Folia07_64

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 15/10/2010 nummer 07

Yvonne Hak

Student rent de 800 meter in 1.58,85

World of Warcraft

Veel meer dan een spelletje

Transman Justus

‘Geen nieuwe bul?

Dan stap ik naar de rechter’

De drieduizend dagen van

Jan Peter Balkenende

FoliaFC_hp_V2:Opmaak 1 07-10-10 11:23 Pagina 1

Mercator Sapiens OKTOBER ACTIE

T-shirts NU slechts € 8,95

OP=OP

Ga snel naar één van onze verkooppunten: Hotel Résidence le Coin, Nieuwe Doelenstraat 5 Universitair Sportcentrum, Science Park 306 Studystore (voorheen Selexyz), Roetersstraat 41 Allard Pierson Museumwinkel, Oude Turfmarkt 129 Of bestel via onze website www.mercatorsapiens.nl

Official UvA Merchandise

inhoud #07

Bye Bye Balkenende

Drieduizend dagen zat hij in het Torentje.

Geen regie, geen charisma, geen leider; het werd hem allemaal verweten. Promovendus Nederlandse geschiedenis Sjoerd Keulen maakt de balans op en analyseert het leiderschap van een van de langstzittende premiers van Nederland 10

foto Joost van den Broek

Energiebom

Ze won in juli nog Olympisch zilver op de 800 meter hardlopen, nu loopt ze alweer coschappen. Yvonne Hak, student-sporter van het jaar 14

De heer doctoranda

Transman Justus Eisfeld wil een nieuwe bul. Het liefst goedschiks, maar de UvA ligt dwars 16

Gameverslaafd

Die term hoort René Glas niet graag. Wel speelde hij de afgelopen vijf jaar dagelijks urenlang World of Warcraft, voor zijn onderzoek 19

En verder:

nieuws 4-6, opinie/brief/scriptie 8-9, objectief 12, bul 20, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces 22, lezingen 23, Fresco/Van der Meulen/overigens 24

commentaar FEB De situatie bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) begint gênante trekjes te vertonen.

Op voorspraak van het College van Bestuur werden in 2007 een nieuwe decaan (Tom Wansbeek) en vervolgens een nieuwe directeur bedrijfsvoering (René Verhulst) aangesteld. Onder het tweemanschap Wansbeek/Verhulst is de financiële situatie bij de FEB volledig uit de hand gelopen. Dit verwijt mag het tweetal zich aantrekken, maar ook het CvB treft blaam: er is onvoldoende controle gehouden.

Wansbeek en Verhulst hebben beiden het veld moeten ruimen en Eric Fischer is als interim-decaan aangesteld om puin te ruimen en een reorganisatie door te voeren. In opdracht van Fischer heeft de afdeling Concern Control de exploitatie van de faculteit geanalyseerd. Die analyse noopt tot een inkrimping van het personeel en uiteindelijk zal er veertien miljoen bezuinigd worden. Het rapport-Aartsen, waarin deze toekomstplannen staan, is echter nog steeds geheim.

Sinds deze zomer is het hommeles aan de Roeterstraat. Tien prominente hoogleraren, onder wie Rick van der Ploeg en Arnoud Boot, spreken zich in steeds sterkere bewoordingen uit tegen de voorgenomen plannen. Aan Folia liet Van der Ploeg onlangs weten dat het CvB oogkleppen opheeft en dat er wordt bezuinigt zonder visie.

Ondertussen zwijgen zowel het CvB als de decaan. Direct gevolg is dat de sfeer op de werkvloer slecht is. Ook studenten merken dit en beginnen te morren. Het CvB moet samen met de decaan en de hoogleraren om de tafel gaan en daarnaast moet het rapport-Aartsen openbaar worden gemaakt. En als het rapport niet voldoet, dan zal er een nieuw rapport moeten komen, met een duidelijke toekomstvisie voor de FEB op nationaal en internationaal niveau. Als dit niet snel gebeurt, zullen de topwetenschappers vertrekken en verliest de FEB haar goede naam.

Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.

weekblad

voor de Universiteit van jaargang 64 15/10/2010 Amsterdam nummer 07

Yvonne Hak

Student rent de 800 meter in 1.58,8

5

World of War craft

Veel meer

dan een spellet

je

Transman Justus

‘Geen nieuwe bul?

Dan stap ik naar de rechte

r’

NB: In Folia 6 is in de Masterspecial op pagina 8 de naam van de fotograaf weggevallen: Eduard Lampe

colofon

cover: Jan Peter Balkenende foto Joost van den Broek De drieduiz

Jan Peter

end dagen

van

Balkenend

e

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anouk Kemper, Gina Miroula, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Martien Bos (correctie) Jan van Breda, Joost van den Broek, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Louise O. Fresco, Julie de Graaf, Rob Hagendijk, Jan-Maarten Hupkes, Sjoerd Keulen, John Kleinen, Jorien Knevel, Marc Kolle, Marit van Kooij, Harmen van der Meulen, Won Tuinema, Bas Uterwijk, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Lennart Verhoef, Bert Vuijsje zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Folia 3

nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl

Nieuw onderzoek naar exploitatie FEB zz Ondernemingsraad economiefaculteit unaniem voorstander van nieuw onderzoek naar exploitatie faculteit. zz ‘We hopen dat de decaan dat onderzoek wil betalen, want zo’n onderzoek overstijgt ons budget.’

De negen leden van de ondernemingsraad (OR) van de in financiële problemen verkerende Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) willen unaniem dat er een nieuw en extern onderzoek komt naar de exploitatie van de faculteit. Er is inmiddels een accountantsbureau gevonden dat tot dat onderzoek bereid is. ‘Maar dat bureau vraagt enige tienduizenden euro’s om het onderzoek te verrichten. Dat overstijgt het budget van de OR, dus zijn we afgelopen week met de offerte naar decaan Eric Fischer gegaan in de hoop dat hij het nieuwe onderzoek wil betalen.’ Dit

zegt de voorzitter van de OR, Tjalling van der Goot.

Eerder dit jaar werd een intern onderzoek verricht door Pieter-Jan Aartsen van de afdeling Concern Control, maar de OR heeft weinig vertrouwen in de kwaliteit ervan omdat Aartsen en decaan Fischer in de ogen van de OR ‘een verschillend verhaal’ vertelden over de financiële situatie van de faculteit. Het faculteitsbestuur kondigde op basis van het onderzoek van Aartsen een reorganisatie aan, waarbij in drie jaar tijd veertien miljoen euro moet worden bezuinigd en zestig fulltime medewerkers de laan uit vliegen.

Het is geen sinecure gebleken om een accountantsbureau te vinden dat zin heeft het onderzoek uit te voeren. Grote en/ of gerenommeerde bureaus willen hun vingers niet aan het onderzoek branden, zegt Van der Goot. ‘Dat soort accoun-

tantsbureaus hoopt vaak vroeg of laat de huisaccountant van de UvA te worden.

Dan gaan ze liever niet nu een onderzoek verrichten waarin een mogelijk negatief oordeel wordt geveld over de afdeling Concern Control.’

Hoogleraar Arnoud Boot, woordvoerder van de groep van tien hoogleraren die meer inzicht wil hebben in de achtergronden en noodzaak van de reorganisatie, heeft vorige week een gesprek gehad met de decaan over de voortgang van de reorganisatieplannen, maar het is nog niet duidelijk of decaan Fischer de door Boot c.s. voorgestelde twee secondanten naast zich zal dulden. Ook de OR wil graag dat er twee secondanten naast Fischer worden geplaatst. Beide beoogde begeleiders, Rick van der Ploeg (Oxford en UvA) en Peter Leeflang (RUG) hebben inmiddels toegezegd bereid te zijn de decaan te seconderen. (DW)

Paul Noorman (1930-2010) zz Oud-UvA-bestuurslid Paul Noorman overleden. zz Democratisch bestuur was voor hem een principekwestie.

Op 30 september 2010 is Paul Noorman overleden. Hij was van 1972 tot 1976 lid van het eerste College van Bestuur van de UvA. Andere leden van dit eerste college – voorzitter George Cammelbeeck, rector Arie de Froe, Han Harmsen en Herman Polak – overleden al eerder. Het eerste CvB zorgde ervoor dat het oude bestuurssysteem, waarin hoogleraren bijna alles te zeggen hadden en anderen formeel niets, werd vervangen door een stelsel van gekozen raden en besturen waarin docenten, studenten en overig personeel gezamenlijk het bestuur vormden.

Paul was een helder en zeer krachtig bestuurder, zeer analytisch ingesteld en

een hard onderhandelaar. Democratisch bestuur en progressief beleid waren voor hem een principekwestie. Hij waardeerde intelligente tegenstanders en argumenten, maar hij kon slecht tegen geklets. Dat zorgde voor spanningen, maar ook tot geestig en scherp debat, want daar genoot hij van. Na zijn aftreden in 1976 werkte hij als directeur van het Laboratorium voor Ruimtevaart en Onderzoek van Zon en Sterren in Utrecht.

In 1982 werd hij directeur van de Rotterdamse kunststichting. Naast de fysica waren muziek en kunst zijn grote liefdes.

Ook leidde hij de K.L. Poll stichting, een club die beoogde het intellectuele debat in Nederland op een hoger peil te brengen. Ondertussen bleef hij de UvA steeds volgen, op gepaste afstand en altijd kritisch. Niet in het openbaar, maar wel door opvolgers zo af en toe samen met oud-collega’s een ‘briefje’ te schrijven om hen op misvattingen te attenderen. Daar

zz Hoogleraar straf- en procesrecht Tom Blom maakt zich grote zorgen over deze gang van zaken.

Bij politieverhoren moet een advocaat aanwezig zijn om erop toe te zien dat de rechten van een verdachte niet worden geschonden en dat de verhorende ambtenaar zich aan de wet houdt.

Dat stelt Tom Blom op donderdag 14 oktober in zijn oratie waarmee hij zijn hoogleraarschap straf- en procesrecht 4 Folia

aanvaardt. Wanneer een bekentenis van een verdachte wordt afgelegd onder druk van onwettige verhoormethoden, wordt deze bekentenis vaak toch gebruikt in het strafproces waarin de verdachte terechtstaat.

Volgens Blom wordt er in steeds meer gevallen door de rechter geen consequentie verbonden aan de ontoelaatbare methode waarmee zo’n bekentenis is verkregen. ‘Bepaalde verhoorsituaties en verhoortechnieken verhogen de kans op een valse bekentenis,’ zegt Blom.

‘Met ongeoorloofde maar toegepaste verhoormethoden bedoel ik bedreiging, beloften, misleiding, misbruik van de verhoorsituatie of het gezag

Steven Hijink schreef een proefschrift over de verplichting van beursgenoteerde ondernemingen om hun financiële informatie openbaar te maken.

Waarom zijn publicatieverplichtingen belangrijk?

‘Dat is van belang voor het adequaat functioneren van de effectenmarkt: de informatie die effectenhandelaars hebben over een bepaald bedrijf of over de markt bepaalt de koers van de effecten.

Daarnaast is het ook binnen een bedrijf belangrijk dat aandeelhouders over informatie beschikken om te beoordelen hoe bestuurders het bedrijf runnen.’

Moeten niet-beursgenoteerde bedrijven niet net zo goed publicatieverplichtingen opgelegd krijgen?

‘Die bestaan in een lichtere vorm ook, maar zijn niet erg effectief. Zo hebben niet-beursgenoteerde ondernemingen, zoals de bakker op de hoek, dertien maanden de tijd om het jaarverslag openbaar te maken. Tegen de tijd dat dit is gebeurd, is de relevante informatie dus al verouderd.’

Paul Noorman, omstreeks 1973 / foto John Kleinen

beleefden ze samen erg veel plezier aan.

(Rob Hagendijk)

‘Meer controle op politieverhoor’ zz Bekentenissen die zijn afgelegd onder grote druk, worden vaak toch als geldig bewijsmateriaal gebruikt in strafzaken.

doctor

en ongeoorloofde zedelijke druk. De politie is zich bewust van de risico’s van deze methode, maar het gebeurt in geruchtmakende zaken steeds vaker.’

Blom doelt op onder andere de zaak-Ina Post. In 1987 werd zij in hoger beroep veroordeeld tot doodslag, maar zij werd onlangs vrijgesproken nadat naar voren kwam dat haar bekentenis onrechtmatig was verkregen.

‘Rechters verbinden niet meer altijd sancties aan het onrechtmatig toepassen van verhoormethoden en dat is zorgelijk,’ aldus Blom. ‘Het is een gevaar voor de rechtsstaat en we komen op een glijdende schaal terecht als we deze gang van zaken blijven accepteren.’ (FB)

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ziet toe op de verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen. Doet de AFM dat goed?

‘De AFM ziet erop toe dat bedrijven op tijd hun financiële informatie publiceren en dat doet de AFM goed. Maar de AFM moet jaarverslagen ook inhoudelijk beoordelen, door bij de rechter een procedure aan te spannen als zij over de procedure twijfelt. Daarin zijn ze nogal passief. Ze hebben dat één keer gedaan en die procedure hebben ze verloren. Sindsdien lijkt het erop dat ze alleen een procedure tegen een bedrijf willen beginnen als ze zeker weten dat ze het kunnen winnen.

De rechtsontwikkeling staat hierdoor stil en dat is zorgelijk.’

Valt er nog iets te verbeteren aan de financiële verslaggeving van bedrijven?

‘De publicatieverplichtingen zijn gefundeerd op economische theorieën.

Daarbinnen zou meer aandacht moeten komen voor de effecten van irrationele beslissingen. De traditionele economische theorievorming gaat nog te veel uit van de gedachte dat economische beslissingen niet beïnvloed worden door bijvoorbeeld emoties. Sinds de crisis weten we dat dit wel zo is.’ (DW) Steven Hijink, Publicatieverplichtingen voor beursvennootschappen. Promotie op 13 oktober.

Vierde plaats

Vibreren op het enthousiasme voor sport zz UvA en HvA organiseren congres over Olympische Spelen in 2028. zz 40 procent van de studenten en 25 procent van de medewerkers vindt dat UvA en HvA een rol moeten krijgen bij de organisatie.

‘Als heel Nederland op olympisch niveau gaat functioneren, dan zou het in 2028 wel eens kunnen gaan lukken,’ aldus André Bolhuis, voorzitter van het NOC*NSF. Hij zei dit op 6 oktober in het nieuwe Universitair Sportcentrum Universum, dat officieel werd geopend. Universum is een sportcomplex met een sportoppervlak van tienduizend vierkante meter, met sportzalen, een spinningtheater, studio’s, praktijkruimtes, een sauna en een eetcafé.

In het kader van de opening vond een groot aantal activiteiten plaats, waaronder een congres over de Olympische Spelen (OS) 2028. Op uitnodiging van Cees Vervoorn, lector topsport en onderwijs aan de HvA, gaf Bolhuis zijn visie op de mogelijkheid om de OS in Nederland te organiseren. Bolhuis: ‘Studenten van nu moeten straks het werk gaan uitvoeren. Daarom moeten we talenten herkennen en ontwikkelen.’

Collegevoorzitter Karel van der Toorn zei: ‘Sport bindt. We hebben hier met z’n allen een gedeeld enthousiasme voor

Collegegeld Groepsdans bij de opening van het sportcentrum op vrijdag 8 oktober / foto Henk Thomas

sport. Op dat enthousiasme moeten we allemaal mee vibreren.’

In aanloop naar de OS moet het hoger onderwijs in Amsterdam een grote rol krijgen. Volgens de verschillende sprekers is er veel mogelijk op gebied van infrastructuur, huisvesting en economie. Ondanks het enthousiasme en de grote hoeveel aanwezige prominenten – schaatsster Yvonne van Gennip, vol-

leyballer Ron Zwerver, radiopresentator Tom van ’t Hek en Telegraaf-journalist Jaap de Groot – is er voor Cees Vervoorn nog een hoop missiewerk te verrichten: onderzoek wees uit dat 40 procent van de studenten vindt dat er een organisatorische rol moet zijn weggelegd voor beide onderwijsinstellingen.

Bij medewerkers is dit percentage nog lager: 25 procent. (JJ)

‘Financiële innovatie is een ratrace’ zz Wat heeft economie als wetenschap te bieden in tijden van crisis?

