Folia 11#1.indd

Piet Vroon

weekgast

Harm Edens De afdeling

Krijgt lof van de rector

Karel van der Toorn

Dit was zijn studie

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 14-11-2008

Nummer 11

inspiratie uit india

Imes

DM MNUDLADQ "LRSDQC@L 3"*

Studenten 50% korting

0MSCDJ INTV LNFDKHIJGDCDM AHI CD NUDQGDHC

Neem een abonnement

7NNQ LDDQ HMENQL@SHD DM FQ@SHR DMSQDD F@ ID M@@Q

â– Surf naar volkskrant.nl/studenten

VVV B@QQHDQDADTQRNUDQGDHC MK Contentpartners:

(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

Mediapartners:

volkskrant.nl/studenten De Carrièrebeurs Overheid is een activiteit van,

een onderdeel van de

! #*! ! # % # # % !#% % $% $ $" #!"' ( % %$ ""

! #$% & ' # &( % ! #( $ *!# ! % & !" $! #*! ! #$% & % $% # $ # !" # % ' #$ % ! #*! # * # %& %$ "" % ,$ $ #% % % ! ' ! #*! $ % ! % ( % % ( !" *! * #

Beleidsonderzoeker (m/v) $ % $%& # ! "#! !' # #' # % % ' #$ ! #*! $ % ! % ! ! ! $

)% $ $% # % ( % % % ' % ( # ! & % " # ' % ! + %$ & % % *! , % ' # ! % ! '! # $& % % ! &$ $ & % % ( # # # ""!#% ! !' #%& "# $ % % $ $ ! #*! # !" %$ '!!# !& ! $ ' "# %% !# ( # $ # & % $ %!!# $% % % #% ' $% # * $"# ( & % " $$ "# # $ & # # $'!!#( # ! % % # ' % & %!% %( ( % ' #$ ' * ' #% % $%&# # ! * " #$! $ # # # !" # !# % !' # & % ! $ &# & # ' %&# $ ' !" ((( # !"

Naamloos-8 1

09-10-2008 13:34:35

MASTERWEEK

VOORLICHTING BETAMASTERS

VR 28 NOVEMBER van 17.00 tot 20.00 uur. Meld je nu aan: www.uva.nl/masterweek

folia 081114.indd 1

07-11-2008 09:37:34

37:34

inhoud Relatieperikelen

Leermeester Rector Dymph van den Boom koestert dierbare herinneringen aan de man die haar liefde voor wetenschappelijk onderzoek aanwakkerde: hoogleraar en auteur Piet Vroon. Ook geeft ze haar ‘recept’ voor de ideale leraar, en bespreekt ze het nut van een verkiezing voor de beste docent blz.10

1JFU 7SPPO

8FFLHBTU

)BSN &EFOT %F BGEFMJOH

Krijgt lof van de rector

Karel van der Toorn

Dit was zijn studie

Imes

Hysterici

nieuws

Weer boosheid over de canon .......................... blz. 4

Slaap, spintje slaap

8FFLCMBE WPPS EF 6OJWFSTJUFJU WBO "NTUFSEBN +BBSHBOH

/VNNFS

Roofmijt maakt slaperig...................................blz.5

Sloop, pandje sloop Crea 2: monument of niet? .............................. blz. 5 *OTQJSBUJF VJU *OEJB

In de ban van India Festival vol fascinerende cultuur .....................blz. 14

Kosmopoliet

Coverfoto: Tom Binnendijk

Discussieren met Ian Buruma .........................blz. 15

Werkbezoek Weekgast Karel van der Toorn eet met stokjes ....blz. 19

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Scriptie 8-9, Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, De Afdeling 20, Annonces/Promoties/ Colofon 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/ Spekkie Big 24

Prijsvraag Pieter Derks studeert geschiedenis en is cabaretier. Volgende week gaat zijn nieuwe show Waan in première en voor de voorstelling van dinsdag 18 november in de Kleine Komedie hebben we twee keer twee kaartjes. Zie www. folia.nl/prijsvraag voor meer informatie.

September 2003 was een gedenkwaardige maand in de geschiedenis van de UvA. Op dat moment werd een handtekening gezet onder de plannen om intensief te gaan samenwerken met de Hogeschool van Amsterdam. Kunt u het zich voorstellen: een van de oudste, bekendste en meest vermaarde universiteiten van het land die toen al meer dan 370 jaar bestond, die ging semi-fuseren met een hbo-instelling die nog geen tien jaar bezig was en toentertijd diep in een fraudekwestie was verstrengeld? Het academische onderwijs zou worden verkwanseld en door het samengaan met de HvA werd de UvA gedegradeerd tot een veredelde LOI-instelling, luidde de repliek van tegenstanders. En die waren er in groten getale. Van meet af aan heb ik de samenwerking met grote interesse gevolgd, omdat ik zowel bij de UvA als bij de HvA heb gestudeerd en gewerkt. Vijf jaar nadat de bestuurlijke fusie een feit werd, is er slechts ĂŠĂŠn conclusie mogelijk: het gaat slecht met de samenwerking. Bijzonder slecht zelfs. Waar ligt dat aan?

Als je een relatie met een andere partij aangaat – een partner, een baas of desnoods een hogeschool – dan moet er vertrouwen zijn en moeten beide partijen ook profijt hebben van het samengaan.

Op alle niveaus is er tussen UvA en HvA groot wantrouwen, en het conflict een aantal weken terug in het Maagdenhuis tussen het CvB enerzijds en de algemeen directeur anderzijds is alleszeggend. Ook het feit dat het informatiseringcentrum gedwongen met de HvA in een gebouw zit, maar voor de rest helemaal niets met de hogeschool samendoet, is tekenend. Ik ben nog steeds een voorstander van de samenwerking en het is helemaal niet erg dat er af en toe flink met deuren wordt geslagen. EĂŠn groep moet echter – zo is vijf jaar geleden vastgelegd – voordeel van de fusie hebben, en dat zijn de studenten. Tot op heden is het niet makkelijker om door te stromen van HvA naar UvA en fungeert de HvA slecht als vangnet voor de UvA, precies de reden waarom ooit de samenwerking is gestart. De slogan ‘De juiste student op de juiste plek’ is een aanfluiting. Als de student bij deze samenwerking dan wel fusie geen voordeel heeft, dan moet het voorbeeld van de VU en hogeschool Windesheim worden gevolgd: die zijn na drie jaar samenwerken onlangs uit elkaar gegaan.

De slogan ‘De juiste student op de juiste plek’ is een aanuiting

Jim Jansen jfj@folia.uva.nl

Folia 11 | 3

kort

nieuws

Verplicht stellen canon ‘ongehoord’

Mecanoo

>Groep historici schrijft boze brief aan Tweede Kamer. >Canon past ‘niet of uiterst moeizaam’ in structuur geschiedenisonderwijs.

De vijftig items van de historische ‘Canon van Nederland’, officieel een culturele canon ‘met een sterk historische component’, mogen niet verplicht worden opgenomen in het Nederlandse geschiedenisonderwijs.

Dit schrijft een groep prominente historici in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Een zo gedetailleerde inmenging van de overheid in de vrijheid van scholen om zelf hun curricula samen te stellen, is in Nederland nog niet eerder vertoond,’ zeggen de kwade historici.

De Kamer moet binnenkort stemmen over een regeringsvoorstel om de canon op te nemen in de kerndoelen van het basisonderwijs en van de onderbouw van het voortgezet onderwijs. De 23 historici die de brief hebben ondertekend, waaronder UvAhoogleraren Nederlandse geschiedenis Piet de Rooij en James Kennedy, zijn niet tegen de canon op zich, maar zien geen, in hun ogen overtuigend, argument waarom de vijftig items, waaronder Spinoza, Annie M.G. Schmidt en Eise Eisinga, verplicht zouden moeten worden opgenomen in het geschiedeniscurriculum.

Door de items verplicht op te nemen wordt volgens de critici de suggestie gewekt ‘dat de vijftig items een canon van de geschiedenis

zouden vormen’, wat bij een culturele canon uiteraard niet per se het geval hoeft te zijn.

Het verplicht opnemen van de vijftig items zou volgens de historici bovendien leiden tot ‘overladen geschiedenisprogramma’s’.

Een goed argument om de vijftig items verplicht te stellen zou volgens de historici kunnen zijn dat de canon ‘een zodanig sterk didactisch concept’ is, dat verplichte invoering een aanzienlijke kwaliteitsimpuls in het geschiedenisonderwijs zou zijn. ‘Maar daarvoor bestaat geen enkel empirisch onderbouwd bewijs’. De historici wijzen er verder op dat het verplicht opnemen van de vijftig

Architectenbureau Mecanoo uit Delft kan de potloden uit de kast halen. Het befaamde architectenbureau onder leiding van Francine Houben is uitverkoren om het onderwijsgebouw van het Amsterdam University College (AUC) te ontwerpen. Het AUC is een nieuwe driejarige bachelor­opleiding van de UvA en de VU die in september 2009 van start gaat en plaats biedt aan negenhonderd geselecteerde studenten, die een opleiding zullen volgen in de liberal arts of de bètasfeer.

Het gebouw van het AUC zal verrijzen in het Science Park in de Watergraafsmeer.

