Folia 10#2.indd

Paul Aarts

Onwettig

Greenpeace essays

Midden-Oostenfanaat

Plasterk hekelt CvB

Liesbeth van Tongeren

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 07-11-2008

Nummer 10

Komt een student bij de dokter

We houden er niet van

U VA M E D E W E R K E R S M O N I T O R NOBODY’S PERFECT, ZELFS DE U VA NIET Hoe denkt u over uw werk, werkomstandigheden, de ondersteuning en voorzieningen binnen de universiteit? Wat loopt er goed en waar zijn verbeteringen te boeken? De UvA Medewerkersmonitor wil dit in beeld brengen.

Of u nu wetenschapper bent of een ondersteunende functie heeft, doe mee aan de online UvA Medewerkersmonitor. Dat kan tot 24 november. Het invullen van de vragen duurt ongeveer twintig minuten. Per e-mail heeft u op 28 oktober een link naar de UvA Medewerkersmonitor ontvangen.

Ook de Centrale Ondernemingsraad ondersteunt dit initiatief.

Alvast hartelijk dank voor uw medewerking!

MEER INFORMATIE: WWW.UVA.NL/MEDEWERKERSMONITOR

inhoud Periferie

Alle academici zijn gelijk‌‌ Maar bèta’s zijn toch net iets slimmer, al zijn het dan wereldvreemde nerds. Alfa’s kunnen niet rekenen en weten niet hoe de computer werkt die ze elke dag gebruiken, maar ze zijn wel mediagenieker. Als voorproefje van de Mei­debatavond waar alfa en bèta in de boksring zullen stappen, legt Folia rasalfa Hans Bennis en rasbèta Lucas Reijnders een aantal stellingen voor. Wetenschappelijke richtingenstrijd op blz.18

Van der Toorn teruggeoten

1BVM "BSUT

0OXFUUJH

(SFFOQFBDF &TTBZT

Midden-Oostenfanaat

Plasterk hekelt CvB

Liesbeth van Tongeren

We houden er niet van

Meer geld vragen blijkt onwettig ....................... blz 4

nieuws

Heisa met effect CSR boekt succes na dwarsbomen AUC ............blz.5

Slecht­nieuwsgesprek

8FFLCMBE WPPS EF 6OJWFSTJUFJU WBO "NTUFSEBN +BBSHBOH

/VNNFS

Gedrag van dokters in spe beoordeeld ...............blz.5

Nooit moe van het Midden­Oosten Interview met bevlogen docent Paul Aarts ........blz. 10

,PNU FFO TUVEFOU CJK EF EPLUFS

Coververhaal Zeventig jaar studentenartsen .........................blz. 14

Essayistiek is eng Nederlandse academici schrijven te weinig ......blz. 21

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, Weekgast 19, Annonces/Promoties/Colofon 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

Coverfoto: Š Hans Dukkers/MAI

Afgelopen maandag was ik op een feestje ter gelegenheid van het zeventigjarig bestaan van de studentenartsen. Het was een aangename bijeenkomst, waar ik en passent ook nog het een en ander opstak. Zo is anticonceptie al zeven decennia reden nummer ĂŠĂŠn waarom een student de arts bezoekt, en zijn zaken als eczeem, moeheid en vaginale schimmelinfectie tevens populaire kwalen om mee langs de praktijk aan de Oude Turfmarkt te gaan. Studentenartsen opereren, net als een aantal andere clubs, in de loopgraven van de UvA en bij een gelegenheid als dit jubileum is het interessant om te kijken hoe hun toekomst eruitziet.

Het woord loopgraven kan ik ook vervangen door periferie, waarmee ik bedoel dat de artsen niets met het primaire proces – onderwijs en onderzoek – van de UvA te maken hebben, en vooral servicegericht zijn. En in Jip-en-Janneketaal: ook gewoon geld kosten. De artsen staan wat dat aangaat niet alleen. Wekelijks frequenteer ik het USC waar ik voor slechts negentig euro een jaar mag zaalvoetballen. Naast het immer populaire voetbal biedt het sportcentrum nog ongeveer 317 andere takken van sport aan die studenten voor bijna nop kunnen beoefenen. Maar ook het USC ontvangt een redelijke subsidie uit het Maagdenhuis, en zonder deze toelage zou de toekomst ongewis zijn. Nog een voorbeeld? Crea, in het hartje van de stad en op loopafstand van zo ongeveer alle belangrijke gebouwen van de UvA. Crea staat synoniem voor cultuur, en of je nu van fotografie, dans, stand-upcomedy of literatuur houdt; bij Crea is er altijd wel een cursus die je voor een grijpstuiver kunt volgen. Maar bij Crea ben je ook op het juiste adres voor wetenschappelijk debat, een van de pijlers van een universiteit. Tijdens de verkiezingsavond in Amerika was er een grote bijeenkomst, en volgende week gaat alfa Hans Bennis in debat met bèta Lucas Reijnders over de onmogelijke vraag: Wat is Êchte wetenschap en hoe vinden we de Êchte waarheid. Helemaal fantastisch, waarmee de subsidie van de UvA wordt teruggebracht tot een aardige fooi. Crea, het USC en de studentenartsen zijn unique selling points van deze universiteit en daarmee moet waakzaam worden omgegaan. We moeten ze koesteren. Nu en de komende zeventig jaar.

‘Waarmee de subsidie van de UvA wordt teruggebracht tot een aardige fooi’

Jim Jansen jfj@folia.uva.nl

Folia 10 | 3

kort

nieuws

Bijbetalen voor extra vakken onwettig

Letteren gered

De UvA handelt in strijd met de wet als ze studenten laat bijbetalen voor het volgen van extra vakken. Met ingang van 2010 wil de UvA extra geld vragen aan ijverige studenten die naast hun reguliere programma extra colleges volgen, bijvoorbeeld in een honoursprogramma.

Dat voornemen leidde tot een flinke stroom kamervragen aan het adres van Plasterk. Moest de minister niet snel met betrokken partijen om de tafel, vroegen de PvdA en GroenLinks zich af. Of handelt de UvA soms in de geest van Plasterks agenda, wilde de SP weten.

Het antwoord op beide vragen: neen. Overleg tussen de betrokken partijen is niet nodig, omdat het plan bij wet onuitvoerbaar is: studenten die na betaling van een regulier collegegeld staan ingeschreven, hebben immers recht op al het initiële on-

Plasterk: ‘Het recht op onderwijs mag niet worden beperkt’ derwijs van een instelling, met uitzondering van de fixusstudies. ‘Dat recht mag niet worden beperkt,’ schrijft de minister.

En hij is ook niet van plan de regels daarop aan te passen. De Centrale studentenraad

foto: Bram Belloni

>De UvA handelt in strijd met de wet als ze studenten laat bijbetalen voor het volgen van extra vakken. >‘UvA zal zich aan de wet houden,’ zegt CvB­voorzitter Van der Toorn, ‘maar er moet wel iets gebeuren aan de werkdruk onder docenten. Die is te hoog.’

van de UvA en de Asva lopen al langere tijd te hoop tegen de plannen van het CvB. Afgelopen dinsdag werd nog geprotesteerd voor de deur van het Maagdenhuis. Met een flyeractie probeerden de demonstranten andere studenten over te halen de actie ‘diploma innen ga maar pinnen’ te steunen.

CvB-voorzitter Van der Toorn laat via zijn woordvoerder weten dat de UvA zich hoe dan ook aan de wet zal houden: ‘Het is niet aan de orde dat we dat niet zouden doen.’

Tegelijkertijd wijst Van der Toorn er op dat de financiering per student al jaren keldert, terwijl het takenpakket van docenten alleen maar groter is geworden. ‘De minister vraagt ons om steeds meer te doen voor minder geld. De werkdruk is daardoor voor docenten erg hoog geworden

en daar biedt de minister geen oplossing voor. Dan komt er een moment waarop je zegt: “Daar kunnen we niet onbeperkt mee doorgaan”.’ Er zal de komende maanden een adempauze worden ingelast tot-

Van der Toorn: ‘We moeten steeds meer doen met minder geld’ dat de werkgroep ‘honours’ onder leiding van economiedecaan Tom Wansbeek en de werkgroep ‘schakelprogramma’s’ van rechtendecaan Edgar du Perron, komend voorjaar met een plan komen. (DW)

Reacties op folia.nl Verhogen dosis antidepressivum zinloos ‘Als het bewezen is wat de heer Ruhe zegt, dan is het erg zonde van het geld, en afschuwelijk voor de mensen die maar meer bijwerkingen hadden. Want de bijwerkingen zijn vaak niet gering. Maar de oplossing voor de depressieve mens is er niet. Wordt het bespaarde geld, dan gebruikt voor verdere research? Bij mij werken de de SSRI’s niet. Mijn klachten worden erger. Ben nu bezig met rTMS, bij Brainclinics, Nijmegen. Als de heer Ruhe nog alternatieven heeft, hoor ik ze heel graag. Ik ben radeloos.’ (Iemie Oosterwoud) Collegevoorzitter met Cohen naar China ‘Ze zijn wel vaak weg, die leden van ons CvB, maar geld voor studenten is er niet.’

(Van den Berg) Actie tegen plannen CvB (1) ‘Als dit plan op een sociale manier wordt ingevoerd, met een doordacht financie-

4 | Folia 10

ringsstelsel, niet al te hoge tarieven en een ‘niet geslaagd, geld terug’-regeling, heb ik er eigenlijk niets op tegen. Onderwijs, en zeker excellent onderwijs, kost geld.

(Jan)

Het Bureau Studentenartsen bestaat deze week zeventig jaar. Naar aanleiding daarvan luidde de stelling op folia.nl afgelopen week:

Actie tegen plannen CvB (2) ‘Heel raar ja, dat Nederlandse studenten geen geld over hebben voor excellent onderwijs en dat terwijl ze tot de rijkste studenten ter wereld behoren.’ (Zeeger)

Het Bureau Studentenartsen is een achterhaalde instelling.

UvA werkt aan universitaire pabo ‘Kan iemand mij eens vertellen waarom een mooi vak als dat van leraar opeens geacademiseerd moet worden? Rekenen zullen de pabo-leerlingen die de universiteit gaan volgen, niet leren. En juist dát is de klacht.

Waarom een in potentie goede opleiding niet inhoudelijk verbeteren? Dit is net zoiets als van caissières bij Albert Heijn eisen dat ze een Havo-diploma hebben!’ (Joost, pabo-student)

Uitslag: 1. Nee, want studentenartsen snappen de studentenproblematiek beter dan andere artsen – 50% 2. Ja, laat de UvA het geld liever besteden aan verbetering van het onderwijs – 20% 3. Ja, want ik ga liever naar mijn eigen huisarts – 15% 4. Studentenartsen? – 15% Totaal aantal respondenten: 40

Het toekomstplan voor taal- en letterkunde, waarover onlangs veel commotie ontstond, is van tafel. Althans, voorlopig. Volgens de website reddetalen.nl is de afdeling taal- en letterkunde van de Faculteit der Geesteswetenschappen tot de conclusie gekomen dat het doorvoeren van het plan niet de gewenste bezuiniging op zou leveren en dat de impact op het onderwijs te groot zou zijn. De afdeling heeft nu besloten om ‘geen ingrijpende veranderingen in de hoofdvakken door te voeren in het komende jaar’. Het plan was om volgend studiejaar het aantal onderwijsuren met 4500 te verminderen. Dit studiejaar zijn er al 3000 uren geschrapt.

Op de website werd gesproken van ‘desastreuze plannen’. Dat het plan nu van tafel is, betekent volgens reddetalen.nl niet dat de bezuinigingen in het onderwijsaanbod van de baan zijn. Initiatiefnemer Erik Schoonhoven: ‘Er zal nog steeds moeten worden gesnoeid in personeel en in onderwijsuren, maar men wil de academische en theoretische component van talenstudies verstevigen. Ook moet er gebruik gemaakt worden van de onderlinge verbanden tussen talen.’ Het is de bedoeling dat per 1 september 2010 veranderingen worden doorgevoerd. (DW)

Tanzania Oud-UvA-student Vera den Otter (30) is een van de winnaars van World of Difference 2008-2009, een ontwikkelingshulpprogramma gesponsord door de Vodafone Netherlands Foundation. Het programma biedt jaarlijks maximaal vijf mensen de kans een jaar lang betaald te werken voor een goed doel en zo een wereld van verschil te maken. Den Otter, die de prijs op 30 oktober in ontvangst nam, heeft een modaal jaarsalaris gewonnen en een onkostenvergoeding. Haar World of Difference-jaar start op 1 november.

De oud-UvA-studente gaat zich inzetten voor WomenCraft, een fair trade onderneming voor vrouwen in het afgelegen westen van Tanzania. De organisatie is vorig jaar opgericht en binnen een jaar hebben al 250 vrouwen zich aangemeld om op traditionele wijze manden en placemats te maken. Den Otter gaat WomenCraft het komende jaar van commercieel advies voorzien. (DW)

Knuffelberen Het AMC heeft ruim vierhonderd teddyberen gekregen van de Haarlemse teddyberenverzamelaar Ruud Schuyt.

Hij schonk recentelijk zijn hele collectie aan het tot het AMC behorende Berenhospitaal. Daar wacht hen volgens het AMC een verantwoordelijke taak. Doel van het Berenhospitaal is kinderen op een speelse manier te laten kennismaken met de gang van zaken in een ziekenhuis. Op die manier hoopt men de angst voor ziekenhuizen, dokters en ziek zijn te verminderen. (DW)

doctor

nieuws

Wangedrag medicijnenstudent bestraft >Studenten geneeskunde moeten volgens landelijke werkgroep van de opleiding verwijderd kunnen worden als zij zich niet professioneel gedragen. >Artsen in spe moeten beschikken over empathie en communicatief vermogen.

De landelijke Werkgroep professioneel gedrag, waarin alle geneeskundeopleidingen samenwerken, stelt een wetswijziging voor, die het mogelijk maakt dat medicijnenstudenten die zich onbehoorlijk gedragen van de opleiding worden verwijderd.

‘Professioneel gedrag’ behelst omgaan met patiënten, met collega’s en met taken van de student. Iemand die daarop onvoldoende scoort, kan nu niet worden

weggestuurd. Maar uit onderzoek van de werkgroep blijkt dat dit soort studenten in hun latere carrière een grotere kans lopen in een tuchtzaak te belanden.

Het wetsontwerp waardoor studenten kunnen worden weggestuurd, is inmiddels klaar. Daaruit blijkt dat bij ‘herhaaldelijk onprofessioneel gedrag’ een student moet vertrekken: het zogenaamde judicium abeundi.

Voorwaarde is wel dat de professionele houding van een student tijdens de opleiding wordt ontwikkeld en getoetst. De medische faculteiten zijn daarmee dit jaar begonnen.

Zo is het AMC gestart met het vak ‘professioneel gedrag’. Waar het vooral om gaat is communicatie met en empathie jegens de patiënt. Wie dat niet doet of kan, moet

geen dokter worden, is de strekking van het plan. Op de studentensite van de artsenvereniging KNMG en het blad Medisch Contact, artsinspe.nl wordt het voorbeeld genoemd van een student die betrokken is bij de verwijdering van een baarmoeder. De vrouw is, voorafgaand aan de operatie, erg van streek, maar de student roept: ‘Het zal allemaal wel meevallen.’ Bij de eindbeoordeling geeft de arts de student een zes voor professioneel gedrag. ‘Je verdient een onvoldoende, maar dat geeft zoveel rompslomp met de faculteit. Zorg ervoor dat je houding in de toekomst verbetert, anders haal je het niet als arts’. Dit ‘genadezesje’ zal, als het aan de werkgroep ligt, in de toekomst wettelijk verboden zijn. (DW)

Amsterdam University College definitief

Het Amsterdam University College (AUC), het gezamenlijke instituut van de UvA en de VU voor excellente studenten, kan alsnog in september 2009 van start gaan.

