Folia 04.indd

Wansbeek

Ramadan

Vidi-beurs

Wilders

Hekel aan het Maagdenhuis

Malika el Mhassani

Zes ton is peanuts

Tijd voor een tegengeluid?

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 19-08-2008

Nummer 04

Dansende docent Folia 04.indd 1

15-09-2008 18:34:32

Studentenzaken #2%! IS DE CULTURELE ORGANISATIE VAN DE 5V! EN (V!

BUITENLANDMANIFESTATIE UVA-HVA Woensdag 1 oktober 2008 van 12.00 - 16.00 uur.

Gebouw De Leeuwenburg, Weesperzijde 190 (naast het Amstelstation).

Wil je je oriĂŤnteren op een periode in het buitenland tijdens je studie, kom dan naar de Buitenlandmanifestatie UvA-HvA. Op de grote informatiemarkt vind je alle bureaus buitenland van zowel faculteiten als het centrale Bureau Internationale Studentenzaken (BIS).

Je kunt sessies volgen over studeren en stage lopen in het buitenland, maar ook over internationale loopbanen. Tijdens de Students meet Students bijeenkomst kun je studenten die naar het buitenland zijn geweest bevragen op hun ervaringen. En er zijn specialisten aanwezig op het gebied van financiĂŤn en beurzen, studieplannen, loopbaanadviezen, samenstellen dossier, etc.

Aanmelden is niet nodig. Meer informatie en het programma vind je op: www.uva-hva.nl/buitenlandmanifestatie. Heb je nog vragen mail dan naar: h.l.vandersteege@uva.nl. Tot ziens op 1 oktober!

4URFDRAAGSTERPAD 84 !MSTERDAM

WO SEPTEMBER

4HEATER

0)& 0ARTICOLARTE

$E STUDENTENKUNSTVERENIGING 0ARTICOLARTE BEGINT HET NIEUWE JAAR MET EEN OPEN PODIUM ,AAT JE VERRASSEN DOOR DE KUNSTEN VAN DE LEDEN OF DOE ZELF MEE +IJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW PARTICOLARTE NL 0LAATS #2%!

4HEATER 4OEGANG 2ESERVEREN WWW PARTICOLARTE NL

MA SEPTEMBER

#2%! 3TUDIUM 'ENERALE 3ERIE OVER .ATIONALISME

(ET .APOLEON EFFECT DE GEBOORTE VAN HET NATIONALISME

3PREKER *OEP ,EERSSEN HOOGLERAAR -ODERNE %UROPESE ,ETTERKUNDE 5V! (ET EIGENLIJKE NATIONALISME WERD GEBOREN UIT DE ONTGOOCHELING VAN DE 2OMANTICI (OEWEL ZE EERST IN DE &RANSE 2EVOLUTIE EEN BELOFTE VAN DE MOCRATISCHE ZELFBESCHIKKING HADDEN GEZIEN RAAKTEN ZE VERVOLGENS ONTZET OVER DE TYRANNIEKE REORGANISATIEDRIFT

TRAINING: IN DE PUT, UIT DE PUT

VAN .APOLEON $E TOT KEIZER GEKROONDE .APOLEON SCHAFTE OVERAL NATIONALE TRADITIES AF EN ONTKETENDE DAARMEE

Regelmatig melden zich bij Bureau Studentenpsychologen studenten die al langere tijd of bij periodes ‘niet goed in hun vel zitten’, weinig energie hebben, zich rot of lusteloos voelen. Bijna altijd is de student ontevreden over zichzelf, door te weinig ‘scoren’ kan je gaan denken dat je een ‘looser’ bent, door weinig actief te zijn kan je gaan denken dat je saai bent. Deze weinig helpende gedachten leiden tot nog meer passiviteit. Herken je dit?

Binnenkort start de training ‘In de put, uit de put’, waarin je beter zicht krijgt op je klachten en leert je om actiever te worden en te blijven en storende negatieve denkpatronen te doorbreken. En we besteden aandacht aan ontspanning en beter voor jezelf opkomen.

De training start dit najaar (12 bijeenkomsten verspreid over drie maanden). Telefonisch aanmelden van ma - vr tussen 10.30 - 12.30 uur via tel. 020-525 2599. In een oriĂŤnterend gesprek ga je samen met de studentenpsycholoog na of deze groep geschikt voor je is.

EEN NATIONALISTISCHE BACKLASH /RGANISATIE I S M (OME !CADEMY 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN +AARTEN VERKRIJGBAAR AAN DE BALIE VANAF UUR

DO SEPTEMBER

-UZIEK

#2%! #LASSICAL -USIC #LUB

%EN PODIUM VOOR INFORMELE KAMERMUZIEKCONCERTEN WAARBIJ MUSICI DE GELEGENHEID KRIJGEN IN HET OPENBAAR OP TE TREDEN :ELF OPTREDEN 3TUUR EEN E MAIL NAAR #CMC

CREA UVA NL 0LAATS #2%! -UZIEKZAAL 4OEGANG GRATIS

2ESERVEREN NIET MOGELIJK

NAJAAR

#URSUSSEN NAJAAR

#2%! #URSUSSEN NAJAAR $E CURSUSSEN IN HET NAJAAR VAN GAAN EIND SEPTEMBER VAN START *E KUNT JE NU NOG INSCHRIJVEN $US KIJK OP HET UITGEBREIDE CURSUSAANBOD OP WWW CREA UVA NL EN SCHRIJF JE IN VOORDAT HET TE LAAT IS 6OL VOL

Studentenzaken is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

W W W C R E A U V A N L

www.uva.nl/studentenzaken

KAN JIJ ALS MEDISCH SPECIALIST DE LANDMACHT AAN? De landmacht biedt een volledige eersteen tweedelijnszorg. Maar soms zijn je blote handen je enige instrumenten, dat vereist creativiteit. Tevens moet je kunnen werken onder spanning, in een multidisciplinair team, onder wisselende omstandigheden.

Folia 04.indd 2

Momenteel zijn we speciÂżek op zoek naar artsen, apothekers en tandartsen.

Ben jij die (bijna) afgestudeerde specialist en wil je meer informatie?

Stuur dan een e-mail naar specialisten@koninklijkelandmacht.nl.

Voorlichtingsdag artsen Op dinsdag 14 oktober is er een speciale voorlichtingsdag voor artsen. Meld je aan via specialisten@koninklijkelandmacht.nl.

Je ontvangt dan een informatiepakket en het dagprogramma.

15-09-2008 18:34:35

inhoud

Oud

Zien en overwinnen Jonge onderzoekers kunnen bij NWO een Vidi-subsidie aanvragen. Van de 83 gelukkigen die gezamenlijk 50 miljoen euro mogen besteden, werken er acht aan de UvA. Vier van hen vertellen wat ze met het geld gaan doen op blz. 20

Nieuws

8BOTCFFL

3BNBEBO

7JEJ CFVST

8JMEFST

Hekel aan het Maagdenhuis

Malika el Mhassani

Zes ton is peanuts

Tijd voor een tegengeluid?

Verbouwing bij Sorbon: komkommer en kwel ...................................... blz. 4

Opinie Geert Wilders bedoelt het goed ........................ blz. 8

8FFLCMBE WPPS EF 6OJWFSTJUFJU WBO "NTUFSEBN +BBSHBOH

/VNNFS

Decaan FEB Tom Wansbeek deed zeven jaar over zijn studie ..............................................blz. 10

Multatuli Proefschrift over een moeilijke man ................blz. 14 %BOTFOEF EPDFOU

Russen Georgische Marine Berishvili over het conflict in Zuid-OssetiĂŤ ...................... blz.15

Buikdansdoctor Kaouthar Darmoni: ‘Laat je lichaam spreken’ ................................ blz.17

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, Weekgast 19, Annonces/Promoties/Colofon 22, Roem 23, Prijsvraag/Dijkgraaf & Fresco/Spekkie Big 24

Cover: Kaouthar Darmoni, foto Fred van Diem.

Ik kom nou niet bepaald uit wat je noemt een wetenschappelijke familie. Mijn ouders kennen elkaar van de hogere hotelschool en slechts een van drie broers heeft de universiteit daadwerkelijk afgemaakt. Aan de VU nog wel, dus dat telt eigenlijk niet. Mijn eigen ‘carrière’ kwam na een jaar of twintig met horten en stoten op gang. Ik was een zogenaamde stapelaar en na vijf jaar over de mavo te hebben gedaan – dat kan! – deed ik achtereenvolgens mbo, hbo en belandde ik in de collegebanken van de UvA. Dat ging wonderwel niet eens zo heel belabberd en ĂŠĂŠn maal heeft mijn begeleider bij orthopedagogiek zelfs het woord promoveren in de mond genomen. Toen ik niet meteen op zijn ‘aanzoek’ reageerde, zag hij waarschijnlijk ook in dat ik niet bepaald in de wieg ben gelegd voor een wetenschappelijke carrière en is hij er nooit meer op terug gekomen. Weg kans om me onsterfelijk te maken in eigen familie. Mede daarom was ik verheugd met een artikel in het tijdschrift Neurobiology of Aging van Gert Holstege van de RUG, over een inmiddels overleden familielid van me. Holstege is een neuro-anatoom en werd in 2001 gebeld door mijn tante.

Nou lijkt dat niet meteen wereldnieuws, ware het niet dat het een telefoontje was van Hendrikje van Andel Schipper die toen – we schrijven 2001 – honderd en tien jaar oud was. In onze familie stond ze bekend als tante Hennie en in 2001 was ze de oudste vrouw van Nederland. Tante Hennie belde Holstege om te vragen of hij, indien zij haar lichaam na haar dood ter beschikking wilde stellen, interesse had. Een retorische vraag natuurlijk. Tussen 2001 en 2005 – het jaar dat ze als oudste persoon ter wereld stierf – onderwierp Holstege mijn tante aan verschillende hersentestjes. Toen al bleek dat haar hersenen prima in orde waren en volgens het stuk in Neurobiology of Aging functioneerden haar hersenen als die van iemand tussen zestig en tachtig jaar.

Uiteindelijke conclusie van Holstege’s onderzoek is dat extreem oud worden geen directe invloed heeft op de fysiologie van de hersenen; een bevinding die zonder mijn tante niet getrokken kon worden. Tot slot nog een kleine onthulling. Toen Hennie acht jaar oud was lag ze ziek op bed en kwam de Drentse dorpsarts. Hij voelde aan haar hoofd, knikte meewarig en sprak de legendarische woorden: ‘Dit meisje is geen blievertje’.

‘Tante Hennie vroeg Holstege of hij interesse had in haar lichaam’

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Folia 04 | 3

Folia 04.indd 3

15-09-2008 18:34:36

kort

nieuws

Een buis van 27 kilometer

OV-kaart

>Zevenduizend wetenschappers uit meer dan tachtig landen zullen met behulp van de deeltjesversneller natuurkundige experimenten uitvoeren. >De launch van de LHD was zo sensationeel dat zelfs roddelblad Privé er op afkwam.

Studentenblad foto: CERN

Op tien september vond het natuurkundige evenement van het jaar plaats: de start van de Large Hadron Collider (LHD), de grootste deeltjesversneller ter wereld.

De komende jaren zullen zo’n zevenduizend wetenschappers uit meer dan tachtig landen met behulp van deze deeltjesversneller natuurkundige experimenten uitvoeren. Zij gaan werken in Cern, het Europese centrum voor deeltjesonderzoek te Genève. Vanuit Nederland nemen tientallen onderzoekers van het Nikhef, het kernfysica-instituut waarbij ook de UvA betrokken is, deel aan de projecten.

De LHC bestaat uit een ring van 27 kilometer lang die deels in Frankrijk en deels in Zwitserland ligt. In de versneller worden met uitermate hoge snelheid protonen op elkaar af geschoten, die als ze botsen uiteenspatten in een heel scala aan subdeeltjes. De wetenschappers hopen met hun experimenten meer te weten te komen over hoe ons heelal op het meest basale niveau in elkaar zit. De komende paar jaar zijn de ogen met name gericht op het vinden van het zogenoemde Higgs-boson, een elementair deeltje dat andere deeltjes hun massa zou moeten geven maar dat tot nu toe nooit is waargenomen.

In het Nikhef vond een persconferentie plaats waarbij via een live verbinding contact zou zijn met het controlecentrum in Genève. Helaas liet de techniek het enigs-

Vanaf dit najaar kunnen afgestudeerden tegen een aantrekkelijke prijs een jaar lang met trein, bus of metro reizen.

Minister Eurlings van verkeer en waterstaat kondigde afgelopen week de komst aan van een ov-kaart voor het spoor voor afgestudeerden van universiteiten, hogescholen én mbo-opleidingen. Zij moeten nu na het behalen van hun diploma hun ov-kaart, waarmee ze gratis kunnen reizen, inleveren. Eurlings wil niet zeggen op wat voor voordeel de ex-studenten kunnen rekenen. Gratis reizen is er in ieder geval niet meer bij. ‘Maar ze krijgen een aantrekkelijk aanbod’, liet hij afgelopen week weten. (DW)

Aan het werk in de buis van de deeltjesversneller

zins afweten: wereldwijd was er zo veel belangstelling voor het evenement dat allerlei communicatielijnen overbezet waren. De grote belangstelling was ook te zien aan de diversiteit van de naar het Nikhef gekomen pers: er waren niet alleen journalisten van wetenschapsbladen aanwezig, maar ook van media als het Jeugdjournaal en Privé. Live videobeelden kregen zij niet te zien, maar uiteindelijk lukte het wel om met een laptop via Skype verbinding te krijgen met een onderzoeker in het controlecentrum. Zo kon het applaus in Genève toch worden gehoord op het moment dat de eerste protonenbundel een

volledig rondje had afgelegd. In de aanloop naar de start van de deeltjesversneller zijn er diverse rechtszaken geweest om de start te voorkomen: er zou namelijk kans bestaan dat er bij de experimenten zwarte gaten worden gevormd die de aardbol kunnen opslokken. Op de persconferentie werd duidelijk gemaakt dat dit onzin is.

‘De energie waarmee straks in de versneller twee protonen op elkaar botsen, staat gelijk aan de kinetische energie van een vliegende mug’, zei Frank Linde, directeur van het Nikhef. Dat mag dan veel zijn voor een proton, in absolute zin is het dus heel weinig. (NB)

Verbouwing mensa’s loopt in het honderd >De verbouwing van de mensa’s loopt achter op schema. >Wie de schuldige is, is nog onduidelijk.

‘Sorbon en de UvA bouwen samen aan de toekomst’, staat er op de website van UvA-cateraar Sorbon. Begin juli begon de verbouwing van verschillende cateringfaciliteiten aan de UvA, onder meer de mensa’s Atrium en Agora, café Krater, de personeelskantine van de UB en de kantine in het Bungehuis. Maar de verbouwingen liepen niet volgens plan. ‘We proberen iedereen zo goed mogelijk van dienst te zijn, maar het is echt een rampscenario wat zich

heeft afgespeeld’, zegt Sorbon-directeur De Neef. ‘De ene kantine was klaar, maar toen was er geen stroom, in de andere kantine lekten de buffetten, in Agora moesten

‘Het is echt een rampscenario wat zich heeft afgespeeld’ we tijdelijke buffetten plaatsen, café Krater was veel te laat klaar en wat zich in Atrium afspeelt is echt een rampscenario. Daar werd een bouwstop afgekondigd omdat de

UvA de vergunningen niet op orde zou hebben gehad.’

Wie verantwoordelijk is, is onduidelijk.

Sorbon niet, zegt De Neef. ‘Dit is buiten onze schuld gebeurd.’ Johan Cuypers van het Facilitair Centrum (FC) is betrokken bij de verbouwingen, maar wil niks zeggen.

‘Ik weet niet wat ik daarover mag vertellen.’

Zijn baas, Jos Mandema, heeft de UvA inmiddels verlaten en is opgevolgd door Gerben de Wit, maar die is onbereikbaar. Ook de nieuwe directeur van het FC, Ineke Veenstra, is onbereikbaar. De Neef verwacht dat de verbouwingen eind deze maand zijn afgerond, zes weken later dan gepland.(DW)

Acta trekt stekker uit Hoorn >Tandheelkunde moet 3 miljoen bezuinigen. >Nevenvestiging Hoorn sluit in 2010.

