weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 22/10/2010 nummer 08
1. Neem je Lomo altijd mee 2. Gebruik hem dag en nacht 3. Hij is een deel van je leven Edgar du Perron ‘Ik ben gewoon heel aardig’
Het afdelingsblaadje Liefdewerk nieuw papier
Bul
Roger van Boxtel ‘Studeren is een voorrecht’
Boekverkoper Schippers is een algemene boekhandel gevestigd in winkelcentrum de Amsterdamse Poort, en is onlangs overgenomen door twee enthousiaste ondernemers. De boekhandel heeft een breed assortiment en een specialisme in Surinaamse en Antilliaanse literatuur en nonfictie. Op korte termijn hebben wij plaats voor een Enthousiaste boekverkoper m/v (22 uur per week)
8e
editie!
vrijdag 12 en zaterdag 13 november Amsterdam RAI Ontdek jouw mogelijkheden bij de Overheid
Voor meer informatie en gratis entree ga je naar
www.carrierebeursoverheid.nl
Wij zoeken iemand die -ervaring in de boekhandel heeft -klantvriendelijk is -flexibel en zelfstandig in een klein team kan samenwerken -het leuk vindt mee te denken over de verdere ontwikkeling en verbetering van de boekhandel -bereid is op zaterdagen te werken Wij bieden -een functie in een boekhandel in het gezelligste winkelcentrum van Amsterdam -een prettige werksfeer -salariëring volgens de cao voor de boekhandel Uw sollicitatiebrief met cv kunt u voor 31 oktober mailen naar mail@boekhandelschippers.nl t.a.v. Ivo Donkersloot.
Bijverdienen? Flexibel, afwisselend werk op oproepbasis in centrum Amsterdam! Klein marktonderzoekbureau zoekt enquêteurs voor telefonisch onderzoek (op kantoor) en bezoekers onderzoek tijdens beurzen in de RAI. Ben je 18 jaar of ouder, in staat op een nette manier te communiceren en meerdere dagen of avonden per maand beschikbaar?
Bel dan ibt marktonderzoek: 4288429!! Jans & Hagenaars Advocaten is een samenwerkingsverband van zes zelfstandige advocaten, met elkaar verbonden door hun passie voor het vak en de gedrevenheid waarmee we ons inzetten voor de belangen van elke cliënt. Ons kantoor is gevestigd in het Vincentiushuis, een monumentaal pand aan de Kloveniersburgwal in het hartje van Amsterdam.
Wie zorgt er straks voor Pietje?
Voor één van onze advocaten, zijn wij per 1 december aanstaande opzoek naar een
juridisch /secretarieel medewerk(st)er, met de navolgende competenties: • gevorderd in Uw studie Nederlands recht, met goede tot zeer goede studieresultaten; • kennis van en affiniteit met bestuursrecht, personen- en familierecht en strafrecht; • uitstekende beheersing van de Nederlandse taal • minimaal 2 dagen per week beschikbaar • gedreven en een goed gevoel voor humor Schriftelijke sollicitaties richten aan: Mr W.A.L de Boer Postbus 15101 1001 MC Amsterdam
folia-jans & hagenaars 101014.indd 1
15-10-2010 10:51:47
Nadenken over straks, als u er niet meer bent, is moeilijk. Maar een goed gesprek met de medewerkers van het Leger des Heils over uw zorgen is vaak een hele opluchting. Wilt u hier meer over weten? Bel dan naar 036 - 539 81 62 of ga naar de website www.wiezorgterstraksvoorpietje.nl
inhoud #08
Nostalgisch kieken
Voor sommigen een hobby, voor anderen een lifestyle: lomografie. Wat bezielt mensen om anno 2010 een camera te kopen die niks kan? 14
Goed lezen
Het was een klein persrelletje, begin september: dyslectici mogen geen arts meer worden! Aryan van der Leij buigt zich over de feiten 8
Edgar du Perron
Zijn beroemde opa Eddy had ‘een pesthekel aan juristen’. Zelf is hij een warm pleitbezorger van het recht in de breedste zin des woords 10
Het blaadje van de faculteit
Een rondgang langs wat de UvA zoals te bieden heeft aan tijdschriften; van obscuur tot gerenommeerd. En, zo blijkt, altijd een plezier om te maken 16
commentaar Vierde lid Het drie leden tellende College van Bestuur krijgt weer een vierde lid. Daarmee wordt een situatie hersteld die tussen 2003 en 2006 ook bestond. In de regel bestaat een universitair college van bestuur in Nederland uit drie leden, maar toen de UvA in 2003 een intensieve samenwerking aanging met de Hogeschool van Amsterdam (HvA), kwam er een gemeenschappelijk vierkoppig College van Bestuur voor UvA en HvA. Daarin kreeg ook de bestuursvoorzitter van de HvA een plaats. Het werd een drama: het college had het drukker met het intomen van persoonlijke tegenstellingen en het blussen van bestuurlijke binnenbrandjes – wat beide vaak niet lukte – dan met het daadwerkelijk leidinggeven aan twee reusachtige onderwijsinstellingen met (toen al) meer dan zestigduizend studenten. Het leek erop dat de HvA de schuld kreeg van de rellerige sfeer in het Maagdenhuis, want toen het hele college in 2006/07 werd vervangen, was er geen plaats meer voor een ‘eigen’ HvA-afgevaardigde in het CvB. De HvA wordt sindsdien rechtstreeks vanuit de UvA bestuurd. Het College van Bestuur heet officieel weliswaar ‘College van Bestuur van UvA en HvA’, maar in de praktijk wordt het vooral beschouwd als bestuursorgaan van de UvA. In dat licht bezien is het een goede ontwikkeling dat een onderwijsinstelling waar de UvA zo nauw mee samenwerkt nu weer een eigen vertegenwoordiger krijgt in het CvB in de vorm van een ‘rector HvA’. Dat is niet alleen goed voor de moraal van de HvA, waar men zich vaak het ondergeschoven kindje van de UvA voelt, maar ook voor de kwaliteit van de hogeschool: de rector gaat zich onder meer bezighouden met de ontwikkeling van de onderzoekspoot aan de HvA. Te hopen is dat er nu ook werkelijk iemand benoemd gaat worden met wortels in en kennis van de hbo-wereld, want anders is de HvA blij gemaakt met een dode mus. Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.
En verder:
nieuws 4-7, opinie/brief/stage 8-9, objectief 12, bul 20, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces 22, lezingen 23, Dijkgraaf/ Curvers/overigens 24
colofon
weekblad
voor de Universiteit van jaargang 64 22/10/2010 Amsterdam nummer 08
cover: Pascal Tieman
1. Neem je Lomo altijd mee 2. Gebruik hem dag en nacht 3. Hij is een deel van je leven Edgar du Perr on
‘Ik ben gewoo n heel aardig ’
Het afdelingsb laadje nieuw
Liefdewerk
papier
Bul
Roger van Boxtel ‘Studeren is een voorre cht’
Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Luuk Heezen, Anouk Kemper, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Bram Belloni, Quinten van der Blonk, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Anne Corré, Emma Curvers, Fred van Diem, Robert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Marc Kolle, Harmen van der Meulen, Gina Miroula, Onna la Rivière, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Lennart Verhoef, Bert Vuijsje zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.
Folia 3
nieuws
Excellent
meer actueel nieuws op www.folia.nl
Fischer haalt bezem door de FEB zz Interim-decaan Fischer van de FEB presenteert definitief reorganisatieplan. zz Drie secties zullen geheel worden opgedoekt. De secties History and Methodology of Economics, Operations Research en Information Management zullen als gevolg van een omvangrijke reorganisatie van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) in hun geheel verdwijnen. Van andere secties zullen mogelijk delen verdwijnen. Dit staat in het reorganisatieplan dat interim-decaan Eric Fischer van de FEB naar buiten heeft gebracht. Het plan is zo goed als definitief. De ondernemingsraad moet er nog advies over uitbrengen, maar omdat de raad uitsluitend adviesrecht heeft ten aanzien van een reorganisatie, zal er naar verwachting niets meer aan het plan veranderen. Het personeel van de FEB is vorige week op de hoogte gebracht. De drie op te heffen secties zijn door de afdelingsvoorzitters van de afdelin-
gen algemene economie respectievelijk kwantitatieve economie en Business Studies aangewezen. Daarbij hebben zij zich laten leiden door een extern onderzoek naar de prestaties van de secties en naar het aantal wetenschappelijke publicaties dat de secties de afgelopen jaren voortbrachten. Door het opdoeken van de drie secties verdwijnen er, omgerekend naar fulltime banen, 22,2 arbeidsplaatsen (fte) plus twee fulltime aio’s. In totaal verdwijnen er zestig fte’s op de faculteit; 35 bij het wetenschappelijk personeel en 25 bij het ondersteunend personeel. Het totale personeelsbestand bedraagt nu nog 346 fte, dat gaat dus terug naar 286. De FEB heeft de afgelopen jaren op te grote voet geleefd, zo werd afgelopen voorjaar door de afdeling Concern Control van de UvA geconstateerd; niet alleen was er een tekort op de exploitatie ontstaan, ook had de faculteit haar eigen vermogen (lees: reserves) opgesoupeerd. Als gevolg daarvan moet de FEB de komende drie
jaar veertien miljoen euro ophoesten om zowel het tekort weg te werken als reserves op te bouwen. De organisatie moet daarom enerzijds kosten besparen en anderzijds meer inkomsten genereren. De faculteit zal meer omzetgenererend contractonderwijs moeten geven en meer contractonderzoek moeten verrichten, het studierendement moet omhoog, het aantal promoties moet omhoog en er moeten meer internationale studenten worden aangetrokken. ‘Die zijn beter gemotiveerd en halen gemiddeld betere resultaten,’ schrijft de decaan. Om kosten te besparen worden niet alleen de drie bovengenoemde secties opgeheven. De onderwijslast van docenten gaat ook flink omhoog en onderwijsprogramma’s zullen worden ‘geïntensiveerd en gerationaliseerd’. Hiermee wordt bedoeld dat colleges voortaan worden bezocht door meer studenten, en dat het vakkenaanbod zal worden beperkt. Ook zal een eerder afgekondigde vacaturestop van kracht blijven. (DW)
Schrijfster Isabel Allende (58) tijdens de Spinozalezing / foto Bram Belloni
Bomvolle aula voor Isabel Allende zz Schrijfster gaat met haar bewonderaars in gesprek. zz ‘Chili lijkt op zijn best als er rampen zijn.’ De Chileense schrijfster Isabel Allende, nicht van de in 1973 vermoorde Chileense president Salvador Allende, ging gisteren in een bomvolle Lutherse kerk in gesprek met haar lezers in het kader van de jaarlijkse Spinozalezing. Heel Zuid-Amerika leek uitgerukt, zo vond ook collegevoorzitter Karel van der Toorn in zijn welkomstwoord (nota bene in het Spaans). De ambassadeurs van onder meer Bolivia, Argentinië en Colom4 Folia
bia waren naar de aula gekomen om naar de wereldberoemde schrijfster te luisteren. Ondanks zware onderwerpen als racisme en feminisme, klonk er geregeld een lachsalvo door de ruimte. Eerst werd natuurlijk nagepraat over de Chileense mijnwerkers, die nu allemaal weer boven zijn. ‘Ik was in Madrid toen het gebeurde en zag het op tv.’ Allende denkt dat de media-aandacht het land goed heeft gedaan. ‘Nu heeft iedereen kunnen zien wat een georganiseerd land Chili is. Chili lijkt op zijn best als er rampen zijn.’ Het publiek kreeg de kans om vragen te stellen. Het viel op dat Allende luchtig antwoordde, vaak met een grapje, maar
vervolgens wijdde ze uit over het leed in de wereld. Een vraag over Obama leidde tot een betoog over racisme, een vraag over voodoo en spiritisme tot verhalen over de slaventijd. Ze wisselde het af met komische anekdotes. ‘Toen de eerste vrouw van mijn zoon bij hem wegging, ze was lesbisch geworden, ben ik op zoek gegaan naar een nieuwe vrouw. Heel stiekem, want dat mocht niet van hem.’ Eén vraag uit het publiek vond Allende ‘dom’: ‘Wanneer komt er een nieuw boek uit?’ ‘Dat nieuwe boek is er al, Het eiland onder de zee. Elk jaar begin ik aan een nieuw boek, maar aankomend jaar niet. Dan neem ik een sabbatical.’ (AK)
De researchmaster Brain and Cognitive Sciences is opnieuw geaccrediteerd, en heeft van de KNAW een positieve beoordeling gekregen. De KNAW beoordeelde het afstudeerniveau van de master als ‘excellent’. De opleiding is nu goedgekeurd tot mei 2017. De reviewcommissie van de KNAW vindt dat ‘het programma is ingebed in een onderzoeksomgeving van hoog niveau [...] en dat er sprake is van goede interactie tussen onderwijs en onderzoek’. Zij had een zeer hoge waardering voor het eindniveau van de studenten, ‘die zich zeer ambitieus betonen; de scripties geven blijk van een zeer hoog niveau; docenten en management stralen excellentie uit’. De commissie zegt ook dat het programma ‘de integratie bevordert’ tussen de verschillende perspectieven van de drie specialisaties van de opleiding: Neuroscience, Cognitive Neuroscience en Cognitive Science. Het onderzoeksgebied Brain and Cognition is een van de onderzoekszwaartepunten van de UvA. (DW)
Acta Hoorn De nevenvestiging van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (Acta) blijft met één praktijkdeel toch in Hoorn gevestigd. Eerder besloot Acta de vestiging in Hoorn te sluiten, maar daarop kwam veel kritiek vanuit Hoorn. Decaan Albert Feilzer heeft nu toch besloten tot een doorstart. Feilzer: ‘Voortschrijdend inzicht heeft ons geleerd dat sluiting van de nevenvestiging Hoorn voor alle betrokken partijen kansen laat liggen. In onze nevenvestiging Hoorn zal reguliere tandheelkundige zorg worden geleverd. Daarnaast geeft de doorstart de mogelijkheid om specialistische behandelingen aan te bieden. Wel wordt de onderwijspraktijk, waar studenten onder begeleiding van tandartsdocenten patiënten behandelen, opgeheven.’ In het studiejaar 2005-2006 vestigde Acta zich in Hoorn in een aantal gerestaureerde VOC-pakhuizen in de Pakhuisstraat. Patiënten uit Hoorn en omgeving ontvingen er tandheelkundige zorg en studenten konden er vanaf hun derde studiejaar terecht voor onderwijs. (DW)
Stelling De stelling van de afgelopen week op folia. nl gingen over vrouwen in het nieuwe kabinet. De stelling luidde: Het nieuwe kabinet telt drie vrouwelijke ministers. Meer dan genoeg. zz Genoeg ja, kennelijk waren er niet meer gekwalificeerde vrouwen beschikbaar - 74,2% zz Veel te weinig, want een juiste m/v-mix zorgt voor betere beleidsbeslissingen 18,8 % zz Helemaal niet, het is zeer oneerlijk dat het kabinet zo geen afspiegeling van de bevolking is - 4,1% zz Inderdaad, want vrouwen zijn zelden fulltime beschikbaar voor een baan - 2,9 % Aantal respondenten: 170
Huisbaas
‘Boycot Unesco Filosofiedag’ zz Westerse academici moeten de aanstaande Unesco World Philosophy Day in Teheran boycotten. zz Dat zei Sohrab Razzaghi, Iraans politiek vluchteling en docent politicologie, afgelopen dinsdag in een debat bij Crea. ‘Elke actie die lijkt op een legitimering van het Iraanse regime moet vermeden worden. Het is onvoorstelbaar dat je in een land waar de mensenrechten zo geschonden worden zou spreken over vrijheid. Wie op 20 november wel naar de Unesco World Philosophy Day in Teheran gaat, associeert zicht met het regime.’ Dit zei docent politicologie en Iraans politiek vluchteling Sohrab Razzaghi dinsdagavond tijdens een debat in Crea over de toekomst van Iran. Het debat werd geor-
ganiseerd door de Studentenvereniging Internationale Betrekkingen en geleid door politicoloog Paul Aarts. Volgens Razzaghi heerst er op het moment een Hobbesiaanse sfeer in Iran. ‘Geen enkele burger is veilig. Er woedt een strijd tussen de moderniteit en het barbarisme. De barbaren willen Iran in een staat van achterlijkheid houden. Dat leidt tot de vernietiging van elk ethisch en materieel kapitaal.’ Mensenrechtenactivist Mohammad Mostafaei, onlangs als advocaat betrokken bij het geruchtmakende stenigingproces tegen Sakineh Mohammadi Ashtiani, benadrukte de belangrijke rol van de universiteiten in Iran. ‘Het regime vreest de universiteit als broedplaats van dissidenten. Het weet dat het kwetsbaar is tegenover een sterk gemobiliseerde publieke opinie. Om
die reden verdienen Iraanse academici alle steun, vooral ook van de internationale gemeenschap.’ Volgens activiste Mahboubeh Abbasgholizadeh wordt het verzet steeds inventiever in het organiseren van protest. ‘Internet speelt daarin een cruciale rol. Gesprekken die met name jongeren voeren in de virtuele wereld lopen vloeiend over in de echte wereld. De organisatie van kleine acties kan zo gemakkelijk onder veel mensen verspreid worden. De burgerlijke ongehoorzaamheid neemt toe.’ Om verboden literatuur beschikbaar te houden pleitte Abbasghlizadeh voor een virtuele universiteit. ‘Westerse literatuur moet vertaald worden en via het internet toegankelijk gehouden voor Iraanse studenten. Het Iraanse regime probeert ze die kennis te onthouden, wij moeten terugvechten.’ (Onno La Rivière)
‘Drie zenders moeten behouden blijven’ zz Debat over bezuinigingen op publieke omroep. zz Henk Hagoort pleit voor minder omroepen, maar hetzelfde aantal zenders. ‘Het feit dat wij als publieke omroep in staat zijn iedere dag op drie zenders primetime uit te zenden is een groot goed. Dat moet wat mij betreft behouden blijven,’ aldus Henk Hagoort, bestuursvoorzitter van de Nederlandse Publieke Omroep, gisterenmiddag in de E-hal van de Roetersstraat. Hagoort nam er deel aan Room for Discussion, een wekelijks terugkerend debat georganiseerd door studenten van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde.