De start van het AUC werd onzeker nadat de Centrale studentenraad (CSR) geen in-

Medewerkersmonitor >De UvA wil graag weten wat perso­ neel vindt van werken aan de UvA. Wat gaat er goed, wat niet binnen de UvA? Wat vinden medewerkers van hun werk en werkomgeving, hoe beoordelen zij de kwaliteit van de ondersteuning en de voorzieningen, zoals bijvoorbeeld die van het informatiseringscentrum, het administratief centrum, het facilitair centrum en de universiteitsbibliotheek?

Het zijn een paar van de vragen die aan de orde komen in de eerste UvA-brede ‘medewerkersmonitor’ die deze maand wordt gehouden. Afgelopen week is een mail gestuurd aan alle UvA-medewerkers, met daarin een link waarmee op de vragenlijst kan worden ingelogd.

‘De directe aanleiding voor de monitor is het actualiseren van het strategisch personeelsbeleid van de UvA,’ zegt Frank Aarts van bureau Communicatie. ‘Daarnaast is het zo dat als je in de toekomst de kwaliteit van de organisatie zou willen doorlichten, het organiseren van een dergelijke monitor verplicht is.’ Het is de bedoeling dat de monitor voortaan regelmatig plaatsvindt. De monitor staat tot 24 november online. Meer informatie via www. uva.nl/medewerkersmonitor. (DW)

stemming had verleend aan de oprichting van het AUC. De CSR was ontevreden over de beperkte medezeggenschap van toekomstige AUC-studenten. Daarop gingen het College van Bestuur (CvB) en de CSR opnieuw rond de tafel zitten. Overeengekomen is nu dat aan het managementteam van het AUC een student wordt toegevoegd.

Ook de Centrale ondernemingsraad (COR) kan zich vinden in het compromis.

Op de VU werd al eerder overeenstemming bereikt over het AUC. Dat betekent dat alle partijen nu akkoord zijn. CSR-voorzitter Karsten Meijer: ‘Onze insteek is altijd geweest om studenten over onderwijsinhoudelijke zaken mee te laten praten. Dat is in deze constructie eindelijk gegarandeerd.’

De student in het managementteam staat

in direct contact met AUC-baas Marijk van de Wende. Naast het managementteam worden studenten vertegenwoordigd in een opleidings­commissie. Ook is er een AUC-studentenraad en zit er een adviserend student in de AUC-directie.

Het compromis voorziet verder in regelmatig overleg tussen de toekomstige studentenraad en de directie, waarin Van de Wende en de rectoren van de VU en UvA zitting hebben. Meijer: ‘In het oorspronkelijke voorstel zou er maar drie keer per jaar overleg zijn tussen de directie en de AUCstudenten. Dat was absoluut onvoldoende. Er is nu afgesproken dat zij vaker per jaar overleg gaan voeren.’

Het AUC is inmiddels gestart met het werven van studenten. (DW)

foto: Jordi Huisman

>Het Amsterdam University College (AUC) kan in september 2009 definitief van start gaan. > In het managementteam van het AUC komt een student.

Afgelopen zaterdag 1 november vond de jaarlijkse Museumnacht plaats. Allerlei musea waren die avond en nacht open voor het publiek. Ook het gebouw van de bijzondere collecties van de UvA aan de Oude Turfmarkt deed mee aan het evenement. Fokke en Sukke-tekenaar en oud-UvA-student Jean-Marc van Tol gaf een sheetpresentatie van strips (foto). Aan de hand van Fokke en Sukke-strips ging de tekenaar door de geschiedenis van de wetenschap. (JH)

Debby Keuken (1973) promoveert bij geneeskunde op aandacht voor sekseverschillen in medisch onderzoek en medische richtlijnen.

Waarom is aandacht voor sekseverschillen belangrijk in de medische wereld?

‘Het is uit onderzoek bekend dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen die hun weerslag kunnen hebben op hoe een arts een diagnose moet stellen, of op hoe medicijnen werken. Er is meer onderzoek nodig naar deze verschillen, om ze helder te krijgen. Wat betreft medische richtlijnen: hierin is aandacht voor sekseverschillen nodig omdat dit de aanwijzingen zijn voor hoe artsen in de praktijk patiënten het beste kunnen behandelen.’

U onderzocht ruim tweehonderd onderzoeksvoorstellen die waren ingediend bij een grote financier. Wat kwam daaruit?

‘Het ging hierbij om een financier die zelf aangegeven heeft dat er meer aandacht moet komen voor sekseverschillen. Ik heb gekeken naar de voorstellen die waren ingediend bij twee onderzoeksprogramma’s, waarbij een van die programma’s striktere aanbevelingen kende wat betreft aandacht voor sekseverschillen dan de ander. Bij dat programma bleken de onderzoekers inderdaad meer aandacht aan deze verschillen te besteden, maar bij beide programma’s viel er nog veel winst te behalen.’

U keek ook naar de aandacht voor sekseverschillen in medische richtlijnen.

‘Ik heb om te beginnen gekeken in hoeverre er in zulke richtlijnen rekening werd gehouden met sekseverschillen. Dit bleek niet systematisch te gebeuren. Vervolgens heb ik de vraag gesteld: hoe kun je de aandacht voor dit onderwerp verhogen? Ik heb toen samen met twee organisaties die richtlijnen ontwikkelen een training opgesteld en aangeboden, en expertise aangeboden.

Dit laatste in de vorm van een consulent die degenen die een richtlijn ontwikkelden konden benaderen als ze vragen hadden.

Toen dit project was afgelopen, bleek dat de aandacht voor sekseverschillen bij het ontwikkelen van medische richtlijnen inderdaad verbeterd was.’

Valt er nu nog meer te verbeteren?

‘Wat betreft het medisch wetenschappelijke onderzoek zeker. Er is nog veel meer informatie nodig over sekseverschillen.

Er valt veel winst te behalen als onderzoekers aandacht aan dit onderwerp besteden binnen hun onderzoek. Met de richtlijnen alleen zijn we er nog niet. Aandacht voor sekseverschillen bij de diagnose en behandeling zou nog beter systematisch in de methode van richtlijnontwikkeling kunnen worden meegenomen. Net als verschillen die gebaseerd zijn op bijvoorbeeld leeftijd of etnische achtergrond.’ (NB) Debby G. Keuken, Sex Differences in Health Research and Clinical Guideline Development, promotie: 29 oktober.

Folia 10 | 5

in beeld

foto: Henk Thomas

Ma誰zena opgelost in water blijkt verbluffend compact als er plotseling kracht op wordt uitgeoefend, zo bleek zaterdag 1 november tijdens de Museumnacht in het Nemo. Vrijwilligsters aan een door de UvA georganiseerde demonstratie liepen over de papperige substantie. Een bak van vijf meter lang was gevuld met duizend liter water en 760 kilo ma誰zena (niet gesponsord door een ma誰zenafabrikant, maar ingekocht voor 1400 euro). (HT)

Dubbele dosis niet effectief >Als een antidepressivum niet aanslaat, heeft het weinig nut de dosis te verhogen, stelt Eric Ruhé. >Achterwege laten van dosisverhoging levert de schatkist bovendien een besparing op van 25 miljoen per jaar.

In de geestelijke gezondheidszorg is het gebruikelijk dat als een behandeling met antidepressiva na zes weken geen effect heeft, de dosis wordt verdubbeld. Dit staat ook in de Nederlandse richtlijn voor deze middelen.

Er ontbreekt echter wetenschappelijk bewijs voor dit voorschrift, zegt psychiater Eric Ruhé, die deze week promoveert op een onderzoek naar de effectiviteit van antidepressiva. Ruhé concludeert dat als een antidepressivum niet aanslaat, het weinig nut heeft om de dosis te verhogen.

De promovendus deed onderzoek naar het antidepressivum paroxetine, een zogeheten SSRI. Paroxetine behoort tot de meest gebruikte middelen tegen neerslachtigheid en is verkrijgbaar onder merknamen als Paxil en Seroxat. Ruhé gebruikte voor zijn onderzoek twee groepen patiënten bij wie het middel na zes weken nog geen effect had. De ene groep kreeg een hogere dosis, de andere groep een placebo. Er bleek geen verschil in afname van de depressieve klachten te zijn tussen de twee groepen.

SSRI’s zijn middelen die de hoeveelheid serotonine in de hersenen moeten verhogen. Serotonine is het stofje waardoor je je gelukkig voelt. SSRI’s zorgen voor een verhoging van deze stof doordat ze binden op receptoren die serotonine opnemen, zodat er meer serotonine vrij in de hersenen blijft. Ruhé bekeek naast zijn patiëntenstudie met behulp van hersenscans of

foto: Henk Thomas

‘Ik was toch al van plan om na mijn studie het onderwijs in te gaan, dus dat ik nu alvast voor de klas sta, is voor mij eigenlijk de perfecte inburgering in het schoolwezen.’

Vijfdejaars UvA-student Nederlands Thomas Zijlma (24) staat sinds een maand op een scholengemeenschap in Nieuwegein voor de klas als leraar Nederlands. Hij doceert zes uur per week aan de onderbouw van havo en vwo. Na de kerst gaat het aantal uren omhoog, omdat Zijlma dan ook een zwangerschapsverlof gaat waarnemen. Zonder de vereiste papieren voor het leraarschap en zonder begeleiding vanuit de UvA. ‘Maar het gaat prima,’ zegt hij zelf. Hij heeft zich in laten huren door Studelta. ‘Zeg maar een soort uitzendbureau dat studenten ervaring biedt in studiege-

Kredietcrisis De VSNU en de HBO-raad hebben nu alvast een claim gelegd op de rente-inkomsten die de staat mogelijk ontvangt uit kapitaalinjecties in het bank- en verzekeringswezen. ‘Investeer de miljoeneninkomsten in kennis en innovatie.’

Volgens berekeningen van de verenigingen levert alleen al de kapitaalinjectie van tien miljard euro in ING het Rijk in 2009 zo’n 425 miljoen euro op. Met dat geld kan ‘Het fundament van onze economie worden verstevigd door het hoger onderwijs en onderzoek een impuls te geven,’ schrijven voorzitters Noorda (VSNU) en Terpstra (HBO-raad) aan het kabinet.

Dat zou volgens de heren betekenen ‘dat Nederland de kredietcrisis niet alleen doorstaat, maar er bovendien sterker uitkomt.’ (HOP)

Voorzitter ISO

Jaron Beekes een hogere dosis paroxetine ertoe leidde dat er extra receptoren bezet werden. Dit bleek niet het geval. Er is dus ook geen fysiek bewijs voor de effectiviteit van een dosisverhoging.

Het is volgens Ruhé daarom beter een dosisverhoging van paroxetine voortaan ach-

terwege te laten. Dit zou de Nederlandse gezondheidszorg ongeveer 25 miljoen euro per jaar kunnen besparen. Bovendien is het beter voor de patiënt, want een dosisverhoging vermindert de depressieve klachten niet, maar de bijwerkingen nemen wel toe. (NB)

Voor de klas ‘perfecte inburgering in het schoolwezen’ >‘Student voor de klas is een goed plan, maar ik mis wel didactische en pedagogische vaardigheden.’ >Mes snijdt aan twee kanten: student doet werkervaring op, en school is uit de brand.

kort

nieuws

relateerd werk bij ondernemingen en instellingen.’

De plannen om het lerarentekort op te lossen buitelen over elkaar heen. Eén daarvan is het voor de klas zetten van studenten.

Het mes snijdt op die manier aan twee kanten, is de gedachte: een student doet werkervaring op en de school is uit de brand.

Tegenstanders zijn er natuurlijk ook. Een veelgehoord argument is dat studenten over onvoldoende pedagogische en didactische kwaliteiten zouden beschikken.

staan. Zo gaf ik laatst een les waarbij ik het werkwoordelijk gezegde wilde uitleggen aan de hand van vijf voorbeeldzinnen. Ik had de klas in groepjes opgedeeld en van te voren voor elke groep een woordvoerder aangewezen. Gevolg: het werd een rommeltje, waarbij alleen de woordvoerders hadden opgelet. De andere leerlingen wisten dat ze het antwoord toch niet hoefden te geven.’ Zijlma betwijfelt dat de lerarenopleidingen onder deze regeling te lijden hebben. ‘Ik overweeg toch nog naar

Tegenstanders vinden dat studenten over onvoldoende pedagogische en didactische kwaliteiten beschikken ‘Dat merk ik ook,’ zegt Zijlma. ‘Mijn werkgever begeleidt me wel, maar die begeleiding is meer gericht op mijzelf en hoe ik me zelfverzekerd moet opstellen in de klas dan op pedagogische of didactisch vlak.

Dat gaat toch een beetje met vallen en op-

het ILO te gaan na mijn studie. Daar leer je de kneepjes van het leraarsvak en dat is belangrijk. Bovendien levert het een diploma op, en hoe bevoegder je bent hoe beter het is voor je carrière, ook in financieel opzicht.’ (DW)

Hidde Terpoorten (20) is afgelopen vrijdag verkozen tot voorzitter van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO).

Hij vervangt Merel van Wanrooij, die de functie twee weken geleden neerlegde omdat ze zei de functie niet met haar studie te kunnen combineren. De nieuwe voorzitter was tot vorige week algemeen bestuurslid van het ISO. Terpoorten, student technische bedrijfskunde aan de Universiteit Twente, hield zich binnen het bestuur onder meer bezig met het accreditatiestelsel en de BaMa. Die portefeuilles draagt hij nu over aan zijn collega’s Marlies Westendorp en Jochim Schueler. De nieuwe voorzitter krijgt het de komende weken vooral druk met de organisatie van het lustrumcongres, dat op 14 november plaatsvindt. Terpoorten wordt bijgestaan door vicevoorzitter Judith Boschma. (HOP)

Innovatieplatform Het Innovatieplatform (IP) kan wat de VVD en SP betreft worden opgedoekt.

De partijen dienden daarover een motie in bij minister Van der Hoeven van Economische Zaken (EZ). Maar die is juist zeer te spreken over het adviesorgaan.

Ook KNAW-president Robbert Dijkgraaf blijft tevreden: ‘Minister Van der Hoeven heeft niet voor niets vijfhonderd miljoen euro uit de aardgasbaten gereserveerd om grote innovatieve projecten voort te zetten.’ Aanleiding voor de motie is het net verschenen boek Het innovatieplatform. Innoveren in het centrum van de macht van Frans Nauta, die tussen 2003 en 2005 secretaris was van het nieuw opgerichte platform.

Zijn conclusies liegen er niet om: het IP is ‘een tandeloos monster’ en vooral een forum ‘waar wordt gekibbeld tussen bewindslieden en belangenclubs’. Nauta zelf was vooral bezig ‘met het afhouden van bedelende ondernemers’. VVD en SP vinden dat de taken van het IP kunnen worden ondergebracht bij de ministeries van EZ en OCW. (HOP)

Folia 10 | 7

opinie

Vaarwel boerenkool Iedereen met een beetje ambitie zou een tijdje in het buitenland moeten studeren, aldus Shari Nijman. sociologie die ieder jaar afstuderen.