De tandheelkundefaculteit Acta gaat haar nevenvestiging in Hoorn sluiten. Interim-

decaan Jaap Zwemmer heeft dit afgelopen week officieel meegedeeld.

De vestiging in Hoorn zal in de eerste helft van 2010 sluiten. Aanleiding voor de sluiting is volgens het managementteam van Acta ‘de noodzaak om afnemende inkom-

sten en stijgende uitgaven in balans te brengen’. Daarvoor zijn drie miljoen euro aan bezuinigingen nodig. De nevenvestiging van Acta in Den Haag sloot al eerder de poorten. De vestiging in Almere blijft geopend. (DW)

Kennelijk is er behoefte aan (nog) meer studentenbladen, want Veronica Magazine lanceert samen met de online studentencommunity studenten.net. het blad Studentenmagazine. Het wekelijkse magazine gaat verschijnen in een oplage van ruim 15.000 stuks en wordt als bijlage bezorgd bij alle studentenhuizen die een abonnement op Veronica Magazine hebben. Het nieuwe blad zal aandacht besteden aan onderwerpen als stagelopen, op kamers wonen, reizen en uitgaan en zal worden gemaakt door de 25 studentjournalisten van studenten.net. Ook lezers kunnen artikelen of columns aanleveren. (DW)

Braintraining is hot Braintraining is momenteel populair. In het eerste jaar bezochten meer dan een miljoen mensen de website www.neurocampus.nl. Met ruim 80.000 ingeschreven bezoekers is deze virtuele campus een succes te noemen en daarom wordt het aanbod nu uitgebreid met Neurocampus Magazine. De initiatiefnemers noemen het blad ‘het eerste allround hersentraining magazine van Nederland.’ (DW)

Assistenten Minister Plasterk van OCW gaat experimenteren met de benoeming van ‘Akademie-assistenten’, een idee van voormalig KNAW-president Frits van Oostrom. Zo’n 150 studenten kunnen hun bijbaantje verruilen voor een uitdagend studentassistentschap. De oud-president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen onthulde zijn plannen al in 2006. Onder het motto ‘van de tap naar het lab’ vroeg hij vorige zomer – samen met het Interstedelijk Studenten Overleg – vijf miljoen euro aan de minister.

Faculteiten moesten dan wel met goede plannen komen, die de KNAW zou toetsen. Bij de opening van het academisch jaar afgelopen week maakte Plasterk bekend dat hij vier jaar lang wil testen of de Akademie-assistent een blijvertje is. Hij heeft daar een subsidie van één miljoen op jaarbasis voor over. (HOP)

4 | Folia 04

Folia 04.indd 4

15-09-2008 18:34:45

doctor

nieuws

Dymph van den Boom over foute mannen > Christelijk initiatief Veritas organiseert discussiebijeenkomsten over ‘levensvragen’.

Pètra Mens (1981) promoveert bij geneeskunde op haar onderzoek naar een nieuwe techniek om malaria vast te stellen.

Veritas Nederland is een christelijk initiatief om op het Nederlandse hoger onderwijs bijeenkomsten te organiseren waarin levensvragen ‘open en eerlijk’ worden bediscussieerd, zoals Veritas zelf zegt.

Het eerste Veritas Forum vond afgelopen maandag plaats aan, hoe kan het ook anders, de VU. De foyer van een spiksplinternieuw VU-gebouw puilde uit met ruim driehonderd belangstellenden, vooral studenten. Ze luisterden aandachtig naar de drie sprekers om vervolgens volop met ze in discussie te gaan over het hoe en waarom van de liefde.

‘Voor iedereen zijn er meer ware liefdes op de wereld. De ware is namelijk de persoon op wie je verliefd wordt en met wie je vervolgens een succesvol hechtingsproces doormaakt,’ betoogde UvA-rector en hoogleraar ontwikkelingspsychologie Dymph van den Boom, een van de sprekers. Het was niet de meest romantische benadering van de liefde, maar wel een prettig wetenschappelijke.

Van den Boom gebruikte haar spreektijd om een uiteenzetting te geven van de bekende hechtingstheorie: de wijze waarop je als volwassene met liefde omgaat wordt grotendeels bepaald door de ouder-kind relatie die je in de vroegkinderlijke jeugd hebt ervaren. Een veilige relatie met je ou-

U keek naar een techniek genaamd NASBA. Wat houdt deze techniek in?

‘Het is een techniek die het genetische materiaal van de malariaparasiet amplificeert (vermeerdert, zodat het onderzocht kan worden, NB). De meeste genetische technieken werken met de amplificatie van DNA, maar deze werkt met RNA. Het voordeel daarvan is dat RNA niet in alle ontwikkelingsstadia van de malariaparasiet voorkomt, DNA wel. Het is belangrijk om dat onderscheid te kunnen maken, omdat je zo alleen die patiënten kan behandelen die met het aseksuele stadium besmet zijn. Dat is het stadium dat je ziek maakt, het seksuele stadium niet.’

‘Aantrekkelijke partners zijn duur’ ders levert een beter inzicht en een makkelijkere omgang met liefde op. Het publiek kon zich grotendeels vinden in de uitleg van de professor. Maar een enkeling had

Jaron Beekes toch vraagtekens. ‘Hoe kan het dan dat elke vrouw, ook al heeft ze een veilige jeugd gehad, wel eens op een foute man valt? Dat klopt dan toch niet?’ Jawel, zo legde Van den Boom uit, want dat gaat om verliefdheid. De truc is om juist op dat moment in te zien dat die verliefdheid niet kan leiden tot stabiele, langdurige liefde. Van den Boom: ‘Je moet dus tijdig ontdekken dat die foute man niet de ware is.’

Naast de psychologie kwamen ook de economie en de theologie van de liefde aan bod in de bijdragen van respectievelijk

econoom Arjo Klamer en theoloog Stefan Paas. De eerste betoogde dat liefde – net als ieder ander goed – economisch is.

‘Aantrekkelijke partners zijn duur. Niet qua geld, maar wel als je kijkt naar de investeringen die je moet doen om ze te verkrijgen.’ Recht tegenover Klamer stond Paas die juist meende dat op liefde geen kosten-baten analyse valt los te laten. ‘Het gaat dan niet om hoeveel geld de een of de ander in het laatje brengt. Bij echte liefde wil je juist graag iets opofferen voor het geluk van de ander.’ (FM)

Uit de reacties deze week op folia.nl Excellente studies mogen volgens Karel van der Toorn hoger collegegeld vragen: ‘De postgraduate schools zullen een verkapte vorm van het optrekken van onderwijsgelden betekenen. De opleidingen worden dusdanig uitgehold dat je om serieus te worden genomen in de toekomst een superdure postgraduate moet gaan volgen.’ (RM) Voormalig CvB-lid Verlaan is vertrokken met 314.000 euro: ‘Onze Ankie heeft op een discutabele manier haar zakken gevuld. De grote reorganisatie waarbij de facultaire ICT-diensten gecentraliseerd werden naar het centrale informatiseringcentrum is een grote mislukking geweest. Jarenlang heeft ze de mensen de stuipen op het lijf gejaagd door te dreigen met ontslagen. Dat heeft tot een grote leegloop van (vooral) goede mensen

geleid. En Ankie? Die pakt haar bonus en gaat weer vrolijk verder.’ (Peter) Lanx op het matje: ‘Typisch Lanx, ze houden zich nooit aan de regels. Niet alleen lappen ze de regels, opgesteld door de universiteiten en hogescholen, aan hun laars, ze houden zich ook nooit aan de regels van de Amsterdamse Kamer van Verenigingen. Hiervan zijn andere (Amsterdamse) verenigingen al vaker de dupe geweest. Het is een triest clubje dat eens flink aangepakt dient te worden.’ (Jan Leenhouts) Studenten kraken woning: ‘Het ACTA-gebouw komt leeg te staan en wat doet de UvA? Snel verkopen en studenten moeten hun eigen huisvestingsprobleem maar oplossen.’ (Arts Tand)

Afgelopen week luidde de stelling op www.folia.nl: Studentenverenigingen moeten zich in de introductietijd houden aan de gedragscode.

De uitslag: • Welke gedragscode? 21,2 % • Studenten zijn volwassen genoeg om zelf grenzen te stellen 5,8 % • De excessen uit het verleden laten zien dat dit inderdaad noodzakelijk is 57,7 % • De universiteit heeft zich hier niet mee te bemoeien 15,4%

Zijn er nog andere voordelen van deze techniek ten opzichte van bestaande methodes om malaria aan te tonen?

‘De meest gebruikte methode is momenteel om de parasiet aan te tonen met behulp van een microscoop. Dat is op zich een goede methode. Maar er is veel training voor nodig om het te kunnen en het kost veel tijd. Genetische technieken zijn gevoeliger.’

Veel voordelen dus. Toch kan NASBA niet zomaar overal in het veld gebruikt worden. Hoezo?

‘Voor de techniek zelf heb je alleen een warmwaterbadje nodig. Dat is dus heel geschikt om te gebruiken in bijvoorbeeld delen van Afrika waar elektriciteit niet zomaar voorhanden is. Maar om het resultaat af te lezen is een groot en duur apparaat nodig, dat wel elektriciteit nodig heeft. Dat is minder handig. We zijn al bezig een ander format te bedenken, waarbij voor het aflezen geen elektriciteit nodig is.’

Als NASBA momenteel nog niet in het veld gebruikt kan worden, waarvoor dan wel?

‘De techniek kan wel al in meer ontwikkelde landen gebruikt worden voor diagnostiek. En hij kan gebruikt worden in epidemiologisch onderzoek. Wat bovendien nu mogelijk is, is onderzoek doen naar hoe snel behandelde patiënten geen parasieten meer in hun bloed hebben. NASBA is veel gevoeliger dan andere methoden. Met bijvoorbeeld microscopie kan je dit soort onderzoek ook wel doen, maar dan is de kans veel groter dat je parasieten over het hoofd ziet.’ (NB) Pètra Mens, Molecular Tools for the Diagnosis of Malaria and Monitoring of Parasite Dynamics Under Drug Pressure, promotie: 18 september

Folia 04 | 5

Folia 04.indd 5

15-09-2008 18:34:45

in beeld

6 | Folia 04

Folia 04.indd 6

foto: Henk Thomas

Maandag 15 september werd in de Beurs van Berlage de Duisenberg School of Finance geopend. Veel hotemetoten uit de financiële wereld waren daarbij aanwezig, onder meer Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank (foto).

‘Wim Duisenberg was zijn tijd vooruit met zijn wens om het hoogste niveau van financiële theorie te combineren met de praktijk. Daarom draagt deze school terecht zijn naam.’ Wellink kon niet lang blijven; hij verontschuldigde zich met een verwijzing naar de crisissituatie in de bankwereld. Minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven overhandigde bestuursvoorzitter Joseph Streppel een cheque van 2,5 miljoen euro. (DW)

15-09-2008 18:34:46

kort

nieuws

De functie van de roman

Nieuwe cateraar

Op woensdag 11 september organiseerde Spui25 het debat: Over de roman, ter gelegenheid van de uitgave van een gelijknamige essayreeks over de roman als kunstvorm.

A.F.Th van der Heijden schreef het essay “Kruis en kraai, de romankunst na James Joyce” en opende de middag met een korte voordracht uit zijn werk. Van der Heijden: ‘Met dit essay wilde ik graag laten zien hoe de romankunst voor mij gegroeid is. Voordat je met je grote bek gaat beschrijven hoe het allemaal verder moet, moet je eerst laten zien hoe het is ontstaan.’

Vervolgens deelden schrijvers Oek de Jong, Marjolijn Februari en hoogleraar moderne letterkunde Marita Mathijsen onder leiding van Annie van der Oever hun visies op de maatschappelijke functie van de roman. De Jong uitte vooral zijn zorg over het voortbestaan van literatuur en hamerde op het belang van de wetenschap: ‘Ik denk dat de centrale, vanzelfsprekende plaats van literatuur weg is en dat het de taak van wetenschappers is om daar naar te kijken.

Het werkt heel stimulerend om respons uit de academische wereld te krijgen, maar in Nederland ontbreken studies over contemporaine romans.’ Zo bemerkten zowel De Jong als Van der Heijden de afgelopen jaren

foto: Jordi Huisman

>Wetenschappers moeten zich volgens Oek de Jong meer met moderne literatuur bezighouden. >Marita Mathijsen vindt dat ze dat al genoeg doen.

A.F.Th van der Heijden

een enorme daling van het aantal scripties dat over hun werk geschreven werd. Februari deelde deze ervaring echter niet (‘Er promoveren dit jaar geloof ik zelfs twee mensen op mij!’) en sprak juist optimistisch over de toekomst van de literatuur: ‘Je moet de roman zien als een functie en als een manier waarop een mens zich kan verhouden tot het leven. Deze behoefte zal niet zomaar veranderen.’ Tot slot was het woord aan Mathijsen. Zij bestreed de aanname van De Jong dat huidige academici geen aandacht meer hebben voor heden-

daagse literatuur: ‘Er zijn genoeg jonge wetenschappers die zich bezighouden met moderne romans, maar niet iedereen heeft het talent om daar ook een grandioos essay over te schrijven. Toch zijn romanschrijvers en literatuuronderzoekers als een Siamese tweeling: Ze kunnen niet zonder elkaar en als ze ooit van elkaar gescheiden worden, is er iets volkomen onnatuurlijks gebeurd.’

Komend voorjaar verschijnt het tweede deel van de essayreeks, geschreven door de Zuid-Afrikaanse schrijfster Marlene van Niekerk. (Julie de Graaf )

Ontgroening gestaakt

foto: Jordi Huisman

>Studente geneeskunde overleden.

Mercurius 20 jaar

foto: Henk Thomas

Mercurius, de studievereniging van de opleiding communicatiewetenschap, bestond afgelopen week 20 jaar. Tijd voor een feestje. En wat voor feestje! Er was een champagnelunch met chocoladefontein, een popcornkraam en een echte suikerspinmachine. Ook waren er diverse workshops, waaronder een workshop pokeren, salsadansen en film maken. Maar geen verjaardag ‘zonder keihard feest’, vond de organisatie. Het keiharde feest vond plaats in de Catacomb studio, een hippe club in de catacomben van de Posthoornkerk in de Haarlemmerstraat (foto). Gedraaid werd er door dj’s Jorrit, Joshua Walter en Mo B Slick. (DW)

Het Amsterdamsch Studenten Corps (ASC) heeft de ontgroening van nieuwe leden gestaakt nadat studente geneeskunde Simone Dirken (21) vorige week overleed. Ook alle andere corpsactiviteiten, zoals borrelavonden, zijn afgelast tot 22 september.

Na het overlijden van een lid is een rouwperiode van twee weken gebruikelijk. Simone Dirken overleed dinsdag 9 september aan een hartstilstand toen ze in de trein onderweg was naar haar werk. Toen het nieuws haar dispuutshuis in de Spinhuissteeg bereikte, ontstond daar een spontane rouwbijeenkomst die ’s avonds werd voortgezet op de corpssociëteit in de Warmoesstraat.

Honderden corpsstudenten kwamen de laatste eer bewijzen aan hun overleden verenigingsgenoot. De studente was quaestor (penningmeester) van het dispuut Pinot, maar genoot vooral grote bekendheid vanwege haar voorzitterschap van de lustrumcommissie. Haar dispuutgenoten herinneren zich haar als een onvermoeibare en warme persoonlijkheid. ‘Ze straalde altijd. Als ze ergens binnenkwam was de sfeer meteen goed’, aldus jaargenoot Merel Dudok van Heel. Simone Dirken werd zaterdag 13 september begraven op begraafplaats Zorgvlied aan de Amstel. Haar uitvaartdienst in de Jacob Obrechtkerk trok honderden bezoekers. (Eric van den Berg)

De Academische Club (AAC) aan de Oudezijds Achterburgwal is op zoek naar een nieuwe cateraar. De club bestaat dertien jaar en de catering werd sinds de opening verzorgd door Hotel De l’Europe.