Op uitnodiging van de studenten gaf Hagoort zijn visie op de aanstaande bezuinigingen binnen de publieke omroep. Hij reageerde onder andere op geruchten dat de publieke omroep gereduceerd zou worden tot twee netten. Hagoort: ‘Het in de verkoop zetten van Nederland 3 is een broodjeaapverhaal. Dit is niet aan de orde.’ Dat de voorspelde bezuinigingen van tweehonderd miljoen hun sporen achter gaan laten lijkt echter onvermijdelijk. Hagoort: ‘Ik denk dat wij met zeven à acht omroepen ook representatief zouden moeten kunnen zijn. Bovendien kan er nagedacht worden over het aantal programma’s. We mogen ons best eens vaker afvragen: wat is hier nu de publieke waarde van?’ Louter bijval kreeg Hagoort hiermee
niet. Zo uitte hoogleraar journalistiek Irene Costera Meijer haar zorgen over de bedreiging van de trend van fuseren voor de diversiteit van de Nederlandse publieke omroep. ‘Ik ben bang dat het unieke democratische Nederlandse stelsel opgeofferd wordt aan de macht van geld,’ aldus Costera Meijer. Ook stelde Meijer dat de publieke omroep een groot publiek goed is waar we trots op zouden moeten zijn. ‘En dat mag de heer Hagoort zelf ook best wat meer benadrukken.’ Hagoort benadrukte het zelf ‘ook jammer’ te vinden. ‘Maar dit is zoals de politiek het wil. Je kunt niet de budgetten laten zakken en het aantal omroepen en programma’s maar laten stijgen. Dan ga je op een gegeven moment een kwaliteitsgrens over.’ (Anne Corré)
Nederland draait door zz Demonstranten maken ludiek gebruik van voorrangsregels. Uit protest tegen de plannen van het kabinet Rutte-I hield een groep van ongeveer veertig fietsers donderdag 14 oktober de rotonde op het Haarlemmermeerplein bezet. Tussen half negen en kwart voor negen ’s ochtends fietste de groep rondjes en veroorzaakte een opstopping; fietsers hebben voorrang op die rotonde zodat geen tram, bus of auto de sliert fietsers nog kon doorbreken. Met de leus ‘Nederland draait door’ wilde een groep, naar eigen zeggen ‘bezorgde Nederlanders’, onder wie enkele UvA-studenten, spreekwoordelijk voorrang eisen voor een humane behandeling van immigranten en meer investeringen in onderwijs en cultuur. Tevens verlangen zij voorrang tegen de discrimine-
Bijna een kwart van de studenten die op kamers woont had het afgelopen jaar een probleem met zijn huisbaas waarbij de Huurcommissie ingeschakeld had kunnen worden. Veel studenten blijken de Huurcommissie niet te kennen. Spontaan noemde 11 procent van de studenten de Huurcommissie als de instantie waar zij heen zou gaan bij problemen tussen huurder en verhuurder, 38 procent kon geen enkele instantie noemen. Dit bleek uit een representatief onderzoek dat de commissie in augustus 2010 hield onder studenten. Daaruit bleek ook dat problemen met huisbazen regelmatig voorkomen en dat 75 procent van de studenten de Huurcommissie dan niet inschakelt, onder meer omdat zij deze niet kennen en uit angst om uit de (studenten)woning gezet te worden. ‘Wij willen graag dat meer studenten die op kamers gaan of wonen ons kennen,’ aldus Anke van Heur, voorzitter van de Huurcommissie. ‘Als je er met je huisbaas niet uitkomt kan de Huurcommissie een uitspraak doen.’ (DW)
Vox De redactieraad van het Nijmeegse universiteitsblad Vox, bestaande uit medewerkers en studenten, heeft zijn taken neergelegd. Dat schrijft de raad in een brief aan het College van Bestuur (CvB) van de Nijmeegse universiteit. De raad en het CvB verschillen fundamenteel van mening over de toekomst van Vox. Kern van het meningsverschil is het besluit van het CvB om de frequentie van Vox per januari 2011 terug te draaien naar maandelijks (in plaats van wekelijks) en een afhankelijk nieuwsplatform te realiseren. De redactieraad, die onder meer toeziet op de naleving van het redactiestatuut door de redactie, adviseerde het CvB voor de zomer om de frequentie van Vox niet te verlagen en de verantwoordelijkheid van een nieuw nieuwsplatform bij de redactie van Vox te leggen en niet bij het hoofd communicatie, zoals wel in plannen staat. ‘De raad betreurt ten zeerste dat hier ten principale de onafhankelijkheid van de redactie van Vox wordt losgelaten.’ Het CvB heeft het advies naast zich neergelegd. (DW)
Prijsvraag
Protest op de rotonde bij het Haarlemmermeerplein / foto Bob Bronshoff
rende behandeling van moslims en tegen het kraakverbod. Het fietsprotest was niet aangemeld bij de gemeente. De lu-
dieke actie duurde ook maar kort, na een kwartier konden alle wachtende auto’s hun reis vervolgen. (FB)
Onlangs is het boek De bomen in Artis en Hortus herverschenen. Het boek, in 1989 samengesteld door Hans van der Stelt, werd volledig herzien door zijn zoon en uitgegeven door Architectura & Natura Pers. De bomen van Artis en de botanische tuin Hortus vormen twee unieke dendrologische verzamelingen in de Plantagebuurt. Al sinds de ontginning van het gebied in de zeventiende eeuw worden er bomen geplant. Beide tuinen geven een volledige dwarsdoorsnede van bomen die in Amsterdamse parken en lanen kunnen worden gevonden. Dit boek winnen? Ga dan snel naar www.folia.nl/prijsvraag
Folia 5
nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl
HvA-rector vierde lid bestuurscollege zz Hogeschool van Amsterdam krijgt weer eigen bestuurslid binnen CvB zz Rector magnificus Dymph van den Boom voor vier jaar herbenoemd. Het College van Bestuur (CvB) van de UvA en HvA zal binnenkort weer bestaan uit vier leden. De Raden van Toezicht van beide instellingen hebben dat besloten. Gelijktijdig is besloten dat rector magnificus Dymph van den Boom na afloop van haar huidige benoemingstermijn in oktober 2011, opnieuw voor vier jaar wordt benoemd. Het nieuwe bestuurslid gaat zich specifiek bemoeien met de HvA en wordt ‘rector HvA’. Toen de UvA en de HvA in september 2003 een bestuurlijke fusie aangingen en er een gemeenschappelijk bestuur kwam, werd het toen uit drie personen bestaande CvB uitgebreid met een vierde persoon: Rob Scheerens, toen bestuursvoorzitter van
de HvA. Scheerens werd vicevoorzitter van het UvA-HvA bestuur. Hij was verantwoordelijk voor financiën en hield zich specifiek bezig met de HvA. Maar de chemie tussen Scheerens en de rest van het CvB was ver te zoeken: naast hard werken werd er op de bestuursafdeling van het Maagdenhuis (de derde verdieping) vooral veel gescholden, waarbij ook schuttingwoorden niet werden geschuwd. Er ontstond tweespalt binnen het CvB en in 2006 werd het hele college aan de kant geschoven. Er kwam een nieuw CvB onder leiding van de huidige voorzitter, Karel van der Toorn. In het nieuwe CvB was de HvA niet met een eigen bestuurder vertegenwoordigd. De HvA had weliswaar een eigen directeur, Jeroen Knigge, maar deze had geen zitting in het CvB. Zijn functie werd vorig jaar opgeheven en Knigge vertrok noodgedwongen. Van der Toorn: ‘Jaren geleden is al besloten dat de functie van “directeur HvA” kon verdwijnen. Daar
hebben we geen behoefte aan. Die functie is overgaan in de functie van secretaris van het College voor de HvA.’ Niek Urbanus, oud-decaan van het AMC en voorzitter van de Raden van Toezicht van UvA en HvA, vindt de tijd nu kennelijk rijp om de HvA weer een ‘eigen’ bestuurder te geven binnen het CvB. Met de benoeming van dit nieuwe lid bestaat het college weer uit vier personen. ‘Deze bestuurssamenstelling past bij de koers van de UvA en HvA voor de komende jaren,’ zegt Urbanus. ‘De universiteit en de hogeschool nemen samen hun verantwoordelijkheid voor de grote en heterogene studentenpopulatie in Amsterdam en omgeving. Die gaan zij in de komende jaren versterken en uitbreiden.’ De rector van de HvA neemt de portefeuilles onderwijs, onderzoek, human resourcemanagement en internationalisering bij de HvA voor zijn rekening. De werving van het nieuwe CvB-lid gaat binnenkort van start. (DW)
60 minuten kunst in New York zz Studenten gaan alle reclame op Times Square gedurende een uur vervangen voor kunst, dat is het idee van Times Square to Art Square. zz ‘In eerste instantie wilden we het plein 24 uur omtoveren in kunst, maar dat kost 24 miljoen euro.’ Een complex idee met een simpele boodschap: alle reclame op het grootste plein in New York, Times Square, veranderen in kunst en daarmee laten zien dat kunst toegankelijk is voor iedereen. Dat is het idee achter Times Square to Art square
(TS2AS), en het gaat de stichting voor de wind. De stichting bestaat uit een groep studenten onder leiding van de Delftse student Justus Bruns (de broer van Emma Bruns, de winnares van de TEDx-Folia challenge 2009). De stichting probeert via sociale media een miljoen dollar bij elkaar te krijgen om alle billboards op het grote plein voor één uur te veranderen in kunst. ‘In eerste instantie wilden we het plein 24 uur omtoveren in kunst, maar dat kost 24 miljoen euro,’ zegt politicologiestudente Liane Wilke (24). Op 18 oktober was ze medeorganisator van een
feest in muziekmakerscentrum muzyQ om het online project ook offline te promoten. Het feest, waar veel kunst en muziek was, is de eerste van een reeks, zegt Wilke. ‘Een van de ideeën van het project is te laten zien wat de kracht van sociale media en mond-tot-mondreclame is, maar deze feesten zijn een goeie aanvulling. In november hopen we het volgende feest in New York te organiseren.’ De website waar iedereen geld kan doneren is nu online. Bij het ter perse gaan van Folia stond de teller op 586 dollar. (FB) Zie: www.timessquare toartsquare.org
‘Zijlstra kent onze wereld’ zz VVD-staatssecretaris voor hoger onderwijs. zz ‘Zijlstra is een bevlogen politicus die openstaat voor een inhoudelijk debat.’ In het nieuwe kabinet is socioloog Halbe Zijlstra (1969) verantwoordelijk voor het hoger onderwijs. Hij werd 14 oktober benoemd tot staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). CDA-lid Marja van Bijsterveldt is de nieuwe minister op het departement. Van Bijsterveldt en Zijlstra (VVD) hebben een taakverdeling afgesproken waarbij Zijlstra zich – naast cultuur – zal bezighouden met hoger onderwijs en wetenschap. Van Bijsterveldt zal zich zijdelings met het hoger onderwijs bezighouden. Zij liet bij haar aantreden gisteren weten dat de nieuwe bewindslieden ambitie hebben. ‘De zesjescultuur is echt voorbij.’ Zijlstra noemde zijn voorganger op hoger onder6 Folia
Halbe Zijlstra / foto VVD
wijs, Ronald Plasterk, eerder ‘de minister van feesten en partijen’, dus ook van hem mag een serieuze poging worden verwacht onderwijs en wetenschap naar een (nog) hoger niveau te tillen. Collegevoorzitter Karel van der Toorn heeft alle vertrouwen in de nieuwe staatssecretaris. ‘Ik denk dat het hoger onderwijs zeer tevreden mag zijn met Halbe Zijlstra. Hij draait al heel wat jaartjes mee, onder meer als lid van de vaste kamercommissie OCW. Hij kent onze wereld, onze instellingen en onze dossiers goed. Bovendien ken ik Zijlstra als een bevlogen politicus die open staat voor een goed inhoudelijk debat. Ook het feit dat het hoger onderwijs het “slechts” met een staatssecretaris moet doen en niet onder de directe verantwoordelijkheid van de minister valt, hoeft zeker geen nadeel te zijn. De staatssecretaris heeft een minder brede portefeuille en kan onze sector daarom de nodige aandacht geven.’ (DW)
doctor
Bas von Benda-Beckmann (33) promoveert bij geschiedenis op een onderzoek naar de Duitse geschiedschrijving over de geallieerde bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Speelt uw Duitse achtergrond een rol? ‘Ja, ik ben opgegroeid als halve Duitser in Nederland. Begin jaren negentig bestonden er nog best anti-Duitse sentimenten op mijn school. Dat riep vragen op. Bijvoorbeeld, wat betekent die Tweede Wereldoorlog nou precies voor mij? Uiteindelijk ging ik dus geschiedenis studeren in Utrecht, maar ik volgde in Amsterdam wel vakken bij mijn promotor Frits Boterman.’ Waarom wilde u de Duitse historiografie over de geallieerde bombardementen, onderzoeken? ‘Sinds 2002 zijn daar veel interessante debatten over. Men zegt dat een taboe werd doorbroken, de Duitsers mochten zichzelf eindelijk ook als slachtoffers zien in plaats van dat zij alleen maar bezig waren met de schuldvraag. Maar gebeurde dat niet al veel eerder? En hoe schreven historici daar over?’ Nou? ‘In de DDR en in West-Duitsland werd er verschillend over geschreven. OostDuitsers legden de nadruk vooral op het bombardement op Dresden. Dit werd buiten de context van WOII getrokken. Dresden zou juist het begin zijn geweest van de Koude Oorlog. West-Duitsers draaiden dit om. Stalin zou om het bombarderen van Dresden gevraagd hebben. Bovendien vonden zij dat de Duitse bombardementen alleen gericht waren op militaire doelen.’ Is dit uw belangrijkste conclusie? ‘Je ziet dat die geallieerde bombardementen steeds gebruikt worden als tegenargument voor de Duitse schuld. Dit is een duidelijke parallel tussen de Oost- en West-Duitse geschiedschrijving. De nadruk ligt op het Duitse slachtofferschap. In feite is het land dubbel slachtoffer, namelijk van het eigen regime en van de geallieerde bombardementen. Bij beide heerst het idee dat die bombardementen militair volledig zinloos waren.’ (Anouk Kemper) Bas von Benda-Beckmann, A German Catastrophe? German Historians and the Allied Bombings, 1945-2010, promotie: woensdag 20 oktober.
ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl
prikbord
promoties
FGw Geschiedenis
Maagdenhuis Failliet
Op 24 oktober vindt in de Stadsschouwburg de zevende Nacht van de Geschiedenis plaats. Aan het programma doen veel UvA-coryfeeën mee, onder wie emeritus hoogleraar Herman Pleij, fotograaf Hans Aarsman en de historici Vincent van Rossem en James Kennedy. Tijdens de avond wordt de eerste Libris Geschiedenis Prijs uitgereikt aan de auteur van het beste historische boek van 2010. Genomineerd zijn onder meer oud-student en promovenda Annejet van der Zijl met haar boek Bernhard. Een verborgen geschiedenis en promovenda Mariëtte Wolf met haar boek Het geheim van De Telegraaf, over de geschiedenis van De Telegraaf. Aan de prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.
De huisdrukkerij van de UvA, De Raat en De Vries (Thieme Groep) is failliet verklaard. Dit betekent dat er geen nieuwe drukwerkopdrachten geplaatst kunnen worden bij De Raat en De Vries. Uitstaande opdrachten worden nog wel behandeld, maar lopen onbekende vertraging op. De afdeling inkoop van het facilitair centrum en bureau communicatie zoeken naar een oplossing.