Alleen maar goede cijfers en een mooi, gevarieerd vakkenpakket zijn niet meer voldoende om als student boven de rest uit te steken en ervoor te zorgen dat je sollicitatiebrief niet verdwijnt tussen die van al die anderen die net als jij die ene felbegeerde baan willen hebben.

Gekwalificeerde mensen genoeg, dus zoeken werkgevers naar dingen die studenten van elkaar onderscheiden en die de ene student net even anders maakt. Een bestuursjaar, veel extracurriculaire activiteiten of buitenlandervaring zijn dingen die extra opvallen.

Een halfjaar in Mexico, de Verenigde Staten of Japan laat de werkgever zien dat de student niet bang is om buiten zijn comfort zone te treden. Een jaar als barman werken in Australië getuigt van zelfstandigheid. Een stage in China of Israël maakt de werkgever duidelijk

dat deze student goed in een cultureel diverse omgeving kan werken. Bovendien is niets zo goed voor je Engelse, Spaanse of misschien zelfs Chinese taalvaardigheid als een tijdje geen Nederlands om je heen.

Wie wil er nou niet tussen colleges door skiën in de Alpen, flaneren door de straten van Salamanca, of het uitgaansleven van New York verkennen? Met alles wat de wereld om ons heen te bieden heeft, lijkt de keuze voor een studie of stage over de grens eenvoudig gemaakt.

Maar van de 62 procent van de studenten die het wel wat lijkt, een tijdje in het buitenland, neemt slechts 15 procent de stap ook werkelijk. En dat is jammer, want wat is er nou eigenlijk op tegen? Tenzij je zelfs bij een weekje Texel al last van heimwee hebt, is er weinig wat een studie in het buitenland in de weg staat. De meeste faculteiten hebben een alternatief studietraject voor studenten

illustratie: Cees Heuvel

Cum laude afgestudeerd, niets herkanst en alles netjes binnen drie jaar afgerond. Zo zag vroeger het profiel van de ideale student eruit, die overal direct aan de slag kon. Maar tegenwoordig zijn zulke studenten niet meer het voornaamste doelwit van grote bedrijven en hun headhunters. Bedrijven richten niet langer hun pijlen enkel op de studiebollen van de universiteiten, maar zij vragen steeds vaker om bewijs van een avontuurlijke geest.

Met een steeds groter deel van de Nederlandse jongeren dat toegang heeft tot hoger onderwijs wordt het aantal gekwalificeerde mensen in het bedrijfsleven ook steeds groter. Zijn de seniors van nu soms nog opgeklommen binnen het bedrijf met enkel een mavodiploma op zak, werkgevers kunnen nu kiezen uit de honderden nieuwe studenten in de rechten, communicatiewetenschap of

Weg met de overheid Nathan Bouscher gelooft niet in de overheid. Tijd voor marktwerking in het onderwijs!

Hoe verder een centrale overheid van het volk afstaat, hoe verder de belangen uiteenlopen en hoe dieper de ‘kloof ’ is. Het beheer van publiek geld en de uitoefening van publieke taken roepen dit inherent over zich af, omdat het een lonkende en oneindige schatkist is zonder eigenaar.

Money makes the world go round. Sterker, ik geloof dat kapitalisme pur sang de enige structurele oplossing is voor vreedzame samenlevingen, gelijkheid, armoedebestrijding en maximale ontwikkeling. Niet voor niks is Nederland welvarend geworden door internationaal handel te drijven, waarbij we een tolerante natie werden met vrijheid van godsdienst. Voor diegenen die op school hebben geleerd dat de overheid er is om de tekortkomingen van de markt aan te vullen, zal het allicht vreemd overkomen dat ik pleit voor een overheidsvrije samenle-

8 | Folia 10

ving. Zeker in de hoogtijdagen van de financiële crisis.

De schuld van deze aankomende recessie ligt bij hebzuchtige banken en beleggers, schreeuwen mainstream media en politici. Maar het is juist die gezonde ambitie voor winst die bedrijven prikkelt om kosten in toom te houden en risico’s te beperken. Kennelijk waren er externe marktinvloeden aanwezig die banken meer risico’s hebben doen nemen. Financiële instellingen zijn te veel verweven geraakt met politiek. Een terrein waar de overheid als unieke monopolist alleen kwaad kan doen.

En niet alleen daar. Privatisering van het onderwijs, zo wordt vaak openlijk gesteld, zou alleen goed zijn voor de rijken: ‘Kijk maar naar Amerika!’ Och, wat een dogma’s worden ons toch aangeleerd – op school. Is onderwijs echt een zorg voor de overheid?

Het behoeft geen raketwetenschap om te bedenken

wat marktwerking voor positieve invloeden zou hebben in het onderwijs. Wat te denken van lagere kosten, immers: liggen er concurrentie en faillissement op de loer, wie zullen daarvan profiteren? In onze welvaartsstaat worden veel uitgaven angstvallig stilgehouden, maar feit is dat commerciële instellingen efficiënter en effectiever werken dan non-profitorganisaties. Ik zou dan ook graag een CBF-keurmerk voor overheidsuitgaven zien. Wij betalen nu gigantische sommen belasting aan overheid, overhead, bureaucratie, managers, consultancy, fraudes, verspilling, regelgeving en toezicht voor – mag ik stellen – matig onderwijs. En als dit zo nu en dan weer aan het licht komt, dan roepen de schuldigen om meer geld om de problemen te lijf te gaan. Misdaad wordt beloond, in de politiek.

Of wat te denken van een breed en hoogwaardig

scriptie

foto: Bob Bronshoff

Wanted: durfals met chopstick skills of kennis van American football

Guénaëlle de Graaf

die een tijdje op uitwisseling gaan. De IB-groep werkt mee door je studiefinanciering gewoon door te laten lopen, en zelfs geld toe te geven wanneer je geen gebruik maakt van je OV-Jaarkaart. Bovendien krijg je meestal nog een financiële bijdrage in de vorm van een Stunt- of Erasmusbeurs wanneer je een uitwisseling doet via de universiteit en ook kun je aankloppen bij een groot aantal fondsen waar geld beschikbaar is voor avonturiers met een gat in hun begroting.

Studenten die eraan zitten te denken een semester naar het buitenland te gaan hoeven niet ver te zoeken naar informatie. Buitenlandmanifestatie en Scope on the Globe zijn groots opgezette evenementen speciaal voor de internationaal georiënteerde student. Daarnaast heeft bijna elk career event een afdeling met informatie over een studie of stage in het buitenland. En natuur-

lijk heeft elke universiteit of hogeschool een afdeling buitenland die haar best doet de meest gemotiveerde studenten te selecteren voor zo’n periode over de grens.

Met de huidige informatiestroom over studeren in het buitenland kost het meer moeite om het onderwerp ‘buitenland’ volledig te negeren dan om eens aan te kloppen bij een van de instanties voor meer informatie.

Studenten die voorlopig echt nog liever dicht bij moeders boerenkool en de duiven op de Dam blijven, kunnen toch een voorproefje nemen door vakken te volgen aan de internationale faculteit van de UvA. Aan het ISHSS worden internationale vakken gegeven en zit je voornamelijk tussen buitenlandse uitwisselingsstudenten een semester Amsterdam op hun cv willen zetten.

onderwijsaanbod. Een school moet zich immers kunnen onderscheiden van de rest; in kostprijs, aanbod van studies, docenten, vakkenpakket, ligging, (internationaal) kwaliteitsniveau, faciliteiten etcetera. Alles op maat volgens de ‘wet’ van vraag en aanbod.

Ouders hebben er baat bij om hun kinderen een goede scholing mee te geven. Maatschappelijke instellingen en bedrijven hebben breed opgeleide en vakbekwame krachten nodig in iedere laag van hun bedrijf. Het is opvallend hier te constateren dat in samenlevingen met onderdrukkende regimes, waarvan voorbeelden te over, scholing en ‘heropvoeding’ gebruikt worden om geschikte onderdanen en bureaucraten te kweken.

Een kritische, slimme en pluriforme bevolking is lastig voor machthebbers.

Zoals in alles zorgt de dynamische werking van het marktmechanisme voor lagere prijzen, een goede kwaliteit van producten en diensten en een uiterst divers aanbod voor arm, middel en rijk met in de kern verantwoordelijkheid bij de betrokken partijen. Waarom ouders en maatschappij niet rechtstreeks laten betalen en bepalen? Kiezen doe je met je portemonnee, niet met verkiezingen. l

brief Een en ander Allereerst wil ik opmerken dat het in niemands belang is om studenten en docenten een zoektocht langs zalen van de UvA te laten voeren [zie www.folia.nl, red]. Het verbaast mij wel dat u – voordat u een dergelijk artikel plaatst – geen contact opneemt met de afdeling in kwestie die u in het artikel min of meer aanwijst als ‘schuldig’ voor deze zoektocht van studenten. Ik wil hierbij ook benadrukken dat dit geenszins exemplarisch is voor alle duizenden andere onderwijsactiviteiten die door het Bureau Onderwijs Logistiek worden gefaciliteerd. Voor het betreffende college was (in tegenstelling tot wat er in uw artikel staat) reeds door het Bureau Onderwijs Logistiek doorgegeven aan de opleiding in kwestie dat de Aula bezet was voor deze week en er was ook een alternatief gevonden in een zaal in de OMHP. Een en ander is omgeboekt in het roosterprogramma van de UvA (Syllabus

Shari Nijman studeert communicatiewetenschap

Nathan Bouscher, masterstudent Public International Law

Plus) en ook de opleidingscoördinator is hiervan nog separaat op de hoogte gesteld. Echter, de miscommunicatie begon waarschijnlijk toen een en ander niet is overgenomen in de handmatig bijgehouden roosters van de opleidingen, waar dus de Aula nog stond aangemerkt als locatie. Vervolgens dacht de pedel dat een en ander in de Doopsgezinde Kerk plaatsvond (aangezien veel grote colleges momenteel plaatsvinden in de Doopsgezinde Kerk). En daarna is door mijn afdeling de betrokken docent naar de verkeerde zaal in de OMHP gestuurd. Kortom, dit verdient beslist niet de schoonheidsprijs en we trekken ons dit als afdeling dan ook zeker aan en hebben intern ook onze procedure naar aanleiding van deze ongelukkige samenloop van omstandigheden bijgesteld. Een en ander is eerder met betrokkenen besproken. Nogmaals: het hoort niet te gebeuren, maar er zijn meer factoren in het spel geweest dan alleen het Bureau Onderwijs Logistiek, dat nu de zwarte­piet krijgt. mw.drs. S.H. Rummens, UvA-Facilitair Centrum Hoofd Bureau Onderwijslogistiek

Guénaëlle de Graaf (24) doet de master muziek­ wetenschap. Tijdens haar bachelor liep ze stage bij het project Culturele Karavaan van stichting Culture Connection.

‘Toen ik begon met mijn stage was Culture Connection net opgericht. Het doel van deze stichting is om kunstzinnige contacten en interculturele samenwerking met herkomstlanden van migranten in Nederland te bevorderen. Het project waar ik aan heb gewerkt heet Culturele Karavaan en het is in oktober van start gegaan. Het laat het religieus en cultureel erfgoed zien dat door migranten naar Nederland is gebracht. De karavaan doet verschillende steden aan en verzorgt optredens die aansluiten bij de inwoners van de lokale gemeenschap. Het project is georganiseerd in het kader van het jaar van het religieus erfgoed. Dat is in 2008 ingeluid om leegstaande kerken een nieuwe bestemming te geven. Mijn stagebegeleidster Jeanneke den Boer stelde voor om van deze kerken ontmoetingscentra te maken voor interculturele podiumkunsten. Een kerk is van nature een plek voor ontmoetingen en dialoog en door er concerten te organiseren wordt dit in stand gehouden en worden er inkomsten gegenereerd.

Het eerste deel van mijn stage heb ik vooral research gedaan naar de theoretische achtergrond van culturen. Uiteindelijk heb ik een soort religieuze landkaart samengesteld met daarop alle gegevens over welke groepen migranten waar in Nederland wonen en welke culturen en religies zij vertegenwoordigen.

Daarna ben ik concreet gaan zoeken naar artiesten met een bijzondere achtergrond. Hierbij wilden we alles zo lokaal mogelijk houden en samenwerken met de gemeenschap om de dialoog te stimuleren.

Tijdens mijn stage heb ik veel theoretische kennis opgedaan over verschillende religies en over hoe men bepaalde culturen het beste kan benaderen. Zo kwam ik er bijvoorbeeld achter dat joodse musici van bepaalde families uit geloofsovertuiging geen muziek mogen maken op een graf. Aangezien iedere kerk een grote begraafplaats is, kon ik die artiesten daar dan niet laten optreden. Daarnaast heb ik gemerkt dat muziek en religie soms erg dicht bij elkaar liggen. Muziek wordt in bepaalde religies namelijk niet eens als muziek beschouwd omdat de handeling zo verbonden is met het geloof. Als ik dat vervolgens naar het podium wil brengen en het dus uit de religieuze context haal, dan is dat de projectie van een westers muziekconcept. Over deze en andere theoretische en wetenschappelijke vraagstukken moest ik echt nadenken. Die verdieping maakte het leuk en zo was mijn stage veel meer dan alleen het uitzoeken van een paar artiesten.’ (Julie de Graaf )

Folia 10 | 9

interview

Reis naar de as van het kwaad Door Floor Boon

In Irak worden dagelijks bloedige aanslagen gepleegd en Iran en Syrië staan bekend als de ‘axis of evil’.

Toch bezoeken jaarlijks tientallen Amsterdamse studenten deze landen met universitaire uitwisselingen onder begeleiding van Paul Aarts (58). Dit jaar staat voor het eerst ook Irak op het programma.

‘De reden om naar Irak te gaan is in feite dezelfde als die om naar Jemen of Iran te reizen,’ vertelt Aarts in zijn met papieren bezaaide kantoor in de nok van het Binnengasthuis. ‘Het zijn landen waar mensen moeilijk contact maken met de buitenwereld. Dat kan komen door de politieke situatie, of financiële redenen hebben. In Irak speelt ook nog een ander argument.

Tijdens het bewind van Saddam Hoessein is het land academisch volledig afgesloten geweest van de buitenwereld. Mensen daar snakken naar contact.’

B e urs

Dit najaar vertrekt een groep studenten naar Jemen, twee andere groepen bezoeken in het voorjaar Iran en Syrië. Aarts zelf is net terug van een reis naar Irak.

‘Naar het noorden, het Koerdische gedeelte. Zolang je niet van de grote wegen af gaat is dat veilig.’

Liefst was Aarts ook naar Bagdad gegaan, maar daar is het nu nog te gevaarlijk. Hij sprak met de hoofden van twee universiteiten in de steden Arbil en Suleimania. ‘Het was een succesvolle reis, met beiden klikte het goed,’ vertelt Aarts enthousiast. ‘De universiteiten zijn allebei nog erg jong en hebben dus nog geen ouderejaarsstudenten. Maar het niveau daar ligt verassend hoog. Ik probeer al in december met een groep studenten die kant op te gaan en mogelijk komen zij ook later hierheen. Misschien zelfs op het moment dat de Jemenitische studenten hier zijn. Dat zou een uniek moment zijn.’