Om die vraag draaide op 6 oktober het gesprek in de reeks ‘De wetenschap in debat’. zz ‘Als de toezichthouder zit te slapen, ontstaat een gat tussen toezicht en realiteit.’

‘Hebben economen gefaald?’ was de vraag die gespreksleider en universiteitshoogleraar Louise Fresco op 6 oktober stelde aan de spraakmakende economen Coen Teuling, directeur van het Centraal Planbureau en hoogleraar Sweder van Wijnbergen. Beiden traden op tijdens een serie debatten in Spui25 onder de titel ‘De

wetenschap in debat’, waarin prominente wetenschappers zich uitspreken over actuele onderwerpen. Teulings reageerde gekscherend op de vraag van Fresco: ‘Ik zeker, en Sweder ook. Zijn analyses zijn scherp, maar zijn voorspellingen komen nooit uit.’ Daarna serieus: ‘Ons past bescheidenheid. Er is een ramp gebeurd en dat had niet mogen gebeuren. Maar dat wil niet zeggen dat de economische wetenschap niets meer te vertellen heeft.’

In sneltreinvaart kwamen verschillende onderwerpen voorbij. De crisis natuurlijk, die volgens Van Wijnbergen voornamelijk onbeheersbaar werd door gedrag van politici als de Amerikaanse minister van financiën Henry Paulson ‘die meerdere malen honderdtachtig graden van beleid veranderde’.

Toch zaten er ook structureel dingen mis, volgens de wetenschappers. Van Wijnbergen: ‘Financiële innovatie is een ratrace, een spel met de toezichthouder. Als die zit te slapen, ontstaat een gat tussen toezicht en realiteit.’ Nederland was volgens hem slecht voorbereid op de crisis: ‘Er was geen draaiboek, er was niet over nagedacht.’

Kunnen we nog geloven in de rationaliteit van spelers in de financiële wereld?, was de vraag van Fresco. ‘Een opwindend onderwerp,’ volgens Teulings. ‘Het raakt aan de grondslagen van het vak. Dikwijls is gek gedrag rationeler dan het lijkt.’ Van Wijnbergen was zeer kritisch: ‘De interconnectedness van banken, liquiditeitsprovisie, maatstaven van risico, het blijkt veel belangrijker dan gedacht.’ (Jorien Knevel)

zz Finale 11 december in de Melkweg.

De achtkoppige band Zorita mag op 11 december in de Melkweg meedoen aan de finale van de Grote Prijs van Nederland in de categorie Rock/Alternative. Dat maakte de organisatie op 5 oktober bekend op

KinkFM. Kennelijk maakte de band – bestaand uit onder anderen drie UvAstudenten en twee UvA-alumni – genoeg indruk op de jury tijdens de halve finale op 23 september in Speakers in Delft.

De Grote Prijs is de belangrijkste muziekwedstrijd van Nederland, met eerdere winnaars als Lucky Fonz III, Opgezwolle, Junkie XL en Roosbeef.

De band speelt naar eigen zeggen muziek

Bij bijna vierduizend studenten is onlangs te veel collegegeld afgeschreven. De UvA biedt de mogelijkheid om collegegeld in termijn te betalen en bij een grote groep studenten zijn twee termijnen in plaats van één afgeschreven. ‘Er is een fout gemaakt bij de administratie,’ aldus woordvoerder Paul Helbing. ‘We hebben het snel ontdekt en bij urgente gevallen hebben we het bedrag, tussen de honderdvijfentwintig en honderdvijftig euro, meteen teruggestort.’ (JJ)

Stelling De poll op folia.nl ging afgelopen week over de studiebeurs, die het aanstaande kabinet Rutte-Verhagen alleen nog aan bachelorstudenten wil verstrekken. Wat vind je hiervan? zz Schandalig. De toegankelijkheid van het hoger onderwijs komt op die manier in gevaar – 68,9% zz Acceptabel, want ’s lands financiën staan er niet best voor en dan moet je keuzes maken – 14,8% zz Prima. Masteropleidingen zijn voor de toekomstige elite, die kunnen de opleiding best zelf betalen – 8,2% zz Dit kan echt niet, dan zijn er wel andere zaken waarop je kunt bezuinigen – 8,1% Totaal aantal respondenten: 135

Prijsvraag

Zorita in finale Grote Prijs zz Band bestaat uit 3 UvA-studenten en 2 UvA-alumni.

Weekblad Elsevier heeft ook dit jaar de universiteiten laten beoordelen. Ruim 140.000 studenten en 2.450 docenten velden hun oordeel over in totaal 47 opleidingen. In het oordeel van de docenten komt de UvA, evenals vorig jaar, op de eerste plaats bij de opleidingen communicatiewetenschap en psychologie. Biologie komt op een (gedeelde) eerste plaats in het studentenoordeel, samen met Wageningen University. In het totaaloordeel van de docenten over de categorie brede universiteiten is de UvA een plaats gezakt naar een vierde positie.

Alle UvA-opleidingen scoren in het studentenoordeel (ruim) voldoende. De hoogst beoordeelde UvA-opleidingen zijn biologie en wiskunde met beide een 7,3.

Het Amsterdam University College komt op een vierde plaats in het studentenoordeel, met gemiddeld een 7,1. (DW)

die schommelt tussen Tom Waits, Jacques Brel, Beirut, Calexico, Gogol Bordello en Manu Chao. Zorita deed eerder mee aan de finales van de Amsterdamse Popprijs en van het Amsterdamse Havenlied.

Ook speelde de band afgelopen editie op Lowlands. Tijdens de finale neemt Zorita het op tegen AlascA, A Liquid Landscape, Ethereal, The Fudge, en Yesterday’s Men. (Harmen van der Meulen)

De pretpunkband Sum 41 is de headliner tijdens het rondreizende muziekfestival Eastpak Antidote en speelt dit jaar op vijf november in 013 in Tilburg. Folia mag 2 x 2 kaartjes weggeven en verschillende goody bags met onder andere cd’s en een T-shirt. Als klap op de vuurpijl kun je een ticket winnen (inclusief vliegreis en hotel) voor het Eastpak Antidote concert in Londen. Ga naar www.folia.nl/prijsvraag

Folia 5

- advertorial -

Geheimtip Early Birds < 30 jaar alle concerten in Muziekgebouw aan ’t IJ voor €10 Muziekliefhebber en jonger dan 30? Dan is het Early Bird-ticket van Muziekgebouw aan ’t IJ dé culturele geheimtip van dit seizoen. Hiermee kost elk concert slechts € 10, inclusief drankje, ongeacht de normale toegangsprijs. Per concert is een beperkt aantal Early Bird-tickets beschikbaar. Hetzelfde principe als vliegtuigstoelen: vroeg boeken loont!

Ons concertseizoen met meer dan 200 concerten is net begonnen. Wie zich nu verdiept in het aanbod en kiest, kan veel geld besparen op tickets voor prachtige concerten. Muziekgebouw is hét podium in Nederland voor hedendaagse muziek en klassieke muziek met een blik van nu. Op www.muziekgebouw.nl staan alle concerten.

Voor tips en spelregels, zie muziekgebouw.nl/earlybird

Early Bird tips voor de komende weken:

PAGANINI

KINSMEN

ANAÏS NIN

VR 22 OKT / 20.15 uur

ZO 31 OKT / 20.15 UUR

DO 4 NOV / 20.15 uur

Rudolf Koelman viool & Raaf Hekkema saxofoon

feat. Rudresh Mahanthappa saxofoon + Kadri Gopalnath saxofoon

door Cristina Zavalloni + Nieuw Amsterdams Peil

The Ultimate Challenge

Een muzikale wedstrijd met als inzet de duivels moeilijke Caprices van Paganini. Deze ‘duivels­ violist’ was de grootste virtuoos van de 19e eeuw.

Normale prijs: € 18, Early Birdprijs: € 10

Een concert opwindend als een bokswedstrijd

It’s jazzzz baby! Maar geen gewone jazz. In Kins­ men komen twee werelden samen: oeroude Zuid­ Indiase muziek en moderne westerse jazz.

Sopraan Cristina Zavalloni, muze van Nederlands grootste levende componist Louis Andriessen, in de rol van flamboyante Franse schrijfster Anaïs Nin (NL première).

Normale prijs: € 23, Early Birdprijs: € 10

Normale prijs: € 23, Early Birdprijs: € 10

Voor avontuurlijke geesten

Andriessen schreef dit werk speciaal voor Zavalloni

Early Bird tickets zijn te koop aan de kassa van het Muziekgebouw (ma ­ za, 12.00 ­ 18.00 uur): 020 ­ 788 2000 of de kassabalie, Piet Heinkade 1, 1019 BR Amsterdam.

Tips & spelregels: muziekgebouw.nl/earlybirds

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl

prikbord

promoties

Acta Publicatieprijs

FGw Nieuwe

De prijscommissie van de Stichting Bevordering Tandheelkundige Kennis, gelieerd aan het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde (NTvT) heeft universitair docent Denise van Diermen uitgeroepen tot winnaar van de Publicatieprijs NTvT 2010. De prijs werd haar toegekend vanwege haar artikel ‘Tandheelkundige ingrepen bij patiënten met antitrombotica: nieuwe inzichten’, dat zij samen met de hoogleraren Hoogstraten en Van der Waal schreef. De prijs wordt tweejaarlijks toegekend aan de auteur van de volgens de prijscommissie beste publicatie uit de twee voorafgaande jaargangen van het tijdschrift. De prijs bestaat uit een geldbedrag en de NTvT-penning.

Het facultaire investeringsplan Duurzame geesteswetenschappen bevat een voorstel voor het aanstellen van nieuwe ud’s onder de noemer van ‘Nieuwe Generatie Offensief ’. Augustus dit jaar werd bekend dat er middelen beschikbaar zijn gesteld voor de aanstelling van dertien nieuwe ud’s.

De nieuwe medewerkers zullen in twee rondes worden geworven. De werving voor de eerste ronde (acht ud’s) is begin deze maand gestart. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee typen ud’s: de eerste heeft een taakverdeling van 60 procent onderwijs en 40 procent onderzoek en krijgt na twee jaar uitzicht op een vaste aanstelling. De tweede kent een omgekeerde taakverdeling voor vijf jaar. Solliciteren staat open voor medewerkers die aan de criteria voldoen. Zie ook www. medewerker.uva.nl/fgw/fgw

BC Idealisten Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) organiseert het IISG in samenwerking met de afdeling Bijzondere Collecties de tentoonstelling ‘Wereldverbeteraars! 75 jaar IISG’. Utopisten, kapitalisten, anarchisten, antikolonialisten, communisten, feministen, linksextremisten, milieuactivisten, naturisten, socialisten, vegetariërs en vakbondsactivisten – om een aantal soorten wereldverbeteraars te noemen – verwoordden in de afgelopen eeuw hun idealen of voerden actie. Dit gebeurde wereldwijd en culmineerde in onder meer de Franse en Russische revoluties. Te zien zijn onder meer handschriften van Marx, boeken van de Rote Armee Fraktion uit de Stammheim-gevangenis, en actieaffiches. Te zien vanaf 29 oktober bij de Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt 129.

AMC Coschappen Het AMC heeft een nieuw zogenoemd Coschappenboekje uitgegeven omdat de manier van beoordelen van de coschappen op de schop gaat. Dit betekent ook dat er nogal wat gaat veranderen voor alle betrokkenen, zowel studenten, beoordelaars, coördinatoren en ondersteunende medewerkers. Voor elk coschap is een boekje met beoordelingsformulieren ontwikkeld. Iedere student wordt dit boekje aan het begin van het coschap uitgereikt. De uitgangspunten van de beoordelingsformulieren zijn in elk coschap hetzelfde. Op die manier is de wijze van beoordelen in elk coschap zo gelijk mogelijk. Meer informatie op Blackboard.

FGw Sluipmoordenaar Historica Inger Schaap, recent afgestudeerd aan het Centrum voor Holocaust en genocidestudies, debuteert deze maand met haar boek: Sluipmoordenaars. De Silbertanne-moorden 1943-1944. Vanaf september 1943 werden onschuldige burgers op laffe wijze door de SS doodgeschoten. Het waren vergeldingsacties met als doel wraak op het Nederlands verzet. Ten minste 45 Nederlanders werden gedood, anderen raakten zwaargewond of wisten te ontkomen. De slachtoffers werden voor de ogen van hun familieleden in koelen bloede neergeschoten. De daders waren Nederlandse leden van de Germaansche SS. De serie sluipmoorden is na de oorlog bekend geworden onder de codenaam ‘Silbertanne Aktion’. Schaap onthult op basis van archiefonderzoek en interviews met nabestaanden de ware geschiedenis van de Silbertanne moorden.

ud’s

Maagdenhuis CAO Abvakabo FNV heeft samen met andere bonden een onderhandelaarsakkoord gesloten met de Vereniging van universiteiten (VSNU) over een nieuwe cao voor de Nederlandse universiteiten. Overeengekomen is dat de huidige cao wordt verlengd tot 1 oktober 2011. De medewerkers krijgen per 1 november 2010 een eenmalige bruto-uitkering van 500 euro en per 1 februari 2011 een loonsverhoging van 0,5 procent. In het akkoord is naar een balans gezocht tussen inkomensverbetering, werkzekerheid en werkgelegenheid. Abvakabo FNV-bestuurder Marieke van den Berg is gematigd positief over de gemaakte afspraken. ‘De marges waren enorm smal en de VSNU is lang op de nullijn blijven zitten. Zonder de inzet van onze leden tijdens de acties hadden we dit niet kunnen realiseren.’ Tot 18 oktober kunnen de leden hun stem uitbrengen over het akkoord.

FNWI Reünie Op 21 oktober houdt biologenvereniging Congo een reünie van de legendarische liftwedstrijd van afgelopen voorjaar. Die ging naar Spanje. ‘Maar het lijkt alweer een eeuwigheid geleden dat de strijd naar het Spaanse grondgebied begon,’ schrijft Congo op haar site. ‘Daar eenmaal aangekomen kon iedereen zijn behoefte naar avontuur vervullen: er werden wilde kruiden geplukt, prachtige maaltijden bereid, er werden spelletjes gespeeld en al met al is het gewoon weer gelukt om een week lang in het paradijs te vertoeven.’ Om daar nog eens goed op terug te blikken organiseert de Liftcommissie een reünie in café De Biecht waar iedereen vanaf 20.00 uur welkom is om foto’s te bekijken, terug te blikken, bier te drinken en het lift-T-shirt in ontvangst te nemen. Ook wordt de liftbokaal uitgereikt. Zie ook www.congo.eu

UB Studiezalen Tijdens de tentamenperiode van 16 tot en met 29 oktober zijn een aantal studiecentra en bibliotheken langer geopend, met name in de avonduren. Het gaat onder meer om de volgende locaties: UB-studiezalen, informatiecentrum en studiecentrum, bibliotheek wijsbegeerte en mediastudies, de bibliotheek en het studiecentrum P.C. Hoofthuis, de bibliotheek van het AMC en het studiecentrum BG5. Voor de exacte tijden ga naar http:// cf.uba.uva.nl/nl/

DINSDAG 19/10 10.00 uur: Denise Sampimon Geneeskunde Encapsulating Peritoneal Sclerosis: Early Diagnosis and Risk Factors.

Promotor: Prof.dr. R.T. Krediet. (Agn.kapel) 12.00 uur: Joost Haeck - Geneeskunde Proximal Embolic Protection and Biomarkers of Reperfusion in St-Segment Elevation Myocardial Infarction.

Promotoren: Prof.dr. R.J. de Winter en prof.dr. J.G.P. Tijssen. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Niels Verouden - Geneeskunde Diagnostic and Prognostic Properties of the 12Lead Electrocardiogram.

Promotoren: Prof.dr. R.J. de Winter en prof.dr. J.G.P. Tijssen. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 20/10 10.00 uur: Stefano Ardu - Tandheelkunde Aesthetic Analysis of Natural Anterior Teeth.

Promotoren: Prof.dr. A.J. Feilzer en prof.dr. I. Krejci (Universiteit van Genève). (Agn.kapel) 12.00 uur: Bas von Benda-Beckmann Geschiedenis A German Catastrophe? German Historians and the Allied Bombings, 1945-2010.