Daar wordt momenteel ook de nieuwe bètafaculteit van de UvA gebouwd. Het onderwijsgebouw van het AUC zal een grootte hebben van zesduizend vierkante meter en in 2012 in gebruik worden genomen. Tot 2012 zullen de studenten van het AUC college krijgen in een pand aan de Plantage Muidergracht. (DW)

items ‘niet of uiterst moeizaam past’ in de nog maar net ingevoerde verplichte structuur van het geschiedenisonderwijs, gebaseerd op tien tijdvakken.

Overigens zijn de eerste critici van de critici ook al opgestaan. De stichting entoen. nu weerspreekt de kritiek van de historici.

‘Jammer toch dat een concept dat tot zoveel aanstekelijk enthousiasme voor geschiedenis heeft geleid, juist weer door een groep historici op de korrel genomen wordt,’ aldus de stichting, die is voortgekomen uit de canoncommissie. De Tweede Kamer heeft de stemming nog niet geagendeerd. (DW)

Innovatief Onder de naam Amsterdam Academic Centre for Service Innovation (AMSI) starten de UvA en de VU een universitair centrum voor diensteninnovatie. Volgens de UvA kenmerkt de ‘diensteneconomie’ zich ‘door een groot innovatief vermogen’ en is er in een dergelijke economie ‘een toenemende behoefte aan managers die kennis hebben van zowel bedrijfskunde als informatietechnologie, en die de toepassing daarvan kunnen omzetten in succesvolle innovaties’. In 2009 zullen de eerste cursussen van start gaan.

Het bijzondere van de opleidingen die zullen worden aangeboden zit hem volgens de UvA ‘in de samenhang met de bedrijfspraktijk en het praktijkgerichte onderzoek op het terrein van diensteninnovatie.’ Het initiatief wordt door een aantal grote bedrijven gesteund, waaronder IBM Benelux, Rabobank en KLM. ‘Onderzoek en opleidingen op het gebied van innovatiemanagement zijn de afgelopen jaren te veel gericht geweest op de innovatie van producten,’ zegt KLM-baas Peter Hartman. ‘KLM heeft als servicebedrijf bij uitstek juist behoefte aan kennis over de innovatie van diensten.’ (DW)

Wakker in een andere wereld Het verkiezingsfeest op 4 november bleek een geslaagd alternatief voor het feest in de Melkweg, getuige de overweldigende belangstelling. Het programma met debat, comedy en muziek trok ruim 450 bezoekers. Eva Reijman, programmeur bij Crea: ‘De hele avond probeerden mensen binnen te komen met nepkaarten en smoesjes, terwijl we een paar dagen eerder al vijftig extra kaarten in de voorverkoop hadden gedaan. Om één uur ’s nachts hadden we al aan zeven fraudeurs de toegang ontzegd.’

Hoofdprogramma van de avond was het debat met onder meer hoogleraar Nederlandse geschiedenis James Kennedy, geboren en getogen in Iowa. Hij zei op Obama te hebben gestemd en was niet de enige. ‘Eigenlijk is het jammer dat iedereen hier zo pro-Obama is, dat vlakt het debat enorm af en zorgt ervoor dat de standpunten van beide kandidaten ondergesneeuwd raken,’ zei student Amerikanistiek Joris Belgers. Bij iedere staat die Obama incasseerde klonk gejuich en applaus, maar bij winst voor McCain bleef het angstvallig stil.

Ook op andere UvA-locaties werden de ver-

4 | Folia 11

foto: Edwin Spaink

>Verkiezingsfeest in Crea trok ruim 450 bezoekers. >Verkiezing Obama ‘definitief einde van het Republikeinse tijdperk’.

Studenten wachten in Crea gespannen op de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen

kiezingen gevolgd. In Kriterion waren de honours-studenten van de UvA en de VU bijeen. ‘Het was een onvergetelijke avond,’ zei Ron Holzhacker, debatleider van de avond en aanstaand baas van de afdeling Social Sciences van het Amsterdam University College. Ook hij stak zijn mening over de uitslag niet onder stoelen of banken.

‘Geweldig.’ Met keuze voor Obama denkt

Holzhacker dat er ‘een definitief einde’ is gekomen aan het Republikeinse tijdperk, dat werd ingeluid door Ronald Reagan en George Bush senior en – na het Clintonintermezzo – werd voortgezet door Bush jr.

Ook in Kriterion louter Obama-adepten: de nieuwe president van Amerika verzamelde in een schaduwverkiezingen vrijwel alle stemmen. (Tim Verlaan/JJ)

Kennisportal Voorzitter Loek Hermans van MKB Nederland, de belangenvereniging van de kleine en middelgrote bedrijven, lanceerde afgelopen week tijdens het Amsterdamse Zakenfestival de website kennispoortamsterdam.nl waarin de vier instellingen voor hoger onderwijs in Amsterdam participeren. De portal moet de kennis van hogescholen en universiteiten toegankelijk maken voor het midden- en kleinbedrijf en andere belangstellenden. Die kunnen nu op een eenvoudige manier een vraag stellen over onderzoek of bijvoorbeeld hulp krijgen bij het maken van business- en marketingplannen. (DW)

doctor

nieuws

Crea 2 blijft misschien monument >Monumentenzorg adviseert negatief over schrappen monumentenstatus. >Dichtbouwen negentiende-eeuws ziekenhuiscomplex ‘zeer ongewenst’.

foto: Arjan Roodink

De Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten heeft in een brief aan Stadsdeel Centrum negatief geadviseerd over het schrappen van de monumentenstatus van de tweede chirurgische kliniek van het voormalige Binnengasthuis (BG), tegenwoordig bekend als Crea 2.

Ook het vroegere zusterhuis van het BG aan de Nieuwe Doelenstraat en Kloveniersburgwal moet wat monumentenzorg betreft op de Rijksmonumentenlijst blijven staan. De UvA wil op het BG-terrein een nieuwe bibliotheek geesteswetenschappen bouwen en wil daartoe het in 1897 onder leiding van architect Poggenbeek gebouwde Crea 2 en een groot deel van het zusterhuis slopen.

De Rijksdienst laat in de brief aan het stadsdeel weten dat het BG-terrein een unieke cultuurhistorische waarde vertegenwoordigt die intact zou moeten blijven. De bijzondere kwaliteit van het BG-terrein wordt volgens de dienst onder meer bepaald door het feit dat het om een negentiendeeeuws ziekenhuiscomplex gaat, een unicum ‘waaraan vele befaamde architecten hun bijdrage hebben geleverd’. Meer specifiek geldt ten aanzien van het huidige Crea 2 dat het gaat om ‘veel meer dan een bakstenen gebouw’. De dienst schrijft: ‘Architectuurhistorisch gezien gaat het om een interessant voorbeeld van een combinatie van traditie en vooruitgang; het vormt een

Charlotte Vignau (1974) promoveert bij muziekwetenschap op de moderne betekenis van de alpenhoorn.

Het al dan niet monumentale pand Crea 2

schakel tussen de negentiende-eeuwse en twintigste-eeuwse architectuur. Alleen door dit gebouw valt nog te begrijpen hoe het terrein was ingedeeld.’

Het architectenbureau Cruz & Ortiz, dat de nieuwe bibliotheek heeft ontworpen, krijgt van de dienst weliswaar complimenten omdat het bureau ‘duidelijk moeite’ heeft gedaan de bibliotheek in de bestaande historische structuur van het BG-terrein in te passen, maar voegt daaraan toe: ‘Het dichtbouwen van de bestaande open binnenruimte [van het BG-terrein, red.], zoals thans omsloten door de tweede chirurgi-

sche kliniek en het zusterhuis, is echter wel zeer ongewenst. Hierdoor ontstaat een verder verlies van de identiteit van het gebied, gevormd door de gesloten hovenstructuur.’

Alles overwegende komt de dienst tot de slotsom dat er vanuit het oogpunt van monumentenzorg ‘ernstige bezwaren’ zijn tegen het schrappen van de monumentenstatus van Crea 2 en van het zusterhuis. Een woordvoerder van Stadsdeel Centrum verwacht dat het dagelijks bestuur rond het eind van het jaar een beslissing zal nemen over de eventuele bouw van de bibliotheek.

(DW)

Spintmijt valt in slaap door roofmijt >Als spintmijten worden aangevallen, scheiden ze een geur af waardoor andere spintmijten in slaap vallen. >Dit effect zou gebruikt kunnen worden bij de biologische bestrijding van spint.

Een groep onderzoekers onder leiding van Martijn Egas van het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica heeft ontdekt dat spintmijten, die spinsel aanmaken dat bomen en planten aantast (spint), in slaap vallen wanneer ze worden geconfronteerd

met roofmijten. Dit verschijnsel, genaamd diapause, doet zich normaalgesproken alleen voor om langdurige periodes van koude, droogte of voedselschaarste te overleven.

Om te onderzoeken hoe een aanval van roofmijt zo’n slaapje opwekt, richtten de onderzoekers twee experimenteerkamers in. In de ene kamer zaten spintmijten lekker van bonenblad te eten zonder daarbij te worden gestoord door roofmijt. In de andere kamer werden ze tijdens de maaltijd aangevallen door roofmijt. Het bleek dat in de kamer

waarin de roofmijt aanwezig was de spintmijten in slaap vielen. Egas: ‘In de kamer waarin de roofmijtaanval plaatsvond bleek de kans vijftien procent hoger dat de spintmijten in slaap vielen dan in de kamer waar geen aanval plaatsvond.’ Volgens de onderzoekers kan dit effect misschien gebruikt worden bij biologische bestrijding van spint.