De politicologieafdeling van de UvA is de enige in Nederland die uitwisselingen met het Midden-Oosten binnen dit vakgebied organiseert. In zijn eentje heeft Aarts een soort Midden-Oostendepartement opgezet.

Hij doceert vakken over de regio en is verantwoordelijk

Paul Aarts (1949) doceert internationale betrekkingen aan de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Hij is redactielid van ZemZem, tijdschrift over het Midden-Oosten, Noord-Afrika en islam. Hij adviseerde het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie over het Middden-Oosten en publiceert regelmatig in kranten en tijdschriften over het onderwerp. In 2005 kwam zijn boek Saudi Arabia in the Balance uit, samengesteld met Gerd Nonneman. Sinds Aarts in 2002 de eerste universitaire uitwisseling met Iran organiseerde, is het een vast onderdeel van het curriculum geworden.

10 | Folia 10

voor alle uitwisselingen. Aarts: ‘De eerste jaren ging dat niet altijd van harte. Ik werkte voor een groot deel in mijn vrije tijd en betaalde de reizen soms zelf.’

Sinds het Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking (Hivos) Aarts en professor Gerd Junne een beurs van anderhalf miljoen euro geeft om ruim twee jaar onderzoek te doen in Syrië en Iran is zijn agenda voller dan ooit. Lesgeven, mensen aannemen, het onderzoeksprogramma opzetten, contacten onderhouden met zijn collega’s in het Midden-Oosten én binnen een halfjaar een studentenuitwisseling met Irak van de grond krijgen. Aarts: ‘Langzaam begint de faculteit ook in te zien welke waarde de uitwisselingen hebben.

Ik krijg daardoor ook steeds meer steun, onder meer via een door de faculteit betaalde assistent.’

D issid e nt e n

Het opzetten en onderhouden van contacten in de landen waarmee Aarts samenwerkt, kost zeeën van tijd.

‘Het blijft altijd lastig werken in die landen.’ Aarts zucht. ‘En soms lijkt al die moeite ineens voor niets te zijn. Zo zegde de partnerinstantie in Iran ooit de samenwerking op. Zomaar. Uit het niets. Dat is wel weer goed gekomen, maar het blijft gevoelig. Ik weet nooit precies wat me te wachten staat wanneer ik daar naartoe reis.’ Om die reden zorgt Aarts ook dat hij voorzichtig te werk gaat. Met dissidenten praten in het land zelf doet hij nauwelijks, hooguit privé. ‘Daarmee kan ik mensen in gevaar brengen. Evenals het programma.’

In augustus werd een Iraanse academicus opgepakt vanwege het stimuleren van universitaire uitwisselingen met het buitenland. Teheran zou bevreesd zijn voor pogingen om vanuit de universiteiten een ‘fluwelen revolutie’ te bevorderen. Maar Aarts denkt dat deze arrestatie geen invloed zal hebben op zijn eigen werk. ‘Het kan een one shot zijn. Ik ken de man niet, maar waarschijnlijk is hij bij het regime om een of andere reden in ongenade gevallen. Dat is ook het moeilijke aan het land. Je weet nooit precies waar je aan toe bent.’

Aarts raakte geïnteresseerd in het Midden-Oosten toen hij na zijn kandidaatsexamen, het vroegere bachelordiploma, met een vriend besloot over land van Marokko naar Turkije te reizen. Aarts: ‘Dat was in 1970, drie jaar na de oorlog waarbij Israël onder andere de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever bezette.

In Jordanië nam iemand ons mee naar een Palestijns vluchtelingenkamp. Dat was niet zoals tegenwoordig een georganiseerd betondorp, maar echt

een verschrikkelijke plek. Dat heeft veel indruk achter gelaten.’ Direct na terugkomst werd Aarts lid van het Nederlands Palestina Komitee, een stichting die Palestijnen steunt in hun strijd voor zelfbeschikking. Ook richtte hij zijn doctoraal in met vakken over het Midden-Oosten. De fascinatie is altijd gebleven.

D iscussi e

In 1992 organiseerde Aarts voor het eerst een studentenuitwisseling naar Egypte. Aarts: ‘Dat was meer een soort studiereis. Sinds ik in 2002 een samenwerking ben aangegaan met Iran heeft het programma een meer substantieel karakter.’ Gekoppeld aan een programma van een semester worden studenten voorbereid op de reis. Ze verdiepen zich in de politieke situatie en de verhoudingen in de regio. ‘En toch zijn studenten altijd weer verrast door wat ze zien. En dat is heel belangrijk.’

Een uitwisseling zoals Aarts die aanbiedt is meer dan een culturele toer door het land. ‘Samen met een groep studenten uit het land waarmee wordt uitgewisseld, bezoeken studenten tien dagen lang universiteiten, overheidsinstanties, kranten en niet-gouvernementele organisaties. En hetzelfde gebeurt wanneer de groep een tegenbezoek brengt aan Nederland. De nadruk ligt op discussie. Over democratie en mensenrechten bijvoorbeeld. Dat zijn thema’s waar vanuit beide werelden een heel ander perspectief op kan bestaan.’ Aarts hoopt dat studenten ook na de uitwisseling met elkaar in contact blijven. De website www.zeytun.org, waar (ex-)deelnemers via een forum communiceren en iedereen op de hoogte kan blijven van de laatste ontwikkelingen in de regio, moet dat mogelijk maken.

De waarde van de uitwisselingen zit volgens Aarts vooral in het laten zien van een andere wereld en het vertrouwd raken met elkaars politieke en sociale omgeving. ‘Het Midden-Oosten is in feite al veertig jaar hot. De kranten staan dagelijks vol met berichtgeving over de regio, maar die berichten zijn vaak niet adequaat. Door studenten te laten zien hoe anders die “enge” landen in werkelijkheid in elkaar zitten, hoop ik ze een andere manier van denken mee te geven.

Fysiek contact is essentieel om dat te bereiken.’ Aarts spreekt de voorzichtige hoop uit dat sommige van zijn studenten op plekken terechtkomen waar ze invloed kunnen uitoefenen op het beleid. Of dat ze zich gaan mengen in discussies over het Midden-Oosten via de krant of televisie. ‘Toch blijven er eigenlijk te weinig studenten die zich interesseren voor de regio. Het aan-

foto: Bob Bronshoff

Paul Aarts: ‘Het Midden-Oosten is al veertig jaar hot’

tal studenten dat zich inschrijft voor mijn vakken is al jaren gelijk.’

B e vlog e n

De studenten die meegaan op een reis naar het Midden-Oosten zijn vrijwel altijd enthousiast. Over de ervaring, de nieuwe inzichten. Dat komt mede door de bevlogenheid van Aarts. Hij prikkelt mensen om op een andere manier naar dingen te kijken. Een enkeling is zelfs zo geboeid dat hij echt met het onderwerp verdergaat. Zo raakte Eefje Blankevoort, journaliste en auteur van het boek Stiekem kan hier alles, in de ban van Iran door mee te gaan met een uitwisseling van Paul Aarts. Sindsdien verbleef Blankevoort meerdere malen in Iran om onderzoek te doen. Haar boek gaat over

de dubbele moraal van Iran, de verborgen wereld die schuilgaat achter de gesluierde vrouwen en ayatollahs die het beeld domineren. Nu publiceert ze regelmatig over de regio in tijdschriften en kranten.

De beurs van anderhalf miljoen euro die Hivos beschikbaar heeft gesteld, is ter bevordering van onderzoek en kennis. ‘Er is niet veel ruimte voor onderzoek in Iran en Syrië,’ vertelt Aarts. ‘Beide landen kennen gesloten politieke systemen. Toch zijn er veel organisaties actief die met steun van westerse overheden democratie promoten in de regio. Nu heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken besloten te onderzoeken of deze subsidies ook wat opleveren. Steeds vaker wordt de vraag gesteld of de steun aan al die civil-societygroepen wel enig effect heeft. Bevorderen zij de democratie wel?’ Dat is een van

de dingen die Aarts en Junne onderzoeken. Aarts: ‘De uitkomsten kunnen verassend zijn.’ Dat zou kunnen betekenen dat het huidige beleid volledig op de schop gaat. ‘Maar,’ verzucht Aarts, ‘voordat dat gebeurt, moeten er nog heel wat heilige huisjes omver.’

De ambities van Aarts blijven in de tussentijd groeien.

Naast de lopende uitwisselingen en het nieuwe avontuur in Irak heeft hij bijzondere aandacht voor SaoediArabië. ‘Een uitwisseling met dat land staat ook op de agenda,’ vertelt hij. ‘Vraagstukken over olie beginnen daar. Maar in Saoedi-Arabië zijn ze erg op hun hoede.

Het zal dus nog wel even duren voordat het lukt,’ denkt Aarts hardop. ‘Welke politicoloog die verder dan zijn boeken kijkt wil er niet naar dat belangrijke, maar gesloten land?’ l

Folia 10 | 11

het beste

The Smiths Eva Sancho Rodriguez (28), student wijsbegeerte van een wetenschapsgebied:

film

Minder grappig

Website: ‘The Daily Show van de komiek John Stewart, dagelijks op zijn site en zaterdag op CNN. Zijn satirische observaties geven het meest redelijke perspectief van CNN op het Amerikaanse nieuws.

Hij breekt door de double talk van politici heen en legt bloot wat ze werkelijk bedoelen.’

Tijdens de afgelopen Amerikaanse verkiezingsstrijd was er niemand waarom zo gelachen kon worden als Sarah Palin.

Deels was ze hiervoor zelf verantwoordelijk. Maar telkens als ze een slippertje maakte, was daar comédienne Tina Fey die met haar meedogenloze Palinpersiflage pas echt zout in de Republikeinse wonden wreef. Haar Palin-typetje tijdens het befaamde sketchprogramma Saturday Night Live maakte haar in korte tijd een van de hotste komieken van Hollywood.

Toch is Fey al jaren actief in de wereld van komedie, zowel voor als achter de schermen. Naast een verdienstelijk comédienne was ze ook de eerste vrouwelijke aanvoerder van het Saturday Night Live schrijversteam. De door haar gecreëerde sitcom 30 Rock (te zien op Comedy Central) is ook een groot succes. Deze serie, losjes gebaseerd op haar eigen ervaringen, gunt ons een kijkje achter de schermen van een fictief sketchprogramma. Voor beide shows won Fey een Emmy.

De film van deze week is de eerste speelfilm die Fey mag dragen als hoofdrolspeelster. Baby Mama is een zwangerschapskomedie à la KnockedUp, alleen dan met twee vrouwen in de hoofdrol. Fey is te zien als carrièrevrouw Kate die haar biologische klok voelt tikken. Een kind moet en zal er komen, desnoods zonder man. Als ze onvruchtbaar blijkt, besluit ze een draagmoeder in te huren. Dat wordt Angie, typische white trash. Kate en Angie zijn elkaars tegenpolen en toch zitten ze negen maanden met elkaar opgescheept.

12 | Folia 10

Uit dit gegeven zijn genoeg komische situaties te halen. Fey valt hierin niet tegen, maar ze fungeert vooral als aangever van Amy Poehler’s Angie. Poehler is een oud-collega van Fey uit Saturday Night Live, onder andere bekend van haar persiflage op Hillary Clinton.

Net als in hun SNL-jaren vormen ze als duo een perfecte combinatie. Maar waar Poehler helemaal los kan gaan als dom blondje, zit Fey vast aan haar meer serieuze karakter. Niet erg, wel minder grappig.

Zo zou je ook de hele film kunnen omschrijven, zeker in vergelijking met het eerder genoemde Knocked-Up. Baby Mama is niet erg; de film is zelfs leuk te noemen. Maar minder grappig is hij wel. Het is een brave film geworden, die scherp heeft ingeruild voor flauw. Misschien ligt het aan de achtergrond van debuterend regisseur Michael McCullins. Hij schreef eerder de Austin Powers-films.

Leuk of niet, Baby Mama is in ieder geval niet het beste visitekaartje voor Fey geworden. Wie haar op haar scherpst wil zien kan toch het best op YouTube terecht. (René Glas) Baby Mama (VS, 2008) Regie: Michael McCullers Met: Tina Fey, Amy Poehler, Greg Kinnear

Film: ‘The Philadelphia Story, een screwball comedy uit 1940, is witty, snel en modern. Echtparen willen uit elkaar maar kunnen niet zonder elkaar. Ze vinden via gevatte dialogen een manier om met elkaar om te gaan.’

Muziek: ‘The Smiths. Geweldige gitarist, prachtige songteksten en zwartgallige zang van Morrissey. Ook de maatschappijkritiek is een pre. Hoe depressiever het lied, hoe beter ik me voel. Sympathiek is dat zij loyaal bleven aan het onafhankelijke label Rough Trade, waardoor zij de indiemuziek mede mogelijk hebben gemaakt.’

Boek: ‘White Teeth van Zadie Smith gaat over eenzaamheid en er niet bijhoren. Universele thema’s maar ook herkenbaar omdat ik zelf uit een multinationaal en diasporisch gezin kom. Als kind schipper je tussen school, straat en wat je ouders vanzelfsprekend vinden thuis.’

Tv: ‘QI op BBC 2 is een quiz gepresenteerd door mijn held Stephen Fry. De afkorting staat voor Quite Interesting, want niet het juiste maar interessantste antwoord wint. Wat ze doen is – net als in de filosofie – basisassumpties onderuithalen en afleren wat je denkt te weten. Zo is de telefoon niet uitgevonden door Bell maar door een Italiaan die niet op tijd een patent aanvroeg.’

foto: Hans van Vinkeveen

Baby Mama; première: 6 november

Eva Sancho Rodriguez

Humor: ‘Toren C is zo pijnlijk gênant dat je er bijna niet naar kunt kijken. Het gaat over plaatsvervangende schaamte in alledaagse situaties op kantoor.’

Afknapper: ‘De binnenstad van Amsterdam is een attractiepark voor yuppen en toeristen. Er komt nu weer een museum in de Pintobieb en de Hermitage in een bejaardenhuis. Voor bejaarden en marginalen is geen plek in het centrum. Cultuur zou verspreid moeten worden over de hele stad.’

Tijdschrift ‘The Observer. Om de bijlage met lange recensies van boeken. Wat me in Engeland aanspreekt is dat iemand intellectueel kan zijn zonder zichzelf al te serieus te nemen. Dat mis ik in Nederland. Iets complex is meteen zwaar, er is geen ruimte voor lichtzinnigheid en spot.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student medische antropologie Hugo van der Wedden. Hij schuwt provocerende meningen niet, en schrijft opiniestukken over medisch-ethische vraagstukken.’

(Hans van Vinkeveen)

d:

Geopolitiek en de nieuwe president Debat Café Europa, Felix Meritis, Keizersgracht 324, 11 november Café Europa is een jaarlijks terugkerende activiteit, bestaande uit vier debatten over Europa. Dit najaar worden de debatten gepresenteerd onder de naam: PaysBas: douze points! De titel refereert aan het Eurovisiesongfestival, maar er klinkt ook ironie in door over de positie van Nederland ten opzichte van Europa.

Het derde debat in de serie, met als onderwerp geopolitiek en de veranderingen in de wereld door de komst van de nieuwe Amerikaanse president, zal op dinsdagavond 11 november plaatsvinden.

Alle debatten worden dit jaar door cultuurhistoricus Thomas von der Dunk van commentaar voorzien.

Café Europa wordt georganiseerd door Felix Meritis en de Vereniging Democratisch Europa.

