Folia 03#1.indd by Folia

Acta

Brein

Onderweg

ASSR

Op een houtje bijten

Het onbewuste bewustzijn

Paspoort van een aio

Weggebonjourd

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 12-09-2008

Nummer 03

Polo-goud Folia 03#1.indd 1

08-09-2008 17:33:51

! #*! ! # % # # % !#% % $% $ $" #!"' ( % %$ "" ! #$% & ' # &( % ! #( $ *!# ! % & !" $! #*! ! #$% & % $% # $ # !" # % ' #$ % ! #*! # * # %& %$ "" % ,$ $ #% % % ! ' ! #*! $ % ! % ( % % ( !" *! * #

Beleidsonderzoeker (m/v) $ % $%& # ! "#! !' # #' # % % ' #$ ! #*! $ % ! % ! ! ! $ )% $ $% # % ( % % % ' % ( # ! & % " # ' % ! + %$ & % % *! , % ' # ! % ! '! # $& % % ! &$ $ & % % ( # # # ""!#% ! !' #%& "# $ % % $ $ ! #*! # !" %$ '!!# !& ! $ ' "# %% !# ( # $ # & % $ %!!# $% % % #% ' $% # * $"# ( & % " $$ "# # $ & # # $'!!#( # ! % % # ' % & %!% %( ( % ' #$ ' * ' #% % $%&# # ! * " #$! $ # # # !" # !# % !' # & % ! $ &# & # ' %&# $ ' !" ((( # !"

%F 4UJDIUJOH WPPS 7MVDIUFMJOH 4UVEFOUFO 6"' UF 6USFDIU POEFSTUFVOU TJOET IPHFS PQHFMFJEF WMVDIUFMJOHFO CJK IVO TUVEJF FO IFU WJOEFO WBO QBTTFOE XFSL

Zoekt )FCU V FSWBSJOH JO IFU NBOBHFO WBO QSPGFTTJPOBMT ,FOOJT WBO IFU POEFSXJKTWFME "GÂžOJUFJU NFU WMVDIUFMJOHFO

Commercieel Talent Cash Support IT Support

%BO CFOU V NPHFMJKL POT OJFVXF

Hoofd Studentenbegeleiding

Leuke bijbaan, 2 of 4 dagen per week na je training spreek je een rooster af www.madametussauds.nl great.job@madametussauds.nl

-JE .BOBHFNFOUUFBN 7PPS NFFS JOGPSNBUJF TVSG OBBS www.uaf.nl/vacatures

Hagg & Van Koesveld Advocaten

HR bureau VOP, onder andere gespecialiseerd in assessments, is per direct op zoek naar een

testzaalassistent(e)

Gezocht studenten voor bijbaan als energie adviseur!

voor 2 Ă 3 dagen per week. Kijk voor vacatureinformatie op www.avop.nl

Voor een grote energiemaatschappij zoeken wij studenten die zin hebben om lekker bij

Amsterdam Centrum, zoekt met spoed TYPISTEN m/v voor 1 dag p/w. Univ. niveau, zeer goede kennis van Engels en Nederlands, ervaring vereist. Reactie met CV naar: info@henvk.nl

te verdienen als energie adviseur. Ervaring is niet vereist en opleiding wordt verzorgd. De energiemaatschappij die het hier betreft helpt Nederland minder energie verbruiken. Zij biedt nu, naast innovatieve hulpmiddelen en advies, een ieder die er in slaagt 10% minder energie te verbruiken een zeer aantrekkelijke bonus. Daarnaast is het ook nog eens de groenste stroom van Nederland. Wij zijn nu op zoek naar mensen die deze boodschap wereldkundig gaan maken en

IENEN OP EEN KUNSTACA VERDLeuke afwisselende baan op DEMIE J I B

een kunstacademie in Amsterdam. Regel jij de modellen voor de docenten, ruim je de kantine op, maak je cijferlijsten aan en heb je een goed humeur. Ben je 12 tot 24 uur per week beschikbaar. Kijk op www.wackersacademie.nl bij vacatures.

MOULIN ROUGE amsterdam zoekt een

part-time portier/runner. Heb je een vlotte babbel, spreek je je talen en ben je serieus geĂŻnteresseerd bel dan voor verdere informatie. Tel na 20.30 020-6275030

uitleg gaan geven over het product. Dit kan zowel face-to-face als in een callcenter gebeuren.

Programma najaar 2008 Wij bieden in ieder geval een aantrekkelijk basissalaris en daarnaast de mogelijkheid Joh.Vermeerstraat 19 1071 DK Amsterdam (bij Museumplein) 020 - 676 44 10

om dit aanzienlijk te verhogen op basis van je resultaten!

Flexibel in te roosteren! Regio Amsterdam, Utrecht, Den Haag De ideale bijbaan! Interesse? Stuur je CV met een korte motivatie naar info@bluestonesales.nl Blue Stone Donauweg 8 1043 AJ Amsterdam 020- 6136481 info@bluestonesales.nl www.bluestonesales.nl

Cursussen

Lezingen & meditatie

s Heimwee naar zin - 4 av. v/a ma 15/9, ` 50,-. Docent: dr Maarten Coolen s Training interviewtechnieken - 4 av. v/a vr 17/10, ` 66,Docente: Annemiek Schrijver s Geloof, rede en/of gnosis? - 4 av. v/a ma 3/11, ` 66,Docent: dr John van Schaik s De Reis - 4 av. v/a do 4/11, ` 66,-. Docent: drs Govert Bach s Het Tibetaanse Dodenboek - vr 9/1, ` 55,-. Docent: drs Ko Vos

Lezingen elke 1e en 3e zondag van de maand, 11.00-12.00 uur Meditatie: elke 2e en 4e zondag van de maand, 11.00-12.00 uur Ledenactiviteiten Broedplaats ondogmatisch christendom, Lezing over â&#x20AC;&#x2DC;Devi en de godinnen van Indiaâ&#x20AC;&#x2122;, Cursus sacred dance. Vrij toegankelijk! Vraag de gratis programmagids aan (020 - 676 44 10) of kijk op www.vrijegemeente.nl

Studenten 20% korting op de cursusprijs!

www.vrijegemeente.nl

Folia 03#1.indd 2

08-09-2008 17:33:56

inhoud

Start

Enkele van de beelden die Plasterk te zien kreeg.

BREINKRAKER Dankzij hem was de opening van het academisch jaar dit jaar ludieker dan ooit. Victor Lamme, cognitiewetenschapper. Hij lichtte de schedel van Plasterk. En legt uit waarom zelfkennis niet is wat het lijkt op blz. 20

"DUB

#SFJO

0OEFSXFH

"443

Op een houtje bijten

Het onbewuste bewustzijn

Paspoort van een aio

Weggebonjourd

Opinie De ASSR moest het veld ruimen voor het Ivir ..... blz. 8

Polo-Ster

8FFLCMBE WPPS EF 6OJWFSTJUFJU WBO "NTUFSEBN +BBSHBOH

/VNNFS

Yasemin Smit kwam verguld uit China terug ....blz. 10

Acta Slecht onderwijs, ďŹ nanciĂŤle rampspoed en mismanagement .......................................blz. 14

Onderweg

1PMP HPVE

Maak kennis met een aio ................................blz. 15

Hiv In Oeganda gaat alles slecht, behalve de aidsbestrijding ..............................blz. 17

Roem Artiest DaniĂŤl Samkalden hoereert graag met genres .......................................... blz. 23

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/ Eten 13, Weekgast 19, Annonces/Promoties/Colofon 22, Prijsvraag/Dijkgraaf & Fresco/Spekkie Big 24

Cover: waterpolospeelster Yasemin Smit met gouden medaille. Foto: Fred van Diem.

Het nieuwe studiejaar is amper een week begonnen en er hangt een ongekend positieve en energieke sfeer binnen de UvA. De opening van het academisch jaar was wat dat betreft veelzeggend. De afdeling communicatie, vaak beschimpt op deze plek, was op het lumineuze idee gekomen om een MRI-scan van de minister van onderwijs te laten maken, en deze vervolgens door een aantal wetenschappers te laten analyseren. Het leverde niet alleen een aangenaam tijdverdrijf op â&#x20AC;&#x201C; mede dankzij de aanwezigheid van de minister zelf â&#x20AC;&#x201C; ook was er de dag erna geen krant of site die niĂŠt over het evenement schreef. Op pagina 20 kunt u het nog eens nalezen. Ook studenten hebben er zin in. Op uitnodiging van de nieuwe centrale studentenraad was ik een aantal dagen terug bij hen op bezoek. Een frisse club jonge geĂŤngageerde mensen en een kritische voorzitter zullen het reilen en zeilen van de organisatie â&#x20AC;&#x201C; denk aan het Amsterdam University College, de bouwplannen en de verhoging van het collegegeld â&#x20AC;&#x201C; nauwlettend volgen. Het college van bestuur is gewaarschuwd. Ook het nieuwe bestuur van de Asva, naar eigen zeggen vertegenwoordiger van zo ongeveer alle Amsterdamse studenten, staat te trappelen. Een ingezonden brief in deze Folia is in ieder geval hun eerste wapenfeit. Tot slot ook nog een opsteker in de eerste week van september. De top tien van meest invloedrijke mensen in het hoger onderwijs van scienceguide.org werd bekend gemaakt en de UvA was vertegenwoordigd. Folia-columnist en universiteitshoogleraar Robbert Dijkgraaf bezet de tweede plaats in de lijst en rector magniďŹ cus Dymph van den Boom (de enige vrouwelijke rector in Nederland!) staat hoog op de tiplijst. Hulde! Tot slot nog iets over Folia. Elke week houdt een prominent persoon uit de UvA-gemeenschap een dagboek bij op Folia.nl waarvan het resultaat een week later is te lezen in het blad (zie blz. 19 van dit nummer). Ook de rubriek Wat doet Karel op onze site, waarin de voorzitter wekelijks over de actualiteit wordt geĂŻnterviewd, wil ik graag even onder uw aandacht brengen.

Een opsteker in de eerste week van september

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Folia 03 | 3

Folia 03#1.indd 3

08-09-2008 17:33:57

kort

nieuws

Canon A’dam

341.000 Euro

> Zilveren penning voor historicus Piet de Rooij. > Venster 15 is het Atheneum Illustre, de voorloper van de UvA. In het Amsterdams Historisch Museum (AHM) werd op 3 september de canon van de Amsterdamse geschiedenis gepresenteerd. UvA-hoogleraar Piet de Rooij, voorzitter van de canoncommissie, werd door burgemeester Job Cohen onderscheiden met een zilveren penning. De presentatie van de canon vond plaats in café David en Goliath van het AHM, waar een accordeonist ‘Geef mij maar Amsterdam’ ten gehore bracht. In het café had zich een groot aantal belangstellenden verzameld, onder wie veel UvA-historici. Ongetwijfeld kwamen die laatsten ook om hun met emeritaat vertrekkende collega De Rooij te feliciteren met de totstandkoming van zijn pièce de résistance. De vijftig canonvensters zijn samengesteld op initiatief van VVD-gemeenteraadslid Eric van der Burg. Historicus de Rooij legde uit hoe moeilijk het voor de commissie was zich te beperken tot vijftig: ‘Laat ik meteen met het allerergste beginnen: een opsomming van de vensters die het niet hebben gehaald,’ zei hij. ‘Een canonselectie is altijd oneerlijk. Maar we wilden vensters die echt speciﬁek met Amsterdam zijn verbonden. Als de invloed van een persoon op nationaal niveau groter is geweest dan op lokaal niveau, is hij of zij er niet ingekomen.’ En zo zijn de Gay Pride en de krakersrellen niet in de canon opgenomen. De Rooij: ‘Dat zijn toch twee zaken waar Amsterdam internationaal bekendheid mee heeft verworven.’ Ook de Olympische Spelen van 1928 zijn er niet in opgenomen. ‘De Olympische Spelen stonden lang op de groslijst, maar zijn afgevallen omdat ze een kortdurend effect op de stad hadden. Uitzondering daarop is het Olympisch Stadion, maar dat valt onder Plan Zuid.’ Wat staat er wel in de canon? Het Atheneum Illustre, de voorloper van de UvA bijvoorbeeld, is canon nummer 15. Maar ook

Oud-collegelid Ankie Verlaan, wier contract op 1 september 2007 aﬂiep, verliet de UvA met 341.000 euro op zak. Dat blijkt uit onderzoek van de Algemene Onderwijsbond (AOb) naar salarissen in het hoger onderwijs, dat afgelopen week naar buiten werd gebracht. Het bedrag moet inclusief ‘aanvullende bezoldigingsposten’ zijn, want Verlaan stond volgens het onderzoek in 2006 nog op de loonlijst voor 178.000 euro. Bij haar vertrek zei Verlaan tegen Folia dat ze niet wilde dat haar contract zou worden verlengd. ‘Ik heb tien jaar heen en weer gereisd tussen Amsterdam en mijn woonplaats Leiden, ik heb veertig jaar gewerkt en zeven kinderen opgevoed. Nu wil ik eens de tijd nemen om te reﬂecteren en wat te schrijven.’ Intussen overweegt het kabinet, mede naar aanleiding van het onderzoek van de AOb, dwangsommen op te leggen aan universiteiten en hogescholen die hun personeel te hoge salarissen en bonussen geven. (DW)

New York De Agnietenkapel, waarin het Atheneum Illustre gevestigd was, kort na de restauratie van 1921.

‘de mooie Wester’ is een van de vensters, als icoon van de Jordaancultuur. Daarnaast de wethouders Wim Treub en Floor Wibaut en – hoe kan het anders – nummer 14, Johan Cruyff. Als voorzitter van de commissie trok De Rooij twee conclusies over de Amsterdamse geschiedenis. ‘De stad is altijd een veilige haven geweest voor migranten en is een emancipatiemachine geworden voor deze nieuwkomers en andersdenkenden.’ De Rooij c.s. hadden uiteindelijk toch grote moeite de laatste knopen door te hakken. ‘Tijdens de laatste commissiebijeenkomst moesten we met bloedend hart vaststellen dat vijftig vensters eigenlijk te

weinig is voor deze stad.’ Burgemeester Job Cohen kreeg vervolgens het eerste – voorlopige – exemplaar van de Amsterdamse canon uitgereikt. Cohen in een reactie: ‘De Amsterdamse geschiedenis is zo belangrijk geweest voor Nederland, dat ik er eigenlijk voor zou willen pleiten de nationale canon te vervangen door de Amsterdamse.’ De huidige selectie van vensters is niet deﬁnitief; iedereen kan nog tot vier oktober alternatieve voorstellen doen op www.amsterdamsecanon.nl. AT5 gaat de komende tijd ﬁlmpjes uitzenden over de canon en er komt een wandelroute langs historische plekken in de stad. (Tim Verlaan)

Studenten kraken pand in Oud-West > ‘Een op de drie studenten vindt geen kamer.’ > Meerderheid Amsterdammers keurt kraken goed. Terwijl de Tweede Kamer vergadert over een kraakverbod, hebben zeven studenten, van wie het merendeel van de UvA, twee huizen aan de Schoolstraat in Amsterdam Oud-West gekraakt. De krakers zien helemaal niets in het plan van CDA en VVD om kraken te verbieden. ‘Een onzinnig voorstel,’ aldus woordvoerder en bewoner Marius Kopen. ‘Het kraken van woningen lost het probleem op waarop de politiek nog geen antwoord heeft.’ Kopen doelt hiermee op het ernstig tekort aan studentenwoningen in Amster-

dam, terwijl er volgens hem te veel panden leeg staan. Kopen: ‘Een op de drie studenten lukt het niet om een goede studentenkamer te vinden, vooral aan het begin van het academisch jaar als er veel nieuwe studenten bijkomen. Zij zijn genoodzaakt om bij hun ouders te blijven wonen of ver te reizen. Kraken is een goed alternatief voor het oplossen van die woningnood.’ Volgens Kopen zal het tekort aan studentenwoningen niet snel zijn opgelost, omdat begin volgend jaar ook de containerwoningen bij Westerpark en in Oost verplaatst worden. ‘Hierdoor zijn zo weer driehonderd studenten extra dakloos. Daarom zullen we ons ook niets van een mogelijk kraakverbod aantrekken. Zolang er veel leeg staat en de woningnood er nog steeds is, zijn we

genoodzaakt om door te gaan met kraken.’ Inmiddels heeft het onderzoeksbureau O+S in opdracht van Het Parool een enquête gehouden onder vijfhonderd Amsterdammers, aan wie de vraag werd gesteld of ze voor of tegen kraken zijn. Bijna tweederde van de ondervraagden bleek tegen een mogelijk kraakverbod. Kraken wordt nog steeds door een groot deel van de Amsterdammers gezien als een goed en effectief middel tegen leegstand en woningnood. CDA, VVD en ChristenUnie dienden onlangs een initiatiefwetsvoorstel in dat kraken tot een misdrijf maakt. Op kraken zou volgens dit voorstel een gevangenisstraf van maximaal twee jaar en acht maanden moeten staan. Het voorstel kan in de Tweede Kamer rekenen op een meerderheid. (ARH)