‘Het verspreiden van roofdiergeuren zou een significante reductie in schade aan planten kunnen bewerkstellingen, vooral wanneer toegepast tijdens de oogst,’ zegt Egas. (DW)

‘Onbezonnen vernieuwingsdrift’ >‘De financiële noden in het hoger onderwijs zijn te wijten aan de goed voor zichzelf zorgende kaste van onderwijsbestuurders.’

Dit zei geograaf Ewald Engelen, werkzaam aan het Amsterdam institute for Metropolitan and International Development Studies, op 30 oktober tijdens de presentatie van de brochure Milde meritocratie. Een onderwijsagenda voor de 21ste eeuw. Ook in Neder-

land wordt door universiteitsbestuurders geklaagd over een financieringscrisis, en wemelt het van de klachten over de gebrekkige zogenoemde ‘kleine kwaliteit’: weinig ondersteuning, achterstallig onderhoud, slecht geoutilleerde laboratoria, belabberd management en matige ict. Maar volgens Engelen zijn die problemen eerder te wijten aan sterk gestegen overheadkosten van de instellingen zelf, dan aan structurele onderfinanciering door de centrale overheid.

Engelen: ‘Bij hbo is de overhead tussen 1980

en 2000 met 83 procent gestegen, bij universiteiten met 31 procent. Dit heeft geleid tot een daling van de reële uitgaven per student van 31 procent in het hbo en 40 procent aan universiteiten. In Nederland zijn de financiële noden in het hoger onderwijs dus niet zozeer te herleiden tot een schraperige overheid als wel tot bestuurlijke waterhoofden, een goed voor zichzelf zorgende kaste van universiteitsbestuurders, megalomane onroerend goedprojecten en onbezonnen vernieuwingsdrift.’ (DW)

Waarom dit onderzoek?

‘In de literatuur wordt de term Alphorn op velerlei, elkaar tegensprekende wijzen toegepast. Ik ben nagegaan wat auteurs onder een alpenhoorn verstaan en heb getoetst of de uitgangspunten van hun karakteriseringen kloppen. Verder heb ik de alpenhoorn met alle andere houten trompetten wereldwijd vergeleken om te bepalen wat de alpenhoorn ten opzichte van deze andere instrumenten uniek maakt.

Ik heb zeg maar geprobeerd de boel een beetje “op te ruimen”.’

De alpenhoorn wordt vaak gezien als ‘oud’, maar blijkt dit niet te zijn.

‘De alpenhoorn wordt door mensen in Zwitserland en ook erbuiten gezien als het instrument van de alpenherder, die bovenop de alp vredig zijn muziekinstrument laat klinken. De huidige vorm van de alpenhoorn is echter pas rond 1875 uitgekristalliseerd, in een tijd dat het beroep ‘alpenherder’ al aan het uitsterven was. Er bestonden eerder wel al alpenhoorn-prototypes, die wellicht door alpenherders bespeeld werden.’

Ook in Japan blijkt de alpenhoorn bespeeld te worden.

‘In de jaren zeventig zijn de eerste alpenhoorns naar Japan gekomen. In 1989 is in Tokyo een alpenhoornclub opgezet, waarbij de hoorns door de leden zelf gebouwd moeten worden. Terwijl bijvoorbeeld de bouwplannen van het instrument en de meeste stukken uit Zwitserland afkomstig zijn, wordt de alpenhoorn in Japan bespeeld bij Japanse festiviteiten, in de context van een shinto-ceremonie of bij een ritueel van boeddhistische bergpriesters.

Bij de Japanse alpenhoornpraktijk zijn dus sommige aspecten uit Zwitserland overgenomen en andere aspecten door plaatselijke, Japanse aspecten vervangen.

Dit geldt ook voor de alpenhoornpraktijk in bijvoorbeeld Nederland of het Beierse Allgäu.’

Bij uw proefschrift hoort een dvd, en u benadrukt ook het belang van video en film bij etnomusicologie. Leg eens uit?

‘Het representeren van een muzikale uitvoering, wat voor veel van dit soort onderzoek het vertrekpunt is, is in geschreven tekst lastig te doen. Terwijl audiovisuele middelen zich ook voor representatie zouden lenen. Met behulp van video en film zouden in de musicologie nieuwe onderzoeksvragen behandeld kunnen worden, die de te bestuderen onderwerpen in de musicologie kunnen verbreden.’ (NB) Charlotte Dorothea Vignau, Modernity, Complex Societies and the Alphorn, promotie: 11 november.

Folia 11 | 5

in beeld

foto: Henk Thomas

Zaterdag 8 november vond de jaarlijkse AUV-dag plaats. De Amsterdamse Universiteits-Vereniging (AUV) is de algemene alumnivereniging van de UvA, opgericht in 1889. Jaarlijks organiseert de AUV een speciale dag voor haar leden met lezingen, colleges en discussies. Op de foto minister van Ontwikkelingssamenwerking en oud UvA-student politicologie Bert Koenders, net terug van de Congo-top in Kenia over de crisis in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Koenders gaf tijdens de AUV-dag een uiteenzetting van zijn ontwikkelingsbeleid. Zijn gehoor bestond uit een zaal vol alumni en experts, die na afloop van het college met de minister in debat gingen. (DW)

Rekenonderwijs ‘opnieuw uitrekenen’ >In plaats van optellen, aftrekken en vermenigvuldigen op een kladje papier, moeten kinderen tegenwoordig ‘realistisch rekenen’. >‘Naast onderwijsvernieuwingen hebben ook kassa’s, computers en de tomtom ervoor gezorgd dat de rekenvaardigheid is gedaald.’

Volgens economiehoogleraar Henriëtte Maassen van den Brink, sinds kort ook hoogleraar evidence based education in Maastricht, is het zogenoemde ‘realistisch rekenen’ de grote, maar niet de enige, boosdoener van de dalende rekenvaardigheid van scholieren en studenten.

Tot voor kort werden vooral pabo-studenten beschouwd als domoren die niet kunnen rekenen, maar vorige week kwam naar buiten dat universitaire studenten, en met name die in de geneeskunde, net zulke sufferds zijn, want ook zij zouden van rekenen geen kaas gegeten hebben: veertig procent van alle medische fouten zouden het gevolg zijn van rekenfouten. Minister Plasterk van OCW erkent het rekenprobleem en trekt de komende jaren 115 miljoen euro uit om het taal- en rekenniveau te verhogen.

‘Vroeger leerde je optellen, aftrekken en vermenigvuldigen door de getallen onder elkaar op een blaadje te zetten. Delen leerde je door staartdelingen te maken,’ zegt Maassen van den Brink. ‘Maar de ideologen van het realistische rekenen vinden dit te abstract. Kinderen moeten het verhaal achter de berekening snappen en daarom wordt hun geleerd te schatten: de staartdeling wordt vervangen door de zogenoemde

foto: Henk Thomas

De introductieweken van de UvA en de VU zullen in 2009 hoogstwaarschijnlijk gelijktijdig worden gehouden, namelijk in de derde week van augustus. De Amsterdamse Kamer van Verenigingen (AKvV), waar een groot aantal studentenverenigingen bij zijn aangesloten, voorziet problemen.

Omdat het collegejaar van de UvA volgend jaar een week eerder begint dan gebruikelijk, namelijk al in de vierde week van augustus, moet de Intreeweek ook een week naar voren geschoven worden. Maar in de derde week van augustus houdt de VU traditiegetrouw haar introductie, de zogenoemde Idee Week. Volgens de AKvV zou de VU er goed aan doen haar introductie ook een week te vervroegen, maar aan de De Boelelaan heeft men daar geen zin in, omdat dit het aantal deelnemers aan de introductietijd niet ten goede zou komen. De AKvV deelt die zorg niet, zegt Karen Koe-

Dalen en dalen Zaterdag 8 november heeft de Volkskrant de nummers 150 tot en met 200 gepubliceerd van de jaarlijkse top 200 van machtig en invloedrijk Nederland. Collegevoorzitter Karel van der Toorn is beland op de 166ste plaats, vijf plaatsen lager dan vorig jaar.

De andere twee leden van het College van Bestuur, Paul Doop en Dymph van den Boom, zijn nog niet gesignaleerd op de lijst, maar dat kan nog komen. Oud-rector magnificus Paul van der Heijden staat er wel op, maar of hij daar blij mee moet zijn is de vraag. Van der Heijden, tegenwoordig rector magnificus en bestuursvoorzitter van de Universiteit Leiden, is in een jaar tijd gekelderd van de 45ste naar de 180ste plaats. De komende weken worden wekelijks vijftig namen prijsgegeven van mensen met macht en invloed. Wie de machtigste en invloedrijkste persoon van Nederland is wordt op 29 november bekendgemaakt. (DW)

Jaron Beekes “hapmethode”, waarbij wordt geschat hoeveel keer een getal in een groter getal past.

Sommen worden verpakt in een realistisch verhaal. Maassen van den Brink vraagt zich af of dit nu werkelijk de goede methode is om een vaardigheid als rekenen te leren. ‘Al denk ik dat de daling van de rekenvaardigheid ook komt omdat kassa’s, computers en de tomtom voor ons rekenen.’

Twee weken geleden schreef een groep vooraanstaande onderwijswetenschappers

een opiniestuk in NRC Handelsblad, waarin ze het opnamen voor realistisch rekenen.