De overeenkomst tussen beide partijen kwam destijds tot stand door de goede relatie die wijlen collegevoorzitter Jankarel Gevers onderhield met de eveneens overleden eigenaar van De l’Europe: Freddy Heineken. Volgens accountants van De l’Europe behoren de activiteiten bij de AAC ‘niet meer tot de core business’ van het hotel waardoor een scheiding onvermijdelijk werd. Momenteel wordt er met twee partijen gesproken over een nieuw contract. Het is niet bekend of Sorbon, de huiscateraar van de UvA, een van die partijen is. (JJ)

Schapenbegrazing Collectiebeheerder Ben Brugge van de afdeling entomologie van het Zoölogisch Museum Amsterdam is een van de tien genomineerden voor de Paul Fentener van Vlissingen Natuurprijs 2008. De prijs van 50.000 euro kan door de jury over meerdere projecten worden verdeeld. Ben Brugge is genomineerd voor zijn werk in het enige insectenreservaat van Nederland, de Zandkuil op Texel. Sinds 1985 beheert Brugge deze unieke plek samen met vrijwilligers. Als entomoloog volgt Brugge niet alleen de bijen- en wespenfauna in de Zandkuil, maar ook de relatie van die insecten met de omgeving, het zogeheten tuinwallenlandschap op de Hoge Berg. Helaas is het beheer van de tuinwallen niet optimaal. Tal van nectaren stuifmeeldragende planten worden er overwoekerd door grassen. Ondanks dat een deel van de tuinwallen wordt gemaaid ziet men de rode, blauwe en gele gloed van schapezuring, grasklokje, muizenoortje en biggenkruid steeds meer verdwijnen. Met het geld van de Natuurprijs 2008 wil Ben in de wintermaanden schapenbegrazing op de Hoge Berg bekostigen. Op 22 september wordt bekend gemaakt wie de Natuurprijs 2008 heeft gewonnen. (DW)

UB langer open De UB aan het Singel is in tentamenperiodes langer open dan normaal. In het weekend kan er tot 24:00 uur gestudeerd worden. De CSR heeft meerdere verzoeken ingediend tot langere openingstijden, omdat er een tekort aan studieplekken was. Er wordt nog gekeken naar mogelijkheden om aan de openingstijden van andere locaties, zoals de bibliotheek in het P.C. Hoofthuis, te sleutelen. Maar het langer openhouden van studiecentra kost geld. En daarom wordt er strenger op gelet dat bij drukte alleen studenten en medewerkers van de UvA en de HvA gebruik maken van de faciliteiten. (ARH)

Folia 04 | 7

Folia 04.indd 7

15-09-2008 18:34:49

opinie

Van der Toorn moet ontwaken uit zijn droom Streven naar excellent onderwijs is prima, maar laat studenten niet opdraaien voor de kosten, betogen Karsten Meijer en Sylvia Pauw.

Harvard aan de Amstel is een universiteit die niet onderdoet voor de wereldtop. Studenten aan deze universiteit genieten excellent onderwijs. Eenmaal afgestudeerd komen ze dan ook gegarandeerd op de beste posities terecht. Er hangt wel een prijskaartje aan Harvard aan de Amstel: wie er wil studeren betaalt veel collegegeld. De studenten zien in wat een diploma van Harvard aan de Amstel oplevert en zijn bereid zich hiervoor in de schulden te steken. Dankzij leningen en beurzen kunnen ook kinderen van ouders met een laag inkomen gewoon studeren. Het hoge collegegeld heeft als voordeel dat de studenten hard werken voor hun studie: ze ervaren immers zelf dat tijdsverspilling geldverspilling is.

Karel van der Toorn, voorzitter van het College van Bestuur van de UvA, droomt ervan ooit collegevoorzit-

ter te worden van deze universiteit, van Harvard aan de Amstel. In zijn speech bij de opening van het academisch jaar pleitte hij voor een verhoging van het collegegeld om ‘excellent onderwijs’ aan de UvA te kunnen financieren. De Centrale Studentenraad vreest Van der Toorn te moeten wekken uit zijn droom: vier redenen waarom verhoging van het collegegeld niet tot Harvard aan de Amstel leidt.

Volgens Van der Toorn zouden studenten bereid moeten zijn voor hun excellente onderwijs te betalen omdat zij degenen zijn die van dit onderwijs profiteren. Het is echter maar de vraag in hoeverre een student financieel baat heeft bij zijn ‘excellente onderwijs.’ In Nederland heeft men nauwelijks gedefinieerd wat ‘excellent onderwijs’ inhoudt, laat staan dat

er onderzocht wordt of het volgen van dit onderwijs tot een betere positie op de arbeidsmarkt leidt. Amerikaanse en Engelse topuniversiteiten hebben zichzelf wat dat betreft bewezen, Nederlandse ‘topopleidingen’ niet. Het is – kortom – maar de vraag of Harvard aan de Amstel studenten zal kunnen trekken. Wat levert dat hoge collegegeld ze eigenlijk op?

Van der Toorn denkt dat studenten die veel voor hun studie moeten betalen serieuzer zullen studeren. De kans is echter groot dat wanneer studenten meer collegegeld moeten betalen, ze juist meer tijd in baantjes zullen gaan steken om dat collegegeld op te brengen. Dit kan er bovendien toe leiden dat studenten geen studies als natuurkunde, informatica of geneeskunde meer kiezen, omdat je naast die studies weinig kunt werken. Dit kan

Wilders moet kunnen zeggen wat hij vindt

illustratie: Cees Heuvel

De aanklacht van UvA-studenten tegen Geert Wilders is een grove misvatting, vindt Isabelle Buhre.

‘Fax me morgen je sofi-nummer en je naam, en we gaan ermee aan de slag.’ Dit waren de woorden van strafrechtadvocaat Gerard Spong, toen een UvA-student hem in Nova College Tour op 24 januari 2008 vroeg om mee te werken aan een aanklacht tegen Geert Wilders wegens haatzaaien. Inmiddels is de zaak voor onbepaalde tijd uitgesteld. Dat geeft tijd om na te denken over de vraag wat het betekent, dat juist studenten deze actie ondernamen.

Ik vind het pijnlijk en beschamend, dat vanuit een

universiteit een beweging is ontstaan die de vrijheid van meningsuiting wil beknotten. Ik herinner me als de dag van gisteren dat ik verbijsterd toekeek, hoe in de bewuste Nova-uitzending tientallen studenten hun arm opstaken toen gevraagd werd wie er mee wilde doen aan de anti-Wilders-hetze. Een universiteit is bij uitstek een instituut dat floreert bij de gratie van de vrijheid om te discussiëren, te publiceren en een mening te hebben. Let wel: ik ben het vaak absoluut niet met Wilders eens. Ik denk dat, in plaats van

het voortdurende opspringen bij het woord ‘moslims’, de samenleving veel meer behoefte heeft aan voorbeelden, succesverhalen als die van Ahmed Marcouch en Ahmed Aboutaleb, en aan het spoedig inpeperen van een respectvolle en beleefde mentaliteit bij mensen die dat ontberen, waar ze ook vandaan komen en wat hun geloof ook moge zijn. Maar het gaat er hier ook niet om, of je het met Wilders eens bent of niet. Het gaat er om, of je het belangrijk vindt dát hij er kan zijn, dat hij kan zeggen wat hij vindt,

8 | Folia 04

Folia 04.indd 8

15-09-2008 18:34:51

nooit de bedoeling van excellent onderwijs zijn.

Van der Toorn wil dan ook studenten hun studie laten bekostigen via een stelsel van beurzen en leningen.

Nederlandse studenten zijn echter bang om te lenen.

Deze angst is misschien niet rationeel, maar wel moeilijk weg te nemen. Studenten zullen dus toch liever gaan werken dan gaan lenen. Ook zullen kinderen van ouders met een laag inkomen minder snel gaan studeren. Dat wil ook Van der Toorn niet.

Zelfs als Van der Toorn studenten aan het lenen krijgt, blijft er een probleem bestaan. Een student die weet dat hij later een gigantische schuld moet terugbetalen zal er waarschijnlijk voor terugdeinzen studies als geschiedenis, literatuur of filosofie te kiezen. Kan excellent onderwijs zonder deze studies? Kortom, als Har-

vard aan de Amstel al studenten weet te trekken is de kans groot dat deze studenten meer tijd kwijt zijn met baantjes dan met studeren. Studenten zullen studies kiezen waar ze naast kunnen werken en die bovendien een goed carrièreperspectief bieden: de rechtenfaculteit raakt overvol. Studenten met arme ouders zul je aan Harvard aan de Amstel niet vinden. De Centrale Studentenraad juicht het streven naar excellent onderwijs van Van der Toorn van harte toe, maar vindt verhoging van het collegegeld niet het juiste middel. Het zal niet werken, het is niet rechtvaardig en het heeft verstrekkende gevolgen voor de student en de samenleving. ● Karsten Meijer en Sylvia Pauw zijn respectievelijk voorzitter en raadslid van de CSR.

Het predikaat ‘haatzaaiend’ getuigt van lage argwaan aangaande de intentie van Wilders zonder daarom voor zijn leven te moeten vrezen.

Iedere censuur, ieder wijken voor intolerantie, staat gelijk aan intellectuele moord.

Het predikaat ‘haatzaaiend’ getuigt van lage argwaan aangaande de intentie van Wilders. Hij schreeuwt niet om ons op te zetten tegen de moslims, maar vanuit oprechte bezorgdheid en woede over ten eerste een aanval op vrijheid en tolerantie door sommige moslims, en ten tweede een te gemakkelijke verkwanseling van die waarden door andere politici. Wilders is een van de weinigen die stelling durft te nemen en dit consequent blijft doen. Dat lijkt soms overdreven, maar ik vind het helemaal niet overdreven dat iemand zich telkens blijft inspannen voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen, voor de vrijheid van meningsuiting en tegen intolerantie en bedreigingen. Hij probeert het wezen van onze rechtsstaat te beschermen, het resultaat van jaren verlichte en niet te vergeten feministische strijd. Wij zouden zijn vaak gebrekkige stijl moeten scheiden van de inhoud, die direct aan onze moraal raakt: met de naam ‘Partij voor de Vrijheid’ is niets te veel gezegd.

Als Geert Wilders geen parlementariër meer was en

geen beveiliging genoot, zou hij binnen de kortste keren vermoord zijn. Dit gegeven vind ik veel en veel erger dan alles wat hij ooit heeft uitgekraamd. Niet om deze ene man zelf, maar om de waarden waar hij voor staat, zou ik alle UvA-studenten willen oproepen om een tegengeluid te laten horen. Het kan niet zo zijn, dat de UvA alleen studenten herbergt die een man veroordeeld willen zien omdat hij van zijn rechten gebruik maakt en die verdedigt.

Nu eens is ‘de vrijheid’ een Somalische vrouw die voor haar rechten opkomt, en als dank daarvoor naar Frankrijk of Amerika moet uitwijken. Dan weer is de vrijheid een cartoonist, een columnist of een politicus. Wie samen met mij tijdens een eventueel proces de morele steun van de vrijheid wil vormen, in dit geval in de persoon van Wilders, kan mij een e-mail sturen. ●

stage

foto: Bob Bronshoff

Verhoging van het collegegeld leidt niet tot Harvard aan de Amstel

Pim Huitema (26) volgt de master privaatrecht.

Sinds augustus loopt hij stage bij advocatenkantoor Loyens&Loeff.

‘Dankzij deze stage krijg ik een goed beeld van het werk waarmee een kantoor als Loyens&Loeff zich bezig houdt. Het werk dat ik doe is voornamelijk ondersteunend. Als de advocaten vragen hebben over de bevoegdheid van een rechter, of iets willen weten uit literatuur en jurisprudentie, dan zoek ik dat voor ze op.

Bij Loyens krijg je tijdens je stage verschillende praktijkgroepen te zien. De eerste maand heb ik meegelopen bij arbeidsrecht en momenteel zit ik bij banking & financing. Verschillen tussen deze twee groepen zie je terug in hun taken en in de klanten. Daarnaast is het bij banking & financing zo dat daar de big bucks zitten, en dat de mensen er wat competitiever zijn ingesteld. Zo heeft elke praktijkgroep zijn eigen kenmerken. Toch gaat het er overal gemoedelijk aan toe. Het valt me echt op dat iedereen alles aan elkaar kan vragen en dat de interne sfeer erg relaxed is.

Ik vind het superleerzaam om met de advocaten mee te lopen. Het is niet zo dat ik maar de helft te zien krijg, ik word juist overal bij betrokken.

Eigenlijk doe je alles wat zij normaal gesproken ook doen. Ik ga mee naar besprekingen, langs de rechtbank en naar bedrijfsuitjes. Zo ben ik laatst mee geweest naar een contractbespreking met een klant die echt een grote jongen in de zakenwereld is. Het zijn hier niet de eerste de beste mensen met wie je in aanraking komt. De afgelopen maand heb ik mijn juridische kennis flink opgehaald en daarbij heb ik vooral geleerd om efficiënter te lezen. Je bent zoveel bezig met papierwerk, dat je vanzelf leert om goed en selectief informatie tot je te nemen.

Natuurlijk krijg ik ook een steeds beter idee van wat de advocaten van mij verwachten en in welke bronnen ik moet zoeken. Ik ben van plan om dit jaar af te studeren en daarna wil ik waarschijnlijk verder in de advocatuur. Ik vind het echt handig om nu al deze ervaring te hebben opgedaan. Het is lastig om een goed beeld te krijgen van de praktijk als je alleen maar aan het studeren bent. Tijdens zo’n stage kom je er heel snel achter of de advocatuur iets voor jou is. Ik kan een stage dan ook aan iedereen aanraden.’ (Julie de Graaf )

Isabelle Buhre studeert Latijnse taal en cultuur en taalwetenschap aan de UvA en is eindredacteur van Driemaster, het tijdschrift van de JOVD. Reageren? Ga naar de opiniepagina op www.folia.nl.

Folia 04 | 9

Folia 04.indd 9

15-09-2008 18:34:53

interview

Een bemoeizuchtig iemand Door Dirk Wolthekker

Econometrist Tom Wansbeek werd een jaar geleden uit Groningen gehaald om decaan te worden van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Elk weekend zit hij in het Noorden, want daar ligt zijn hart, maar zijn ambities liggen in Amsterdam: ‘De faculteit kan spannender en winstgevender’.

Wat is het belangrijkste cultuurverschil tussen de RUG en de UvA? ‘Tot op zekere hoogte is er weinig verschil. Hooguit

is het in Groningen makkelijker om tijdens een vergadering een zin af te maken, maar discussies over de harde knip of het bindend studieadvies worden overal gevoerd en elke universiteit merkt dat er steeds minder geld uit Den Haag komt. Als decaan vind ik dat heel vervelend, maar als persoon niet, want het dwingt je steeds na te denken over wat je uitgeeft en hoe je geld kunt verdienen voor je faculteit. Mijn belangrijkste taak aan de FEB is om te kijken hoe we de inkomstenbronnen voor de faculteit kunnen diversifiëren en dat is in Amsterdam veel makkelijker dan in Groningen. Daar kregen we van de Gasunie eens negen ton voor een leerstoel, maar dan heb je het ook gehad, want meer grote bedrijven zijn er in Groningen niet.

Dat is hier anders. De helft van de Nederlandse economie wordt gegenereerd binnen een straal van vijftien fietsminuten van de Roetersstraat. Dat heeft consequenties voor de mindset. Amsterdam is in binnen- en buitenland bekend, Groningen niet. Als gevolg daarvan heerst er aan de Groningse universiteit een groter gevoel van urgentie om te internationaliseren, maar in het buitenland moet je wel steeds uitleggen wat die universiteit is, wat zij doet en hoe goed zij dat doet.’

Is een internationale uitstraling belangrijk voor een universiteit?

‘Ja. Je krijgt er niet alleen een leukere universiteit door, maar ook een betere universiteit. Nederland kent traditioneel een laag studierendement. Om dat te verbeteren moet je zoveel mogelijk buitenlandse studenten toelaten. Die hebben bewust gekozen voor een Nederlandse universiteit en zetten zich daarom volledig in.

Nederlandse studenten kunnen daar vervolgens een voorbeeld aan nemen.’