Promotor: Prof.dr. F.W. Boterman. (Agn.kapel) 14.00 uur: Marc van der Zee - Geneeskunde Biomarkers in Ischemic Cardiac Syndromes.

Promotoren: Prof.dr. R.J. de Winter en prof.dr. A. Sturk. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 21/10 10.00 uur: Justine Compaoré - Microbiologie The Daily Life of Cyanobacteria.

Promotor: Prof.dr. L.J. Stal. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Bastian Vollmer - Politicologie Policy Discourses on Irregular Migration in Germany and the United Kingdom – 1973-1999.

Promotor: Prof.dr. M.J.A. Penninx. (Agn.kapel) 14.00 uur: Victor Toom - Forensic science Twintig jaar forensisch DNA-onderzoek.

Promotor: Prof.dr. J. Grin. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 22/10 10.00 uur: Henrike Veninga - Geneeskunde Adhesion-GPCR CD97 in Immunity.

Promotor: Prof.dr. R.A.W. van Lier. (Agn.kapel) 12.00 uur: Paulina Aroch Fugellie Algemene literatuurwetenschap The Subject of Postcolonial Discourse.

Promotor: Mw. prof.dr. M.G. Bal. (Agn.kapel) 14.00 uur: Benjo Maso - Cultuursociologie De ontwikkeling van fin’amors 1060-1230.

Promotor: Prof.dr. N.A. Wilterdink. (Agn.kapel)

oraties WOENSDAG 20/10

16.00 uur: Prof.dr. G.A. Wiegers, hoogleraar Religiestudies Religie en de kunst van de polemiek. (Aula)

DONDERDAG 21/10 16.00 uur: Prof.dr. H. Wind, bijzonder hoogleraar Sociale Verzekerings­geneeskunde Compensatie en participatie; het zoeken naar een balans in de verzekeringsgeneeskunde. (Agnietenkapel) Voor meer informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 7

opinie

Vriendelijk verzoek De ruimte waarin studievereniging Machiavelli huist, is toegekend aan andere (lees: belangrijker) medewerkers van de UvA. De vereniging moet op korte termijn haar biezen pakken. In de hoop op een andere oplossing stuurde ze het bestuur van de faculteit deze open brief.

G

eachte heer prof. dr. Van der Brug, dr. Post, prof. dr.

De Haan, drs. Tolsma, drs.

Verhoek,

In een gesprek met de heer Verhoek van de FMG op maandag 28 september jl. hebben wij te horen gekregen dat er is besloten om de kantoorruimtes van studievereniging Machiavelli op korte termijn te verhuizen naar een ander gebouw (BG13), om plaats te maken voor flexkamers. Deze plotselinge verhuizing is zonder medeweten van de studievereniging gepland en besloten, en in de besluitvormingsprocedure is er geen mogelijkheid tot overleg geweest.

Studievereniging Machiavelli is sinds haar oprichting in 1964 zeer nauw betrokken bij de opleiding politicologie. Onze vereniging is een essentieel onderdeel geworden van de academische gemeenschap en vormt het cement tussen studenten en docenten. Daarnaast zet Machiavelli zich al decennia in voor de onderwijsbelangen van studenten en opleiding. Zo heeft ze actieve onderwijscommissies en vervulde ze een belangrijke rol bij de laatste accreditatie van de opleiding politicologie.

Een mogelijke verhuizing, weg van onze huidige centrale locatie in BG5, is zeer schadelijk voor het functioneren en de bereikbaarheid van de vereniging. Onze bindingsfunctie is voor een groot deel afhankelijk van de fysieke aanwezigheid

brief De Boot is aan Met sympathie het vraaggesprek met Arnoud Boot in Folia 05 gelezen. De treurige toestand van faculteit en universiteit bestaat echter al jaren! Ik heb er in

8 Folia

van de vereniging, dichtbij student en opleiding in het Binnengasthuis. De optie om een gedeelde balie in BG5 te houden en een kamer in een ander gebouw is onwenselijk omdat het een splijting van onze organisatie betekent.

Wij achten het daarom van groot belang voor studenten, docenten, opleiding en faculteit dat studievereniging Machiavelli in zijn geheel op locatie blijft. Daarom verzoeken wij de geadresseerden dringend op korte termijn in gesprek te gaan met Machiavelli om op constructieve wijze te zoeken naar een oplossing. yyy Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van Machiavelli, Steven Hannink, voorzitter Mede namens: De ruim 900 leden van Machiavelli De Raad van Advies van Machiavelli: S. Titus, L. Vermeer, D. Buzeman, T. Eggink, G. Haverkamp De Facultaire Studentenraad van de FMG De Asva Studentenunie De docenten en medewerkers politicologie: U. Becker, J. Berkhout, R. J. Brinkman, K. Brouwers, B. Creusen, M. Fennema, A. Freyberg-Inan, A. Hammelburg, H.A.B. van der Heijden, O. Holman, J. Huigens, L. Klarenbeek, A. Loeber, M.J.M. Maussen, M.M. Mojahedi, M. Moret, M.C.F. Mossink, F. Pals, P. van Praag, G.R.D. Underhill

mijn uittreerede â&#x20AC;&#x2DC;Afscheid van Dierenboerderijâ&#x20AC;&#x2122; (01.10.1998) over gesproken.

Oorzaak: vervanging van WUB door MUB (onder staatssecretaris Job Cohen): bestuursdemocratie werd vervangen door het leidersprincipe. Onder het nieuwe regiem deelde CvB-voorzitter drs J.K.M. Gevers de lakens uit. De rector magnificus (toen dr. J.J.M. Franse) was een ornament geworden. Gevers was van de HBO-raad in Den Haag naar de UvA gekomen. Zijn ambities waren onbe-

illustratie Marc Kolle

perkt en ze kostten veel geld. Hij huurde een etage in Tokio voor de (mislukte) werving van Chinese studenten t.b.v. de UvA. Hij bleek niet op de hoogte van gelijkgerichte activiteiten van de Tokioze Keio-Universiteit. Met een grote UvAdelegatie reisde hij naar New York. Doel was samenwerking met de New York University. Hij dacht met dĂŠ universiteit van de wereldhoofdstad te maken te hebben! In zijn 1941 verschenen boek The Managerial Revolution had de Noord-

Amerikaanse trotskistische theoreticus James Burnham gewezen op een scheiding tussen kapitaal en management in de grote ondernemingen. Wat wij aan de UvA hebben gekregen was een scheiding tussen wetenschap en management. Met catastrofale gevolgen! Het is hoog tijd er een eind aan te maken. Doe je best, Arnoud. yyy Heinz Neudecker, Emeritus hoogleraar wiskundige economie aan de UvA

scriptie

Samen leven doe je onverdeeld Marijn Lansbergen is net terug uit Bosnië en Herzegovina, waar hij heeft gezien waartoe een verdeelde samenleving kan leiden. En dat moeten we niet willen, betoogt hij.

N

a een aantal decennia van migratiestromen worden Europese landen geconfronteerd met een samenleving waar identiteit een steeds nadrukkelijkere rol speelt. In veel van deze landen is een nieuw-rechtse politieke beweging opgekomen, die in reactie hierop de nationale identiteit probeert te bewaken. De nieuw-rechtse PVV, die al jaren waarschuwt voor de opkomst van ‘de ander’ in de vorm van de islam, gaat gedoogsteun geven aan het Nederlandse kabinet en in Frankrijk worden Roma op basis van etniciteit het land uitgezet. In een Europa waar identiteit steeds nadrukkelijker een rol gaat spelen, geldt Bosnië en Herzegovina als doemscenario. Nergens leven de bevolkingsgroepen zo gescheiden en lijkt de situatie zo uitzichtloos. De verdeelde Bosnische samenleving zou als voorbeeld moeten gelden waar Nederland en de rest van Europa niet naartoe willen.

Bosnië en Herzegovina (BeH) kent drie verschillende bevolkingsgroepen: de Bosnisch-Kroaten, de Bosnisch-Serven en de Bosniakken (moslims). De groepen kennen een lange gezamenlijke geschiedenis en wonen al eeuwenlang in hetzelfde gebied. In 1992 liepen de onderlinge spanningen hoog op, resulterend in een gruwelijke oorlog die in 1995 beëindigd werd en meer dan 100.000 slachtoffers kende.

Het Dayton-akkoord, het vredesakkoord tussen de drie partijen, heeft de oorlog beëindigd, maar tevens het conflict vastgelegd. Het verdrag geldt nog steeds als de constitutie van BeH en heeft de representatie van alle drie de bevolkingsgroepen in de regering vastgelegd. Daarom kent het land drie presidenten (elke bevolkingsgroep één), 39 politieke partijen, vijf bestuurslagen en in totaal ongeveer 8000 verkiesbare personen.

Ondanks dat de meeste Bosniërs aangeven te willen dat de bevolkingsgroepen meer tot elkaar komen, stemt iedereen op de vertegenwoordiger van zijn eigen partij. Je moet ook bijna wel: als je als Kroaat stemt op iemand die volgens jou het land goed kan besturen, in plaats van diegene die voor de Kroaten opkomt, loop je het risico dat de Kroaten als enige bevolkingsgroep slecht worden vertegenwoordigd.

Het is een prisoner’s dilemma dat de verdeeldheid lastig te overstijgen maakt.

De verdeeldheid wordt door de politiek in stand gehouden en versterkt, daar waar het tegenovergestelde constructiever lijkt voor de vooruitgang van het land. Een land als BeH, met een werkloosheid van ongeveer 40 procent en een corrupt, bureaucratisch overheidsapparaat, snakt naar een efficiënte regering die de problemen aanpakt. In plaats daarvan zijn de partijen slechts bezig met rechten en privileges van hun eigen bevolkingsgroep en het benadrukken van hoe slecht, corrupt en soms gevaarlijk ‘de ander’ is.

toekomst, werkt de politiek de verdeeldheid meer en meer in de hand. Zeker wanneer de bevolkingsgroepen onderling weinig contact hebben, doordat ze in gescheiden delen van de stad, of gescheiden delen van het land wonen, kan de retoriek van politici veel invloed hebben op de houding jegens ‘de ander’.

Stevenen we in Nederland af op eenzelfde situatie?

Dat is niet aannemelijk. In meerdere opzichten gaat de vergelijking mank. Het conflict in BeH is complex en kent meerdere oorzaken. In tegenstelling tot in Nederland wonen er in BeH al eeuwenlang verschillende bevolkingsgroepen die allemaal menen recht te hebben op hun eigen gebied. Niettemin is de manier waarop de Bosnische politici omgaan met een verdeelde samenleving een goed voorbeeld van hoe het niet zou moeten.

Het opkomen voor een eigen bevolkingsgroep en het afzetten tegen en angst creëren voor ‘de ander’ is iets wat we in Nederland ook steeds vaker terugzien.

Opkomen voor een eigen bevolkingsgroep en angst creëren voor ‘de ander’ is iets wat we in Nederland ook steeds vaker terugzien Nieuw-rechtse politici als Pim Fortuyn en Rita Verdonk hadden veel succes met deze retoriek en Geert Wilders heeft hiermee zijn PVV tot de derde partij van het land gemaakt. Het creëren van angst en een gemeenschappelijke vijand is immers ook een bekend machtsmiddel (George W. Bush haalde er zijn tweede termijn mee). De boodschap van deze politici veroorzaakt echter gevoelens van wantrouwen, negativiteit en vijandigheid tussen de verschillende groepen.

Net zoals in BeH drijven ze de groepen uit elkaar en werken ze de verdeeldheid in de hand.

Een verdeelde samenleving heeft een negatief effect op de slagvaardigheid en besluitvorming van de overheid en het heeft, nog belangrijker, een negatief effect op de leefomgeving van de burger. Niet voor niets is een verdeelde samenleving in feite een contradictio in terminis. Zowel in BeH als in Nederland en in alle andere landen is het aan de politiek om boven de verdeeldheid uit te stijgen. Om een samenleving samen te laten leven, moeten niet de verschillen, maar de raakvlakken worden benadrukt. yyy

Wensouders Bonny Schillemans (25)

deed de master gezondheidszorgpsychologie en schreef haar scriptie over hoogtechnologisch draagmoederschap (HTDM).

‘Bij HTDM wordt de eicel van de wensmoeder via in-vitrofertilisatie (IVF) bevrucht met het semen van de wensvader, waarna de ontstane embryo’s in de baarmoeder van de draagmoeder geplaatst worden. De draagmoeder draagt het kind en staat het na de bevalling af aan de wensouders.

Van de 24 vrouwen die tussen 1997 en 2004 een IVF-behandeling hebben voltooid, zijn er 13 zwanger geraakt, waarvan drie van een tweeling. Ik heb de psychologische gevolgen onderzocht van zowel de wensouders en de draagouders als van de geboren kinderen. Is dit een veilige manier van voortplanting? Uit mijn onderzoek blijkt van wel, zolang het maar onder strikte voorwaarden gebeurt.

Vooral de beginfase vond ik moeilijk. Eerst moest ik alle contactgegevens achterhalen, vervolgens mailen en dan maar afwachten. Samen met mijn scriptiebegeleidster, gynaecoloog Sylvia Dermout, ben ik heel Nederland doorgereden. Zij heeft HTDM in Nederland mogelijk gemaakt. We hebben zo’n vijftig mensen gesproken. Ik wilde vooral van hen weten: ‘Hoe gaat het nu met je?’

De wensouders waren heel blij dat ze een kind hadden gekregen, en de draagouders vonden het geweldig dat zij dit voor de wensouders konden doen, dus daar wilden ze graag over vertellen. Geen enkele draagmoeder heeft spijt gehad, er was geen sprake van scheve verhoudingen tussen wens- en draagmoeder. De meesten hadden nog contact met elkaar. Waarschijnlijk heeft het zo goed uitgepakt omdat alle betrokkenen goed zijn voorbereid op mogelijke gevolgen en hier duidelijk over gecommuniceerd is met elkaar. Dit was ook nodig omdat in 1994 HTDM in Nederland in onderzoeksverband is goedgekeurd en over de gevolgen van HTDM wereldwijd nog weinig bekend was.

Zelf kreeg ik het moeilijk in de zomer, vlak voor de deadline van mijn scriptie. Het was superlekker weer. Iedereen zat buiten op een terrasje en ik zat in de UB. Elke dag. De hele dag.

Wat ik nu wil doen, weet ik niet. Momenteel heb ik drie baantjes, als student-assistent, bij het Muziektheater en als begeleider van een jongen met een licht verstandelijke beperking. Ik ben aan het rondkijken voor banen in mijn vakgebied. Een spannende periode dus.’ Anouk Kemper

Marijn Lansbergen is student media & cultuur en politicologie. Als onderdeel van de BKB Academie was hij ten tijde van de verkiezingen in Bosnië. www.bkbacademie.nl De redactie verwelkomt brieven en ingezonden stukken. U kunt deze sturen aan redactie@folia.uva.nl. Vermeld altijd uw naam en relatie

In een land waar een harmonisering van de bevolkingsgroepen de enige oplossing lijkt voor een betere

tot de UvA; anonieme bijdragen worden niet geplaatst. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten.

Folia 9

Favoriete Film

Langstzittende premiers na 1900

Bij zijn aantreden in de Tweede Kamer in 1998 lichtte Balkenende toe waarom Mr. Smith goes to Washington (1939) zijn favoriete film was.

Mr. Smith, die volstrekt onbekend is met politieke gebruiken, wordt in deze film onverwacht senator. ‘Hij begint stuntelig, maar groeit in zijn rol (…) Hij trotseert tegenkrachten en gaat uiteindelijk met de eer strijken.

Ik heb ervan geleerd dat je heel wat stootjes kunt verdragen als je maar vasthoudt aan je idealen.’

Lubbers (CDA), 4309 dagen Ruys de Beerenbrouck (RKSP), 3906 dagen Drees (PvdA), 3789 dagen Balkenende (CDA), 3000 dagen (op 08-10-2010) Kok (PvdA), 2892 dagen Colijn (ARP), 2483 dagen

Meer partijman dan premier Sinds Joop Den Uyl heeft Nederland niet meer zo’n ideologisch angehauchte premier gekend als Jan Peter Balkenende. Hij is fel bekritiseerd, maar: ‘Als je vasthoudt aan je idealen, kun je heel wat stootjes verdragen.’ Sjoerd Keulen / foto Joost van den Broek

A

fgelopen vrijdag 8 oktober trok Jan Peter Balkenende de deur van het Torentje achter zich in het slot, na drieduizend dagen premierschap. Ruim acht jaar was hij minister-president en leidde hij vier kabinetten. Acht jaar waarin vaak kritiek op zijn leiderschap te horen was. Meer partijman dan premier, gebrek aan regie en geen charisma, was het commentaar.