‘Het merkwaardige van dat artikel was,’ zegt Maassen van den Brink, ‘dat de voorstanders nergens in het artikel duidelijk wisten te maken dat het realistisch rekenen tot betere rekenvaardigheid leidt dan de klassieke rekenmethode. Er zou eens onderzocht moeten worden welke rekenmethode het meest effectief is. We moeten het rekenonderwijs opnieuw uitrekenen.’ (DW)

Vrees voor gelijktijdige introductie >Studentenverenigingen niet blij met gelijktijdige introductieweek UvA/VU in 2009. >‘Op deze manier wordt het voor de verenigingen onmogelijk om zich goed te presenteren aan de nieuwe studenten.’

kort

nieuws

koek, voorzitter van de AKvV. ‘De introductieweken in Groningen, Leiden, Utrecht en Delft vinden al jaren eerder in augustus plaats. En met succes.’

De AKvV vreest voor logistieke en publicitaire problemen als beide universiteiten gelijktijdig hun introductieweek organiseren. Koekoek: ‘Het mogelijke samenvallen van de twee weken zal voor grote moeilijkheden zorgen bij de Amsterdamse studentenverenigingen. Die spelen immers al jaren een grote rol in beide weken. Op deze manier wordt het voor de verenigingen onmogelijk om zich goed te presenteren aan de nieuwe studenten.’

Studentenverenigingen hebben volgens de AKvV nu al moeite om de eerstejaars van één universiteit in één week te ontvangen, laat staan van twee universiteiten.

‘Het zal praktisch onmogelijk worden alle studenten op te vangen’, zegt Koekoek.

‘De studentenverenigingen krijgen in Amsterdam al veel minder promotieruimte dan in andere steden gebruikelijk is en op deze manier wordt hun positie bedreigd.

Hierdoor krijgen studenten niet de kans om met het grote aanbod aan studentenverenigingen kennis te maken.’ De AKvV heeft het College van Bestuur van de VU

gevraagd de introductieperiode een week te vervroegen. Het VU-bestuur zal deze week een beslissing nemen. (DW)

De verkiezing van de docent van het jaar komt er weer aan. Deze maand worden de genomineerden bekendgemaakt. Wat vinden de bezoekers van folia.nl van zo’n verkiezing?

De docent-van-het-jaarverkiezing: 1. is een goede zaak, docenten kunnen niet genoeg geprikkeld worden - 43.3% 2. is oneerlijk, want docenten bij grotere studierichtingen maken meer kans - 36.7% 3. gaat meer om de vorm dan om de inhoud - 20% Totaal aantal respondenten: 30

‘Provisional ballot’ De veertien politicologiestudenten die als waarnemers aanwezig waren bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn ‘redelijk tevreden’ over het verloop ervan. De studenten waren met een missie van studievereniging Machiavelli aanwezig in de steden Columbus, Cleveland en Cincinnati, in ‘swingstate’ Ohio waar Obama uiteindelijk de verkiezingen won.

Er vonden volgens de waarnemers weliswaar nog veel onregelmatigheden plaats, maar de door hen voorspelde chaos was minder groot dan verwacht. Iris du Pon, organisator van de missie: ‘Het proces is in sommige opzichten verbeterd. We merkten dat al doordat de exit polls deze keer wel klopten met de uiteindelijke uitslagen, in tegenstelling tot 2004. Maar er stonden urenlange rijen vanwege een gebrek aan scanapparaten en personeel.

Het Ohio-rijbewijs werd bovendien niet als geldig identificatiemiddel aangemerkt. Mensen die geen ander legitimatiebewijs bij zich hadden, kregen een zogeheten provisional ballot, wat betekent dat hun stem pas na twaalf dagen alsnog wordt meegeteld. (DW)

Orkest De jaarlijkse audities voor het Nederlands Studenten Orkest zijn achter de rug. Van de UvA werden zeven muzikanten geselecteerd, van wie twee gelijktijdig ook een bestuursfunctie in het orkest gaan vervullen. De geselecteerde studenten zijn de violisten Carolien Roodenburg, Marnix Verberne, Jacqueline van Hees en Arend Lambrechts, de altviolist Merlijn Marsman, de cellist Ewoud Swart en de fagottist Christiaan Vogels. Swarts en Van Hees zullen ook een bestuursfunctie vervullen. Er zijn nog vacatures voor: viool, altviool, contrabas, 1ste fluit en piccolo, 1ste, 2de en 4de hoorn, 1ste trombone en bastrombone en bastuba. Zie ook www. nso.nl (DW)

Folia 11 | 7

opinie

Op zoek naar de Europese Obama Na de zege van Barack Obama moet Europa niet op haar lauweren rusten, maar doorpakken, stelt Otto Holman. ele klimaat in het altijd zuinige Nederland. Aan de ene kant zagen we de zwartgallige, aan zelfoverschatting lijdende Bart Jan Spruyt, die aan de vooravond van de Amerikaanse verkiezingen nog eens waarschuwde voor een overwinning van Obama. De radicaal-linkse Obama, zo stelde de Nederlandse neocon enigszins mal, zal in binnen- en buitenland slechts troep (zijn woordkeuze) produceren die vervolgens kan worden opgeruimd door verantwoordelijk en weldenkend rechts, zoals altijd – en zoals Spruyt zelf. Aan

de andere kant was daar mijn gewaardeerde collega en Buitenhof-columnist Jos de Beus, die stelde dat het met die nieuwe werelddroom van Obama wel mee zal vallen. De idealistische soep van het (mondiale) verwachtingspatroon zal door de realist Obama niet zo heet gegeten worden. In een apocalyptisch slotakkoord zinspeelde de Amsterdamse hoogleraar vreemd genoeg nog wel even op een nieuwe wereldoorlog, in het geval verlosser Obama alsnog zou kiezen voor een roekeloos idealisme.

illustratie: Cees Heuvel

De eerste veldslag is gewonnen. De klinkende overwinning van Barack Obama vormt een eerste belangrijke stap in de psychologische oorlogvoering tegen het anti-Amerikanisme in de wereld. De reacties in Afrika, Azië en Europa zijn vrijwel uitsluitend positief, alleen Osama Bin Laden zit naar verluidt ergens in een grot te knarsetanden van woede. Russen en Palestijnen reageren vooralsnog sceptisch, eerst die verandering zien en dan in de nieuwe tijd geloven.

Twee reacties overheersten tot nu toe het intellectu-

Voor een dubbeltje op de eerste rang De Nederlandse kenniseconomie komt niet van de grond. Er zijn investeringen en hervormingen nodig, wil Nederland de concurrentieslag met omringende landen niet verliezen, vinden Hidde Boersma en Thijs Kleinpaste.

Het kabinet Balkenende IV pretendeert in te zetten op Nederland als kenniseconomie. In 2010 moeten we bij de top van Europa horen als het gaat om kennis, en de im­plementatie daarvan in de economie. Helaas ziet het er niet naar uit dat die doelstelling gehaald wordt. Het kabinet lijkt te denken dat een kennisecono­mie zich vanzelf ontwikkelt. Dat er geen investerin­gen nodig zijn, of dat er zelfs bezuinigd kan worden op gebieden die essentieel zijn voor een kenniseconomie, zoals onderwijs en onderzoek.

Nederland steekt ongeveer 1,7 procent van het bruto binnen­lands product (BBP) in universitair onder­zoek, zo blijkt uit gegevens van Eurostat, het Europese CBS. Dat is minder dan Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Denemarken en Zweden, die allemaal ver boven de twee procent van het BBP zitten. Nederland zit zelfs beneden het Europese gemiddelde van 1,8 procent en daarmee op het peil van Oost-Europese landen als Slovenië en Bulgarije. Veelzeggend is dat toponder­zoekers aan de Universiteit van Groningen gestrikt worden voor banen bij

8 | Folia 11

top­onderzoeksinstituten als het Max Planck Instituut in Duits­land. Inclusief dual careerplanning van de partner en een smak geld om echt innovatief onderzoek te doen.

Zulke braindrains laten duidelijk het manco van het huidige Nederland zien: we willen wel, zolang het maar niets kost.

Voorts investeert het kabinet niet in onderwijs: voor het eerst in een decennium wordt er dit jaar minder geld opzijgezet voor onderwijs dan het jaar ervoor. We zijn zelfs weer terug op het niveau van 2006. De inflatie in ogenschouw nemend betekent dit een bezuiniging van ruim zes procent. Het kabinet, en vooral de PvdA, lijkt deelname aan het hoger onder­wijs te willen ontmoedigen. De proefballonnetjes van Jacques Tichelaar en Ronald Plas­terk liggen nog vers in het geheugen: studenten moeten de vergrij­zing opvangen door hun studie vol­ledig zelf te betalen, en bij voorkeur stoppen na het afronden van hun bachelor om snel de arbeidsmarkt op te gaan. Natuurlijk kost dit kortetermijnden­ken op de lange termijn alleen maar meer geld. Hoe bouw je in

vredes­naam een competitieve kenniseco­nomie op zonder hoogopgeleiden en zonder goede faciliteiten?

Bedrijven zitten niet te springen om hun Research and Development- (R&D-) activiteiten in Nederland te ontplooien. Liever ver­plaatsen ze die naar het buitenland.

Uit gegevens van de Sociaal Economische Raad (SER) blijkt dat er door Neder­landse bedrijven zes keer zoveel geld in R&D-activiteiten wordt geïnvesteerd in het buitenland als in Nederland zelf. Onze kenniseconomie wordt hiermee uitbesteed aan andere landen. Dit heeft meerdere oorzaken. Al­lereerst het onderzoeksklimaat: met het huidige, overwegend christelijke kabinet mag er weinig in het laboratorium. Er is een ‘nee, tenzij’-beleid aangaande genetische modi­ficatie en zelfs een volledige stop op het kweken van embryonale stam­cellen voor onderzoeksdoeleinden. Nederland loopt door deze wetgeving de kans de biotechnologi­sche boot te missen.