FNWI Raad Wegens het vrijkomen van drie vacatures in de ondernemingsraad (OR) van de FNWI worden in de week van 29 november tot 3 december 2010 tussentijdse verkiezingen gehouden. De OR is op zoek naar enthousiaste kandidaten die zich actief willen inzetten, niet alleen bij de standpuntbepaling over adviezen en instemmingen, maar ook door participatie in een van de vaste commissies. Er wordt gekozen volgens het zogenoemde lijstenstelsel. Dat wil zeggen dat men zich kandidaat stelt op een (kandidaten)-lijst. Op 25 oktober is de kandidaatstelling voor de vakbondslijsten en op 8 november die voor de vrije lijsten. Meer informatie over (het schema) van de verkiezingen en de kandidaatstelling via de medewerkerssite van de FNWI of via or-science@uva.nl
FdR Visitatie Op 27, 28 en 29 oktober wordt de faculteit gevisiteerd in het kader van de heraccreditatie van alle bacheloropleidingen en van de masters publiekrecht, privaatrecht, notarieel recht, fiscaal recht, informatierecht, arbeidsrecht en International and European Law. De commissie zal spreken met vertegenwoordigingen van docenten, studenten, alumni, facultaire studentenraad, bureau studiebegeleiding, examencommissie, opleidingscommissies en het bestuur. Op 29 oktober om 17 uur zullen de voorlopige bevindingen van de visitatie worden gepresenteerd in zaal A009 van de OMP. Aansluitend vindt in dezelfde ruimte een borrel plaats waarvoor iedereen is uitgenodigd. Mochten er docenten zijn die persoonlijk met de visitatiecommissie willen spreken, dan kunnen zij contact opnemen met Trees Graas (Qanu) via graas@qanu.nl
Alumni Spui
digitaal
Het alumnimagazine Spui verschijnt nu niet meer alleen op papier, maar ook digitaal. Naast jaarlijks twee gedrukte edities, is er nu vijf keer per jaar een digitale update, die gedeeltelijk tot stand is gekomen in samenwerking met Folia. Zo staat de Folia-serie ‘Bul’ ook in het digitale alumnimagazine. Ook het Universiteitsfonds, waar donateurs van de UvA geld kunnen storten voor onderzoek en onderwijs, is digitaal gegaan: deze maand verschijnt de eerste digitale nieuwsbrief. Daaruit blijkt overigens dat er dit jaar 1100 donateurs hebben bijgedragen aan de vijf projecten die het fonds dit jaar ondersteunt. www.uva-alumni.nl/spui
AMC Emma Op 20 oktober wordt het fotoboek Emma wordt beter gepresenteerd. Fotografe Nienke Elenbaas fotografeerde kinderen op een karakteristieke manier. In de foto’s is hun gemoedstoestand te zien: angst, liefde, vrolijkheid, verdriet en blijdschap. Niet de ziekte staat centraal in het fotoboek, maar het kind in een ziekenhuis. Naast de foto’s staan er verhalen in het boek van kinderen die hun ziekte overwonnen. Daphne Deckers, Robert ten Brink, Humberto Tan en Dyanne Beekman liepen een ochtend mee in het Emma en hebben hun ervaringen in het boek beschreven. Emma wordt beter is bedoeld voor pr en fondsenwerving. Het wordt verkocht via www.steunemma.nl en bij geselecteerde boekhandels. Dyanne Beekman en Robert ten Brink signeren na de presentatie de verkochte boeken.
AMC Poliklinieken Het AMC is begonnen met de verhuizing van een aantal poliklinieken naar een nieuwe toren, gebouw Q. De komende weken worden de vijf nieuwe bouwlagen betrokken. Als eerste gaat de hele polikliniek inwendige specialismen over, daarna volgt het centrum voor voortplantingsgeneeskunde en tot besluit verhuizen het poliklinieklaboratorium, de afdeling diëtetiek en de polikliniek klinische genetica. Om de patiënten zo veel mogelijk te ontzien, wordt vooral in het weekend verhuisd. Meer informatie over de sluitingstijden en de route naar gebouw Q is te vinden op de eigen pagina van de verhuizende klinieken. Met de ingebruikneming van gebouw Q komt in het polikliniekgebouw A ruimte vrij die nodig is om het gebouw grondig op te knappen. Zie ook www.amc.nl
FMG Globalisering Drie UvA-politicologen hebben een boek uitgegeven over de financiële integratie, liberalisering en globalisering van de laatste dertig jaar. Hoogleraar International Governance Geoffrey Underhill, universitair docent Daniel Mügge en promovendus Jasper Blom geven in hun boek een analyse van de opkomst en het functioneren van het hedendaagse financiële systeem. Global Financial Integration Thirty Years On. From Reform to Crisis is onlangs uitgegeven bij Cambridge University Press. De auteurs stellen dat er een verband is tussen de effectiviteit van beleid, bijvoorbeeld de regulering van banken, en de legitimiteit van het beleidsproces waardoor dit beleid tot stand is gekomen. Bijdragen in de bundel zijn van onder anderen Stijn Claessens, Stephany Griffith-Jones, Victor Klagsbrunn en Brigitte Young.
DINSDAG 26/10 12.00 uur: Fred de Jong Verzekeringskunde Marktfalen bij tussenpersonen. Promotor: Prof.dr. H.A. Keuzekamp. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Remco Franssen - Geneeskunde Abnormalities in Lipoprotein Metabolism: From Dysfunctional Hdl to Abnormal Processing of Triglyceride Rich Lipoproteins. Promotor: Prof.dr. J.J.P. Kastelein. (Agn.kapel)
WOENSDAG 27/10 12.00 uur: Nora Regensburg - Geneeskunde Volumetric Measurements in Graves’ Orbitopathy. Promotoren: Prof.dr. M.P. Mourits en prof.dr. W.M. Wiersinga. (Aula) 14.00 uur: Fabrizio Marras - Scheikunde Recovery and Recycling of Homogeneous Catalysts. Silica as Temporary of Permanent Support. Promotoren: Prof.dr. J.N.H. Reek en prof.dr. P.W.N.M. van Leeuwen. (Aula)
DONDERDAG 28/10 10.00 uur: Stella Brudin - Scheikunde One- and Two-Dimensional Analysis of Complex Anionic Mixtures. Promotor: Prof.dr. P.J. Schoenmakers. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Anouk van der Graaf Geneeskunde Familial Hypercholesterolemia. Promotoren: Prof.dr. J.J.P. Kastelein en prof.dr. F.A. Wijburg. (Agnietenkapel)
VRIJDAG 29/10 10.00 uur: Jacobien Hoogerwerf Geneeskunde Immunotolerance During Bacterial Pneumonia and Sepsis. Promotor: Prof.dr. T. van der Poll. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Jocelyn Berdowski Geneeskunde ARREST - Optimizing out-of-Hospital Cardiopulmonary Resuscitation. Promotoren: Prof.dr. A.A.M. Wilde en prof.dr. J.G.P. Tijssen. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Floor Frederiks - Geneeskunde Function and Regulation of the Histone Methyltransferase Dot1. Promotor: Prof.dr. M.M.S. van Lohuizen. (Agnietenkapel)
afscheidscollege VRIJDAG 29/10 15.00 uur: Mw. prof.mr. E.J.H. Schrage, hoogleraar Grondslagen van het privaatrecht Steekpenningen en Privaatrecht. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231.Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda
Folia 7
opinie
185 mg is minder dan 851 mg Aryan van der Leij analyseert hoe in de pers van een mug een olifant gemaakt werd, en stelt dat een student met dyslexie een prima arts met dyslexie kan worden.
‘W
at als de arts slecht kan lezen?’ vroeg de regionale pers zich op 13 september af in een stuk van de journalisten Kooper en Ligtvoet. Hoogleraar De Leeuw, verbonden aan het Academisch Ziekenhuis Maastricht en voorzitter van het landelijke overleg examencommissies, stelt daarin dat hij een enkele keer per jaar een dyslectische student afraadt om de studie voort te zetten. ‘Maar aangezien iedereen die ingeloot is wettelijk gezien het recht heeft om geneeskunde te studeren en tentamens te maken, hoeft een student hier geen gehoor aan te geven.’ Twee dagen later schrijft de Volkskrant er ook over, maar verandert de vraag in een stelling: ‘Dyslectische student kan geen arts worden’. Volgens de schrijfster Kester heeft De Leeuw zelfs gezegd: ‘Deze studenten zouden gedwongen moeten kunnen worden om een alternatief traject te volgen’. Een verschil tussen afraden en dwingen is er op de school van journalistiek niet meer. Daarop volgt een pissige reactie van hoogleraar Reekers van het AMC, zelf dyslectisch maar onvervaard met de pen, die besluit met: ‘Beste collega, ik denk dat u dergelijke prietpraat in het vervolg maar
Het is onwaarschijnlijk dat het veelvoud aan fouten toegeschreven kan worden aan die enkele dyslectische arts voor u moet houden, zeker als dit niet gesteund wordt door enige onderbouwing in de vorm van wetenschappelijk onderzoek.’ Collega De Leeuw – waarschijnlijk niet dyslectisch maar lezen blijkt lastig – voelt zich door collega Reekers – ‘die ik ken als een verstandig man’ – beschuldigd van borrelpraat. Maar hij heeft wel gelijk dat zijn standpunt beduidend genuanceerder is dan weergegeven door de Volkskrant. Een fraai voorbeeld van wat Annie Schmidt verwoordde in haar lied ‘Hendrik Haan uit Koog aan de Zaan’ (heeft de kraan open laten staan). Dit gerucht gaat als een lopend vuurtje door de straat. Een paar coupletten verder is ‘niemand meer in leven, allemaal verzopen.’ Komt 8 Folia
Hendrik terug: ‘De keukenmat een tikkie nat, onverwijld opgedweild.’ Terug dus naar de oerbron van dit alles. Dat is de hoogleraar Bast, voorzitter van de examencommissie in Maastricht, die een dilemma heeft met dyslectische studenten die er al lang van dromen om arts te worden. Zo’n droom neem je ze niet graag af. Maar er zijn wel grenzen. Dan somt hij op wat er mis kan gaan: hoe doorgrond je als dyslectische arts een patiëntendossier als er niemand in de buurt is die het voorleest? Haal je namen van medicijnen niet door elkaar? Verwissel je getallen? Medicijnen: 185 mg is heel wat minder dan 851 mg! ‘Dat kan fataal zijn.’ Maar is het echt zo erg? Volgens een bevriende apotheker worden er in de dosering van medicijnen heel wat fouten gemaakt door voorschrijvende artsen. Geen nood, want de apotheker is daar speciaal voor opgeleid en kan de fouten eruit halen. Het is onwaarschijnlijk dat het veelvoud aan fouten toegeschreven kan worden aan die enkele dyslectische arts. Medische dossiers lezen lijkt mij vooral een kwestie van jargon herkennen. In het herkennend lezen is de doorgeleerde dyslecticus niet minder dan zijn niet-dyslectische collega. Hij heeft echter wel een tijdprobleem. Iedere dyslectische arts die een reeks van toch al gauw zo’n achttien school- en studiejaren achter de rug heeft vanaf dat hij begon te lezen, weet dat hij de tijd moet nemen. Dat heeft hem kennelijk zo’n reeks van diploma’s bezorgd dat hij dat, wegens doorslaand succes, waarschijnlijk blijvend toepast. Kooper en Ligtvoet vermelden een onderzoek uit 2006 onder 28 dyslectische artsen van wie er vijf hun studie ‘uiterst moeizaam’ of ‘problematisch’ vonden. Of ze wegens disfunctioneren uit hun ambt zijn gezet vermeldt het artikel niet. Ruim 20 procent – zou dat bij niet-dyslectische studenten medicijnen anders zijn? Het probleem zit mijns inziens niet in de praktiserend arts, maar in de examencommissie(s). Een dyslectische student weet namelijk niet alleen dat hij extra tijd moet nemen, maar ook dat hij die moet krijgen. En misschien wil hij wel meer. De commissie van de Universiteit Maastricht wijst vergaande verzoeken om toetsing aan te passen in de masterfase af, bijvoorbeeld of het schriftelijk tentamen kan worden vervangen door een mondeling.
illustratie Marc Kolle
Hoe zit dat aan de UvA? Volgens de Dyslexieregeling AMC/UvA kan aan een student die beschikt over een dyslexieverklaring bij een tentamen worden toegestaan: 1) verlenging van tien minuten per tentamenuur, 2) gebruik van een ‘vergrootliniaal’, 3) een vergroot lettertype en een grotere regelafstand. De eerste maatregel strookt met de behoefte aan meer tijd, wetenschappelijk onderbouwd. De tweede komt uit de wereld van ‘met naald en draad’ – met zo’n ding kun je een knippatroon makkelijker lezen – en de derde uit de koker van de praktijk. Voor geen van beide heb ik wetenschappelijke evidentie kunnen vinden, maar ik houd mij aanbevolen. Wel zou ik aan het
lijstje toevoegen: tentamen doen op een laptop. Handschriftproblemen zijn meteen opgelost en met een hoofdtelefoon op kan de tekst, indien gewenst, ook worden beluisterd. Dit doet het Cito met de toetsen voor groep 5-7 en daarvan hebben wij onlangs aangetoond dat het werkt, tenzij er sprake is van bijkomende anderstaligheid. Mondeling tentamen doen zou ik, voor een studie die opleidt tot een beroep waarin kennisnemen en verwerken van schriftelijke informatie zo belangrijk is, als examencommissielid ook niet toestaan. yyy Aryan van der Leij is hoogleraar orthopedagogiek.
stage
Topwetenschap in de polder
Werkmodus Julie Hrudova (22)
loopt sinds half september stage bij het VPRO en NTR wetenschapsprogramma Labyrint. Ze studeert media en cultuur.
Jan Pieter van der Schaar buigt zich over de vraag hoe Nederlandse universiteiten in de toekomst een rol van betekenis kunnen blijven spelen in de eredivisie van de wetenschap.