Desondanks zat hij langer dan Kok, Colijn en Den Uyl, wier regeringen evenmin het einde haalden. Het roept de vraag op hoe we het leiderschap van Balkenende moeten beoordelen en wat leiderschap eigenlijk is.

Leiderschap is tijdelijk De roep om leiderschap klinkt tegenwoordig alom en wordt steeds vaker geponeerd als oplossing voor alle mogelijke problemen, niet in de laatste plaats politieke.

Opvallend is dat ondanks de roep om charismatisch leiderschap politicologen Daalder en Lijphart Nederlands leiderschap juist kenmerken als ‘schikken en plooien’, zakelijk, sober en saai. Het tijdperk van hun analyse is de wederopbouw, waarin premier Drees inderdaad het ideaal van zakelijkheid en soberheid belichaamde: eigenschappen die cruciaal waren om de beperkte financiële middelen in naoorlogs Nederland over de zuilen te verdelen. Leiderschap en het beeld van de ideale leider is dan ook tijdgebonden. Daarnaast wordt de ‘goede leider’ niet alleen door zijn tijd gevormd, maar beïnvloedt hij ook zijn omgeving. Toen Max Weber in 1921 charismatisch leiderschap definieerde, dacht hij aan leiders die in zijn leven het ideaal bepaalden: mannen als de Britse premier Gladstone die met zijn populistische stijl het snel uitdijende electoraat kon binden aan de moderne politieke massapartijen die op dat moment ontstonden. Niet voor niets is dan in Nederland Abraham 10 Folia

Kuyper actief; de oprichter van de ARP, de eerste moderne politieke partij en voorloper van het CDA. Het leiderschap van Drees en Kuyper past bij hun tijd en was daarom succesvol. Het is ondenkbaar dat ze succesvol konden zijn in elkaars tijd.

Man van zijn tijd In de jaren negentig kwam in heel Europa een nieuwe soort emotionele politiek op, die eind 2001 met de entree van Pim Fortuyn eindelijk ook Nederland bereikte.

Ondanks vroege representanten als Berlusconi en Jörg Haider zette deze populistische stroming aanvankelijk niet door. Na de aanslagen van 11 september 2001, de moord op Fortuyn en het knappen van de internetbubbel kozen Europeanen massaal sobere, haast calvinistische politieke leiders. In het bedrijfsleven gebeurde hetzelfde. Gerard Kleisterlee (Philips) en Jeroen van der Veer (Shell) die het nieuwe ideaal van soberheid en nederigheid benadrukten, vervingen zelfbewuste op de voorgrond tredende leiders als Cor Boonstra (Philips) en Cees van der Hoeven.

Niet voor niets benadrukt Balkenende graag de gelijkenis met Kleisterlee, die – zoals hij ook over bondskanselier Merkel

Eenmaal op het pluche zou het gebrek aan regie bij Balkenende al snel een constante kritiekfactor worden schreef – dezelfde ‘stijl’ heeft als hij.

Deze stijl van leiderschap wordt gedeeld door premiers als Brown, Rasmussen, Van Rompuy en Leterme. Het verkiezingsprogramma en regeerakkoord van laatstgenoemde volgde met thema’s als ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘normen en waarden’ naadloos het vertoog van Balkenende. Het zijn thema’s die Tony

Blair vanaf 1997 als eerste op de politieke agenda plaatste, toen Paars geen aandacht had voor immateriële zaken. Balkenende zag hiervan het potentieel wel en eigende zich de thematiek toe.

Partijideoloog In 2002 reageerden de media verbaasd over de onverwachte opkomst van Balkenende. Alhoewel hij door koningsdrama’s binnen het onwennig oppositievoerende CDA in 2001 onverwacht politiek leider was geworden, was Balkenende zeker geen onbekende. Al sinds 1984 werkte hij voor het Wetenschappelijk Instituut van het CDA waar hij samen met Ab Klink na het grote verlies van 1994 (-20 zetels) begon aan een noodzakelijke ideologische ‘herbronning’. Wie het leiderschap van Balkenende wil begrijpen moet goed naar deze periode kijken.

In 1992 promoveerde hij aan de VU. In zijn proefschrift stond het concept ‘eigen verantwoordelijkheid’ centraal. Het was ook het thema van zijn oratie bij de aanvaarding van leerstoel christelijk sociaal denken die hij tot z’n premierschap zou blijven bekleden. Eigen verantwoordelijkheid werd de leidraad in het nieuwe CDA-vertoog, een idee waarmee de ‘soevereiniteit in eigen kring’ van ARP- en VU-grondlegger Kuyper verbonden werd met het katholieke ‘subsidariteit’ waarin de staat alleen taken krijgt als maatschappelijke organisaties die niet kunnen uitvoeren. Dit betekent een grotere opgave voor maatschappelijke organisaties, maar ook voor burgers. Burgers moesten eerst in hun eigen omgeving zaken als zorg en werkeloosheid proberen op te lossen voordat ze naar de overheid stappen.

Zorginstellingen, scholen en vakbonden krijgen meer zeggenschap, maar ook een grotere zorgplicht dan hun enge wettelijk omschreven taken. Dit verhaal paste uitstekend bij een terugtrekkende overheid die vanaf de jaren tachtig zichtbaar werd.

Met een groep gelijkgezinde dertigers vormde Balkenende in de jaren negentig de Schlemmerclub, genoemd naar een café-restaurant in Den Haag. Naast Klink, René Smit (nu de voorzitter van de VU) waren economen Bovenberg, Eijffinger en Koedijk lid. In de reeks Het wachten moe publiceerden ze hun kijk op onderwijs, wachtlijsten en het financieringsbeleid, waarmee ze zich afzetten tegen het neoliberale optreden van premier Kok. De Schlemmers waren zelf het wachten ook moe en stonden te trappelen om invloed.

Verheugd zagen ze hoe Balkenende zich in 1998 voor de Kamer kandideerde om vervolgens in 2002 premier te worden.

Gebrek aan regie?

Eenmaal op het pluche zou het gebrek aan regie bij Balkenende al snel een constante kritiekfactor worden. Tot driemaal toe scheurde zijn coalitie en ook bij het afstemmen van de gekozen burgemeester en de Europese Grondwet, het Irak-dossier en de twee prinselijke huwelijken klonk deze kritiek. De wijze waarop Balkenende leiding gaf aan zijn ministersploeg was inderdaad een breuk met die van zijn voorgangers Lubbers en Kok. Met de gevleugelde woorden ‘even meedenken’ gaf Lubbers zijn ministers weinig ruimte en ook Kok hield bij zwakkere ministers de vinger aan de pols. Balkenende koos voor leiderschap op afstand, op advies van oudconsultant Aart Jan de Geus die minister van Sociale Zaken werd in Balkenende-I en II. ‘De aanvoerder hoeft niet degene te zijn die voortdurend overal het woord over voert. In de eenentwintigste eeuw is de keuze voor politiek bedrijven als teamspel de enige juiste,’ zo meende De Geus. Ook dit kon weer worden gelegitimeerd met ‘eigen verantwoordelijkheid’.

De vakministers kregen veel ruimte en konden bovendien zelf hun punten scoren, maar kregen ook langer de vrijheid om de eenheid van het kabinetsbeleid te

Balkenende over zijn voorgangers Heemskerk (ARP), 2025 dagen Cort van der Linden (Liberalen), 1837 dagen Van Agt (CDA), 1781 dagen Gerbrandy (ARP), 1755 dagen Den Uyl (PvdA), 1683 dagen

Kuyper (1901-1905) ‘Ik ben een Kuyperiaan in hart en nieren. Dat heeft te maken met mijn opvoeding, opleiding en carrièrepad. Maar ik ben het vooral uit overtuiging.’

Colijn (1925-1926 & 1933-1939) ‘Als er in die tijd een Innovatieplatform had bestaan, was Colijn er beslist het boegbeeld van geweest.’

Zijlstra (1966-1967) ‘Het was inspirerend om te zien hoe Zijlstra theorie haarfijn wist te verbinden aan de actuele politieke praktijk. Door eerst goed na te denken en dan pas iets te zeggen steeg hij uit boven de waan van de dag.’

Den Uyl (1973-1977) genoemd. In dat kabinet werden de christelijke partijen tot hun grote ergernis gereduceerd tot een ‘witte rand’ van een rode coalitie.

Het Tweede kabinet-Den Uyl zou er daardoor nooit komen. Tijdens het kabinet-Balkenende IV gebeurde het omgekeerde en werd de PvdA steeds meer een rode rand.

doorbreken. Controle hield Balkenende met zogenoemde delivery-gesprekken; iets wat hij had overgenomen van Tony Blair. Met behulp van stoplichten werd overzichtelijk bijgehouden hoe snel de ministers vorderden met het regeerakkoord.

De stand van de lichten werd jaarlijks op Verantwoordingsdag, de derde woensdag van mei, gepresenteerd.

Balkende als hervormer Eigen verantwoordelijkheid stond voorop in de ideologische herijking van Balkenende in de jaren negentig en werd het leidend beginsel in zijn eerste kabinetten. Alhoewel Gerrit Zalm het aanvankelijk nog afdeed als ‘tegeltjeswijsheden’, vinden we het beroep op de eigen verantwoordelijkheid terug in alle hervormingsvoorstellen van het kabinet Balkenende-II. Het is niet voor niets Balkenendes favoriete kabinet. In drie jaar werden in ras tempo de WAO en het ziekenfonds afgeschaft. Het maatschappelijk protest liep door de vele ingrepen

hoog op. Ondanks een vakbondsprotest in 2004 dat 300.000 mensen naar het Museumplein bracht, konden de bonden niet verhinderen dat VUT en prepensioen werden vervangen door een levensloopregeling. Balkenende had zo’n regeling al in de jaren negentig bepleit.

De WAO, het ziekenfonds, de VUT en het prepensioen werden afgeschaft, en ook in andere wetten kreeg Balkenendes ideologie een prominente plek Ook in de andere vervangende wetten als de WIA, de Zorgverzekeringswet of de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) kreeg Balkenendes ideologie een prominente plek. In de Memorie van Toelichting van de WMO lezen we

bijvoorbeeld: ‘Het vertrekpunt voor een krachtiger sociale structuur is zelforganisatie, maatschappelijke binding en eigen verantwoordelijkheid’. Een zin die zo uit Balkenendes proefschrift uit 1992 had kunnen komen. voorspelbare Kuyperiaan Zijn ministers kregen ruimte, maar ook Balkenende profileerde zich duidelijk.

Hij vergeleek zichzelf graag met zijn gereformeerde voorgangers. Bij tal van toespraken reflecteerde hij op Kuypers gedachtegoed en op diens opvattingen over de ‘eigen verantwoordelijkheid’. De opmerking dat Balkenende zodoende meer partijman dan premier was heeft zeker grond. Door de liberale inbreng in zijn eerste drie kabinetten weg te stoppen achter een betoog over zijn eigen ideologie en wortels, onstond wrevel. Tijdens zijn laatste kabinet groeide dit bij de sociaaldemocraten uit tot weerzin.

Balkenende is terecht de meest ideologische premier sinds PvdA-premier

De les van Balkende Daarin zit ook de historische les voor Mark Rutte, Geert Wilders of wie de kwalificatie ‘goede leider’ ook moge krijgen.

Dankzij de doorbraak van het populisme bezinnen partijen zich steeds duidelijker op hun verhaal. Ideologie klinkt steeds vaker als oplossing om de kiezer te binden.

Weliswaar worden hierdoor het verhaal en het gedrag van politici voorspelbaarder, maar aan het premierschap van Balkenende (en Den Uyl) kunnen we zien dat ideologische politiek nooit iedereen aanspreekt. yyy

CV mr. dr. J.P. Balkenende 7 mei 1956: geboren als Jan Pieter te Biezelinge 1974-1982: geschiedenis en rechten, VU 1982-1998: gemeenteraadslid Amstelveen 1984-1998: stafmedewerker Wetenschappelijk Instituut CDA 1992: promotie VU 1993-2002: bijzonder hoogleraar christelijk sociaal denken, VU 1998-2002: lid Tweede Kamer (CDA) 11 juli 2002 - 8 oktober 2010: ministerpresident

Sjoerd Keulen is promovendus Nederlandse geschiedenis. Met prof. James Kennedy en Ronald Kroeze (VU) ontving hij een van NWO-subsidie voor onderzoek naar de ontwikkeling van leiderschap sinds 1960.

Folia 11

12 Folia

objectief

Beeld Hal Werk

‘En ondertussen in de agrarische sector’ heet het kunstwerk van Paul Segers (1975) links op de foto. In de Kromhauthal aan het Gedempt Hamerkanaal in Amsterdam-Noord staan 63 beelden van 59 kunstenaars. De werken staan kriskras door elkaar, vlak bij elkaar en niet op witte sokkels – zoals beelden vaak tentoongesteld worden – maar op matzwarte platforms. Beeld Hal Werk heet de tentoonstelling.

Het is een initiatief van student kunstgeschiedenis Manuel Klappe en drie beeldhouwers; Sohrab Bayat, Ad de Jong en Wouter Klein Velderman. Bayat en Klein Velderman woonden anti-kraak in de Kromhouthal en bedachten dat de ruimte zich goed zou lenen voor een tentoonstelling. De Jong en Klappe liepen al een tijdje rond met een uitgewerkt plan om een grote tentoonstelling over Nederlandse beeldhouwkunst te maken. De vier kwamen bij elkaar en zo geschiedde.

In plaats van een handjevol werken in een grote witte hal, staan de monumentale en ruimtelijke beelden hier vlakbij elkaar, zodat de bezoeker zich direct fysiek tot de werken moet verhouden.

Die dichtheid is een experiment.

De onconventionele opstelling lokt nogal wat heftige reacties uit. Sommige mensen lopen zelfs boos weg. Met name Klappe had uitgesproken ideeën over hoe de expositie vorm moest krijgen en welke kunstenaars uit welke periodes hij bij elkaar wilde hebben. De nieuwe directeur van het Stedelijk Museum, zo wordt hij door zijn medeorganisatoren al grappend genoemd. Nieuwe plannen zijn al in de maak. Maar eerst nog even afstuderen. (FB) De tentoonstelling is tot 31 oktober dagelijks te zien tussen 11.00 en 19.00 uur; toegang 5 euro. foto Jan-Maarten Hupkes

Folia 13

Bekende medaillewinnaars aan de UvA: Judoka Dennis van der Geest (1975) Wereldkampioen in 2005, twee keer Europees kampioen. Brons op de Olympische spelen. Het is maar een greep uit de medaillekast van de judoka in de zwaarste gewichtsklasse Dennis van der Geest. Hij studeerde communicatiewetenschappen aan de UvA. Tegenwoordig treedt hij op als Dj Dennis met trendy en dansbare groovy house. Hij is ook ambassadeur van de Nederlandse Motorrijdersvereniging.

Steenkapot met een smile op je gezicht Yvonne Hak werd tijdens het Studentensportgala gekozen tot student-sporter van het jaar. Ze won dit jaar zilver op de 800 meter hardlopen op het EK en weet topsport goed te combineren met de studie geneeskunde. ‘Topsporter zijn is het mooiste leven dat er is.’ Hans van Vinkeveen / Jan-Maarten Hupkes

D

e vrouwelijke studentsporter van het jaar weet nog niet welke prijs ze precies heeft gewonnen.

Het wachten is op de postbode, zegt ze lachend. Atlete Yvonne Hak (24) lacht veel en gauw. Of het nu gaat over dames met beginnende baardgroei of over het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke atleten vlak voor de start. ‘Mannen zijn alleen met zichzelf bezig. Vrouwen helpen elkaar bij het opspelden van het startnummer.’

Plezier hebben in topsport is heel belangrijk, benadrukt ze. ‘Je lijdt natuurlijk af en toe. Zenuwachtig zijn voor een wedstrijd is een verschrikkelijk gevoel. Maar ho even, je staat op een EK-finale. Een hoogtepunt waarvoor je het hele jaar hebt gewerkt. Als je hiervan niet kunt genieten, waar ben je dan mee bezig? Ik zie weleens tv-programma’s over hoe moeilijk het leven als topsporter is. Moeilijk? Het is het mooiste wat er is.’