De tweede oorzaak is het ar­beids- en vestigingsklimaat in Neder­land. De Nederlandse arbeidsmarkt is te inflexibel en schrikt ondernemers af. Werknemers behoren

scriptie

foto: Bob Bronshoff

Acht jaar van zogenaamd realisme, ‘management by explosion’ en wanstaltig potverteren

Joost van Liere

Beide heren spraken hun verbazing uit over het wereldwijde optimisme en concludeerden met een zeker dédain dat de collectieve hoop op niets is gebaseerd. Ik stel daar een eenvoudige mededeling tegenover: de positieve spanning voorafgaande aan de verkiezingsuitslag en de emotionele ontlading daarna hadden voor mij een betekenis vergelijkbaar met de vreugde na de bevrijding, die ik uit verhalen van mijn vader ken; en vergelijkbaar met de euforische taferelen op en rond de Brandenburger Tor, die ik op de televisie zag. Toen, zowel in 1945 als in 1989, kwam al snel de harde realiteit van puinruimen en wederopbouw naar boven. Zo ook nu.

Acht jaar van zogenaamd realisme, ‘management by explosion’ en wanstaltig potverteren heeft de nieuwe president een lijst met ‘uitdagingen’ opgeleverd die ongekend is in de geschiedenis van de Verenigde Staten en de rest van de wereld. Laat me duidelijk zijn: ook Obama zal de kredietcrisis niet kunnen wegcharmeren en ook Obama zal beseffen dat een terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Irak makkelijk beloofd is, maar veel moeilijker gerealiseerd. Dit betekent echter niet dat we het moment van hoop niet met beide armen zouden moeten vastpakken. Het unilateralisme onder Bush kan worden omgebogen (yes we can, zeg maar); ongebreidelde machtspolitiek kan plaatsmaken voor multilaterale samenwerking en voor een vreedzamere en recht-

vaardigere wereldorde (yes we can); ook echte kerels en meiden kunnen overtuigd raken van de zachte kracht van diplomatie en integratie (nogmaals, yes we can).

Mocht deze laatste zin wat al te vrijblijvend overkomen, dan is een tweetal waarschuwingen aan het adres van Europa op zijn plaats. Voorkomen moet worden dat we terugkeren naar de schoothondjespolitiek van individuele lidstaten (zoals Spanje onder Aznar, Groot-Brittannië onder Blair, Polen onder leiding van de ‘twin brothers’ en het Nederland van Balkenende I t/m IV). De gedachte dat we ons nu weer veilig onder de Amerikaanse hegemoniale paraplu kunnen scharen is zowel kortzichtig als contraproductief. Tegelijkertijd is een gemakzuchtig achteroverleunen van Europees links, onder het motto ‘we vertrouwen volledig op Obama, nu zal alles goed komen’ gevaarlijk en misplaatst. Het is nu tijd om door te pakken. En dat betekent ook dat alleen een verenigd Europa kan bijdragen aan het partnerschap waarnaar de wereld zo hunkert. En hier lijkt een mooie taak weggelegd voor de toekomstige Europese president. Is het alleen nog zaak de Europese Obama te vinden. Yes we can, can we? l

tot de best beschermde ter wereld. De ba­lans is duidelijk doorgeslagen, het ontslagrecht moet versoepeld worden wil Nederland kunnen con­curreren met omringende landen. Hier bovenop zijn we kampioen parttime werken van Europa: niet het arbeidsethos waar innovatieve bedrijven op zitten te wachten.

In juni van dit jaar bood de commissie arbeidsparticipatie de regering een rapport aan, waarin de urgentie voor investeringen en hervormingen werd benadrukt. In plaats van hierop te anticiperen lijkt het kabinet vooral te berusten in niks doen. Zo komen we steeds verder achter

te lopen op de ons omringende landen. Er moet zowel geïnvesteerd worden in onderwijs en onderzoek als in ons arbeids- en vestigingsklimaat om de opgelopen achterstand in te halen en te zorgen dat Nederland weer meeloopt in de voorhoede. Het is tijd voor een liberale wind door het Binnenhof en de laboratoria. l

brief Ondoordacht De CSR heeft met grote verbazing kennis genomen van Edwin van Sas’ verwijt in Folia van 31 oktober dat de CSR niets anders heeft bereikt dan heisa. Deze kritiek slaat op de onderhandelingen over het AUC, die voor alle betrokken partijen lastig waren. Het was steeds de insteek van de CSR om een student over het onderwijs te laten meepraten. Bij het onthouden van instemming hebben wij ons niet alleen afge-

Otto Holman is universitair hoofddocent internationale betrekkingen en Europese politiek aan de afdeling politicologie van de UvA

Hidde Boersma is freelance wetenschapsjournalist en algemeen bestuurslid van de Jonge Democraten Amsterdam, Thijs Kleinpaste is hoofdredacteur van de Jonge Democraten en student wijsbegeerte aan de UvA

vraagd wat wij hiermee zouden bereiken, maar ook wat principieel juist was. Het laatste gaf de doorslag om niet in te stemmen. In plaats van een geschil af te wachten zijn de CSR en de rector toch tot een oplossing gekomen. In het managementteam van het AUC zal een student plaatsnemen en meepraten over het onderwijs. Het was inderdaad niet doordacht om in Ad Valvas de UsR ondoordacht te noemen. Echter, de conclusie dat de CSR behalve een hoop heisa niets heeft bereikt, was voorbarig en misschien zelfs ondoordacht.

Karsten Meijer, voorzitter van de CSR

Joost van Liere (26), heeft net zijn master cultuurgeschiedenis afgerond. Hij schreef zijn scriptie over het ontstaan van Amsterdamse poppodia.

‘Amsterdam was in de jaren zestig de eerste plek waar op grote schaal poppodia werden geopend.

Paradiso is daarvan natuurlijk het bekendste voorbeeld, maar je had toen ook podia als Lijn 3 en Fantasio. Over deze plekken is al het een en ander geschreven, maar dat zijn vaak geromantiseerde en eenzijdige verhalen. Iedereen denkt bij de jaren zestig aan jongeren die de wereld wilden verbeteren en tegen de gevestigde orde ingingen. Dit is ook het beeld dat bestaat over poppodia, namelijk dat jongeren deze helemaal zelf opgericht hebben zonder overheidsbemoeienis. Precies daarnaar heb ik onderzoek gedaan en ik kwam erachter dat deze veranderingen in de maatschappij juist niet tot stand hadden kunnen komen zonder steun van de overheid. De ontwikkeling van poppodia is dus niet alleen van onderaf gekomen. Er was wel degelijk invloed van de gemeente, de provincies en de rijksoverheid. Een van de leukste voorbeelden hiervan vind ik Lijn 3.

Deze plek, vernoemd naar de tramlijn die erover heen loopt, was een atoombomschuilkelder. In januari 1968, nog voor Paradiso en Fantasio waren geopend, zette de gemeente de gemeentearchitect aan het werk en liet de kelder voor een half miljoen gulden ombouwen tot een beatkelder. Een plek waar jongeren konden dansen op popmuziek, toentertijd beatmuziek genoemd. Ik vind het nogal wat dat de gemeente ervoor koos om voor zo’n bedrag iets aan de jeugd te geven.

Er heerste in de jaren zestig een mentaliteit die voorschreef dat er naar jongeren geluisterd moest worden. Zo kwam ik een conferentie tegen uit 1966, de Prinsenhofconferentie, waar aan drieduizend jongeren hun mening werd gevraagd over wat er in die tijd gaande was. Hun antwoorden werden vervolgens gebruikt bij het maken van beleid en dit leidde onder andere tot steun aan poppodia. Ik verbaasde me hierover, omdat het heersende beeld van de jaren zestig toch is dat de twee werelden van jongeren en gezag recht tegen over elkaar stonden. Ik moet wel eerlijk zeggen dat de overheid bij het steunen van poppodia niet per se popmuziek wilde stimuleren, maar juist een plek wilde bieden aan de jeugd. Veel jongeren voelden zich niet meer thuis bij de bestaande, verzuilde organisaties en voor hen wilde de overheid open jeugdcentra bouwen. Een deel van deze centra zijn uiteindelijk verworden tot poppodia.’ (Julie de Graaf )

Folia 11 | 9

interview

Met dank aan Piet Vroon Door Anne Rose Haverkamp

Terwijl de docent-van-het-jaarverkiezing in volle gang is, lauwert prof. dr. Dymph van den Boom, rector magnificus van de UvA, haar favoriete docent Piet Vroon.

‘Bij Piet Vroon werd je als eerstejaars meteen serieus genomen. We leerden ontzettend veel. Hij kon mensen enthousiasmeren voor het vak en dat is enorm belangrijk als je net aan een nieuwe studie begint. Dan moet je gegrepen worden door de inhoud en de inhoud krijgt gestalte door diegene die het over het voetlicht brengt.’