Uw voorganger heeft een bindend studieadvies ingevoerd aan de FEB om het studierendement te verhogen. Dat was geen goed plan?

‘Laat ik zeggen, ik hoor er geen juichende verhalen over. Ik vind een goede studievoortgang natuurlijk heel belangrijk, maar ik vraag me af of het bindend studieadvies daarvoor het optimale middel is. Het College van Bestuur is er echter voorstander van en ik ga er niet diep over nadenken. In zijn algemeenheid vind ik dat studenten moeten leren hun weg te vinden in de stad en in de wereld en daar moeten ze ook de tijd voor kunnen nemen. Een student die bereid is daarvoor te betalen, mag van mij zeven jaar over een studie doen.

Ik heb er zelf ook zeven jaar over gedaan.’

Hoe trof u de FEB aan bij uw komst naar de UvA? (Denkt lang na). ‘Nu moet ik even goed op mijn woorden passen. De faculteit heeft een aantal hele sterke kanten, maar een deel moet nog verder worden ont-

wikkeld. Een paar jaar geleden is men begonnen met het aanbieden van de opleiding bedrijfskunde. Dat was prima, want daar zit de groei, maar een goed promotietraject ontbreekt nog en de staf moet worden uitgebreid. De faculteit heeft bovendien twaalf niet door de overheid bekostigde, lees: commerciële, opleidingen binnen de Amsterdam Business School en dat aantal kan nog aanzienlijk worden uitgebreid, zodat de faculteit nog spannender en ook winstgevender wordt.’

Waar gaat u de komende jaren geld mee verdienen?

‘Ik wil meer geld genereren uit derdegeldstroomonderzoek en -onderwijs. Vooral in commercieel onderwijs zie ik nog veel kansen. Bijvoorbeeld in een opleiding voor toezichthouder. Toezichthoudende instanties als de NMA en de Opta schreeuwen om gekwalificeerd personeel. In samenwerking met de rechtenfaculteit zouden we die vraag kunnen vertalen naar een mooi onderwijsprogramma. Academisch belangwekkend en financieel interessant.’

In Groningen had uw faculteit een driekoppig bestuur, in tegenstelling tot de FEB, waar de decaan de baas is. Bevalt dat?

‘Ik moest er in het begin nogal aan wennen. Mijn voorganger liet veel over aan de directies van de twee schools waaruit de faculteit bestaat, de Amsterdam Business School en de Amsterdam School of Economics. Dat beviel me niet. Ik ben gewend om alles te bespreken, door te denken en te ordenen binnen een managementteam.

Zo’n team heb ik inmiddels gevormd, want ik vind het leuk om een besluit te nemen, maar ik wil daarbij dolgraag anderen horen.’

Dit riekt naar een reorganisatie.

‘Ik wil de structuur van de faculteit een beetje vereenvoudigen, minder die opdeling in twee schools. Dat creëert afstand en daar hou ik niet van. Beide schools opereren nu nog te veel als twee werelden, terwijl ik het beste van die twee werelden zou willen combineren in één wereld, die eenvoudig en efficiënt is georganiseerd. Ik heb daarvoor afgelopen voorjaar ideeën gelanceerd, maar die leverden uiterst zuinige en negatieve reacties op. Maar ik vind toch dat er door het gescheiden optrekken van die twee schools gemakkelijk muren ontstaan en die zijn wat mij betreft strijdig met een open universitaire cultuur. De huidige indeling in twee schools leidt er bovendien toe dat er snel dingen dubbel worden gedaan. De naam Amsterdam Business School wil ik in ieder geval behouden, want dat is een mooie merknaam waar we nog veel plezier aan gaan beleven. Er loopt nu een discussie over de structuur van de faculteit. We zullen zien wat daar uitkomt.’ ●

foto: Bob Bronshoff

Econometrist Tom Wansbeek heeft een gloeiende hekel aan Spui 21, beter bekend als het Maagdenhuis.

‘Ik vind het een vervelend, deprimerend, naar gebouw.

Moet dat representatief zijn voor een vijfsterren-instelling? Ik dacht het niet. Het Maagdenhuis zou als pand heel geschikt zijn voor een doorstart van Yab Yum, maar niet voor de UvA. Bij verkoop zou de UvA bovendien verlost worden van de associatie met die malle Maagdenhuisbezetting uit 1969.’

Al heeft Wansbeek een hekel aan het Maagdenhuis, op 2 maart 2007 betrad hij er toch het bordes voor een gesprek met collegevoorzitter Karel van der Toorn.

Wansbeek, decaan van de Faculteit der Economische Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), was door Van der Toorn gepolst voor het decanaat van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) van de UvA. ‘Van der Toorn drukte mij drie dingen op het hart’, zegt Wansbeek een jaar later. ‘Ten eerste dat ik meer zou moeten doen dan op de winkel passen, ten tweede dat ik een contract voor vijf jaar zou tekenen. “Daarna ga je toch met pensioen, dus vrienden hoef je niet te maken”, zei Van der Toorn. Ten derde verwachtte hij van mij dat ik mee zou denken over hoe de samenwerking tussen UvA en HvA voordeel zou kunnen bieden aan beide instellingen. Aan de eerste twee verzoeken heb ik inmiddels voldaan. Ik tekende voor vijf jaar en ik ben een bemoeizuchtig iemand; dan doe je meer dan op de winkel passen. Maar met het derde verzoek, meedenken over de samenwerking tussen UvA en HvA, ben ik nog niet erg opgeschoten. De verhouding met mijn collega op de HvA is allerhartelijkst, maar zoals het met die dingen gaat: je hebt honderd ideeën en die worden dan een voor een weggestreept. Toch gaat het ons vast en zeker lukken om binnen een paar jaar wat leuke dingen van de grond te krijgen, al weet ik nog niet wat.’

Decaan Tom Wansbeek (Delft, 1947) van de FEB voelt zich na een jaar ‘als een vis in het water’ aan de UvA, al blijft zijn hart in Groningen. ‘Elke vrijdag vertrek ik met de trein van 19.34 uur uit Duivendrecht naar het Noorden om zondagavond terug te keren. Ja, ik heb een weekendhuwelijk en ga zondagmiddag ook nog kijken naar de thuiswedstrijden van de plaatselijke FC. In het voetbalstadion kom ik tot mezelf. Daar mag je denken in termen van “goed-slecht”, “zwart-wit” en “wij-zij”. Je mag er de nuance vergeten en daar heeft een mens af en toe behoefte aan.’

10 | Folia 04

Folia 04.indd 10

15-09-2008 18:34:54

foto: Bob Bronshoff Folia 04.indd 11

15-09-2008 18:34:55

het beste

West Side Story Eva de Vries (30), contractstudent internationale ontwikkelingsstudies:

Website: ‘Speaking4earth, een

Helden en boeven 3:10 to Yuma; regie: James Mangold Het genre mag dan niet zo populair zijn, een beetje Hollywoodacteur heeft ooit in een western gespeeld. In James Mangold’s 3:10 to Yuma valt de eer ten beurt aan Russel Crowe en Christian Bale.

Het duurde even voordat we in Nederland ook daadwerkelijk van hun werk mochten genieten. In Amerika kwam de film meer dan een jaar geleden al uit.

Daar bleef de film enigszins in de schaduw hangen van een andere western, The Assasination of Jesse James by the Coward Robert Ford met Brad Pitt in de hoofdrol.

Jammer, want 3:10 to Yuma mag er zijn.

3:10 To Yuma is een western naar het aloude recept. Bale is de held, een arme veeboer die de wapens oppakt als zijn hebben en houden bedreigd worden.

Crowe is de meedogenloze roofovervaller die het met zijn bende heeft gemunt op geldtransporten. Tegen wil en dank kruisen zij elkaars pad. Er zijn sheriffs met stervormige badges, saloons, revolvergevechten. Er komen zelfs boosaardige indianen aan te pas.

Regisseur Mangold (Cop Land, Walk The Line) lijkt er bewust voor te hebben gekozen om de film, een remake van een western uit 1957, zo traditioneel mogelijk te houden. Het camerawerk, de montage en de vertelstructuur zijn puur functioneel. 3:10 to Yuma doet geen verwoede pogingen hip of vernieuwend te zijn.

Gelukkig gaat Mangold uiteindelijk niet voor te gezapig ouderwetse westerntaferelen. 3:10 to Yuma laat stereotypes voor wat ze zijn. Indianen zijn hier geen gekke wilden met een verentooi, maar hebben een heldere beweegreden voor

wat ze blanken willen aandoen.

De klassieke tegenstelling held/boef is ook niet langer zwart/wit. Crowe’s boevenpersonage krijgt bijvoorbeeld een opvallend aimabele kant mee. Maar telkens als je hem een aardige vent begint te vinden, blijkt hij een wolf in schaapskleren. De heldenstatus van Bale’s personage is al net zo wankel. Met name wanneer doorschemert dat hij het vooral om het geld doet. Crowe en Bale krijgen volop de ruimte om met rauw, ingehouden acteerwerk met deze gelaagdheid te spelen.

In de traditionele western zegeviert goed uiteindelijk altijd over kwaad.

3:10 to Yuma laat je tot aan het eind gissen naar het lot van de personages. Hoe klassiek de film ook is, Mangold weet hem fris te houden. Voor het westerngenre is dat maar goed ook. Zolang grote acteurs als Crowe en Bale nog tekenen voor films als 3:10 to Yuma is dit typische Amerikaanse cultuurgoed nog niet verloren. (René Glas)

Muziek: ‘Tori Amos, met wie ik heb kennisgemaakt via mijn jong overleden tante. Zij heeft het zingen bij mij aangewakkerd, al begreep ik geen jota van de teksten. Heerlijke muziek om bij weg te zwijmelen. Haar beste cd: Little earthquakes.’

Boek: ‘Duizend schitterende zonnen van Hosseini gaat over twee vrouwen in Afghanistan. Het is een en al drama wat de klok slaat: mishandeling, gebombardeerde huizen, steniging. Ik kan er boos om worden dat vrouwen daar geen enkele stem hebben. Zo mogen vrouwen alleen door vrouwelijke artsen geholpen worden, maar vrouwen mogen geen beroep uitoefenen.’

lende culturen spreekt me aan. Ik heb zelf wat ik noem een geïmporteerd vriendje uit Chili maar ons verhaal loopt wel goed af. Ik heb een antenne voor onrechtvaardigheid, zo kom ik weer bij mijn werk uit.’

Humor: ‘Keek op de week van Van Tv: ‘Heerlijk ongecompliceerde vrouwenseries op de dinsdagavond op Net5 als Gilmore Girls. Het is het typische je-moeder-is-je-bestevriendinverhaal. Grappige onderonsjes over dates, familiegedoe en het dorpsleven. Ik ben zelf lang alleen geweest met mijn moeder.’

3:10 to Yuma (VS, 2007)

Kunst: ‘Mijn vader was een peri-

Met: Russel Crowe, Christian Bale,

ode gek van het werk van de Chinese schilder Wallase Ting. Een vakantie lang hebben wij zijn schilderijen nagemaakt. Ik was weg van de fluorverf die we mochten gebruiken.’

Dallas Roberts

foto: Hans van Vinkeveen

film

platform opgezet door het Nederlands Centrum Inheemse Volken, waar ik werk. Er staan foto’s op van volken die zullen verdwijnen als we niet oppassen.’

Film: ‘Emmers vol tranen heb ik vergoten bij West Side Story. Ik ben een sentimenteel type en houd van Romeo en Juliaverhalen over onmogelijke liefdes. Ik droomde ervan dat ik Maria was en zong de liedjes. Het thema van verschil-

Kooten & De Bie, daar ging je in de jaren negentig echt voor zitten. Mijn favoriete typetjes waren de rokende schorre vrouw, Diana Charité, Frank gearmd met zijn moeder en de Vieze Man. Erg grappig is zijn sketch ‘Insect’ naar aanleiding van een incestschandaal op een school. “Als ik een klein kindje had zou ik nooit insect doen.”’

Afknapper: ‘De verfilming van het boek De vliegeraar van Hosseini. Drama en spanning zijn verdwenen, de personages worden niet uitgediept. Misschien moet je zulke boeken niet verfilmen.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student business studies Jihane Naji, over wie ik heb gehoord dat zij een levendige wildebras vol fantasie en met een hart van goud is.’ (Hans van Vinkeveen)

12 | Folia 04

Folia 04.indd 12

15-09-2008 18:34:57

Theater en muziek OO(g)ST festival, 19-21 september, PleinTheater, Sajetplein 39

Storm

Komend weekend nog niets te doen? Nu wel! Er is een festival waar je bij moet zijn. Jong talent presenteert zich tijdens het OO(g)ST festival van het PleinTheater in Amsterdam-Oost. Er is muziek en theater, maar het festival opent vrijdagavond 19 september met een cabaretmarathon. Jonge cabaretiers strijden om de publieksprijs; Renie Bahlmann, Jennifer Evenhuis, Diede de Jong en Poolvogel met Matthijs de Wit, Marius van Duijn en Joppe van Driel. Kom zelf, kijk, luister, geniet en bepaal wie wint.

Zaterdag kun je in de openlucht genieten van drie bands. Go Back to the Zoo bijt het spits af met toegankelijke en dansbare nummers. De broertjes Teun en Cas Hieltjes speelden tot 2007 gitaar in The Pax. Die band viel uit elkaar en de jongens worden nu versterkt door drummer Bram Kniest en bassist Lars Kroon.

Muziek om op te swingen en bij mee te zingen. Hierna zal Storm het podium betreden, een band met een spannende, afwisselende sound die doet denken aan The Strokes.

Om 16:30 uur speelt de band Lavalu. Lavalu is energie! Een eigenzinnige mix van pop, jazz, rock en een vleugje klassiek. Zangeres en pianist Marielle Woltring, die ook de liedjes schrijft, heeft de toneelschool gedaan in

Arnhem en studeerde daar af met een vijfstemmig koorwerk. Op de toneelschool leerde ze improviseren, wat ze toepast op haar muziek. Dit zorgt voor een heel nieuw geluid, dat Lavalu zelf Nu Pop noemt. Na het Oerol Festival 2006, waar ze vijf concerten lang het publiek razend enthousiast achter lieten, won Lavalu de Park Open Live Music Prijs 2006.

Begin september spetterde de band op het jazzfestival Bergen.

Zaterdag- en zondagavond zijn er theatervoorstellingen. Zo speelt zaterdag om half negen Theatergroep Thomas de try-out van hun nieuwe stuk Melk. Jong schrijftalent Roos van Rijswijk heeft het stuk, een zwarte komedie, geschreven en het wordt geregisseerd door de pas afgestudeerde Sanne van Willenswaard. Zonder een oordeel te vellen, wordt vertoond hoe makkelijk het is om van elkaar te vervreemden. Het gaat over een meisje uit een vrijwel ontspoord gezin dat in een supermarkt woont, op het randje van normaal. Allemaal jonge talenten dus dit weekend, nieuwe gezichten en originele geluiden!

(Anne Rose Haverkamp) De entree voor de theatervoorstellingen en de cabaretmarathon bedraagt € 5, de optredens overdag zijn buiten en gratis.

Informatie: www.pleintheater.nl

foto: Won Tuinema

uit

eten

Plas rosé De Ponteneur, Eerste van Swindenstraat 581 Ik was afgelopen week weer eens helemaal allenig uit eten, wat op zich niet erg is, maar daardoor moest ik wel in mijn eentje het volgende dilemma oplossen: verdient een restaurant een recensie als het eten heel behoorlijk is, maar de bediening lousy? Moet je dan denken: die tent is zo slecht, die geef ik überhaupt geen aandacht, of moet je denken: misschien kunnen ze er nog wat van leren. Ik koos voor het laatste en dat kwam ook omdat De Ponteneur ontegenzeggelijk iets sympathieks heeft: het is een van de weinige restaurants waar de multicultisamenleving gebroederlijk naast elkaar aan tafel zit.

Ik ga aan de leestafel zitten, waaraan ook twee Marokkaanse mannen op leeftijd ondanks de ramadan bier zitten te drinken. Aan de belendende tafel zitten twee jongens, ik geloof intellectuelen, te schaken. Verder ontwaar ik een dynamische jongen met een omgekeerd petje op zijn hoofd en een laptop, een zwerverachtig type met blocnote en pen, en in de hoek zitten vier, ik denk, Somaliers. Heel verantwoord dus, al zijn het wel allemaal mannen.