A
l jaren roepen alle experts dat de kans op een Nederlandse Nobelprijs in de toekomst alleen maar kleiner zal worden. Topwetenschappers ontsnappen aan de fletse en benauwende cultuur op de Nederlandse universiteiten, waar excellentie niet wordt beloond en de onderwijsdruk alsmaar stijgt. Door de zeer beperkte ruimte om internationaal concurrerende onderzoekscontracten aan te bieden wordt het voor universiteiten steeds lastiger om toponderzoekers voor Nederland te behouden, laat staan aan te trekken. Desondanks ontving de ‘Nederlandse’ natuurkundige Andre Geim, samen met zijn voormalige student Konstantin Novoselov, de Nobelprijs van 2010 voor hun spectaculaire werk aan grafeen. Incidenten zijn nooit uit te sluiten, maar deze ‘Nederlandse’ Nobelprijs kan als exemplarisch worden beschouwd voor het Nederlandse wetenschappelijke klimaat. Ten eerste is fysicus Andre Geim een Rus van geboorte en deed hij zijn baanbrekende werk in Manchester, in plaats van de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar hij van 1994 tot 2000 als uhd werkzaam was en sinds begin dit jaar weer aan verbonden is via een bijzonder hoogleraarschap. In Nijmegen maakte hij ook voor het eerst kennis met zijn collega-Nobelprijswinnaar, toen nog promovendus, Konstantin Novoselov, die hem bij zijn overstap naar Manchester volgde. Hoe is het mogelijk dat iemand met de overduidelijke potentie van Andre Geim zes jaar lang in een uhd-positie is blijven steken en niet zo snel mogelijk is doorgegroeid naar een positie als hoogleraar? Geen wonder dat Geim vertrok naar Manchester, waar hij ongetwijfeld met alle honneurs zal zijn ontvangen. In zijn eigen woorden: ‘Het Nederlandse academische systeem is mij een beetje te hiërarchisch.’ Om daar over de situatie in Engeland aan toe te voegen: ‘Hier in Engeland zijn al mijn studenten en jongere onderzoekers mijn collega’s in plaats van mijn werknemers.’ Samengevat, het gebrek aan dynamiek en mogelijkheden tot promotie leidde tot het vertrek van deze geniale Russische natuurkundige met een Nederlands paspoort. Zijn even briljante student Novoselov wist niet hoe snel hij zijn koffer moest pakken om ook zijn kans te grijpen in Manchester. De rest is geschiedenis. Continue kansen voor jong talent en ruimere mogelijkheden voor de Nederlandse universiteiten om topwetenschappers te behouden en waar mogelijk aan te trekken zijn noodzakelijk om in de toekomst een rol van betekenis te kunnen blijven spelen in de eredivisie van de wetenschap. Sinds 2000 fungeert de NWO-vernieuwingsimpuls als het vehikel om de doorstroming aan de Nederlandse universiteiten te bevorderen. Dat dit slechts ten dele is gelukt is in belangrijke mate te wijten aan het universiteit-overstijgende en tijdelijke karakter van de Veni-, Vidi- en Vicibeurzen, waarbij een garantie van de universiteiten voor de toekomstige inbedding van de laureaten niet verplicht is. Daarom is het van groot belang dat
naast de vernieuwingsimpuls ook de universiteiten meer speelruimte krijgen om een specifiek, differentiërend onderzoeksbeleid vorm te geven. Om de daaraan gerelateerde doorstroming van jong talent te realiseren is de invoering van een volwaardig en transparant ‘tenuretrack’-systeem noodzakelijk, zodat goede prestaties binnen een vooraf vastgestelde termijn kunnen worden beloond met opeenvolgende promoties naar uiteindelijk het hoogleraarschap. Helaas is het systeem op de universiteiten nog altijd te rigide, waardoor nieuwe initiatieven stranden nog voor ze zijn opgestart en beslissingen te lang worden uitgesteld. Met als gevolg een weinig inspirerende omgeving waarin succesvolle wetenschappers geen structurele mogelijkheden zien om hun onderzoek uit te breiden en te lang, of zelfs tevergeefs, moeten wachten op promotie. Naast een transparant tenuretrack-systeem voor gepromoveerde onderzoekers, is het onvermijdelijk
Nederland heeft te veel middelmaat en te weinig uitschieters dat op de universiteiten ook moet worden nagedacht over ‘graduate schools’, waarin de beste studenten hun eigen toekomst kunnen uitstippelen. Laat excellerende studenten een individuele beurs verdienen en zelf beslissen waar en bij wie ze willen promoveren, in plaats van ze afhankelijk te maken van de grillen van de eerste en tweede geldstroom, zoals dat nu het geval is. Talent kan zo eerder worden opgemerkt, krijgt een onafhankelijke identiteit en bovendien een ‘toptalent’-status die in de verdere loopbaan, als ze blijven presteren, van toegevoegde waarde kan zijn. Nederland heeft goede onderzoekers, dat laten alle statistieken zien, maar het landschap is niet gedifferentieerd genoeg. Te veel middelmaat en te weinig uitschieters. Durf onderscheid te maken en excellentie blijvend te belonen, zonder daarbij uit het oog te verliezen dat een solide basis met voldoende kritische massa noodzakelijk is om hoge pieken mogelijk te maken. Zorg voor voldoende en transparante mogelijkheden voor jonge onderzoekers en laat ze niet bezwijken onder de alsmaar groeiende onderwijsdruk. Alleen dan zal Nederland zijn status als (relatieve) wereldkampioen Nobelprijzen in de toekomst wellicht kunnen handhaven. yyy Dr. Jan Pieter van der Schaar is universitair hoofddocent/Associate Professor aan het Korteweg-De Vries Instituut van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica De redactie verwelkomt brieven en ingezonden stukken. U kunt deze sturen aan redactie@folia.uva.nl. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA; anonieme bijdragen worden niet geplaatst. De redactie
‘Ik wilde heel graag bij de VPRO. Als fotograaf had ik al wat dingen gedaan voor VPRO Dorst, het nieuwe jongerenplatform. Ik vond het een leuke plek. Nu ben ik communicatiestagiair, maar eigenlijk hoopte ik op een redactionele stage. Tot nu toe bevalt dit ook heel goed. In feite ben ik de hele dag aan het communiceren, ja echt! De hele dag ben ik aan het mailen en onderhandelen. Zo onderhoud ik onder andere contact met de andere wetenschapsredacties van de omroep. Ook probeer ik leuke nieuwtjes te vinden op blogs en wetenschappelijke fora. Dit doe ik vijf dagen in de week en dat is wel een hap uit je leven. Ik ga van de ultieme vakantiemodus naar de ultieme werkmodus. Ik zit in de trein vol forenzen en moet ook om zes uur, spitsuur, naar Albert Heijn. Mijn eigen leven heeft nu veel meer structuur; ontbijt, lunch, avondeten. Voor mijn stage maak ik schema’s, dat helpt mij ook. Mijn stage is heel leuk, we vergaderen buiten op het terras. Het is een gezellige redactie. Nee, helemaal niet elitair, zoals je misschien zou verwachten. Ze laten me vrij zelfstandig werken, maar ik word toch begeleid. Het enige wat ik minder vind, zijn de besprekingen. Er heerst echt een overlegcultuur, soms voel ik me dan niet nuttig. Toch hoor je op die manier wel wat er allemaal speelt, je zit aan tafel met de hoofdredacteur en de pr. Helaas heb ik ineens veel minder vrije tijd. Wat dat betreft ben ik blij dat dit eindig is, dat ik nog verder ga met studeren. Nu verheug ik me alweer op simpele dingen, zoals afspreken in Crea en gewoon naar college gaan. Wat ik later voor werk wil, weet ik niet. Wel iets creatiefs. Als fotograaf probeer ik mezelf een beetje bij de VPRO te promoten. Afgelopen week stond ik met een foto in de VPRO Gids. Ik heb een Nederlandse sumoworstelaar gefotografeerd in verband met het WK sumoworstelen. Heel leuk!’ (Anouk Kemper)
brief
Kort door de bocht In Folia nummer 7 stond een stuk over de kortzichtigheid en ongevoeligheid van de UvA die vooralsnog weigert een nieuwe bul toe te kennen aan een voormalig student die van geslacht is veranderd sinds het afstuderen. Wat jammer dat in hetzelfde nummer een van jullie medewerkers zelf kort door de bocht gaat als het gaat om gender issues met zijn verwijzing naar Caster Semenya, ‘van wie wordt gezegd dat het een man is.’ Even tevoren heeft de medewerker, Hans van Vinkeveen, al twijfel gezaaid over de zogenaamde ‘Afrikaanse dames’, door de toevoeging ‘als het al dames zijn.’ Semenya heeft zich moeten onderwerpen aan allerlei testen na uitgebreide speculatie in de internationale pers over haar geslacht, en is ‘ge-cleared’ door de internationale atletiekbond. Ze heeft zich bijna een jaar afzijdig moeten houden van wedstrijden. Het is inmiddels ook duidelijk geworden dat er in de loop der jaren verschillende vrouwelijke atleten zijn geweest die een hoog testosteronniveau hebben en toch echt vrouw zijn. Teleurstellend dat Folia een speculatie hoog blijft houden die inmiddels weerlegd is, en geen blijk geeft van enige gevoeligheid over hoe vernederend dit wellicht is geweest voor de atlete in kwestie. yyy Michelle Parlevliet, onderzoeker algemene rechtsleer, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit van Amsterdam
behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten.
Folia 9
‘Je moet af en toe zelf de printer gebruiken’ Edgar du Perron werd hoogleraar privaatrecht op zijn 34e. Hij is decaan van de rechtenfaculteit, lid van verschillende onderzoekscommissies en enthousiast docent. Maar bescheiden blijft hij: ‘Er zijn heel weinig dingen waarvan ik zeg: dat heb ik bereikt.’ Floor Boon
O
f het nu Facebook is of Twitter, de website van de UvA of die van de onderzoekscommissie naar de DSB bank, overal prijkt dezelfde foto van rechtendecaan Edgar du Perron (1965), die jong en brutaal de camera in kijkt. Voor studenten is Du Perron niet jong meer, maar voor wat hij doet ook zeker niet oud. Het is opvallend: je bent decaan, hoogleraar, je geeft nog les, je zit in veel commissies: allerlei plekken die politiek gevoelig kunnen zijn. Toch vindt iedereen je aardig. ‘Goed hè. Maar ik weet niet of iedereen die ik onderzocht heb in het DSB-dossier mij nog heel aardig vindt.’ Du Perron grijnst. ‘Ik ben gewoon heel aardig.’ Is er dan niemand met wie je botst? ‘Ik kan niet tegen mensen die liegen. Dat zijn er gelukkig niet veel. Een goed debat is prachtig en je kan het over van alles oneens zijn, maar het spel moet wel eerlijk worden gespeeld.’ Edgar du Perron is sinds 2005 decaan van de rechtenfaculteit. Hij kreeg landelijke bekendheid door zijn benoeming als lid van de commissies die de Icesave-affaire en de DSB affaire onderzochten. In 1999 werd Du Perron op 34-jarige leeftijd benoemd tot hoogleraar privaatrecht, een halfjaar nadat hij was gepromoveerd. ‘Dat was best gek,’ zegt hij daarover. ‘Je bent weggegaan als aio en komt terug als hoogleraar. Dan krijg je te maken met mensen bij wie je nog gestudeerd hebt en wiens baas je plotseling bent.’ Ik las ergens dat je als kind altijd advocaat wilde worden. Waar is dat misgegaan? Lachend: ‘Dat is niet misgegaan. Ik heb het gewoon nooit gedaan, omdat er steeds iets anders langskwam. Ik plan nooit. Niet dat ik mij in Deo Volentesferen begeef, maar zo is dat nu eenmaal. Op de mid10 Folia
delbare school had ik nooit zo’n duidelijk idee wat ik wilde worden, maar daar ontdekte ik wel dat ik redelijk verbaal begaafd ben. Mijn filosofieleraar zei altijd dat ik een sofist [een leraar in de retorica, red.] was. Dat was niet als compliment bedoeld, maar zo voelde ik dat wel.’ Na zijn studie begon Du Perron een promotietraject. Lesgeven als onderdeel van wetenschap bedrijven, leek hem wel wat. ‘Ik merkte ook dat ik goed kon uitleggen,’ zegt Du Perron. ‘Behalve wiskunde dan. Daarvan merkte ik hoe belangrijk het is dat anderen goed kunnen uitleggen.’ Later werkte Du Perron naast zijn promotie bij het bureau van de Hoge Raad. Om reistijd te besparen verhuisde hij daarom van Amsterdam, waar hij opgroeide, naar Den Haag. Daar trouwde hij en kreeg hij kinderen. ‘Het laatste halfjaar van mijn promotie zat ik achter de computer met mijn zoon op schoot.’ Voor de zomer ben je voor vijf jaar herbenoemd als decaan. Waarom wilde je dat nog een keer? ‘Dat is de wet van de traagheid, vijf jaar is te kort om dingen te veranderen. Er is een aantal dingen dat ik nog wil afmaken. Dat zal wel niet lukken, maar ik wil ze verder brengen dan ze nu zijn.’ Zoals? ‘Het neerzetten van het gammacollege, een brede bachelor waarin wordt samengewerkt door rechten, economie en maatschappij- en gedragswetenschappen. De verbanden tussen die disciplines zijn ook een interessant onderzoeksgebied. Het honourscollege voor onze eigen rechtenstudenten moet ook steviger. Ik zeg altijd: als je iets met de diversiteit in de studentenpopulatie wilt doen, moet je eerst het gymnasium bouwen. Richt je de opleiding in op de gemiddelde student, dan zeggen alle gymnasiumstudenten: we gaan wel ergens anders heen. Ik bedoel
natuurlijk geen echt gymnasium, maar de mogelijkheid voor echt goeie studenten om uitgedaagd te blijven. Studenten moeten wel zelf beginnen met meer te willen weten. De gemiddelde student die hier komt zegt: ik ben hier om mijn tentamens te halen. Dan vind ik het niet mijn verantwoordelijkheid om iemand uit te dagen meer te doen.’ Er wordt op de UvA veel gepraat over talentontwikkeling. Kan dat bij rechten worden gestimuleerd door een numerus fixus? ‘Dat kan, maar de vraag is wie je wilt opleiden. Alleen de beste driehonderd studenten? Het zit niet in de genen van de UvA om een elite-universiteit te worden. Als je achthonderd studenten per jaar toelaat, dan kun je niet echt selecteren. Als er geen landelijk quotum is loop je bovendien het risico dat je studenten afschrikt die zeker willen weten waar ze terechtkunnen. Dan verlies je misschien ook goede studenten. Op sommige punten ben ik daarom heel fel. Ik wil geen fixus als die niet landelijk is.’ Wat zijn de belangrijkste wapenfeiten uit je decanaat? Of moeten die nog komen? ‘Er zijn heel weinig dingen waarvan ik zeg: dat is mijn wapenfeit, dat heb ik bereikt. De faculteit heeft een heel goeie onderzoeksevaluatie gehad, maar dat is niet mijn verdienste. Je kan hooguit zeggen dat ik bij de wieg heb gestaan. Ik ben iemand die onderwijs heel erg belangrijk vindt en daar heb ik wel eens ruzie over met anderen. Een universiteit vind ik primair een plek waar studenten worden opgeleid. Daar hoort bij dat je goed onderzoek doet, maar als je alleen onderzoek wilt doen, moet je niet aan de universiteit zijn.’ Dat Du Perron zich als decaan zo druk maakt om onderwijs, maakt hem al jaren geliefd. Niet voor niets werd hij in 2005 gekroond tot Docent van het Jaar. Hij is toegankelijk, betrokken en hij heeft humor. Ook is hij er niet vies van zelf de dingen te doen waar anderen tegenaan lopen. ‘Als decaan hoef je in principe nergens last van te hebben,’ zegt hij, ‘en precies daarom is het goed bijvoorbeeld af en toe zelf de printer te gebruiken. Dan ervaar je hoe het is om een eindeloos inlogscherm te moeten doorlopen met priegellettertjes en een opbouw waar niet over lijkt te zijn nagedacht. Zo begrijp je waar je medewerkers tegenaan lopen in hun dagelijkse werk.’
Je kunt niet kiezen, zei je in het begin. Doe je daarom ook alles? ‘Alles is wat overdreven, maar ik doe wel veel. Naast mijn universitaire werkzaamheden ben ik voorzitter van de geschillencommissie financiële diensten. Ik ben ooit in de klachtencommissie van de effectenbeurs terechtgekomen. Omdat ik daar in vrij vroeg stadium van mijn carrière voorzitter werd, ben ik in de financiële wereld behoorlijk onafhankelijk. Als je eenmaal in zo’n commissie zit, kan je namelijk niet meer gelieerd zijn aan een financiële instelling. Toen de aandelenleasegeschillen [geschillen die voortvloeiden uit de verkoop van aandelenleaseproducten tussen 1995 en 2002, red.]begonnen, hadden ze een bemiddelingscommissie nodig. Ik was natuurlijk nummer 43 die ze benaderden, maar iedereen van enige naam was gelieerd aan een instelling.’ Was dat de opmars naar de commissies over de DSB- en de Icesave-affaires? ‘Ja, zo gaat dat. Dat is het probleem in de financiële wereld. Bijna alle topmensen werken bij banken of voor banken. Dus als je onafhankelijk bent, kom je in die commissies terecht. Dat is echt niet omdat ik zo goed ben.’ Dat is altijd makkelijk te zeggen voor iemand die aan de top zit. Toch zeg je ook dat je niet kunt plannen. Hoe krijg je alles voor elkaar? ‘Dat moet je aan mijn vrouw vragen.’ Du Perron lacht uitbundig. Regelt zij het voor je? ‘Nee. Ik laat gewoon van alles uit mijn handen vallen. Vaak zijn er mensen om mij heen die dat oprapen, maar soms breekt er iets. Dat is mijn slechtste eigenschap.’ Gebeurt dat vooral op persoonlijk vlak? ‘Soms. Zo ben ik deze twee weken eigenlijk niet thuis geweest. Ik heb vanavond een afscheid van een collega, maar dat laat ik schieten. Mijn zoontje heeft iets met Latijn en vroeg mij hem daarmee te helpen. Dat wil ik wel, want ik ben er al zo’n tijd niet geweest, maar dat vind ik wel vervelend, want ik wil ook naar dat afscheid. Dan moet je echt kiezen.’ Werkt je vrouw ook? ‘Ze is juridisch adviseur bij de Haagse Hogeschool, maar niet fulltime.’
Hirsch Ballin was er een. ‘Ja, er zijn inhoudelijke ministers en dat is leuk en belangrijk. Daarom ben ik ook heel erg voor een zelfstandig ministerie van Justitie als hoeder van de rechtsstaat. Bij ‘ministerie van Veiligheid en Justitie’ zoals het vanaf nu heet, moet ik meteen aan een Vara-televisieserie denken, Deadline. Dat ging over een stiekeme geheime dienst. Vreselijk. De gedachte dat recht ondergeschikt is aan veiligheid; alsof je ooit veilig zou kunnen zijn als je niet in een rechtsstaat leeft.’ En stel dat jij was benaderd en je had de mogelijkheid een ministerschap inhoudelijk in te vullen? ‘Dan zou ik grote delen van het ministerie van Onderwijs afschaffen. Volgens mij kun je op dat ministerie zonder problemen tientallen procenten bezuinigen. Er wordt daar zo veel papier rond gedouwd zonder dat het enige betekenis voor kwaliteit heeft.’ Dus eigenlijk zou je minister van Onderwijs moeten worden? ‘Nee, ik blijf gewoon lesgeven. Minister van Onderwijs is natuurlijk een hondenbaan. Je geeft alleen maar geld uit en op nationaal niveau heb je dezelfde problemen als die je op universitair of facultair niveau hebt: er gebeuren allemaal dingen die het financieren waard zijn, maar jij krijgt honderden miljoenen minder dan je eigenlijk nodig hebt om je werk goed te kunnen doen. Dat is niet zo’n prettige positie.’ yyy Cornelie Tiel, Philip (11), Anna (10), Duco (6) en Edgar du Perron / foto Bram Belloni
Jij zou ook niet zo veel kunnen werken als je allebei een fulltime carrière hebt. ‘Het kan wel, maar dan moet je veel meer ondersteuning hebben. Dat zou voor de kinderen niet heel leuk zijn.’ In de stijgende lijn van jouw carrière zal het er niet beter op worden, wat tijd betreft. ‘Nee. Dat was ook het zure met die promotie. Toen het echt af moest zat ik met mijn zoontje en kon ik eigenlijk niet meer iedere avond werken. Mijn promotor zei al: verwacht maar niet dat je het straks minder druk zal krijgen en daar had hij gelijk in.’ Je hebt drie kinderen? ‘Ja. Dat is een dagtaak die voor een heel groot deel op de schouders van mijn echtgenote rust. Zij zorgt ervoor dat de zaak
blijft draaien, meer dan eigenlijk reëel is.’ Het gesprek neemt een andere wending en gaat over het hebben van een beroemde opa. Edgar du Perron is de kleinzoon van E. du Perron, de schrijver die het meest bekend is door zijn boek Het land van herkomst dat hij in 1935 schreef. Wat doet dat? Een opa hebben die je nooit hebt gekend, maar die wel heel bekend is? ‘Het belangrijkste voordeel is dat mensen je naam onthouden, maar meer niet. Bovendien had mijn opa een pesthekel aan juristen.’ Je vader was toch ook jurist? ‘Ja, mijn opa zou over de carrièrekeuze van zijn nakomelingen waarschijnlijk niet zo tevreden zijn geweest.’