Van den Boom werkte al vijf jaar in het speciaal onderwijs, toen zij besloot psychologie te gaan studeren in Leiden. De in 1998 overleden hoogleraar en auteur Piet Vroon doceerde daar destijds. Van den Boom: ‘Ik ging eigenlijk studeren om daarna weer terug de praktijk in te gaan, maar dankzij de lessen van Piet Vroon raakte ik gegrepen door het onderzoek. Het pad van de praktijk ben ik helemaal afgegaan en na mijn studie ben ik onderzoek gaan doen en gaan promoveren. Piet Vroon heeft mij laten zien hoe boeiend onderzoek kan zijn.’ Een enthousiaste docent in het eerste jaar is enorm belangrijk, vertelt Van den Boom. De meeste studenten die afhaken doen dit in het eerste jaar van hun studie, maar een echt goede docent kan hen misschien wel enthousiast maken voor het vak. Daarom vindt Van den Boom het belangrijk dat de beste docenten in het eerste jaar worden ingezet. Maar met enthousiasme alleen redt een docent het niet. Volgens Van den Boom heeft de ideale docent een combinatie van drie eigenschappen. ‘Hij moet goede vakkennis hebben, hij moet zelf de stof dus goed beheersen.

Ook moet hij beschikken over didactische middelen. Hij moet weten hoe hij de stof over moet dragen en hij moet enthousiasme voor het vak uitstralen. Je merkt meteen aan een docent of hij het leuk vindt om te doen of niet. Dat enthousiasme motiveert mensen hetzelfde pad op te gaan. Een van deze drie kwaliteiten is niet voldoende. Als iemand veel weet, maar hij gaat gortdroog staan opsommen wat er in het boek staat, dan valt iedere student in slaap.

De docent-van-het-jaarverkiezing is in volle gang.

Dinsdag 11 november werden de genomineerde docenten voorgedragen aan de jury, bestaande uit een student per faculteit, die vijf docenten zal kiezen die op de shortlist komen. De jury interviewt deze kandidaten en op basis van dit gesprek en de voordrachtsavond wordt de winnaar geselecteerd.

Deze wordt op 8 januari tijdens de dies bekendgemaakt.

10 | Folia 11

Daarom moet je als docent ook in brede zin vakkennis hebben: dat je zelf ook de achtergrond van wat er in het boek staat begrijpt en kunt overdragen.’

Deze achtergrondkennis had Piet Vroon zeker, vertelt Van den Boom. ‘Hij was ontzettend belezen. Hij wist over alle onderwerpen wel wat en kon dit ook heel levendig overbrengen. Hij vertelde nooit wat er in het boek stond. Hij ging ervan uit dat je het boek had gelezen en hij vertelde daaromheen. Het was een enorme verdieping op de lesstof, en ik ging de stof met veel meer interesse bestuderen. Het leefde gewoon. Door hem wist ik dat ik echt psychologie wilde studeren.’

A cadem i sch onder w i js

Lesgeven op de universiteit vereist speciale kwaliteiten. Als docent draag je academische vaardigheden over. Van den Boom: ‘Je leert mensen geen weetjes, maar je leert mensen reflecteren op de dingen die ze doen. Je leert niet alleen het toepassen van dingen, maar je leert ook hoe deze toepassing bijgesteld kan worden als ze niet goed is. Dat is wat je mag verwachten van iemand die op een academisch niveau opgeleid is. In mijn ideaalplaatje heeft een vast staflid aan de universiteit een dubbele taakstelling: onderwijs en onderzoek. Want wat je wilt overdragen in je academisch onderwijs, zijn de nieuwste bevindingen op het gebied van onderzoek.

En daarvan ben je het best op de hoogte als je zelf bij dat onderzoek betrokken bent.’

De titel professor garandeert nog geen goed docent.

Hoe verzekert de UvA zich van goede docenten en wat doet zij aan de verbetering van de onderwijskwaliteit?

Van den Boom: ‘We hebben een basiskwalificatie onderwijs ingevoerd. Dat betekent dat alle docenten, in ieder geval alle nieuwe docenten, basale scholing krijgen.

De basiskwalificatie is vorig jaar erkend door alle universiteiten van Nederland. Om het onderwijs te verbeteren worden alle modulen geëvalueerd. Daarnaast worden ook nog vaak panelgesprekken gehouden met studenten om te kijken op welke zaken we nog dingen kunnen verbeteren en hoe we dat moeten doen.

Docenten krijgen jaargesprekken, dus we kijken elk jaar hoe het gaat en of er verbetering nodig is. Je kunt een docent verbeteren door hem feedback te geven, en scholing.’

Van den Boom heeft jaren lesgegeven in het speciaal onderwijs en later op de universiteit in Leiden. Haar manier van lesgeven lijkt ze te hebben afgekeken van haar grote voorbeeld Piet Vroon. ‘Ik was altijd een goed docent. Studenten vonden wat ik deed moeilijk, maar ze vonden het wel heel interessant en ze

leerden er veel van. Je maakt het niet moeilijk omdat je het moeilijk wil maken, maar omdat je leerlingen aan wie je onderwijs geeft serieus neemt, en je gaat ervan uit dat zij het maximale uit zichzelf willen halen. Dan moet je een klein beetje boven het niveau van je gehoor les gaan geven, zodat mensen alert blijven en dan halen ze het maximale uit zichzelf. En dat probeer je met het onderwijs te doen, je probeert mensen verder te helpen.’ Van den Boom zegt dat, als je het goed doet, er geen mensen afhaken, ook al is de stof moeilijk. ‘Je moet wel goed kijken naar wat je gehoor doet: hoe reageren ze op wat je vertelt en hoe reageren ze op vragen? Dan merk je snel genoeg of er nog aansluiting is. Onderwijs is een dynamisch proces. Je kunt wel een collegeserie voorbereiden, maar als je tijdens het college merkt dat je gehoor afhaakt, dan ga je aanpassen. Als je dan star je verhaal blijft vertellen, doe je het niet goed. Er moet iets van wederkerigheid zijn en een goede docent merkt dat. Hoe interactiever je het onderwijs maakt, hoe sneller je merkt of je gehoor het nog bij kan houden.’

D ocent van het jaar

De docent-van-het-jaarverkiezing vindt Van den Boom een leuk initiatief. Ze denkt ook zeker dat het docenten motiveert en erkenning geeft aan hun vak. ‘Het is leuk dat hierbij het onderwijs op zich heel centraal wordt gesteld. Op de universiteit wordt veel aandacht gericht op het onderzoek, terwijl als je kijkt naar de enorme hoeveelheid studenten die we hebben, het onderwijs zeker zo belangrijk is. Op het gebied van onderzoek hebben we een heleboel prijzen; prestigieuze subsidies, zoals de Spinozapremie, en op het gebied van onderwijs hebben we dat veel minder. Door een prijs in te stellen, motiveer je docenten heel erg om hun best te doen. Ik zie bij de genomineerde docenten een groot enthousiasme.’ Van den Boom vertelt dat de docent van het jaar echt wordt gezien als degene die weet hoe het moet en dat hij of zij nog vaak wordt uitgenodigd bij bijeenkomsten om te vertellen over het docentschap. Wie de docent van 2008 gaat worden, ‘is nog even spannend,’ glundert Van den Boom. Zelf blijft ze vol goede herinneringen terugdenken aan Piet Vroon. ‘Later in mijn loopbaan ben ik hem niet meer tegengekomen. Hij is naar een andere universiteit gegaan. Maar het eerste jaar is belangrijk om erachter te komen of je de juiste keuze hebt gemaakt en aan de docent de taak om de leerlingen enthousiast te maken.

Dat deed hij en toen ben ik als een speer door mijn studie gegaan.’ l

illustratie: Martien Bos

het beste

Geert Wilders Hugo van der Wedden (33), verpleegkundige en masterstudent medische antropologie en sociologie:

film

Heksenjacht film Boy A; première: 13 november Kan iemand die als kind een ernstig misdrijf pleegde, als volwassene weer normaal terugkeren in de samenleving?

Het is de grote vraag van Boy A. In deze Britse film volgen we Jack, een vierentwintigjarige jongen die na veertien jaar jeugdgevangenis vrij komt. Onder een nieuwe naam moet hij een nieuw bestaan opbouwen. Hij krijgt een eenvoudige woning, een baantje en begint wat vrienden te maken. Hij wordt zelfs voor het eerst verliefd.

De jonge Andrew Garfield schittert als de getroebleerde Jack. Of Jack nu worstelt met zijn dubbele identiteit of zijn ontluikende seksualiteit, Garfield speelt hem met kinderlijke verwondering.

Doordat Jack zijn hele puberteit heeft moeten doormaken in het gevang, is hij bijvoorbeeld de onschuld zelve op het gebied van seksualiteit. Het is zo aandoenlijk dat je hem zijn verleden haast gaat vergeven.

Zo gemakkelijk maakt regisseur John Crowley het echter niet voor de kijker.

Terwijl Jack stapje voor stapje een nieuw leven begint, maakt Crowley via flashbacks de aard van de gruwelijke misdaad uit zijn verleden duidelijk. Ook al is Jack een gevoelige, charmante jongen geworden, je gaat langzaam beseffen dat het niet vreemd is dat hij een nieuwe identiteit heeft moeten aannemen. De opbouw van Boy A speelt voortdurend met empathie voor en aversie tegen Jack.

Een speciale rol legt Crowley weg voor de media. Sinds ze weten dat Jack vrij is zitten de Britse tabloids hem op de hielen. Onder het mom van het bescher-

12 | Folia 11

men van de samenleving – wellicht is de jongen nog steeds het levende kwaad!

– vind er een ware heksenjacht plaats.

Ook al speelt dit gegeven op de achtergrond, het gevoel dat Jacks verleden hem uiteindelijk zal inhalen blijft groeien.