Felix Meritis heeft als Europees centrum voor kunst, cultuur en wetenschap veel contact met kunstenaars en wetenschappers uit heel Europa. De Vereniging Democratisch Europa probeert burgers te betrekken bij Europese kwesties. ‘Dat doen we onder andere door middel van debatten,’ vertelt Anna van Bodegraven van de Vereniging Democratisch Europa. ‘Wat wij belangrijk vinden als vereniging is dat Europa meer gaat leven voor de bevolking, voor de kiezers. De mensen moeten weten wat er speelt.

Alleen dan kan een democratie goed functioneren.’

Voor elk debat worden interessante sprekers uitgenodigd. Het eerste debat ging bijvoorbeeld over privacy, een onderwerp waarover men zich in Europa drukker lijkt te maken dan in Nederland. De Europese toezichthouder van de bescherming van persoonsgegevens, Peter Hustinx, heeft toen een lezing gege-

ven en is in gesprek gegaan met de fractieleider van D’66, Alexander Pechtold.

Op 11 november is Frans Timmermans, staatssecretaris van Europese Zaken, te gast. Van Bodegraven: ‘De actualiteit van de Amerikaanse verkiezingen is onderwerp en aanleiding en het debat zal gaan over de veranderende geopolitieke verhoudingen. Wat betekent de nieuwe Amerikaanse president voor Europa? Wat speelt er in Europa ten opzichte van de Navo? En hoe gaan Europa en Amerika zich economisch tot elkaar verhouden?’

Timmermans gaat hierover in gesprek met Amerikanist prof.

Ruth Oldenziel en Europa-kenner dr. Otto Holman, beide (onder meer) docent aan de UvA. De debatavond is natuurlijk voor studenten enorm interessant. ‘De jeugd heeft de toekomst,’ zegt Van Bodegraven. ‘Het is belangrijk om te weten in welke omgeving je leeft en wat jouw rol als burger is. Er wordt steeds meer gereisd en ook in de beroepsuitoefening krijgt men steeds meer te maken met andere landen, vooral binnen Europa.’ Het zal een levendig debat worden, want iedereen mag vragen stellen. Van Bodegraven: ‘Dat doen we altijd. Wij zijn een organisatie die de burgers niet alleen wil informeren, maar hen ook aan het woord wil laten komen.’

Dinsdag 9 december is het laatste debat in de reeks, waarbij zal worden teruggekeken op de invoering van de euro, tien jaar geleden aanleiding voor het oprichten van de Vereniging Democratisch Europa. (ARH) Aanvang: 20:00 uur Toegang: gratis Info: www.felixmeritis.nl

foto: Won Tuinema

uit

eten

Je waant je in Italië Vinomio, Stadhouderskade 123 Het is een sombere donderdagavond, met veel regen die niet echt positief op het humeur werkt, maar bij de eerste aanblik van wijnbar Vinomio is de somberheid snel verdwenen. Vanbuiten ziet het er gezellig en sfeervol uit.

De wijnbar bestaat uit een behoorlijk grote ruimte, maar die is zo ingericht dat het niet een kil of leeg gevoel geeft.

Er zijn een aantal zithoeken waar je heerlijk kunt naborrelen, in het midden staat een barhoge lange tafel met, jawel, krukken in de vorm van een Vespa­ zadel, achterin staan op een verhoging tweepersoons eettafels en natuurlijk de bar. Nadat we zijn gaan zitten op de Vespakrukken, komt er meteen een vriendelijke ober/barman naar ons toegesneld met de kaart. Deze bestaat grotendeels uit wijnen en prosecco’s – en niet de minste. We besluiten te gaan voor bubble love, drie prosecco’s (wit, rosé en rood).

Qua eten is er wat minder keuze, vooral veel hapjes, een paar pasta’s en vier driegangen menu’s. Het wordt vooraf ‘sformato di zucca con crema di formaggio’; pompoensoufflé, en als hoofdgerecht ‘petto di pollo all’arancia’; kippenborst met sinaasappelsaus. De obers zijn Italianen die geen Nederlands spreken en alleen gebrekkig Engels. We wanen ons in Italië.

Terwijl we onze eerste prosecco krijgen zien we op de bar allemaal kleine hapjes staan die je gratis mag nuttigen. Ze zijn heerlijk en smaken erg goed bij de prosecco. Dan ontdekken we een soort fontein waaruit het water in glazen stroomt, die wederom bij de service van het huis behoort.

In gebrekkig Engels wordt ons gevraagd of we klaar zijn om te eten. De soufflé

blijkt heerlijk, dit belooft veel goeds! En ook het hoofdgerecht is verrukkelijk.

Naarmate de avond vordert en het drukker wordt, raken we langzaam omgeven door Italianen, het vakantiegevoel neemt toe. De plasmaschermen aan de muur met foto’s uit Italië versterken dit.

Na het eten besluiten we lekker uit te buiken op een van de banken met natuurlijk een kopje echte Italiaanse koffie. Vinomio is een leuke Italiaanse tent, met echt zijn eigen relaxte stijl. Je kunt er heen voor gezellig even borrelen of een complete avond vullen met heerlijke wijnen, gerechten en hapjes. Het personeel is vriendelijk, maar wel een beetje stuntelig – wat ook wel weer z’n charme heeft. (Marjolein Prins) Stijl: trendy lounge Eten: uitstekend Prijs: hoofdgerecht vanaf €12,00, hapjes vanaf €4,00. Je kunt het zo gek maken als je zelf wilt.

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest?

Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje vergoed.

Folia 10 | 13

studentenartsen

Praten, pillen en prikken Door Rob Hartgers

In het leven van een studentarts zijn er een paar constanten. Iedere september, als de studentenverenigingen hun nieuwe leden verwelkomen, is het weer raak in de praktijk aan de Oude Turfmarkt. Oudgediende Paul Roodenburg (al 27 jaar studentenarts) somt de klachten geroutineerd op: ‘Bronchitis, longontsteking, voedselvergiftiging, alcoholvergiftiging en uitputtingsverschijnselen.’

Excessen melden de studentenartsen – geanonimiseerd – aan het universiteitsbestuur. Begin jaren negentig waarschuwde Roodenburg de verenigingen voor de ziekte van Weil, die studenten kunnen oplopen door contact met het bijkans giftige Amsterdamse grachtenwater. Al enige jaren verstuurt de rector op initiatief van de artsen een brief aan de verenigingsbesturen om hen te wijzen op de gezondheidsrisico’s van extreme ontgroeningen. Dit jaar had de brief resultaat, want afgelopen september melden zich minder zieke feuten dan in voorgaande jaren. Zijn de bal-

Overal elders zijn de studentenartsen wegbezuinigd.

Ook in Amsterdam staat het voortbestaan van de studentenartsen regelmatig ter discussie. Roodenburg herinnert zich dat het onderwerp al ter sprake kwam op zijn eerste werkoverleg in 1981. Iedere keer als er op het Maagdenhuis een nieuwe portefeuillehouder studentenvoorzieningen aantreedt, moeten de artsen hun bestaan verdedigen. Kunnen die studenten soms niet naar een reguliere huisarts? Roodenburg begrijpt de bezwaren: ‘De UvA is een kennisinstituut. Een artsenpraktijk behoort niet tot de core business.’

Roodenburgs collega Chris Rietmeijer (studentenarts vanaf 1991) heeft zijn antwoord klaar: ‘Wij hebben wel degelijk bestaansrecht. Doordat wij, anders dan gewone huisartsenpraktijken, geen rayonbeperking hebben, kunnen studenten uit alle delen van de stad bij ons terecht. Als het nodig is leggen we in heel de stad huisbezoeken af. Voor studenten, die tijdens hun studietijd veel verhuizen, is dat een groot voordeel.

‘ Bronchitis, longontsteking, voedselvergiftiging, alcoholvergiftiging en uitputtingsverschijnselen’ len tot inkeer gekomen? Roodenburg vreest van niet: ‘Sommige studentenverenigingen sturen hun leden tegenwoordig liever naar artsen uit het eigen netwerk.

Die doen minder moeilijk, want ze zijn zelf ooit lid geweest. Ik weet welke artsen dat zijn, maar ik noem liever geen namen. Het komt ook voor dat eerstejaarsstudenten op het spreekuur komen met een ouderejaars begeleider die moet voorkomen dat ze uit de school klappen. Zo’n type zet ik snel de spreekkamer uit. Vroeger kon ik mij erg kwaad maken om ontgroeningspraktijken, nu haal ik mijn schouders erover op.

De eerstejaars weten wat ze kunnen verwachten. Ze moeten het zelf weten. Het schept een band, zeggen ze. Tja. Als dit pand affikt en wij vluchten samen naar buiten, dan schept dat ook een band.’

Daarbij hebben wij gewoon bovengemiddeld veel verstand van studenten en hun problemen. Het is een kritische, intellectuele populatie die vraagt om een eigen benadering. Bij ons wordt veel gepraat. Een consult duurt een kwartier, langer dan gebruikelijk. We hebben zelfs een uitgebreid vaccinatiecentrum omdat studenten veel reizen.’

Volgens Roodenbrug drukt het Bureau Studentenartsen niet zwaar op de begroting van de UvA: ‘We krijgen een beperkte subsidie. Alleen al onze huisvesting is zonder hulp onbetaalbaar. Verder zijn wij redelijk zelfbedruipend.’ Om daar dreigend aan toe te voegen: ‘Het is veel duurder om ons weg te krijgen. Denk eens aan al dat wachtgeld.’

P s y chisch e g e st e ldh e id

B e staansr e cht

Een andere constante is de steeds terugkerende twijfel aan het bestaansrecht van de studentenartsen. Vroeger hadden vrijwel alle Nederlandse universiteiten een artsenvoorziening, inmiddels bieden alleen de UvA, TU Delft, LU Wageningen en TU Twente die service.

14 | Folia 10

De studentartsen zijn zeventig jaar geleden in het leven geroepen door de bevlogen arts en hoogleraar Gerard Carel Heringa. Het was niet best gesteld met de gezondheid van de Amsterdamse student, meende de professor: ‘Studenten leven in voor de gezondheid onbevredigende omstandigheden. Onttrokken aan

gezinszorg, ten dele ook door psychische gesteldheid weinig geneigd die zorg te aanvaarden, weet een deel der studenten niet het juiste midden te vinden tussen ascetisme en overdaad.’

De hedendaagse student staat er beter voor. Hij of zij is over het algemeen gezond en fit, vindt Roodenburg.

Er wordt redelijk verstandig gegeten. Uitgemergelde studenten zien de artsen niet meer, of er moet een eetstoornis in het spel zijn. Wat niet veranderd is sinds de tijd van Heringa, is de ‘psychische gesteldheid’ van studenten die voor het eerst in hun leven op zichzelf wonen in de grote stad. ‘Dat brengt allerlei psychosociale problemen met zich mee,’ stelt Rietmeijer: ‘Het is een groep die in een losmakingsfase zit. Dat kan zich uiten in lichamelijke klachten, zoals buikpijn en moeheid. Vaak denken studenten dat ze de ziekte van Pfeiffer hebben, of iets dergelijks. In een gesprek wordt duidelijk dat de klachten een psychische achtergrond hebben.’

Met de toegenomen studiedruk hebben die klachten misschien ook te maken, zegt Rietmeijer: ‘De werkdruk is zonder meer groter dan vroeger. Daarbij hebben studenten een drukker sociaal leven, ze zijn niet snel tevreden. Er moet worden gereisd, gewerkt en gesport. Ze zijn geen avond vrij. Vroeger was studeren meer chillen, om het populair uit te drukken.

Toch denk ik dat de meeste problemen een gevolg zijn van de levensfase, niet van de zwaarte van de studie.’

Roodenburg: ‘Ik heb de tijd van de eeuwige studenten meegemaakt, de dertigstejaars antropologie en de vijftiendejaars sociologie. Dat was ook triest.’

P rikk e ls

Drank, drugs en geslachtsziekten zijn populaire gespreksonderwerpen op het spreekuur van de studentenartsen. In de jaren zeventig bleek uit een steekproeven dat in sommige jaren bijna twintig procent van de geregistreerde klachten te maken had met aandoeningen onder de gordel. In vroeger jaren was seksuele voorlichting een belangrijk onderdeel van het takenpakket van de studentenartsen. Al in 1949 merkte een arts op dat veel studenten op seksueel vlak slecht op de hoogte waren, waarschijnlijk omdat zij uit een milieu afkomstig waren ‘dat niet zelden zo preuts was, dat dergelijke onderwerpen nooit werden aangeroerd.’ Daardoor zagen de arme studenten seks als een ‘geheimzinnig en angstwekkend gebied, dat echter aantrok door sterke prikkels, waaraan zij in het geheim toch toegeven.’

Nog steeds weten studenten geen weerstand te bieden aan die ‘geheimzinnige prikkels’. Helaas doen ze dat

foto’s: Simone Rietmeijer, www.m-oo-n.nl

Bureau Studentenartsen viert haar zeventigste verjaardag. Of het volgende jubileum gehaald wordt, is afwachten.

Iedere nieuwe portefeuillehouder studentenvoorzieningen vraagt zich af of de praktijk bestaansrecht heeft.

foto’s: Simone Rietmeijer, www.m-oo-n.nl

Peter Vonk (l), Paul Roodenburg en Bureau Studentenartsen aan de Oude Turfmarkt

te vaak zonder voorbehoedsmiddelen. Roodenburg maakte in de jaren tachtig het begin mee van de aidsepidemie: ‘Opeens kregen we hier jonge homoseksuele mannen met vreemde, onverklaarbare symptomen.

Later bleken dat onze eerste hiv-positieve patiënten.

Sommigen hadden al aids. In 1985 overleed de eerste van onze patiënten aan die ziekte. Er zouden er meer volgen.’

Nu de angst voor hiv wat is afgenomen, wordt opnieuw op grote schaal onveilig gevreeën door studenten. Geslachtsziekten als gonorroe en chlamydia komen veel voor. Wekelijks zien de studentenartsen meerdere chlamydiagevallen. De Amsterdamse GGD is zelfs een pilotproject gestart, waarbij iedereen onder de dertig gevraagd wordt om een soa-test te doen.

Roodenburg windt zich op over de seksuele moraal van sommige van zijn patiënten: ‘Ik ken seropositieve patiënten die twee keer per jaar een soa-test doen omdat ze onbeschermde seks hebben. Dat maakt mij woedend. Ik zeg daar wat van, ik zie dat zelfs als mijn plicht. Er zijn patiënten die onze praktijk hebben verlaten omdat ze het vervelend vinden dat ik ze consequent wijs op de gevolgen van hun gedrag.’

B è tablokk e rs

Het drugsgebruik onder studenten die het spreekuur bezoeken lijkt niet problematisch. De artsen zien maar

weinig verslaafde studenten, hooguit studenten die door blowen in de problemen komen. Meestal is dat doordat het marihuanagebruik psychische stoornissen verergert of ‘triggert’, stelt Roodenburg. Verder zijn de op Amerikaanse universiteiten razend populaire ‘bètablokkers’ ook in Amsterdam in opkomst, zij het onder een beperkte groep studenten. De middelen, die in de eerste plaats bedoeld zijn om de bloeddruk te verlagen, helpen goed tegen een gespannen gevoel van binnen en trillende lippen of vingers. Vandaar dat vooral conservatoriumstudenten erom vragen, zegt amateur-

musicus Roodenburg. ‘Een auditie bijvoorbeeld zorgt voor enorm veel spanning. Een bètablokker kan helpen. Een deel van het Concertgebouworkest gebruikt bètablokkers. Ik heb er geen problemen mee om die pillen voor te schrijven, ik adviseer het zelfs wel eens.