Heb je zelf ook verstrekkende ambities? Net zo beroemd worden als je opa bijvoorbeeld? ‘Dat vind ik altijd lastig. Soms denk ik: ik zou wel president van Amerika willen worden, maar dat is geen reële ambitie.’ En minister-president van Nederland? ‘Een fantastische baan lijkt me dat. Je hoeft niet eens meer naar de Tweede Kamer voor de Algemene Beschouwingen.’ Op de vraag of hij wel politieke ambities heeft, antwoord Du Perron dubbelzinnig. Ja, zegt hij, maar nee tegelijkertijd. ‘De politiek is te veel een poppenkast. Het gaat te weinig over de inhoud; er wordt te veel gemikt op publicitair scoren.’ Er bestaan ook inhoudelijke ministers. Voormalig minister van Justitie Ernst
CV:
Edgar du Perron is geboren in 1965. In 1989 is hij afgestudeerd aan de UvA. Van 1989 tot 1993 was hij assistent in opleiding bij de vakgroep privaatrecht UvA. Hierna is hij in de periode 1993-1999 medewerker wetenschappelijk bureau Hoge Raad der Nederlanden (civiele sectie) geweest. Op 10 mei 1999 is hij gepromoveerd. Vanaf augustus 1999 is hij hoogleraar privaatrecht aan de UvA. Tevens is hij raadsheerplaatsvervanger Gerechtshof Amsterdam en plaatsvervangend lid Klachtencommissie Dutch Securities Institute. In 2009-2010 was Du Perron lid van de commissie-Scheltema, die de DSB bank onderzocht en de commissie die onderzoek deed naar de Icesave-affaire.
Folia 11
12 Folia
objectief
Plaksnor
‘Mark, zie je me zo wel staan?’ Ongeveer vijftien ‘snorrenmannen’ – studentes met een opgeplakte nepsnor – protesteerden donderdag 14 oktober tegen de geringe hoeveelheid vrouwen in het kabinet Rutte-1. Initiatiefneemster, politicologiestudent Sanne van Oosten (derde van links), bedacht de ludieke actie spontaan toen ze hoorde dat het kabinet-Rutte maar drie vrouwelijke ministers telt. Ze heeft niet de illusie daar nu nog iets aan te kunnen veranderen, maar: ‘Ik wil aan iedereen laten weten dat we dit niet voor zoete koek slikken. In deze wereld maakt je geslacht meer uit dan je daadwerkelijke kwaliteiten, en dat is, 111 jaar na Aletta Jacobs’ pleidooi voor het vrouwenkiesrecht, een zorgelijke zaak.’ Van Oosten, die de actie ‘In dit snorrenkabinet komt geen vrouw aan zet!’ organiseerde vanuit haar platform Zoete Koek, vindt dat er op het gebied van vrouwenemancipatie nog een hoop moet gebeuren. ‘Er wordt gezegd dat de bewindslieden zijn geselecteerd op kwaliteit en dat er daarom zo weinig vrouwen in het kabinet zitten; totale onzin! Ik denk dat er vooral is geselecteerd op loyaliteit en dat daarom mensen als Bleker en Opstelten zijn benoemd.’ De actie kon volgens Van Oosten op veel sympathie rekenen. ‘We stonden in een apart vak met andere demonstranten en het leek soms wel of er meer belangstelling was voor ons dan voor de echte bordesscène.’ (JJ) foto Quinten van der Blonk
Folia 13
Snel schieten vanuit de heup Hoezo, lelijke foto’s deleten? Vergeet pixels, optisch zoomen en lcd-schermpjes; lang leve de ouderwetse analoge camera. Over lomografie, ofwel de charme van de mislukking en de verrassing van schieten vanuit de heup. Luuk Heezen
Z
e gaan als warme broodjes over de toonbank: de goedkope, analoge cameraatjes waarmee je ouderwets ogende foto’s kunt maken. Terwijl de digitale fotografie technisch wordt geperfectioneerd, zijn deze speelgoedachtige camera’s juist vanwege hun doelbewuste schoonheidsfouten razend populair. De overbelichting, wazige randen en overdreven felle kleuren hebben zelfs tot een stroming in de fotografie geleid: de ‘lomografie’, naar de legendarische eerste camera van het Russische merk Lomo uit de vroege jaren tachtig. Sindsdien zijn er constant nieuwe modellen en technieken voor lomografie ontwikkeld en komen er wereldwijd liefhebbers bijeen. Het begon allemaal in 1982. De toenmalige Sovjetregering in Sint Petersburg gaf opdracht tot het massaal kopiëren van een handzaam en lichtgevoelig Japans cameraatje, zodat iedere rechtgeaarde com14 Folia
munist over een camera kon beschikken. Deze plastic Lomo LC-A was weliswaar bijzonder goedkoop, maar zelden lichtdicht, wat resulteerde in afbeeldingen met lichtvlekken, onscherpte aan de randen en overspannen kleurstellingen. In 1992 raakte een aantal Oostenrijkse studenten zodanig gecharmeerd van deze schoonheidsfouten dat het de Lomographic Society International oprichtte en regels uitvaardigde: neem de camera overal mee naar toe, fotografeer dag en nacht, druk af vanaf heuphoogte, doe het snel, denk er niet over na en bovenal: houd je niet aan regels.
Alexandra Schneider hoofddocent mediastudies ‘De typische retro-uitstraling van lomografie is een kenmerk van het postmodernisme, zoals dat eerder al in architec-
tuur en de beeldende kunst voorkwam: het combineren van beeldelementen uit vroegere periodes, zonder per se goed geïnformeerd te zijn over de precieze betekenis die ze hadden in de oorspronkelijke context. Veel van de huidige lomografen hebben bijvoorbeeld het gebruik van de Lomo LC-A in de jaren tachtig niet meegemaakt, maar projecteren wel hun eigen
‘De typische retrouitstraling van lomografie is een kenmerk van het postmodernisme’ emoties en ideeën op de beeldtaal uit die tijd. Dat is een postmodern citeren van beeldtaal die aan de ene kant een verlangen naar een overzichtelijke en minder commerciële wereld uitdraagt, maar zich aan de andere kant niet verbindt met het communistische, filosofische en politieke
kader. Verder is de relatie tussen lichaam en apparaat interessant. Door het ontbreken van een technische interventie in de vorm van een display en nauwkeurige zoeklens, is er niet langer de noodzaak om foto’s te nemen vanaf ooghoogte. Hierdoor neem je gemakkelijker foto’s vanaf andere posities, zoals op heuphoogte of andere plekken op je lichaam. Dit is in lijn met de trend dat technologie steeds intuïtiever wordt, meer als verlengstuk van het lichaam gaat dienen. Het liefst willen we fysiek contact met waar we mee bezig zijn, bijvoorbeeld via touchscreens.’
Christel van de Craats (21) student politicologie ‘Ik heb twee jaar geleden een fisheyecamera gekregen, waarop het beeld wordt opgebold, ongeveer zoals een kerstbal dat doet. Later heb ik er zelf nog een gekocht
Lomo-camera’s Na het verschijnen van de legendarische Lomo LC-A in 1982, waagden ook merken als Holga, Diana en Lubitel zich op de markt voor analoge fotografie. Daarnaast zijn er nieuwe technieken ontwikkeld, zoals fisheye of het fotograferen met meerdere lenzen. Maar ondanks de verschillen hebben alle cameraatjes die gebruikt worden voor lomografie met elkaar gemeen: ze zijn analoog, relatief goedkoop en hebben de schoonheidsfout tot doel verheven.
Linksboven: Christel van de Craats, midden onder met camera: Won Tuinema, rechts, met streepjestrui: Alexandra Schneider / foto’s Christel van de Craats en Won Tuinema
die vier foto’s op een rij maakt. Daar zat inderdaad een boekje bij met de regels van de Lomographic International Society, maar voor mij is lomografie geen lifestyle. Ik neem de cameraatjes eigenlijk vooral mee naar speciale gelegenheden, zoals feestjes of zomermiddagen in het park. De foto’s die ik ermee maak roepen meteen een warme sfeer op. Misschien ligt het aan
doen. Dat levert foto’s op die je anders niet zou krijgen. En door de speciale effecten zijn bij lomografie zelfs de mislukkingen heel mooi! Oneerbiedig gezegd zijn mijn toestelletjes weliswaar veredelde wegwerpcamera’s, maar wat mij betreft betekent vooruitgaan in techniek zeker niet altijd vooruitgang.’
Won Tuinema (29) ‘Als ik met een digitale Student sociologie camera een foto maak fotograaf en filmmaker dan ziet-ie er toch killer uit’ mij, maar als ik met een digitale camera een foto maak dan ziet-ie er toch killer uit. Het leuke van analoog fotograferen is bovendien dat je er fysiek mee bezig bent: je doet er nog ouderwets een rolletje in en krijgt er echte foto’s voor terug. Omdat je het resultaat nog niet direct terug kunt kijken, kun je ook niets wissen of opnieuw
‘Ik heb een Holga, een van oorsprong Chinese camera die ik meestal op vakantie gebruik. Daarvoor moet ik wel de randen dichtplakken met tape, omdat er anders te veel licht bij komt. Dat is de charme van zo’n camera. Bovendien komt wat je door het kijkgat ziet niet helemaal overeen met wat er uiteindelijk op de foto komt, omdat de lens daarvoor niet is ingesteld.
Eigenlijk weet je dus nooit wat je krijgt, aangezien de camera een soort medefotograaf is. Aan de andere kant moet je er ook niet te hoogdravend over doen. In maart 2010 was er in Foam een workshop over lomografie, en daar namen de fotografen zichzelf en de stroming toch wel heel serieus. Dat past niet bij het idee erachter: hoewel de Lomo en zijn opvolgers
Eigenlijk weet je nooit wat je krijgt, aangezien de camera een soort medefotograaf is wat betreft mooie plaatjes niet onderdoen voor professionelere camera’s, moeten het toch vooral speelgoedcamera’s blijven. Het draait om de lol van het fotograferen en de verrassingen die je tegenkomt, zoals de schitterende lichtvlekken die ineens op je afbeelding zitten.’ yyy
Wil je wel het effect van Lomo, maar niet de camera?
Valsspelen kan met deze iPhone apps: SwankoLab: bewerk bestaande foto’s met verschillende chemicaliën in je eigen digitale doka Hipstamatic: fotografeer met de effecten van verschillende lenzen, flitsen en rolletjes QuadCamera: neem meerdere foto’s in een afbeelding, vier in een vierkant of zes op een rij Fisheye for Free: maak van een skinny bitch een big mama
Folia 15
Reageren? peper@asva.nl
Foto: Vera Duivenvoorden
Dure tweede studie is verkwanseling van talent en kennis
N
ederland heeft de am-
gedemotiveerd en laat men potentiële
ciële middelen hebben een voorsprong
zelf serieus nemen als kenniseconomie
bitie om te behoren tot
kennis onbenut.
op minder kapitaalkrachtige studenten.
dan dient men te investeren in talent.
de top vijf van kennis-
Zij staan met twee diploma’s sterker
economieën”, deze uit-
Dit besluit zal veel studenten ervan
op de arbeidsmarkt en kunnen zich een
Tip van ASVA
spraak is terug te vin-
weerhouden om een tweede opleiding
ongelukkige studiekeuze veroorloven.
Op het moment dat je eerste opleiding is afgerond moet je instellingscollege-
den in het concept regeerakkoord van
te volgen. Een gemiste kans voor de
het CDA en de VVD. Dergelijke geluiden
overheid in haar streven naar een
ASVA wil dat het instellingscollegegeld
geld gaan betalen voor je tweede stu-
zijn niet nieuw in de Nederlandse poli-
gezonde kenniseconomie. Mensen die
voor een tweede studie wordt afge-
die. Dit bedrag kan oplopen tot 32.000
tiek. Vaak wil men excellente studenten
twee studies volgen, zijn doorgaans de
schaft. Wij vinden het belangrijk dat
euro per jaar. Wil je voorkomen dat je
stimuleren, moeten wij oppassen voor
meer gemotiveerde studenten die veel
gelijke kansen binnen het hoger onder-
de volle pond moet betalen? Wanneer
de internationale concurrentie of horen
tijd besteden aan hun studie. Boven-
wijs gewaarborgd blijven. Daarnaast
je een tweede opleiding volgt naast je
wij dat goed onderwijs de basis is voor
dien is een tweede studie waardevol
hebben de huidige studenten recht
eerste opleiding betaal je gewoon het
een gezonde samenleving. Gelet op
voor het creëren van nieuwe kennis.
op een duidelijke informatieverstrek-
wettelijke collegegeld. Pas als je het
al deze geluiden, valt het moeilijk te
Door het opdoen van kennis op ver-
king over de kosten van een tweede
eerste diploma hebt ontvangen, ga je
begrijpen dat er door de Tweede Kamer
schillende gebieden zijn de studenten
opleiding voordat zij aan die opleiding
meer betalen voor je tweede opleiding.
onlangs is besloten dat alle kosten voor
van vandaag de creatieve wetenschap-
beginnen. Ook pleiten wij een ruimhar-
Let wel op: Na enkele jaren vervallen
een tweede studie voor de rekening van
pers van morgen. Met het invoeren van
tige overgangsfase zodat studenten
je behaalde studiepunten. De verval-
de student komen. Voor een tweede
het instellingscollegegeld loopt de toe-
niet voor onverwachte keuzes komen te
datum verschilt per opleiding. Neem
studie betaal je straks niet het wet-
gankelijkheid en gelijkheid binnen het
staan. Want het zou een gemis voor de
dus contact op met je studieadviseur
telijk collegegeld, maar instellingscol-
hoger onderwijs gevaar. Studenten die
samenleving zijn als deze talentvolle
hierover. Wil je meer informatie? Kijk
legegeld. Met dit besluit wordt talent
kunnen beschikken over ruimere finan-
studenten afhaken. Wil Nederland zich-
dan op www.tweedestudie.iso.nl
Very Short Introductions Competition Winnares van de Folia-TEDx challenge 2009 Emma Bruns op het podium Georganiseerd door SPUI25, Athenaeum Boekhandel en Folia.
Win een plek op het podium van TEDx Amsterdam
ideas worth doing
Verwoord in vijf minuten je passie voor de kern van je vakgebied en win prachtige prijzen, waaronder een reischeque ter waarde van 500 euro, een boekenpakket ter waarde van 250 euro, of de verzamelcassette Vincent van Gogh – De brieven. Waar draait het om in jouw vak? Wat raakt je? Wat zijn de kernvragen en waarom houden die je harstochtelijk bezig? Leg het ons uit in een mail van maximaal 250 woorden en wellicht word je uitgenodigd om op 18 november a.s. op het podium van SPUI25 je Very Short Introduction live te geven, in 5 minuten, in woord en beeld. Kijk voor meer informatie op www.SPUI25.nl of www.folia.nl.
AthenAeum BoekhAndel
Academisch-cultureel centrum
Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam
Check je foto en al het UvA-nieuws vanaf morgen op www.folia.nl
C
CENTRALE STUDENTENRAAD
Folia visite.indd 1
25-08-2009 13:12:01
Technology Entertainment Design, beter bekend als TED, komt op dinsdag 30 november voor de tweede maal naar Amsterdam en jij kunt erbij zijn! TEDx Amsterdam en Folia zijn op zoek naar studenten die een ijzersterk idee hebben en dat met de wereld willen delen.
Wat moet je doen? Ideas worth doing is het overkoepelende thema dit jaar en gaat over goede acties die een positief effect hebben gehad op je buurt, gemeenschap, stad, land
Tijd om je...
of zelfs de wereld. Heb jij een mooi idee waarvan jij vindt dat het binnen dit thema past? Beschrijf dat idee in maximaal vierhonderd woorden, maak er een foto van of een filmpje van maximaal drie minuten en stuur dat vóór maandag 15 november naar f.boon@folia.uva.nl.
Wat valt er te winnen? Het aller aller aller beste idee wordt
...punt te maken
beloond met een plek op het podium van TEDx Amsterdam waar je jouw idee zelf met Nederland en de wereld mag delen. Ook zijn er drie felbegeerde kaarten te vergeven voor een plek in de zaal van TEDx, een plek die alleen voor genodigden beschikbaar is.
Op zoek naar een leuke voetbalvereniging? Kom eens kijken bij ons of train een keer mee!