De zilveren race heeft Yvonne inmiddels wel ‘een stuk of tien keer’ teruggezien.

Vooral om het ultieme racegevoel op te halen. De positieve spanning voor de start, de alertheid tijdens de race. Het goed uitkomen uit de laatste bocht en dan volle bak richting finish. ‘Ik was steenkapot, maar wist toen dat ik een medaille zou winnen en toen kwam er een smile op mijn gezicht.’

En toen werd je opeens Bekende Nederlander?

14 Folia

‘Dat valt wel mee. Atletiek is een kleine sport. Ik krijg geen handtekeningenjagers achter me aan.’

Je bent vast financieel binnengelopen?

Lacht hard: ‘Jaaaa. Nee, het is geen smak geld. Een leuk inkomen voor een student, maar te weinig voor een gezin. Zo veel ongeveer.’

Je combineert topsport en een uitputtend trainingsprogramma met de studie geneeskunde. Hoe hou je het vol?

‘Het lukt doordat ik buiten de wintermaanden niet hoef te studeren. Ik train dan twintig uur per week en kan me volledig focussen op het sporten. Ik denk dat ik hierdoor ook een grote sprong vooruit heb gemaakt. Nu draai ik vijf maanden fulltime coschappen en maak ik werkweken van vijftig uur in de week. Daarnaast train ik één keer per dag. Het is een hele opgave die maar net te doen is.’

Kun je aan de zich moeizaam voortbewegende medemens uitleggen wat de kick is van het lopen van een middellange afstand?

‘Het tactisch spel, dat vooral. Heel hard lopen is niet genoeg. Je kunt domme en slimme beslissingen nemen. Dat gebeurt in een split second. Ja, er wordt af en toe geduwd en een elleboog uitgedeeld. Maar dat gebeurt niet bewust en kost meer energie dan dat het iets oplevert. Mijn wapen is dat ik in het laatste rechte stuk kan versnellen. Ik hoef niet per se aan te vallen, wacht liever af.’

Je loopt een afstand die berucht was om het dopinggebruik en dames met beginnende baardgroei. Hoe ga je daarmee om?

‘Ik heb me aangeleerd om me er niets van aan te trekken. Het is helaas iets wat

bij topsport gebeurt. Ik snap de verleiding als je uit sommige landen komt.

Als je van jongs af in een atletentraject zit, moet presteren en dat lukt niet... Er hangt zoveel van af. Maar ik praat het absoluut niet goed. Ik zou zelf nooit blij

Roeister Nienke Kingma (1982)

Waterpolospeelster Yasemin Smit (1984)

Het is bijna elk jaar prijs bij deze roeister en studente planologie. Ze is Nederlands kampioen en wereldkampioen in de twee zonder stuurvrouw. Voor de Olympische Spelen in Beijing in 2008 slaagde de vrouwen 8 zich eerst niet te kwalificeren. Nienke moest bovendien strijden om een plek in de boot. En toen sleepte de vrouwen 8 in de finale een zilveren medaille weg.

Aanvoerster van het nationale waterpoloteam dat in Beijing in 2008 tot ieders verrassing een gouden medaille veroverde. Heel Nederland leefde mee toen het team in een zinderende finale de favoriet Verenigde Staten met 9-8 wist te verslaan. Smit studeert communicatiewetenschap aan de UvA.

Sportieve voorbeelden Ellen van Langen (1966), olympisch kampioene op de 800 meter in 1992.

Nederlands recordhouder op de 800 en de 1000 meter en manager van Yvonne Hak. Hak: ‘Toen ik Nederlands kampioen werd, besefte ik dat een droom steeds dichterbij kwam en een doel kon zijn.’ Van Langen voorziet haar als manager van allerlei adviezen voor de races en randzaken. Wat komt er na het succes op je af en hoe ga ermee om? ‘Ik word nu volop voor wedstrijden en demonstraties gevraagd. Het klinkt decadent dat het management dit voor mij regelt, maar het is vooral uit zelfbescherming. Je moet oppassen dat je er niet te veel randzaken bij gaat doen. Doen wat je deed, want dat bracht succes.’

Kamiel Maase (1971), langeafstands­ loper en Nederlands recordhouder op de 5000 meter, de 10.000 meter, de 30 kilometer en de marathon.

De onlangs gestopte atleet Kamiel Maase, behorend tot de Europese top, heeft tijdens zijn sportcarrière een bachelor microbiologie en een master biochemie behaald. Hak: ‘Wat ik in hem bewonder, is dat hij altijd heeft gestudeerd. Je komt op een moment dat veel mensen twijfelen of de combinatie topsport en studie wel kan. Dat ga je jezelf ook afvragen. Hij heeft me laten zien dat dit mogelijk is, dat je hiermee zelfs veel succes kan hebben.’

kunnen zijn als ik op die manier olympisch kampioen zou worden.’

Wat zijn je kansen voor het WK volgend jaar en de Olympische Spelen in 2012?

Dat is andere koek: je treft de Afrikaanse

dames, als het al dames zijn. Van de wereldkampioene op jouw afstand, Caster Semenya, wordt gezegd dat het een man is.

Lacht samenzweerderig: ‘Precies, inderdaad. Ja, ook daarover is er soms discussie. Maar goed, die toernooien zijn een

stapje hoger. Ik heb dankzij het EK-succes nog meer vertrouwen. Er zijn kansen, maar zeker is nu al dat de EK-tijd niet genoeg is. Het zal minstens een seconde sneller moeten. Ik merk nog steeds dat ik vooruit ga. Dus er is goede moed.’ yyy

Haile Gebrselassie (1973), een van de grootste langeafstandslopers aller tijden. Hij werd tweemaal olympisch kampioen en achtmaal wereldkampioen.

De kleine Ethiopische atleet was jarenlang onverslaanbaar op de lange afstanden en is wereldrecordhouder op de marathon. Een superatleet en vooral ook een sympathiek persoon, vindt Hak: ‘Hij is altijd positief en staat altijd met een smile aan de start. Hij doet veel uit een goed hart. Nu hij niet meer oppermachtig is, toont hij zich een goede verliezer. Je ziet hoe hij een mentorachtige rol aanneemt en de nieuwe lichting lopers allerlei tips blijft geven. Je moet altijd willen winnen, maar een goede persoonlijkheid is net zo belangrijk.’

Folia 15

Laurens Buijs voorzitter UvA Pride ‘Ons advies is duidelijk: geef Justus zijn diploma. Ik beschouw deze zaak vooral als een gemiste kans. De UvA had een progressieve houding kunnen aannemen, maar ze wacht af en houdt zich vast aan de wet. Dit is een speciaal geval en dan zou je billijk moeten handelen. Bij UvA Pride leeft deze zaak enorm. Als de UvA bij haar standpunt blijft, overwegen we om actie te gaan voeren. Wat we precies gaan doen weten we niet.

Het kan iets ludieks zijn, maar als het moet gaan we demonstreren voor het Maagdenhuis.’

Ben Olivier docent bestuursrecht ‘Het Examenbesluit vwo-havo-mavo-vbo is niet van toepassing en mijns inziens ook achterhaald. Wel kunnen er praktische problemen zijn, in de zin dat het niet uitgesloten is dat degenen die toen de bul hebben ondertekend (soms de examinatoren) niet meer in staat zijn te ondertekenen. Bij mijn weten is ongeveer 30 jaar geleden door de Faculteit der Rechtsgeleerdheid een nieuwe bul uitgereikt. Dat had veel voeten in de aarde, maar uiteindelijk is de zaak intern opgelost.’

Wet is wet, vrouw is vrouw Oud-student politicologie Justus Eisfeld, voormalig vrouw, wil een nieuwe bul met daarop zijn juiste voornaam en geslacht. De UvA geeft niet thuis.

Dirk Wolthekker / foto Jan van Breda

‘I

k zou best begrip hebben voor het UvA-standpunt “wet is wet”, maar dan moet het wel om de juiste wetgeving gaan. In de wetgeving over het hoger onderwijs staat nergens vermeld dat ik niet een nieuwe bul zou mogen krijgen na een geslachtsverandering. Het argument waarop de UvA zich nu baseert is een eindexamenbesluit voor middelbaren scholen. Maar de UvA is bij mijn weten een universiteit. Aan die universiteit ben ik in 2001 als vrouw met een vrouwennaam afgestudeerd. Inmiddels ben ik man en ik ondervind er last van voortdurend een bul te moeten laten zien waarop mijn vroegere vrouwenvoornaam staat. Dat tast mijn privacy aan.’

Vrouw en pot Oud-student Justus Henrik Eisfeld (Erlangen, Duitsland, 1973), afgestudeerd met een vrij doctoraal examen politicologie, afstudeerrichting vrouwenstudies, is in aanvaring gekomen met zijn alma mater.

De Duitser, die sinds twee jaar in New York woont, kwam in 1997 als vrouw vanuit Berlijn naar Amsterdam. In Berlijn had zij aan de Freie Universität politicologie gestudeerd en besloot het laatste deel van haar studie met een Erasmusbeurs in Amsterdam te volgen. ‘Alle wegen leidden naar Amsterdam in die tijd: ik was verliefd geworden op de stad, vrouwenstudies aan de UvA stond op hoog niveau en ik was voorzitter van de International Gay Lesbian Bisexual Transgender and Queer Youth and Student Organization (IGLYO), dat kantoor hield in Amsterdam, dus het was makkelijk om hier dan ook te wonen en te studeren. Ik was toen nog vrouw en pot. Nee, mijn voornaam uit die tijd onthul ik niet. Het was een mooie naam,

16 Folia

maar het is in niemands belang als mensen mij onder twee namen kennen. Ik was actief in de feministische hoek, noemde mijzelf nog niet echt transgender, maar was wel zoekende naar mijn identiteit.

In het jaar nadat ik afstudeerde werd mij geleidelijk aan duidelijk wie ik was: ik was een man.’

Nieuw geboortebewijs Eisfeld ging ‘in transitie’ en onderging een geslachtelijke operatie. Als gevolg daarvan nam hij de voornaam Justus Henrik aan. Gewapend met doktersverklaringen, sterilisatieverklaringen en psychologische attesten diende hij bij een Duitse rechtbank een verzoek in om een nieuw geboortebewijs. Dat werd verstrekt.

‘Juist ook omdat in de Duitse wet ten

‘Zelfs mijn kapper heeft zijn diploma aan de muur hangen, maar ik kan dat niet’ aanzien van geslachtsverandering een privacybepaling is opgenomen. Want als je met documenten rondloopt die niet in overeenstemming zijn met je geslacht zou je gedwongen worden om te liegen over je identiteit of om jezelf te “outen”, dat wil zeggen, bekend te maken dat je een dergelijke operatie hebt ondergaan.

Zo’n bepaling kent artikel 28 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek, dat over geslachtsverandering gaat, niet.’

Met zijn nieuwe geboortebewijs maakte Eisfeld een gang langs allerlei Duitse ambtelijke instellingen met het verzoek nieuwe officiële documenten als rijbewijs en paspoort aan te leveren: de privacy-

bepaling in de wet zorgde ervoor dat zulks steeds prompt gebeurde.

‘Inmiddels woon ik in New York. In Amerika is het gebruikelijk dat je bij een sollicitatie al je diploma’s meestuurt, maar dat zou in mijn geval problemen opleveren omdat ik een diploma met een vrouwenvoornaam heb. Het is bovendien heel gewoon in Amerika om trots je diploma’s ingelijst aan de muur te hangen.

Zelfs mijn kapper heeft dat gedaan, maar ik kan het niet doen.’

Wet is wet Zo rijpte het idee om ook het UvA-diploma te laten vervangen door een nieuw exemplaar. ‘Geen duplicaat, geen verklaring, maar een brand new bul.

Ik belde het centrale nummer van de UvA. Ik legde mijn vraag uit en werd doorverbonden met de studentenadministratie. Daar deed men gelijk heel moeilijk. Duplicaten van bullen zouden gebonden zijn in een groot boek en daar kon men niet zomaar een nieuwe bul aan toevoegen. Ik kon wel een verklaring krijgen, waarin zou staan dat ik was afgestudeerd. De moed zakte me in de schoenen.

Dat was niet wat ik wilde, maar ik liet de UvA toch een verklaring “To all concerned” opstellen. In die verklaring, die ik in maart 2008 ontving, staat dat ik op 28 juni 2001 “successfully” ben afgestudeerd aan de UvA. Ik was toch niet tevreden en belde een tijdje later opnieuw. Ik kreeg een ander persoon aan de telefoon en legde opnieuw mijn verzoek uit. “Nee hoor, dat kunnen we niet doen, dat is wettelijk verboden en wet is wet.” Toen dacht ik: dan ga ik toch maar een brief schrijven aan de UvA. Toen bleek dat de universiteit zich bedient van middelbare schoolwetgeving. De UvA is toch mijn universiteit en daarom wilde ik niet gelijk een gerechtelijke procedure aanspannen, maar ik stapte wel naar de Commissie Gelijke Behandeling, want ik voel mij gediscrimineerd: ik ben een man, maar word door de UvA als vrouw beschouwd.’

Weg privacy Op 5 oktober hield de commissie een hoorzitting. De UvA baseert zich bij haar

besluit om geen nieuwe bul te verstrekken op het Eindexamenbesluit vwo-havo-mavo-vbo, zo bleek tijdens de zitting, maar ook uit een brief van collegevoorzitter Karel van der Toorn aan de CGB, gedateerd 28 mei 2010. In artikel 54 van het genoemde besluit staat (lid 1) dat ‘duplicaten van afgegeven diploma’s, certificaten, bewijzen van ontheffing en cijferlijsten niet worden verstrekt’. In hetzelfde artikel (lid 2) wordt wel bepaald dat de onderwijsinstelling ‘een schriftelijke verklaring met dezelfde waarde’ als het diploma kan afgeven.

Eisfeld: ‘Die verklaring heb ik al en juist die zorgt voor problemen. Als mij om een diploma wordt gevraagd, kan ik niet meer dan de verklaring overleggen. De volgende vraag is dan: waarom kunt u geen echte bul overleggen? Weg privacy.’

In de brief schrijft Van der Toorn met zoveel woorden dat hij niet anders kan dan een nieuwe bul weigeren omdat er (nog) geen nationaal diplomaregister voor het hoger onderwijs bestaat: ‘Het Ministerie van OCW bereidt momenteel zo’n register voor. Bedoeling is dat het register uiterlijk per 1 januari 2012 in werking treedt.’ Tegen die tijd, zo schrijft Van der Toorn, kan ‘uitsluitend door het Ministerie van OCW een voorziening worden geboden ter vervanging van het originele diploma’. Eisfeld begrijpt niet waarom de UvA zich aan regels houdt die voor het middelbaar onderwijs zouden zijn bedoeld. ‘Eigenlijk is er geen hoger onderwijswet waarop de UvA zich kan baseren. Waarom geeft men dan niet gewoon die nieuwe bul?’

De CGB zal over uiterlijk acht weken uitspraak doen. Die uitspraak is overigens niet bindend. ‘Maar als ik geen nieuwe bul krijg, dan stap ik naar de rechter,’ zegt Eisfeld. Inmiddels hebben de Tweede Kamerleden Jetta Klijnsma en Tanja Jadnanansing schriftelijke vragen gesteld aan demissionair minister André Rouvoet van Onderwijs. Beide Kamerleden willen van de minister weten of de UvA inderdaad door de wet wordt belet een nieuwe bul te verstrekken. De UvA houdt vooralsnog vast aan de bepalingen in het eindexamenbesluit. yyy

Thomas Wormgoor bestuurslid en coördinator van Transvisie,

centrum voor genderdiversiteit

‘Deze zaak is machtig interessant. Drieëntwintig jaar geleden heb ik zelf een transitie doorgemaakt. Toentertijd heb ik een nieuwe bul aangevraagd bij de Rijksuniversiteit Groningen. Ik kreeg hem ook niet. Een van de argumenten van de UvA is dat ze slechts éénmaal een bul kan uitreiken. Dat argument is kul, want Justus is bereid zijn oude bul in te leveren voor een nieuwe bul met andere naam. De manier waarop de universiteit handelt is een miskenning van de geslachtsverandering.’