Of Jack nu wel of niet heeft geboet voor zijn fouten, zolang de media hem blijven afschilderen als een monster, komt hij nooit meer af van zijn jeugdzonden.

Elke keer als hij weer een krantenartikel over zichzelf ziet wordt hij hier weer aan herinnerd. De vraag rijst dan ook of dit soort mediavervolging iemand niet indirect tot levenslang veroordeelt. Naast dader is Jack dus ook slachtoffer; zodra zijn identiteit bekend wordt is normaal functioneren onmogelijk.

Of iemand wel of niet normaal kan terugkeren in de samenleving doet, zo laat Boy A zien, niet ter zake zolang de samenleving een dergelijke terugkeer niet accepteert. Het verschil tussen kunnen en mogen, daar draait het om. (René Glas) Boy A (GB, 2007) Regie: John Crowley Met: Andrew Garfield, Peter Mullan, Katie Lyons

Boek: ‘Het knappe aan De gelukkige huisvrouw van Heleen van Royen is dat het geleidelijke proces van het wegglijden in een psychose, in dit geval postnataal, heel goed en met de nodige humor wordt beschreven. Iedereen die in de psychiatrie werkt, zou dit verplicht moeten lezen. Over Van Royen wordt doorgaans lacherig gedaan. Ze zou chicklit schrijven voor een SBS-publiek. Voor deze roman gaat dat zeker niet op.’

Website: ‘Geenstijl kent geen taboes, neemt zichzelf niet al te serieus, maar is journalistiek soms ijzersterk. Dat ze door de politiek en oude media worden weggezet als dom en oppervlakkig is onterecht. Als je als socioloog wilt weten wat Nederland van iets vindt, moet je niet alleen naar kamerdebatten kijken en NRC Handelsblad lezen, maar ook de reacties op dit soort sites bestuderen.’

Humorist: ‘Geert Wilders is een goede spreker met veel gevoel voor humor. Een grap tijdens de Algemene Beschouwingen.

“Allochtonen die worden ingevlogen krijgen in het vliegtuig al te horen: jij stemmen Wouter Bos, jij krijgen uitkering.” Bos zelf moest hier hard om lachen. Juist door zijn grappen ben ik niet bang voor hem en is het goed voor de politiek dat hij er is.’

Afknapper: ‘De master die ik volg.

Soms heb ik het gevoel dat ik een veredelde hbo-studie doe. Er moet altijd in groepjes worden gewerkt, verschrikkelijk. Het niveau is bij sommige vakken gelijk aan dat

foto: Hans van Vinkeveen

Tv: ‘Als er een voetbalwedstrijd is, kijk ik. Voetbal is kunst. Ik kan genieten van een tactisch duwtje of mooie balaanname.’

Hugo van der Wedden

van het eerste bachelorjaar. Het ergste is nog dat sociologie een ondergeschoven kindje is in deze master.’

Muziek: ‘De duetten van Ella Fitzgerald en Louis Armstrong. Rustgevende jazz, romantische liedjes over een mislukte liefde. Armstrong heeft een doorrookte stem waarin lijden doorklinkt. Alsof hij astmatisch is, een beetje tegen longemfyseem aan.’

Spelletje: ‘Tennis is schaken met inspanning. Je drijft iemand in een hoek om toe te slaan. Heel zen ook: de wereld wordt gereduceerd tot een klein geel balletje dat je niet uit het oog mag verliezen. Ik deed niets anders tot mijn achttiende. Tot het besef kwam dat ik maar een half lbo-diploma had, en het tijd werd om iets aan school te gaan doen.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan onderzoeker conflictstudies Nanke Verloo. Ze wist toen ik haar zeven jaar geleden leerde kennen niet eens waar Turijn lag, maar gaat nu promoveren.’ (Hans van Vinkeveen)

Politieke folkrock

foto: Won Tuinema

uit

The Levellers, Paradiso, 19 november

foto: H. Barwell

Al meer dan twintig jaar zijn The Levellers bij elkaar en komende week spelen ze een jubileumconcert in Paradiso. ‘Het is altijd thuiskomen in Amsterdam,’ zegt zanger Mark Chadwick.

‘Het is een belangrijke dag voor de hele wereld,’ zegt Cadwick zonder een spoortje ironie.

We spreken de zanger van de Engelse folkrockband The Levellers op 4 november, de dag van de Amerikaanse verkiezingen. De afgelopen twee decennia heeft de groep uit Brighton elf cd’s uitgebracht, die allemaal een min of meer politieke lading hebben.

Net als hun nieuwste album Letters from the Underground. ‘Politiek houdt ons bezig en daarom krijgen we dat predicaat opgeplakt.

Daar heb ik absoluut geen problemen mee,’ aldus Chadwick.

Op Letters from the Underground wordt er gezongen over manipulatie van de media, over Darfur (‘The Cholera Well’) en over de aanslagen in London en de connectie daarvan met Irak (‘Behold a Pale Rider’).

‘Het is tijd voor een nieuw gezicht. Eerst in Amerika en dan in de rest van de wereld. En ik weet één ding zeker: Obama gaat de verkiezingen winnen.’ Chadwick volgt die verkiezingen thuis vanaf de bank, niet in het bijzijn van de andere leden. ‘Alsjeblieft niet zeg. Vanaf woensdag ben ik weer met die gasten op tour en

dan zie ik ze lang genoeg,’ zegt hij met een milde glimlach.

Voor het optreden in Amsterdam keer de zanger terug naar de plek waar hij een tijdlang woonde en waar de basis voor het succes van zijn groep werd gelegd. ‘We woonden aan het einde van de wereld [op het Java-eiland, red.] en Amsterdam was een prettige, anarchistische stad,’ blikt Chadwick terug. Het was de tijd waarin de band speelde in zalen als Korsakoff en Vrankrijk en gestaag bouwde aan zijn livereputatie. ‘In Holland hadden we eerder succes dan in Engeland en daarom is het altijd weer leuk om hier te spelen. Natuurlijk is een show in Paradiso extra bijzonder omdat het gewoon een geweldige zaal is.’ In de loop der jaren schreven The Levellers een groot aantal cult-hits. Komen die ook langs tijdens het concert?

Chadwick:‘We zijn momenteel in een erg politieke stemming en hebben net een nieuwe plaat uit.

Daar gaat we veel van spelen, aangevuld met klassiekers als ‘15 Years’ en ‘One Way’. We hebben inmiddels zoveel klassiekers dat we niet altijd hetzelfde hoeven te doen. Dat is erg prettig.’ ( JJ) Aanvang concert: 20.30 uur, kaarten: € 18,- excl. lidmaatschap (€ 3,- p.m./€18,- p.j.)

Voorprogramma: Pigmeat, Frank Turner (19.15 uur)

eten

Vieze vingers Abyssinia, J.P. Heijestraat 190 Het is vrijdagavond en het regent. Mijn vriend en ik hebben zin in ‘iets anders’ en komen uit bij Abyssinia, een Afrikaans eetcafé in Oud-West. Het is er gezellig en klein, een contrast met de grauwe Overtoom buiten. De ruimte is gevuld met warme geuren en kleuren, oranje muren, leuke lampjes en kaarsjes, geklets en gelach. De bloemen op tafel in het bananenbierflesje zijn zo felgeel dat ik me even afvraag of ze wel echt zijn. Jawel: puur natuur.

We gaan zitten en bestellen twee exotische biertjes: een bananenbier en een kokosbier. Ze worden binnen een minuut geserveerd in een kalebas door de vriendelijk glimlachende ober. Het bier is fris, bijna zoet en drinkt lekker weg uit zo’n kommetje.

We bekijken de kaart. Er zijn veel vleesen vegetarische gerechten, en twee met vis. Ik neem het allerduurste van de kaart: een combinatie van vier verschillende vegetarische gerechten voor €16,50, met onder meer spinazie met geitenkaas, linzenstoofpot en pompoensaus met abbesijnse kruiden, geserveerd met ajiba (verse kaas). Mijn vriend gaat voor het pittig gekruide rundvlees van €11, een nationaal gerecht in Eritrea.

Binnen vijftien minuten komt de ober aan met een enorme schaal vol dampend eten, waar we met zijn tweeën van moeten eten. Alle verschillende gerechtjes worden naast elkaar geserveerd op een bedje van gistpannenkoeken en een handje sla erbij. Er is geen bestek, maar een rieten mandje met nog twee grote gistpannenkoeken: injera. Niet bang zijn dus voor vieze vingers, als je hier gaat eten. We scheuren een stukje pannenkoek af en pakken daarmee het eten.

Elk hapje heeft zijn eigen smaak: zacht,

zurig, pittig. Met mijn vette vingers pak ik mijn kalebas op om de pittige smaak in mijn mond te blussen met het bananenbier. Je kunt je handen wel blijven afvegen aan het servet… Het is maar goed dat we op tijd zijn (halfzeven), want een half uur later worden er al mensen weggestuurd. Reserveren is raadzaam.

We proberen ook het quinua bier, het enige bier op graanbasis, dat meer naar ‘echt’ bier smaakt: bitterder dan het bananenbier. De honingwijn is ook aan te raden: lekker zoet. Er is meer dan genoeg eten en de smaak is prima.

Ik mis alleen iets krokants, want het is nogal een zompig geheel met al die stoofprutjes en drassige pannenkoeken.