Amsterdam Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam
Check je foto en al het UvA-nieuws vanaf morgen op www.folia.nl
Folia visite.indd 1
25-08-2009 13:12:01
T.O.S.-Actief Sportpark Middenmeer, Radioweg 63 020 6928314 / info@tos-actief.nl / www.tos-actief.nl
De dorpspom Het faculteitsblad. Het kan een voor een habbekrats vervaardigt stapeltje De oplage is doorgaans klein, de drempel is laag en de inzet van de makers
Ongestoord op je bek gaan Reinier Kist (29) studeerde Nederlands en was zo’n anderhalf jaar hoofdredacteur van Babel. Ruim zeven jaar later werkt hij als opinieredacteur bij nrc.next.
‘H
et was net uit met mijn vriendin, dus ik had veel tijd over. Ik zag dat blad en vond het niet journalistiek genoeg. Ik dacht: dat kan ik beter. Het was een mooi tijdverdrijf naast mijn studie Nederlands, waarvoor ik maar vier uur per week college had. Kortom, ik had zeeën van tijd. Schrijven vond ik sowieso al leuk om te doen, maar door Babel ben ik verliefd geworden op bladenmaken. Gewoon, dat je met een groep mensen een tastbaar ding maakt. Donderdagavond vergaderden we altijd, dat was heel gezellig. Er werd op die avonden veel gedronken. Mijn eerste verhaal ging over teksten op de muren van de wc’s op de faculteit. Ik vroeg me af waarom mensen dat doen. Zo kwam ik uiteindelijk zelfs terecht bij Freud, die dacht dat het te maken had met een verstoorde anale fase. Kinderen spelen namelijk graag met hun uitwerpselen en als dat niet kan, halen ze dat op een latere leeftijd in op een andere manier. Door dat verhaal leerde ik mijn eerste journalistieke lessen. Zo moet je toch je angsten overwinnen om een verhaal te krijgen. Ik vond het namelijk heel spannend om de meisjes-wc in te gaan, maar het moest wel. Natuurlijk leer je je ook aan deadlines houden. En als hoofdredacteur heb ik voornamelijk geleerd hoe je mensen aanstuurt. Toch denk ik dat mijn grootste verdienste het aanstellen van een nieuwe drukker en vormgever is geweest. Het blad zag er daardoor echt veel mooier uit. Vaak moest de opmaak een nacht voor de deadline nog gebeuren. Dat gebeurde dan bij iemand thuis, ik zat er naast aanwijzingen te geven. Babel is dan wel een maandblad, maar eigenlijk gebeurde alles in de laatste week. Na mijn tijd bij Babel werd ik stagiair bij De Groene Amsterdammer. Na die drie maanden stage kon ik blijven hangen. Het was een kleine club, dus ik mocht veel doen. Ik vond het een mooie omgeving, maar ik was dan ook een elitair, intellectueel mannetje. Het NRC Handelsblad vond ik net zo mooi, ik vond het wel terecht dat ik daar mocht werken. Daar heb ik de boekenpagina’s gedaan en de website www.nrcboeken.nl opgezet. Ik had als enige een beetje benul van internet. Nu ben ik sinds anderhalf jaar in vaste dienst bij nrc.next. Babel was voor mij een manier om met de praktijk bezig te zijn, een uitvlucht uit de saaie academische wereld. Dat je zo weinig colleges had, was voor mij niet motiverend. Met Babel heb ik tegenwoordig geen band meer, ik heb het blad al tijden niet gezien. Wel ben ik naar de reünie geweest, het was leuk om de jonge garde te zien. Babel is een speeltuin voor jonge journalisten. Je kan er ongestoord op je bek gaan, dat maakt niets uit. Eigenlijk zijn me vooral de avonden in de kroeg bijgebleven. Het voelde een beetje als een vereniging. Daar heb ik nooit bijgezeten, maar die functie had het wel.’ 18 Folia
Spiegeloog - maandblad voor de afdeling psychologie Bestaat sinds: maart 1973 Hoofdredactie: Vera van der Molen (19) en Tessa Velthuis (25) Medewerkers: tien redactieleden (inclusief hoofdredactie) en medewerkers van de afdeling psychologie Oplage: 1.500 Pagina’s: 20 tot 36 Doelgroep: iedereen van de afdeling psychologie Subsidie: de faculteit betaalt drukkosten, de hoofdredacteuren krijgen een student-assistentschap voor 6 uur per week, de rest is vrijwillig. Hoogtepunt: Van der Molen: ‘Elke nieuwe Spiegeloog geeft een groot gevoel van voldoening.’ Dieptepunt: ‘Op het allerlaatste moment zijn er altijd allerlei tekstvakjes en paginanummers die niet goed staan’. Illustere oud-redacteur: Hans Beerekamp, televisierecensent van het NRC Handelsblad.
The RE:spondent - online magazine van
XI - onafhankelijke uitgave van Stichting Ik Zie Een Ster voor de afdeling media en cultuur Verschijnt: vier keer per jaar Bestaat sinds: 1992 Hoofdredactie: Bart Delwig (20) en Timo Koren (18) Medewerkers: drie of vier kartrekkers, onder wie eindredacteur Julius Koetsier, en daarnaast veel freelancers Oplage: 500 Pagina’s: 44 Doelgroep: studenten en medewerkers van de opleiding Subsidie: studievereniging Offscreen springt soms bij. Dit wordt gebruikt om gaten op te vullen. Dieptepunt: In 2007 werd de kluis op de redactie geforceerd door een ex-schoonmaker. Hij werd opgepakt. Hoogtepunt: interview met Morgan Freeman in 2004 Illustere oud-redacteuren: André Waardenburg, docent film aan de UvA. En Chris Buur, nu hoofdredacteur van de Varagids (zie kader).
Rostra Economica - Engelstalig blad van
het Amsterdam University College Bestaat sinds: november 2009 Hoofdredactie: Maximilia Lane (20) en Zuzanna Fiminska (21) Medewerkers: stuk of vijf (maar altijd op zoek naar meer) Doelgroep: voorlopig alleen studenten en medewerkers van het AUC, maar over een jaar wil The RE:spondent het liefst bekend zijn bij alle Engelstalige studenten in Amsterdam. Subsidie: duizend euro per jaar van het AUC Hoogtepunt: Lane: ‘De AUC-essaywedstrijd vorig jaar was een succes. Eind september werden de winnaars bekendgemaakt.’ Dieptepunt: ‘Februari dit jaar had de redactie nog veel continuïteitsproblemen. Er was geen sprake van een soepel werkend team. Kortom, het schoot niet op.’
Sefa, Studievereniging Economische Faculteit Amsterdam Verschijnt: vijf keer per jaar Bestaat sinds: 1953 en is daarmee het oudste nog bestaande faculteitsblad Hoofdredactie: Wouter Smeets (22) Aantal medewerkers: eindredacteurs Minouche Kramer en Nicole Koedooder. Daarnaast negen vaste redacteurs. Oplage: 5000 Pagina’s: 36-52 Doelgroep: de economiefaculteit Subsidie: ‘Daarover mogen wij helaas geen uitspraak doen.’ Dieptepunt: onbekend Hoogtepunt: Sinds studiejaar 2009/2010 is er een nieuwe opmaak. Illustere oud-redacteuren: Willem Frederik Duisenberg (1935-2005), oud-president van de Europese Centrale Bank en minister van financiën onder Den Uyl.
mp stencils zijn, of een volwaardige glossy in full colour. hoog. Anouk Kemper en Gina Miroula / foto’s Henk Thomas Mijn rubriek bestaat nog steeds Chris Buur (40) studeerde film en televisie en was in zijn studententijd vormgever voor XI. Nu is hij hoofdredacteur van de Varagids.
‘D SCOOP - tijdschrift van de Natuurwetenschap-
Synthese - politicologenblad van de Universiteit
Alibi - opinieblad voor de juridische faculteit Verschijnt: vier keer per jaar Bestaat sinds: 1970 Hoofdredactie: Suzanne van Duijn (22) Medewerkers: eindredacteur Katinka van den Brink en ongeveer acht freelancers Oplage: 3000 Pagina’s: 32 Doelgroep: van eerstejaars tot masterstudent Subsidie: inkomen uit advertenties. Dieptepunt: Het bestuur van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid adviseerde in 1992 aan de faculteitsraad onze subsidie stop te zetten. De belangrijkste aanleiding was een anonieme column waarin faculteitsmedewerkers op een onvriendelijke manier bekritiseerd werden. Hoogtepunt: interview met Humberto Tan. Tan studeerde rechten aan de UvA en is tegenwoordig bekend van het NOS Journaal en Studio Sport. Illustere oud-redacteuren: Ernst Hirsch Ballin, Gerrit-Jan Wolffensperger en Jan Sanders.
Babel - maandblad van de Faculteit der Geesteswe-
pelijke Studentenvereniging Amsterdam (NSA) Verschijnt: onregelmatig Bestaat sinds: 2002, als opvolger van Stroom Hoofdredactie: Ottilia Kasbergen (21) en Ianna Niemeijer (24) Medewerkers: vier à vijf vaste schrijvers en ongeveer vier gastredacteuren Oplage: 400 Pagina’s: 28 Doelgroep: studenten en medewerkers van natuur- en wiskunde aan de UvA Subsidie: van het FNWI en van sponsoren. ‘Een aanzienlijk deel van ons geld is subsidie’ aldus oudhoofdredacteur Mathijs de Bruin (25). Dieptepunt & hoogtepunt: wat het hoogtepunt had moeten worden, werd een dieptepunt: Scoop had een interview uitgezet met Peter Higgs, de man achter het Higgsdeeltje. Maar dat stuk is er nooit gekomen. De Bruin: ‘De tekst is gewoon niet aangeleverd, ik heb geen idee waarom niet.’
van Amsterdam Verschijnt: vijf keer per jaar Bestaat sinds: 2002 Hoofdredactie: Jasper Simons (20) Medewerkers: vijftien, onder wie drie eindredacteuren en twee vormgevers Oplage: 750 Pagina’s: 36 Doelgroep: studenten en medewerkers van politicologie Subsidie: rond de 7500 euro per jaar Dieptepunt: vanwege het onregelmatige verschijnen was Synthese lang onbekend bij veel lezers. Hoogtepunt: Synthese komt voor uit faculteitsblad Discorsi voor sociologie, antropologie en politicologie. Dit blad bracht achtergrondartikelen vanuit een Marxistische overtuiging. Na een ruzie met de subsidiegever werd het blad opgeheven. Een groepje actieve redacteuren ging verder met een blad dat alleen bedoeld was voor de opleiding politicologie. Illustere oud-redacteuren: schrijfster Iris Koppe, zij debuteerde in 2007 met de roman Rosiri.
tenschappen Bestaat sinds: september 1992 Hoofdredactie: Melle van Loenen en Linda Ackermans (beiden 22) Medewerkers: zo’n twintig per nummer, van wie twaalf vaste redactieleden. Oplage: 2500 exemplaren Pagina’s: 24 pagina’s Doelgroep: studenten geesteswetenschappen Subsidie: de faculteit vergoedt zo’n 25.000 euro per jaar. Dieptepunt: Het hoofdredactionele commentaar van september 2009 ging over een vermeende relatie van een docent met een student. Het faculteitsbestuur was niet blij en hield de hoofdredactie verantwoordelijk. Hoogtepunt: interview met oorlogscorrespondent Joeri Boom Illustere oud-redacteuren: Marck Burema van GeenStijl, Yra van Dijk, universitair docent aan de UvA en literatuurcriticus voor NRC Handelsblad en Reinier Kist van nrc. next (zie kader).
irecteur van het Filmmuseum leek mij wel wat. Ik had allerlei vage toekomstplannen. Zoals dat gaat, krijgt één ding de overhand. Dat gebeurde ook met mijn studie. In 1992 kwam film- en televisiewetenschappen van de grond, daar koos ik voor. Ik kon goed studeren, maar had een tergend gebrek aan zelfdiscipline. Daarnaast ondernam ik veel andere activiteiten, zoals het oprichten van Xi. Op mijn tweeëntwintigste werd ik vormgever en bedacht de rubriek ‘Waarheen/Waartoe’ met korte filmrecensies van alle films die op dat moment in de bioscoop draaiden. De rubriek bestaat nog steeds. Het blad deden we in alle postvakjes van de studenten filmen televisiewetenschappen. Met een vriend maakte ik destijds ook een driedelige animatieserie voor VPRO jeugd. Het ging over een jongetje van acht dat surrealistische avonturen beleeft. Hij vindt een paddenstoel waarvan hij gaat trippen, en een afstandbediening waarmee hij de wereld kan stilzetten. Studeren schoot er soms bij in.’ Xi was een opstapje, maar hielp niet om aan een baan te komen. Voor het recenseren van films en televisie moet je uitzonderlijk goed zijn. Neem Dana Linssen van het NRC Handelsblad of Bor Beekman van de Volkskrant. Zij schrijft beeldend en heeft goede invalshoeken, hij gaat op dingen af. De meeste filmrecensenten zitten het liefst op een achterkamer contactgestoord stukjes te tikken. De combinatie van nieuwsgierig zijn en eropuit gaan is ideaal. Sinds 2007 ben ik hoofdredacteur van de Varagids. Via een vriend wist ik dat je als dienstweigeraar bij de omroepen terechtkon. Hij monteerde filmpjes voor de NCRV-promo’s. Fantastisch, dat wilde ik ook. Na mijn afstuderen in 1996 lagen de banen niet voor het oprapen. Door eigen inzet en toeval pakte het voor mij goed uit. In een brief aan de VARAgids probeerde ik in aanmerking te komen voor de functie van filmrecensent. Ik vond dat hun filmstukjes beter konden. Zij waren niet tevreden over het collectief dat destijds schreef, dus ik mocht gelijk beginnen. De kern van de redactie was intelligent, ik vond het leuk en ben opgeklommen. Mijn gemiddelde dag bestaat uit praten met externe partijen, personeel begeleiden en vergaderen over de inhoud. Ik wil uitblinken in inhoudelijk gidsen door het moois wat het mediaanbod te bieden heeft. Dat is onze missie. Behalve de Vara op televisie, moet het blad de lezers geavanceerde en relevante achtergrondinformatie bieden. De Vara heeft 350.000 leden en ongeveer evenveel Varagids-abonnees. De VPRO daarentegen heeft 370.000 leden, maar 250.000 abonnementen. Op de lezersmarkt zijn de VPRO Gids en de Mikro Gids onze grootste concurrenten. Veel vrije tijd heb ik niet, maar vanmiddag ga ik naar de Albert Cuyp. Daar zit de beste visboer van Amsterdam. De enige plek waar je een zonnevis vindt. Het woord passie gebruik ik nooit, maar mijn interesse ligt zeker bij koken.’
Folia 19
bul
1981
Roger van Boxtel Leeftijd: 56 (geboren op 8 februari 1954) Beroep: Voorzitter van de raad van bestuur bij zorgverzekeraar Menzis Studie: Anderhalf jaar geneeskunde, daarna rechten. Afgestudeerd: 1981 Docent: Professor Kuiper. ‘Hij gaf psychiatrie bij geneeskunde en was een bijzondere man die mij wegwijs maakte in zijn fascinerende vakgebied. Bij rechten was het professor Schordijk, parttime hoogleraar in Anglo-Amerikaans recht. Hij was een beetje paranoïde, maar wel erg grappig en goed in zijn vak.’ UvA-plek: ‘De inmiddels niet meer bestaande koffiekamer op de rechtenfaculteit. Daar heb ik uren doorgebracht.’