De juridische faculteit en de Columbia University School for Law in New York hebben toestemming gekregen voor een gezamenlijk masterprogramma internationaal strafrecht. Dat heeft onderwijsdirecteur Marjoleine Zieck van de juridische faculteit laten weten. Maximaal 24 studenten, de helft uit Nederland en de helft uit de VS, zullen elk studiejaar eerst een half jaar in New York en daarna een half jaar aan de UvA studeren. Volgens Zieck is ‘het aardige’ van de opleiding dat de studenten zullen worden geconfronteerd met zowel het Angelsaksische als het continentale rechtssysteem. Studenten die aan het programma willen deelnemen, moeten niet alleen een hoog gemiddeld cijfer voor hun bachelor hebben behaald, maar hun aanmelding ook schriftelijk motiveren. (ANP)

BG-bibliotheek De UvA heeft afgelopen zomer aanvragen ingediend voor de vergunningen voor de nieuwbouw van de bibliotheek Geesteswetenschappen op het Binnengasthuisterrein. In het nieuw te bouwen pand zullen de collecties van de Faculteit der Geesteswetenschappen worden gehuisvest. Deze bevinden zich nu nog op tien verschillende locaties in de binnenstad. In het gebouw komen naast de collecties boeken, banden en bestanden zo’n duizend nieuwe studieplaatsen, een zaal voor lezingen en presentaties, en een chatcafé. Om de ﬁetsparkeerproblemen te beperken komt er een grote, ondergrondse ﬁetsenstalling. Eind september organiseert de UvA een informatiebijeenkomst voor alle omwonenden. (DW)

4 | Folia 03

Folia 03#1.indd 4

08-09-2008 17:34:00

doctor

nieuws

Lanx op het matje > Studentenvereniging zou zich niet hebben gehouden aan gedragscode. > Preses: ‘Absoluut niet waar’. Het voltallige bestuur van studentenvereniging Lanx is vrijdag op het Maagdenhuis ontboden. Rector Dymph van den Boom heeft het bestuur nogmaals op de gedragscode gewezen waaraan studentenverenigingen zich moeten houden. Of de berisping van Van den Boom gevolgen heeft, is niet bekend. ‘Ik heb het bestuur verteld dat ze verplicht zijn zich te houden aan de code die voor studentenverenigingen van de UvA en de HvA geldt,’ licht Van den Boom toe. Lanx is een van de vier Amsterdamse studentenverenigingen die onlangs de ‘Gedragscode Introductietijd’ ondertekenden. In deze code staan regels voor introductieperiodes opgesteld waaraan de verenigingen zich moeten houden, waaronder: ‘Deelname aan onder-

wijsverplichtingen mag nooit worden belemmerd. Aspirant-leden moeten 100% kunnen deelnemen aan het onderwijs.’ De introductie van Lanx was echter gelijktijdig met de start van veel colleges. Volgens Van den Boom is bij Lanx te weinig rekening gehouden met ‘de zwakkeren die geen weerstand kunnen bieden aan groepsdruk’. ‘Er is een ontgroeningprogramma en daar gelden groepsregels. Daar kan ik inkomen. Maar ik vind het stoer van het Lanx-bestuur als ze ook met individuele personen rekening houden, die wellicht minder bestand zijn tegen bepaalde zaken. Het bestuur heeft toegezegd hier voortaan rekening mee te houden.’ De nieuwe leden van Lanx trokken er deze week op uit voor de kennismakingstijd (KMT). Mobieltjes moesten achterblijven en de bestemming was vooraf onbekend. De feuten zouden vervolgens door de leiding onder druk zijn gezet om het introkamp vooral niet te verlaten.

Dit kwam aan het licht door een telefoontje van een moeder naar de HvA. Ze kon haar zoon niet bereiken, terwijl zijn studie die week al was begonnen. Volgens Lanx-preses Ronald van Workum is het ‘absoluut niet waar’ dat eerstejaars onder druk zijn gezet om niet naar school te gaan. ‘Studenten konden te allen tijde naar colleges toe. Daarmee hebben wij van tevoren rekening gehouden. Wij houden ons strikt aan de gedragscode.’ Van den Boom heeft niet overwogen om ontgroening binnen de UvA te verbieden. ‘Dat vind ik ver gaan, mede omdat ik ook het nut van ontgroeningen zie. Je ontwikkelt een netwerk en sluit er vriendschappen. Dit moet natuurlijk wel gebeuren binnen de regels van het spel. Ik weet dat er in het verleden – voor mijn tijd - aan de UvA excessen tijdens ontgroeningen hebben plaatsgevonden, en dat is nu absoluut verboden.’ (TvdB/JJ)

Master publieksgeschiedenis > Publieksgeschiedenis moet de kloof tussen wetenschap en samenleving overbruggen. > ‘Stadswandelingen worden ontwikkeld door mensen die niet weten wat historisch belangrijk is’. Deze week gaat de afstudeerrichting publieksgeschiedenis van start. In dit mastertraject leren studenten geschiedenis toegankelijk te maken voor gewone burgers, bijvoorbeeld door stadswandelingen te bedenken. ‘De opleiding moet de kloof tussen wetenschap en samenleving overbruggen’, zegt coördinator Paul Knevel. ‘Historici worden opgeleid tot wetenschappelijk onderzoeker, maar veel mensen zijn geïnteresseerd in geschiedenis zonder wetenschappelijk onderlegd te zijn. Wij proberen historici daarvan bewust te maken. Hoe kun je een niet-academisch geschoold publiek bereiken en op een verantwoorde manier historische kennis bijbrengen, dat is de hamvraag. Veel stadswandelingen worden ontwikkeld door mensen die niet weten wat historisch belangrijk is. Door professionele historici in te zetten, kun je een stadswandeling naar een hoger niveau tillen dan amateurgidsen die louter de ene na de andere gevelsteen laten zien. (DW)

Minister Vogelaar van wonen, wijken en integratie wil zich vooralsnog niet keihard opstellen jegens huisjesmelkers in de kamerverhuurbranche. Wel overweegt ze een keurmerk in te voeren voor goede kamerbureaus. Dit zei de minister afgelopen week in de vaste kamercommissie voor wonen. De minister gaat ook met de studentenbonden

Waarom is het belangrijk dat DNA-schade in cellen wordt gerepareerd? ‘Als dat niet gebeurt lopen veel processen in de cel mis. Ik heb gekeken naar het systeem dat schade door zon, oftewel ultraviolette straling, repareert. Als je op het strand ligt zorgt het zonlicht ieder uur voor ongeveer 30.000 beschadigingen in je DNA per cel. Dat is veel! Als die schade niet op tijd opgeruimd wordt kan een cel doodgaan, of uitgroeien tot een kankercel.’ U bestudeerde het reparatiesysteem door de betrokken eiwitten ﬂuorescent te maken en te volgen. Wat was de belangrijkste uitkomst? ‘Bij het opruimen van DNA-schade door ultraviolette stralen zijn tien types eiwitten betrokken. Zij moeten op de juiste plek bij elkaar zien te komen. Dat blijkt vrij lang te duren. De eiwitten zweven normaal zeg maar doelloos door de celkern. Vaak komt een aantal van deze eiwitten een stuk DNA met schade tegen. Maar blijft het bij die paar, dan vallen ze er weer vanaf. Alleen als ze alle tien die plek tegenkomen en erop passen wordt de schade gerepareerd. Maar dat maakt het systeem ook heel speciﬁek. Als ze niet alle tien samen komen, is dit geen type schade dat dit complex kan repareren.’ Het beschadigde DNA zelf blijkt ook verplaatst te worden. ‘Dat hebben wij ontdekt. Het lijkt erop dat in de dicht opeengepakte DNA-gebieden in de celkern, beschadigd DNA naar de oppervlakte wordt gebracht. Wat best verbazingwekkend is, als je bedenkt dat er een draad DNA van maarliefst twee meter bijeengepakt in de celkern ligt. Hoe krijgt de cel het voor elkaar om een deel van die draad de verplaatsen zonder dat alles in de knoop gaat zitten?’

Jaron Beekes

Keurmerk voor goede kamerbureaus > Problemen vooral bij particuliere kamerverhuurders.

Martijn Luijsterburg (1980) promoveert bij het Swammerdam Instituut voor Life Sciences op onderzoek naar eiwitten die DNA-schade repareren.

en de in de organisatie Kences verenigde sociale studentenhuisvesters om de tafel zitten om iets te doen aan de aarzeling van studenten om hun huisbaas – via de huurcommissie – tot de orde te roepen. ‘Maar daar zitten de problemen niet’, reageert LSVb -voorzitter Lisa Westerveld teleurgesteld. ‘De problemen doen zich vooral voor op de particuliere markt. Daar nemen huisbazen het minder nauw met allerlei voorschriften, vragen ze al gauw teveel huur en zijn ze eer-

der geneigd een morrende huurder met uitzetting te dreigen.’ Westerveld wil Vogelaar voortaan uitnodigen bij de Studentenkamer, het ofﬁciële overleg tussen de regering en de studentenbonden, om haar ‘bij te praten’. Inmiddels heeft de Utrechtse studentenvakbond USF een landelijke site geopend waarop studenten kunnen berekenen of ze een redelijke huur betalen. (HOP/DW) Weten of jij een normale huur betaalt? Surf naar www.normalehuur.nl

U werkt nu in Zweden. Gaat u daar op dit onderzoek door? ‘Ik kijk nu naar hoe het DNA wordt aangepast zodat de schade het best aangepakt kan worden. Maar naar het verplaatsen van het DNA kijken we niet, dat is technisch iets te ingewikkeld. Dat is meer iets voor als er in de toekomst betere apparatuur is ontwikkeld.’ (NB) Martijn Luijsterburg, Dynamics of Nucleotide Excision Repair Complex Assembly and Disassembly In Vivo, promotie: 12 september.

Folia 03 | 5

Folia 03#1.indd 5

08-09-2008 17:34:01

foto: Won Tuinema

in beeld

Een groot aantal door Sorbon geëxploiteerde ‘catering outlets’ is afgelopen zomer gerenoveerd – de exploitant spreekt zelf liever van een ‘catering upgrade’. Het gaat onder meer om het personeelsrestaurant in de UB, café Krater en mensa Agora op het Roeterseiland, en mensa Atrium op het Binnengasthuisterrein. De werkzaamheden hebben weken vertraging opgelopen. Sorbon-directeur Hens de Neef spreekt zelfs van ‘een rampscenario’, maar benadrukt dat Sorbon ‘geen enkele blaam’ treft. De werkzaamheden zullen volgens De Neef de komende maand worden afgerond. (DW) Zie ook www.folia.nl

Folia 03#1.indd 6

08-09-2008 17:34:01

promoties

nieuws

Varianten medulloblastonoom ontdekt > Hersentumor bij kinderen blijkt meerdere types te kennen. Het medulloblastonoom, de meest voorkomende vorm van kwaadaardige hersenkanker bij kinderen, blijkt niet één soort tumor te zijn. Wetenschappers onder leiding van de afdeling antropogenetica van het AMC brachten vijf verschillende types medulloblastonomen in kaart. Elke variant van de tumor heeft zijn eigen genetische karakteristieken en klinische eigenschappen. De

bevindingen van de genetici zijn op 28 augustus gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Plos One. De nieuwe classiﬁcatie maakt het mogelijk de risico’s voor de patiënt beter in te schatten. Op termijn zou ook de speciﬁeke behandeling hierop afgestemd kunnen worden. Zo zouden kinderen met het type A van de tumor een minder zware behandeling kunnen krijgen dan andere patiëntjes. Dit type tumor heeft namelijk meestal maar weinig uitzaaiingen en kent een relatief goede prognose. De type A tumor wordt veroorzaakt door

DINSDAG 16/09

andere genmutaties dan de overige types en komt vooral voor bij al wat oudere kinderen. In Nederland wordt bij 20 tot 25 kinderen per jaar een medulloblastonoom vastgesteld. De behandeling bestaat uit een combinatie van chirurgie, bestraling en chemotherapie. Op dit moment overlijdt ongeveer de helft van de patiëntjes met deze vorm van kanker aan de ziekte. De kinderen die wel overleven houden vaak hun hele leven last van de bijwerkingen van de therapie, met name de kinderen die op zeer jonge leeftijd zijn behandeld. (NB)

10.00 uur: Krisztina Lajosi - Cultuurgeschiedenis Opera and Nineteenth-Century Nation-Building. The (Re) Sounding Voice of Nationalism. Promotoren: prof.dr. J.T. Leerssen en prof.dr. J. Neubauer. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Esther van Duuren - Biologie Neural representation of reward information: coding by single cells and populations in rat orbitofrontal cortex. Promotor: Prof.dr. C.M.A. Pennartz. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Rijk Timmer - Rechtsgeleerdheid Profeet in eigen land. Philips van Leiden en het publiek belang. Promotor: Prof.dr. F. Keverling Buisman. (Agnietenkapel)

Openingsfeest Faculteit Economie en Bedrijfskunde

WOENSDAG 17/09 10.00 uur: David van Tijn - Geneeskunde Neonatal Screening for Hypothyroidism of Central Origin. Early Detection and Follow-up of Hypothalamic-Pituitary Disorders. Promotor: Prof.dr. J.J.M. de Vijlder. (Aula) 12.00 uur: Maartje Hoogsteyns - Archeologie Artefact mens. Een interdisciplinair onderzoek naar het debat over materialiteit binnen de material culture studies. Promotoren: Prof.dr. F.C.W.J. Theuws en prof.dr. G.W.J. Rooijakkers. (Aula)

> Het was bewust een feest zonder wetenschappelijk of bestuurlijk gehalte.

DONDERDAG 18/09 foto: Jordi Huisman

Steeds meer faculteiten vieren het begin van het nieuwe studiejaar op hun eigen faculteit, als aanvulling op de officiële opening van het academisch jaar. Op vrijdag 5 september luidde de Faculteit Economie en Bedrijfskunde het eigen studiejaar in met een groot feest in de hal van het faculteitsgebouw aan de Roeterstraat. Er was een karaokebar, de huisband van de faculteit trad op en er was een speciaal optreden van de band De Jeugd van Tegenwoordig met de Antilliaanse rapper Willy Wartaal (foto). De formatie werd een paar jaar geleden in één klap beroemd door de single Watskeburt. Heeft de universitaire opening van het academisch jaar altijd een hoog wetenschappelijk en bestuurlijk gehalte, het FEB-feest had dat niet, maar dat was ook niet de bedoeling, liet de organisatie weten: ‘Het feest is vooral

De Jeugd van Tegenwoordig, met op de voorgrond Willy Wartaal

bedoeld om de binding tussen studenten en medewerkers van de faculteit te vergroten.’

De 450 feestgangers werden tot diep in de avond geëntertaind. (DW)

10.00 uur: Falk Unger - Informatica Noise in Quantum and Classical Computation & Non-locality. Promotor: Prof.dr. H.M. Buhrman. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Pedro de Andrade Rodrigues Psychologie Modeling Category Learning. Promotor: Prof.dr. J.M.J. Murre. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Petra Mens - Geneeskunde Molecular tools for the diagnosis of malaria and monitoring of parasite dynamics under drug pressure. Promotor: Prof.dr. P.A. Kager. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 19/09

Reorganisatie bij tandheelkunde onafwendbaar

foto: Won Tuinema

foto: Bob Bronshoff

> Acta moet 3 miljoen euro besparen. > Crisismanager vreest gedwongen ontslagen.

Het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, Acta, gaat stevig bezuinigen. Waarschijnlijk moet een van de nevenvestigingen, in Hoorn of Almere, in 2010 haar deuren sluiten om kosten te sparen. Ook moet er in de personeelskosten worden

gesneden. Gedwongen ontslagen worden daarbij niet uitgesloten. ‘In het allerzwartste scenario betreft het zestien mensen’, zegt crisismanager Rolf De Folter, die door de Raad van Toezicht (RvT) van Acta is aangesteld om orde op zaken te stellen op het instituut. De personeelsreducties maken deel uit van bezuinigingsplannen die recent werden goedgekeurd door de RvT. Acta moet op jaarbasis drie miljoen euro minder uitgeven om uit de rode cijfers te blijven. Eerder al besloot de RvT de vestiging in Den Haag te sluiten. Alleen de ﬁlialen in Almere en Hoorn zullen volgend jaar nog open zijn. De Folter houdt de mogelijkheid open dat beide instituten open zullen blijven, maar alleen ‘als ze met een sluitend businessplan komen.’ Dit lijkt onwaarschijnlijk, omdat beide vestigingen al sinds hun oprichting verlies draaien. Momenteel onderhandelt Acta met Hoorn en Almere over de voorwaarden waaronder deze vestigingen eventueel kunnen blijven bestaan. (Eric van den Berg) Zie ook blz. 14: Acta verbijt zich

ingezonden mededeling

Hoe opmerkelijk is jouw scriptie?