Ik zit nauwelijks op mijn wiebelige stoel of ik heb al besloten wat ik neem: de dagschotel, die op een schoolbord wordt aangeprezen. Oma’s gehaktbal met jus en aardappelpuree (€ 10,50).

Het grote wachten op de serveerster blijkt te zijn begonnen, want pas een halfuur later (nadat ik mijn hand heb opgestoken) komt ze naar mijn tafel.

Ik vraag om de kaart en bestel een glas huisrosé (€2,35), die even later op mijn tafel wordt gekwakt, waarbij de helft over de rand gaat. De plas rosé ligt aan

het eind van de maaltijd nog naast mijn bord. Wat in het glas is achtergebleven smaakt trouwens prima, dat wel.

Inmiddels heb ik besloten als voorgerecht een Thaise kip-spinaziesoep (€3,75) te nemen: lekker heet en met veel kip, prima. Oma’s gehaktbal blijkt uitverkocht. Een hele domper op de feestvreugde, die gemakkelijk voorkomen had kunnen worden door op het schoolbord naast de dagschotel ‘UIT’ te schrijven. Ik ben genoodzaakt genoegen te nemen met mijn tweede keus: gegrilde tonijnsteak met limoenmayonaise (€15,25). Complimenten voor de tonijn, want die is precies goed – wat een hele kunst is, want tonijn is snel droog. De serveerster had laten weten dat er ook groenten bij geserveerd zouden worden, maar de drie haricots-verts en de twee vergeelde broccoliroosjes beschouw ik hooguit als matige garnituur. Erbij ligt een sappige halve limoen en de limoenmayonaise smaakt echt naar limoen. Toe neem ik een glas muntthee met verse munt (€2,-). Die wordt prompt bezorgd, evenals de rekening van €23,50. (DW)

Eten: prima Drank: lekkere huisrosé Bediening: belabberd Sfeer: leuk multiculti

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest?

Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje vergoed.

Folia 04 | 13

Folia 04.indd 13

15-09-2008 18:34:58

essay

‘Iedereen ziet dat ik geen schrijver ben’ Door Joke de Wolf

Multatuli schreef meer dan alleen Max Havelaar. In Ideën schetst de schrijver zijn gecompliceerde, gefragmenteerde en idealistische levensvisie. dat ik geen schryver ben. Een schryver legt zich toe op behaIk hou niet van schrijvers die zonder aanleiding ‘ik’ gen. Een schryver is coquet. Een schryver is ’n hoer. En wie nu, gebruiken. Die ‘ik’ neemt het woord: de schrijver als ik, zich toelegde op de eenvoudige meêdeeling van wat er wringt zich tussen tekst en lezer. Aan zo’n derde paromgaat in z’n gemoed, zonder te denken aan schryvery, zou tij moet jij, ik, de lezer, maar juist behoefte hebben, weldra ‘even mooi’ schryven als ik’. En dat zal de schrijver anders doe je het ergste dat je de schrijver kunt aanin zijn boek blijven herhalen: hij is geen schrijver. Een doen: je stopt met lezen. Een goede schrijver voert dergelijke bewering, een uitspraak die zichzelf meteen zichzelf alleen op om een persoonlijk verhaal te vertegenspreekt, heet een double blind - ook de eerste zin tellen, zoals in een column, een open brief of in een recensie, of, nog beter, als hij een tegenstrijdigheid naar voren wil brengen, een probleem dat hij zonder die extra persoon, zonder de ‘ik’, niet duidelijk kan maken.

Deze schrijver kan de lezer verwarren, op andere gedachten brengen, zorgen dat je als lezer uit de veilige omgeving van de tekst wordt weggerukt.

Zo’n schrijver is Multatuli. In zijn Ideën wordt veel gespeeld met deze persoonswisseling, zo blijkt uit het proefschrift van Saskia Pieterse, De buik van de lezer. Over spreken en schrijven in Multatuli’s Ideën.

Multatuli kennen we in de eerste plaats van Max Havelaar, die klassieker over het wangedrag van de Nederlanders in Indonesië, maar Pieterse laat zien dat het oeuvre van Multatuli veel breder is en dieper gaat. Over Multatuli, pseudoniem van Eduard Douwes Dekker (1820-1887), verschenen minstens honderdvijftig studies – dat wil zeggen: over Max Havelaar. Het is haast onvoorstelbaar dat Ideën, een serie van zeven bundels met in totaal 1282 ‘ideën’, gepubliceerd tussen 1862 en 1877, nog niet eerder is onderzocht.

Het had de schrijver zelf niet verbaasd; Multatuli was in zijn tijd erg ontevreden over het intellectuele klimaat in Nederland. Hopelijk maakt Pieterse de weg vrij voor meer onderzoek naar deze rijke bundel uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis.

Ideën is namelijk geen gewone roman of bundel opstellen. Het is een serie waarin Multatuli experimenteert met allerlei soorten tekst, Lithografisch portret van Eduard Douwes Dekker. Stadsarchief Amsterdam en daarop meteen zelf reageert; hij wisselt van dit artikel valt onder die noemer. Maar de dubbelallegorieën, citaten, imitaties en delen van de nooit volheid blijft niet beperkt tot de standpunten. tooide roman Woutertje Pieterse met elkaar af. Een dergeMultatuli deelt zichzelf voortdurend op in verschillijke verzameling teksten vraagt om een postmoderne lende personages, zowel binnen de tekst als daarbuiaanpak; Pieterse combineert in haar proefschrift een ten. Na het succes van Max Havelaar (verschenen in traditionele literatuurbeschouwende interpretatie met 1860) laat de schrijver bijvoorbeeld een portret van de teksttheoretische benadering van Derrida. zichzelf maken; hij verwacht dat de Nederlanders Dubbelzinnigheid is overal in de Ideën terug te vinden. dat massaal zullen kopen. Hij voelt zich zo goed dat Zo schrijft Multatuli bijvooorbeeld: ‘Iedereen ziet hier,

hij het idee heeft dat alle vrouwen voor hem vallen, zo schrijft hij aan zijn vrouw Tine: ‘Ik ben een voorbeeld van gezondheid. Als ik op straat wat tegenkom, een kar of wagen heb ik meer lust er over heen te springen dan uit den weg te gaan’. De verkoop van het portret gaat echter niet door, aangezien men vindt dat het ‘veel te mooi en te jong’ is. Douwes Dekker (de schrijver maakt geen geheim van zijn werkelijke naam) heeft nu een beter plan: hij laat het eerste portret van hemzelf verkopen als dat van Max Havelaar, en wil dat laten contrasteren met een foto van zijn eigen oude, getekende gezicht: dat is Sjaalman. De schrijver liet ook ‘in werkelijkheid’ de verschillende aspecten van zijn personage een eigen karakter vormen.

Alleen een individu, een persoonlijkheid, kan immers zijn kop uitsteken boven de massa. Graag vertelt Multatuli de anekdote van de held die, in tegenstelling tot de passieve meute, de in gevaar verkerende buitenstaander te hulp schiet; hij laat het verhaal op verschillende manieren terugkomen in zijn Ideën. Het doel van de professionele schrijver is de waarheid te schrijven, maar hij moet ook eten: ‘het spreekt vanzelf dat er om het lieve brood, gedurig iets moet geleverd worden van weinig gehalte’.

Die knorrende maag van de schrijver (Multatuli was zo mager dat hij zijn lichaam in een van zijn Ideën vergelijkt met een hostie) richt zich vaker tot het lichaam van de lezer – Pieterse wijdt haar laatste hoofdstuk aan de rol van de (onder)buik in de Ideën. Aangezien hij zichzelf veroordeeld ziet tot ‘banketbakker’ wilde Multatuli zelfs een politieke partij oprichten die de ‘vleesch-party’ moest heten: een verwijzing naar de doelstelling van gezonde voeding en humane huisvesting voor de armen. Maar ook, merkt Pieterse op, een waarschuwing tegen de zoete broodjes die volgens Multatuli als literatuur zo gemakkelijk over de toonbank gaan. De juiste ‘voedselkeuze’ wordt gelukkig lichamelijk wel beloond: ‘Ik dank u, lieve Natuur, dat ge dit althans hebt verordend, dat ieder belast blyft met z’n eigen digestie.’ Ook daarmee doelt Multatuli niet alleen op tastbaar voedsel. Een goede bekomst. ● Saskia Pieterse promoveert op 19 september aanstaande om 12.00 uur in de Agnietenkapel.

14 | Folia 04

Folia 04.indd 14

15-09-2008 18:35:00

georgië

Pijnlijke herinneringen Door Tim Verlaan

Marine Berishvili (26) komt uit Georgië, waar ze Nederlands studeerde. Ze volgde aan de UvA een bijscholingscursus. Een welkome afleiding van het nasmeulende conflict tussen Georgië en Zuid-Ossetië.

NEDERLANDS

Ondanks het nog steeds sluimerende conflict gaat het academisch jaar aan de universiteit van Tbilisi, waar Berishvili Nederlands heeft gestudeerd, op 29 september gewoon van start. Is Nederlands geen opmerkelijke studiekeuze? ‘Aan de universiteit van Tbilisi is iedere student verplicht een tweede vreemde taal te kiezen, en voor mij werd dat Nederlands. Dat was echter niet een bewuste keuze voor de taal of het land.’ Het docentschap Nederlands werd in 1999 op initiatief van de Vlaamse docente Ingrid DeGraeve opgericht. Nederlands is vanaf het eerste college de voertaal. Berishvili: ‘Dat was in het begin erg moeilijk, maar Duits was mijn andere vreemde taal, waardoor ik het Nederlands sneller oppikte.’ De interesse voor de Nederlandse taal is onder Georgische studenten niet

Tbilisi zelfs gevraagd het docentschap Nederlands onder haar hoede te nemen. Dat was de reden voor haar bezoek aan Nederland; aan de UvA volgde ze, samen met een groep andere buitenlandse docenten Nederland, een bijscholingscursus doceren. ‘Het was erg leerzaam en interessant om met zoveel mensen van verschillende afkomst samen te zijn, maar gelukkig zaten er geen Russen in mijn werkgroep.’

HAAT

foto: Jordi Huisman

Op het moment dat Marine Berishvili op 7 augustus met vrienden en familie haar verjaardag vierde in de Georgische hoofdstad Tbilisi, staken Georgische troepen nog geen honderd kilometer westelijker de grens met Zuid-Ossetië over. Nog in het ongewisse van de dreigende situatie werd ze gebeld door een goede vriendin. Berishvili: ‘Mijn vriendin was in paniek want steeds meer mensen in haar omgeving werden door het leger opgeroepen om deel te nemen aan de oorlog, die voor ons totaal onverwacht kwam. Ik geloofde mijn vriendin in eerste instantie dan ook niet.’ Het ongeloof maakte later op de dag plaats voor vreugde, omdat het Georgische offensief in eerste instantie grote vooruitgang boekte.

Berishvili kan, ondanks de Georgische nederlaag, nog steeds begrip opbrengen voor de beslissing van de Georgische president Saakasjvili om tot de aanval over te gaan. ‘De Georgische bevolking in Zuid-Ossetië werd continu geprovoceerd door de Russen, het was gewoonweg geen optie deze provocaties uit te zitten.’ Als dochter van een Abchazische moeder en Georgische vader is ze tijdens de burgeroorlog van 1993 met haar familie uit Abchazië gevlucht, en het recente conflict brengt pijnlijke herinneringen bij haar naar boven. ‘Om al die vluchtelingen uit Zuid-Ossetië nu in de straten van Tbilisi te zien, doet me veel verdriet.’ Toch ging Berishvili niet bij de pakken neerzitten; samen met een groep studenten van de universiteit van Tbilisi zamelde ze voedsel en kleding in voor de duizenden ontheemden in de stad, die werden opgevangen in scholen en overheidsgebouwen. ‘Al vrij snel werd duidelijk dat de Georgische troepen geen schijn van kans maakten tegen de Russen, wat de vluchtelingen alleen maar banger maakte voor een beleg van Tbilisi.’

Marine Berishvili

bijster groot. ‘De eerste lichting, waar ik ook bij zat, bestond uit zeventien studenten. Maar het merendeel koos niet expliciet voor Nederlands uit interesse, want de studenten weten dat je niet zoveel met de taal kan.

Nederlanders spreken tenslotte goed Engels.’

Toch is er in Georgië wel degelijk werk te vinden met Nederlands in het talenpakket. ‘Er is volop vraag naar Georgiërs met kennis van de Nederlandse taal in de

Automatisch komt het gesprek zo weer op de gebeurtenissen vorige maand in Georgië. ‘Toen de gevechtshandelingen midden augustus werden gestaakt, keerde het merendeel van de studenten die als reservist waren opgeroepen terug van het front. Onder hen ook veel van mijn vrienden. Gelukkig keerde iedereen heelhuids terug, maar de angst bleef. We wisten niet wat we moesten verwachten.’ Het Russische tegenoffensief, door het merendeel van de internationale gemeenschap veroordeeld als buitenproportioneel, heeft veel kwaad bloed bij haar gezet. ‘Ik heb nu voor het eerst in mijn leven het gevoel dat ik een volk echt kan haten, een gevoel dat veel jongeren met mij delen.’ Naast de haat tegen de Russen heerst er onder de studentengemeenschap in Tbilisi ook teleurstelling over de passieve houding van het Westen in het conflict. ‘Vooral studenten vragen zich af waarom Europa en de Verenigde Staten niet inzien dat het vandaag Georgië is, maar morgen de Oekraïne kan zijn.

Alle hoop die jongeren hadden op een betere toekomst met het pro-westerse beleid van Saakasjvili, is door de Russen in één keer weggevaagd.’

Ondanks het militaire fiasco staan Berishvili en haar medestudenten voorlopig als één blok achter Saakasjvili. ‘Meer dan het beleid van Saakasjvili steunen we de eenheid van ons land. Er is een groot saamhorigheidsgevoel onder studenten, waarbij vooral de terug-

‘Alle hoop van jongeren op een betere toekomst is door de Russen in één keer weggevaagd’ toeristenbranche en het bedrijfsleven, maar het is afwachten of deze vraag aanblijft na het conflict in Zuid-Ossetië.’ De afgelopen jaren heeft Berishvili veel getolkt in Georgië, en de komende tijd gaat ze wellicht zelf Nederlands doceren. Ze is door de universiteit van

gekeerde militairen speciale aandacht krijgen. Onder studenten is er op dit moment geen discussie over Saakasjvili’s positie, maar het is in de toekomst goed mogelijk dat vooral de jongeren in het land vragen gaan stellen bij zijn handelen.’ ●

Folia 04 | 15

Folia 04.indd 15

15-09-2008 18:35:01

[ingezonden mededeling]

PEPER Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Meer waar voor je geld? universiteit met de beste docenten zou meer kunnen vragen dan een universiteit met een matig aanbod, terwijl een universiteit met een kwalitatief minder goed aanbod juist studenten zou trekken die minder geld te besteden hebben. Ook binnen de universiteit zou er verschil kunnen komen: een exclusief lespakket zou minder kosten dan een standaard. Kortom, een vorm van marktwerking in het onderwijs dus. Minister Plasterk zei daarover: ‘Ik ben een voorstander van marktwerking, maar alleen als die werkt!’

Toegankelijk onderwijs?

Tijdens de opening van het academisch jaar zei Karel van der Toorn, de voorzitter van College van Bestuur van de UvA, dat het rechtvaardig is om studenten die excellent onderwijs willen volgen, meer te laten betalen. Volgens verschillende studentenorganisaties in Nederland zou dit echter betekenen dat de universiteit dan niet meer voor iedereen toegankelijk is. Gelukkig vindt ook minister Plasterk dat financiële middelen absoluut geen drempel mogen vormen om toegang te krijgen tot het hoger onderwijs.