Absolute waarheden bestaan niet
Café: Café De Zwart. ‘Met vrienden ging ik daar vaak heen als we in de UB studeerden. Ons ritme was; even studeren, koffie bij De Zwart, weer studeren, borrelen bij De Zwart. Ook kwam ik veel in ’t Gebed Zonder End, wat nu Kapitein Zeppos heet.’ Afknapper: ‘Ik vond het jammer als ik college kreeg van mensen die dat niet geïnspireerd gaven, dan kreeg ik het gevoel dat ik net zo goed thuis het boek kon lezen.’
foto Bob Bronshoff
Hij wilde ooit arts worden, maar stapte over naar rechten en werd politicus en bestuurder: Roger van Boxtel. Julie de Graaff
‘O
p mijn dertiende heb ik een ernstige ziekte gehad waarvoor ik lang in het ziekenhuis heb gelegen. Aan mijn herstelperiode heb ik veel goeie herinneringen: mijn eerste verliefdheid in het ziekenhuis, rondrijden in een rolstoel, vrienden die op bezoek kwamen en zich onder het bed moesten verstoppen. Een geromantiseerd beeld natuurlijk, maar dat zorgde er wel voor dat ik graag dokter wilde worden. Die droom liep stuk op de vele exacte vakken bij geneeskunde. Ik ben een echte alfa en na anderhalf jaar besloot ik een andere studie te doen. Het werd rechten omdat iemand tegen me had gezegd dat ik daar nog alle kanten mee 20 Folia
op kon. Het eerste jaar bij mijn nieuwe studie verliep wat moeizaam, maar daarna vond ik het ontzettend leuk. Bovendien was het een studie die veel ruimte bood om er dingen naast te doen, en dat kwam mij wel goed uit. Zo heb ik tijdens mijn studententijd drie jaar bij de Volkskrant gewerkt als sportredacteur, zat ik jaren in de redactie van studentenblad Alibi, was ik vijf jaar lang nachtportier bij een hotel en werd ik politiek actief bij D66. Ik zat vaak ’s avonds bij debatten of inspraakavonden en heb in 1978 na de gemeenteraadsverkiezingen met toenmalig wethouder Gerrit-Jan Wolffensperger de collegeonderhandelingen gedaan. In die tijd heb ik ook met onder anderen Eberhard van der Laan een jaar lang gewerkt
aan een landelijke protestactie ‘Handhaaf de huurbescherming’. Uiteindelijk hebben we daarvoor wel zevenduizend mensen op de been gekregen! Ik ben afgestudeerd in staatsrecht en kreeg mijn eerste fulltimebaan bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Ik ben dus niet de advocatuur ingegaan, zoals veel studievrienden deden, maar heb wel een bepaalde manier van denken aan mijn studie overgehouden: de grondhouding dat absolute waarheden niet bestaan en dat alles altijd van meerdere kanten bekeken moet worden. Eigenlijk is het een eeuwig durende schande dat ik ooit afgestudeerd ben. Alle clichés over die tijd zijn waar: ik heb een waanzinnig leuke studietijd gehad. Het leuke van studeren aan de UvA is dat je er een collegezaal uitloopt, of dat nou bij Roeterseiland of de Oudemanhuispoort is, en gelijk weer onderdeel van de wereld bent. Bij veel andere studentensteden is er een grote afstand tussen studenten en de rest van de bevolking, dat is in
Amsterdam totaal niet zo en dat vond ik erg prettig. Nu mijn twee zoons aan de UvA studeren, merk ik dat sommige normen en eisen harder zijn geworden. In mijn tijd lag er minder druk op studenten en bestond er bijvoorbeeld geen bindend studieadvies. In de spelregels is dus wel het een en ander veranderd de afgelopen jaren, maar het spel is volgens mij precies hetzelfde gebleven. Het blijft een enorm voorrecht om te kunnen studeren. Je krijgt de kans om kennis op te doen en een netwerk te vormen waar je, met een beetje geluk, je hele leven plezier van hebt. Bovendien gaat studeren vaak gecombineerd met een algemene vormingstijd die je zelf kan invullen met nevenactiviteiten en dan is er nog genoeg tijd voor een heleboel feesten en lol maken. Ik heb een slogan geadopteerd uit een gedicht van Martin Bril, waarin hij schrijft: ‘De kunst is zo te leven dat het je overkomt’. Als dat voor één periode geldt, dan is het wel voor je studententijd. Ik heb in ieder geval volop genoten!’ yyy
Fen is uit
het beste
eten
Niet zo iemand
Mars
Oudhollands
Museumnacht verschillende locaties
Kees Nieuwland secretariaatsmedewerker kwantitatieve economie:
Restaurant het Zwaantje Berenstraat 12
Toen ik zo’n honderd jaar geleden iets met mijn eega kreeg, brak er een uitputtende tijd aan. Want er moest dwangmatig gepoetst, geschoren en geflost, er moest zo veel mogelijk gedronken en gerookt en zo min mogelijk gegeten, en er diende bovenal een stevige liefde voor musea geveinsd. Mijn eega is namelijk zo iemand die het echt ontzettend leuk vindt om in een slecht geventileerde ruimte naar experimentele spetters op een fluorescerend borstbeeld te staren. En ik ben, nou ja, niet zo iemand. Aan mijn moeder heeft het niet gelegen; zij sleepte ons al vanaf jonge leeftijd naar alle mogelijke expositieruimtes. Zo bestond mijn kennismaking met het museumwezen uit een aftands Frans tentoonstellinkje over de zeventiende-eeuwse piraterij, inclusief poppen met bloedende voeten en verhalen over verdronken blauwe baby’s. Minstens zo enthousiast werden wij overigens van het bezoek aan het Haagse Museon, waar wij ons vergaapten aan een levensgrote dinosaurus die – zo moesten wij van dichtbij beamen – gemakkelijk een kind van acht aan repen kon scheuren. Het Prehistorisch Dorp sprak met zijn priemen en hakbijlen ook wel tot de verbeelding, het Achterhuis galmde om overduidelijke redenen nog lang na en na een visite aan het Museum Speelklok in Utrecht wilde ik nog een tijdje draaiorgelman worden. Nee, aan de kennismaking heeft het niet gelegen. Waar het wel aan gelegen heeft, is het feit dat er door volwassen tentoonstellingen doorgaans meer aanspraak gemaakt wordt op suggestie en abstractie, en wat minder op bloed en bijlen. Ik hou van bloed en bijlen. Maar ik hou ook veel van mijn eega. Zaterdag 6 november is het weer Museumnacht in Amsterdam. Een grote verzameling musea – waaronder het Rijksmuseum, de Hermitage, Foam en het Tropenmuseum – blijft die nacht tot 02.00 uur geopend en er zijn zowel vaste als tijdelijke collecties te zien. Ook is er film, muziek en performance. Na honderd jaar is het vast goed om weer eens mijn best te doen. yyy Fen Verstappen Museumnacht, zaterdag 6 november, voor het maken van een persoonlijk programma en tickets, ga naar www.n8.nl
Muziek: ‘Alex Roeka, om de lief gezongen heftige teksten en geweldige bezetting waaronder een accordeon voor het melancholieke accent.’ Film: ‘Five Easy Pieces. Jack Nicholson speelt subliem een gesjeesde klassiek pianist die op een olieplatform werkt. Dit was een totaal ander leven, het waren de zeventiger jaren. Ik zat zelf in het keurslijf van een keurig gezin.’ Boek: ‘The Hidden Truth: Water & Life on Mars. Mars is bewoond, maar de bewijzen daarvoor zijn al veertig jaar door de Nasa systematisch verdoezeld en vervalst. Er zijn plenty tekenen van leven en bewoning: een gigantisch zoeklicht, buizenstelsel, onnatuurlijke structuren die aan New York doen denken. De wetenschappers hier lachen er om, maar dat komt omdat we geïndoctrineerd worden om te denken dat Mars een onleefbare planeet is. Ik vermoed omdat dit tegen het scheppingsverhaal ingaat. Stel je voor dat het wezens zijn die ons ver vooruit zijn en geen god kennen.’ Website: ‘Op marsanomalyresearch.com staan schokkende satellietfoto’s van intelligent leven op Mars. Ook op onze maan zijn trouwens rare zaken te zien als puntige voorwerpen die uit de bodem komen. U bent gewaarschuwd.’ Afknapper: ‘Het concert van Chris Hinze in 1975 in de Doelen. Het volume deed pijn aan de oren. Nadat hij na klachten weigerde zachter te spelen, is de halve zaal weggelopen.’ Gadget: ‘Een schaalmodel van de auto waarin president Kennedy zat toen hij vermoord werd. Het symboliseert het moment waarop de wereldpolitiek haar onschuld verloor. Ik heb me tien jaar beziggehouden met de moordaanslag. Je ziet op een originele polaroid ervan twee daders, van wie één in een politie-uniform. Ja, ik zie complotten in heel veel zaken. Er is me gezegd dat complottheorieën dé religie anno nu zijn. Nou, dan ben ik heel erg religieus.’ Game: ‘Flight Simulator X, waarop ik urenlang met de stuurknuppel kan vliegen, heel ontspannend. Je kunt ook vluchtopdrachten uitvoeren: zoek een vermiste baby olifant in de Sahara. Of ik piloot had willen worden? Liever nog astronaut! Maar ik ben geen techneut, het blijft een droom.’ Humor: ‘Bert Visscher. Ik lig blauw om zijn idiote typetjes als een dominee die deftig bijbellezend opeens seksuele bewegingen maakt vanuit de heup.’ Stokje: ‘Ik geef het stokje aan hoofd marketing en communicatie van de FEB Mervin Bakker. Hij heeft de eer om het gedeukte imago van onze FEB op te krikken.’ yyy
De laatste tijd schieten de sushiketens en hippe eettentjes als paddestoelen uit de grond in Amsterdam. Een hapje eten uit de internationale keuken is in onze hoofdstad niet bepaald een probleem. Toch is het nu het buiten wat guurder wordt en de wind wat ijziger wel weer eens fijn om een echt Hollands potje te eten. En waar kan dat beter dan in restaurant het Zwaantje? Het restaurant in de Berenstraat is, zo staat er op de site te lezen, begonnen in 1973 als een gezellig bruin café waar het menu steeds uitgebreider werd. De sfeer van een typisch Oudhollands bruin café is gebleven. Hoogpolige tapijtjes op tafel en een bruine toog vormen het interieur, en de eigenaar die af en toe spontaan begint te zingen maakt het plaatje af. De ontvangst is hartelijk en door de uitbater worden we in een onvervalst plat Amsterdams even aan de bar neergezet om te wachten op een tafeltje. Nog voordat we de eerste slok van ons biertje hebben genomen is er al een tafeltje vrij en kunnen we aanschuiven. Het publiek is gevarieerd. Studenten, buurtbewoners, zakenlieden en hier en daar een toerist. De muziek staat zachtjes en af en toe hoor je de eigenaar een grap maken terwijl hij bij zijn gasten aan tafel schuift. We slaan het voorgerecht over. Er staan lekkere gerechtjes op het menu – al kun je je afvragen hoe verantwoord het nog is om eendenlever en paling op het menu te hebben. Het hoofdgerecht kan worden gekozen uit het vleesmenu, het vismenu of de specialiteiten. Er is een ruime keuze en op de krijtborden die aan de muur hangen staan de seizoensgerechten. Hierop staan nu diverse stampotten. Ik kies voor een van de specialiteiten, suddervlees naar ‘oma’s recept’. Het vlees wordt apart geserveerd in een schaaltje dat wordt vergezeld van een bord dampende groenten en aardappelpuree. De geur van nootmuskaat komt me tegemoet vanaf het bord met rode bietjes, wortels, spruitjes, bloemkool, een witlofje en sperzieboontjes. De groenten zijn iets aan de flauwe kant, maar met wat zout en peper smaken ze goed bij het malse suddervlees. Mijn disgenoot heeft een flinke portie stampot zuurkool met een rundvleesrookworst en smaakvolle zoetzure jus. Spekjes hebben ze op zijn verzoek naast de stampot geserveerd. Het zijn geen gerechten die je thuis niet zelf zou kunnen maken, maar ze smaken prima. De eigenaar schuift nog even gezellig aan en weet ons over te halen om nog een bittertje te drinken naast ons koffietje. Begeleid met wat zinnen gezongen uit een Amsterdamse smartlap wordt onze koffie gebracht. Als we om de rekening vragen krijgen we nog twee biertjes van het huis. De rekening zelf valt reuze mee. We mogen iets meer dan 50 euro afrekenen voor twee hoofdgerechten, wat biertjes, twee koffie en twee bittertjes. Op naar café Nol! yyy Won Tuinema Eten: Eenvoudig maar lekker Prijs: Valt reuze mee Ambiance: Amsterdams met humor
Hans van Vinkeveen
Folia 21
annonces
Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia en op de website www.folia.nl. Zie voor informatie over het aanbieden en de tarieven www.folia.nl – weekblad – Annonces.
CULTUUR
Entrée, vereniging jong publiek van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest, zoekt een bestuurslid projectproductie en een penningmeester. Wil jij geweldige projecten organiseren voor jongeren in het Concertgebouw? Kijk dan op www.entreeweb.nl voor meer informatie. Studentenkoor Amsterdam zoekt tenoren - Ben je tenor? Lijkt het je leuk om de Matthäus-Passion te zingen? Zoek je een heel gezellig koor? Het Studentenkoor Amsterdam zoekt jou! Ga voor meer informatie naar www.studentenkooramsterdam.nl en kom langs! Ben jij een Aletta van Nu? Instituut Aletta zoekt vrouwen tussen 18 en 35 met lef en doorzettingsvermogen. Bekijk het filmpje op www.aletta.nu en win een jaar lang coaching! Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl Vanaf 19-09, 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - Amsterdam
STUDENT EN STUDEREN Op zoek naar een spannende minor? Verken de creatieve kanten van het web! Speciaal voor FGw en FMG. 1. Inleiding Game programming, 2. Zoekmachines, 3. Human centered multimedia, 4. Mens-com-
puter-interactie, 5. Bouwen en analyseren van sociale netwerken. De vakken zijn ook los te volgen. Geen programmeerervaring vereist. Vanaf november 2010. Informatie: www.ccct.uva.nl. UvA, Center for Creation, Content and Technology.
USC SPORT
Actueel aanbod • Schaatsen De Jaap Eden-ijsbaan is open! Je kunt deelnemen aan de schaatstrainingen van USC, Skits en SVU. Nooit geschaatst? Begin nu! Kun je het al? Het kan altijd beter! Schaatsen is een technische en fysieke uitdaging van de eerste orde; sporten in de buitenlucht het beste wat je ’s winters kan overkomen. Het schaatsseizoen loopt t/m 27 maart 2011. • Schermen Start 25 oktober: introductiecursus schermen. Leer in 6 lessen de basisprincipes van deze edele sport bij sportcentrum Universum. Studentencursusprijs € 19,50. Maandag 21.00-22.30 uur. • Cycle-cursus Op 2 november start bij het USC de cyclecursus voor iedereen die graag aan spinning doet. In 6 lessen wordt veel aandacht besteed aan de techniek van het fietsen en de fysiologie van training. Het trainen met de hartslagmeter neemt een belangrijke plaats in, maar ook het verdelen van de aandacht over zowel de groep als geheel als over de individuele deelnemers wordt behandeld.
Studenten Services
WORKSHOPS & TRAININGEN 2010 PLAN JE STUDIE - 25 OKT. VAN 09.30 - 13.00 UUR
In deze workshop proberen we te achterhalen op welke punten je planning zo verbeterd kan worden dat het voor jou een praktisch hulpmiddel wordt, dat voldoende houvast biedt, maar geen doel op zich meer is.
STUDEREN MET DYSLEXIE - 1 NOV. VAN 14.00 - 17.00 UUR
Heb je dyslexie en belemmert dit je bij het studeren? Wil je weten hoe je zelf het studeren kunt vergemakkelijken door kennis op te doen, ervaringen te delen en vaardigheden aan te leren? Deze training leert je om beter te studeren met dyslexie.
STUDIEKEUZE - 2 NOV. VAN 14.00 - 16.30 UUR
Twijfel je aan je studiekeuze. Vind je de opleiding te zwaar, of juist te vaag en oppervlakkig of had je je iets heel anders van de studie voorgesteld. In de training gaan we in op de factoren die een belangrijke rol spelen bij het kiezen van de juiste opleiding. En je krijgt meer inzicht in je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses.
Na het behalen van het examen (examen is incl.) kun je spinning-instructeur worden. Studenten betalen € 85 overigen € 200. Check USC Opleidingen op www.usc.uva.nl • Zwangerschapspilates Per 1 november kun je elke maandag van 20.00 tot 21.00 uur op Universum terecht bij Becky Reijs voor deze speciale pilatesles. Tijdens de lessen ligt de aandacht op het verlengen van de wervelkolom en het stabiel maken van de bekkengordel. De oefeningen worden op een rustig tempo uitgevoerd met de nadruk op het lang maken van de spieren en een goede ademhaling techniek. Vrouwen in elke stadium van de zwangerschap kunnen meedoen. Kosten 10x-kaart, studenten € 55, UvA-medewerkers € 77 en overigen € 107. • Showdance In sportcentrum Universum kun je terecht voor de cursus Showdance, Jazzdance en Klassieke & Moderne dans. Ook vind je er vele andere danscursussen. Vanaf 15 november starten de cursussen op ma., di., wo., do. en za. Studentencursusprijs € 35. Check voor dit alles www.usc.uva.nl
deelnemer weer (oude) activiteiten op te pakken. Bent u of kent u iemand die hierin geïnteresseerd is, neem dan contact op met Liesbeth Elberse: E-mail; lelberse@nrka.nl of tel. 020-622 6211.
WONEN
Prachtig en ruim appt’ment in Noord! 68m2 + ruime gerenov. zolder, € 159.500 k.k. Check Funda: schoorlstraat 80, 1024 pr. Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuismannen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl
DIVERSEN
Wie is geïnteresseerd in (een deel van) de collectie boeken van wijlen mijn echtgenoot, die in de 70-er jaren politicologie studeerde aan de UvA? Het betreft zo’n 350 titels, betrekking hebbend op politicologie, sociologie, economie, etc., in Ned., Engels, Duits en Frans. Index op auteur en titel op verzoek: jdamsma@gmail.com
VERDIENEN
Writing dissertations, theses, research papers in English? Have your text checked by a professional native English editor. Rates start at a cent a word. Email: copyproofing@ yahoo.com or ring 020 625 8834.
Enthousiaste docenten Nederlands gezocht door taalschool in Amsterdam. Onze voorkeur gaat uit naar studenten Nederlands (3e/4e jaars). Flexibele werktijden. De cursussen worden gegeven in AmsterdamZuid en in de Jordaan. U kunt uw cv mailen naar: katakurawblc@gmail.com
De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Tel. 566 3090, spermabank@amc. uva.nl of www.spermadonoren.nl
Leuke bijverdienste. Gezocht: Overblijfkrachten in de buurt van de VU. Dagelijks tussen 12.00 uur en 13.00 uur. € 11 per keer. Contact: m.leijdekker@openluchtschool1.nl
Gezocht: flexibele oppas voor 2 meisjes (4 en 6) voor twee (halve) middagen per week in centrum. Tel. 06 5338 2877.
VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.
Maatjes gezocht - Het Nederlandse Rode Kruis Amsterdam zoekt enthousiaste vrijwilligers die een maatje willen zijn voor een andere Amsterdammer die behoefte heeft aan meer contact. Als vrijwilliger gaat u twee keer per maand samen met de deelnemer iets leuks ondernemen. Daarnaast biedt u een luisterend oor en helpt u de
STUDENTENZAKEN
Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 525 8080.
BUREAU OMBUDSMAN
Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl, tel. 525 3798, www.student.uva.nl/ombudsman. Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsmanpersoneel@uva.nl, tel. 525 5548, www.uva. nl/ombudsmanpersoneel
AAN DE SLAG - IEDERE DONDERDAG VAN 17.00 - 18.00 UUR
Korte workshop waarin we elke week met een ander thema gaan oefenen. Thema’s die aan de orde komen: mindmappen, plannen, concentreren, kiezen, formuleren en spellen, minfullness, masterkeuze, motivatieverhogen, promoveren en ontspannen het tentamen in. Meer informatie over deze workshops en trainingen en inschrijven via:
www.uva.nl/trainingscentrum
BEURZEN VOOR SURINAAMSE STUDENTEN De Universiteit van Amsterdam stelt in 2011 wederom maximaal vijf beurzen van € 250,- per maand ter beschikking aan studenten met de Surinaamse nationaliteit, die niet in aanmerking komen voor studiefinanciering. De formulieren kunnen worden opgehaald bij het Service & Informatiecentrum (Binnengasthuisstraat 9) en moeten vóór 1 november 2010 geretourneerd worden. Meer informatie op:
www.uva.nl/studentenservices
Dé carrièrebeurs in het najaar voor student, starter en professional!
vrijdag12 & zaterdag13 november Amsterdam RAI
Voor meer informatie en gratis entree ga je naar
www.carrieredagen.nl
Studenten Services is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam
www.uva.nl/studentenservices 22 Folia
De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van
onderdeel van de
- advertentie -
VAN DONDERDAG 21 OKTOBER T/M WOENSDAG 27 OKTOBER
GOED VOORBEREID HET DONKER IN.
het cultureel studentencentrum van UvA & HvA
lezing
FILMTIP VAN DE WEEK
WO 20/10 20.00 uur
YVES SAINT LAURENT: L’ AMOUR FOU REGIE: PIERRE THORETTON | 21 OKTOBER IN PREMIÈRE
Het is eind jaren vijftig en de jonge Yves Saint Laurent heeft net de liefde van zijn leven ontmoet. De timide Yves heeft ook net de leiding gekregen over het slecht lopende modehuis Dior, maar hij weet met zijn baanbrekende ontwerpen het modehuis er weer bovenop te krijgen. Hij besluit voor zichzelf te beginnen, samen met zijn geliefde Pierre. Al snel veroveren de modewereld. Deze docu laat het succes van Laurent zien met unieke beelden, modeshows en interviews. Lees meer op Cineville.nl.
OOK IN CINEVILLE YOUNG FRANKENSTEIN
DONDERDAG 21 EN VRIJDAG 22 OKTOBER OM 20:00 IN FILMHUIS CAVIA
Kierkegaard en de liefde
‘Trouw, je zult er spijt van krijgen. Trouw niet, je zult er eveneens spijt van krijgen.’ Van Kierkegaards liefdesleven weten we alleen dat hij zijn verloving met Regine Olsen verbrak en vervolgens ongetrouwd bleef. Wat zoek je bij zo’n filosoof als je over de liefde wilt nadenken? En toch. Zou er één schrijver zijn die meer over de liefde heeft nagedacht en geschreven dan juist hij? Over de onmiddellijke erotische stadia, over muziek en erotiek, over de eerste liefde, verloren liefde, verleiding en liefdesbedrog, over het huwelijk, over verliefdheid, onmogelijke liefdes... studenten gratis, e 5,- alle anderen
lezing
DO 21/10 20.00 uur
Duitsland en het kwaad (2) Faust
Dodenbezweerder, sterrenwichelaar, alchemist – de historische Johann Faust (1480-1540) werd al snel na zijn dood als een duivelsvriend gezien. Tweehonderd jaar lang belichaamde hij het Kwaad - tot Goethe hem aan het eind van de 18de eeuw rehabiliteerde. Door Pieter Steinz, chef Boeken bij NRC Handelsblad en auteur van De duivelskunstenaar – De reis van Doctor Faust door 500 jaar cultuurgeschiedenis. studenten gratis, e 5,- alle anderen
COmeDy
VR 22/10 20.30 uur
Easy Laughs - Improv Comedy
Deze komische ode uit 1974 aan de Frankenstein films van de jaren dertig is misschien wel één van de hoogtepunten uit de carriére van Mel Brooks. De film werd door zowel critici als publiek goed ontvangen, dat is bijzonder voor een parodie. Filmhuis Cavia laat de film zien in verband met het 100-jarige bestaan van de filmversie van de monsterlijke creatie van Mary Shelley. De komende weken is er nog meer Frankenstein te zien in het knusse en obscure Cavia. Lees meer op Cineville.nl
‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. New: a free quick extra show after the second performance. English spoken. e 8,- (20:30) / e 5,- (22:30) / both e 12,-
theateR
za 23/10 20.30 uur
Verlangen NU OP CINEVILLE.NL
FILMISCHE POËZIE IN DE FOTOCOLUMN VAN BOWIE VERSCHUUREN NU IN DE CINEVILLETHEATERS: DE EERSTE NACHTSHOTS EEN INTERVIEW MET DE WINNAAR VAN DE NFF-PRIJS VOOR BESTE SCÈNE ONBEPERKT NAAR DE FILM VOOR MAAR €17,50 PER MAAND
Een voorstelling over alles wat er binnen een relatie zou kunnen gebeuren. Verlangen, liefde, verdriet, bedrog, lust en nog veel meer emoties die horen bij de achtbaan van een relatie, en dat alles op basis van een suggestie die uit het publiek wordt gehaald. toegang e 8,-, studenten e 5,-
lezing
ma 25/10 20.00 uur
Moderne islam (3) Islam en reformisme
lezingenladder De Balie
DO 21/10, 20.00 uur Hasj in Marokko: goed voor het land of goed voor de elite? Avond over cannabisproblematiek in Marokko. Wat voor effect heeft het verbouwen van cannabis en de handel in hasj? DI 26/10, 20.30 uur Not in my Backyard: Suriname Deskundigen geven hun mening over de achtergrond van de Surinaamse verkiezingen. Wat mag er van Bouterse verwacht worden?
Felix Meritis
DI 26/10, 20.00 uur Felix & Sophie: Michel Foucault Onder anderen Willem Schinkel (EUR) en Rudi Visker (KU Leuven) over de grote invloed van Franse denker Michel Foucault. DI 26/10, 20.30 uur Globaliseringslezing: Pirates of the Indian Ocean Gewijd aan de piraterij voor de kust van Somalië. Wat betekent de piraterij voor de Somaliërs zelf?
OBA
MA 25/10, 16.30 uur Verhalen rond het IJ: Nelleke Noordervliet Schrijfster Nelleke Noordervliet over Amsterdam als ‘Stad vol boeken’.
Rode Hoed
WO 20/10, 20.00 uur Saudi Woman Today Dr. Mona Al-Munajjed, gerenommeerde socioloog uit Saudi-Arabië, zal een lezing geven over de positie van de Saudische vrouw.
Spui 25
WO 20/10, 16.00 uur KNAW-tweegesprek: in het hoofd van de adolescent Schrijfster Pia de Jong en ontwikkelings psychologe Eveline Crone gaan onder leiding van Wim Brands in gesprek over adolescentie. U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’. Voor adressen zie www.folia.nl/lezingenladder.
De islam heeft de laatste dertig jaar een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Uiteenlopende stromingen, denkers en activisten zijn op de voorgrond getreden als verkondigers van de ‘ware’ islam. Vanavond een dubbellezing over deze ontwikkelingen, en over actuele vormen van reformatie. Religieuze reformatie is in de islam een subjectief begrip: wat voor de één reformatie is, is voor een ander slechts reproductie van de orthodoxie. Welke van reformatievormen zijn er, wat is er allemaal gaande? studenten gratis, e 5,- alle anderen Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl
Timorplein 62 (in Oost) Tram 14 of bus 22 en 41 Info/reserveringen: 6920422 Restaurant dagelijks geopend Combineer Eten + Film www.studio-k.nu
Folia 23
De student
Dijkgraaf & Fresco
Van der Meulen & Curvers
Harde cijfers
NOOIT meer dus
De hoogleraar
Het is een klassieke truc in een debat: de tegenstander met een statistiek om de oren slaan, liefst ter plekke uit de duim gezogen. ‘Aha, maar weet u dan niet dat 87,3 procent van de treinmachinisten aan amateursport doet?’ Het doet er helemaal niet toe of dit gegeven op daadwerkelijk onderzoek is gebaseerd, of dat het zelfs een redelijk getal is. Alsof iemand het thuis gaat narekenen of ook maar langer dan een minuut onthoudt. Het belangrijkste is dat je een concreet getal noemt. Kies een mooie uit, liefst een met de schijn van grote nauwkeurigheid. Geef toe, de ‘komma 3’ doet het ’m! In de zee van woorden, tussen de golven van ‘alleen maar meningen’, zal het getal een reddingsboei lijken, waar de verwarde toehoorder zich als een drenkeling aan vast kan klampen. Ah, eindelijk iemand die de feiten op een rijtje heeft. En hoe langer het rijtje, hoe meer decimalen, hoe groter de drijfkracht van de boei. Stel dat de spreker laat vallen dat 87,23 procent van de machinisten aan sport zou doen,
dan heb je toch het gevoel dat werkelijk alle NS-employés thuis zijn bezocht. Van zo’n iemand accepteer je toch alles? Getallen zijn zeldzaam, zeker in gewone conversatie, en hebben iets dwingends en definitiefs. Ajax-Feyenoord 2:1. Een 5 voor een tentamen. De intercity vertrekt om 5.03. Ze suggereren een wetenschappelijke basis. Wie anders dan een onderzoeker zal iets als ‘87,3 procent’ laten vallen? Maar echte wetenschappers leren dat je ook moet aangeven wat je niet weet. Dus keurig de onzekerheid aangeven en alleen ‘tussen de 82 en 92 procent’ zeggen. Maar de toehoorder denkt: ja, zo kan ik het ook. De zeepbel van de fingeerde zekerheid is doorgeprikt. De foutenmarge maakt het cijfer machteloos. Daarom is te veel precisie suggereren zo’n effectieve tactiek. Onderzoek laat dan ook zien dat 76 procent van debatten gewonnen wordt door een spreker die een gefingeerde statistiek gebuikt. Echt! yyy Robbert Dijkgraaf
Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar mijn uitvaart is nog niet geregeld. Vroeger zei een katholieke schlemiel eens tegen mij dat ik niet op zijn kerkhof zou mogen rusten, maar door wormen zou worden aangevreten in het bos. Die dreigende gruwel moeten ook verzekeraars aangevoeld hebben: ‘Wilt u uw nabestaanden met een gerust hart achterlaten’ (en niet aangevreten worden), ‘dan moet u uw persoonlijke uitvaart nu regelen’. Ik open de envelop; als u echt van uw naasten hield, zou u allerlei verantwoordelijkheden die niet de uwe leken nu verzekeren – u zult toch zeker de gelegenheid van uw unieke signatuur willen voorzien? Liefst 29 uitvaartopties zijn er, mijn uitvaart wordt al gauw unieker dan ik zelf ooit was. Laatst zat ik weer in zo’n koddig zuidelijk kerkje. Bedrijvige misdienaartjes stoven opzij voor de priester, ver boven pensioengerechtigde leeftijd, die zijn kansel betrad in een sleetse pij. Zeker daarom dat men met collectemandjes rondging, voor de gangbare platgetreden gebedjes. In tijden van nood
weet zo’n geestelijke tenminste altijd wat te doen; relativeren met de misère van een ander. Niks unieks of persoonlijks, niemand verslaat de dramatiek van Zijn einde. ‘Jezus is gestorven,’ sprak de priester tegen het orgel achterin. Ja, die ook ja. Voor diegenen die niet de hemel in hoeven, zijn er wat minder beproefde teksten beschikbaar. In een crematorium, na de instrumentale versie van ‘Candle in the Wind’, besloot een papperige uitvaartbegeleidster zelfs dichterlijk: ‘NOOIT zullen we zijn handen meer vastpakken. (…) NOOIT zullen we hem meer zien.’ Voor het geval er iemand hoopte dat de overledene bij wijze van surprise nog aan de koffietafel zou verschijnen. De 29 opties lijken me eender, alles niks. De baas te spelen over een gelegenheid die je niet van plan bent te bezoeken is toch een beetje dwingelanderig. Zoiets zou Jezus ook nooit doen. Als je een beetje als hij was, schrijven ze teksten in je naam, en anders wordt het gewoon ‘Candle in the Wind’. yyy Emma Curvers
Carsten de Dreu hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie
overigens
Stan Bentvelsen hoogleraar Large Hadron Collider Physics
Henkjan Honing hoogleraar muziekcognitie
Amsterdam verliest vijf tot zes filialen van de ObA. Rutte-I bezuinigt dus niet alleen op immigratie, maar ook op integratie. Henkjan Honing: ‘Ik begrijp dat de regering zal moeten bezuinigen, maar dit is iets wat meer kost dan het zal opleveren. Als je wil dat mensen goed integreren en de Nederlandse samenleving en omgeving goed leren kennen, dan is de bibliotheek de plek bij uitstek om dat te doen. Daar leren mensen nieuwe werelden kennen. Zowel die van zichzelf, als die van anderen. Dat is zo bevrijdend, daar kan het internet nog lang niet tegenop. De beleving en ervaring die je als mens hebt in een bibliotheek; de geordendheid, de rust, het vasthouden van verschillende boeken, dat is vooralsnog onvervangbaar door nieuwe media. Ik hoop dat internet over twintig jaar ook geïntergreerder en lijfelijker zal zijn, maar momenteel is het toch vooral een relatief passieve bron van informatie. Het is daarom een heel naïeve bezuiniging van het nieuwe kabinet, waarschijnlijk 24 Folia
vanuit de gedachte dat het centreren van de bieb op één plek geld oplevert. Een typische bestuurlijke bezuiniging die voorbijgaat aan het belang en de essentie van een bibliotheek.’ Carsten de Dreu: ‘Lokale bezuinigingen vloeien voort uit Amsterdams beleid. Maar zelfs als het een regeringsbesluit is, dan toont Rutte-I zich onverwacht daadkrachtig met een wel heel vooruitziende blik. Immers, een stop op immigranten betekent minder mensen in Nederland. Het is dus slim om nu vast filialen te sluiten, want die hebben we op den duur niet meer nodig: een uiting van solide doordacht beleid. Bovendien maak je Nederland een onaantrekkelijker vestigingsland, want wie wil er nu wonen in een land zonder bibliotheken? Ten slotte: door deze filialen snel te sluiten, voorkom je dat Nederlandse burgers, im-
migranten incluis, zich ontwikkelen tot zelfstandig denkende mensen. En dat is best prettig voor machthebbers, een dom volk. Als ik gelijk heb en dit de achterliggende gedachte is, voorspel ik dat de nationale korfbalvereniging extra subsidie zal krijgen, net zoals de lokale hockeyclubs in Amsterdam. Daar komen tenminste ouderwets fatsoenlijke Nederlanders die zich in de Hollandse spruitjeslucht goed zullen vermaken. Het voorkomen van integratie op lokaal niveau past precies in die gedachte.’ Stan Bentvelsen: ‘Het bezuinigen op bibliotheken is een verlies voor Amsterdam. Je ziet inderdaad dat allochtonen en met name allochtone jongeren veel in de bieb komen. Bij de autochtonen zijn juist de ouderen oververtegenwoordigd. Natuurlijk is de bibliotheek een plek waar aan taalproblemen wordt gewerkt en waar
vooral allochtonen zich vrij voelen. Het dient daarmee de maatschappij en dus ook de integratie. Bibliotheken zijn in feite een cultuur in de praktijk en juist nu de wereld steeds virtueler wordt, kun je daar nog gewoon een boek vasthouden. Ik zit zelf ook veel in de virtuele wereld, maar als tegenwicht zijn boeken heel belangrijk. Het lezen van boeken heb ik altijd heel prettig gevonden en ik zie ook dat mijn kinderen met veel plezier naar de bieb gaan. Een huis zonder boeken is in mijn ogen ook als een lichaam zonder geest. Ik zie daarom de bezuinigingen op de ObA’s niet als een zuivere bezuiniging op de integratie, maar als cultuurarmoede vergelijkbaar met bezuinigingen op de grootste orkesten van Nederland.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.