Zolang het geen gewoonte wordt, is dat niet erg. Het zijn geen schadelijke middelen. Op het gebruik van bètablokkers rust in Nederland een taboe. Waarschijnlijk is dat ons calvinisme. Het wordt in Nederland als abnormaal gezien om medicijnen te slikken. We lijden liever.’ l

Tot 1981 waren de studentenartsen een ‘consultatieve dienst’, waar alleen studenten terecht konden. In 1981 werden de artsen door een uitspraak van de toenmalige Ziekenfondsraad gedwongen om ook niet-studenten als patiënt in te schrijven. Daarom werd de praktijk gesplitst in een Bureau Studentenartsen en een reguliere huisartsenpraktijk, waar ook buurtbewoners terecht kunnen. Het is een splitsing op papier, want in de dagelijkse praktijk is er geen duidelijk onderscheid. Voor studenten wordt wel een gunstiger tarief berekend voor vaccinaties. Niet-studenten mogen niet al te ver weg wonen.

In totaal staan bij de praktijk 15.000 patiënten ingeschreven. Hiervan studeren er bijna 8.000 aan de UvA en meer dan 1.000 aan de HvA. De overige patiënten zijn veelal ex-studenten, studenten aan andere instellingen, maar ook buurtbewoners. Er werken bij de praktijk negen huisartsen.

In het kader van het zeventigjarig jubileum publiceerde Bureau Studentenartsen het boek Hart voor studenten. Mail uw naam en adres naar mededelingen@folia.uva.nl om een gratis exemplaar te ontvangen.

Folia 10 | 15

[ingezonden mededeling]

PEPER Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Allochtonen houden niet van die “feestcultuur” Tenminste, dat zeggen sommige actieve studenten.

Volgens anderen is de (vergader)cultuur in studentorganisaties juist te strikt. Hoe het ook zij, studenten met een allochtone achtergrond komen relatief weinig voor in de besturen en commissies van studentenorganisaties.

Hoe betrek je studenten met diverse afkomsten bij het Amsterdamse studentenleven? Het diversiteitscongres van 10 november aanstaande behandelt dit thema.

De middag is gevuld met bijdragen van onder andere cabaretier Johan Goossens, Tweede Kamerlid Tofik Dibi, directeur diversiteitsexpertisecentrum ECHO Mary Tupan en verschillende vertegenwoordigers van studentenorganisaties uit Amsterdam waaronder Karsten Meijer van de CSR en Karen Koekoek van de AKvV. Zie voor meer informatie www.ASVA.nl

‘Allochtone studenten leggen niet direct de link tussen hun toekomstige carrière en een actief studentenleven (…) ze zien het nut niet van commissie- of bestuurswerk.’

(Umar Ikram, voorzitter Medische studentenVereniging Mozaiek)

‘Een alternatieve vergadercultuur die de creativiteit en het uiten van andere perspectieven waardeert, zal (…) meer allochtone studenten stimuleren om deel te nemen aan een bestuur, commissie of raad.’

(Een van de conclusies uit het onderzoek ‘Allochtone meiden in besturen’ door Van de Bunt adviseurs, in opdracht van het Ministerie van OCenW)

‘Het idee dat bepaalde doelgroepen apart zouden moeten worden benaderd, stuit op weerstand. Begrijpelijke reacties. ‘Maak Jij Verschil’ richt zich echter niet zozeer op doelgroepen maar op een diversiteit aan capaciteiten en het optimaal benutten daarvan.’ (van de site www.maakjijverschil.nl)

ASVA diversiteitscongres 10 november Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

Geïnteresseerd? Stuur dan een mailtje naar

evenementen@asva.nl

Zoek jij de ideale mix van techniek recht?

Heb je net een exacte studie, zoals (werktuig)bouwkunde, natuurkunde, industrieel ontwerpen of een vergelijkbare studie, afgerond en wil je hier meer uit halen? Dan zit je goed bij EP&C. Bij ons vind je de ideale combinatie van techniek en recht.

Wij zoeken een:

Octrooigemachtigde m/v in opleiding

EP&C helpt ondernemingen bij het omgaan met intellectuele eigendom door middel van het adviseren over, het verkrijgen en handhaven van octrooien, merken en modellen. Samen met onze cliënt bepalen we de sterkste strategie. EP&C heeft 28 enthousiaste en inspirerende octrooigemachtigden in dienst.

Bescherming en advisering Bij EP&C werk je met de nieuwste uitvindingen en adviseer je bedrijven over wereldwijde beschermingsmogelijkheden. Je zit in een vroeg stadium met uitvinders aan tafel. Je adviseert en ziet mogelijkheden voor het product of proces. Je denkt met jouw technische achtergrond mee in alle fasen van de commercialisering. Je komt te werken in een enthousiast team opNaamloos-8 1 het kantoor van EP&C in Amsterdam-Zuid. Hiervandaan bedienen wij grote, internationaal georiënteerde ondernemingen. Tevens werken wij veel samen met de beste IE-advocaten van Nederland, die vaak op loopafstand van ons kantoor gevestigd zijn. Alleen al om deze reden doen zij vaak een beroep op EP&C om grote rechtszaken te helpen winnen of om cliënten te adviseren in gevoelige kwesties met betrekking tot octrooien.

Beloning en uitdaging Bij EP&C word je als octrooigemachtigde breed ingezet. Maar ook als je nog niet zover bent, krijg je bij EP&C alle ruimte. Je doet veel praktijkervaring op, je wordt intensief begeleid en volgt de opleiding tot octrooigemachtigde. Sowieso proteer je van werken in teamverband, een prima salaris, dito secundaire arbeidsvoorwaarden en een aantrekkelijke bonusregeling.

Maar bovenal werk je elke dag aan uitdagende zaken voor onze cliënten. Jouw advies bepaalt de uitslag voor de cliënt: win or lose, to have lunch or to be lunch. Kun je deze druk aan? Stuur dan je sollicitatiebrief en cv naar stella.spiro@epc.nl. Voor inhoudelijke vragen kun je contact opnemen met Walter Hart, telefoonnummer 020 - 305 28 80.

November Mastermaand

09-10-2008 13:34:35

mastersinleiden.nl

Rijswijk I Amsterdam www.epc.nl

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Debat Nieuwe EU-regels landbouwgif Zegen voor milieu & gezondheid of vloek voor de landbouw?

Donderdag 13 november van 20.00 tot 22.00 De Balie te Amsterdam

De komende maanden valt de beslissing over nieuwe wetgeving voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de EU. Milieu- en gezondheidsorganisaties zijn blij met het wetsvoorstel omdat middelen die extreem schadelijk zijn voor gezondheid en milieu worden verboden. Vertegenwoordigers van de landbouwsector stellen dat de voorstellen desastreus zijn voor de Nederlandse landbouw. Wie heeft er gelijk?

Europarlementariërs, boeren en burgers kruisen de degens Toegang gratis.

Aanmelden via weetwatjeeet.nl of 020 6262 620

pagina

onderkant pagina

folia 081107.indd 1

31-10-2008 09:29:28

debat

De academische pikorde Door Nadine Böke

Wie weet het beter: de alfa- of de bètawetenschapper? Dat is het thema van de eerste debatavond van studentenpartij Mei, die op dinsdag 11 november plaatsvindt in Crea. Onder leiding van wetenschapsjournalist Hans van Maanen gaan de hoogleraren Hans Bennis (alfa) en Lucas Reijnders (bèta) in discussie over kwesties als wat echte wetenschap is, en hoe je tot objectieve waarheidsvinding komt. Als opwarmertje legde Folia beide hoogleraren een drietal stellingen voor.

Bennis: ‘Natuurlijk is deze stelling onjuist. Empirische wetenschap gaat erom inzicht te krijgen in de wereld om ons heen. Het gaat er daarbij niet om welke methode wordt gebruikt, maar om welke methode het beste resultaat geeft, het beste inzicht biedt. Dat kan zijn via een experiment, maar ook via reflectie of literatuurbestudering. Elke methode is toegestaan zolang deze methode controleerbaar is. Het is dwaas te denken dat alleen een experiment het gewenste resultaat zou opleveren. Als we het hebben over niet-empirische wetenschappen als wiskunde of filosofie dan is de bovengenoemde stelling al helemaal onzinnig. In deze vakken wordt eerder het zuiver redeneren beschouwd als de beste methode om resultaat te boeken. Het is helaas de dominantie van de empirische bètawetenschappen die aanleiding geeft voor deze methodologische blikvernauwing.’

Reijnders: ‘Wiskunde en grote delen van de astronomie, evolutiebiologie, epidemiologie en klimatologie laten zien dat wetenschap vooruit kan gaan zonder experimenten. Wel is het zo dat in grote delen van de bètawetenschappen experimenten van groot gewicht zijn. Dat heeft als voordeel dat solide bewijsvoering relatief gemakkelijk is. Een sterke focus op experimenten kan echter in de praktijk ook aanzienlijke nadelen hebben, zoals het verwaarlozen van samenhangen en van verschijnselen die zich niet lenen voor experimenten. Dat laatste komt de objectiviteit niet ten goede.’

Alfaonderzoek is makkelijker dan bètaonderzoek Bennis: ‘Mijn stelling zou precies andersom hebben geluid: bètaonderzoek is makkelijker dan alfaonderzoek. Het object van onderzoek van de natuurwetenschappen is betrekkelijk simpel in vergelijking met de bestudering van de producten van de menselijke geest.

Er is veel wetenschappelijk en technisch vernuft nodig om de structuur van het DNA van een stekelbaars te ontdekken en ik heb dan ook veel respect voor onderzoekers die er in slagen om dit onderzoek tot een goed

18 | Folia 10

illustratie: Cees Heuvel

Experimenteren is de enige manier om objectief wetenschap te bedrijven

einde te brengen. Dergelijk DNA is echter een wereld van eenvoud vergeleken met de complexiteit van een taal of van de geschiedenis van een volk.’

Reijnders: ‘Of iets gemakkelijk is of moeilijk heeft meer met aanleg te maken dan met het vak. Ik heb nog wel eens over gedacht om theoretisch fysicus te worden, ook al omdat het verhaal ging dat deze geld verdiende door de hele dag naar het plafond te staren en af en toe iets op papier te krabbelen. Maar ik heb toch wijselijk besloten dat theoretische fysica te moeilijk was - voor mij dan. Wel onderscheidt het gemiddelde bètaonderzoek zich van het gemiddelde alfaonderzoek doordat hardhandiger wordt afgerekend met fouten en onzin en doordat onjuiste hypothesen sneller voor de bijl gaan. Ook wordt door de gemiddelde bèta harder gewerkt dan door de gemiddelde alfa.’

Bètawetenschap staat te ver van de mensen af Bennis: ‘Vanuit mijn positie als alfa lijkt ook deze stelling mij niet juist. De premisse is dat onderzoek dicht bij de mensen zou moeten staan. Ik begrijp niet goed waarom dat nodig is. Een toename van kennis leidt meestal tot een toename van specialisatie en daarmee verdwijnt vanzelf een deel van de toegankelijkheid van een discipline. Daar is niets mis mee, op voor-

waarde dat de betrokken wetenschappers ervoor zorgen dat hun resultaten op een transparante manier in het wetenschappelijk debat worden ingebracht, en dat men voor zover mogelijk zijn best doet om deze resultaten te vertalen naar een groter publiek van geïnteresseerde leken. Als alfa heb ik vaak grote bewondering voor de manier waarop de bèta’s erin slagen om hun resultaten (“zwart gat ontdekt!”) over het voetlicht te krijgen. Daar kunnen alfawetenschappers nog veel van leren.’

Reijnders: ‘Wie een broodje eet, aan zijn computer werkt of in de trein zit, wordt geconfronteerd met producten die meer bètawetenschap bevatten dan Heidegger, Sanskriet en oude geschiedenis. Wel is het zo dat de bètakennis van veel Nederlanders zoveel te wensen overlaat, dat ze er liever niet aan beginnen om erover na te denken hoe de spreekwoordelijke vork in de natuurwetenschappelijke steel zit. Ik zou bijvoorbeeld niet graag het aantal rechters de kost geven die wel bereid zijn om wel iemand te veroordelen vanwege valsheid in geschrifte maar niet voor een materiële overtreding van de milieuwetgeving. En dat omdat het eerste voor hen goed te volgen is maar het laatste niet.

Bètafaculteiten van de algemene universiteiten mogen zich deze wantoestand ten dele zelf aanrekenen. In de plaatselijke pikorde staan lieden die fundamenteel onderzoek bedrijven als regel ver boven degenen die meer toegepast bezig zijn.’ l

44

foto’s: Bram Belloni

weekgast

Danny Mekic’ (1987) is oprichter van Domeinbalie.nl. Hij studeert rechten en is voorzitter van de FSR. Maandag 27 oktober Het hele weekend heb ik al zonder warm water gezeten, mijn cv-ketel is kapot. En geen énkel bedrijf dat in het weekend een monteur wil sturen. Vanochtend voor de derde keer zelf geprobeerd mijn ketel te repareren.

Warempel: driemaal is scheepsrecht! Snel een warme douche en dan naar kantoor.

Deze week moet ik op de Kamer van Koophandel Startersdag drie keer een presentatie geven over ‘Starten op Internet.’ Aanstaande zaterdag hoop ik een paar honderd startende ondernemers enthousiast te krijgen voor de mogelijkheden van het internet. Samen met collega’s Pim, Sietse en Jefta en mijn assistente Laura de laatste puntjes doorgesproken. Snel naar Crea: daar bespreek ik met medestudenten de mogelijkheden om de plannen van ons College van Bestuur om ambitieuze studenten méér te laten betalen voor hun studie tegen te houden.

Belachelijk idee! Na een snelle hap in het Atrium nóg sneller door naar de kamer van de Facultaire Studentenraad. Als voorzitter van die raad samen met Aschwin en Jeroen sollicitatiegesprekken voeren met studentkandidaten voor de onderwijscommissies.

Dinsdag 28 oktober Heerlijk, wakker worden in een warm bedje en in een warm huis. Nog voordat ik op kantoor ben, krijg ik een sms’je van een medewerker dat hij zich heeft verslapen. Ach, dat heeft iedereen wel eens.

De twee netwerkspecialisten zijn naar een seminar, dus ik kan de tien nieuwe telefoontoestellen uitpakken en installeren. Beetje jammer alleen dat ik daarbij de kabel van onze netwerkprinter kapot moet maken.

Morgenavond een bijeenkomst van de juridische pleitvereniging van de UvA: G.R.O.T.I.U.S. Traditiegetrouw schrijf ik de casus, maar door een misverstand dacht een deel van het bestuur dat ik de casus niet wilde schrijven deze week. Kan ik morgen meedoen met het oplos-

sen van de zaak en die echt gaan bepleiten! Morgen ook lekker wat tijd om de studieboeken in te duiken. Deze mooie dag afgesloten met een borrel en lekker eten in Crea met een lief vriendinnetje en een toffe medestudent. Nu slapen, om zeven uur gaat de wekker weer.