10.00 uur: Bas van Schooten - Biologie Dissecting Arabidopsis phospholipid signaling using reverse genetics. Promotor: Prof.dr. M.A. Haring. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Saskia Pieterse - Moderne Nederlandse letterkunde De buik van de lezer. Over spreken en schrijven in Multatuli’s Ideën. Promotor: Mw. prof.dr. M.T.C. MathijsenVerkooijen. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Maarten Bijlsma.Promotie Geneeskunde Novel Mechanisms and Functions for Hedgehog Signaling in Development and Disease. Promotor: Prof.dr. M.P. Peppelenbosch (UMC Groningen). (Agnietenkapel)

ORATIE VRIJDAG 19/09

Schrijf je uiterlijk 15 oktober in voor de Scriptieprijs 2008. Kijk op www.berenschot.com/ scriptieprijs

14.30 uur: Oratie prof.dr. J.N. Tillie, bijzonder hoogleraar Electorale Politiek, i.h.b. de relatie tussen electorale processen en hun economische, culturele, etnische en maatschappelijke context Partijen, kiezers en de multiculturele samenleving (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 03 | 7

Folia 03#1.indd 7

08-09-2008 17:41:36

opinie

Ontsla het CvB, dan kunnen wij gewoon o Het CvB besloot deze zomer onverwacht dat de ASSR een gehele vleugel van het Oost-Indisch Huis diende te verlaten. Demotiverend en schadelijk, aldus Jasper Blom en Chip Huisman. Maandag 9 juni 2008. Voor de nietsvermoedende promovendi van de ASSR (Amsterdamse School voor Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek) begint een nieuwe werkweek. Er komt een email binnen: ‘Beste bewoners van de b-vleugel 2e verdieping. Het College van Bestuur (CvB) heeft onlangs besloten dat de rechtenfaculteit onze b-vleugel 2e verdieping kan betrekken. De ASSR, noch de faculteit, heeft daar stem in gehad. De ASSR hoort nog hoe men ons ruimtegebrek gaat oplossen. Vanmiddag komt de directie van rechten een kijkje nemen.’ Vertwijfeld lopen de bewoners van de b-vleugel de gang op en kijken elkaar aan. Waar moeten we dan gaan werken, in de ﬁetsenkelder misschien? De ASSR heeft op dit moment geen alternatieve kantoorruimte. En per wanneer gaat dit gebeuren? Waarom gaat dit gebeuren? Of zal het zo’n vaart niet lopen, en is het slechts een proefballonnetje van het CvB? Tenslotte heeft het CvB nooit iets over een dergelijk voornemen gecommuniceerd. Helaas, het loopt wél zo’n vaart. Op 1 juli 2008 ont-

vangt het bestuur van de ASSR een brief van de decaan van de FMG, waarin het formele besluit wordt toegelicht. Het College is van mening dat de universiteit te veel verspreid is over de stad, wil daarom gebouwen sluiten, en besluit met een pennenstreek dat het Instituut voor Informatierecht moet verhuizen van het Rokin naar het Oost-Indisch Huis. Daar is vast nog wel plaats. Dat de ASSR daar is gevestigd, en dat deze school de laatste jaren eerder uitbreidt dan krimpt, dat kan het College blijkbaar weinig schelen. Achtentwintig promovendi moeten wijken, gedeeltelijk naar werkgroepzalen die aan het onderwijs worden onttrokken (waar het onderwijsinstituut pas later in de zomer tot zijn schrik achterkomt). Dit betekent tevens de inrichting van kantoortuinen: zes à zeven promovendi worden gehuisvest op één kamer. Het behoeft weinig betoog dat een dergelijke situatie niet bepaald bevorderlijk is voor wetenschappelijke arbeid (zeker van medewerkers in de laatste fase van hun promotie-

traject), die juist gedijt bij een rustige werkplek, waar kalme contemplatie kan leiden tot nieuwe inzichten en goed onderzoek. Als gevolg hiervan zullen veel mensen thuis gaan werken, wat funest is voor het in de jaren zorgvuldig opgebouwde gemeenschapsgevoel binnen de ASSR. Zegge en schrijve één maand na deze brief heeft de verhuizing van de ASSR plaatsgevonden. Doorgedrukt door het CvB tijdens de zomervakantie. Als een dief in de nacht. Het bestuur van de ASSR krijgt geen gelegenheid een goed plan te maken voor de interne verhuizing; medewerkers die op vakantie zijn zien tot hun verbazing bij terugkomst dat hun spullen zijn verhuisd (en dat niet altijd op even zorgvuldige wijze); anderen die hoopten in de zomer rustig onderzoek te kunnen doen, worden overvallen door geluidsoverlast en verhuisperikelen. Praktische bezwaren worden opzijgeschoven (zo is de zolder waar een juridisch docu-

Iedereen op stage

illustratie: Cees Heuvel

Een stage zou een vast onderdeel moeten zijn van het universitaire curriculum, vindt Kirsten Dorrestijn.

Ik heb drie jaar Nederlands gestudeerd aan de UvA en stap in het vliegtuig naar Suriname. Behalve genieten van het heerlijke klimaat, het verrukkelijke eten en de prachtige natuur, hoop ik daar mijn studie te verbreden door een piepklein bibliotheekje op te zetten. Tot mijn verbazing ben ik niet origineel in mijn keuze voor Suriname als stageland: jaarlijks vertrekken ruim duizend studenten naar dit land en blanke, blonde meisjes op de ﬁets zijn ingeburgerd

in het straatbeeld. Wel ben ik een van de weinige universitaire studenten; de meeste stagiairs volgen in Nederland een hbo-opleiding. Waarom lopen eigenlijk zo weinig studenten van de universiteit stage, terwijl het voor hbo’ers de normaalste zaak van de wereld is? De universitaire praktijk is achtergebleven bij de oorspronkelijke functie: studenten opleiden tot onderzoekers. Tegenwoordig gaat vrijwel iedereen na het

afronden van een bachelor of master immers de arbeidsmarkt op en is er maar een klein percentage dat blijft hangen op de universiteit. Bij de Faculteit der Geesteswetenschappen, waar ik studeer, lopen erg weinig studenten stage. Sterker nog: de meesten weten niet eens dat het überhaupt een optie is. Het wordt nauwelijks gepromoot en als je dan toch op eigen initiatief besluit stage te lopen, is er nauwelijks begeleiding – maar dat past dan ook wel bij het

8 | Folia 03

Folia 03#1.indd 8

08-09-2008 17:34:05

mentatiecentrum is gepland niet rolstoeltoegankelijk), principiële bezwaren tegen de inrichting van kantoortuinen worden genegeerd. Deze opstelling van het CvB is bijzonder demotiverend voor de medewerkers, en het CvB schaadt daarmee zowel onderzoek als onderwijs. Hoe blijven we gemotiveerd om sprankelend onderwijs te geven als het CvB ons behandelt als robotjes die je zonder problemen heen en weer kan schuiven of in de bezemkast kan zetten? Hoe kunnen wij ons concentreren op goed onderzoek als boven ons hoofd verbouwd wordt en we niet eens weten of we over een paar weken nog een werkplek hebben? Het maakt het CvB blijkbaar niets uit dat werknemers een paar weken werk kwijtraken en dat de arbeidsomstandigheden sterk achteruit gaan. Dit beleid van het CvB wordt beredeneerd vanuit een nauwe managementlogica, gecombineerd met een vervelende neiging tot ad-hocbesluitvorming. Als het echt

nodig is om geld te besparen, laten we dan beginnen bij alle dingen die wel geld kosten maar geen studiepunten of publicaties opleveren. Er staat een pandje aan het Spui waarvan de inwoners geen afgestudeerde studenten en geen onderzoek opleveren. Sterker nog, de inwoners daarvan zorgen dat andere medewerkers minder afgestudeerde studenten en onderzoek opleveren. Als we eens met die kostenpost beginnen, door begin december ontslagen aan te kondigen, en vervolgens in de kerstvakantie spullen op straat te zetten. Dan kunnen wij gewoon ons werk doen en zorgen dat de UvA inderdaad een internationaal excellente universiteit wordt, doordat er goed onderzoek wordt afgeleverd en goed onderwijs wordt gegeven. O Jasper Blom is PhD-vertegenwoordiger van het algemeen bestuur van de ASSR, Chip Huisman is PhDvertegenwoordiger van het dagelijks bestuur van de ASSR.

brief karakter van de universiteit. Van 6229 geesteswetenschappers liepen het afgelopen jaar 381 studenten (geregistreerd) stage. Dat is 6,1 procent. En dat terwijl het zo’n goede manier is om werkervaring op te doen. Iedereen zou een stage moeten lopen! Je doet ervaring op in een studiegerelateerd gebied, je komt er achter of dat werk echt bij je past, en de studiestof komt in de praktijk tot leven. Daarnaast kun je naïeve fouten maken zonder meteen ontslagen te worden en natuurlijk – het is een cliché – staat het ook nog eens goed op je cv. Stagelopen zou verplicht moeten zijn op de universiteit. De meeste werkgevers willen toch liever iemand met relevante werkervaring dan iemand die jarenlang met zijn neus in de stofﬁge boeken heeft gezeten? Juist voor studenten die een alfastudie hebben gevolgd en die over het algemeen in allerlei verschillende takken van de arbeidsmarkt terechtkomen, lijkt mij deze werkervaring een slimme zet. Als je de stage tijdens je bachelor doet, kun je bovendien een bewustere keuze maken voor je master. En als je die stage in de vrije keuzeruimte invult, hoeft studievertraging niet per deﬁnitie een gevolg te zijn. Waarom doen dan toch zo weinig geesteswetenschappenstudenten een stage? En waarom promoot de universiteit het nauwelijks? Oké, er bestaat natuurlijk een kans dat een bepaald deel van de studenten na hun stage niet meer anders wil dan op kantoor zitten, maar dat moet dan maar voor lief genomen worden. O Kirsten Dorrestijn studeert Nederlands.

Hoger collegegeld In zijn artikel ‘Van der Toorn pleit voor hoger collegegeld’ op www.folia.nl pleit collegevoorzitter Karel van der Toorn voor een hoger collegegeld voor studenten. Hij beroept zich op het idee dat degenen die baat hebben bij het hoger onderwijs, de studenten, hiervoor ook moeten betalen. Dit is een lichte variatie op het ‘slager op de hoek die de studie van de advocaat betaalt’ thema van de PvdA. Van der Toorn vergeet dat de maatschappij als geheel baat heeft bij hoogopgeleiden. Het streven van de regering is niet voor niets om 50 procent van de bevolking hoger op te leiden. Tegelijkertijd investeert geen enkel westers land zo weinig in zijn hoger onderwijs als Nederland. Om de stijgende kosten op te vangen is het collegegeld sinds Van der Toorn afstudeerde al gestegen van 340 euro (of 750 gulden) naar 1600 euro per jaar. De kosten van de transformatie van de Nederlandse economie naar een volwaardige kenniseconomie moeten niet volledig worden afgeschoven op studenten die rondkomen van 250 euro studieﬁnanciering per maand, en zeker niet op excellente studenten die extra hun best willen doen voor hun studie! Gelukkig deelt minister Plasterk deze mening. O Martijn Weeda, student politicologie en voorzitter Asva studentenunie

scriptie

foto: Bob Bronshoff

n ons werk doen

Suzanne Wagemans (24) studeert klinische psychologie en werkt aan haar masterscriptie over depressie. ‘Ik heb het afgelopen jaar stage gelopen bij Mentrum, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Het was een combinatiedeal van een jaar lang twee dagen per week stage lopen en twee dagen werken; een baan waar ik voor betaald kreeg en waarin ook ruimte was voor het verzamelen van data. Ik wilde zo veel mogelijk praktijkervaring opdoen en dat is op deze manier gelukt. De mensen die binnen komen met een depressie krijgen cognitieve gedragstherapie of KPSP, dat is kortdurende psychoanalytische steungevende psychotherapie. Voor mijn scriptie onderzoek ik of er na vijf weken therapie verbetering is. Vijf weken betekent dat cliënten maximaal vijf keer therapie hebben gehad. Ik kijk of een van de onderzoekmethodes beter of sneller werkt. Dat doe ik door middel van vragenlijsten. Ik maak gebruik van een aantal verschillende vragenlijsten, onder andere de Hamilton Depression Rating Scale, de HDRS, waarbij wordt gekeken hoe ernstig de depressie is. Ik kijk ook of het aantal klachten, zoals slapeloosheid en neerslachtigheid, gedaald is. Hiervoor gebruik ik algemene klachtenlijsten. Ook kijk ik hoeveel sessies iemand heeft gehad. Als iemand bijvoorbeeld maar twee keer in die vijf weken naar therapie is geweest, zal het effect minder zijn. Er is ook een vragenlijst met behulp waarvan je kunt meten of iemand wel open staat voor therapie. Ik ben in december begonnen aan mijn scriptie, maar heb er tot nu toe niet meer dan een dag per week aan kunnen werken. In juli en augustus heb ik niets gedaan. Dat was vakantie. Vanaf 1 september ben ik weer fulltime begonnen en ik hoop het 1 november allemaal af te hebben. De data heb ik nu in principe al. Dus ik moet alleen nog de analyses uitvoeren met behulp van het statistiekprogramma SPSS. Ik vind het heel moeilijk om echt wetenschappelijk te schrijven. Ik schrijf vaak te amicaal. Dat zijn dingen waar ik op moet letten. Mijn vriend leest alles nu ook nog een keer door, zodat het geen basisschoolwerkstukje wordt. Ik kan wel lekker weg schrijven en de literatuur kan ik goed vinden. Het gaat om de zinsopbouw, dat vind ik moeilijk. Ik ben niet echt een wetenschappelijke schrijfster. Maar ik zit op schema en zolang het goed gaat, vind ik het leuk om te doen.’ (ARH)

Folia 03 | 9

Folia 03#1.indd 9

08-09-2008 17:34:07

interview

‘Niet lullen, maar poloën’ Door Dirk Wolthekker

Trots keerde Yasemin Smit, aanvoerster van het gouden dames waterpoloteam en UvA-studente communicatiewetenschap, terug uit Peking. ‘In 2012 wil ik er weer bij zijn, in Londen.’ worden. In de poulewedstrijden werden we derde en hadden we net genoeg punten om door te gaan naar de kwartﬁnale. Vanaf dat moment was het steeds alles of niets. We hebben met het team erg veel getraind. De afgelopen jaren steeds twee keer per dag, vaak op verschillende locaties in het hele land. Daar komen dan de wedstrijden nog bovenop. We hebben ons enorm ingezet. Niet voor niets, blijkt nu.’ Jij bent aanvoerster van het nationaal team. Waarom jij? ‘In ieder geval niet omdat ik de beste van het team ben. Je moet natuurlijk technisch en tactisch goed zijn, maar als aanvoerder moet je vooral voor iedereen klaar willen staan, dingen willen regelen, ervoor kunnen zorgen dat het team zich goed voelt. Zo iemand ben ik, dat kan ik.’ Wat is er aantrekkelijk aan het bedrijven van topsport? ‘Je grenzen verleggen, merken dat je steeds beter wordt, merken dat het team steeds beter wordt en natuurlijk de eer van het winnen. Met de winst in

‘We zijn naar Peking gegaan met de gedachte: we kunnen eerste of laatste worden’ gespeeld. Afgelopen jaar zijn we met het eerste damesteam nog landskampioen geworden. En verder is het de Overijsselse nuchterheid die kampioenen oplevert. Niet lullen, maar poloën.’ Inmiddels is Smit niet alleen met olympisch, maar ook met koninklijk eremetaal omhangen. De burgemeester van Hellendoorn, waartoe Nijverdal behoort, kon natuurlijk niet achterblijven en voegde daar nog de gemeentelijke erepenning aan toe. Vraag is nu of de UvA daaraan nóg een onderscheiding gaat toevoegen als de Olympische studenten volgende week door het College van Bestuur zullen worden gehuldigd. Niet lullen, maar poloën, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Hoe hebben jullie het goud in de wacht gesleept? ‘Door in de ﬁnale met 9-8 van de Verenigde Staten te winnen, of was het nou 8-7? Nee, het was 9-8. Zulke hoge standen zijn in het waterpolo heel gewoon en dan kan je er wel eens een puntje naast zitten. Het was in ieder geval totaal onverwacht. We zijn naar Peking gegaan met de gedachte: we kunnen eerste of laatste