Folia 17

is one of the world’s leading companies with 25,000 employees in over 90 countries dedicated to one purpose: We contribute to addressing some of the planet’s most critical issues such as the rising demand for food from a growing population. Syngenta employees have a major impact on the health and wellbeing of communities all around the world.

They work in a focused, highly collaborative culture and benefit from the training, development and inspirational colleagues that you’d expect to find in a fast growing, international company.

Do you have interest in leading molecular and trait breeding research in vegetable crops ? Would you like to develop commercial cultivars with superior performance, through the discovery and implementation of trait-specific genetic information? Would you like to see yourself working in an environment where team approach and self development (technically and personally) are highly appreciated ?

ThiS job mighT be your neW challenge: GENETIC PROJECT LEAD - SALADS INTO ACTION you will be responsible for leading the definition, design and planning of molecular / trait breeding projects, within the framework of agreed-upon strategies in salads. managing these projects from initiation to delivery of readily-usable breeding material or trait-specific genetic information and ensuring proper project advancement within allocated resources and timelines will be your main goals.

THE CHALLENGE in this environment you will work closely with relevant groups such as genomics, bioinformatics, molecular genetics, genotyping laboratories, physiology, pathology, and breeding. you will coordinate the execution, report on project progress / achievements and ensure appropriate technical and business reviews as well as portfolio consolidation. at the same time it will be your role to maintain awareness of new developments and scientific advances through active monitoring of internal and external activity and participate in or lead the acquisition or development of new technologies or methodologies as appropriate.

Securing intellectual property protection as appropriate and maintaining awareness of intellectual property landscape and evolutions are completing your role.

YOUR PROFILE For this position we are looking for a highly motivated and dedicated person with a Ph.D., or mSc. in plant breeding, quantitative genetics or related field with 1 to 3 years of experience. Knowledge of breeding theory, mendelian genetics, molecular markers, and genomics principles is critical. a good understanding of principles in statistics, physiology (including pathology), and biochemistry will also be important. based in enkhuizen in the netherlands, you enjoy working with people and your excellent organizational, communication, and interpersonal skills are essential to function as part of or lead cross-functional, cross-cultural, multi-location teams.

Demonstrated project leadership and management experience is critical. Demonstrated technical or scientific successes in molecular / trait breeding are a plus.

TAKE YOUR CHANCE are you interested to fulfill this position in our organization? Please apply online via www.werkenbijsyngenta.nl

Voor de Universiteit van Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en het Academisch Medisch Centrum verzorgt StudiJob Uitzendbureau de werving en selectie voor het project

Traineeship Controller (38u p/w) Bovenstaande organisaties zijn op zoek naar talentvolle afgestudeerden die zelfstandig en in teamverband een driejarig traineeship tot Management Controller willen volgen.

Als trainee werk je zelfstandig aan diverse projectopdrachten binnen en buiten de UvA, de HvA en het AMC en volg je daarnaast een begeleidings-/ trainings-traject. Hierin is veel aandacht voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. De inhoud is afhankelijk van je vooropleiding en de opdrachten waar je op dat moment mee bezig bent. Je komt in aanraking met accounting, financiële rapportages, budgetteren, contractactiviteiten, en managementinformatie.

Gedurende het traject voer je werkzaamheden uit langs de lijn van analyseren, ontwerpen en besturen en verwerf je vaardigheden op het gebied van managementadvisering en managementcontrol. In het eerste jaar zal vooral een beroep worden gedaan op je analytische vaardigheden.

Voorbeelden van projecten zijn: Profiel: • een onderzoek naar de kosten van verschillende vormen van Het traineeship controller is bedoeld voor enthousiaste, onderwijs (hoorcolleges, werkgroepen, stages), en de invloed van afgestudeerde WO’ers met ambitie op het gebied van het aantal studenten op deze kosten; management & control, die leren en werken willen combineren.

• een vergelijking, analyse en verantwoording van de kosten van Je hebt een relevante opleiding gevolgd, zoals: verschillende ICT-werkplekken; • Accountancy & Control (MSc) • het maken van cases voor organisatieonderdelen van de UvA die de • Business Economics (MSc) opdracht hebben om voor eigen inkomsten te zorgen; • een onderzoek naar de bezettingsgraad van de onderwijslokalen van de HvA: gegevens verzamelen en vergelijken, en voorstellen doen ter verbetering.

Je vindt het een uitdaging om mee te denken, uit te zoeken, te vergelijken, te analyseren en te adviseren en om de bedrijfsprocessen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Je bent betrokken, dienstverlenend, collegiaal, enthousiast, een echte doorzetter en je beschikt over goede communicatieve vaardigheden.

Startdatum: 1 november 2010 Heb je maximaal twee jaar werkervaring, een relevante studie afgerond en heb je de ambitie om werken en leren te combineren? Stuur dan zo spoedig mogelijk je cv en motivatiebrief naar Cathelijne Kiwitz: cathelijne@studijob.nl. Voor vragen kun je contact met haar opnemen via 020-5353466.

• Studijob is geopend van 09.00 - 17.15 uur.

• Voor meer informatie kun je ook bellen naar 020 535 34 60.

• www.studijob.nl

juridisch secretaresse

Nexus-symposium

ben jij tweede of derdejaars rechtenstudent en wil jij 1,5 tot 2 dagen per week mijn baantje overnemen als juridisch secretaresse bij een klein advocatenkantoor in hartje amsterdam?

The Return of the Ghosts

bel mij dan op 06-123 200 41, Stefanie

Over fascisme, populisme en andere spoken in de politiek, met o.a.

Mario Vargas Llosa, Ab Klink, Britta Böhler en Frits Bolkestein

www. proefschriften.nl

Aula Universiteit van Tilburg 11 november 2010, aanvang 13.30 uur Aanmelding www.nexus-instituut.nl

AdvFolio-54x80-02.indd 1

www.phd-thesis.nl

28-09-2010 16:06:02

Naamloos-15 Naamloos-1 Naamloos-33 11

12-02-2010 25-09-2009 10:37:52 27-03-2009 09:44:22 09:26:06

ING Business Course

December 9 + 10, 2010 Sign up before November 17th www.ingbusinesscourse.nl

@#

VIND JE HET LEUK OM KENNIS OVER TE DRAGEN (€125 / DAG)?

Help middelbare scholieren met hun examen! Voor o.a. de vakken Biologie, Economie, Geschiedenis, M&O, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde A en B en de moderne vreemde talen komt de Universiteit Leiden graag in contact met (assistent)docenten. Uitermate leerzaam en goede verdiensten: €125 per dag (incl. alle maaltijden). Je kunt rekenen op een gedegen opleiding. Heb je minimaal een 8,0 (CSE) voor het vak waarvoor je belangstelling hebt en hoge cijfers voor je overige vakken, mail dan je CV en ingescande cijferlijst van de middelbare school naar Gabriela Estramil: sollicitaties@sslleiden.nl. Zie ook www.examencursus.com, menu-item ‘voor docenten’.

René Glas over

Het eerste spel

René Glas / foto Fred van Diem

‘Halverwege de jaren tachtig begon ik met spelen op de oude Commodore 64 van mijn vader. Ik herinner me titels als het inmiddels klassieke platformspel Prince of Persia, het nog altijd heerlijk foute Leisure Suit Larry en puzzelspel Lemmings. Een van mijn eerste online games was firstperson shooter Quake, van de makers van Wolfenstein 3D en Doom. Het spel Half-Life, dat uitkwam in 1998, inspireerde me uiteindelijk tot het doen van onderzoek naar games, vooral door de manier waarop er een filmisch verhaal werd neergezet. Ik studeerde filmwetenschappen – de vakgroep gamestudies bestond toen nog niet – maar schreef veel papers over games.’

Onderzoeker op trollenjacht Vijf jaar lang speelde René Glas het fantasyspel World of Warcraft. ‘Het is participerend onderzoek. Als literatuurhistoricus lees je ook veel boeken.’ Floor Boon

A

ls je in World of Warcraft (WoW), een van de best verkochte en gespeelde games ter wereld, een troll hunter tegenkomt met een zeldzame sabeltandtijger aan zijn zijde, dan zou dat wel eens gameonderzoeker René Glas (30) kunnen zijn. Hij deed vijf jaar onderzoek als speler van fantasygame WoW en promoveert deze week bij mediawetenschappen.

WoW is een ‘Massively Multiplayer Online Role-Playing Game’ (MMORPG), of in gewone mensentaal: een rollenspel waarin spelers hun eigen karakter kiezen en online met en tegen miljoenen anderen spelen.

Het gekozen karakter hoort ofwel bij de Horde (dat zijn bijvoorbeeld orken en trollen) of bij de Alliance (onder andere dwergen, mensen en nachtelfen). Daarnaast kun je kiezen voor verschillende klassen. Zo koos Glas een hunter (jager), maar je kunt ook een druïde, een priester of een krijger zijn.

‘Sommige mensen spelen WoW echt als rollenspel. Die verzinnen een verhaal voor hun karakters en verzamelen zeldzame outfits,’ vertelt Glas. ‘Andere spelers gaan juist voor het hoogste niveau. Die trainen dagelijks met twintig andere spelers om

Bizarre WoW-ervaring samen de eindbaas in een dungeon te verslaan. Zij zitten rustig dertig uur of meer per week achter de computer.’

Er zijn dus grote verschillen in de wensen van spelers, betoogt Glas in zijn proefschrift, en die komen nog al eens met elkaar in conflict. ‘Veel gebruikers spelen in groepen, zogenaamde guilds. Met elkaar spreken ze bijvoorbeeld af dat het asociaal is om zwakkere karakters zomaar aan te vallen. Andere guilds kunnen een tegenovergestelde afspraak maken. Bijvoorbeeld dat ganking, het tot vervelens toe doodmaken van lagere karakters als doel op zich, juist wel mag.’

Dat er zo veel verschillende regels bestaan die allemaal in één spel passen, fascineerde Glas het meest. In zijn proefschrift richt hij zich dan ook op de conflicten die er ontstaan tussen de verschillende belanghebbenden (stakeholders) in het spel. ‘Dat zijn bijvoorbeeld de makers met economische belangen, maar ook spelers die WoW al jarenlang uren per dag spelen. Dat soort spelers voelt zich emotioneel verbonden met WoW. Voor hen is het niet “zomaar een spelletje”. Als de makers ineens beslissen iets te veranderen, kunnen zij tot in het diepst van hun ziel getroffen zijn.’

WoW is ook niet zomaar een spelletje. ‘Het is een service,’ aldus Glas. Als je het spel in de winkel koopt, krijg je een softwarecode waarmee je een abonnement kunt afsluiten. De software download je gratis van internet, maar als je stopt met betalen, heb je geen toegang meer tot de server en dus niet meer tot het spel. ‘Dat is een geniale zet van Blizzard Entertainment, het bedrijf achter WoW, dat zo maandelijks miljoenen aan inkomsten binnenkrijgt.’

De macht die Blizzard Entertainment via deze constructie heeft verworven, is ‘ongelooflijk groot’, meent Glas. ‘Zo installeert WoW automatisch een programma op je computer dat in de gaten houdt welke andere programma’s er draaien als je online bent. Dat is spyware, maar door als gebruiker de voorwaarden te accepteren, geef je daar toestemming voor. Blizzard bepaalt de regels en de structuur en vormt daarmee een soort ontransparant en soms dictatoriaal regime binnen het spel.’

Of WoW verslavend is, vindt Glas niet makkelijk om te zeggen, omdat deze term zo beladen is. ‘Bekijk het maar zo: ik was er niet mee begonnen als ik er niet op zou promoveren, maar na het afronden van mijn onderzoek ben ik er ook niet mee gestopt.’ yyy

‘Ik werd gebeld door een Zweedse collega met wie ik in een onderzoekers-guild zit, allemaal gamewetenschappers bij elkaar, die mij vroeg: “Ben jij nu online? Je karakter is namelijk onze virtuele bankrekening aan het leegroven.” Het spel draait voor een deel om het sterker worden van je karakter en dat kan door veel beesten te verslaan, of door geld te verdienen. De persoon die mijn account kraakte heeft 8500 goud gestolen. Om dat te verzamelen moest je toen ongeveer een halfjaar spelen. Omgerekend naar de toenmalige koers ben ik voor 180 euro bestolen.’

Het beste spel ‘Dat is al net zo moeilijk te zeggen als de beste film ooit. Toch zijn games die ik zou noemen World of Warcraft, Half Life 2 en wat meer obscure titels als Ico, Rez of Frequency. Er valt ook veel te zeggen voor Tetris of Super Mario 3, absolute hoogtepunten in hun genre. Het is leuk te zien dat er in Nederland steeds meer opleidingen zijn voor gamedesign. Op dat gebied is Nederland heel innovatief, dus ik verwacht nog veel van opkomende en kleine bedrijfjes.’

Folia 19

bul

1999

Kas Stuyf Leeftijd: 38 (geboren op 2 januari 1972) Beroep: Oprichter van het coachings- en trainingsbureau Mind Work Productions.

Tv-psycholoog bij programma’s als 10 jaar jonger in 10 dagen Studie: Psychologie Afgestudeerd: 1999

Hulp bij intermenselijke vaardigheden Hij studeerde psychologie, ging het bedrijfsleven in en is nu coach, trainer en tv-psycholoog: Kas Stuyf. Julie de Graaff

‘E

igenlijk wilde ik cultuur, organisatie en management gaan doen, maar dat was een post-propedeuse studie.

Ik begon dus maar aan psychologie met het idee dat ik daarna zou overstappen, maar ook omdat mijn moeder dacht dat ik het wel leuk en interessant zou vinden.

Ik heb een zusje met Down-syndroom en mijn moeder zag helemaal voor zich dat ik therapeut zou worden en mensen met een verstandelijke beperking zou helpen.

Niet lang nadat ik begon met studeren, overleed mijn moeder. Onbewust voelde ik een soort schuld naar haar om dat plan voort te zetten en ik specialiseerde me in systeemtherapie, ofwel gezinstherapie.

Ik heb nooit het echte studentenleven

20 Folia

gehad van hard feesten en elke dag pas om drie uur opstaan, maar ik was ook niet iemand die heel hard studeerde. Ik heb best lang over mijn studie gedaan.

Achteraf zie ik in dat ik die tijd nodig had om het overlijden van mijn moeder te verwerken. Pas nadat ik was afgestudeerd, bedacht ik me dat ik helemaal niet verder wilde in de gezinstherapie. Ik ben toen als een kip zonder kop gaan solliciteren in het bedrijfsleven, omdat ik dan maar ‘zakenman’ wilde worden, hoewel ik geen enkel idee had wat dat inhield. Gelukkig ben ik een makkelijke prater en kan ik mezelf goed presenteren, dus op een gegeven moment mocht ik aan de slag bij een loopbaanbegeleidingsbureau. Daar ben ik adviseur, trainer, coach en uiteindelijk leidinggevende geworden. Een paar jaar

Docent: ‘Igor van Krogten, een indrukwekkende man. Hij gaf het eerstejaarscollege persoonlijkheidsleer in een zaal waar zeshonderd man in pasten zonder microfoon. Binnen vijf minuten was de zaal muisstil.’

UvA-plek: De Oudemanhuispoort. ‘Hoewel ik daar eigenlijk nooit kwam, was dat de plek hoe ik me voorstelde dat de universiteit zou zijn.’

Café: ‘Ik was niet zo’n caféganger, maar ging met vrienden wel vaak naar Dansen bij Jansen.’

Afknapper: ‘Het onpersoonlijke leren.

Na mijn eerste college was ik heel verbaasd dat iedereen weer gewoon op de fiets stapte. Ik heb toen zelfs een groepje gevolgd om te kijken of ze toevallig naar een andere plek gingen om samen te studeren.’

foto Bob Bronshoff

terug ben ik samen met een oude vriend een eigen coachings- en trainingsbureau begonnen, waarmee we ons niet alleen op het bedrijfsleven, maar ook op de mediaen entertainmentindustrie richten. Ons bureau doet vooral veel achter de schermen, maar zelf sta ik ook voor de camera in de rol van tv-psycholoog.