Woensdag 29 oktober ’s Ochtends studeren is erg fijn, het is nog redelijk stil en donker buiten en een kopje koffie of thee smaakt op de een of andere manier veel intenser. Na gelezen te hebben over beroepsaansprakelijkheid van medici is het tijd voor een proefschrift over het ontwikkelen van een ‘persoonlijk merk’ als directeur van een groot bedrijf. Ik moet daar over een maand een workshop over geven op de Universiteit van Tilburg en dan op de hoogte zijn van de laatste wetenschappelijke inzichten.

Rond etenstijd naar de Oudemanhuispoort gegaan waar ik afgesproken heb met Peter, Karst, Amber en Diana, medebestuursleden van de pleitvereniging.

Over Karst, de voorzitter van de Centrale Studentenraad, las ik nog een stukje in Folia geschreven door zijn collega-voorzitter aan de Vrije Universiteit. Ik geloof dat hij het niet eens is met een uitspraak van onze CSR, maar wat zijn bezwaar precies is kon ik niet opmaken uit het warrig geschreven stukje.

Op de juridische pleitavond speel ik ditmaal de voorzitter van de rechtbank. De pleiters bepleitten vol passie een zaak waarin een treinongeluk centraal staat. De aansprakelijkheid voor de Nederlandse Spoorwegen is bij treinongelukken beperkt, maar de pleiters vinden het ongeluk zó ernstig, dat ze de rechtbank verzoeken over te gaan tot het toewijzen van een hoger schadebedrag.

De borrel na afloop in De Gaeper was erg geslaagd.

Donderdag 30 oktober De Folia-website doet het de laatste dagen slechts sporadisch. Mijn ochtendkoffie moet ik helaas met een andere nieuwssite op het beeldscherm opdrinken. Misschien kan ik bij de Folia-redactie eens informeren wie er verantwoordelijk is voor de website en kijken of ik ze een mooi aanbod kan doen. Deze week vertrekt voor het eerst in zes jaar tijd (zolang als mijn bedrijf bestaat) een

medewerker onvrijwillig. Vandaag wilde ik met hem een eindgesprek gaan voeren over wat er tijdens zijn dienstverband mis is gegaan en hem tips geven over hoe hij het bij zijn volgende werkgever beter aan kan pakken.

Maar gisteren meldde hij zich voor de derde keer in een maand ziek.

Lunchen bij ons op kantoor is erg gezellig. Even snel een broodje meegegeten, ik had daarna een afspraak bij de SNS Bank in Utrecht, een van onze klanten. Daarna naar kantoor en – terwijl het buiten al donker aan het worden is – naar huis om heerlijk te koken, te eten en uitgebreid piano te spelen. Lees dat Plasterk zegt dat de plannen van ons College van Bestuur om studenten te laten betalen voor extra vakken, in strijd is met de wet. Hoezee!

Vrijdag 31 oktober Ik begin de dag rustig met een goede kop koffie en bladmuziek van Satie op mijn pianostandaard. Ik blijf zijn Trois Gnossiennes de mooiste stukken vinden.

Ook nog even wat muziek gedownload (lang leve de Nederlandse Auteurswet die thuiskopieën – ook vanaf internet – toestaat) van Missy Higgins, het laatste economische nieuws gelezen in de krant en het laatste Obama-nieuws gelezen.

Voor het economische faculteitsblad van de VU heb ik een artikel geschreven over ‘het einde van ondernemerschap in Nederland’ (gelukkig is het nog lang niet zover). Het artikel laten lezen aan Sietse – beste vriend en collega – en zijn feedback verwerkt.

Ik heb al een paar maanden een geschil met T-Mobile.

Ik heb namelijk geen bereik in mijn huis en op kantoor. Leuk, zo’n abonnement. Maar T-Mobile is van mening dat zolang ik búíten bereik heb, ik geen recht heb om mijn contract te ontbinden. Een e-mail gestuurd naar een van hun junior legal counsels om duidelijk te maken dat het zo niet werkt.

Het is maar goed dat het privaatrecht zo goed onderwezen wordt op onze juridische faculteit. Juristen zijn – helaas – erg hard nodig. Nu dus snel weer de studieboeken in. l Volgende Weekgast: CvB-voorzitter Karel van der Toorn vanuit China

Folia 10 | 19

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

#2%! IS DE CULTURELE ORGANISATIE VAN DE 5V! EN (V! 4URFDRAAGSTERPAD 84 !MSTERDAM

MA NOVEMBER

I S M -EDIA EN #ULTUUR

h3WEETY DE ,OVE ,IFE EN $OOD VAN -AJA "RADARICv

3PREKER -ENNA ,AURA -EIJER DIE ALS REGISSEUR FURORE MAAKTE MET DE SERIE 3EXY EEN ZEVENDELIGE DOCUMEN TAIRE OVER JEUGD EN SEKSUALITEIT :IJ ZAL INGAAN OP DE ACHTERGRONDEN VAN HAAR NIEUWSTE lLM h3WEETY DE ,OVE

,IFE EN $OOD VAN -AJA "RADARICv OVER EEN OP HET EERSTE GEZICHT ONBEGRIJPELIJKE MOORD NU VIJF JAAR GELEDEN 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

MA NOVEMBER

2EAL 7ORLD %CONOMICS I S M 8MIN9

%XPLAINING THE #REDIT #RISIS

3PREKERS 2ODRIGO &ERNANDEZ ONDERZOEKSGROEP 2UIMTE EN %CONOMIE 5V! DIE DE LOKALE EFFECTEN VAN DE KREDIETCRISIS VOOR !MSTERDAM ZAL BESPREKEN EN (OWARD .ICHOLAS HOOFDDOCENT %CONOMIE BIJ )33 IN $EN (AAG

DIE ZAL INGAAN OP DE EFFECTEN VAN DE KREDIETCRISIS VOOR HET :UIDEN VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE NON NEO KLASSIEKE ECONOMIE %NGELSTALIG 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

DI NOVEMBER

I S M MEI

%CHTE WETENSCHAP ALFA VERSUS BÃ’TA

$EBAT M M V (ANS "ENNIS HOOGLERAAR 5V! DIRECTEUR -EERTENS )NSTITUUT ,UCAS 2EIJNDERS HOOGLERAAR .A TUURWETENSCHAPPELIJKE MILIEUWETENSCHAPPEN 5V! $EBATLEIDER (ANS VAN -AANEN WETENSCHAPSJOURNALIST

AUTEUR %NCYCLOPEDIE VAN -ISVATTINGEN 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE AN

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

DEREN )NLICHTINGEN

WO NOVEMBER

I S M 8I EN /FFSCREEN

0OPMUZIEK MEDIA EN KUNST

3PREKER 3ANDRA &AUCONNIER .EDERLANDS )NSTITUUT VOOR -EDIAKUNST -ONTEVIDEO 4IME "ASED !RTS BESPREEKT DE VRAAG WAT IS DE WISSELWERKING TUSSEN POP MUZIEK EN MEDIA KUNST TUSSEN MUZIEK EN BEELDCULTUUR 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

W W W C R E A U V A N L

Studenten 50% korting Neem een abonnement â– Surf naar volkskrant.nl/studenten (dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

volkskrant.nl/studenten

081020 Vk_stud abo zw 235_173.indd 1

folia 081107.indd 2

20-10-2008 14:20:00

31-10-2008 09:28:45

09:28:45

essayistiek

Het literaire middel Joke de Wolf

Het essay is in Nederland – ook onder academici – niet bijster populair. Waarom schuwen onze wetenschappers de stijlvolle confrontatie met het grote publiek? gen. ‘Een essay schrijf je met een ander oogmerk dan een wetenschappelijk artikel: je probeert aan te sluiten bij actuele thema’s, maar zonder dat dat ten koste gaat van de nuance. Bij het schrijven van mijn winnende essay stelde ik me steeds de vraag: is het wel leuk genoeg wat ik schrijf ? Kan ik een breder publiek interesseren voor mijn onderwerp? Dat doe je niet bij een wetenschappelijke publicatie.’ Weststeijn betreurt het dat het essay zo weinig voet aan de grond krijgt in wetenschappelijk Nederland. ‘In het

illustratie: Martien Bos

Misschien heeft het essay zijn naam gewoon niet mee. De Franse schrijver en filosoof Michel de Montaigne doopte het genre met de titel van zijn boek in 1580: Essais. Deze ‘probeersels’ moesten bij elkaar een zelfportret van gedachten vormen: ‘C’est moi que je peins’ noemde hij het in oud-Frans in het voorwoord. Regels over de vormgeving van dit nieuwe genre gaf de Franse schrijver niet; hij schreef korte en langere betogen over andere filosofen, maar ook over de kwaaltjes van het ouder worden en de nadelen van het huwelijk, niet gehinderd door aanwezige hoofdstuktitels of andere conventies.

Die vage definitie zou altijd blijven, maar de invulling is wel veranderd. In eerste instantie kreeg het genre de naam hét middel te zijn voor wetenschappers om hun denkbeelden openbaar te maken – denk bijvoorbeeld aan Lockes Essay Concerning Human Understanding uit 1690. Tegenwoordig verwijst de naam vooral naar een literair genre, een genre dat je bovendien maar beter kunt mijden; Gerrit Komrij ontkent ooit een essay te hebben geschreven (terwijl hij voor zijn essays de P.C. Hooft-prijs kreeg), Thomas Vaessens noemde essayisten een bedreigde diersoort en essaybundels een schoolvoorbeeld van winkeldochters.

Een goed moment voor de wetenschap om het essay weer te omarmen en wat meer aanzien te geven? Dan moet er nog wel wat gebeuren. In de onlangs verschenen bloemlezing van Joost Zwagerman, De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 200 essays, zijn volgens de samensteller best veel wetenschappers te vinden. ‘Beschikt iemand uit de wetenschap over een eigen stem als essayist, dan mag hij of zij hier niet ontbreken, ongeacht het specialisme of vakgebied,’ schrijft Zwagerman in zijn voorwoord. Toch zijn het vooral de (literatuur)historici die er met de eer vandoor gaan (Huizinga, Pleij, Mathijsen, Van Oostrom) op een Tijs Goldschmidt of Midas Dekkers na.

Een kleine rondgang langs andere UvA-wetenschappers. Hoe zit dat toch met die moeizame relatie tussen universiteit en essay?

Thijs Weststeijn, postdoconderzoeker bij kunstgeschiedenis, won in februari de eerste ABG-Essayprijs, een initiatief van Vrij Nederland en de Academische Boekengids. Hij heeft de essaybundel van Zwagerman al in huis. De afstand tussen een wetenschappelijk werk en een voor een breed publiek leesbaar essay is volgens Weststeijn niet eenvoudig te overbrug-

buitenland is het heel gebruikelijk dat een wetenschapper zijn ontdekking openbaart in een krant, bijvoorbeeld in het feuilleton van de Frankfurter Allgemeine of Le Monde. De Nederlandse wetenschappelijke wereld vindt zo’n onderzoeker dan meteen een blaaskaak. Zeker als het om beeldende kunst gaat zijn het meestal journalisten, geen wetenschappers, die essays en recensies schrijven in kranten. En dat terwijl er zo veel onderzoek wordt gedaan waarvan de uitkomst ook buiten de academische wereld relevant is. Wat me trouwens ook opviel: er zijn erg weinig filosofen in de bloemlezing opgenomen, op Menno ter Braak, Cornelis Verhoeven en nog enke-

len na – terwijl het essay toch van oorsprong een filosofische vorm is. Blijkbaar schrijven Nederlandse filosofen vaak te academisch.’

Michiel Leezenberg, docent wetenschapsfilosofie, begrijpt de terughoudendheid van de filosofen wel een beetje. ‘De oorzaak is grof gezegd tweeledig. Aan de ene kant is er vaak al zo veel druk om te publiceren binnen het eigen vakgebied, dat filosofen, of eigenlijk alle wetenschappers, nauwelijks tijd hebben om ook voor een breder medium te schrijven. Daarnaast hebben de Nederlandse filosofen traditioneel gezien vaak een exegetische insteek gehad; in hun onderzoek ging het lange tijd voornamelijk over filosofische teksten, niet zozeer over de actualiteit.’

In het universitair onderwijs mag volgens Leezenberg meer aandacht komen voor het contact met de buitenwereld: ‘De universiteit zit in een isolement, dat kan toch niet de bedoeling zijn?

De wetenschap moet niet alleen tegen zichzelf praten, maar heeft ook een maatschappelijke functie. Op dit moment zie je dat de standpunten in de kranten soms wel veertig jaar achterlopen op de wetenschap; journalisten krijgen ook geen contact met de wetenschap. Ik probeer daar op mijn manier verandering in te brengen, maar ik zou het zeker toejuichen wanneer er binnen de academische wereld meer ruimte wordt geboden voor die vertaalslag.’

Een van de Nederlandse wetenschappers die ook regelmatig essays publiceert is KNAW-directeur en mathematisch fysicus Robbert Dijkgraaf. ‘Bij mij is de drijfveer voor een essay, boekbespreking of column in eerste instantie toch de wens mijn enthousiasme, verbazing of verontwaardiging te delen. Het is een voortzetting van mijn onderzoek, of op z’n minst academisch denken, met literaire middelen, zoals Von Clausewitz [Pruisische generaal en militair theoreticus – JdW] oorlog de voorzetting van politiek met andere middelen noemde.’ Ook volgens Dijkgraaf mag er best wat meer aandacht komen voor het schrijven op de universiteit. ‘Zowel het specialistische schrijven als publiceren voor een breed publiek krijgt tijdens de meeste studies maar weinig aandacht, zeker bij de bètavakken. Dat is jammer omdat veel wetenschappers prachtige verhalen te vertellen hebben.’ l De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 200 essays. Samenstelling: Joost Zwagerman. Prometheus, 1517 pagina’s, 39,95.

Folia 10 | 21

annonces CULTUUR Conversatiepartner Nederlands/Frans gezocht. Wil jij Nederlands leren? Ik wil graag Frans leren spreken (spreek het een beetje) en zoek daarom een conversatiepartner, liefst native speaker, om af en toe mee af te spreken en zodoende elkaars taal te oefenen. Lijkt het je wat, neem dan contact op! T: 06 5121 4696.

Quaker Meeting - Leden van het Religieus Genootschap der Vrienden - Quakers - komen elke zondag een uur in stilte samen. U bent van harte welkom: Vossiusstraat 20, aanvang 10.30 uur. www.quakers.nu; tel. 020 612 5703.

Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam Geïnteresseerd in Amsterdams nieuws? Altijd al radioprogramma’s willen maken over politiek, muziek, cultuur of sport? Wordt dan vrijwilliger bij Amsterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl SLAA: War Poets. Met o.a.:Hans Boland, Geert Beulens en Wim Brands. Dinsdag 11 november 20.00 uur in De Balie. Zie www.slaa.nl

STUDENTEN EN STUDIE Gestopt met je studie? Onder begeleiding op zoek naar een andere studie? www.herorientatietraject.nl

Colofon

promoties Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

Heb jij psychische problemen en komt je studie in het gedrang? Of zou je graag met een andere student meer activiteiten ondernemen? Meld je dan aan voor een studiemaatje bij de Amsterdamse Vriendendiensten! Zie www. vriendendiensten.nl of bel: 020 683 9260.