Peking lijkt het misschien alsof we het hoogste hebben behaald, maar dat is niet zo. Er staan nog een paar wensen op mijn verlanglijstje, zoals het winnen van een EK of een WK. Ik kan nog verder komen dan ik nu ben gekomen. Ik ben ook nog jong, dus ik kan nog wel een paar jaar mee. In 2012 wil ik er in Londen in ieder geval weer bij zijn.’ Waterpolo is een relatief onbekende sport. Hoe komt dat? ‘Als je het vergelijkt met gewoon zwemmen, dan is zwemmen direct te begrijpen en directer meetbaar dan polo. Zwemmen spreekt mensen daardoor denk ik sneller aan. Verder is polo in Nederland een relatief onbekende sport, maar in andere landen ligt dat anders. In landen als Hongarije en Servië is het bijna een volkssport, die veel aandacht krijgt in de media en waarover veel wordt gepraat. Op die manier wordt zo’n sport je met de paplepel ingegoten.’ Hoe is dat bij jou gegaan? ‘Ik ben door mijn vader gaan poloën. Hij speelde vroe-

ger polo, weliswaar niet op het niveau dat ik nu heb bereikt, maar dankzij hem speelde het poloën wel van jongs af aan een rol in mijn leven. Ik kwam veel in zwembaden en als dan blijkt dat je polo heel leuk vindt en er ook steeds beter in wordt, is de verleiding groot ermee door te gaan. Mijn vader is lang mijn coach geweest. Hij gaf heel afwisselende trainingen, waardoor ik veel facetten van het polo kon oefenen en steeds beter werd.’ Wat vind je zo leuk aan waterpolo? ‘Het spelletje met de bal en het feit dat het een teamsport is. Je moet de klus met elkaar klaren, anders lukt het niet. Daarnaast is polo heel afwisselend, ook tijdens het spel. Waterpolo wordt gespeeld met zes veldspelers en die heb je alle zes op het hele veld nodig. Zelf speel ik mid-achter, maar ik ga net zo goed naar voren om een doelpunt te maken. Een poloër is altijd zowel verdediger als aanvaller. Dat maakt de sport heel beweeglijk. Daarnaast moet je tactisch inzicht hebben en snel zijn. Eindeloos pielen met de bal gaat niet, want zodra je de bal hebt, heb je maar dertig seconden om een schot te wagen.’ Hoe kun je je studie communicatiewetenschap combineren met waterpolo? ‘Dat is soms behoorlijk lastig omdat ik natuurlijk veel weg ben. Ik ben nu nominaal vijf jaar bezig met mijn studie en ben inmiddels derdejaars. Ik schrijf me in ieder geval nooit in als deeltijdstudent, maar gewoon als voltijdstudent. Dat geeft me de meeste ﬂexibiliteit bij het plannen van de colleges die ik wil volgen, want dat is al lastig genoeg. Ik kan lang niet altijd de colleges volgen, dus het komt veel op zelfstudie aan. En nu ga ik er vandoor, ik heb over een kwartier college en ben al lang blij dat ik weer eens een les kan bijwonen.’ O

Het talent van Yasemin Smit (1984) is in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. Vlak voor haar vertrek naar Peking liet ze haar club Het Ravijn weten dat ze haar waterpolocarrière voortzet in Griekenland. Ze is ingegaan op een aanbod van de zwem- en waterpoloclub Olympiakos Piraeus in Athene. In een persoonlijke mail aan haar teamgenoten van Het Ravijn liet ze weten dat ‘het buitenlandse avontuur trekt’. Smit vertrekt voorlopig voor een jaar. Ze blijft deel uitmaken van het Nederlands team.

foto: Fred van Diem

Wat heeft het Sallandse stadje Nijverdal, midden in Overijssel, wat de rest van Nederland niet heeft? Die vraag is actueel sinds maar liefst drie vrouwelijke leden van de plaatselijke zwem- en waterpoloclub Het Ravijn in Peking goud wonnen als lid van het Olympisch dames waterpoloteam. Lag het aan Nijverdal, de enige plek in Nederland waar ooit een ofﬁciële concessie is afgegeven voor het delven van goud – dat overigens nooit werd gevonden? Of lag het aan de kwaliteit van Het Ravijn? Een van de drie leden van de Nijverdalse club, UvAstudente communicatiewetenschap Yasemin Smit, was aanvoerster van het ‘gouden team’. Ze weet waarom er in Nijverdal zo veel topwaterpoloërs rondlopen: ‘Het ligt niet aan Nijverdal op zich, maar aan Het Ravijn. Dat is gewoon een gezellige club met gezellige meiden. Je kunt tijdens de wedstrijd wel eens mot hebben in het water, maar na aﬂoop is het weer koek en ei. Ik heb bij veel verschillende clubs gespeeld, maar Het Ravijn is een stabiele club die altijd op hoog niveau heeft

10 | Folia 03

Folia 03#1.indd 10

08-09-2008 17:34:08

f Folia 03#1.indd 11

08-09-2008 17:34:08

het beste

Heart of darkness André Hoekema, hoogleraar rechtspluralisme:

Winkel: ‘Cortina Papier in de

Gek, gekker, gekst Wanted, regie Timur Bekmambetov De jonge Wesley (James McAvoy) heeft een dodelijk saaie kantoorbaan. Thuis zit het ook niet lekker. Zijn vriendin gaat vreemd met zijn beste vriend. Het zit allemaal zo tegen dat hij er apathisch van is geworden en zonder pillen niet overeind blijft. De neerwaartse spiraal van zijn leven krijgt een abrupte wending als hij de mysterieuze Fox ontmoet (Angelina Jolie). Een paar minuten later heeft hij al een vuurgevecht en een achtervolging in een dure sportwagen overleefd. Een paar dagen verder is hij onderdeel geworden van een haast bovenmenselijk scherpschuttergenootschap, en trekt hij ten strijde tegen de moordenaar van zijn vader – die ook bij dit genootschap hoorde. Het kan allemaal in Wanted. Al laat deze actiefilm niet doorschemeren gebaseerd te zijn op een superheldenstrip, Wanted is minstens zo uitbundig als zijn gemaskerde soortgenoten. Sterker nog: moderne superheldenfilms als The Dark Knight keren juist terug naar een realistische, ingetogen stijl. Wanted daarentegen zoekt met overgave de grens van het absurde op. Kogels vliegen met boogjes om objecten heen. Voortrazende auto’s worden spontaan onderdeel van luchtacrobatiek. Honderden ratten met dynamiet op hun rug worden ingezet als wapen. Gek, gekker, gekst. Het is allemaal typerend voor regisseur Timur Bekmambetov. Zijn Russische films Night Watch (2004) en het vervolg Day Watch (2006) waren net zo inventief en over-the-top, en braken in eigen land alle bezoekersrecords. Wanted is minder

ambitieus dan deze epische filmserie over de strijd tussen goed en kwaad (het slotstuk, Twilight Watch, wordt volgend jaar verwacht). Wanted gaat niet gebukt onder onnavolgbare plotwendingen die de vaart uit de film trekken. De film zet je maar één keer op het verkeerde been. Het is een plotwending die je waarschijnlijk van verre ziet aankomen. Maar Wanted is met zoveel enthousiasme gemaakt dat dergelijke voorspelbaarheid Bekmambetov vergeven mag worden. McAvoy is een openbaring als loser die het heft in eigen handen neemt. Als sul vormt hij de perfecte tegenpool voor de verleidelijke Jolie. Als actieheld weet hij haar bijna te overstemmen. Morgan Freeman, natuurlijk in de rol van wijze oude leider van het scherpschuttergenootschap, krijgt de vrijheid om iets van deze typecasting van zich af te werpen. Deze film is niet voor iedereen. Wanted kent amper rustpunten, zet stijl boven inhoud en is niet vies van onnodig overdreven bloederigheid (liefst in slowmotion). Bekmambetov’s extravaganza van special-effects is onvoorwaardelijk. De liefhebber van het actiegenre krijgt ze zelden zo puur voorgeschoteld. (René Glas) Wanted (VS, 2008)

Met: James McAvoy, Morgan Freeman, Angelina Jolie

Film: ‘Stalker van Tarkovsky. Onuitwisbare beelden van druppelend water, een arme sloeber in een rottig Russisch ﬂatje naast een spoorlijn, waar de kopjes rammelen als er weer een verdomde trein langskomt. De intrige is raadselachtig: een zoektocht naar een geheime kamer. Wat is dat voor kamer? Wordt er naar iets dieps in jezelf gezocht?’ Muziek: ‘De mix van jazz, junglegeluiden en volksmuziek uit de bergen van de Peruaanse musicus Manongo Mujica. Een prachtig nummer is ‘El blues de la selva’ (de blues van de jungle). Bluesachtige klanken, solo’s van conga’s en daar hoor je dan muggen omheen zoemen of, in een ander nummer, een koor van tropische vogels.’ Tv: ‘Documentaires over inheemse volken. Erg goed is White Justice, dat gaat over het invliegen van een rechter bij het Inuitvolk in het noorden van Canada, waar hij de opgespaarde strafzaken behandelt. Je ziet een botsing van opvattingen tussen het Westen en de Inuit over wat misdadig gedrag is en hoe je dit corrigeert. De lokale bevolking begrijpt niets van lange, formele procedures en het idee van opsluiting als straf. Zij zouden om verzoeningsdiensten vragen of in het ergste geval iemand verbannen.’

foto: Hans van Vinkeveen

ﬁlm

Reestraat heeft ongehoord veel opschrijfboekjes. Dat is een gekkigheid van me: opschrijfboekjes verzamelen en ze tijdens een reis volschrijven of weggeven.’

wordt een landmark, een markante herinnering aan de stad, ontkend. Blijkbaar heeft men weinig met de geschiedenis van sappelende mensen die een molen draaiende willen houden.’

Boek: ‘Heart of Darkness van Joseph Conrad zet krachtig het westerse roofkapitalisme in Afrika neer, maar is ook een zoektocht naar je diepste zelf. Wat voor immense duisternis ben je zonder dat je dit beseft.’

Hebbeding: ‘Ik spaar boekjes over de Marignon, de centrale rivier van Peru, die de bijnaam La serpiente de oro (de gouden slang) heeft. Ze zien me in de dorpjes daar als een halve idioot die deze binnenlanden beter kent dan de meeste Peruanen. Ik ben solidair met in de hoek gedreven mensen die tegen de stroom in een toekomst scheppen. Het crossing-borderachtige, de marginaliteit van een stad of samenleving, daar ben ik voor te porren.’ Stokje: ‘Ik geef het stokje aan

Afknapper: ‘Het neerzetten van een massief ﬂatgebouw naast molen De Otter aan de Kostverlorenvaart is een verkwanseling van cultuurhistorisch erfgoed. Er

student ontwikkelingsstudies Eva de Vries. Net als ik is zij sterk betrokken bij het lot van de vele inheemse volken in de wereld.’ (Hans van Vinkeveen)

12 | Folia 03

Folia 03#1.indd 12

08-09-2008 17:34:10

uit

Rijsttafel met keutelkoffie De luwak, een katachtig nachtdier uit Zuidoost-Azië, is verzot op het vruchtvlees van de koffiebes. Hij heeft er een neusje voor om de meest rijpe bessen uit te zoeken en eet ze op. De bonen, die hij weer uitpoept, worden verzameld en leveren de exclusieve koffie Kopi Luwak, ‘keutelkoffie’ in de volksmond. Bijna nergens in Nederland is deze koffie te krijgen en velen komen er speciaal voor naar het Hofje van Wijs aan de Zeedijk, een gezellig café-restaurant met een sfeervolle winkel waar je koffie en thee kunt kopen. De meeste koffie wordt rechtstreeks uit Indonesië geïmporteerd, en de lokale bevolking groeit en bloeit bij deze import. Binnenkort staat het hofje vier weken lang in het teken van Indonesië. Het wordt een festival met Indonesische dansers, sprekers, heerlijk Indonesisch eten en natuurlijk de geurige thee en koffie waar ze bij het Hofje van Wijs in gespecialiseerd zijn. Vrijdagavond 12 september is de feestelijke opening van het festival ‘Sambal bij de Thee’; een combinatie van pittig eten en smaakrijke Indonesische thee. Om half zes opent de avond met een unieke presentatie van oude

glasplaatfoto’s van het Indische plantageleven. Daarna geeft de dansgroep Bunga Melati uit Sulawesi, waar ook de huiskoffie van het Hofje van Wijs vandaan komt, kleur aan de avond met authentieke dansen. Er is die avond ook een lezing over de huidige plantagecultuur door Dr. Mies Grijns, cultureel antropologe aan de Universiteit van Leiden. Zij is onder meer bekend als co-auteur van Different Human, Different Work: Gender and Industrialisation in Indonesia. En prof. Dr. Jan Breman van de Universiteit van Amsterdam komt vertellen over ‘koffieveilingen der Nederlandsche Handel Maatschappij.’ Een programma dus om niet te missen! De rest van de maand zullen er nog meer lezingen en optredens zijn, dus houd de website van het Hofje van Wijs in de gaten. Tijdens het festival kan er van vrijdag- tot en met zondagavond gegeten worden in het hofje. Er wordt een rijsttafel geserveerd, bestaande uit zeventien verschillende gerechten en een ruime keuze uit verschillende sambalvariëteiten. En speciaal voor de studenten is er een menu met nasi of bami rames met de beroemde Kopi Luwak toe. Voor slechts tien euro! Dus ga lekker een avondje cultuur snuiven, eten en drinken bij het Hofje van Wijs om daarna te dansen bij de overburen Skek, een gezellig eetcafé waar op vrijdagavond leuke bands spelen. En wie benieuwd is naar de mysterieuze keutelkoffie moet ook zeker even langskomen…(ARH) Indië-Indonesië theefestival ‘Sambal bij de Thee’, 12 september t/m 12 oktober in het Hofje van Wijs, Zeedijk 43. Kijk voor meer informatie op www.wijs-zonen.nl

foto: Won Tuinema

Festival ‘Sambal bij de Thee’, Hofje van Wijs, Zeedijk 43,

eten

Prachtig en heerlijk Gorgeous, 2e van der Helststraat 16 Het is mooi weer en eigenlijk willen mijn vriend en ik buiten zitten, dus als we voor de eerste keer langs Gorgeous fietsen, rijden we door. Het ziet er wat donker uit vanaf buiten en het terras ziet er niet bijzonder leuk uit. Nadat we door de Utrechtsestraat gefietst zijn en via de Jordaan weer in de Pijp zijn beland, besluiten we de gok toch te wagen en Gorgeous een kans te geven. Achteraf een goede keuze! Van binnen ziet het restaurant er gestyled uit. Donkere kleuren op de muren en één kleurig schilderij dat bij nader inzien wat minder vrolijk is omdat het vol staat met doodshoofden. Verder hangen er oude foto’s van filmsterren en het geheel wordt verlicht door twee kroonluchters. De donkere tafeltjes zijn mooi gedekt met gekleurde bandjes om de mooi gevouwen servetjes, en met grote wijnglazen. Een van de serveersters komt al snel de kaart brengen met daarbij een hele uitleg. Alle gerechten kunnen namelijk in grote of kleine porties besteld worden en je kunt ook kiezen voor een menu. We besluiten per persoon een klein en een groot gerecht te bestellen. Mijn vriend neemt vooraf de ravioli van kreeft en daarna de vis van de dag, die kabeljauw blijkt te zijn. Ik neem vooraf de pastrami van tonijn en daarna de coquilles met spinazie en truffelolie. Om alles goed naar binnen te laten glijden, bestellen we een fles Chardonnay. Voordat we aan onze gerechtjes kunnen beginnen komt er een amuse van kervelmousse, augurkjes en kerriecrème. Dit frisse gerechtje prikkelt onze smaakpapillen waardoor we nog meer zin

hebben in wat gaat komen. Gelukkig blijken ook de andere gerechten heerlijk te zijn. De ravioli is vol van smaak, de tonijn zacht, de kabeljauw goed gebakken en de coquilles smaken naar meer. Na deze maaltijd twijfelen we over een dessert, maar eigenlijk zijn onze magen goed gevuld. De porties zijn namelijk prima. De kleine porties, of voorgerechten, zijn goed van formaat en ook de hoofdgerechten zijn niet te groot. De bediening is niet altijd even snel - we hebben twee keer om de rekening moeten vragen - maar wel vriendelijk. Het eten is heerlijk en daarbij is de prijskwaliteitverhouding goed. Twee gerechten per persoon, een ﬂes wijn en twee kofﬁe kost 98 euro. Gorgeous is dus zeker een aanrader als je eens lekker wil eten voor een redelijke prijs en in een prettige sfeer. (Yasmin Visser)

Publiek: wat ouder Prijs: ligt aan de porties die je neemt

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest? Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal € 50,-) van het etentje vergoed.

Folia 01 | 13

Folia 03#1.indd 13

08-09-2008 17:34:12

achtergrond

Acta verbijt zich Door Eric van den Berg

Acta, het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, kampt al jaren met problemen. De kwaliteit van het onderwijs is er onder de maat, volgens Elsevier’s jaarlijkse onderwijsmonitor. Studenten moeten vechten voor een plekje in overvolle practicumzalen, meldde Folia vorig jaar al, en jonge docenten willen er steeds minder graag aan de bak, zo blijkt uit eigen onderzoek van de tandartsenacademie. De problemen op het instituut etteren al jaren voort, maar de tijd is nu aangebroken voor rigoureuze maatregelen. In een lijvig rapport dat deze zomer uitkwam, Durven Kiezen, worden de maatregelen uiteen gezet. Personeelsreducties, sluitingen van instituten en nevenvestigingen en bestuurlijke hervormingen moeten het instituut weer op de rails helpen. De Raad van Toezicht en de facultaire studentenraad zijn al akkoord. De facultaire ondernemingsraad laat goedkeuring afhangen van een goed sociaal plan voor eventuele ontslagen werknemers. Er dreigt een ﬁnanciële ramp op het instituut. Als het Acta op de huidige voet doorgaat is het eigen vermogen van twaalf miljoen euro er in 2013 volledig doorheen gejaagd. Om quitte te spelen moet het Acta maar liefst drie miljoen per jaar bezuinigen. En dat op een totaalbudget van ongeveer 35 miljoen euro per jaar. SLUITING

De geldsores is al jaren een sluimerend probleem, maar in januari kwam de volle omvang ervan pas goed aan het licht. Consultantsbureau Twynstra en Gudde, ingehuurd door Acta’s Raad van Toezicht (RvT), publiceerde toen de resultaten van een diepgravend onderzoek naar de gang van zaken op het instituut. Er bleek van alles mis. Behalve het dreigende miljoenentekort concludeerden de consultants in hun vernietigende rapport dat er een eilandjescultuur op het instituut heerste, dat afspraken niet werden nagekomen en dat men zich weinig aantrok van leidinggevenden. De RvT, het hoogste bestuursorgaan van het Acta, kon niet anders dan ingrijpen. Sinds het rapport verscheen ruimden twee directeuren en de decaan van het Acta al stilletjes het veld. Jaap Zwemmer werd aangesteld als interim-decaan en via Twynstra en Gudde werd een crisismanager binnengehaald die orde op zaken moest stellen. Het werd Rolf de Folter, die eerder al de bezem door het Amphia Ziekenhuis in Breda haalde. Aan zijn hulp hing een prijskaartje: bij zijn vorige aanstelling toucheerde De Folter in een jaar meer dan vier ton gemeenschapsgeld. Hoeveel hij ditmaal opstrijkt wil De Folter niet zeggen, maar hij ‘sluit niet uit’ dat zijn gage boven de Balkenende-norm uitkomt.

foto: Bob Bronshoff

Jarenlang liet men bij het Acta de boekhouding verslonzen. Nu raken zestien medewerkers wellicht hun baan kwijt. De zwaarste klappen vallen bij het onderwijs.

Tijdens een practicum op het Acta.

Onder leiding van De Folter werkte een aantal commissies de mogelijkheden tot bezuinigen verder uit in het rapport Durven Kiezen. Het meest ingrijpende voorstel is de ophefﬁng van weer een nevenvestiging. Na Den Haag, waar het Acta al eerder de stekker uit trok, moet nu in 2010 Almere of Hoorn volgen. De Folter zegt dat openblijven alleen mogelijk is als de vestigingen zelf met ‘een sluitend businessplan’ op tafel komen. Dat lijkt onwaarschijnlijk voor de al sinds hun oprichting verlies draaiende afdelingen. O N D E RW I J S K WA L I T E I T

In het personeelsbudget van het Acta zal ook gesneden moeten worden. Gedwongen ontslagen worden daarbij niet uitgesloten. ‘In het allerzwartste scenario betreft het zestien mensen’, aldus De Folter. Het merendeel van de klappen valt waarschijnlijk in de hoek van het ondersteunend personeel. Maar ook de aio’s krijgen het zwaar. De komende jaren zullen er ongeveer zes promotieplaatsen verdwijnen. Financieel gezien wordt het onderwijs het zwaarst getroffen. Deze sector moet meer dan een derde van de beoogde ‘kostenreducties’ ophoesten. Dat voorstel schiet veel studenten in het verkeerde keelgat. De onderwijskwaliteit staat immers al jaren onder druk. ‘Je zou denken dat ze er wat aan deden, maar de problemen worden eigenlijk alleen maar erger,’ zegt Fieke Gravesteijn, derdejaars tandheelkunde. Studenten menen al de eerste gevolgen te merken van een effectieve vacaturestop. De wegens ziekte afwezige docent van Gravesteijn werd bijvoorbeeld niet vervan-

gen vorig studiejaar. Een ander bekend probleem op het Acta: wie de moeilijke boortoetsen niet in een keer haalt moet buiten het curriculum verder oefenen. De voorzieningen daarvoor zijn echter beperkt. Oefenzalen zijn alleen drie avonden in de week voor recidivisten toegankelijk. ‘En er zit soms niet eens meer een echte docent om je te helpen tegenwoordig, alleen een masterstudent’, zegt Gwen Honnef. Collega-studente Xenia Brand zit in hetzelfde schuitje. Ze vindt het raar dat juist de mensen die het moeilijk hebben met het vak, zo weinig hulp krijgen. ‘Ik ben echt bang dat ik er nog anderhalf jaar mee bezig ben op deze manier’, aldus Brand. Volgens De Folter hoeven studenten zich geen zorgen te maken over hun onderwijs. ‘Dat is ons primaire proces en dat zullen we koesteren’, zegt hij. De Folter belooft nadrukkelijk dat er niet gesneden zal worden in het docentenbestand. ‘Zieke docenten worden ook gewoon vervangen’, aldus De Folter. De problemen die studenten ondervinden zijn volgens de crisismanager het gevolg van ‘organisatorisch gedoe’, en niet van een restrictiever aannamebeleid. Voor studenten zijn het weinig geruststellende woorden. In Durven Kiezen wordt immers ook aangekondigd dat er minder studenten en grotere werkgroepen komen. Gezien in het licht van de miljoenenbezuiniging die op de rol staat is het niet vreemd dat de belofte met argwaan wordt begroet. Gravesteijn: ‘Ik ben echt bang dat onze school op deze manier een reputatie krijgt – dat je straks hoort: “O, jij bent afgestudeerd in Amsterdam? Dan ben je maar een halve tandarts”.’ O

14 | Folia 03

Folia 03#1.indd 14

08-09-2008 17:34:13

onderweg

‘Ik had een vliegende start’ Door Nadine Böke

‘Eigenlijk trekken zowel de wetenschap als het bedrijfsleven me. Het project waar ik nu aan werk is wetenschappelijk, maar staat ook dicht bij de praktijk. Dat vind ik wel prettig. Toch moet ik zeggen dat ik het academische leven leuker vind dan ik had verwacht. Het is dynamischer dan het lijkt, afwisselender.’ Siert-Jan Vos (1983) is promovendus bij algemene economie, binnen de richting macro-economie. Zijn promotieonderzoek maakt deel uit van een project van pensioeninstituut Netspar. Vos: ‘Netspar is in 2005 opgericht. Het is een samenwerkingsverband van onder meer pensioenfondsen, universiteiten en de overheid. Er vindt veel overleg plaats tussen de verschillende deelnemers. Dat werkt erg goed. Er lopen op het moment zes grote projecten. Het project waar ik aan meewerk gaat over risicodeling van pensioenen. Wij kijken of het Nederlandse pensioenstelsel zodanig ingericht kan worden dat risico’s perfect verdeeld worden over werknemers en gepensioneerden. Die risico’s kunnen gebeurtenissen op de ﬁnanciële markten zijn, of veranderingen in de arbeidsproductiviteit, bijvoorbeeld door technologische vooruitgang. Op dit moment zijn zulke risico’s wel verdeeld, maar niet zo goed als zou kunnen. En internationaal is er de laatste jaren een trend om pensioenstelsels te hervormen, waarbij men iedereen wil laten opdraaien voor zijn eigen pensioen. Wij willen aantonen dat dit misschien niet zo’n goed idee is. Het klopt dat als iedereen zelf gaat sparen, dit op lange termijn tot hogere rendementen leidt. Maar wat als er een beurskrach komt? Dan kan het gebeuren dat sommige generaties een ruim pensioen krijgen en andere een heel krap pensioen. Willen we dat?’ Een van de leuke kanten van zijn promotieonderwerp vindt Vos dat pensioenen momenteel zowel nationaal

illustratie: Pascal Tieman, foto: Henk Thomas

Siert-Jan Vos doet sinds een jaar onderzoek naar risicodeling van pensioenen. De eerste aﬂevering in een serie portretten van promovendi.

zoveel economen met het politieke debat, dat slechte argumenten er al snel uitgeﬁlterd worden.’ LEESGROEP

Vos werkt pas negen maanden als aio maar heeft, met anderen uit zijn projectgroep, al een eerste artikel gepubliceerd. ‘Het is een theoretische paper, met een literatuuroverzicht waar we zelf nog iets aan hebben toegevoegd. We hebben een theoretisch model ontwor-

‘Als er een beurskrach komt, krijgen sommigen een heel krap pensioen’ als internationaal een hot issue zijn en vaak in het nieuws komen. Vos: ‘Het kost daardoor weinig moeite om aan mensen uit te leggen wat je aan het doen bent. En ik vind het erg leuk om te volgen hoe pensioenen in het nieuws zijn, of alle argumenten kloppen. Meestal klopt wat beweerd wordt aardig. Behalve als politici vanuit hun eigen agenda gaan spreken. Maar er bemoeien zich

pen waar verder nog geen data aan te pas zijn gekomen. Dat is iets wat we in ons vervolgonderzoek willen doen.’ Veel promovendi zijn in de eerste maand of maanden vooral bezig met inlezen in hun onderwerp. Maar Vos volgde voor hij aan de UvA kwam werken al een speciale masteropleiding van Netspar, met een stage. Hij is via een professor die daar lesgaf getipt over zijn hui-

dige baan. ‘Dankzij die master heb ik een redelijk vliegende start kunnen maken. Die eerste paper is dus af, een tweede is onderweg. Ik heb sinds ik hier begonnen ben nog een paar vakken gevolgd bij het Tinbergen Instituut. Maar ik ga vooral veel naar congressen, conferenties en seminars. We hebben hier op de afdeling ook een speciale leesgroep. Onder leiding van professor Den Haan komen we eens in de twee weken met een groep promovendi bij elkaar om een paper te lezen en te bespreken. Een van ons moet een presentatie over deze paper geven, en krijgt dan commentaar van de rest. Die bijeenkomsten vind ik erg nuttig, je leert er veel van. Uiteindelijk wil ik natuurlijk graag papers presenteren op conferenties. De feedback die je op zo’n conferentie krijgt kan de kwaliteit van je paper aardig verbeteren.’ Het promotietraject van Vos zal geen vier jaar duren, zoals gebruikelijk, maar drie. Vos: ‘Omdat ik ernaast geen les hoef te geven. Al ga ik dat waarschijnlijk wel doen, maar daar krijg ik dan extra tijd voor. Het project waar ik bij zit zal drie jaar lopen. Aan het eind komt er een boek met daarin zowel wetenschappelijke artikelen als beleidsadviezen. En dan hopen we natuurlijk dat pensioenaanbieders en ambtelijke instanties het op zullen pikken.’ O

Folia 03 | 15

Folia 03#1.indd 15

08-09-2008 17:34:18

Voor hĂ¨t onderzoeksbureau van Amsterdam is StudiJob Uitzendbureau op zoek naar gemotiveerde

Telefonisch EnquĂŞteurs (minimaal 8u per week) %F POEFS[PFLFO HBBO PWFS BDUVFMF FO NBBUTDIBQQFMJKLF POEFSXFSQFO [PBMT MFFGCBBSIFJE WFJMJHIFJE KPOHFSFO QPMJUJFL FO TQPSU JO EF TUBE "NTUFSEBN

OPEN HUIS

WOENSDAG 10 SEP, 12.00 - 14.00 UUR EN VRIJDAG 12 SEP, 16.00 - 18.00 UUR

Profiel: )#0 80 TUVEFOUFO XFSLUJKEFO WBO V V NJOJNBBM V QFS XFFL CFTDIJLCBBS [JKO UXFF EJFOTUFO WBO V HPFEF UFMFGPPOTUFN FO HPFEF CFIFFSTJOH WBO EF /FEFSMBOETF UBBM %F[F CJKCBBO JT JEFBBM PNEBU IFU HPFE UF DPNCJOFSFO JT NFU EF TUVEJF FO KF KF CFTDIJLCBBSIFJE XFLFMJKLT LVOU EPPSHFWFO

Amsterdam - Landlust Vraagprijs v.a. â&#x201A;Ź 165.000,- k.k. Sinds kort in de verkoop! Deze leuke appartementen zijn gelegen in de levendige omgeving van stadsdeel Bos en Lommer. In de nabije omgeving zijn vele winkels te vinden en is er een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer en via de uitvalswegen. Tevens zijn het Westerpark en het centrum op fietsafstand. De appartementen variĂŤren in grootte van 55 m2 t/m 80 m2. Inlichtingen kantoor Amsterdam: 020 - 520 95 80

#FO KJK PQ [PFL OBBS FFO MFVLF CJKCBBO FO IFC KF JOUFSFTTF JO XBU FS TQFFMU JO EF TUBE "NTUFSEBN /FFN EBO TOFM DPOUBDU PQ NFU "MFTTBOESB $IFDL WPPS BOEFSF WBDBUVSFT PO[F XFCTJUF XXX TUVEJKPC OM r 4UVEJ+PC JT HFPQFOE WBO VVS r 7PPS NFFS JOGPSNBUJF LVO KF PPL CFMMFO OBBS

AMSTERDAM AMSTERDAM-NOORD UTRECHT PURMEREND EDAM-VOLENDAM HOORN STEDE BROEC

EF Education First zoekt Sales Advisors EF Education is op zoek naar studenten die het Nederlandse team binnen ons Europese Call Center willen komken versterken. In de functie van Sales Advisor ben je verantwoordelijk voor het contacteren en adviseren van clienten en het promoten van onze internationale talenscholen. EF biedt: Q flexibele werktijden van maandag tot en met vrijdag Q een internationale werkomgeving Q een uitstekende locatie: naast het Amsterdam RAI station Q Goede verdiensten Interesse? Verstuur dan je CV en motiviatie naar esther.schuil@ef.com. Voor meer informatie kun je onze website raadplegen: www.ef.com Tevens zijn wij op zoek naar Franse, Spaanse, Italiaanse en Duitse agents.

First Choice Nederland is onderdeel van de wereldwijd meest toonaangevende reisorganisatie, TUI Travel PLC. First Choice wordt in Nederland vertegenwoordigd door de labels GoBest, Sunrise en KidsWorld. Wij zijn op zoek voor onze vestiging in Amsterdam naar

Studenten nu 50% korting op de Volkskrant + gratis 6 dvd-box Buurman & Buurman

Parttime Medewerkers voor onze clientservice afdeling (m/v). Ben jij een gemotiveerde rechtenstudent met analytisch inizcht, dan is dit de ideale bijbaan voor jou.

Ben je uitwonend en niet ouder dan 27 jaar, ga dan naar volkskrant.nl/studenten of sms VKBUURMAN naar 2002 (verplicht tot niets).

De werkzaamheden bestaan uit het ondersteunen van de clientservice afdeling. Jij gaat je voornamelijk bezig houden met het afhandelen van klachten. Wij bieden een flexibel dienstverband aan en uitstekende arbeidsvoorwaarden.

Studentenabonnement: per maand â&#x201A;Ź 12,50

Neem voor meer informatie per e-mail contact op met Rob van Dijk (rob@fcnl.nl).

Folia 03#1.indd 16

08-09-2008 17:34:19

aidsonderzoek

Condooms en ideologie Door Nadine Böke

Oeganda geldt als een succesverhaal op het gebied van hiv-preventie. Maar de grote vraag is waarom het preventiebeleid werkt. Zeker is dat ideologie er een grote rol in speelt.

SLIM

Het door Kinsman geschetste beeld van de opkomst en bewustwording van de aidsepidemie in Oeganda leest bijna als een spannend verhaal. Hij hield vele interviews met artsen, beleidsmedewerkers en burgers, en zij komen uitgebreid aan het woord. De epidemie begon in de tijd dat dictator Idi Amin buurland Tanzania binnenviel, gevolgd door een tegenaanval en een jarenlange burgeroorlog. In de grensregio’s stak een mysterieuze ziekte de kop op met als een van de symptomen dat degenen die eraan leden extreem vermagerden en daarna stierven. De lokale bevolking doopte de ziekte daarom ‘Slim’. Artsen wisten niet wat ze met de schijnbaar onbehandelbare aandoening aanmoesten. Langzaam maar zeker werd duidelijk dat de ziekte misschien werd veroorzaakt door het onlangs ontdekte hiv-virus. Maar dit stond bekend als een virus dat blanke, westerse, homoseksuele mannen besmette. De eerste artikelen die verschenen over de epidemie in Oeganda konden dan ook internationaal rekenen op kritiek. Een reviewer van het toonaangevende medisch-wetenschappelijke tijdschrift The Lancet beweerde zelfs dat het ‘een algemeen bekend feit is dat hiv niet overdraagbaar is van mannen op vrouwen’. In 1986 vocht de nu nog heersende Yoweri Museveni

zich een weg naar het presidentschap van Oeganda. In zijn guerrillaperiode was Museveni door meerdere provincies getrokken waar hele dorpen waren gedecimeerd door Slim, waarvan inmiddels toch vrij zeker was dat het aids was. Bovendien bleek een aanzienlijk deel van Museveni’s leger – dat hij nodig had om aan de macht te blijven – besmet te zijn met het hiv-virus. Hij besloot daarom als eerste Afrikaanse leider een open en actief beleid te voeren tegen aids. Die openheid kon Oeganda zich, in tegenstelling tot andere Oost-Afrikaanse landen, makkelijk veroorloven: het land kende geen noemenswaardig toerisme, zat door de burgeroorlog economisch totaal aan de grond en had dus weinig te verliezen met de erkenning van de aidsepidemie. Museveni’s beleid richtte zich aanvankelijk vooral op het promoten van seksuele onthouding en partnertrouw. Condoomgebruik paste cultureel gezien niet bij Oeganda en bovendien was er vanuit de katholieke kerk een sterke lobby tegen condooms. Pas in de jaren ’90, toen condoomgebruik werd bepleit door internationale organisaties en er grote subsidies binnen te halen waren, stemde Museveni in met campagnes om de bevolking vertrouwd te maken met condooms. Dit beleid had succes. De eerste jaren steeg het aantal mensen met hiv nog. Op het hoogtepunt van de epidemie in 1992 lag het percentage met hiv besmette burgers, afhankelijk van de provincie, tussen de 7 en 30 procent. Maar in 1996 was het percentage mensen met hiv teruggelopen naar 2 tot 15 procent in de zwaarst getroffen provincies. IDEOLOGIE

Waarom het beleid werkte, en of er een bepaald onderdeel was dat beter werkte dan een ander, is nooit goed onderzocht, zo toont Kinsman aan. De centrale stelling in zijn proefschrift is dan ook dat veel beleid op het gebied van aidspreventie helemaal niet evidencebased is, zoals de makers van dit beleid graag uitdragen. Kinsman laat zien hoe beleidmakers elkaar napraten en uit de schaarse onderzoeken en praktijkvoorbeelden van succesvolle hiv-preventie vooral die onderdelen pikken die ideologisch goed in hun straatje passen. Zo wordt er in het grote, internationale, door de VS opgezette aidsbestrijdingprogramma PEPFAR nadruk gelegd op seksuele onthouding en trouw en wordt het onderwerp condoomgebruik

gemeden. Maar het ‘wetenschappelijke bewijs’ op basis waarvan dit beleid zou zijn opgesteld, ontbreekt. In plaats daarvan is het beleid volgens Kinsman voortgekomen uit de ideologieën van de regeringBush. Aan de andere kant hebben ook degenen die beweren dat de epidemie in Oeganda dankzij condooms enigszins bedwongen werd en daarom condoomgebruik promoten, hier geen feitelijk bewijs voor. En het onderzoek waaraan Kinsman in 2000 meewerkte, waarin geen enkel effect van verschillende preventiestrategieën kon worden gemeten? Dit kwam waarschijnlijk doordat er eigenlijk een verkeerde onderzoekspopulatie was gekozen. De dorpelingen aan wie de wetenschappers vertelden dat seksuele onthouding, trouw of condoomgebruik hiv-besmetting kunnen voorkomen, kregen dat al jaren te horen via de campagnes van president Museveni. Het enige wat dus geconcludeerd kon worden, was dat extra aandacht voor dezelfde boodschappen niet leidde tot nog minder hiv-besmettingen. En dat de Ugandese regering vooral door moet gaan met het beleid dat het al voert. Maar welk onderdeel van de preventiestrategie het is dat werkt, blijft onduidelijk. O illustratie: Bas Kocken

Nelson Mandela imponeerde tijdens de internationale aidsconferentie van 2000 het publiek met zijn speech over de aanpak van het aidsprobleem in Afrika. Hij betoogde dat het tijd werd de stilte rondom dit onderwerp te doorbreken en een actief preventiebeleid te gaan voeren. Gedragswetenschapper John Kinsman hoorde de speech aan als gedelegeerde uit Oeganda. Dit land stond bekend als een van de grootste succesverhalen op het gebied van aidspreventie. Kinsman werkte voor een van de weinige gecontroleerde, groots opgezette onderzoeksprojecten die keken naar het effect van verschillende methodes van hiv-preventie. Uit dit onderzoek bleek echter dat de methodes die Mandela in zijn speech prees als effectief en bewezen – seksuele onthouding, trouw aan je partner, condoomgebruik en het opsporen en behandelen van geslachtziekten – helemaal niet leidden tot minder hiv-besmettingen in de bekeken regio’s. Hoe was dit mogelijk? En waarop baseerde Mandela zijn bewering van het tegendeel? Dit dilemma bracht Kinsman ertoe een promotieonderzoek te doen naar het aidsonderzoek en -beleid in Oeganda. Hij promoveerde op 4 september bij de Amsterdam School for Social Science Research op zijn proefschrift Pragmatic Choices: Research, Politics and AIDS Control in Oeganda.

Folia 03 | 17

Folia 03#1.indd 17

08-09-2008 17:34:20

K?< C8JK ;8PJ F= J?@J?D8I<= A N I N U P I A Q C O M M U N I T Y S WA L L O W E D B Y T H E S E A EEN

FILM

#2%! IS DE CULTURELE ORGANISATIE VAN DE 5V! EN (V! 4URFDRAAGSTERPAD 84 !MSTERDAM

DO SEPTEMBER

4HEATER -UZIEK

/PEN 0ODIUM

#ABARETIERS THEATERMAKERS EN MUZIKANTEN IN SPE VERTONEN HUN KUNNEN OP HET /PEN 0ODIUM VAN #2%! :ELF

P R O J E C T VA N JA N L O U T E R

OPTREDEN 3TUUR EEN EMAIL NAAR OPENPODIUM

CREA UVA NL 0LAATS #2%! -UZIEKZAAL 4OEGANG GRATIS 2ESER

VEREN NIET MOGELIJK

MA SEPTEMBER

#2%! 3TUDIUM 'ENERALE 3ERIE OVER .ATIONALISME

/VER DE BRONNEN VAN HET NATIONALE DENKEN

3PREKER *OEP ,EERSSEN HOOGLERAAR -ODERNE %UROPESE ,ETTERKUNDE 5V! )N DIT EERSTE COLLEGE VAN DE REEKS WORDEN DE NOTOIR VAGE BEGRIPPEN hNATIEv EN hNATIONALISMEv NADER BEPAALD 7AT IS DE OORSPRONG VAN HET HUIDIGE STATENSYSTEEM IN %UROPA EN HOE ONTSTAAN DE VERSCHILLENDE VORMEN VAN NATIONALISTISCH DENKEN /RGA NISATIE I S M (OME !CADEMY 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN +AARTEN VERKRIJGBAAR AAN DE BALIE VANAF UUR )NLICHTINGEN

DI SEPTEMBER

#2%! 3TUDIUM 'ENERALE I S M 3%3 6EILIGHEID VERSUS PRIVACY IN %UROPA

%UROPA WEET STEEDS MEER OVER ONS EN HANDELT NAAR DIE INFORMATIE UIT NAAM VAN ONZE VEILIGHEID -AAR ZIJN AL DIE MAATREGELEN ECHT NODIG %EN PANEL MET OA 3OPHIE IN T 6ELD %UROPARLEMENTARIĂ&#x2018;R $ !NNIEKE +RANENBERG

M8E8= 0 FBKF9<I

JOURNALISTE 6OLKSKRANT EN -ARA 7ESSELING 5V! GAAN OVER DEZE VRAGEN MET ELKAAR IN DEBAT 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN

@E ;< 9@FJ:FG<E

WO SEPTEMBER

0 E FM<D 9<I )''/ $ (' A8E L8I@ )''0 K ? < C 8 JK ; 8P J F = J ? @ J ? D 8 I < = K < E K F F E JK < C C @ E > @ E C G $ @ @ C8J G8CD8J&IFK K<I;8D

4HEATER

0)& 0ARTICOLARTE

$E STUDENTENKUNSTVERENIGING 0ARTICOLARTE BEGINT HET NIEUWE JAAR MET EEN OPEN PODIUM ,AAT JE VERRASSEN DOOR DE KUNSTEN VAN DE LEDEN OF DOE ZELF MEE +IJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW PARTICOLARTE NL 0LAATS #2%! w w w. t h e l a std a ys ofs h i s h m a ref. n l

4HEATER 4OEGANG 2ESERVEREN WWW PARTICOLARTE NL

W W W C R E A U V A N L Ambitieuze studenten die de afgelopen jaren bij Kriterion werkten maken nu carriĂ¨re bij

De Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF feliciteert:

â&#x20AC;Śmet het behalen van hun diploma! Het UAF steunt al 60 jaar hoger opgeleide vluchtelingen bij hun studie en werk in Nederland. Dit werk wordt mede mogelijk gemaakt door alle donateurs.

Donateurs bedankt! Giro 76300 (030) 252 08 35 www.uaf.nl

Folia 03#1.indd 18

design Tangerine, Rotterdam

Daniel â&#x20AC;&#x201C; Hasmik â&#x20AC;&#x201C; Lale â&#x20AC;&#x201C; Hellal â&#x20AC;&#x201C; Reza â&#x20AC;&#x201C; Lili â&#x20AC;&#x201C; Milana â&#x20AC;&#x201C; Nicola â&#x20AC;&#x201C; Sediqeh â&#x20AC;&#x201C; Ibrahim â&#x20AC;&#x201C; Elena â&#x20AC;&#x201C; Ernest â&#x20AC;&#x201C; Mile â&#x20AC;&#x201C; Hakop â&#x20AC;&#x201C; Enkhsaikhan â&#x20AC;&#x201C; Danyal â&#x20AC;&#x201C; Azizollah â&#x20AC;&#x201C;Rezvan â&#x20AC;&#x201C; Basir â&#x20AC;&#x201C; Said â&#x20AC;&#x201C;Nasir Arthur â&#x20AC;&#x201C; Zaroehi â&#x20AC;&#x201C; ToďŹ k â&#x20AC;&#x201C; Abu Bakarr â&#x20AC;&#x201C; Kisra â&#x20AC;&#x201C; Bagia â&#x20AC;&#x201C; Betul â&#x20AC;&#x201C; Zakaria â&#x20AC;&#x201C; Anita â&#x20AC;&#x201C; Adelain â&#x20AC;&#x201C; Irina â&#x20AC;&#x201C; Suzan â&#x20AC;&#x201C; Iona â&#x20AC;&#x201C; Olga â&#x20AC;&#x201C; Kazhal â&#x20AC;&#x201C; Sam â&#x20AC;&#x201C; Said â&#x20AC;&#x201C; Stefan â&#x20AC;&#x201C; Daniel â&#x20AC;&#x201C; Xaverine â&#x20AC;&#x201C; Petros â&#x20AC;&#x201C; Akil â&#x20AC;&#x201C; Mohammed â&#x20AC;&#x201C; Jana â&#x20AC;&#x201C; Ezechiel â&#x20AC;&#x201C; Fatemeh â&#x20AC;&#x201C; Silva â&#x20AC;&#x201C; Bobo â&#x20AC;&#x201C; Saber â&#x20AC;&#x201C; Natalia â&#x20AC;&#x201C; Moaddab â&#x20AC;&#x201C; Ahmad â&#x20AC;&#x201C; Eldar â&#x20AC;&#x201C; Hamed â&#x20AC;&#x201C; Said â&#x20AC;&#x201C; Hristina â&#x20AC;&#x201C; Rahi â&#x20AC;&#x201C; Monireh â&#x20AC;&#x201C; Sarah â&#x20AC;&#x201C; Kamaran â&#x20AC;&#x201C; Hayk â&#x20AC;&#x201C; Ferhad â&#x20AC;&#x201C; Fataneh â&#x20AC;&#x201C; Soslanbek â&#x20AC;&#x201C; Christian â&#x20AC;&#x201C; Alexandra â&#x20AC;&#x201C; Mahmood â&#x20AC;&#x201C; Philippe â&#x20AC;&#x201C; Olivier â&#x20AC;&#x201C; Therese â&#x20AC;&#x201C; Atefeh â&#x20AC;&#x201C; Taw Klu â&#x20AC;&#x201C; David â&#x20AC;&#x201C; Maryam â&#x20AC;&#x201C; Mohammad â&#x20AC;&#x201C; Maryam â&#x20AC;&#x201C; Mamoudou â&#x20AC;&#x201C; Mina â&#x20AC;&#x201C; Raber â&#x20AC;&#x201C; Eric â&#x20AC;&#x201C; Gayane â&#x20AC;&#x201C; Hongyan â&#x20AC;&#x201C; Aida â&#x20AC;&#x201C; Anna â&#x20AC;&#x201C; Bahram â&#x20AC;&#x201C; Dehran â&#x20AC;&#x201C; Georgette â&#x20AC;&#x201C; Ali â&#x20AC;&#x201C; Georgi â&#x20AC;&#x201C; Shirin â&#x20AC;&#x201C; Zaher â&#x20AC;&#x201C; Harouna â&#x20AC;&#x201C; Human â&#x20AC;&#x201C; Nara â&#x20AC;&#x201C; Moerad â&#x20AC;&#x201C; Cho Cui Yi â&#x20AC;&#x201C; Sasha â&#x20AC;&#x201C; Arezoo â&#x20AC;&#x201C; Cahide â&#x20AC;&#x201C; Atif â&#x20AC;&#x201C; Arsen â&#x20AC;&#x201C; Famil â&#x20AC;&#x201C; Abraham â&#x20AC;&#x201C; Masoeme â&#x20AC;&#x201C; Gurgun â&#x20AC;&#x201C; Jeanne â&#x20AC;&#x201C; Khin â&#x20AC;&#x201C; Irina â&#x20AC;&#x201C; Azad â&#x20AC;&#x201C; Linda â&#x20AC;&#x201C; Khalid â&#x20AC;&#x201C; Rahil â&#x20AC;&#x201C; Baro â&#x20AC;&#x201C; Samar â&#x20AC;&#x201C; Shinkai â&#x20AC;&#x201C; Ripsime â&#x20AC;&#x201C; Ara â&#x20AC;&#x201C; Gulsima â&#x20AC;&#x201C; Hamid â&#x20AC;&#x201C; Diba â&#x20AC;&#x201C; Willy â&#x20AC;&#x201C; Banaz â&#x20AC;&#x201C; Zamuda â&#x20AC;&#x201C; Samira â&#x20AC;&#x201C; Berivan â&#x20AC;&#x201C; Afaf â&#x20AC;&#x201C; Hovsep â&#x20AC;&#x201C; Helgah â&#x20AC;&#x201C; Seyed â&#x20AC;&#x201C; Serbez â&#x20AC;&#x201C; Nameer â&#x20AC;&#x201C; Shahram â&#x20AC;&#x201C; Rohaam â&#x20AC;&#x201C; Muhannad â&#x20AC;&#x201C; Hanin â&#x20AC;&#x201C; Said â&#x20AC;&#x201C; Shohreh â&#x20AC;&#x201C; Shukria â&#x20AC;&#x201C; Farshad â&#x20AC;&#x201C; Jean â&#x20AC;&#x201C; Jamila â&#x20AC;&#x201C; Mohamed â&#x20AC;&#x201C; Samia â&#x20AC;&#x201C; Nada â&#x20AC;&#x201C; Mir â&#x20AC;&#x201C; ShaďŹ â&#x20AC;&#x201C; Arash â&#x20AC;&#x201C; Manila â&#x20AC;&#x201C; Ghulam Farooq â&#x20AC;&#x201C; Yarib â&#x20AC;&#x201C; Wasim â&#x20AC;&#x201C; Azmy â&#x20AC;&#x201C; Daria â&#x20AC;&#x201C; Anahid â&#x20AC;&#x201C; Yuri â&#x20AC;&#x201C; Bruck â&#x20AC;&#x201C; Abrahim â&#x20AC;&#x201C; Ahmad Zaki â&#x20AC;&#x201C; Qadir â&#x20AC;&#x201C; Majed â&#x20AC;&#x201C; Amir â&#x20AC;&#x201C; Wahid Ahmad â&#x20AC;&#x201C; Jasmina â&#x20AC;&#x201C; Noor â&#x20AC;&#x201C; Mehrdokht â&#x20AC;&#x201C; Fahim â&#x20AC;&#x201C; Nasir â&#x20AC;&#x201C; Raichant â&#x20AC;&#x201C; Ellara â&#x20AC;&#x201C; Khalda â&#x20AC;&#x201C; Chavazs â&#x20AC;&#x201C; Aydin â&#x20AC;&#x201C; Anna â&#x20AC;&#x201C; Lahiba â&#x20AC;&#x201C; Deo â&#x20AC;&#x201C; Howida

student in aâ&#x20AC;&#x2122;dam organisatietalent horeca ervaring passie voor film

NU JIJ stuur je CV en een brief met je motivatie naar info@kriterion.nl en kom solliciteren bij filmtheater en cafĂŠ

Amsterdamse Filmnacht Amnesty Film Festival AT5 De Balie Filmfestspiele Berlin De Brakke Grond Filmfestival de Cannes Cinekid Cinema.nl Coolpolitics Endemol Fu Works IDFA Filmfocus Filmhelden Filmkrant Filmmuseum Happy Chaos Het Ketelhuis De Lux NFTA NOWHERE NRC Next Paradiso Patta Pluk de Nacht Rotterdam Film Festival SHORTS! Unheard Film Universal Pictures Volkskrant Filmredactie World Press Photo YUA

08-09-2008 17:34:27

foto’s: Bob Bronshoff

weekgast

Coyan Tromp (42) is opleidingscoördinator en docent bij Future Planet Studies, een nieuw traject van de bachelor bèta-gamma. Maandag 1 september 2008 Het is bijna zover: de countdown voor de launch van Future Planet Studies! Na anderhalf jaar plannen smeden, docenten enthousiasmeren en scholieren voorlichten, beginnen morgen ruim twintig gemotiveerde meiden en evenzoveel jongens aan dit nieuwe bachelorprogramma op het snijvlak van mens en aarde. Vanavond ben ik samen met een van de studenten, Arla, geïnterviewd door BNN-radio. Het gesprek ging over waar het bij Future Planet Studies nu om draait en waarom je zou kiezen voor deze interdisciplinaire studie. Gelukkig hoorden we pas achteraf dat er maar liefst zo’n 60.000 luisteraars waren.

Dinsdag 2 september 2008 Zo, de kop is eraf. Vanmiddag leidde professor Lucas Reijnders tijdens een interactieve sessie de themamodule ‘toekomstige uitdagingen, innovatieve oplossingen’ in. Centraal stond de vraag welke oplossingen er zijn voor het energievraagstuk en welke daarvan haalbaar zijn in Nederland. Na een proost op de ofﬁciële start van Future Planet Studies moesten medecoördinator Kenneth Rijsdijk en ik onze poging tot het bestellen van een pizza voortijdig afbreken. In plaats daarvan laafden wij ons aan een snelle vette hap bij de snackbar om ons daarna onverwijld en vrij onverveerd door de plenzende regen (inclusief de klassieker van de auto die langs mijn ﬂank

door een enorme plas racete en daarbij een zondvloed over mijn voorheen kokette jurkje spatte) naar de UB te begeven voor de gastlezing van professor Robbert Dijkgraaf. Ik ben trots op onze kersverse studenten, die volop vragen stelden en zich actief in de discussie mengden. Dat soort studenten tref je alleen in Amsterdam, nog speciﬁeker enkel op de UvA, wist Lucas Reijnders uit ervaring te vertellen.

Woensdag 3 september 2008 Rustig werken was er vanmorgen niet bij: het cohort FPS-ers had beslag gelegd op alle computerruimtes in de gang om de opdrachten voor de digitale bibliotheekles uit te voeren. In de middag was er een wervelend optreden van weercoryfee Erwin Kroll, die samen met een gedeputeerde van de provincie Noord-Holland de Klimaatprijs kwam introduceren. Eigenlijk moet ik het niet verder vertellen natuurlijk, maar studenten die innovatieve ideeën insturen gericht op het reduceren van CO2-uitstoot of het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering, kunnen maar liefst €50.000 winnen! Kroll is blij met de aandacht voor klimaatverandering, maar benadert deze liever van een positieve kant dan te denken in doemscenario’s. Om ons steentje bij te dragen aan de interdisciplinaire kennisuitwisseling, laten we als gift iedere gastspreker een keuze maken uit de waaier van recente, relevante boeken van de visionaire denkers die tijdens de speciale introductieweken aan het woord komen. De gedeputeerde pakte meteen Blikwisselingen van Robbert Dijkgraaf, en optimistische Erwin koos voor de nieuwste roman van Louise Fresco: De Utopisten.

Donderdag 4 september 2008 Er is hogere mozaïekkunde vereist om tot een mooie

balans te komen tussen de natuurwetenschappelijke en de sociaalwetenschappelijke componenten in het onderwijsprogramma. Zeker voor een superinterdisciplinaire module, zoals die van duurzame dynamiek, is een goede afstemming van de inbreng vanuit de verschillende vakgebieden cruciaal. Daarna met de tutoren Yuri Engelhardt en Jacintha Scheerder doorgesproken hoe we de les over mind mapping en redeneerschema’s voor het practicum argumentatie & communicatie gaan invullen. Nu snel door naar de bossen in Driebergen om een gastcollege wetenschapsﬁlosoﬁe te geven bij de master sociale interventie. Even de spieren ont(t)rekken uit de bèta-gamma-spagaat en een avondje lekker ‘relaxed’ alleen maar sociaalwetenschappelijk denken.

Vrijdag 5 september 2008 Vanmorgen het eerste practicum van Conceptueel Modelleren. Ik ben benieuwd in hoeverre de studenten erin geslaagd zijn om het betoog van Reijnders, Dijkgraaf of Kroll met behulp van een computerprogramma om te zetten in een conceptueel schema. Volgende week volgen nog lezingen van de professoren Kroonenberg (over de vraag of klimaatsverandering niet een fenomeen van alle tijden is); Grin (over de vraag hoe je innovaties kunt doorvoeren in een systeem als bijvoorbeeld de landbouw); Rademaker (over strategische toekomstverkenningen) en Fresco (over de verbondenheid tussen de klimaatverandering en het energievraagstuk). Ik kijk nu al uit naar de borrel na aﬂoop van het afsluitende college. Die borrel zal ik mij tegen die tijd best laten smaken. O Volgende week in Weekgast en op Folia.nl: rechtenstudente Malika el Mhassani over de ramadan.

Folia 03 | 19

Folia 03#1.indd 19

08-09-2008 17:34:29

De man die Wim Kok voor een Door Rob Hartgers

foto: Henk Thomas

Victor Lamme is op zoek naar het bewustzijn. En hij nam een kijkje in het brein van Ronald Plasterk.

Victor Lamme

Folia 03#1.indd 20

De ofﬁciële opening van het academische jaar is doorgaans een saaie gebeurtenis. Zo niet dit jaar. Hersenonderzoeker Victor Lamme vertelde over de verhouding tussen geest en brein. Ter illustratie had hij onderwijsminister Ronald Plasterk in een gespecialiseerde MRIscanner geschoven, om te achterhalen wat er nu écht omgaat in het hoofd van de politicus. De resultaten van dat experiment presenteerde Lamme in aanwezigheid van Plasterk in de Aula van de universiteit. Meest opvallende uitkomsten: Wim Kok roept bij de minister dezelfde gevoelens op als een haardroger of een paraplu, terwijl een afbeelding van Barack Obama groot enthousiasme teweegbrengt. Met een kroket of een bak friet doe je Plasterk meer plezier dan met kaviaar en sushi. Verder heeft de bewindspersoon, die ook verantwoordelijk is voor cultuur, geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde kunststroming. De oude meesters en de impressionisten zijn hem even lief. Pikantere onthullingen, zoals de emoties die medekabinetsleden bij Plasterk oproepen, bleven achterwege. ‘Dat leek een voorlichter van de UvA geen goed idee’, bekent Lamme. Het experiment waarvoor Plasterk zich zo sportief leende, was een bescheiden showcase van het soort wetenschap waar Lamme mee bezig is. Wat

hem vooral bezighoudt, zijn aard en werking van het bewustzijn. Door hersenactiviteit te meten wil Lamme meer inzicht krijgen in bewustwordingsprocessen. Vorige week werd bekend dat hij van de European Research Council 2,3 miljoen euro krijgt om zijn onderzoek uit te breiden. Met het geld worden twee extra post-docs en drie aio’s aangesteld. FLITSPAAL

Lamme’s onderzoek zet eeuwenoude psychologische en ﬁlosoﬁsche aannames over de werking van de geest op losse schroeven. In 2004 gaf hij zijn oratie de titel ‘Weg met de psychologie’. Geen loze provocatie, want het is hem menens: ‘Steeds meer psychologen gebruiken gegevens die verkregen zijn uit hersenonderzoek. Iedereen is er inmiddels wel van overtuigd dat je betere psychologie kunt bedrijven door in de hersenen te kijken. Helaas gebruiken veel psychologen hersenonderzoek slechts om hun theorieën te valideren. Ze dringen de psychologie op aan het brein. Ik denk dat je het andersom moet doen; kijk naar wat er in het brein gebeurt en probeer dat te vertalen naar het gedrag van mensen. Uiteindelijk zal de psychologie worden vervangen door de biologie, daarvan ben ik overtuigd. Wie over vijftig jaar naar de psycholoog gaat ligt in de

08-09-2008 17:34:36

Beelden uit de presentatie die Victor Lamme gaf tijdens de opening van het academisch jaar.

paraplu hield scanner, niet op de sofa. Dat is nog goedkoper ook.’ Door zich te concentreren op wat er in de hersenen gebeurt, hoopt Lamme tot een nieuwe deﬁnitie te komen van het begrip bewustzijn. De gebruikelijke tegenstelling tussen ‘bewuste’ en ‘onbewuste’ processen is volgens hem onjuist. We kunnen ook bewust handelen zonder dat we dat in de gaten hebben. Lamme: ‘Ik rijd met mijn auto vrijwel dagelijks langs een ﬂitspaal vlakbij mijn huis. Als ik die paal ben gepasseerd, vraag ik me af of ik nu wel of niet heb afgeremd tot vijftig kilometer per uur. Blijkbaar doe ik dat, want ik heb nog nooit een boete gekregen. Is dat nou bewust of onbewust? Achteraf is zoiets moeilijk vast te stellen. Er wordt veel visuele informatie verwerkt zonder dat je daar een bewuste ervaring bij hebt. Hoe kan dat? En waarom heb je op andere momenten een plaatje in je hoofd als je iets bewust waarneemt? Die vragen kun je niet beantwoorden door af te gaan op wat mensen daar zelf over denken of zeggen. Je kunt beter kijken naar wat er in het brein gebeurt. Ik wil in mijn onderzoek bewustwording van de buitenwereld loskoppelen van de rapportage daarover.’ Om uit te vinden hoe in de hersenen informatie wordt verwerkt, gebruikt Lamme technieken waarmee hersenactiviteit in kaart kan worden gebracht,

Folia 03#1.indd 21

zoals EEG en MRI. Met die laatste techniek kan tot op de millimeter nauwkeurig worden onderzocht welk gebied van de hersenen activiteit vertoont. PARTYDRUG

Centraal in Lamme’s deﬁnitie van bewustzijn staan ‘recurrente interacties’: contacten in de hersenen tussen visuele gebieden en motorgebieden. ‘Recurrente interacties zijn een voorwaarde voor bewustzijn’, stelt Lamme. ‘Dat heeft als voordeel dat we het bewustzijn kunnen onderscheiden van andere cognitieve processen zoals aandacht, taal en geheugen. Daarnaast kunnen we bewustzijn nu in verband brengen met speciﬁeke processen in het brein die samenhangen met leren. Bij iedere recurrente interactie treedt er synaptische plasticiteit op, wat betekent dat het brein iets leert. We denken dat leren en bewustzijn onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.’ Om zijn hypothese te testen, wil Lamme bij proefpersonen en proefdieren het lerende vermogen tijdelijk uitschakelen door ze stoffen toe te dienen die de synaptische plasticiteit onderdrukken. Dat kan onder meer met ketamine – ook populair als partydrug. Lamme: ‘Zo onderzoeken we of er een één op één relatie is tussen het hebben van een bewuste sen-

satie en recurrente interacties, en tussen het hebben van een bewuste sensatie en het optreden van synaptische plasticiteit. Met name voor dat laatste deel van het onderzoek ontvingen we de beurs van de European Research Council.’ Lamme besloot zijn presentatie over Plasterk met een ‘ﬁlosoﬁsche disclaimer’: ‘Dit was wat het brein van Plasterk vindt, niet wat Plasterk zelf vindt.’ Een grapje met een serieuze ondertoon. Volgens Lamme weten mensen vaak zelf niet wat er in hun hoofd omgaat: ‘De gedachten die mensen hebben over hun motieven zijn gebaseerd op hun eigen interpretatie van hun gedrag. Als je nadenkt over jezelf interpreteer je je gedrag net zoals een ander dat zou doen. Dat gedrag wordt aangestuurd door de grijze massa. Je komt meer te weten over de zielenroerselen van mensen met een hersenscan dan met een gesprek. Je bent de optelsom van alles wat er in je hoofd gebeurt, en dat is weer de optelsom van je genetica en je persoonlijke geschiedenis. Eigen wil bestaat niet.’ O Meer weten over neurowetenschap? Drie leestips van Victor Lamme: Christof Koch, The Quest for Consciousness Daniel C. Dennett, Kinds of Minds en Freedom Evolves

08-09-2008 17:34:39

annonces CULTUUR CREA zoekt programmeurs voor het maandelijkse Plug & Play Poppodium. Info www. crea.uva.nl bij ‘vacatures’. Keizersgrachtkerk - De leefregels die de basis vormen van joodse Thora, islamitische Koran en christelijke Bijbel noemt men wel de Tien Geboden. Het zijn de leefregels voor een humanistische samenleving. Hierover gaan de diensten in de Keizersgrachtkerk op 14 en 21 september. Van harte welkom! Keizersgracht 566 op zondag om 10.30 uur. Argentijnse Tango - Gratis proeﬂessen bij Rob & Inez! Ma. 15 en di. 16 sept. 19.00 uur. Hoge studentenkortingen! Locatie: Unidos, Stadhouderskade 160, A’dam. Info: www.rob-inez.com, 06-5138 1924. Meespelen in het Concertgebouw en muziekgebouw aan het IJ? Symfonisch Blaasorkest ATH is op zoek naar muzikanten die op niveau muziek willen maken. www.tramharmonie.nl Aankomende dichters met plankenkoorts en zonder rijmdwang gezocht!!!! Sla uw poëzieslag op di.av. 16 september en/of elke 3e dinsdag van de maand in eetcafé Festina Lente aan de Looiersgracht en win € 70. Voor inl./ aanm. zie www.cafefestinalente.nl of bel 020 320 1442. Uitgaan kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Beginners-

Annonces: Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor particulieren. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.Folia.nl Aanbieden: Aanbieden van Annonces kan via www.folia. nl – Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d. cursus start 15 september. www.skca.org, info@skca. org 11 september: Het 2e Zenobiacongres - Do.avond 11 sept. verzorgt de Lsg. Arabisch UvA, i.s.m. de Stichting Zenobia (i.o.) het 2e Zenobiacongres, dat geheel is gewijd aan de 3e eeuwse Zenobia, koningin van Palmyra. Aan de orde komt o.m. haar volgens de klassieke Europese en Arabische bronnen stormachtige leven, en haar nachleben als icoon van Arabische vrijheid. Toegang gratis - Borrel na. Tijd: 18.00-21.00 uur. Locatie: Doelenzaal, Universiteitsbibliotheek, Singel 425, A’dam. Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam

MEDEZEGGENSCHAP Ga jij naar de VN? Word dan jongerenvertegenwoordiger van de VN en misschien ga jij wel naar New York! Meld je aan voor 15 september via: www.dewereldvandevn.nl GroenLinks Amsterdam zoekt talent voor de stad! GroenLinks Amsterdam start eind 2008 een Studentenwerkgroep die zich zal buigen over politiek inhoudelijke onderwerpen, die relevant zijn voor GroenLinks en Amsterdam. Door het schrijven van wetenschappelijk onderbouwde notities zal een bijdrage worden geleverd aan inhoudelijke discussies binnen de partij en aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2010. We zijn op zoek naar enthousiaste getalenteerde studen-

Colofon Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020 – 5253981, Fax 020 – 5253980, redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nl Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne Rose Haverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker. Medewerkers: Jaron Beekes, Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Max Gortzak (correctie), Julie de Graaf, Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Paul Krediet, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Rogier Wind Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023 – 5714745, Fax 023 – 5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: € 46,90 per jaargang. Opgave: 020 – 525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of folia.nl

ten en pas afgestudeerden die deel willen nemen aan deze werkgroep. Mail voor meer informatie of deelname naar: groenlinks@raad. amsterdam.nl t.a.v. Femke Roosma.

STUDENTENBUITENLANDMANIFESTATIE Een goed begin is het halve werk. Een goede oriëntatie op je studie, stage of werk in het buitenland? Bezoek de zevende Buitenlandmanifestatie op woensdag 1 oktober 2008 van 12.00-16.00 uur in gebouw Leeuwenburg, Weesperzijde 190, naast het Amstelstation. Informatiestands van UvA, HvA, HES, Nufﬁc, internationale onderwijsinformatiecentra, ambassades, stagebemiddelingsbureaus, taleninstituten, etc. zijn aanwezig. www.uva-hva.nl/buitenlandmanifestatie

nu kun je je inschrijven voor Lacrosse en Pentjak silat. Check www.usc.uva.nl Prestatiegerichte krachttraining Van sept. t/m dec., door Tom Bruijnen (bondscoach Nationale gewichthefselectie). Di. en do. 17.00-18.30 uur. Check www.usc.uva.nl voor meer info. Let op: beperkt aantal plaatsen. Startdata cursussen - 15 sept.: Schermen (21.3023.00 uur) & Tai chi chuan (19.00-20.30 uur) - 19 sept.: Parachute springen & Beginnerscursus paardrijden bij H.O.R.S (19.00-20.00 uur) Info: www.usc.uva.nl Gratis inloopspreekuur Fysiotherapie Iedere ma. en wo. van 16.0017.00 uur, op het USC. Op afspraak, bel 301 3540.

VERDIENEN SPORT Sporten kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Ontdek de karateka in je. Beginnerscursus start 15 september. €40 voor 14 weken (studenten), 2x p.w., Palmstraat 13 A’dam. www.skca.org, info@skca. org, 618 2342. 18 sept. start de beginnerscursus karate voor vrouwen, open les op 11 sept. om 19.00 uur in Sporthal De Pijp, Lizzy Ansinghstraat 66. Aangepaste prijs voor studenten. Info op www.shuriryu.nl of tel. 06 2260 5845.

STUDENTENPASTORAAT vE90 Elke maandag van 19.0020.00 uur meditatie in de vE90, onder leiding van godsdienstﬁlosofe Annewieke Vroom. Adres: van Eeghenstraat 90. Zie: www. ve90.nl Op 15 september om 20.00 uur start in vE90 de wekelijkse cursus ‘De bijbel kan me nog meer vertellen’. Zie voor info en opgave: www. ve90.nl Op 15 september is om 17.00 uur in vE90 de opening van een tentoonstelling over ontwikkelinghulp op Madagaskar, met daarna een debat. Zie: www.ve90.nl

STUDENTEN SPORTCENTRUM USC Nieuwe sporten seizoen 2008-2009 Het USC heeft er een aantal nieuwe sporten bij! Vanaf

Gezocht, studente (meisje) die een gehandicapte vrouw (ms) van begin 40 in de avond wil helpen met handen spandiensten in de Da Costastraat in Oud-West. Ong. 1 avond p.w., tussen 17.00 en 22.00 uur. Je kunt daarnaast een boek lezen, tv kijken, ﬁlm kijken. Vanaf 21.00 uur de wijkverpleging helpen met het naar bed brengen. Je verdient er €35 mee. Er zijn ong. 5 andere studentes die hetzelfde werk doen. Reageren via renevdheijden@gmail.com of 06 5533 8133.

je van kinderen dan is dit het werk voor jou! Je zult gemiddeld 3 keer per week nodig zijn, overdag na school en/ of ‘s avonds. Wij willen je vragen om te koken en wat licht huishoudelijk werk te verrichten. Wij vinden het belangrijk dat je Nederlands spreekt, ondernemend en eerlijk bent. Als je geïnteresseerd bent willen we je vragen dat in een motivatie uitgebreid toe te lichten zodat we een duidelijk beeld van je kunnen krijgen. Wij zijn te bereiken op margot. ros@planet.nl Oppas gezocht: Wij zoeken een lieve oppas voor onze twee enthousiaste jongens (7 maanden en 3 jaar) voor de avonduren, gemiddeld 3 keer per maand, meestal in het weekend. We wonen in Amsterdam Noord, Buiksloterbreek. Geïnteresseerden kunnen mij mailen op diananuman@yahoo.com Wij zijn i.v.m. het vertrek van onze vaste oppas op zoek naar een nieuwe leuke en gezellige oppas voor onze twee kinderen (3 jaar en 7 mnd.). Wij wonen in OudWest. Geïnteresseerden kunnen mij mailen: sabinemeijerink@hotmail.com

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Bijverdienen kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Beginnerscursus start 15 september. www.skca.org, info@skca.org

Stichting Varkens in Nood zoekt slimme student (liefst economie of bedrijfskunde) met hands-on mentaliteit en doorzettingsvermogen voor onderzoeks- en administratieve werkzaamheden en het meewerken aan campagnes. Goede beloning en doorgroeimogelijkheden! Reacties naar michiel@varkensinnood.nl

Welke humoristische student wil mij helpen m.n. wiskunde B examen te halen. Ik zit in 6 VWO. Door mijn handicap, geen coördinatievermogen, kan ik niet zelfstandig schrijven of praten. Daar heb ik een facilitator voor nodig en voor de ADL ook. Dit wordt je geleerd. PGB, €15/uur in Almere Buiten. Min. 10 uur p/w. Info grooff1@hotmail.com zie www.thiandigrooff.nl

Weet jij waar je vanavond slaapt? Voor zo’n 600 dak- en thuisloze jongeren in A’dam is een slaapplek niet vanzelfsprekend. Ben je tussen de 17 en 30 jaar oud en heb jij het lef een kijkje te nemen in de wereld van dak- en thuisloze jongeren? Meld je aan en kom 23 september naar de infoavond om meer te horen over het leukste vrijwilligerswerk in Amsterdam! Check www.donboscojonathan.nl

Wij zijn een leuk gezin uit Amsterdam Oud-West en zijn op zoek naar een gezinsverzorgster voor onze 2 kinderen van 4 en 6 jaar. Wij zoeken hulp want als freelancers (producent en actrice), komen onze agenda’s nog wel eens in de knoop. Ben je enthousiast, actief, zeer ﬂexibel, betrouwbaar en hou

Productie-assistent (stage) gezocht voor event Winter Camp 09 voor de periode van oktober of november 08 t/m april 09, tegen stagevergoeding bij Institute of Network Cultures. Meer informatie vind je op: http://networkcultures.org/wpmu/weblog/ of stuur een mail naar margreet@networkcultures.org

FIAN-Nederland (FoodFirst Information & Action Network) zoekt vrijwilligers die willen helpen de bewustwording en betrokkenheid in Nederland omtrent het Mensenrecht op Voedsel te verhogen. Wil je je twee keer per maand inzetten voor een wereld zonder honger? Stuur een e-mail naar: j.quiton@ ﬁan-nederland.nl. www.ﬁan-nederland.nl

WONEN Gezin met twee kleine meiden zoekt wegens vertraging oplevering nieuwbouwhuis tijdelijke woonruimte (huur) in A’dam, bij voorkeur Watergraafsmeer, anders in de buurt zoals Oost, Diemen of Zeeburg, vanaf 1 december of 1 november. 663 4870 of la.frontera@planet.nl of liliana.jauregui@iucn.nl Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. van stoep tot stoep € 35. ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco:06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl

DIVERSEN Understanding massacre? Exploring the genocidal process - Lezing op 11 september door professor Jacques Sémelin. Het Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies bestaat 5 jaar en ter ere daarvan geeft Jacques Sémelin op donderdag 11 september een lezing. Sémelin heeft onlangs the Online Encyclopedia of Mass Violence gelanceerd (www.massviolence.org). Co-referent is Abram de Swaan. Toegang gratis - borrel na. Tijd: 16.00 uur. Locatie: Aula, Singel 411. Aanmelden bij: m.van.kessel@niod.knaw.nl V•V•A•O-vrouwenvereniging-hoogopgeleidnetwerk-contacteninternationaal-V•V•A•O-zie: www.vvao.nl Volkskrant-DIA Scriptieprijs 2008 - Scriptie geschreven over een Duits thema? Doe mee met de scriptieprijs en win €1.500 en een week met een Volkskrant-correspondent in Brussel, Berlijn of Washington/New York. Meer informatie: www.duitslandweb.nl De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Info: tel. 566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl

22 | Folia 03

Ann 03 folia.indd 22

08-09-2008 17:42:14

roem

Einstein Door Dirk Wolthekker

‘Ik ben blij dat ik mijn UvA-studies niet heb afgemaakt. Ik heb rechten, Nederlands en psychologie gestudeerd, maar die studies vond ik te algemeen om er echt door gefascineerd te raken. Mijn UvA-tijd was een lamlendige, dramatische periode. Ik liet me niet helpen en als ik af en toe eens een hoog cijfer haalde, werd het gevoel van halfslachtigheid alleen maar erger. Dan doemde er een toekomst op waarin ik iets met een studie zou moeten doen. Dat leek me helemaal triest. Ik heb geen enkele vriend overgehouden aan de UvA. Dat zegt misschien wel genoeg. Het zijn eigenlijk geen slechte herinneringen die ik aan die tijd heb, maar hij is gewoon vervaagd, weggedreven uit mijn leven.’ Daniël Samkalden (1979) – ‘Ik ben zanger, acteur, liedjesschrijver, het maakt mij niet uit, ik hoereer graag met allerlei genres’ – is bezig met het schrijven van een nieuwe voorstelling. ‘Waar die over gaat, kan ik niet zeggen. Een echte rode draad hebben mijn voorstellingen nog niet, want ik ben te kort bezig in dit vak om mijn oeuvre nu al te kunnen evalueren. Laat ik zeggen: het zal een voorstelling worden die dicht bij mezelf staat. Ik presteer goed onder druk en de première vindt half december plaats in Bellevue, dus ik moet schrijven. Kunst is chaos en chaos maken is wat ik doe en waarin ik goed ben. Schrijven bestaat uit het beteugelen van gevoel, dingen op een heldere manier op de juiste plaats zetten. Het gaat daarnaast altijd over onvermogen en verlies, over zaken die je niet kunt verwerken. De chaos van de kunst staat diametraal tegenover de wetenschap. Die probeert juist te ontrafelen. Maar dat zit er bij mij niet in. Ik zou graag een genie als Einstein willen zijn. Die probeerde door deductie te komen tot een objectieve waarheid, maar ik ben gebonden aan de subjectieve, chaotische kunst, dat is mijn lot. Wetenschap heb ik heel hoog zitten, daarom vond ik dat ik na de middelbare school moest gaan studeren. Aangezien ik toen al van schrijven hield, begon ik met Nederlands. Maar daar moest ik opeens duizend bladzijden per week bestuderen. De romantiek was

foto: Bob Bronshoff

Kleinkunstenaar en singer-songwriter Daniël Samkalden vindt dat je nooit genoeg kunt studeren, maar aan de UvA kon hij zijn draai niet vinden.

ver te zoeken en ik liep na een paar maanden al zo ver achter dat ik het voor gezien hield. Ik dacht: psychologie, dat is het. Het verklaren van de dingen had me altijd al beziggehouden, ik was op zoek naar de logica van mijzelf. Drie jaar heb ik het volgehouden en toen had ik mijn propedeuse nog steeds niet. Werkgroepen, referaten, het was allemaal te vrijblijvend, en als ik niet gedwongen word, onttrek ik me aan dingen. Dat kon op de UvA te gemakkelijk. Door die vrijblijvendheid kon ik me niet hechten aan medestudenten. Mijn verzet en rebelsheid bleven. De studie voelde te veel als “moeten” en dat werkt bij mij averechts. Ik kon ook vaak niet instromen bij een vak, omdat ik niet aan de ingangseis had voldaan. Op een gegeven moment had

ik daardoor tijd over, dus toen begon ik aan een trimestertje rechten. Maar toen was het geloof van mijn ouders in mij al weg en kreeg ik geen geld meer. Van de universitaire periode in mijn leven heb ik inhoudelijk niets meegekregen, maar wel de wetenschap dat als ik ergens niets voor voel, ik het ook niet doe. Dat vind ik prima, want er belanden te veel mensen per ongeluk in een vak waar ze inhoudelijk niets mee hebben. Wat dat betreft kwam ik op de kleinkunstacademie in een wereld waar ik wel op mijn plek was. Ik heb nooit echt dromen gehad, maar toen kwam ik eindelijk terecht in wat ik altijd al wilde: bezig zijn met de dingen die mij bezighouden, dingen doen die ik wilde. In dat opzicht ben ik een echt Montessori-kind.’ O

Folia 03 | 23

Folia 03#1.indd 23

08-09-2008 17:34:40

dijkgraaf & fresco

Zweeds kruiswoordraadsel

Koken in de porseleinkast Deze dagen wordt er stevig gezondigd tegen de goede smaak. Een leger eerstejaars zet niet alleen de eerste stappen in de collegezaal, maar ook in de culinaire wereld – een primitief rijk, voornamelijk bevolkt met spaghetti, paprika en gehakt, waar koning Ketchup en koningin Ketjap de scepter zwaaien. Maar koken is één ding, opeten een tweede. Ik kan mij nog goed de maaltijd herinneren die een studiegenoot op een butagasstelletje in zijn minuscule keukentje bereidde. Goddank had ik al gegeten! Hoofdbestanddelen waren een ei en een blik erwten. Alles werd zorgvuldig in een Hema-koekenpannetje in walmende margarine aangebakken. Toen de troosteloze hap uiteindelijk in een plas onduidelijke vloeistof op zijn bord lag, zuchtte mijn vriend diep, liep met het bord naar de prullenbak, bestudeerde de geelgroene compositie nog eens aandachtig, aarzelde een lange minuut, en liet toen het geheel met een vette plop zó in de vuilniszak glijden. Deze shortcut van het maag-darmkanaal scheelde een hoop indigestie en afwassen. Mijn eerste stappen op het culinaire pad vonden plaats in een porseleinkast, te weten het met oud-Hollands antiek ingerichte arbeidershuisje dat een andere studievriend bewoonde. Het huisje was van zijn oma, die tijdelijk in een verzorgingshuis verbleef, en stond vol met aardewerken poppetjes, sanseveria’s in goudkoperen potten en massief eikenhouten meubels bedekt met gehaakte kleedjes. Niet de gemakkelijkste omgeving voor een stel balorige achttienjarigen. De huishouding werd dan ook met gezonde achterdocht in de gaten gehouden door tante Tini, de zus van oma, ongeveer één meter lang, die in een identiek kabouterhuisje aan de overkant woonde. Tante Tini had één regel, vast nog afkomstig uit de crisisjaren: eten gooi je nooit, maar dan ook nooit weg. Hoe onsmakelijk het ook is. Die huisregel maakte het koken niet gemakkelijker. Zo herinner ik me onze poging een soort schol Picasso te bereiden. Stukken ondefinieerbare visfilet en banaan werden in dik beslag gedoopt en in een enorme plas olie gebakken. De drabberige gele hompen dreven in een diepe vetlaag op onze borden. Opeten was duidelijk geen optie. Maar weggooien ook niet. We moesten een list bedenken. Uiteindelijk leegden we alle pakken melk en vla die in de koelkast stonden, en propten die vervolgens vol met het mengsel van vis en banaan. De gevulde melkkartonnen werden onderin de vuilniszak verstopt. Zo waren we tante Tini toch maar mooi te slim af! Toen we de volgende dag uit college aan kwamen fietsen, stond tante Tini voor de deur te wachten. Naast haar stonden de zes melkpakken.

WIN: De bètacanon De bètacanon is hét boek dat iedereen, alfa of bèta, in huis moet hebben. Er worden vijftig kernbegrippen uit de natuurwetenschappen in behandeld, variërend van Einstein tot de koolzuurcyclus, van formules tot de oerknal. In de vorm van korte opstellen krijg je een kernachtig antwoord op de vraag wat je van een bepaald onderwerp moet onthouden en waarom. Folia geeft vijf van deze rijk geïllustreerde boeken weg. Je moet daarvoor wel drie vragen beantwoorden. Kijk op www.folia.nl

Robbert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar mathematische fysica.

Folia 03#1.indd 24

08-09-2008 17:50:54