Ik merk dat veel psychologiestudenten geïnteresseerd zijn in het werk wat wij doen en in de media-industrie. Toch is mediapsychologie nog weinig ontwikkeld in Nederland, terwijl het volgens mij heel belangrijk is dat er meer aandacht aan wordt besteed. Als wij voor reality-programma’s als Expeditie Robinson kandidaten screenen, dan proberen we in te schatten of mensen doorhebben waar ze aan beginnen. Bij veel andere programma’s gebeurt dat niet; neem al die talentenshows waarin mensen op auditie worden toegelaten die duidelijk niet geschikt zijn, maar wel op nationale televisie komen.

Dat kan een enorme impact hebben. Zo zegt de winnaar van de eerste Big Brother-

reeks nog steeds last te hebben van alle aandacht die hij toen kreeg. Het zou heel interessant zijn om een uitgebreid onderzoek op te zetten naar het effect van die programma’s op de kandidaten.

Op de lange termijn zou ik graag een vak mediapsychologie willen ontwikkelen en dat onderwijzen op de universiteit.

Ik heb de afgelopen jaren vaak nagedacht over wat voor dingen je op de universiteit zou moeten leren en ben tot de conclusie gekomen dat het huidige onderwijs niet altijd brengt wat mensen nodig hebben.

Het merendeel van de psychologen gaat in het bedrijfsleven werken, terwijl de focus van de studie bij onderzoek en statistiek ligt. Ik zie dat terug bij onze stagiaires; het is natuurlijk goed dat ze leren hoe een wetenschappelijk artikel in elkaar steekt, maar ze zijn totaal niet voorbereid op zaken als contact en gesprekken met een klant. Ik denk dat de universiteit studenten veel meer moet helpen met de intermenselijke vaardigheden die ze in de praktijk nodig hebben.’ yyy

Fen is uit

het beste

eten

Een cultureel leven

Oboema

Nasi en goud

De camping Noord-Frankrijk

Jan Kiviet hoogleraar econometrie:

Warung Spang Makandra Gerard Doustraat 39

Wie naar aanleiding van mijn wekelijkse schrijven hier vermoedt dat ik er een cultureel zeer bewogen leven op nahoud; het is niet waar. Veelal wordt deze Foliarubriek losjes gebaseerd op wat Herr Hoofdredacteur mij doormailt, op wat mijn Facebookvrienden posten en op gezellige mailtjes van medestudenten (Hoi Fen, ik heb je e-mailadres van Rolf die jou weer kent via Els, de vriendin van Peter-Jan. Ik organiseer volgend weekend een workshop milieubewust tamponpunniken en ik dacht: misschien wil je daar wel over schrijven! Inschrijven kost zeven euro.). Helaas dus, en tot mijn spijt; de hoofdstedelijke cultuurkenner die ik ten behoeve van deze uitrubriek zou moeten zijn, ben ik niet helemaal. Sterker nog, ik hou eigenlijk niet eens echt van actieve uitjes. Ik hou daarentegen wel heel erg van bezigheden als ‘onder een deken liggen’, ‘een boek lezen’ en ‘proberen te koken met wat er nog aan restjes in een koelkast ligt’. Het zal u niet verbazen dat ik u mijn tips hieromtrent liever bespaar.

Met uitzondering van deze week dan. Want het afgelopen weekend zag ik niet alleen al mijn ‘liefste bezigheden’ verenigd in één weekend, het speelde zich ook nog eens af buiten de gemoedelijke grenzen van mijn eigen huis.

Bovendien was het betreffende uitje zowel buitengewoon exotisch (want buitenland), alsook gepast herfstachtig en met een caravan.

Het afgelopen weekend was Fen nu eindelijk eens echt uit, en wel op een tochtige gemeentecamping in regenachtig Noord-Frankrijk.

Welnu, vraagt u zich wellicht af, wat in godsnaam heb ik hiermee te maken? Waarom denkt deze klaarblijkelijk overgewaardeerde hamsterachtige dat ik op dergelijke tips zit te wachten? Een museum wil ik! Een Oostblokfestival! Bildung, A Brave New World! Een confrontatie met mijn wezen!

Nou ja, en daarom dus: Het regende zonder stoppen. Het vuur moest zelf gemaakt. De hele streek hield winterslaap dus de mossels zelf geraapt. De caravan die lekte, mijn eega die werd ziek. En het regende, het regende en verder was er niets.

Op een cultureel leven zult u mij niet snel betrappen.

Maar aan confrontaties geen gebrek. Wie heeft A Brave New World nodig, als je kunt kamperen in Wissant? yyy

Gadget: ‘Mijn broekzakformaat digitale camera van Casio. Die levert topkwaliteit kleurenfotografie en voorziet mijn geheugen van een externe harde schijf. Heel handig voor onder het fietsen, mijn hobby. Je hoeft niet te stoppen voor een foto.’

Al drie jaar eten vriendin Isabella en ik elke maand Surinaams, steeds bij een ander eettentje in Amsterdam.

Tijdens de roti, nasi of bami halen we herinneringen op aan onze reizen en maken we plannen voor nieuwe avonturen. Van leden van de Surinaamse studentenvereniging in Amsterdam (VSSA) kregen we te horen dat we voor de beste nasi en bami in de Gerard Doustraat moeten zijn, bij de Javaans-Surinaamse Warung Spang Makandra.

Hoog tijd om dit uit te proberen dus!

Al van verre zien we waar we moeten zijn: de rij voor Spang Makandra reikt tot aan de straat. We wurmen ons naar binnen en komen er al gauw achter dat de meeste mensen in het gangpad op een afhaalmaaltijd staan te wachten. Het personeel is te druk ons te ontvangen, maar binnen tien minuten is het gelukt en hebben we een plekje bij het raam veroverd.

Spang Makandra zit vol met Surinaamse twintigers. Veel gouden oorbellen en veel mobiele telefoons op tafel. In tegenstelling tot de meeste eettentjes waar we tot nu toe kwamen is dit een echt restaurant: de palmbomen in de vensterbank, de salsamuziek en de spotlampjes zorgen voor een aangename tropische sfeer.

De kaart geeft keuze uit rijstgerechten, nasi of bami goreng, tjauwmin, vis, roti of Surinaamse soep. Isabella gaat voor de Nasi Goreng kipfilet ketjap (€ 7,50) en ik neem de Nasi Goreng rundvlees speciaal (ook € 7,50). Dit zijn echt Surinaamse prijzen: in een gemiddeld eethuis met tl-verlichting wordt hetzelfde voor deze gerechten gevraagd. Als drinken neem ik een altijd overheerlijke Maaza mango (€ 1,40), en Isabel een Dawet (€ 1,50): een Javaans, zoet, roze drankje met maïzenabolletjes erin.

Het personeel kan de chaos niet overzien en pas na twintig minuten (!) krijgen we dan eindelijk onze drankjes.

Ongeveer tegelijk komt ons eten, prachtig opgediend in witte, diepe borden, met een timbaal van nasi, gedrapeerd met gebakken uitjes, gemarineerd ei, kousenband, sla en tomaat. Na een paar happen weten we dat de VSSA gelijk heeft. De nasi is romig en kruidig, het rundvlees en de kip zijn mals en zelfs de (on-Surinaamse) sla smaakt deze keer goed bij de maaltijd. We krijgen ons bord niet eens helemaal leeg en voor een Bakabana als toetje – wat we veel anderen zien doen – is zelfs geen plek meer. We zijn overtuigd: dit is de beste Surinamer waar we in drie jaar hebben gegeten! yyy Kirsten Dorrestijn

Fen Verstappen

Camping Municipal La Source, Wissant 62179, Frankrijk

Boek: ‘Neyman door Constance Reid. Een biografie over de vermaarde Jerzy Neyman, een van de grondleggers van de statistiek. Een Pool die emigreerde naar Amerika en daar gescheiden woonde van zijn vrouw. Er zou een film van gemaakt worden. Die zou het vak statistiek van zijn stoffige imago kunnen verlossen. Mensen stellen zich er vaak turvende medewerkers van het CBS bij voor.

Maar statistiek is ontzettend spannend en te vergelijken met detectivewerk aan de hand van sporen. Hoe hangen dingen met elkaar samen en wat is het onderliggende mechanisme?’

Humor: ‘Oboema, de sketch “Trouwen”, waarvan een leuk YouTubefilmpje is. Oboema trouwt volgens de rites, maar zijn bruid José snapt het niet. Onder een doorzichtig dekentje van spirituele kul worden de masculine arrogantie en de feminiene goedgelovigheid uitgebeeld.’

Opera: ‘De aria Mi chiamano Mimi uit La bohème van Puccini. Het doet mij terugdenken aan menig bezoek met mijn ouders aan de Opera van Gent in de tweede helft van de jaren vijftig. Waanzinnig mooie muziek waarvan ik in combinatie met de nostalgie nog steeds vochtige ogen krijg.’

Afknapper: ‘De gezamenlijke optredens van klassiek geschoolde vocalisten met commercieel succesvolle musicalsterren. Dat is ontluisterend. Het is net zoiets als dames- en herenwielrennen niet in apartheid beoefenen. Laatst nog zag ik tijdens het Prinsengrachtconcert een operadiva met door Joop van den Ende opgehoeste musicalsterren, die daar niet tegenop kunnen zingen. Ik kan ook niet tegen musicals. Het is zielig hoe de artiesten zich vertillen.’

Museum: ‘The Metropolitan Museum of Art: een fantastische collectie, weergaloze opstelling en waanzinnige veelheid. Het is alles ineen: van de Griekse en Romeinse oudheid tot de moderne schilder- en beeldhouwkunst en ook dingen waarvan je denkt: is dat ook cultuur? Een collectie waardoor je gegrepen wordt.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan secretariaatsmedewerker Kees Nieuwland. Hij is een kleurrijk persoon die alles weet van de moord op Kennedy en andere mysteries.’ yyy

Eten: men staat ervoor in de rij Prijs: laag!

Verder: aangename tropische chaos

Hans van Vinkeveen

Folia 21

annonces

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder.

Annonces kunnen worden geplaatst in Folia en op de website www.folia.nl. Zie voor informatie over het aanbieden en de tarieven www.folia.nl – weekblad – Annonces.

CULTUUR

Cursus Bijbellezen - Van huis uit vertrouwd met bijbelverhalen of juist helemaal niet?

Zet je geloof of levensbeschouwing tussen haakjes en laat je verrassen in de cursus bijbellezen. Op 18/10 om 20.00 uur. Zie: www. ve90.nl (Studentenpastoraat ve90) Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl Vanaf 19-09, 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - Amsterdam

STUDENT EN STUDEREN Op zoek naar een spannende minor?

Verken de creatieve kanten van het web!

Speciaal voor FGw en FMG. 1. Inleiding Game programming, 2. Zoekmachines, 3.

Human centered multimedia, 4. Mens-computer-interactie, 5. Bouwen en analyseren van sociale netwerken. De vakken zijn ook los te volgen. Geen programmeerervaring vereist. Vanaf november 2010. Informatie: www.ccct.uva.nl. UvA, Center for Creation, Content and Technology.

USC SPORT

Sport-voor-NOP week Het USC gooit zijn deuren wagenwijd open!

Maandag 11 t/m vrijdag 15 oktober kan iedereen gratis sporten bij sportcentrum Universum, het ASC, PCH Fitness, USC Fitness en ClubWest. Kom een sport uitproberen

en doe mee aan een les Zumba, spinning, boksen, basketbal, tai chi, kickboksen, etc.

Ook kun je je informeren bij studentensportverenigingen. Ook de diensten van het USC Sport Adviescentrum zijn toegankelijk.

Iedereen is welkom, student, niet-student, leden en niet-leden. Kijk op www.usc.uva. nl voor alle info en het complete NOPsportaanbod.

de yogahoudingen. De ademhaling en ontspanning zijn hierin belangrijk. In deze beoefening is er respect voor ieders unieke vorm en mogelijkheden. Cursus (5 lessen) start 15 oktober a.s., vrijdag 16.00-17.30 uur. Studenten betalen € 17,50.

• Schermen Start 25 oktober: introductiecursus schermen. Leer in 6 lessen (maandag 21.3023.00 uur) bij sportcentrum Universum de basisprincipes van deze edele sport.

Studentencursusprijs € 19,50.

Check voor dit alles ww.usc.uva.nl

VERDIENEN

Gezocht: studente die de komende maanden tegen betaling bij zieke, gehandicapte mevrouw wil oppassen en een soms een paar boodschapjes wil doen. 1 keer per week, van 17.30 tot 21.00 uur. Op 5 minuten fietsafstand van Leidseplein. Info: René, 06 5533 8133.

Recent aanbod • Fitness/groepsfitness Bij het USC kan je terecht voor 11 verschillende groepsworkouts, van Zumba tot steps en van gogo dance tot bodyshape.

Met een combi-abonnement (groeps) fitness kun je onbeperkt deelnemen aan de groepsfitnesslessen. Ook mag je met deze kaart individueel fitnessen. Je kunt terecht in 4 verschillende sportcentra, 7 dagen per week. Studenten betalen € 132,50 voor een jaarkaart.

• Schaatsen bij SKITS en het USC/SVU Vanaf 10 oktober kun je deelnemen aan de schaatstrainingen op de Jaap Edenbaan.

Nooit geschaatst? Begin nu! Kun je het al?

Het kan altijd beter! Schaatsen is een technische en fysieke uitdaging van de eerste orde; sporten in de buitenlucht is het beste wat je ’s winters kan overkomen.

• Traditionele yoga Traditionele yoga wordt gekenmerkt door de nadruk op een aandachtig ervaren van

Leuk Bijbaantje? Ik ben op zoek naar een student die een paar keer per week 2 uurtjes wil assisteren bij groepsuitjes. Punten tellen van een speurtocht, cd opnemen in de kroeg, etc. Leuk werk dus, op flexibele basis.

Neem voor meer info contact op met Raoul Serrée, 06 5390 9090.

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Maatjes gezocht - Het Nederlandse Rode Kruis Amsterdam zoekt enthousiaste vrijwilligers die een maatje willen zijn voor een andere Amsterdammer die behoefte heeft aan meer contact. Als vrijwilliger gaat u twee keer per maand samen met de deel-

nemer iets leuks ondernemen. Daarnaast biedt u een luisterend oor en helpt u de deelnemer weer (oude) activiteiten op te pakken. Bent u of kent u iemand die hierin geïnteresseerd is, neem dan contact op met Liesbeth Elberse: E-mail; lelberse@nrka.nl of tel. 020-622 6211.

WONEN

Prachtig en ruim appt’ment in Noord! 68m2 + ruime gerenov. zolder, € 159.500 k.k.

Check Funda: Schoorlstraat 80, 1024 PR. Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuismannen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSEN

Scriptie of proefschrift schrijven? Zie je door de bomen het bos niet meer? Of heb je alleen maar wat tekstredactie nodig?

Schrijfcoach/tekstschrijver begeleidt je naar je einddoel. Voor meer informatie: K. Verbeek, 06 3395 8083 en www.ambachtelijkschrijven.nl Writing dissertations, theses, research papers in English? Have your text checked by a professional native English editor. Rates start at a cent a word. E-mail: copyproofing@yahoo.com or ring 020 625 8834.

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Tel. 566 3090, spermabank@amc. uva.nl of www.spermadonoren.nl

- advertenties -

Freelance beoordelaar gezinstherapiemet de beste werkgevers!

Het grootste juridischekwaliteit carrière-evenement MDFT Academie leidt ervaren hulpverleners op tot MDFT-therapeut. MDFT staat voor Multidimensionele Familietherapie, zie www.mdft.nl . Dit is een behandeling voor jongeren en hun ouders met psychische en gedragsproblemen. Van de gezinstherapie worden een video-opnamen gemaakt.

Deze laten wij beoordelen om de kwaliteit van het werk verder te verbeteren. Wij zoeken ca 8 beoordelaars op freelance basis.

VEREISTEN Je hebt tijd om thuis de opnamen te beoordelen. Een geoefende beoordelaar doet 2 uur over 1 opname, plus geringe correspondentie. Het werk komt met pieken en dalen en wordt in goed overleg verdeeld.

Je bent gevorderd in een relevante studie, zoals psycholoog, basisarts, pedagoog of specialist in opleiding of afgestudeerd. Je spreekt Engels en beheersing van Duits of andere talen is een pré.