Collegevoorzitter Van der Toorn denkt dat studenten beter hun best doen als ze meer zouden betalen. Maar blijft het onderwijs, ondanks het feit dat er leningen en beurzen bestaan, dan nog wel zo toegankelijk? De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) denkt van niet: ‘Je financiële situatie mag absoluut niet meewegen bij de keuze van je studie. Je wilt toch geen studenten die psychologie studeren, alleen omdat dit de goedkoopste studie is?’, stelt vice-voorzitter János Betkó van de LSVb. Het feit dat studenten geld kunnen lenen, maakt niks uit: ‘Mensen hebben leenangst. Vooral onder studenten uit armere gezinnen waarvan de ouders niet hebben gestudeerd is die angst groot, dat is aangetoond. Geschikte studenten uit armere gezinnen zullen dan dus gestuurd worden in hun keuze. Dat is onrechtvaardig,’ Minister Plasterk denkt bovendien dat het vragen van een hoger collegegeld ervoor zorgt dat studenten meer gaan werken: ‘Terwijl je de student die bereid is om meer tijd in zijn studie te stoppen eigenlijk zou moeten belonen, ga je hem meer geld vragen. Dat lijkt me niet goed’, aldus Plasterk in zijn toespraak tijdens de opening van het academisch jaar van de UvA. ASVA-voorzitter Martijn Weeda gelooft niet dat het vragen van meer geld tot betere studieprestaties leidt: ‘Je studeert omdat het je passie is, meer geld betalen heeft daar geen invloed op.’ Karsten Meijer van de Centrale Studenten Raad (CSR) denkt vooral dat het systeem van collegegelddifferentiatie niet in de Nederlandse samenleving past: ‘Het is kortzichtig om te denken dat dit nu al zou kunnen worden ingevoerd op Nederlandse universiteiten. Het gaat om één deeltje uit een Amerikaans systeem.

Er wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met het feit dat het in Nederland niet zo gemakkelijk is om het geld dat je in je studie hebt geïnvesteerd terug te verdienen. Hier betaal je als je in de hoogste schaal zit 50% belasting. De situatie in Nederland is anders dan die in Amerika.’

• • • Volgend jaar gaat het University College van start. Dit is een samenwerkingsproject van de UvA en de VU dat graag internationale studenten wil aantrekken en excellent onderwijs aanbiedt. Studenten zullen daarvoor een hogere prijs betalen. Eigenlijk de eerste stap in de richting van collegegelddifferentiatie aan de UvA dus. Waar zal het eindigen?

ASVA is het met hem eens.

Collegegelddifferentiatie Met de moeilijke term ‘collegegelddifferentiatie’ wordt bedoeld dat universiteiten zelf mogen bepalen hoeveel collegegeld ze vragen. Studenten die excellent onderwijs willen volgen, zullen daar dan ook meer voor moeten betalen. Nu is het collegegeld voor alle studenten aan Nederlandse universiteiten evenveel.

In het buitenland ligt dat soms anders: als je aan de Harvard University wilt studeren, moet je grof geld neerleggen. Het invoeren van collegegelddifferentiatie zou betekenen dat universiteiten gaan concurreren op prijs en kwaliteit. Een

16 | Folia 04 Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

Folia 04.indd 16

15-09-2008 18:35:02

buikdansen

Het bekken liegt nooit Door Hans van Vinkeveen

Een doctor die buikdanst. Het moet niet gekker worden.

Kaouthar Darmoni, docent media en cultuur, managementtrainer en buikdanseres, krijgt van alle kanten venijnige opmerkingen naar haar hoofd geslingerd. Een wetenschapper pur sang doet zoiets niet, vinden sommige academici. Er zijn haatmails van moslims: schaam je voor je naakte buik. En de oude feministische ‘tuinbroekengarde’ verwijt haar de verkeerde strijd te voeren.

Ze kan er niet mee zitten. Wie voor exposure kiest, wekt nu eenmaal weerstand op. Ze heeft zich er tegen geharnast, vertelt ze, rap van tong en als ze eenmaal op dreef is in het Nederlands, Engels en Frans door elkaar. Dat gaat zo: ‘Geloof in jezelf, people treat you the way you treat yourself. Oui, oui, ik krijg respect van Arabieren, dat is quite an achievement, omdat ik een visie heb.’

OERKRACHT

Darmoni zet het buikdansen in om clichébeelden te doorkruisen, met name dat over vrouwelijkheid. Maar eerst maakt ze duidelijk dat ook het heersende beeld van buikdansen een cliché is. Dat stamt uit de oude Hollywoodfilms: een verleidelijke dame geeft een striptease in een louche nachtclub, waarna het mannelijke publiek haar beloont door een bankbiljet tussen een behabandje te schuiven. Het authentieke buikdansen is echter van oorsprong een bevallingsritueel, legt Darmoni ingezonden mededeling Ambitieuze studenten die de afgelopen jaren bij Kriterion werkten maken nu carrière bij

student in a’dam organisatietalent horeca ervaring passie voor film

NU JIJ stuur je CV en een brief met je motivatie naar info@kriterion.nl en kom solliciteren bij filmtheater en café

Amsterdamse Filmnacht Amnesty Film Festival AT5 De Balie Filmfestspiele Berlin De Brakke Grond Filmfestival de Cannes Cinekid Cinema.nl Coolpolitics Endemol Fu Works IDFA Filmfocus Filmhelden Filmkrant Filmmuseum Happy Chaos Het Ketelhuis De Lux NFTA NOWHERE NRC Next Paradiso Patta Pluk de Nacht Rotterdam Film Festival SHORTS! Unheard Film Universal Pictures Volkskrant Filmredactie World Press Photo YUA

uit. Het bestaat uit vruchtbaarheidsbewegingen: het onduleren van de buik is om de weeën te ontvangen, het agressieve heuptrillen om het persen te oefenen. ‘Het is een bekkenbodemspierendans waardoor de vrouw in contact komt met de vrouwelijke oerkracht.’ Darmoni koppelt de authentieke buikdans aan de emancipatie van de vrouw. Daarvoor is niet zozeer een kruistocht tegen de mannelijke onderdrukker nodig, maar kennis van het eigen lichaam. ‘Als er geen zelfbegrip is, hoe kun je mannen dan een gebrek aan begrip verwijten?’

Via het buikdansen komt sensuele energie vrij en ontdek je de authentieke vrouwelijke emoties en intuïties.

‘Het bekken liegt nooit’, stelt ze.

Volgens Darmoni is de vrouwelijkheid bij Nederlandse vrouwen òf gericht op de man òf op het moederschap.

‘Ze laten de tevredenheid over hun uiterlijk afhangen van de bewondering van een mannelijke blik, die voor seksuele spanning zorgt. Daarmee plaats je jezelf in de positie van lustobject. Ik vind dit niet per se verkeerd, maar het is een ander verhaal. Buikdansen is traditioneel een vrouwenzaak. Het is niet gericht tegen mannen, maar het zet hen buitenspel.’

ZELFCENSUUR

Van een bevrijding is pas echt sprake als je die sensuele energie buitenshuis durft te presenteren. Anders is er weinig verschil met een aan huis gekluisterde moslimvrouw, vindt Darmoni. Ze ziet dit met spijt bij veel zwangere vrouwen. Hebben ze (noodgedwongen) tijdens hun zwangerschap de authentieke vrouwelijkheid ontdekt, blijven ze na de bevalling thuiszitten.

Zonde is het, die kennis niet te ‘exposeren’.

Via workshops buikdansen traint Darmoni zakenvrouwen om intuïtiever en emotioneler te zijn, het lichaam te laten spreken. ‘Ze denken dat ze de top niet halen met vrouwelijke kwaliteiten en kopiëren topmannengedrag. Het vrouwelijke lichaam wordt ontkend. Ze handelen niet vanuit het bekken maar met het hoofd.’

Het is een vorm van zelfcensuur. Vandaar al die vrouwelijke ‘halfmannen’ aan de top van het bedrijfsleven.

Blokkeert een vrouw die de mannelijke code doorbreekt niet juist hierdoor haar carrière? Ze denkt van niet. ‘Kijk hoe de Franse politica Ségolène Royal jongleert met een carrière en gezinsleven. She exposes her motherhood en is een voorbeeld voor velen.’

Wees authentiek en durf niet-braaf te zijn, Darmoni zou het wel willen rondbazuinen. Vrouwen, maar ook jongeren en studenten zouden veel meer tegen de mainstream in moeten gaan en cliché’s doorbreken. ‘Don’t follow limiting rules’, zegt ze. ‘Het is een kooi waarin je terechtkomt.’ Vooral jongeren ziet ze

08-09-2008 17:34:27

Folia 04.indd 17

foto: Fred van Diem

Kaouthar Darmoni, docent media en cultuur, buikdanst. Ze zet de ‘bekkenbodemspierendans’ in voor de emancipatie van de vrouw. ‘Vrouwen aan de top van het bedrijfsleven zijn halfmannen!’

Kaouthar Darmoni

de ‘codes voor braafheid’ volgen. Ze tonen weinig strijdlust en zijn mondig zonder een doordachte visie.

Zou het komen door de welvaart? En kijk eens naar de huidige lichting studenten. ‘Ze stellen zich op als consumenten die cijfers komen ophalen en exact hun carrière hebben uitgestippeld. Maar je moet als student juist kennis vergaren, dingen ontdekken, durven dromen.’ Een houding overigens die de universiteit valt aan te rekenen. ‘Ze worden volgens een marketingschema in de rol van klant geschoven.’ ●

Kaouthar Darmoni (1968), afgestudeerd aan de Sorbonne in Parijs, doctor in de vergelijkende cultuur-wetenschappen, groeide op Tunesië en kwam in 1997 naar Nederland. Ze is verbonden aan de vakgroep media en cultuur. Haar interessegebieden zijn de vergelijking tussen Westerse en Arabische media en de beeldvorming van moslims op televisie. Haar grootmoeder zat in een harem. Al jong raakte Darmoni tegen de zin van haar ouders in de ban van het buikdansen. Later studeerde ze de technieken ervan aan Arabische conservatoria.

Ze heeft een eigen school voor Oriëntaalse dans en geeft trainingen in non-verbale communicatie aan vrouwen in het bedrijfsleven. (Zie: www.kaouthar. com en www.synergologie.nl)

Folia 04 | 17

15-09-2008 18:35:03

Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag.

GRATIS! www.gildeamsterdam.nl

Klein hotel bij Rijksmuseum zoekt iemand voor avondreceptie + overnachting voor 2 avonden per week.

Talenkennis is een pré.

Reacties s.v.p. naar: hotelmuseumzicht@planet.nl

‘Cafe de Jaren’ Amsterdam Vraagt

medewerkers bediening

Kom langs op vrijdag tussen 16-17 uur Nieuwe Doelenstraat 20-22 of solliciteer op www.cafedejaren.nl

De Memory Group is gespecialiseerd in de communicatie met en werving van toptalent, van student tot en met (young) professional. Belangrijke merken die hierbij worden gevoerd zijn: Memory Magazine, Het Carrière Jaarboek, Jobnet.nl, De Nationale Carrièrebeurs, De Nationale Branchecongressen, DiversityWorks, Carrièrebeurs Overheid, De Nederlandse Carrièredagen en BestGraduates.

Ons fraaie kantoor is gevestigd in hartje Amsterdam aan de Keizersgracht.

Voor de promotie van onze producten en voor de uitvoering van administratieve werkzaamheden zijn wij per direct op zoek naar enthousiaste studenten!

Promotors@Memory Promotie van al onze producten door heel Nederland.

Jouw profiel: enthousiast, sociaal, flexibel en een student midden in het studentenleven!

Distributors@Memory Controle van de displays van Memory Magazine op de verschillende onderwijsinstellingen.

Jouw profiel: enthousiast, sociaal, flexibel en een student midden in het studentenleven!

Office@Memory Diverse administratieve werkzaamheden op ons kantoor in hartje Amsterdam.

Jouw profiel: nauwkeurig, flexibel en een student midden in het studentenleven!

Flexible@Memory Het is natuurlijk ook mogelijk om bovenstaande werkzaamheden te combineren!

Enthousiast? Stuur dan een mail naar students@memory.nl

www.jobnet.nl/memorymagazine

Een bijbaan met vakantiegevoel?

Kom werken als interviewer op Schiphol!

Mobiel Centre Marktonderzoek BV voert sinds 1989 in opdracht van de luchthaven Schiphol het hele jaar door diverse marktonderzoekprojecten uit op de luchthaven Schiphol.

Voor het uitvoeren van deze projecten zijn wij op zoek naar enthousiaste mensen die ons team komen versterken.

Kijk voor meer informatie over onze vacatures op www.interviewenopschiphol.nl.

Interesse?

Mail je CV met korte motivatie naar: vacatureschiphol@mobielcentre.nl T.a.v.: mevr. Staphorst

Oogheelkundig Medisch Centrum Amsterdam Zoekt

studenten geneeskunde of medische biologie voor de functie van

Oogheelkundig Assistent m/v Voor één of meerdere dagdelen per week, in overleg te bepalen € 9,15 netto per uur, vakantietoeslag & gratis lunch Werkzaamheden: Gezichtsveld en andere glaucoomonderzoeken werkzaamheden bij de receptie e-mail je CV en een briefje naar: omc.amsterdam@mac.com of bel: 020-6797155

www.omc-amsterdam.nl Oogheelkundig Medisch Centrum De Lairessestraat 59 1071 NT Amsterdam

Folia 04.indd 18

15-09-2008 18:35:05

37

foto’s: Bob Bronshoff

weekgast

Malika el Mhassani (20) is masterstudente arbeidsrecht.

Ze doet mee aan de vastenmaand Ramadan.

Maandag 8 september 2008 Na een week de typische Ramadan-vragen te hebben beantwoord, kwam ik vandaag een oud-klasgenoot tegen die precies dezelfde vragen stelde: ‘Hoe lang duurt de Ramadan?

Mag je helemaal niks eten? En ook niks drinken? Dus ook geen water?’ En ik maar vermoeid nee zuchten. ‘Ik mag niks eten of drinken, dus inderdaad ook geen water drinken.’ Uiteindelijk vind ik het alleen maar positief dat er vragen worden gesteld. Zolang dat gebeurt, blijft de dialoog bestaan. En wellicht zullen er ooit wel eens meer inhoudelijke vragen worden gesteld, zoals wat de Ramadan nou precies inhoudt en wat dat voor mensen betekent. Voor de één betekent het bezinning, voor de ander versterking van het geloof. Sommigen zijn praktischer en hopen een paar kilo’s af te vallen. Voor mij is het vooral geloofsversterking en als ik toevallig een paar kilo’s afval zal ik daar niet om treuren!

Dinsdag 9 september 2008 Zo, mijn buikje zit weer lekker vol. Ben net thuis van een iftar in het Bijbels museum. Verbazend genoeg weten veel mensen niet wat een iftar nou eigenlijk is. Van zonsopgang tot zonsondergang wordt er gevast, een iftar is de maaltijd waarmee het vasten wordt verbroken. Vaak wordt dit gezamenlijk gedaan door familie of vrienden. Vandaag was ik in het gezelschap van ruim 50 mensen, waarvan de meerderheid autochtoon en boven de 40 jaar was. Voor velen was het de

eerste iftar en overal hoorde je mmm-geluiden toen de traditionele linzensoep werd geserveerd. Ik vond dat het wel aardig smaakte, al kan niemand de soep van mijn moeder overtreffen. Zo’n avond als deze is uitermate geschikt om de kennis over de ramadan bij mensen te vergroten, maar het is zo jammer dat het veel van die typische weldoeners aantrekt. Het zal zeker goed bedoeld zijn, maar het komt niet altijd recht uit het hart. Aan de organisatie lag het zeker niet, noch aan de panelleden of de gespreksleider. Het publiek viel gewoon tegen.

Woensdag 10 september 2008 Vandaag voelde ik wat een ingrijpende impact het vasten kan hebben op je lichaam en geest. Ik voelde me uitgeput en kon me totaal niet concentreren. Tijdens dat ene uurtje in de juridische bieb heb ik voor me uit zitten staren. En in de werkgroep kon ik het ook niet allemaal volgen. Ik voel me ontzettend schuldig dat ik niet de energie heb om de dingen te doen die ik wil doen. Zoals naar de moskee gaan en daar het avondgebed bidden. Ik ben al blij als ik in het weekend een bezoekje breng aan de moskee. Een soort weekendmoslim voel ik me dan. Gedurende de week ben ik zo bezig met de dagelijkse verplichtingen dat ik niet toekom aan het wezenlijk ervaren van de Ramadan. Gelukkig bidden we thuis ook gezamenlijk en krijg ik toch dat saamhorigheidsgevoel wat zo sterk in de moskee heerst.

Donderdag 11 september 2008 In de Ramadan ken ik twee soorten mensen, degenen die melig worden van de honger en degenen die chagrijnig worden. Het grootste deel van de Marokkaanse gemeenschap wordt buitengewoon chagrijnig. Zo is 90 procent van Amsterdam-West boos, als ik tenminste een oud Asva-collega mag geloven. Zij vroeg me hoe dat nou kwam. ‘Waarschijnlijk door de honger’, antwoordde ik.

Vandaag liep ik in de stad samen met een vriendin toen we besloten een spel te spelen: Wie heeft de meeste honger? De spelregels zijn als volgt: wie de meest chagrijnige kop scout, heeft gewonnen! We hebben ons uren vermaakt, tot ergernis van velen. Ik denk dat ons geschater door de hele Kalverstraat te horen was. Ik ben het type dat ontzettend melig kan worden door de honger. Tijdens het ontbijt kan ik me helemaal kapot lachen als mijn broertje de pot pindakaas niet open kan krijgen door de slaap. Hij is het chagrijnige type: ‘Kom op Malika, het is f*cking 5 uur ’s ochtends. Hou eens op met lachen!’

Vrijdag 12 september 2008 Op vrijdagavond is het in Huize el Mhassani traditie om allemaal bij elkaar te komen in het ouderlijk huis. Zoals elke vrijdag heeft mijn moeder zich weer helemaal uitgesloofd met haar verse soep, lekkere hapjes en gezonde fruitshakes. Aan de ene kant van de tafel gaat het gesprek over hoe groot de baby al is geworden. De andere kant luistert naar een verhaal van mijn zwager over ‘aandelen- en optietrades’ waar deze week veel geld mee is verdiend op de beurs. Licht verveeld denk ik aan hoe heerlijk het weekend is. Geen colleges, geen werk, maar lekker uitslapen, winkelen en eindelijk eens in hogere sferen proberen te geraken.

Sommige mensen zeggen dat het vasten heel geestverlichtend kan werken, waardoor je op een abstract niveau over allerlei soorten kwesties begint na te denken. Het is mij in ieder geval nog niet gelukt deze Ramadan. Wellicht na een goede meditatiesessie. O nee, dan moet ik daar wel zo’n meditatiematje voor hebben. Ach, dan heb ik weer een goede reden om te gaan winkelen. ●

Volgende week in Weekgast en op Folia.nl: Durk Gorter, hoogleraar Fries.

Folia 04 | 19

Folia 04.indd 19

15-09-2008 18:35:07

vidi-subsidies

foto’s: Henk Thomas

Communicatiewetenschapster Moniek Buijzen (1973) krijgt een subsidie voor haar onderzoek naar het effect van reclame via bijvoorbeeld websites en games op kinderen.

‘Kinderen groeien op in een sterk gecommercialiseerde mediaomgeving. Ze worden omringd door reclame. Niet alleen op televisie maar ook op internet, in games en op school.’ Moniek Buijzen doet al tien jaar onderzoek naar het onderwerp kinderen en reclame, maar richtte zich tot nu toe vooral op televisie. ‘Tot voor kort werd zo’n 80 procent van het budget voor kinderreclame aan televisiereclame besteed.

Maar de vrijetijdsbesteding van kinderen heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Gamen en internet hebben televisie overgenomen als belangrijkste bezigheid, waarmee andere vormen van reclame maken belangrijker zijn geworden. Ik wil een inventarisatie maken van de nieuwe manieren die er zijn om kinderen via reclame te benaderen, en kijken naar hoe kinderen met deze vormen van reclame omgaan.’ Wat voor effecten de nieuwe reclamevormen zullen hebben op kinderen vindt Buijzen lastig te voorspellen. ‘Over het algemeen wordt aangenomen, omdat reclames in games en op internet meer verborgen zijn dan televisiereclames, dat kinderen ze mogelijk niet als reclame herkennen en er sterker door worden beïnvloed. Maar misschien is het wel juist zo dat als de kinderen de reclames niet zien, ze er ook niet gevoelig voor zijn.

Een mooi voorbeeld zijn de advergames op internet. Bijvoorbeeld een spelletje waarbij je haribobeertjes als punten moet verzamelen. Misschien kijken kinderen in deze vorm wel heel anders aan tegen die beertjes dan wanneer ze deze in een televisiereclame zien.’ Buijzen wil van het geld van de beurs een postdoc aanstellen en op termijn ook een aio. ‘We willen in oktober van start gaan met dit project. De werving voor een postdoc is al aan de gang, maar de promovendus gaan we waarschijnlijk pas ergens volgend jaar zoeken. In het begin zal het onderzoek vooral heel theoretisch zijn, en iets te zwaar voor een beginnend onderzoeker.’

Door Nadine Böke

In augustus zijn de jaarlijkse Vidi-subsidies van de NWO, de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, toegekend.

De subsidie is bedoeld voor excellente jonge onderzoekers die al enkele jaren onderzoek verrichten op postdocniveau. Met het geld, 600.000 euro, mogen zij een eigen onderzoekslijn opstarten.

Dit jaar behoorden acht onderzoekers van de UvA tot de gelukkigen. Vier van hen vertellen hier over hun project: ‘Eigenlijk is zes ton niet zoveel’.

Sperma maken en slapen Sjoerd Repping (1974) is hoofd van het fertiliteitslaboratorium van het AMC. Hij gaat met de subsidie een onderzoek opzetten naar de ontwikkeling van zaadcellen uit stamcellen.

‘Wij krijgen hier veel paren over de vloer met een onvervulde kinderwens,’ vertelt Sjoerd Repping. ‘Als een man slecht sperma heeft, is het toch de vrouw die we behandelen, bijvoorbeeld met ivf. Er bestaat geen behandeling voor de man. We zijn bijvoorbeeld niet in staat een man meer zaadcellen te laten maken. Wat wij nu willen gaan onderzoeken is hoe de aanmaak van zaadcellen normaal verloopt. We gaan stamcellen uit de testis opkweken en elke stap in de ontwikkeling tot zaadcel volgen. Wat gebeurt er, genetisch gezien? En waar gaat het mis bij patiënten die te weinig of geen zaadcellen maken?’

Dit lijkt misschien heel basale kennis, maar toch is deze ontwikkeling nooit eerder onderzocht. ‘Wereldwijd heeft het onderzoek zich tot nu toe vooral gericht op het zoeken naar genetische afwijkingen bij mannen met een slechte zaadproductie. Maar dit onderzoek geeft geen aanknopingspunten voor hoe deze afwijkingen voor de slechte productie zorgen. Bovendien heeft het feit dat ivf op veel labs mogelijk is de wind uit de zeilen gehaald van onderzoek naar de man. Maar omdat ivf toch vrij ingrijpend is, kiezen wij nu voor een andere insteek.’

Repping schat dat ongeveer de helft van de subsidie zal opgaan aan (nieuw) personeel en de andere helft aan onderzoekskosten. ‘DNA-experimenten zijn duur. De meeste apparatuur hebben we al, maar de kosten voor de chemicaliën zijn hoog. Eigenlijk is die zes ton van de subsidie niet zo veel. Zeker niet omdat het bestemd is voor vijf jaar onderzoek.’ Het is niet de bedoeling van Reppings onderzoek om de gekweekte zaadcellen te gebruiken voor vruchtbaarheidsbehandelingen. ‘Het gaat ons erom een modelsysteem te ontwikkelen, waarmee bijvoorbeeld medicijnen getest kunnen worden. Er kan dan eerst in het lab gekeken worden welk effect een medicijn heeft op de ontwikkeling van zaadcellen. En daarna kan het middel mogelijk aan patiënten toegediend worden.’

20 | Folia 04

Folia 04.indd 20

15-09-2008 18:35:18

Eric Reits (1971) werkt op de afdeling celbiologie & histologie van het AMC. Hij krijgt een subsidie voor zijn onderzoek naar ‘afvalverwerking’ bij hersenziektes.

‘In elke menselijke cel worden per minuut miljoenen eiwitten afgebroken in fragmenten. Deze fragmenten worden vervolgens gerecycled in te hergebruiken aminozuren. Bij hersenziektes als Alzheimer, Parkinson en Huntington worden bepaalde eiwitfragmenten in de hersencellen niet goed opgeruimd en hierdoor stapelen ze op. Sommige cellen sterven hierdoor af. Maar er blijken ook cellen te zijn die de eiwitfragmenten als het ware in een vuilniszak kunnen stoppen. De fragmenten worden dan bij elkaar gebracht en er wordt een membraan omheen gelegd, zodat de fragmenten zijn afgesloten van de rest van de cel.’

Eric Reits gaat met de beurs twee onderzoekslijnen opzetten die te maken hebben met de mechanismen achter het opruimen van de eiwitfragmenten. ‘Binnen de eerste lijn gaan we kijken of er meer eiwitfragmenten worden opgeruimd als we de activiteit van bepaalde recycle-enzymen in de cel proberen te verhogen. We bekijken of zo kan worden voorkomen dat de fragmenten gaan klonteren. De tweede lijn richt zich op autofagie. Dit is een mechanisme waardoor sommige cellen er wel in slagen eiwitten bij elkaar te brengen en op te ruimen in een vuilniszak. Hoe herkennen deze cellen de eiwitklonten?

En waarom kunnen sommige cellen deze wel opruimen en andere niet? Bij dit alles lijkt een geheimzinnig eiwit betrokken te zijn. Wij willen onder meer dat eiwit opsporen. Met het geld van de subsidie wil ik een aio aantrekken voor de enzymenlijn en een postdoc voor de autofagielijn.’

Zijn huidige onderzoek is niet de richting waarin Reits zijn carrière is begonnen. ‘Ik ben eigenlijk gepromoveerd in een andere richting, de immunologie. Daar keek ik hoe eiwitfragmenten aan de oppervlakte van cellen gepresenteerd worden aan het afweersysteem. Bij toeval zagen we dat sommige van zulke fragmenten niet goed opgeruimd worden. Toen ben ik geïnteresseerd geraakt in afvalverwerking bij cellen.’

Neurobiologe Lucia Talamini (1965) haalde een subsidie binnen voor haar onderzoek naar het herverwerken van informatie tijdens de slaap.

Het project van Lucia Talamini draait om geheugensporen, oftewel de manier waarop herinneringen worden opgeslagen in de hersenen. ‘Over het aanmaken van geheugensporen is al heel veel bekend. Maar wat gebeurt er met een geheugenspoor nadat het voor de eerste keer is opgeslagen? En welke rol speelt slaap hierbij? Wordt een geheugenspoor in de slaap herhaald, waardoor de informatie verstevigd wordt? Wordt het spoor overgebracht naar andere delen van de hersenen, waar het voor langere tijd opgeslagen wordt, zoals op een harde schijf ? Een belangrijk gegeven bij dit onderzoek is dat individuele geheugensporen niet één ding zijn. De herinnering bestaat uit allerlei delen die op verschillende plaatsen in de hersenen opgeslagen liggen. Ik vraag me af of dit in de tijd verandert, en hoe. Verder ben ik geïnteresseerd in wat er gebeurt met de emoties die gekoppeld zijn aan herinneringen. Hoe bewaar je die? Het kan belangrijk zijn om emoties op een bepaald moment te verliezen, omdat ze anders contraproductief zijn.

Vooral als het om negatieve emoties gaat. Hoe werkt dit?’

Talamini gaat met het geld twee promovendi en een labassistent aantrekken. Ook zal een flink bedrag opgaan aan onderzoekskosten. Zo is het maken van fMRI-scans, om hersenactiviteit in kaart te brengen, vrij kostbaar. ‘We gaan proefpersonen neuropsychologische taakjes geven waarbij verschillende delen van de hersenen betrokken zijn, zodat die verschillende aspecten afzonderlijk gemeten kunnen worden. Ook gaan we slaapmanipulaties uitvoeren. We laten mensen in ons slaaplaboratorium slapen en meten dan hun hersenactiviteit. Of we laten ze juist niet slapen, ter vergelijking. We zullen kijken naar verschillende onderdelen van de slaap, zoals de REM-slaap. Gelukkig is veel van de benodigde apparatuur voor dit onderzoek al aanwezig. We hebben hier op de afdeling een heel mooi slaaplab, een van de oudste en beste die er zijn.’

Folia 04 | 21

Folia 04.indd 21

15-09-2008 18:35:22

annonces CULTUUR CREA zoekt programmeurs voor het maandelijkse Plug & Play Poppodium. Info www. crea.uva.nl bij ‘vacatures’.

Keizersgrachtkerk - De leefregels die de basis vormen van joodse Thora, islamitische Koran en christelijke Bijbel noemt men wel de Tien Geboden. Het zijn de leefregels voor een humanistische samenleving. Hierover gaan de diensten in de Keizersgrachtkerk op 14 en 21 september. Van harte welkom!

Keizersgracht 566 op zondag om 10.30 uur.

Meespelen in het Concertgebouw en muziekgebouw aan het IJ? Symfonisch Blaasorkest ATH is op zoek naar muzikanten die op niveau muziek willen maken. Check: www.tramharmonie.nl Uitgaan kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Beginnerscursus start 15 sept. www. skca.org, info@skca.org Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam CREA zoekt studenten voor theatertechniek (betaald, 5 à 10 uur p.w.). Info: www.crea. uva.nl bij ‘vacatures’.

MEDEZEGGENSCHAP Kom naar de Nacht van de Nerts! Vrijdag 19 september vanaf 19.30 uur in Felix Meritis, Amsterdam. De Nacht is een pr-offensief voor de nerts met o.m. Georgina Verbaan, Paul Cliteur, Yvonne

promoties Annonces: Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor particulieren. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.Folia.nl Aanbieden: Aanbieden van Annonces kan via www.folia.nl – Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

DINSDAG 23/09 Kroonenberg, Giel Beelen, Vincent Bijlo, Marijke Helwegen en Tweede Kamerleden. Literatuur, filosofie, debat, politiek: alles voor een nertsenfokverbod. Info en reserveren: www.bontvoordieren.nl

STUDENTENVERENIGINGEN Wil je leren presenteren, argumenteren, structureren of debatteren? Debatvereniging Bonaparte geeft cursus in oktober! Kom deze maand nog langs voor meer info. www.asdvbonaparte.nl International student, whether you feel at home in A’dam or not: ISMA A’dam invites you to the ISMAmsterdam night on Sat. 20 Sept., from 18.30. You can learn your first Dutch sentences, learn how to survive in A’dam, see what kind of nice trips you can do in A’dam, do an integration test and meet other intern. students. A free meal will be served. Location: Groenburgwal 42. ISMA, organised by a group of Dutch Christians, is a member of IFES. More info.: www. isma-amsterdam.org, info@ isma-amsterdam.org or call Stefan: 06 4623 6140.

BUITENLANDMANIFESTATIE Goed voorbereid studeren of stage lopen in het buitenland? Maak een goede planning van je buitenlandse verblijf binnen je studieprogramma. Bezoek de parallelle spreekuren. Deskundigen geven je graag advies over beurzen, visa, werkvergunningen, verzekeringen en studieloopbaan tijdens de zevende Buitenlandmanifestatie op woensdag 1 oktober 2008 van 12.00–16.00 uur

Colofon Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020 – 5253981, Fax 020 – 5253980 redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nl Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne Rose Haverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.

Medewerkers: Jaron Beekes, Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Max Gortzak (correctie), Julie de Graaf, Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.

Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Paul Krediet, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Rogier Wind.

Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023 – 5714745, Fax 023 – 5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: € 46,90 per jaargang. Opgave: 020 – 525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

in gebouw Leeuwenburg, Weesperzijde 190, naast het Amstelstation. www.uva-hva. nl/buitenlandmanifestatie

STUDENTENZAKEN (UvA) Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

Beurzen voor Surinaamse studenten De UvA stelt in 2009 wederom max. 5 beurzen van €250 p.m. ter beschikking aan studenten met de Surinaamse nationaliteit die niet in aanmerking komen voor studiefinanciering. Een formulier kun je ophalen bij het Service & Informatiecentrum en moet vóór 1 november 2008 geretourneerd worden.

Meer informatie op: www. uva.nl/studentenzaken

SPORT Sporten kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Ontdek de karateka in je. Beginnerscursus start 15 september. €40 voor 14 weken (studenten), 2x p.w., Palmstraat 13 A’dam. www.skca.org, info@skca. org, 618 2342.

STUDENTENPASTORAAT vE90 Op 23/09 om 20.00 uur informatieavond van de groep ‘Langs kerk & kroeg’, deze groep bezoekt diensten van verschillende religies. Zie www.ve90.nl Op 25/09 om 20.00 uur is in het Filosofisch Café te gast Gerben Groenewoud, voormalig VU-docent Wijsbegeerte, over Kierkegaard. Zie: www.ve90.nl Vanaf 6/10 start om 19.00 uur een tweewekelijkse gespreksgroep voor studenten met een homoseksuele voorkeur of twijfels daarover. Zie: www. ve90.nl

STUDENTEN SPORTCENTRUM USC Prestatiegerichte krachttraining Van sept. t/m dec., door Tom Bruijnen (bondscoach Nationale gewichthefselectie). Di. en do. 17.00-18.30 uur. Check www.usc.uva.nl. Let op: beperkt aantal plaatsen.

Startdata cursussen - 19 september: Parachute springen & beginnerscur-

sus paardrijden bij H.O.R.S (19.00 -20.00 uur) - 24 september: Hardloopschool op het ASC (AMC sportcentrum, 17.30-18.30 uur) - 29 september: Beachvolleybal Voor meer info check www. usc.uva.nl Gratis inloopspreekuur Fysiotherapie Iedere ma. en wo. van 16.00– 17.00 uur, op het USC. Op afspraak, bel 301 3540.

10.00 uur: Daniel Mügge - Politicologie Widen the Market, Narrow the Competition.

Promotor: Prof.dr. G.R.D. Underhill. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Maayke Stomp - Biologie Colourful Coexistence. A New Solution to the Plankton Paradox.

Promotoren: Prof.dr. J. Huisman en prof.dr. L. J. Stal.

(Agnietenkapel) 14.00 uur: Reinier Boon - Geneeskunde The transcriptionfactor KLF2 in vascular biology.

Promotoren: Prof.dr. H. Pannekoek en prof.dr. A.J.G. Horrevoets (VU). (Agnietenkapel)

WOENSDAG 24/09 14.00 uur: Robert van den Berg - Biologie Crossing borders between biology and data analysis.

Promotor: Prof.dr. A.K. Smilde. (Aula)

VERDIENEN

DONDERDAG 25/09

Wie o wie wil 3 uur/week ons helpen het huis aan kant te maken? (We are looking for someone to clean the house, 3 hours/week.) Goede verdiensten! Tel. Liesbeth 06 2602 6487.

10.00 uur : Peter Curran - Sterrenkunde P.A. Curran: Multi-wavelength analyses of gamma-ray bursts.

Promotor: Prof.dr. R.A.M.J. Wijers. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Ward van Beers - Geneeskunde Sickle cell disease, pathophysiology and clinical complications.

Promotor: Prof.dr. M.H.J. van Oers. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Vera Ros - Biologie Evolutionary consequences of reproductive parasites in spider mites.

Promotor: Prof.dr. S.B.J. Menken. (Agnietenkapel)

Voor een beginnende HBO rechtenstudent zoek ik een gevorderde student Rechten aan de UvA die hem bijles wil geven. Het gaat om ca 4 á 6 uur wekelijks op nader vast te stellen tijdstippen.

Plaats: A’dam Zuid. Honorarium nog overeen te komen.

Voor meer info.: mw drs E.M.M.van der Hagen, tel.

020 679 3331.

Bijverdienen kun je overal.

Karate doe je bij SKCA! Beginnerscursus start 15 september. www.skca.org, info@skca.org Gevraagd: handige studente voor verzorgende werkzaamheden bij 55 jarige gehandicapte, creatieve vrouw (omgeving centrum). Bij voorkeur milieubewust en goed Nederlands sprekend.

Voor 1 a 2 ochtenden per week; €12 p/u. Tel: 020 620 8047.

Gevraagd: student die kinderen op individuele basis enkele malen per week wil helpen bij het maken van hun huiswerk. Wij houden rekening met je studie. Het gaat om enkele middagen 2 uur achter elkaar. Goede betaling. Reacties graag naar fransbohlander@tiscalimail.nl Organisatietalent gezocht!

Op zoek naar een leuke, afwisselende bijbaan waarin je maatschappelijk verantwoord bezig bent en tegelijkertijd een netwerk opbouwt bij tal van bedrijven in A’dam?

Kijk dan op www.campusnieuwwest.nl en solliciteer!

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. van stoep tot

VRIJDAG 26/09 10.00 uur: Ewald Witteveen - Geneeskunde Knowledge gained through experience in young problem drug users.

Promotor: Prof.dr. G.M. Schippers. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Peter Lesschen - Geografie/Ecologie Multi-scale interactions between soil, vegetation and erosion in the context of agricultural land abandonment in a semi-arid environment.

Promotor: Prof.dr. J.M. Verstraten. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Elisabeth Foncke - Geneeskunde Clinical and functional studies in Myoclonus-Dystonia.

Promotor: Prof.dr. M. Vermeulen. (Agnietenkapel) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Zie www.uva.nl/agenda) stoep; €35. Ook met verhuismannen en touw en blok.

Ook buiten A’dam mogelijk.

Bel Taco: 06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Stichting Varkens in Nood zoekt slimme student (liefst economie of bedrijfskunde) met hands-on mentaliteit en doorzettingsvermogen voor onderzoeks- en administratieve werkzaamheden en het meewerken aan campagnes.

Goede beloning en doorgroeimogelijkheden! Reacties naar michiel@varkensinnood.nl Amnesty Studentengroep Amsterdam zoekt leden!

Wil je actief worden dan ben je welkom op onze kennismakingsavond donderdag 25 september om 19:30 bij Amnesty op de Keizersgracht 177. Stuur een email met je naam en telefoonnummer naar studentengroep@ amsterdam.amnesty.nl Of kijk op www.amsterdam. amnesty.nl Weet jij waar je vanavond slaapt? Voor zo’n 600 dak- en thuisloze jongeren in A’dam is een slaapplek niet vanzelf-

sprekend. Ben je tussen de 17 en 30 jaar en heb jij het lef een kijkje te nemen in de wereld van dak- en thuisloze jongeren? Meld je aan en kom 23 september naar de infoavond om te horen over het leukste vrijwilligerswerk in A’dam! www.donboscojonathan.nl

DIVERSEN V•V•A•O-vrouwenvereniging-hoogopgeleidnetwerk-contacteninternationaal-V•V•A•O-zie: www.vvao.nl De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Tel. 020-566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl Hoi. Mijn naam is Natalia. Ik eenzame meisje zonder schadelijke gewoonten. Ik 29 jaar.

Ik zoek een man van 32 jaar voor ernstige relaties. Ik kan sturen brief en de foto elkaar.

Natalia, e-mail: koneatya@ gmail.com

ATTENTIE In Folia 08, verspreiding 15 oktober, zullen geen Annonces worden opgenomen.

In week 43 (20-24 oktober) verschijnt Folia niet.

22 | Folia 04

Ann 04 folia.indd 22

15-09-2008 18:42:22

roem

LSVb Door Dirk Wolthekker

‘Het staartje van mijn studietijd’, noemt Mariëtte Hamer de periode dat ze aan de UvA algemene taalwetenschappen studeerde, al was het nog een heel gedoe om daaraan te kunnen beginnen. ‘Ik had de lerarenopleiding Nederlands gedaan. In die tijd waren alle lerarenopleidingen verbonden aan een universiteit; de opleiding die ik had gevolgd was verbonden aan de VU en met die opleiding kon ik niet zomaar verder studeren aan de UvA, want die had een eigen lerarenopleiding, d’Witte Lelie. En je mocht alleen naar de universiteit waaraan de lerarenopleiding was verbonden. Uiteindelijk heb ik een versneld kandidaatsexamen gedaan, waarna ik werd toegelaten aan de UvA.’ Mariëtte Hamer (1958) is sinds afgelopen voorjaar voorzitter van de PvdA-fractie in de Twee Kamer. ‘De leukste baan die ik ooit heb gehad. Ik ben een parlementariër in hart en nieren en de PvdA heeft het moeilijk op dit moment, waardoor ik echt iets kan betekenen voor de partij.’ Dat ze aanvankelijk Nederlands ging studeren was eigenlijk logisch. ‘Ik hou van schrijven en literatuur.’ Ook het onderwijs werd er met de paplepel ingegoten: haar vader werkte bij de Amsterdamse onderwijsbegeleidingsdienst. De lerarenopleiding lag voor de hand. ‘Als bijvak volgde ik daar het vak “omgangskunde”, een vak waar je socialeen communicatievaardigheden leert, achteraf bezien een heel handig vak voor een politicus. Ik heb in mijn studietijd wel eens een onderzoekje gedaan naar het taalgebruik van Ruud Lubbers. Hoe hij hoofdzinnen groter of kleiner maakt door het gebruik van bijzinnen. Op die manier kun je veel zeggen, maar ook niks.

Sinds dat onderzoekje heb ik nooit meer op een normale manier naar Lubbers kunnen luisteren.

Tijdens de lerarenopleiding kwam ik erachter dat ik het werken met taal – hoe leren mensen een taal, waarom, wat zijn de problemen bij het leren van een taal – interessanter vond dan me te verdiepen in de taal- en letterkunde. Daarom ben ik verder gegaan met algemene taalwetenschappen. Ik volgde colleges bij onder meer

foto: Bob Bronshoff

Ze studeerde algemene taalwetenschappen, maar werd fractievoorzitter van de PvdA in de Tweede Kamer: Mariëtte Hamer.

Ingrid van Alphen, die zich bezighield met taal en vrouwen, en bij René Appel, die veel deed met tweedetaalverwerving. Uiteindelijk ben ik bij Appel afgestudeerd op een scriptie over tweede-taalverwerving bij volwassenen.

Omdat ik al werkte is mijn tijd aan de UvA niet echt een studententijd geweest. Dat was toch meer mijn studie aan de lerarenopleiding. Begin jaren tachtig was er nog een strikt onderscheid tussen rechtse en linkse studenten. Ik zat bij de groep linkse studenten, droeg een paarse Indiajurk en zette me in voor de rechten en belangen van studenten. Het hbo had toen al een landelijke studentenbelangenvereniging waarvoor ik me inzette, maar die werkte nog niet samen met de universiteiten. In 1983 is uiteindelijk de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) ontstaan, voor studenten uit het hbo en uit het wo. Studenten van de lerarenopleidingen speelden in die nieuwe bond een voortrekkersrol, omdat juist zij verbinding hadden met de universitei-

ten, waarmee de lerarenopleidingen immers samenwerkten.

Bij mijn verkiezing als fractievoorzitter werd er door Nova een beeld van mij neergezet als een wat bestuurlijke mevrouw uit het onderwijs. Mijn tegenkandidaat, Diederik Samsom, werd neergezet als LSVb-activist.

Daar heb ik wel om gelachen. Een paar weken later realiseerde iedereen zich bij het jubileum van de LSVb, waar ik dagvoorzitter was, dat ik een van de oprichters en de eerste voorzitter van de LSVb was.

Als ik ze vergelijk met vroeger vind ik studenten nog steeds geëngageerd, al is dat in een modern jasje. Wij hielden ons bezig met de belangen van studenten, maar ook met de rest van de wereld, de huidige LSVb stelt zich vooral op als belangenvereniging. Dat is een keuze, al moeten studentenbonden zich er van bewust zijn dat goed onderwijs van groot maatschappelijk belang is en dus verder gaat dan belangenbehartiging alleen.’ ●

Folia 04 | 23

Folia 04.indd 23

15-09-2008 18:35:24

foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Kruiswoordpuzzel

Sleepless in Amsterdam Op de derde rij van de collegezaal sukkelt een student langzaam in slaap. Zijn mond opent zich half, zijn oogleden trillen, en zijn hoofd zakt naar zijn linkerschouder. Op het moment dat zijn nek een onmogelijke hoek maakt, schrikt hij wakker en kijkt schaapachtig om zich heen.

Ik glimlach naar hem. Tenslotte zijn publieke power naps of hazenslaapjes goed voor de mens, en in sommige landen, zoals Japan, ook geheel geaccepteerd. Hazenslaapjes kun je trainen, maar ze komen ook vanzelf als je minder dan zes uur slaapt. In een paar minuten ben je dan weer fit, in tegenstelling tot na een lange siësta: na meer dan 15-20 minuten gaat je metabolisme op een laag pitje en voel je je geradbraakt.

Slapen is even onmisbaar als voedsel, beweging en frisse lucht (waarmee slapen trouwens nauw samen hangt). Toch is slapen het deel van ons gedrag waar we objectief gezien het minst over weten. Wat voor goede slapers vanzelfsprekend is – ogen dicht en slapen maar – is voor de slaapgehandicapte een lijdensweg. Goede raadgevingen te over – van de ultieme schapentelmethode tot lauwe baden, kruidenthee en de-poes-naar-het-voeteneinde-verbannen.

Er is nauwelijks verband tussen hoe mensen slapen en hoe ze hun slaap ervaren. ‘Ik heb de hele nacht wakker gelegen!’ klaagt de slapeloze – maar dat is eigenlijk nooit het geval.

Mensen slapen veel meer dan ze denken, maar ze onthouden vooral de onrustige momenten. Wie geradbraakt wakker wordt, heeft niet te kort geslapen maar eerder te lang en in één houding, en wie met hoofdpijn ontwaakt, is meestal uitgedroogd. Andersom geldt het ook: in een Frans onderzoek naar rijgedrag op de snelweg, bleek dat automobilisten ongemerkt van elke honderd kilometer achter het stuur er twee tot drie sliepen, in mini-hazenslaapjes.

Onderzoek biedt weinig eenduidigheid. Het gaat meer om de kwaliteit dan de kwantiteit van de slaap. In tegenstelling tot wat de pathologische piekerslaper denkt, is veel slapen (meer dan 7-8 uur), een slecht idee. Er is een duidelijke relatie tussen depressie en (te) veel slapen.

Voor ons, met donzen dekbedden en ergonomische kussens, zonder honger in onze magen, zou niets heerlijker moeten zijn dan inslapen, dat doezelige wegzakken in een droom als je je nog nét bewust bent van het feit dat je nog niet slaapt, maar wel bijna. Laten we ervan genieten, en af en toe tijdens een vergadering of college een hazenslaapje doen.

Hoewel – slapen is verrukkelijk, maar wakker zijn des te meer!

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

Win: Vrijkaarten voor documentaire

K?< C8JK ;8PJ F= J?@J?D8I<=

Shishmaref is een Inupiaq (Eskimo-)nederzetting op een eiland 32 kilometer ten zuiden van de poolcirkel. Door de opwarming van de landen watertemperatuur dreigt het eiland onder water te lopen, waardoor de traditionele levenswijze van de bewoners verloren zal gaan. Hierover heeft filmmaker Jan Louter een prachtige documentaire gemaakt, The Last Days of Shishmaref, die op 27 september in première gaat tijdens het Nederlandse Film Festival. Benieuwd? Ga naar www.folia.nl, want Folia geeft 5 x 2 kaartjes weg voor deze film.

A N I N U P I A Q C O M M U N I T Y S WA L L O W E D B Y T H E S E A EEN

FILM

P R O J E C T VA N JA N L O U T E R

M8E8= 0 FBKF9<I

@E ;< 9@FJ:FG<E 0 EFM < D9< I ) ''/ $ (' A8 EL8 I @ ) ''0 K ? < C 8 JK ; 8P J F = J ? @ J ? D 8 I < = K < E K F F E JK < C C @ E > @ E C G $ @ @ C8J G8CD8J&IFK K<I;8D

w w w. t h e l a std a ys ofs h i s h m a ref. n l

Folia 03#1.indd 18

Folia 04.indd 24

15-09-2008 18:35:26