MEDEZEGGENSCHAP Duwoners zoekt bestuursleden - Huurdersbelangenvereniging Duwoners zoekt nieuwe bestuursleden. Huur je bij Duwo en wil je meer inhoud geven aan je studententijd? Mail dan naar info@ duwoners.nl of kijk op www. duwoners.nl

SPORT Kundalini-yogalessen in het centrum van A’dam, elke woensdagavond: kaurdharamdarshan@gmail.com

STUDENTEN­ PASTORAAT vE90 Elke tweede maandag van de maand kun je vanaf 20.00 uur in vE90 de sfeer van Taizé proeven. Zie: www.ve90.nl Op donderdag 13 november om 19.30 uur is er weer Cinecafé in vE90. We bekijken de film ‘The Edukators’. Zie: www.ve90.nl Conference for international students about human rights and religion on Saturday 29th November. More information: www.iscnetherlands.nl

STUDENTEN SPORT­ CENTRUM USC Sport-voor-Nop week Kom deze week (t/m 7 november) gratis sporten bij het USC. Iedereen is welkom, studenten en niet-studenten en ook als je nog geen lid bent van het USC. Check

vrachttaxi.nl

Start nieuwe cursussen - Yoga - Vanaf 9 november starten de nieuwe cursussen.

Kies uit Bharata yoga, Traditionele yoga of Ashtanga yoga. Ckeck www.usc.uva.nl voor meer info.

- Gewichtheffen voor dames - 1e les dinsdag 11 november van 20.00-21.00 uur. Check www.usc.uva.nl voor meer info en schrijf je in!

‘Sharing an office with Eichmann’ - A public lecture by Justice Gabriel Bach. Op donderdag 13 november geeft Gabriel Bach, een van de aanklagers van nazi-kopstuk Adolf Eichmann die in 1961 in Jeruzalem terechtstond, een verslag van zijn unieke ervaringen tijdens het proces van de eeuw. Gastheer: Frits Barend. Voertaal: Engels.

Toegang gratis - registratie via m.van.kessel@niod. knaw.nl. Tijd: vanaf 19.30 uur. Locatie: Zuilenzaal, Felix Meritis (Keizersgracht 324).

Zie www.chgs.nl

USC-mailservice Blijf op de hoogte van ontwikkelingen en activiteiten op het USC. Meld je aan op www.usc.uva.nl en klik op algemeen / USC-mailservice

STUDENTENZAKEN (UvA) Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken - Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

VERDIENEN St. Varkens in nood zoekt bezorgers in bezit van OV en hart voor dieren voor bezorging van een huis-aan-huismailing in Noord-Holland en regio Utrecht. Beloning €8 per uur. Interesse? catherine@varkensinnood.nl Het Sinai Centrum, een kleinschalige GGZ-instelling in Amstelveen voor Joodse en getraumatiseerde mensen, zoekt: oproepkracht (M/V) voor data-entry. Voor meer info bel mw. Schouten of dhr.

Blokland 020 545 7200.

WONEN

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980 redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nl Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne Rose Haverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.

Medewerkers: Jaron Beekes, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf, Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.

Havana redactie: Annemarie Vissers, Tomoko Claringbould, Wouter de Haan, Tim van den Berg, Wim de Jong Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Paul Krediet, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Rogier Wind.

Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 0235717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: E 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

22 | Folia 10

www.usc.uva.nl voor het programma.

Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: €35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.

DIVERSEN

Feminisme in de 21ste eeuw?

Lezingen en debat over gender en vrouwenstrijd: Neoliberalisme, racisme en religie, seks en beeldcultuur. Lombokstraat 40 Amsterdam, 21 en 22 nov. Opgeven zie www. grenzeloos.org Vakantiewoning op Gran Canaria te huur: zon, rust, zwemmen, zee. Prachtige, natuurlijke wandelomgeving in een berglandschap.

Kijk op www.casarosiana.nl / 053- 435 4888.

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Nadere informatie tel.

020-566 3090, spermabank@ amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl Televisieopnamen programma over de oerknal - Op vrijdag 28 november wordt in Hilversum een programma van Teleac over de oerknal opgenomen. Cabaretier Jan Jaap van der Wal legt topwetenschapper Robbert Dijkgraaf het vuur na aan de schenen over dit intrigerende onderwerp. U kunt de opname bijwonen van 11.3015.00 uur. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden op: bovenkamer@teleacnot.nl m.v.v. van (e-mail)adres, telefoonnummer, geslacht en leeftijd. U krijgt antwoord en nadere informatie van Teleac.

ingezonden mededelingen

DINSDAG 11/11

10.00 uur: Muhammad Riaz - Wiskunde Improved and Robust Monitoring in Statistical Process Control.

Promotor: Prof.dr. R.J.M.M. Does. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Begüm Özden Firat - Literatuurwetenschap Disorienting Encounters. Re-reading Seventeenth and Eighteenth Century Ottoman Miniature Paintings.

Promotor: Mw. prof.dr. M.G. Bal. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Charlotte Vignau - Muziekwetenschap Promotor: Prof.dr. R. de Groot. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 12/11

10.00 uur: Tine Wilde - Wijsbegeerte Remodel[l]ing reality. Wittgenstein’s übersichtliche Darstellung & the phenomenon of Installation in visual art.

Promotor: Prof.dr. M.J.B. Stokhof. (Aula) 12.00 uur: Marjolein Kok - Geneeskunde External Cephalic Version.

Promotor: Prof.dr. J.A.M. van der Post en prof.dr. B.W.J. Mol. (Aula) 14.00 uur: Max Haring - Biologie Paramutation and Chromatin Dynamics in Maize.

Promotor: Prof.dr. R. van Driel. (Aula)

DONDERDAG 13/11

10.00 uur: Elwira Skopska - Literatuurwetenschap Witold Gombrowicz. face à l’Autre, le moi, la transcendance.

Promotor: Mw. prof.dr. M.P. Bal. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Pauline Oosterhoff - Antropologie “Pressure to Bear”: Gender, Fertility and Prevention of Mother to Child Transmission of HIV in Vietnam.

Promotor: Mw. prof.dr. A.P. Hardon. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Merijn Schuurmans - Biologie The Effect of Altered Expression of Transciptional Regulators of Catabolism on the Transcription Profile and Physiology of Saccharomyces Cerevisiae.

Promotor: Prof.dr. K.J. Hellingwerf. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 14/11

14.00 uur: Gitara Edward - Geneeskunde Improving the Preoperative Assessment Clinic.

Promotoren: Prof.dr. M.W. Hollmann en mw. prof.dr. J.C.J.M. de Haes. (Agnietenkapel)

ORATIES/AFSCHEIDSCOLLEGES DONDERDAG 13/11

14.30 uur: Oratie mw. prof.dr. A.G.A. van Grevenstein, hoogleraar Praktijk van conservering en restauratie De praktijk van de restauratie, stand van zaken in een nieuwe discipline. (Aula)

VRIJDAG 14/11

14.30 uur: Oratie prof. dr. J.S. Kortmann, bijzonder hoogleraar Bijzondere aspecten van het privaatrecht The Tort Law Industry. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Zie www.uva.nl/agenda

Centje bijverdienen op een leuke plek?

Respondenten nodig voor sociaalwetenschappelijk onderzoek ?

(poolhal / club)

Representatieve online-panels

zoekt vrolijke hardwerkers voor in de garderobe, in de keuken, als runner en als topbarman ... info enzo via Martien via mailclub8@gmail.com

www.online-onderzoek.nl Flycatcher Internet Research Maastricht 043-3262992

folia-club8 081028.indd 1

31-10-2008 09:17:03 folia-flycatcher 081010.indd 1

31-10-2008 09:18:17

roem

Strategie Door Dirk Wolthekker

Begin jaren tachtig. Liesbeth van Tongeren studeert rechten aan de UvA en woont in een kraakpand. Haar verhalen over de kraakactiviteiten worden met belangstelling aangehoord door docenten van de in haar ogen ‘conservatieve’ rechtenfaculteit. ‘Tijdens college vroegen docenten mij uit te leggen wat zich de vorige avond in de stad had afgespeeld.’ Veel docenten konden zich niet vinden in de kraakactiviteiten waaraan veel studenten meededen en soms denkt ze dat dit van invloed is geweest op haar studieresultaten. ‘We hadden vaak mondelinge tentamens; daarvoor kreeg ik van een invaldocent een keer een acht. Toen mijn eigen docent daar nadien van hoorde kon hij zijn oren niet geloven en maakte er prompt een zes van. Medestudenten adviseerden me “te procederen tot die professor erbij neervalt”, maar dat heb ik niet gedaan. Dat kostte te veel energie, een voldoende had ik toch al en cum laude afstuderen zou niet meer lukken. Je moet kiezen welk gevecht je in het leven aangaat, want als een overwinning een pyrrusoverwinning blijkt, dan heb je er niets aan.’

Strategisch vechten, dat is wat Greenpeace-directeur Liesbeth van Tongeren (1958) haar hele leven heeft gedaan. ‘Mijn moeder was betrokken bij de kerk en via haar rolde ik al op jonge leeftijd in het vrijwilligerswerk voor de onderkant van de samenleving. Het gevecht voor rechtvaardigheid heeft eigenlijk ook aan de basis gestaan van mijn keuze om rechten te gaan studeren. Ik had in Almelo op het christelijk lyceum gezeten en toentertijd kon je dan gemakkelijker op de christelijke VU worden geplaatst dan op de UvA. Aan de VU was ik een vlijtig meisje, ik ging altijd naar de colleges, lette goed op, maakte mijn huiswerk en was lid van het meidendispuut Artemis van het VU-corps L.A.N.X. Dat was een beginnetje om een sociaal leven op te bouwen in Amsterdam.

Na mijn kandidaats aan de VU heb ik mijn studie aan de UvA voortgezet. Ik wilde me specialiseren in internationaal recht en dat kon niet aan de VU. Nederlands recht was me uiteindelijk toch te voorspelbaar; tijdens je studie weet je eigenlijk al waar je terecht komt. Bij interna-

foto: Roy Beusker

Ze studeerde rechten en is gefascineerd door het mismanagement van de zee: Greenpeace-directeur Liesbeth van Tongeren.

Liesbeth van Tongeren

tionaal recht ligt de wereld als het ware aan je voeten.

Ik ben na mijn afstuderen naar Australië gegaan, waar ik uiteindelijk zes jaar ben gebleven. Ik ben er directeur geweest van instellingen voor de opvang van daklozen, van vluchtelingen en van mishandelde vrouwen.

Ook was ik oprichter en directeur van een centrum voor vreedzame conflictbemiddeling. Wat me in Australië opviel is dat ik met mijn UvA-opleiding zo veel respect genoot. In Nederland heeft een rechtenopleiding vaak niet zo’n hoge status, maar als je in Australië zegt dat je rechten of medicijnen hebt gestudeerd aan een oude, Europese universiteit, heb je veel aanzien.

Rechtvaardigheid is de leidraad voor een organisatie als Greenpeace. Op de lange termijn gaat het in de wereld om een eerlijker en rechtvaardiger verdeling van natuurlijke hulpbronnen. Mijn werk is een poging om de wereld een ietsje beter achter te laten aan toekomstige generaties. Dat probeer ik binnen de organisatie zelf ook te bewerkstelligen: een goede verdeling tussen mannen

en vrouwen, gespreid over alle leeftijdsgroepen, hoogopgeleid en minder hoog opgeleid. Dat is niet alleen rechtvaardig, maar ook voor de organisatie beter. Bedrijven die het op de beurs het best doen hebben meestal een gemengd leiderschap van mannen én vrouwen.

Universitaire Bildung vind ik heel belangrijk en daarom snap ik ook niet dat bijvoorbeeld kleine (talen)studies zo vaak onder druk staan of verdwijnen. Dat zou niet moeten mogen. Zelf ben ik een doener en niet iemand die van een afstandje over allerlei zaken wil filosoferen. Aan de universiteit werken zou daarom niets voor mij zijn.

Wat mij wel leuk lijkt is mij eens heel lang en diep op één onderwerp concentreren. Op mijn eindscriptie over zeerecht zou ik nog wel eens dieper willen ingaan. Een interessant onderwerp, want het gaat over een gebied dat van niemand is. Toch heeft iedereen voordeel bij goed management: de visser heeft volle netten en de natuur wordt behouden voor volgende generaties. Het huidige mismanagement van de zee fascineert me zeer.’ l

Folia 10 | 23

foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Woordzoeker

Sorbonissimo Hoe zou de ideale kantine van een universiteit eruit moeten zien? Lekkere zitjes waar je naast je eten ook nog je laptop kwijt kan, niet alleen tafeltjes maar ook banken en zitkussens, tientallen actuele kranten en tijdschriften, wanden geverfd in bamboegroen, mediterraans blauw en Saharageel. Rustgevende muziek, liefst ook nog een fontein, om het geroezemoes te dempen. Veel, heel veel stopcontacten.

En wat eten we daar? Fruit en groenten om te beginnen, want het is bijna zeker dat studenten (en docenten!) niet aan hun aanbevolen portie van twee stuks fruit en 200 gram groente per dag komen. Grote schalen met veel versgewassen fruit en aantrekkelijke groentes: worteltjes, kerstomaatjes, broccolistronkjes enz. Alles in knabbelmodel en vingervoedselmaat, want studenten hebben minstens één hand nodig voor laptop en mobieltje en mp3speler/iPod. Dezelfde hanteerbaarheid geldt voor de sandwiches waar niets uit mag vallen, de soep in drinkbekers, de niet-lekkende vlees- en visballetjes en de hapklare aardappelkroketjes en rijstrolletjes. Vergeet het bestek en de borden, geef iedereen een klein, diep blad met verschillende vakken waarop een beker of flesje klemgezet kan worden.

Snacken of ‘grazen’: dat is de eetgewoonte die hand over hand toeneemt in een onrustige stedelijke omgeving als de onze. Voortdurend eten terwijl je ondertussen iets anders doet. We kunnen het betreuren dat de meeste studenten het te druk hebben om samen te koken en te eten, maar zo is het. Liever een kantine die het snackgedrag ondersteunt met gezonde, kleine porties en verstandige ingrediënten, dan een run op de fastfoodketens.

Een universiteitskantine is haar naam niet waardig als keuzes niet worden gestimuleerd op basis van objectieve informatie. Wat eten we precies? Dat is een vraag waar geen kantine onderuit kan. Geen fantasienamen maar inhoud! Geen ‘najaarssoep’ maar ingrediënten en waar ze vandaan komen. De ideale kantine heeft bij ieder product een informatiebordje met de inhoud aan calorieën, eiwitten, vetten en suikers. Zijn het tomaten uit Spanje, uit Marokko of uit Nederland? Wie weet staat er dan ooit ook nog een computer naast de kassa waarmee je op kan zoeken hoe duurzaam je komkommersandwiches, rode bietensoep en kiwitaart geproduceerd zijn en in hoeverre er sprake is van eerlijke handel.

En als er dan tussen die zitjes, laptops, schalen en informatie nog een plekje op de vensterbank is voor de kantinepoes, model roodgestreepte theemuts, dan is de universiteitskantine perfect. Eet smakelijk! Sorbonissimo!

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

De gegeven woorden zijn -in alle richtingen- in het diagram verborgen. Sommige letters zijn meer dan één keer gebruikt. De resterende letters vormen de oplossing van deze puzzel.

Bewindsman, Burger, Conjunctuur, Grondpolitiek, Grondrechten, Ideologie, Interruptie, Kiezerspas, Mandaat, Medezeggenschap, Ministerraad, Oppositie, Overheid, Parlement, Partij, Pressiegroep, Prinsjesdag, Reces, Regeerakkoord, Staatscourant, Vakcentrale, Zetel.

Helemaal ingevuld? Stuur de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 11 november op naar Folia, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl