermelden.

De UvA stelt een commissie in om het werk dat Diederik Stapel als promovendus aan de UvA verrichtte, te onderzoeken. Volgens Stapels promotor Joop van der Pligt wordt dat nog moeilijk, omdat het onderzoek op de grens van het digitale en ‘potlood en papieren tijdperk’ werd gedaan en de data mogelijk verloren zijn gegaan.

De Groot laat het er niet bij zitten en vraagt Hendrikse om een verklaring. Die vindt zij niet afdoende en Edgar du Perron – toen hoogleraar bij de vakgroep privaatrecht A, nu decaan van de rechtenfaculteit – wordt ingeschakeld om te bemiddelen. Hij is een bekende van beiden: Hendrikse was een collega, De Groot werkte als student-assistente voor Du Perron.

Hendrikse moet een rectificatie sturen waarin De Groot als coauteur wordt genoemd. Ook in databanken wordt haar naam toegevoegd.

Daarnaast betaalt Hendrikse De Groot de 1500 euro die hij naar eigen zeggen had gekregen voor het boekje. Du Perron: ‘De gekozen oplossing was erop gericht dat Anne zowel materieel als immaterieel de credits voor haar werk kreeg.

In het bemiddelingsproces heeft Hendrikse erkend dat zijn handelen verkeerd was, heeft hij gezegd dat hij in de toekomst zorgvuldiger met auteursvermeldingen zou omgaan, en heeft hij zijn fout naar vermogen hersteld.’ Om die redenen zag Du Perron geen aanleiding om formele stappen te laten ondernemen tegen Hendrikse en besloot hij te volstaan met een ‘normoverdragend gesprek’. De Groot nam genoegen met deze oplossing. ‘Ik was er niet op uit om zijn kop te laten rollen.’

Desgevraagd noemt Hendrikse de gang van zaken indertijd ‘onhandig’. ‘Ik had vooraf betere afspraken moeten maken. Dat is duidelijk.’

Wat is van wie?

Hendrikse ontkent plagiaat te hebben gepleegd.

‘Anne en ik werkten eerder gezamenlijk aan drie publicaties over het onderwerp. Daarmee was het ook mijn werk geworden.’ Hij wijst erop dat in de eerste twee noten van het boekje ook wordt verwezen naar deze drie publicaties. ‘Daaruit blijkt dat ik nooit de intentie heb

36

FoliaMagazine

gehad om te doen alsof het onderzoek honderd procent van mij was.’

Hendrikse voert ook aan dat het initiatief voor het onderzoek bij hem lag en dat hij Anne al eerder vijfhonderd euro heeft betaald om daaraan mee te werken. ‘Daarbij heb ik Anne gedurende het schrijven van de scriptie gevoed met informatie. De vraag wordt dan: wat is van

‘Ik was er niet op uit om zijn kop te laten rollen’ Anne en wat is van mij? Bovendien heb ik aan het boekje nog informatie toegevoegd, zoals het laatste hoofdstuk. Dat is een zeer belangrijk onderdeel van het werk omdat daar de aanbevelingen voor nieuw beleid in staan.’

Anne bevestigt dat ze is begeleid tijdens het schrijven van de scriptie. ‘Net zoals alle studenten begeleiding krijgen. Niet meer dan dat.

Maar dat betekent niet dat het auteursrecht van de scriptie naar hem over gaat. Ook niet als we drie gezamenlijke publicaties over het onderwerp op ons naam hebben staan die voortbouwen op de scriptie. Daar heb ik toen advies over ingewonnen bij een hoogleraar auteursrecht.’

Volgens Du Perron is duidelijk dat Hendrikse destijds verkeerd heeft gehandeld. ‘Maar het staat ver van het type plagiaat waarin iemand zich heimelijk onderzoekswerk toe-eigent waar hij zelf niets mee te maken heeft gehad.’

De vraag is of de argumenten van Hendrikse hem vrijspreken van plagiaat? En zo niet, is hier dan te lichtvoetig mee omgegaan? We leggen de geanonimiseerde casus voor aan emeritus hoogleraar belastingrecht Jaap Zwemmer. Hij is raadsman wetenschappelijke integriteit van

de UvA en voorzitter van de Algemene Instellingsgebonden Ethische Commissie (AIEC). In die functie adviseert hij het universiteitsbestuur over ethische kwesties binnen de wetenschap en bemiddelt hij bij wetenschappelijk wangedrag als fraude en plagiaat.

Zwemmers oordeel is duidelijk: ‘Zodra de tekst letterlijk is gekopieerd zonder bronvermelding, dan is het plagiaat. Al gaat het maar om een paar zinnen. Een vermelding dat het werk voortbouwt op gezamenlijke publicaties is niet voldoende.’

Volgens Zwemmer is het vervolgens aan het College van Bestuur (CvB) om te besluiten of een medewerker die plagiaat pleegt, wordt berispt.

Maar deze zaak is nooit bij het CvB terechtgekomen. Zwemmer vindt dat zaken als deze in beginsel wel bij het CvB gemeld moeten worden.

De hoogste straf Hendrikse kwam met een rectificatie en de schrik vrij. Studenten die op plagiaat worden betrapt, hangt schorsing boven het hoofd. Een straf die lang niet alle studenten afschrikt. Of ze zien de ernst niet in van knip- en plakwerk, ondanks de talrijke waarschuwingen van docenten die ze voor de kiezen krijgen.

Een paar jaar geleden ontdekte universitair docent communicatiewetenschap Linda Duits dat drie van de vijfentwintig masterstudenten aan wie ze les gaf, plagieerden. ‘Bij één meisje ging het om het overschrijven van een paar zinnen. Niet genoeg om naar de examencommissie te stappen vond ik, maar wel om haar mee te confronteren. Het meisje barstte in tranen uit en ik besloot haar de opdracht te laten herkansen. Die opdracht controleerde ik natuurlijk extra goed en wat bleek? De studente had hele alinea’s gekopieerd zonder aanhalingstekens en

Affaire-Diekstra In 1996 kwam hoogleraar psychologie aan de Universiteit Leiden René Diekstra in opspraak na beschuldigingen van plagiaat. Hij zou hele passages hebben overgeschreven, maar de beschuldigingen bleken niet houdbaar, mede omdat er geen heldere definitie van plagiaat bestond. Wel constateerde een onderzoekscommissie dat zijn wetenschappelijk handelen ‘onzorgvuldig’ was. Diekstra legde zijn functie neer en trad terug uit het wetenschappelijke leven. Sinds 2004 is Diekstra weer deeltijdhoogleraar aan de Roosevelt Academy, al ontstond er in april ophef over die benoeming.

bronvermelding.’ Duits stapte alsnog naar de examencommissie. Het meisje werd geschorst voor het vak en liep zo studievertraging op. ‘De echte straf,’ aldus Duits. Een veel erger geval was een andere student uit diezelfde klas. Ruim

negentig procent van zijn tekst bleek gekopieerd te zijn. Duits: ‘Het was toeval dat ik daarachter kwam. De jongen bleek hele stukken van een Engelstalig proefschrift te hebben vertaald, een proefschrift dat ik vlak daarvoor had gelezen.

Ook deze student bleek eerder geplagieerd te hebben en kreeg daarom de hoogste straf: hij werd een jaar geschorst van de opleiding.’

Het opsporen van plagiërende studenten gebeurt via het plagiaatcontrolesysteem

FoliaMagazine

37

­ phorus – een computerprogramma dat teksten E controleert op overlap met andere teksten uit de eigen database. Ephorus haalt volgens Duits wel het topje van de ijsberg ertussenuit, maar is niet nauwkeurig genoeg om alles te filteren.

‘Een tekst van een student bevat altijd overlap.

Ephorus registreert namelijk alles wat letterlijk overeenkomt, ook al worden er wel aanhalingstekens en bronvermeldingen gebruikt. Ook literatuurlijsten komen vaak overeen. Standaard is daarom een overlap van zo’n twintig procent.

Als docent ga je dan echt niet iedere keer alle citaten controleren.’

Een plagiërende student wordt dus niet altijd betrapt. Hoe zit dat met de wetenschappers zelf?

Zij controleren elkaar op plagiaat via het peer review mechanism: wanneer een onderzoek ter publicatie wordt voorgelegd aan een tijdschrift, kijken wetenschappers uit hetzelfde vakgebied

het onderzoek als het ware na. Zwemmer: ‘Ik denk niet dat reviewers een artikel door Ephorus halen, maar zij kennen de literatuur heel goed.

Plagiaat haal je er dan makkelijk uit.’

Een veel groter probleem is volgens Zwemmer dat ondergeschikte medewerkers niet voldoende

‘Het respect voor het hele vakgebied staat op het spel’ credits krijgen voor hun werk. Hij heeft als voorzitter van de Ethische Commissie van de UvA met twee andere leden van deze commissie een dergelijke klacht onderzocht. ‘Een wetenschappelijk medewerker vond dat zijn bijdrage aan een publicatie onvoldoende werd genoemd. Wij hebben toen geadviseerd dat het te ver ging om de medewerker als coauteur op te voeren, maar de bijdrage aan het onderzoek moest wel worden vermeld.’ Van de drie klachten die de Ethische Commissie de afgelopen vier jaar ontving, was dit de enige die gegrond werd verklaard.

‘De lat ligt heel hoog’ Dat er medewerkers zijn die binnen het wetenschappelijk bedrijf de fout in gaan, is dus evident. Dat bedrijf zelf kent echter ook mechanismen die deze fouten in de hand werken.

Een veelvuldig aangedragen argument is dat de publicatiedruk aan de wetenschappelijke top hoog is. Te hoog, volgens sommigen.

Joop van der Pligt, hoogleraar sociale psychologie, was de promotor van fraudeur Diederik Stapel toen die in 1997 promoveerde aan de UvA. ‘Niemand had verwacht dat Diederik zou frauderen. Hij was een zeer getalenteerd onderzoeker die zich in korte tijd hele literatuurgebieden eigen kon maken en doorzien. Ook zonder te frauderen had hij het ver geschopt.’

Sinds vijftien jaar is de publicatiedruk ‘significant toegenomen’, aldus Van der Pligt. ‘Diederik maakt deel uit van de eerste generatie die

38

FoliaMagazine

in deze veranderende tijd is opgegroeid. Het systeem is gebaseerd op het binnenhalen van individuele subsidies, zoals de veni’s, vidi’s en vici’s van de NWO, en een wetenschapper wordt beoordeeld op hoe vaak hij wordt geciteerd. De lat ligt heel hoog.’ Daarnaast is het creëren van een volledig fraudevrije omgeving niet mogelijk, aldus Van der Pligt, ‘maar hoe groot de druk ook is, onderzoeksgegevens mag je gewoon niet verzinnen. Spelers van Ajax mogen ook niet ineens scoren met hun handen.’

Volgens Zwemmer is het enige mechanisme dat echt werkt tegen fraude en plagiaat de angst dat je carrière volkomen vernietigd is als je wordt betrapt. Maar uit de zaak Stapel blijkt dat fraude niet snel wordt ontdekt. Hij rommelde immers al langere tijd met onderzoeksgegevens.

Zwemmer pleit er dan ook voor dat alle onderzoeksdata na publicatie worden vrijgegeven. Dat gebeurt nu lang niet altijd. UvA-psycholoog Jelte Wicherts vroeg in 2006 de ruwe data op van 141 onderzoeken gepubliceerd in gerenommeerde psychologische tijdschriften. Na een halfjaar had hij maar 27 procent van de opgevraagde data binnen. En uit een in september gepubliceerd onderzoek van Wicherts en Marjan Bakker blijkt bovendien dat ongeveer een op de vijf statistische berekeningen uit psychologische vaktijdschriften onjuist wordt weergegeven. Bij het opvragen van de data van deze onderzoeken reageerden de wetenschappers die in de fout gingen ook nog opmerkelijk later.

Wicherts: ‘Dat zijn niet allemaal ernstige fouten, maar het laat wel zien dat er veel fouten worden gemaakt. Deze onderzoeken zijn complex, het is daarom ook niet verwonderlijk. Wat belangrijker is, is dat we niet het maximale doen om dat te voorkomen. Met een simpele richtlijn zouden we een beter controlesysteem kunnen bedenken, waarbij iedere onderzoeksanalyse door ten minste één collega moet worden gecheckt. Het is vergelijkbaar met een copiloot. Die dubbelcheckt ook alles wat een piloot doet. Dat moeten wij ook invoeren, want het respect voor het hele vakgebied staat op het spel.’ yyy

Krijg de kleren!

In deze tijd van economische crisis nemen

kledingruilfeestjes de plek in van middagen shoppen met vriendinnen. Ze zijn goedkoper, je krijgt er geen lamme benen van en zo kom je eindelijk af van de lijken uit je eigen kledingkast. tekst Clara van de Wiel / foto’s Danny Schwarz

‘H

é, ik zie hier allemaal dingen die ik zelf heb ingeleverd!’

Tientallen vrouwen verdringen zich zondagmiddag om kledingrekken in café/club Canvas op de 7e.

Het is geen Doldwaze Dag, Cavalli heeft geen collectie voor H&M ontworpen en evenmin is er sprake van een exclusieve uitverkoop. Sterker nog: het zijn uitsluitend kleren die de vrouwen zelf hebben meegebracht die nu gretig van de rekken worden gegrist. 25 september vond de vierde editie van ‘Krijg de Kleren!’ plaats, een kledingruil-evenement bedacht en opgezet door studentes culturele & maatschappelijke vorming

(CMV) aan de HvA, Annemijn Boon en Rosan Brunger. Deze keer is aan de middag het thema ‘schoenen’ meegegeven en staan er kasten vol afgedankte schoenen langs de wanden. Een dj draait lome sixtiesmuziek en in een hoek kun je je juist geruilde aanwinsten laten ‘pimpen’. Het loopt storm deze zondag en enige haast bij het selecteren van de kleding is geboden. ‘Ik was even een rondje lopen en toen waren die leuke laarzen al weer door iemand anders meegenomen,’ verzucht een meisje teleurgesteld.

Het fenomeen van de georganiseerde kledingruil is langzaam maar zeker begonnen aan een flinke opmars in Nederland. Het zogenaamde

clothing swappen begon in de jaren ’90 in de Verenigde Staten, waar kledingfreak Suzanne Agassi in 1994 in San Francisco de eerste swapping parties ging organiseren voor vrienden.

De trend heeft zich inmiddels verspreid over heel Amerika, en ook in Europa schieten de ruilevenementen de laatste tijd als paddenstoelen uit de grond. Naar aanleiding van eigen kledingruilfeestjes met vriendinnen kwamen de bedenksters op het idee. Annemijn: ‘Een vriendin die hier in Canvas werkt vroeg mij eens mee te denken over leuke dingen die op de zondag konden worden georganiseerd. Rosan kende ik van de opleiding en ik wist dat zij veel

FoliaMagazine

39

Loeki Westerveld

(23, politicologie, UvA) Aantal paar schoenen: 15 Favoriete stijl: casual-chic ‘Echt nieuwe schoenen koop ik denk ik maar één keer per jaar. Ruilen doe ik wel: het liefst met mijn zusje, dat hier nu ook is.’

met mode had. Samen hebben we toen gewoon een avondje zitten brainstormen en kwam dit idee eruit.’

Studente SPH Mirjam Laan (24) is met haar moeder naar de ruil gekomen. Het is voor het eerst dat ze kennismaken met het fenomeen, maar ze zijn direct enthousiast. ‘Ik heb vaak genoeg dat ik iets in de uitverkoop heb gekocht maar later toch denk: dat is het niet. Weggooien is dan zonde, dus dit is een uitkomst,’ aldus moeder Sophie Harlar (52). Ook Rietveldstudente Verena Michels (23) is helemaal in haar element. ‘Ik organiseer zelf ook maandelijks

40

FoliaMagazine

kledingruilfeestjes met vrienden, maar het is leuk dat het hier allemaal wat grootschaliger en mooier is. Ik heb al ontzettend veel nieuwe dingen gevonden!’

Annemijn: ‘Kledingruil werkt gewoon ontzettend goed in deze tijd. We hebben allemaal weinig geld, maar iedereen in mijn omgeving heeft wel een gigantische kast vol kledingstukken met de prijskaartjes er nog aan. Er zijn zo veel leuke mensen in Amsterdam, en die hebben ook allemaal een overvolle, leuke kledingkast.’ Met ‘Krijg de Kleren!’ wilden Annemijn en Rosan iets toevoegen aan het simpele concept

van kledingruilen. ‘Kledingruil gebeurt al wel veel bij mensen thuis, maar zoals wij het hebben opgezet bestaat het nog niet in Amsterdam,’ legt Rosan uit. ‘Ons uitgangspunt was vanaf het begin: ook als je uiteindelijk met niks terug naar huis gaat moet je een leuke dag hebben gehad. Daarom hadden we vanaf de eerste editie allerlei extra dingen, zoals een dj, een fotograaf en een styliste.’

Over nog een paar dingen waren de meisjes het vanaf het begin eens: weinig regels, geen pretentieus gedoe. Rosan: ‘We controleren aan de deur wel wat mensen bij zich hebben en of het niet heel vies is of gaten heeft. Maar mensen met een compleet andere smaak moeten ook gewoon iets kunnen vinden, dus in principe zijn alle kleren welkom. De ongeschreven regel is gewoon dat je zo veel stukken meeneemt als dat je zelf heb ingelegd. Maar bovenal: dat je het ook echt gaat dragen. Je moet een kledingstuk alleen meene-

Paulien Wierda

Yuki Kho

men uit verliefdheid en niet uit hebberigheid.’

De eerste editie op 22 mei was direct een succes. Rosan: ‘Ik vond het die eerste keer wel heel spannend. Juist omdat we zo weinig regels hebben had het best wel een hysterische bende hyena’s kunnen worden. Maar iedereen is juist ontzettend gemoedelijk. Je ziet overal meiden die hun kleren bij andere mensen opeens heel leuk en veel beter zien staan. Daar worden mensen blij van, en daar worden wij dan vervolgens ook weer heel blij van!’ De organisatie van de ruil houden de dames voorlopig nog helemaal zelf in handen. ‘Gelukkig hebben we allemaal heel lieve vriendinnetjes die elke editie komen helpen met mensen de weg wijzen en kleren innemen en uithangen,’ vertelt Rosan. ‘Zo ontstaat eigenlijk het idee van een echte winkel, waardoor mensen ook geneigd zijn écht mooie dingen te komen ruilen.’ Tot nog toe zijn de reacties alleen maar lovend. Annemijn: ‘Ik heb nog

niemand gehad die teleurgesteld is weggegaan.’

Hun opleiding culturele & maatschappelijke vorming aan de HvA was bij het ontwikkelen een handige basis. Annemijn: ‘Bij CMV leer je om een belevenis te creëren voor mensen, precies wat we met ‘Krijg de Kleren!’ ook proberen te bereiken. Uiteindelijk willen we dit concept nog uit gaan breiden. Zo hebben mensen al gevraagd om een speciale kinder- en manneneditie. En ook wat betreft extra’s zijn er superveel mogelijkheden: we willen echt een platform worden voor jonge, creatieve mensen die zichzelf hier kunnen komen presenteren!’ Rosan: ‘Maar het ruilen blijft het belangrijkste. Uiteindelijk wordt die kledingkast er toch niet leger op!’ yyy

(22, culturele & maatschappelijke vorming, HvA) Aantal paar schoenen: 20 Favoriete stijl: sneakers ‘Laatst heb ik wel een hele rits schoenen opgeruimd, dus ik had er eerst meer. Ik doe wel lang met mijn schoenen en koop ongeveer twee paar per jaar.’

(20, politicologie, UvA) Aantal paar schoenen: 25 Favoriete stijl: simpele leren laarsjes ‘Schoenen die ik niet meer wil breng ik naar de tweedehandswinkel van mijn moeder. Een nieuw paar koop ik eens in de twee maanden.’

Sara Hesselink

(27, klinische psychologie, UvA) Aantal paar schoenen: 30 Favoriete stijl: herenschoentjes ‘Weggooien doe ik nooit, dan geef ik ze liever gewoon weg aan iemand anders. Een keer per maand schaf ik wel nieuwe aan. Dat is toch niet zo vaak?’

De volgende editie van ‘Krijg de Kleren!’ vindt 30 oktober plaats, van 14.00 tot 18.00 uur in Canvas op de 7e op de Wibautstraat. Thema van deze editie is ‘Breisels’.

FoliaMagazine

41

Gerard Reve, bekend van tv Als eerste auteur in Nederland gebruikte Gerard Reve de massamedia om meer boeken te verkopen, terwijl dat in literair Nederland als vulgair werd gezien. tekst Floor Boon / foto Klaas Koppe

W

at zou Gerard Reve gedaan hebben als hij te gast had kunnen zijn bij DWDD? Anno 2011 krijgen schrijvers minstens twee minuten de tijd om hun eigen werk aan te prijzen, dat is doodnormaal. Misdaadverslaggever Peter R. de Vries kaartte in 2008 zelfs in de uitzending aan dat er te weinig aandacht aan zijn boek was besteed. Daar waren immers ‘keiharde afspraken’ over gemaakt. Maar zelfaanprijzing was tot voor kort zeer ongebruikelijk.

Schrijvers hoorden zichzelf niet in de kijker te spelen. Dat was ordinair.

In 1984 is Gerard Reve te gast bij de Tros TVShow van Ivo Niehe. Het interview begint zo: Ivo Niehe: ‘Misschien is het goed om na deze inleiding meteen de titel van uw boek te noemen: De stille vriend. Dan hebben we dat ook meteen gehad. Want u heeft waarschijnlijk zelf ook een hekel aan schrijvers die alleen maar komen om even te vertellen hoe goed hun boek wel is?’

Gerard Reve: ‘U vroeg mij daarnet: hebt u het boek bij u? Om het even omhoog te houden.

Maar dat heb ik niet gedaan.’ Niehe: ‘Gelukkig dan maar, hè?’ Reve: ‘Niet dat ik zo bescheiden ben, maar ik vind het toch een beetje vulgair om dat te doen. Maar het boek heet De stille vriend, het ligt in de erkende boekhandel en kost 19,50.’

Bevriend met de koningin Volgens neerlandicus Edwin Praat zijn deze antwoorden typisch voor Gerard Reve, een van de Grote Drie (schrijvers na de Tweede Wereldoorlog) en iemand die zichzelf graag profileerde

42

FoliaMagazine

in de media. Praat promoveerde vorige week op een onderzoek naar de manier waarop Reve zichzelf presenteerde. Hij kwam tot de conclusie dat het werk en de publieke optredens van Reve onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Zo dragen veel van Reves hoofdpersonages de naam Gerard Reve. Die personages lijken veel op de schrijver zelf, maar hebben ook duidelijk fictieve elementen. Deze fictieve verhalen over zichzelf vertelde Reve regelmatig als waargebeurd aan journalisten.

In het boek Een circusjongen bijvoorbeeld heet de hoofdpersoon Gerard Reve en is hij schrijver van het boek De avonden. Praat: ‘Tot zover de overeenkomst. Verder is het personage vracht­ wagenchauffeur, heeft hij ooit een meisje verkracht en is hij goed bevriend met de koningin.

Tien jaar na het verschijnen van dat boek vraagt Ivo Niehe in Tros TV Show of het klopt dat Reve bevriend is met de koningin. Reve vertelt precies hetzelfde verhaal als in het boek in bijna exact dezelfde bewoordingen. Dat is fictie, maar veel mensen namen dat toch voor waar aan.’

Van bohemien tot zakenman Het is niet zozeer de conclusie die dit proefschrift opmerkelijk maakt, als wel de aanpak die Praat koos. Niet eerder werd er onderzoek gedaan naar de manier waarop Gerard Reve zich presenteerde aan de buitenwereld. Zijn werk werd uitvoerig besproken, evenals zijn markante optredens op radio en televisie, maar beide werden nog nooit door academisch onderzoek aan elkaar verbonden.

Het maken van zo’n verbinding was tot tien jaar

geleden sowieso geen traditie. Praat: ‘Tot de eeuwwisseling was het in de literatuurwetenschap gebruikelijk om je uitsluitend te richten op de ruimte tussen de voor- en achterflap van een boek, maar het schrijverschap van Reve omvatte veel meer. De manier waarop hij zichzelf in de publieke ruimte presenteerde, was een inherent onderdeel van dat schrijverschap. Ik heb onderzocht hoe Reve dat imago vormgaf.’ Aan het begin van zijn carrière verbond Reve zich expliciet met het stereotype van bohémien: het romantische beeld van kunstenaar als armoedzaaier, alcoholist, lijdende profeet en antiburger. ‘Dat Reve dat wilde zijn, zie je terug in de manier waarop hij zich liet fotograferen,’ aldus Praat. ‘Met intellectuele blik, ganzenveer en lege wijnglazen. Later nam hij juist karikaturaal afstand van dat beeld en presenteerde hij zich als een commerciële zakenman die erop uit was zijn boeken te verkopen.’ Ook bespeelde Reve de media. Praat: ‘Reve creëerde relletjes om maar aandacht te krijgen. Hij gaf de aanzet tot een proces tegen zichzelf, nadat er veel ophef was ontstaan over een passage uit het boek Nader tot U waarin de hoofdpersoon fantaseert over seks met een tot ezel geïncarneerde god.

Ook maakte hij racistisch getinte opmerkingen waar hij later weer op terugkwam.’

Commercieel kunstenaar Wat vooral bijzonder is, meent Praat, is dat Reve ook op zijn eigen mediastrategieën kon reflecteren. ‘In een interview vertelt Reve dat hij een reservoir aan antwoorden op vragen van journalisten heeft opgebouwd. Reve zegt dat hij soms doet of hij moet nadenken over een vraag en expres een stilte laat vallen voor het effect, maar intussen al vooraf heeft bedacht wat hij gaat zeggen.’

Reve was feitelijk een mediastrateeg. In zijn proefschrift gebruikt Praat Reve om een invloedrijke theorie binnen de literatuurwetenschap te bekritiseren. Die theorie komt van cultuursocio-

loog Pierre Bourdieu en stelt dat kunst en geld haaks op elkaar staan en dat schrijvers zichzelf dienen te presenteren als belangeloos.

Wie geld verdient met kunst wordt volgens Bourdieu als vanzelf verbannen uit het ‘literaire veld’.

Praat beargumenteert dat Reve zich al vanaf de jaren zestig aan deze wetmatigheid heeft weten te onttrekken met zijn optredens in de media. Reve was commercieel, kreeg veel aandacht en werd

toch gewaardeerd in het literaire veld.

Gerard Reve was zowel in artistiek als in commercieel opzicht een succesvol schrijver, mede vanwege zijn slimme gebruik van de media. Dat kan niemand beter verwoorden dan Gerard Reve zelf: ‘De kunstenaar moet zich niet tegen de maatschappelijke orde verzetten, doch haar gebruiken. Hij moet de heersende mode noch omhelzen, noch bestrijden: hij moet haar terdege

bestuderen en dan werk maken, dat die mode schijnbaar volgt.’ yyy Edwin Praat: Verrek, het is geen kunstenaar.

Gerard Reve en het schrijverschap.

Promotor: Thomas Vaessens.

Promotie: 30 september 2011.

Zie Folia Web voor Reves bekendste tv-optredens.

FoliaMagazine

43

lezingenladder het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

docu & debat Voor eenieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine-lezingenladder.

Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen. filosoof Pieter Peekelharing e.a. en vertelt over zijn artistieke leven.

Amsterdam Bright City DO 06/10, 16.00 uur Filosofie op de Zuidas: langer leven Filosoof Ad Verbrugge in gesprek met, volgens Opzij, de machtigste vrouw van Nederland in de gezondheidszorg: UvA-hoogleraar Louise Gunning.

DI 11/10, 20.00 uur BNO Spellbound Ontwerper, regisseur, animator, schrijver en filmer René Glas vertelt over zijn werk.

Rode Hoed

WO 05/10, 18.30 uur Living like a common man Filmpresentatie van een film over Indiase jongeren in Londen, gemaakt door UvA-antropologen Mario Rutten en Sanderien Verstappen. Aansluitend een discussie over migratie.

MA 10/10, 20.00 uur Op leven en dood: Het recht van de foetus Tweede deel in een reeks van drie programma’s over zelfdoding, euthanasie en abortus. Dit keer: abortus.

ZO 10/10, 20.00 uur Op weg naar Zuid-Afrika – Voeding In aanloop naar de klimaattop in Zuid-Afrika organiseert NRC Handelsblad een debatreeks over de grote thema’s in het klimaatdebat.

ZO 09/10, 15.00 uur VN Live!

Debatten, interviews, columns (o.a. Micha Wertheim) en een openbaar spreekuur van mensendokter Arnon Grunberg.

De Nieuwe Liefde DO 06/10, 20.00 uur De gedroomde samenleving Nieuwemoskee live, een islamitisch initatief voor kritische denkers, organiseert een avond over het ideale Nederland.

De Melkweg WO 05/10, 20.30 uur SLAA| 5kwarts: Asis Aynan Folia Magazine-columnist Asis Aynan ontvangt

FoliaMagazine

Muziek

do 06/10 20.30 uur Plug & Play

Plug & Play is het CREA poppodium, waar je iedere eerste donderdag van de maand nieuwe bands kunt ontdekken. Deze maand o.a. The Litte Review & Eaglin Miles. toegang gratis

za 8/10 20.30 uur

Spui 25 DO 06/10, 20.00 uur De ‘verloren’ generatie Debatavond over de jongerenprotesten in Europa.

Met o.a. Ewald Engelen en Daan Heerma van Voss.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje naar harmen@folia.nl onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’.

(advertenties)

drukken | vormgeving voorlichting | offerte

proefschriften.nl Volg je graag het nieuws?

Publistat zoekt flexibel inzetbare

20374_GVO_Adv_48x27.indd 1

Bekroonde documentaire over drie Engelse jongens die in de omstreden gevangenis Guantanamo Bay terecht komen. studenten gratis, anderen g 5,-

theater

De Balie

Felix Meritis

44

Pakhuis de Zwijger

do 06/10 20.00 uur The Road to Guantanamo

Het bed in

Geïmproviseerde scènes over liefde, seks, sleur en verlangen. Intiem, herkenbaar en kwetsbaar. toegang E 10,-

debat

ma 10/10 20.00 hr Successes and Failures against Europe’s Crisis Management This Real World Economics session focusses on the Greek protests against the imposed crisis management by the EU-IMF tandem. students free, others 5,-

debat

di 11/10 20.00 uur Breaking the Silence Talk and discussion about recent video testimonies of Israeli veteran combatants from the time they served in the Occupied Palestinian Territories. students free, others g 5,-

DOCU & debat

wo 12/10 20.00 uur Wereleconomie onder de loep (2): Inside Job Deze Oscarwinnende film legt de politieke geschiedenis van de huidige financiele crisis bloot. studenten gratis, anderen g 5,-

25-08-11 (wk 34) 10:11

studenten voor bijbaan.

Meer informatie: www.Publistat.nl

www.crea.uva.nl

CREA. Dat vind je nergenS

overigens

In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.

Het pensioenakkoord is alleen goed voor ouderen en had daarom nooit geaccepteerd mogen worden.

Arnoud Boot

hoogleraar financiële markten

Göran Sluiter

hoogleraar internationaal strafrecht

Joep Lange

hoogleraar inwendige geneeskunde

Arnoud Boot: ‘Dat is te kort door de bocht. Het huidige systeem is onhoudbaar en daardoor zeker slecht voor jongeren. Daarmee vergeleken is het nieuwe akkoord een stapje in de goede richting van een houdbaar pensioenstelsel: een pensioen dat mee-ademt met de groeiende levensverwachting en beleggingsopbrengsten.

Er zitten wel nog steeds mogelijkheden in het nieuwe akkoord om problemen vooruit te schuiven, en dus jongere generaties te misdelen. De oorzaak hiervan is dat er in het nieuwe akkoord meer vrijheden zijn opgenomen voor bestuurders om geld riskanter te beleggen en men zich hierdoor rijk kan gaan rekenen, met desastreuze gevolgen voor de toekomst.

Die grotere vrijheid is extra riskant, omdat de kwaliteit van pensioenbesturen vaak zwaar te wensen overlaat. Dat kan tot veel fouten leiden die het hele pensioenstelsel om zeep helpen.

Het pensioenstelsel is nu collectief verplicht, iets waar iedereen aan mee moet doen, en dat stellen we met dit nieuwe akkoord nog steeds in de waagschaal.’

Joep Lange: ‘Daar valt wel iets voor te zeggen. Het zou logischer en beter geweest zijn de verhoging van de pensioenleeftijd drastischer en sneller in te voeren. Maar de uitkomsten van politieke processen in onze huidige samenleving zijn zelden optimaal. Wat een gedoe is het bereiken van het huidige slappe pensioenakkoord al niet geweest? Het is in de politiek heel moeilijk geworden rationele beslissingen te nemen. Het alomtegenwoordige populisme, geholpen door een hijgerig mediacircus, ondermijnt dagelijks het vertrouwen en de bestuurbaarheid: zie zo’n eurocrisis. Politici volgen meer dan ze leiden, want alles wat ze doen wordt – vaak vervormd – uitvergroot en uiteindelijk willen ze wel herkozen worden.

Obama durft daarom niet eens een Palestijnse staat te erkennen, iets waarmee hij het belang van de VS schaadt. De centrale vraag voor de in crisis verkerende westerse democratieën is hoe ze echt leiderschap, gericht op de lange termijn, mogelijk kunnen maken zonder dat ze hun openheid verliezen.’

Göran Sluiter: ‘Daar ben ik het niet mee eens. Pensioenen zijn steeds moeilijker te betalen en in tijden van crises geldt dat nog meer. Ook worden mensen steeds ouder – mijn opa van moeders zijde en mijn oma van vaders zijde werden honderd – en dus loopt die kostenpost flink op. Het is altijd zo geweest dat er mensen last hebben als er bezuinigd moet worden. Dat de leeftijdsgrens pas in 2020 naar 67 gaat, zie ik niet als probleem.

We hebben ook te maken met mensen die nu tegen die leeftijd aanlopen en al jaren bepaalde verwachtingen hebben. Met dat hele generatieconflict heb ik niet zo veel. Het is toch ook leuk als je ouders nu van goede regelingen gebruik kunnen maken? Wat dat betreft vind ik de hele discussie een beetje overdreven: er moet bezuinigd worden en dat moet nu. Niet iedereen kan daar beter van worden en over tien jaar zien we wel hoe we de problemen dan het hoofd kunnen bieden. En laten we eerlijk zijn: we zijn beter af in Nederland dan in bijvoorbeeld Griekenland.

Met het inperken van de overheidsuitgaven zijn we hier tenminste serieus bezig.’ yyy Floor Boon

FoliaMagazine

45

prikbord HvA

46

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl

DG Vetzucht

DEM Minorenmarkt

Fysiotherapeuten hebben er steeds vaker mee te maken: dikke patiënten. Veel gewrichtsproblemen worden immers veroorzaakt door overgewicht. Voor publicist René van der Kroon aanleiding een discussie te starten over de vraag wie waarvoor moet betalen. Moeten mensen met een ongezonde leefstijl, die aantoonbaar vaker een beroep op de zorg doen, niet extra premie betalen? Ja is zijn antwoord. Lees zijn pleidooi op de website van de Volkskrant. Ga naar www.volkskrant.nl en zoek op ‘progressief zorgstelsel’.

Het domein Economie & Management organiseert dinsdag 11 oktober een minorenmarkt op locatie Fraijlemaborg. Tijdens de markt kunnen studenten zich laten informeren over de minoren die worden aangeboden op de hogeschool. Elke student aan de HvA moet in het derde of vierde jaar een minor volgen. Het samenhangende keuzeprogramma duurt een halfjaar en vormt in veel gevallen het sluitstuk van een studie. De markt start om 15.30 uur in het Atrium van de Fraijlemaborg.

DBSV Scriptie

DT Product

Studenten kunnen hun scriptie indienen voor plaatsing in het wetenschappelijk katern van het Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek (NTVD) of voor het blad Voeding Nu. De redactie screent de stukken en helpt studenten die door de selectieprocedure zijn gekomen waar nodig met het opstellen van een wetenschappelijk artikel, gebaseerd op de scriptie. Meer informatie over het indienen van een artikel is te vinden op de website van NTVD of op het intranet.

Studenten van Product Design hebben dit jaar tijdelijk een ander onderkomen. Een deel van de opleiding is ondergebracht op de zevende verdieping van de Leeuwenburg. Nog dit studiejaar krijgt de opleiding een onderkomen op de begane grond. In de C-vleugel worden alle wanden, plafonds en vloeren eruit gesloopt.

De wanden worden vervolgens opnieuw opgetrokken uit glas: transparant en met veel licht. De afdeling Product Design ontwerpt zelf een deel van het nieuwe meubilair. De vaste pc’s verdwijnen, studenten moeten met laptops gaan werken.

DOO Brein

DMCI Truiendag

Er start een nieuwe seminarreeks binnen het domein Onderwijs & Opvoeding. Het eerste seminar zal gaan over hersenonderzoek en de gevolgen daarvan voor het onderwijs. Onderwijsconsultant Kees Vreugdenhil zal ingaan op vragen als: ‘Hoe is het brein ingericht en hoe werkt het?’, ‘Hoe werkt het brein van adolescenten en wat betekent dat voor ons onderwijs aan studenten?’ en ‘Wat is leren en hoe werkt ons geheugen?’ De lezing begint 27 oktober om 16.00 uur in het Kohnstammhuis in KSH 09 A 10. Zoals altijd zal er afgesloten worden met een borrel.

Tijdens de zogeheten Warme Truiendag wordt op 11 februari 2012 stilgestaan bij het belang van verstandig energieverbruik: met een warme trui spaar je het klimaat zonder verlies van comfort. Ter gelegenheid van deze dag organiseren derde en vierdejaars studenten van verschillende modeopleidingen de Warme Truiendagontwerpwedstrijd. Amfi-studenten zullen hun ontwerpen voor de wedstrijd maken in de week van de duurzaamheid, die loopt van 7 tot 11 november. Meer informatie: www.warmetruiendag.nl.

DMR Roparun

HvA Voorlichting

Domein Maatschappij & Recht neemt volgend jaar deel aan de Roparun, een estafetteloop van Parijs naar Rotterdam voor het goede doel. Acht lopers lopen elk zo’n 65 kilometer en halen daarmee geld op voor mensen met kanker. Tijdens de tocht worden ze begeleid door een team van vier fietsers die navigeren. Het domein heeft nog vier lopers nodig, vier fietsers, vier verzorgers, een fysiotherapeut en twee chauffeurs. De Roparun van 2012 start zaterdagmiddag 26 mei 2012 in het Parc la Courneuve. www.roparun.nl

Nieuwe studenten worden vanaf november eerlijker voorgelicht over de studie die ze gaan volgen. Afstudeervarianten mogen niet meer worden aangeduid als opleiding en studies moeten voortaan de wettelijke naam voeren. Daarom wordt de opleiding interactieve media voortaan officieel aangeduid als Communication and Multimedia Design. De veranderingen zijn het gevolg van het tienpuntenplan voor beter onderwijs. Brochures moeten een reëel beeld van de opleiding geven, van het beroep en van het arbeidsmarktperspectief.

FoliaMagazine

Design

prikbord UvA Sport Open

dag USC

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl

FdR Ebele

Op 8 oktober houdt sportcentrum Universum op het Science Park een open dag. Iedereen met een passie voor sport, maar ook andere geïnteresseerden zijn welkom. Er staan verschillende sporten op het programma, zoals schermen, fitness, groepsfitness met onder meer zumba en spinning, en diverse vechtsporten. Kinderen kunnen zich uitleven bij het apenkooien. Buiten vindt de Science Park Run plaats. In eetcafé Oerknal krijg je een gratis sportdrankje. Kijk op www.usc.uva.nl voor alle informatie of op www.scienceparkrun.nl voor de Science Park Run.

Masterstudent informatierecht Ebele Wybenga, student aan het Instituut voor Informatierecht, heeft de scriptieprijs van de Academie voor Wetgeving gewonnen met zijn scriptie Ongebonden werk. De prijs van tweeduizend euro wordt jaarlijks uitgereikt aan een student die een masterscriptie heeft gemaakt over een voor de wetgeving relevant onderwerp. Wybenga, die in 2007 debuteerde bij De Bezige Bij met de roman Galerie Onvolmaakt, schreef een scriptie over de contractuele relatie tussen literaire auteurs en uitgevers in het tijdperk van het e-book.

FdR Jonge

UvA Eerste

onderzoekers

plaats

Om de onderzoekscultuur te verstevigen en te bevorderen is de rechtenfaculteit sinds enige tijd druk bezig activiteiten op te zetten die dit kunnen bewerkstelligen. Daarom heeft de decaan een jaarlijkse prijs in het leven geroepen voor de beste publicatie van het jaar.

Zo kunnen jonge onderzoekers de kans krijgen hun werk meer bekendheid te geven. Aan de prijs is een bedrag verbonden van duizend euro, dat wordt toegevoegd aan het onderzoeksbudget van de onderzoeksgroep. Publicaties moeten worden ingediend voor 1 november. Voor info: r.klop@uva.nl.

Weekblad Elsevier vergelijkt ook dit jaar weer veel bachelor- en masteropleidingen aan de Nederlandse universiteiten en hogescholen. Studenten, hoogleraren en uhd’s gaven een oordeel. In het eindoordeel van de wetenschappers staat de UvA op een gedeelde tweede plaats bij de brede universiteiten. Zeven opleidingen staan op de eerste plaats: aardwetenschappen en wiskunde scoren de eerste plaats bij de studenten, de wetenschappers zetten communicatiewetenschap, culturele antropologie, psychologie, natuur- en sterrenkunde, en taalwetenschappen op één.

AMC Privékamers

AMC Anatomische

Het Emma Kinderziekenhuis, onderdeel van het AMC, gaat als eerste kinderziekenhuis in Nederland zijn afdeling Intensive Care verbouwen van een zaal naar privékamers, waarin ook een bed wordt geplaatst voor een van de ouders, zodat ouder en kind beiden in het ziekenhuis kunnen overnachten. De ernstig zieke kinderen liggen nu nog in één ruimte met zeventien bedden. Daarvoor komen twintig tweepersoonskamers terug. Bedoeling van de ingreep is de privacy van ouder en kind te optimaliseren. De verbouwing van het kinderziekenhuis zal in 2013 gereed zijn.

De Engelse bio-gerontoloog Dame Linda Partridge houdt op 3 november de jaarlijkse Anatomische Les. De Anatomische Les is een medische publiekslezing op het snijvlak van geneeskunde en maatschappij waarvoor elk jaar een spreker wordt aangezocht die in zijn of haar discipline internationaal toonaangevend is.

Partridge heeft faam verworven als een van de pioniers op haar onderzoeksgebied en heeft inmiddels veel gepubliceerd (en is veel geciteerd) in Nature en Science. De lezing vindt plaats in de grote zaal van het Concertgebouw. Info: www.amc.nl.

FMG Muizen

AUC Excellent

‘Muizen eten met u mee – help mee om de plaag te stoppen of te voorkómen.’ Met die slogan roept de faculteit studenten en medewerkers in het Oost-Indisch Huis en het Bushuis op mee te helpen de panden muisvrij te maken. Enige weken geleden heerste er een muizenplaag, maar de knaagdiertjes zijn zo terug als niet iedereen meewerkt. ‘Bewaar etenswaren in afgesloten bakjes, laat geen etensresten achter en volg een “clean desk policy”, raadt de faculteit aan. ‘Want de populatie huismuizen kan door etensresten in korte tijd explosief toenemen.’

Tijdens de viering van de tweede dies natalis van het AUC op 22 september kreeg docent sociologie Bart van Heerikhuizen de ‘AUC Excellent Teacher Award’ voor het studiejaar 2010-2011 uitgereikt. Van Heerikhuizen had de meeste punten vergaard bij studentenevaluaties van zijn colleges. Andere genomineerden waren Marika Taylor, Martien Kapsenberg, Harry Wels en Belen Arias Garcia. De socioloog, die al twee keer (in 2010 en 2009) genomineerd is geweest voor titel ‘UvA Docent van het Jaar’, won met zijn uitverkiezing ‘eeuwige roem’.

Les

Teacher

FoliaMagazine

47

wasdom ‘Dit is wat ik wil’ Tess Milne Leeftijd: 23 (geboren op 2 januari 1988) Beroep: Presentatrice bij MTV, presenteert MTV Was Here en Money Makers Studie: Media- & informatiemanagement, richting reclame, marketing & communicatie aan de HvA Afgestudeerd: 2009 College: ‘De minor creativiteit & innovatie was echt fantastisch. Het doel was om een project op te zetten en samen met mijn groepje maakte ik een reiswebsite. Met die site wonnen we een prijs en mochten we op kosten van de HvA op reis naar Italië.’

HvA-locatie: ‘Ik had soms les in het oude Paroolgebouw. Het was geen officiële HvA-locatie en ik denk dat het inmiddels is gesloopt. Het gebouw was namelijk echt een wrak, maar ik heb er heel veel goede herinneringen aan.’

Café: ‘Ik ging vaak uit in Paradiso en belandde dan, na iets te veel drankjes, natuurlijk ook wel eens in de Bubbels.’

Afknapper: ‘Van die types die al twaalf jaar studeren en nog stinkend naar het bier van de avond ervoor op college komen opdagen.’

48

FoliaMagazine

stage Zij studeerde media- & informatiemanagement en werd tv-presentatrice, eerst bij TMF, en tegenwoordig bij MTV: Tess Milne. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘I

n het derde jaar van mijn studie moest ik stage lopen. Ik had een plek geregeld bij een van de grootste pr-bureaus in Londen, maar twee dagen voordat ik zou vertrekken werd ik afgebeld. Op het laatste moment moest ik wat anders zoeken en via een kennis van mijn moeder kwam ik terecht bij Lenneke van Ingen. Zij begon net haar eigen castingbureau en ik mocht haar eerste stagiaire worden. Al vrij snel organiseerden we castingdagen voor grote klanten. Toen op een van die dagen een aantal mensen niet kwam opdagen, stelde Lenneke voor dat ik voor de camera zou gaan staan zodat we in ieder geval nog een extra auditie konden sturen naar de klant. Toen de camera aanging, wist ik: “Dit is leuk! Dit is wat ik wil!”

Nadat ik de middelbare school had afgerond, vond ik het lastig om een studie te kiezen. Ik wist niet wat ik later wilde doen, maar vond pr en media wel interessant. Daarom koos ik voor media- & informatiemanagement. Een brede studie die volgens mij onder studenten erg populair is omdat je er nog alle kanten mee op kunt. Mijn studententijd was fantastisch: ik ging veel uit, maar zorgde er wel voor dat ik op tijd op school kwam en mijn opdrachten inleverde. De sfeer op de HvA beviel me goed. Op de middelbare school is het net een jungle met rondvliegende hormonen, maar op de hogeschool merk je opeens dat je met volwassen mensen te maken hebt. Dat vond ik zo’n opluchting; je werd aangesproken op je persoon, in plaats van op wat je droeg of bij welk groepje je hoorde. Al was het op de HvA wel lastig om een hechte

band op te bouwen met medestudenten. Ik deed een grote studie, kreeg les in enorme collegezalen en iedereen wisselde vaak van klas. Het is moeilijk om in die omstandig­ heden mensen goed te leren kennen.

In het laatste jaar van mijn studie deed ik steeds vaker castings en maakte ik zelf filmpjes die ik online zette. Toen ik in september 2009 afstudeerde, besloot ik dat ik bij de televisie wilde werken. Mijn moeder waarschuwde me nog dat ik er maar niet te veel van moest verwachten, omdat veel mensen diezelfde droom najagen. Twee maanden later werd ik benaderd door Game Kings met de vraag of ik een evenement voor hen wilde presenteren. Dat evenement bleek de TMF Game Awards, waarna ik door mijn toekomstige bazen werd uitgenodigd om op casting te komen voor de nieuwe vj bij TMF. Nog geen halfjaar na mijn afstuderen had ik opeens een baan bij een grote televisiezender.

Het is wel toevallig gelopen: als ik wel die stage bij het pr-bureau in Londen had gedaan, was ik misschien heel ergens anders beland.

Ik ben blij dat ik mijn opleiding heb afgemaakt. Nu heb ik er misschien niet veel aan, maar het televisievak is erg onzeker. De ene dag zit je midden in alle glitter en glamour en de volgende dag kan je zomaar op straat staan. Daarom is het fijn dat ik altijd nog een diploma achter de hand heb. Bovendien heb ik op de HvA ook dingen geleerd die in mijn huidige vak van pas komen. Zo kan ik goed samenwerken met allerlei verschillende mensen. O, en ik kan heel mooie powerpointpresentaties in elkaar zetten, maar of dat nou zo nuttig is?’ yyy

Laura Gremmee (20) Studie nieuws & media (HvA) Stage BNR Nieuwsradio Verdiensten € 375,- per maand Beoordeling JJJJJ ‘Bij BNR doe ik vooral redactioneel werk, zoals het bellen van mensen uit de actualiteit en het voeren van voorgesprekken. Die werk ik dan vervolgens uit voor de presentator, zodat die al vast weet welke vragen hij moet stellen en wat voor antwoorden hij kan verwachten. Ook draag ik af en toe zelf onderwerpen aan en schrijf ik nieuwsberichten die later worden voorgelezen.

Soms zitten er ook minder boeiende klusjes tussen, zoals gasten opvangen en glazen water halen, maar over het algemeen krijg ik veel verantwoordelijkheid. De sfeer bij BNR is heel ondernemend, met veel jonge mensen die jagen op nieuws. Toen ik net begon was dat wel een beetje hectisch en werd ik flink in het diepe gegooid, maar als je zelf initiatief toont vind je hier al snel je draai. In het begin vond ik het wel spannend om Kamerleden en andere belangrijke personen aan de lijn te hebben, maar daar wen je heel snel aan. Het zijn ook maar mensen. Op Prinsjesdag liep ik gewoon rond op de borrel in Nieuwspoort om ministers aan hun jasje te trekken voor een interview. Parlementair verslag doen lijkt me verder niet het interessantst, vooral het harde, breaking nieuws heeft mijn voorkeur. Ik merk bij deze stage bovendien dat ik radio heel gaaf vind, omdat dat het snelste medium is. Hopelijk kan ik dan ook hier blijven, of anders bij een andere grote nieuwspartij aan de slag. Zo direct ergens verslag van kunnen doen is gewoon echt kicken!’ yyy Clara van de Wiel

FoliaMagazine

49

FoliaMagaz ine weekblad

Johannes van Dam

toehoorders

voor HvA

en UvA

‘Stoppen omda Wat een flauwet ik 65 ben? kul’

nr. 05 05/10/2011

Podiumbee Marg is docen st t psychologie en frontvrouw van Gram Plagiaat aan ‘Ik werd niet de UvA coauteur eens als vermeld!’

Gerard Reve Schrijver mediastrateeen g

cover Daniel Bosschieter FM_05_2011_2.

indd 1

03-10-11

Folia Magazine vraagt naar de meningen over een college of les

Hoorcollege ‘voedingsleer’ van Amely Verreijen woensdag 28 september, 13.10 uur, Dr. Meurerlaan tekst Bob van Toor / foto’s Danny Schwarz

colofon

Weekblad voor de HvA en

UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en Havana (1996).

Redactieadres Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: redactie@ folia.nl Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Floor Boon, Kim Bos, Luuk Heezen, Wim de Jong, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden,

Fenna van Veen (21)

Hamza Bourami (19)

‘Het college ging over macronutriënten en de manier waarop die verdeeld zijn over onze voeding. Eigenlijk wist ik dat allemaal al, maar ik probeer dan wel gewoon op te blijven letten en in ieder geval niet te veel te storen.

De docente vind ik erg goed: ze is enthousiast en geeft veel voorbeelden. Zoals deze keer over de energiebalans van een paar afzonderlijke personen. In Nederland halen heel weinig mensen het activiteitsniveau dat nodig is voor de hoeveelheid voeding die ze naar binnen werken.’

‘Ik vind vooral het rooster niet zo goed ingedeeld. We hebben eerst een uur psychologie en dan meteen nog een hoorcollege voedingsleer, dat is vermoeiend. Ze kunnen het beter omdraaien, dan ben ik nog een beetje geconcentreerd bij dit vak. Want juist deze stof vind ik belangrijk, we hebben het meer nodig bij ons werk. Wat de lerares vertelde was goed te begrijpen, maar ik ben sowieso wel goed in die berekeningen.’

voeding & diëtetiek

voeding & diëtetiek

Danny Schwarz, Bob van Toor, Annemarie Vissers, Clara van de Wiel, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee Asis Aynan, Pepijn Barnard, Daniel Bosschieter, Jan van Breda, Bob Bronshoff, Emma Curvers, Fred van Diem, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Marc Kolle, Klaas Koppe, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Mariska Vermeulen Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke

Victor Tilburg (20)

Dominique van Tol (21)

‘Het was een lange zit, en als het zo donker is vanwege de powerpoint val ik in slaap. En dan is het buiten ook nog zulk lekker weer. De stof ligt me wel: met formules energie in voeding berekenen en voedingschema’s opstellen. De docent gebruikt geen filmpjes, maar houdt het bij de inhoud. Het is een prima docent: ze legt rustig uit en ook moleculen en formules bespreekt ze niet op een scheikundige manier, maar heel helder.’

‘De lerares vertelt heel spontaan en loopt veel heen en weer, tot vlak voor de eerste rij. Daardoor komt wat ze vertelt goed bij mij binnen, al denk ik dat de mensen achterin haar soms niet goed kunnen zien. Hoewel ik nooit scheikunde heb gehad, was haar verhaal over C- en H-moleculen wel te begrijpen. Deze docent doet ook altijd quizjes: ze vraagt tussendoor tidens de powerpoint wie denkt dat het a, b of c is – dat houdt je bij de les.’ yyy

voeding & diëtetiek

50

FoliaMagazine

voeding & diëtetiek

Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider), Margot Riedstra Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, zandvoort@bureauvanvliet.nl

17:09

deining ‘10 tussenproducten lezen naast een werkende heipaal is niet echt fijn. We trillen van onze stoelen af.’

‘Gratis trilplaat… (( pff ’ ‘Ik zie mijn cellulitis anders nog niet afnemen ;-)) HvA-medewerkers Christa Romp en Babette Leeh bespreken de aanbouw van de Amstelcampus, op Twitter.

‘De journalist kan niet zomaar op nieuws wachten, hij moet naar nieuws op zoek, moet ernaar graven, moet het misschien zelfs máken.’

Groene Amsterdammer-hoofdredacteur Xandra Schutte trapt in haar eigen blad een open deur in.

‘Everything seems to revolve around bread, but I’m a bit bored of it.’

Een Engelse UvA-studente in een BBCreportage is niet onder de indruk van de Amsterdamse eetcultuur.

‘Je bent op Facebook een gebruiker, maar eigenlijk ben je gewoon een product.’

Beroepsnerd Alexander Klöpping legt internet uit, in De wereld draait door.

‘Ze geloven echt in dat enorm grappige verhaal dat Jezus straks op een wolk terugkomt.’

Schrijver Ellen Heijmerikx brak met het geloof, maar haar ouders niet, in Volkskrant Magazine.

‘De stang rolt over mijn rug, knalt net niet tegen mijn kop. Klotezooi. Daar ligt Herminator.’ Schrijver Hermine Landvreugd is een ­fanatiek powerlifter, in Het Parool.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van bekende HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar redactie@folia.nl.

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via redactie@folia.nl.

Nynke Kuiper (20), ALO, HvA ‘Ik vond het op het eerste gezicht een leuk blad, maar wel erg zakelijk. Het interview met Jet Bussemaker, de column van Robbert Dijkgraaf en de opinieartikelen spreken me niet echt aan: ze zijn gewoon heel droog. Er waren ook een paar artikelen die wel interessant waren, zoals het interview met de klimmer en met de verslavingsdeskundige. Die gaan echt over dingen waar studenten en medewerkers mee bezig zijn en dat vind ik leuk om te lezen. De rubriek “Drift” vind ik wel grappig, maar niet echt passend in Folia Magazine. Dat is toch meer iets voor een meidenmagazine. Het stuk over studeren in België is wel nuttig: zelf denk ik er ook over om nog een jaartje in het buitenland te gaan studeren. Volgende week ga ik daarom ook naar de buitenlandmanifestatie. De lay-out ziet er goed uit: het blad is overzichtelijk en er staan veel foto’s en plaatjes in. Maar de voorkant is niet goed: ik zou het blad uit mezelf nooit zomaar meepakken. Daarom had ik Folia Magazine ook nog niet eerder gelezen, maar nu ik dat een keer heb gedaan, denk ik wel dat ik het vaker ga doen.’ yyy tekst Clara van de Wiel / foto Danny Schwarz

volgende week Wat moeten we aan deze winter

iOS5 vs.

Android

Vier Amfi-studenten over de do’s en don’ts op modegebied voor komende winter.

Apple komt met een nieuw besturings­ systeem, maar is Android nog wel in te halen? En wat zijn de beste apps?

De redder van het hbo?

Afgestudeerd asielzoeker

Doekle Terpstra was voorzitter van de HBOraad en werd voorzitter van Inholland. Een puinruimer over de toekomst van het hbo.

Vluchtelingen mogen studeren in Nederland, maar makkelijk is dat niet. Twee studenten doen hun verhaal.

FoliaMagazine

51

(advertentie)

CREATING TOMORROW