12 maart Amsterdam RAI www.carrierebeurs.nl

VERGOEDING We bieden je een opleiding door de University of Miami: 3 dagen plenair en verder thuis oefenen met on line begeleiding. Start: 17 november a.s. bij Curium-LUMC, Leiden. We verwachten dat je na de opleiding tenminste 2 jaar beschikbaar bent.

De vergoeding bedraagt € 100 tot 120 per opname, afhankelijk van ervaring en zelfstandigheid.

Mail voor info of sollicitatie (motivatie en cv) naar Christa Rijswijk c.m.a.rijswijk@curium.nl binnen 10 dagen na het verschijnen van deze oproep.

Naamloos-4 1

07-11-2008 08:56:48

Webspace nodig?

Gratis Windows Server 2008 web hosting en .nl domeinnaam Ga naar: http://www.gratiswindowshosting.nl

Ben jij geïnteresseerd in internationale politieke vraagstukken? Kom dan naar UN&me!

Toegang = gratis Locatie: Haagse Hogeschool

Datum & tijd: zondag 24 oktober, 12:00 - 17:15 uur Info & registratie: www.dewereldvandeVN.nl

in samenwerking met Move your World, NJR, NVVN, UNHCR en UNICEF.

22 Folia Naamloos-7 Naamloos-2 1

09-04-2010 28-05-2010 10:56:09 11:24:51

- advertentie -

VAN DONDERDAG 14 OKTOBER T/M WOENSDAG 20 OKTOBER

GOED VOORBEREID HET DONKER IN.

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

debat

FILMTIP VAN DE WEEK

WO 13/10 19.30 uur

Turkije en de Europese Unie

HONEY (BAL)

REGIE: SEMIH KAPLANOGLU | 14 OKTOBER IN PREMIÈRE

Sinds 2005 onderhandelen de EU en Turkije over toetreding, na veel tegenstand van onder andere Griekenland en Oostenrijk.

Toetreding van Turkije zal gunstig zijn voor de economische groei en de militaire macht van de Europese Unie. Aan de andere kant, maar 13 % van het land ligt in Europa, en minderheden worden nog steeds gediscrimineerd. studenten gratis, e 5,- alle anderen

theater, muziek dO 14/10 20.30 uur

CREA Open Podium Winnaar van een Gouden Beer van het filmfestival van Berlijn, Honey vertelt over de zesjarige Yusuf die met zijn ouders in een afgelegen berggebied in Nooordoost Turkije woont. Zijn vader is imker en Yusuf kijkt altijd vol bewondering hoe zijn vader hoog in de bomen klimt en de honing uit de bijenkorven haalt.

Door een nare droom begint Yusuf te stotteren en nadat ook nog zijn vader verdwijnt in het bos zwijgt hij helemaal. Hij besluit hem te gaan zoeken en vertrekt naar het onbekende. Lees meer op Cineville.nl.

OOK IN CINEVILLE

Een afwisselende avond met singer songwriters, stand up comedians, theatermakers en cabaretiers. Deze maand optredens van Rogier Pelgrim (singer-songwriter), Daan Doesburg (poetry), Roland Westgeest (stand-up comedy), Leslie Ebony (spoken word), Sytse Wilman (stand-up comedy) en Vélo Volé (kleinkunst). toegang gratis

theater

VERTOON

Vr 15/10 20.30 uur

Placebo speelt Theatersport

DONDERDAG 14 OKTOBER OM 20:30 IN STUDIO/K

Placebo neemt het in de eerste wedstrijd van het seizoen op tegen het Utrechtse D.O.M. Bij theatersport worden er scènes geïmproviseerd op basis van suggesties uit het publiek. toegang e 7,50, studenten e 5,-

COmedy

Vr 15/10 20.30 uur

Easy Laughs - Improv Comedy Beeld en geluid komt bij elkaar in Studio/K bij Vertoon waar live een nieuwe soundtrack bij bestaand beeld wordt gespeeld. De eerste editie presenteert Mr. 2B Sung, een KIJKOPERAnimaTIE in het brein van een operazangeres twee minuten voor aanvang van haar debuutoptreden in OperahausWien. De tijd is bevroren; de twee minuten worden opgerekt tot een half uur waarin we getuigen worden van de angsten en fantasiën die door het hoofd van de zangeres flitsen. Haar grootste angst, op het moment suprème geen noot kunnen uitbrengen, lijkt onafwendbaar uit te komen. Lees meer op Cineville.nl

‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. New: a free quick extra show after the second performance. English spoken. e 8,- (20:30) / e 5,- (22:30) / both e 12,-

theater

za 16/10 19.00 uur

Amsterdam Improv goes English

NU OP CINEVILLE.NL

WIN HET BOEK VAN EN VRIJKAARTEN VOOR THE KILLER INSIDE ME

LAATSTE KANS VOOR SUBMARINO

In preparation for the next International Improvisation Theatre Festival (January 2011) the best players of TVA will perform in order to decide who is going to represent the festival this year. Three independent judges will decide who is in and who is out. toegang e 7,50

Lezing

ma 18/10 20.00 uur

KERMIS IN DE BALIE

Moderne islam (2) Politieke islam in SaoediArabië en Turkije

ONBEPERKT NAAR DE FILM VOOR MAAR €17,50 PER MAAND

In Saoedi-Arabië geldt als staatsgodsdienst het wahhabisme - een zeer conservatieve stroming binnen de islam. Maar is religie in de loop der jaren niet steeds meer ondergeschikt geraakt aan de politiek? In Turkije probeert de AKP, de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling, verandering te brengen in de relatie staat– godsdienst zoals die sinds de modernisering van Atatürk in Turkije bestaat. studenten gratis, e 5,- alle anderen Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl

lezingenladder Amsterdam Bright City DO 14/10, 15.30 uur Filosofie op de Zuidas Hoogleraar filosofie Ad Verbrugge in gesprek met hoogleraar bestuurskunde Gabriël van den Brink over burgerparticipatie en straatcultuur.

De Balie

WO 13/10, 20.00 uur Het Proces Cor de Back, Willem de Haan, Bart Koubaa, Mohana van den Kroonenberg, Jamal Ouariachi en Marja Pruis over het werk van Franz Kafka.

Rode Hoed

MA 18/10, 20.00 uur Kunst een linkse hobby?

Debat over het nut van bezuinigingen, de gevolgen en de waarde van kunst. Met o.a. wethouder Carolien Gehrels en Bas Heijne.

DI 19/10, 20.00 uur Twintig over twintig Onder leiding van Arie Boomsma gaan twintig twintigers met elkaar in discussie over onderwerpen die bepalend zijn voor hun generatie.

Singelgrachtgebouw DO 14/10, 19.00 uur The future of hacking Conferentie over de mogelijkheden en gevaren van hacken in de moderne (virtuele) netwerkwereld. Voertaal Engels.

Stadsarchief

ZO 17/10, 15.00 uur Multatuli Historicus en Multatuli-kenner Cees Fasseur vertelt over Multatuli, zijn werk en de betekenis daarvan.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’. Voor adressen zie www.folia.nl/lezingenladder.

Boekverkoper Schippers is een algemene boekhandel gevestigd in winkelcentrum de Amsterdamse Poort, en is onlangs overgenomen door twee enthousiaste ondernemers. De boekhandel heeft een breed assortiment en een specialisme in Surinaamse en Antilliaanse literatuur en nonfictie.

Op korte termijn hebben wij plaats voor een Enthousiaste boekverkoper m/v (22 uur per week) Wij zoeken iemand die -ervaring in de boekhandel heeft -klantvriendelijk is -flexibel en zelfstandig in een klein team kan samenwerken -het leuk vindt mee te denken over de verdere ontwikkeling en verbetering van de boekhandel -bereid is op zaterdagen te werken Wij bieden -een functie in een boekhandel in het gezelligste winkelcentrum van Amsterdam -een prettige werksfeer -salariëring volgens de cao voor de boekhandel Uw sollicitatiebrief met cv kunt u voor 31 oktober mailen naar mail@boekhandelschippers.nl t.a.v. Ivo Donkersloot.

Timorplein 62 (in Oost) Tram 14 of bus 22 en 41 Info/reserveringen: 6920422 Restaurant dagelijks geopend Combineer Eten + Film www.studio-k.nu

Folia 23

De student

Dijkgraaf & Fresco

Van der Meulen & Curvers

Oefenen met energie

Vrijheid en verantwoordelijkheid

De hoogleraar

Laatst hoorde ik de opmerking dat er nu eenmaal mensen zijn die energie hebben, en andere die dat niet hebben. Voor de spreker was energie blijkbaar zoiets als rood of zwart haar, een discrete eigenschap waar je mee geboren wordt. Je kunt ook vinden dat er mensen zijn met meer of minder energie. Dat suggereert het bestaan van een glijdende schaal, zoiets als intelligentie. Je hebt energiekere mensen en minder energieke. Die eersten hebben dan een hoog EQ of Energie-Quotiënt (niet te verwarren met de EQ die emotionele intelligentie aangeeft). Het EQ is vergelijkbaar met het IQ als (relatieve) maat voor intelligentie.

Maar eigenlijk ligt het nog anders. Ik denk dat we allemaal een talent voor energie bezitten, dat, net als alle andere talenten, zichzelf versterkt. Wie veel doet, krijgt ook veel gedaan. Wie te weinig omhanden heeft, doet langer over iedere taak. Zoals de Amerikanen zeggen, als je iets snel geregeld wilt krijgen: ‘Always

ask a busy man.’ Zoals economen praten over inkomenselasticiteit, zo zou je kunnen spreken over tijdselasticiteit. In een mensenleven (om maar over de fysica te zwijgen) is tijd immers geen vaste grootheid. Als je een kleuter bent lijkt het jaar een eeuwigheid te duren, maar als je tien keer zo oud bent, is een jaar zo voorbij.

Energie, in de persoonlijke zin, is de input/outputverhouding in een gegeven tijdspanne. Als je veel tijd hebt, is tijd minder kostbaar en verdoe je die ook meer – in de krant bladeren, op internet surfen, voor de tv met poes op schoot – en dus komt er minder uit je handen.

Energie is een spier die je kunt oefenen.

Hoe meer oefening, hoe beter de resultaten. Dus observeer eens hoe je eigen input/outputverhouding ligt en probeer die te verbeteren (wat iets anders is dan multitasking, waarover een andere keer).

De conclusie? Wie meer energie wil hebben, moet gewoon meer doen! yyy Louise O. Fresco

Sjoerd Repping hoogleraar voortplantingsbiologie

Een van de kenmerken van politici is dat ze grote woorden gebruiken om kleine dingen te zeggen. Zo werd het huidige systeem van studiefinanciering ooit door Wouter Bos als ‘perverse solidariteit’ omschreven, omdat de slager op de hoek meebetaalt aan de opleiding van de advocaat. Bos bedoelde hier niet mee dat de gehele sociaaldemocratie afgeschaft diende te worden, zoals je misschien zou denken wanneer een basiselement daarvan kennelijk – volgens Van Dale – ‘tegennatuurlijk, verdorven’ is.

Hij bedoelde alleen dat het systeem van studiefinanciering hervormd diende te worden. Dat gaat binnenkort mogelijk dan echt gebeuren, maar over de uitvoerders zal Bos niet te spreken zijn.

Onder het welluidende motto ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’ is het de bedoeling van minderheidskabinet Rutte-Verhagen dat het laatste jaar van de huidige studie­ financiering ingeruild wordt voor een leensysteem. Voor een driejarige bachelor krijgt de student dan drie jaar stufi, voor een

x-jarige master staat het hem vervolgens vrij te lenen wat hij wil. Gelukkig wordt er ook 220 miljoen uitgetrokken voor het bevorderen van ‘excellentie’. Wanneer een student direct de juiste studie kiest – in tegenstelling tot de meer dan 20 procent uitvallende eerstejaars van de afgelopen jaren – en de stompzinnigheid van almaar meer multiplechoicetentamens geen barrière vormt om er achten voor te halen, dan mag hij zich ‘excellent’ noemen. Bij een verkeerde studiekeus, of onbedwingbare behoefte eerdergenoemde stompzinnigheid te bestrijden met grote hoeveelheden bier en slaap kan hij ‘excellentie’ op zijn buik schrijven. Overigens was bij het ter perse gaan van deze Folia nog niet bekend of dezelfde regels voor moslimstudenten zullen gaan gelden of dat zij eerst zullen moeten bewijzen geen minderwaardige mensen te zijn. Het systeem van excellentie lijkt daarvoor een uiterst probaat middel en bier zal voor hen geen belemmering vormen. yyy Harmen van der Meulen

Ans Kolk hoogleraar Sustainable Management

Chunglin Kwa universitair docent wetenschapsdynamica

overigens Nu de regeringsonderhandelingen in België definitief mislukt zijn, wordt het echt tijd voor opsplitsing.

Sjoerd Repping: ‘De onderhandelingen mogen stroef verlopen, proberen samen te werken is nog altijd makkelijker dan het land opsplitsen. Het gaat niet alleen om een splitsing van Vlaams en Waals, maar ook van rijk en arm. Dat zou betekenen dat die verschillen worden vastgelegd en dat is nog lastiger dan er samen uitkomen. Het lastige is dat er in België zeven partijen zijn die er samen uit moeten komen: dat zijn zeven kikkers in de kruiwagen. Misschien wordt het tijd dat de koning van bovenaf ingrijpt en zegt: jongens, zo gaan we het doen. Laat de monarchale structuur zijn waarde maar eens bewijzen. Het is natuurlijk onmogelijk dat de Belgen, zoals de media nu schrijven, vanaf nul zouden moeten beginnen, want de partijen kennen elkaars standpunten al jaren. De aanhouder wint, en dat is wat er moet gebeuren. Het is toch ook bizar dat ze politieke problemen in een welvarend land 24 Folia

als België niet kunnen oplossen. Opsplitsen gebeurt in instabiele landen waar er etnisch wordt gezuiverd, maar toch zeker niet in een ontwikkeld land als België.’

Ans Kolk: ‘Om deze stelling moet ik hard lachen. Wij arrogante Hollanders zullen wel vertellen hoe het zit in België, terwijl het bij ons ook al maanden rommelt. De Belgen zullen wel denken.

Of opsplitsing een oplossing is, weet ik niet, maar het lijkt me wat vergaand. De politieke crisis is, net zoals in Nederland, een uiting van een onderliggend probleem en dat is dat instituties steeds minder toegesneden zijn op de wensen van burgers.

Burgers verwachten andere dingen van de politiek dan vroeger. Ze zijn wispelturiger en er spelen andere dingen in de maatschappij waar de traditionele politieke partijen geen antwoord op hebben. Het

gevolg is versplintering en dat is wat je nu ziet. In de tussentijd draait België, ook zonder regering, gewoon door. Er zullen mensen over hun schaduw moeten heenstappen om tot een oplossing te komen, want een land opsplitsen is ook zo makkelijk niet: naar welk deel van België Brussel bijvoorbeeld zou gaan, is waarschijnlijk net zo ingewikkeld als het vormen van een gezamenlijke regering.’

Chunglin Kwa: ‘Ik denk niet dat de onderhandelingen definitief zijn mislukt.

De Vlamingen willen niet los van de Walen, maar ze hebben nu wel twee stevige breekpunten geformuleerd. Het eerste gaat over solidariteit. Wallonië is in feite een weggezakt oud industrieel gebied waar Vlaanderen al decennia geld in plempt. In de ogen van de Vlamingen pakken de Walen dat geld en verdelen ze het onderling in

werkloosheidsuitkeringen. De Vlamingen willen wel blijven betalen, maar eisen nu meer controle over de besteding van dat geld. De Walen voelen zich hierdoor onder druk gezet en vernederd. Ten tweede is er de open zenuw van de taalgrens. Zij snappen niet dat de Walen niet begrijpen hoe gevoelig dat voor hen ligt. Wat er rond Brussel gebeurt is voor hen alsof een meerderheid van Duitse inwoners in een Nederlandse gemeente nabij Nijmegen een Duitse burgemeester zou eisen en vervolgens aansluiting met Duitsland. De Vlamingen zeggen nu: het is stikken of slikken en met de huidige onderhandelaar Bart de Wever zijn ze daar nog nooit zo fel in geweest. Uiteindelijk denk ik dat de Walen wel zullen slikken.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.