Als toetje bestel ik Ethiopische kruidenthee en een schaaltje yoghurt met honing, noten en lijnzaad. Mijn vriend wil de Abessijnse koffie proberen, maar die is helaas op. Dan maar een gewone koffie en ‘ijs speciaal.’ De toetjes zijn heerlijk: lekkere, stevige yoghurt, en gelukkig niet te veel, want na die grote schaal met eten zitten we behoorlijk vol.

Bij de rekening wordt een sinaasappel geserveerd, dat vind ik nou charmant.

Een geslaagd uitstapje naar Afrika. (ARH) Sfeer: gezellig warm, Afrikaans Gemiddelde menuprijs: €12 Publiek: buurtbewoners Service: supersnel en zeer vriendelijk

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest?

Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje vergoed.

Folia 11 | 13

Duizenden huishoudens zien je graag komen.

Als grootste postbedrijf van Nederland bezorgen we post aan bedrijven en particulieren. Brieven en drukwerk: we gaan er iedere dag even zorgvuldig mee om.We hebben de volgende vacatures:

Postbezorger Lekker zelfstandig buiten werken voor maximaal 15 uur per week, als je wilt ook op zaterdag.

Zaterdagbesteller Een paar uur post sorteren en bezorgen. Verantwoordelijk werk dat je deels buiten doet.

Tijdelijke kracht Gedurende een bepaalde periode de post bezorgen. Verantwoordelijk werk, buiten en lekker zelfstandig.

Wil jij het gezicht achter alle belangrijke kaarten en brieven worden?

Ga naar www.postbezorger.nl en reageer snel.

Word TNT Postmedewerker. Iedereen kijkt naar je uit.

Ben jij op zoek naar een parttime baan voor naast de studie?

Of ben je bijna klaar met studeren en op zoek naar een interessante startersfunctie?

Schrijf je dan in bij StudiJob Uitzendbureau!

7PPS WFFM WFSTDIJMMFOEF PQESBDIUHFWFST JT 4UVEJ+PC NFU HSPUF SFHFMNBBU PQ [PFL OBBS BENJOJTUSBUJFG FO TFDSFUBSJFFM NFEFXFSLFST SFDFQUJPOJTUFO QPSUJFST FORVĂ‹UFVST SFEBDUJFNFEFXFSLFST TUBSUFST FO[ FO[ FO[

Bekijk meteen de website www.studijob.nl voor het actuele vacatureaanbod. r 4UVEJ+PC JT HFPQFOE WBO VVS r 7PPS NFFS JOGPSNBUJF LVO KF PPL CFMMFO OBBS

MASTERWEEK KOM EN KIES JOUW MASTER

Meld je aan: www.uva.nl/masterweek

24-28 NOVEMBER folia 081114.indd 2

07-11-2008 09:38:08

38:08

india festival

Muziek die de nacht kleurt Door Julie de Graaf

Rokus de Groot, componist en hoogleraar muziekwetenschap, is vaak in India geweest en heeft een grote liefde voor Indiase muziek. ‘De Indiase muziek kent een enorme rijkdom aan melodie en ritme. Een groot verschil met Westerse muziek is dat er bijna geen gebruik wordt gemaakt van samenklank. Er is wel een grondtoon die gedurende de hele uitvoering wordt herhaald, maar akkoorden komen niet voor. Het gaat in Indiase muziek dan ook echt om de melodische en ritmische finesse en de interactie daartussen.’

Op het festival wordt veel aandacht besteed aan klassieke muziek. Vooral de Noord-Indiase klassieke stroming geniet in het Westen grote bekendheid.

Daarnaast kent India ook belangrijke tradities van devotiemuziek, folk, fusion (wereldmuziek) en filmmuziek. De Groot: ‘Er zijn twee kenmerkende begrippen die een grote rol spelen in Indiase muziek: tala en raga. Tala gaat over het ritme. Indiase muziek kent een vaste cyclus van tellen, een soort maat zoals we die in het Westen kennen, maar dan veel langer. Het andere begrip, raga, is een soort toonsoort. Het is een combinatie van een bepaalde toonladder en een melodiepatroon. Er bestaan vele raga’s en elk van hen heeft een eigen karakter, een eigen sfeer. In het noorden van India worden raga’s verbonden met bepaalde tijden van dag en nacht en seizoenen.’

Om de verbondenheid van een raga met de tijd te laten horen, organiseert het Concertgebouw op 14 november een speciale Raga-nacht. Naast klassieke muziek zal daar ook fusionmuziek aan bod komen en gedurende de avond zal de muziek geleidelijk aan veranderen van melodie en toonsoort. De Groot componeerde speciaal voor deze avond een stuk met twee nachtraga’s, dat rond middernacht zal worden gespeeld.

foto: Tom Binnendijk

Deze week gaat het Amsterdam India Festival van start. Naast lezingen, debatten en Bollywoodvoorstellingen is er vooral veel muziek.

Het hier afgebeelde trio komt niet in het stuk voor

De Groot: ‘Op een ander tijdstip zou de uitvoering ook niet kloppen. De muziek kleurt als het ware de nacht.

De twee raga’s die ik in het stuk heb verwerkt heten shankara en durga. Shankara staat voor de Indiase god

Het Amsterdam India Festival vindt plaats van 12 tot en met 30 november. Verschillende Amsterdamse cultuurinstellingen organiseren evenementen op het gebied van muziek, dans, mode, film, fotografie, theater, beeldende kunst, architectuur en multimedia. Zo zijn er uitvoeringen van Indiase muziek in het Concertgebouw, een tentoonstelling van Indiase minitiaturen in het Van Gogh-museum en een zandsculptuur van de Taj Mahal op het Museumplein. Ook de leerstoelgroep muziekwetenschap van de UvA is bij het festival betrokken en organiseert van 20 tot en met 22 november het congres ‘India and the World: the Performing Arts’. De organisator, muziekwetenschapper Wim van der Meer, vertelt: ‘Het congres gaat over muziek, dans en theater. Er zijn lezingen, debatten en documentaires. Met sprekers uit de hele wereld zullen we het hebben over hoe India het Westen cultureel beïnvloedt en andersom.’ Van der Meer tipt de lezing van John Hutnik: ‘Hij heeft veel gedaan met globale popmuziek en exotische geluiden in popmuziek. Hutnik is een heel interessante spreker van wie ik veel verwacht.’ Alle lezingen zijn gratis toegankelijk voor studenten muziekwetenschap.

Aanmelden kan bij de studievereniging van muziekwetenschap RagTime via ragtime@musicology.nl. Voor meer informatie over kaartverkoop en programmering van het festival en het congres kun je kijken op www. indiafestival.nl.

Shiva, het mannelijke principe van het goddelijke.

Durga is een andere naam voor Shakti en vertegenwoordigt de vrouwelijke kant. In India is het vrouwelijke principe het actieve principe van scheppende energie. Het mannelijke principe is passief en gaat over het meditatieve bewustzijn. De shiva-shakti is een twee-eenheid waarvan de tegendelen zich met elkaar verenigen, maar zich soms ook van elkaar scheiden en dan een spanning opleveren. In mijn compositie, die gaat over de balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke, laat ik beide raga’s eerst apart horen. Op een gegeven moment weef ik ze in elkaar en leveren de raga’s tezamen een complete toonschaal op.’

De Groot is overigens niet bang dat de technische achtergrond van raga, tala en grondtonen het luisterplezier van muziekleken in de weg zal staan. ‘Indiase muziek bevat fascinerende ontplooiingen van melodie en is goed te volgen voor niet-geoefende luisteraars.

Zij is zowel melodisch als ritmisch gezien heel rijk en er valt veel van te genieten. Het is eigenlijk erg toegankelijke muziek.’ l

Folia 11 | 15

8FSL KF CJK IFU 3JKL EBO XFSL KF BBO /FEFSMBOE )FU 3JKL JT EF WFS[BNFMOBBN WPPS BMMF NJOJTUFSJFT FO WFMF EJFOTUFO WFSTQSFJE PWFS IFU MBOE ;P O NFOTFO XFSLFO FS BBO NBBUTDIBQQFMJKL CFMBOHSJKLF WSBBHTUVLLFO FO EF VJUWPFSJOH WBO VJUFFOMPQFOEF QSPKFDUFO 7BO PVEFSFO[PSH FO LJOEFSPQWBOH UPU BTJFM[PFLFST 7BO WPFETFMWFJMJHIFJE FO

*EFBBM PG SFBMJUFJU

&VSPQFTF SFHFMHFWJOH UPU CFMBTUJOHIFSWPSNJOHFO ;BLFO EJF POT BMMFNBBM SBLFO %BU NBBLU IFU XFSLFO CJK IFU 3JKL [P CJK[POEFS %FOL KF WFSEFS FO XJM KF WFSEFS ,JKL EBO PG EF[F WBDBUVSF JFUT WPPS KF JT 0G HB OBBS XXX XFSLFOCJKIFUSJKL OM WPPS BMMF BOEFSF CBOFO NFU JOIPVE ;PXFM NBOOFO BMT WSPVXFO XPSEFO VJUHFOPEJHE UF TPMMJDJUFSFO UFO[JK BOEFST WFSNFME

1SPDFTWFSUFHFOXPPSEJHFS

.JOJTUFSJF WBO +VTUJUJF *NNJHSBUJF FO /BUVSBMJTBUJF EJFOTU 1SPDFTEJSFDUJF 1SPDFTWFSUFHFOXPPSEJHJOH ;XPMMF %FO )BBH FO %FO #PTDI 0QMFJEJOH XP KVSJEJTDI LFOOJT WBO CFTUVVSTSFDIU FO BGGJOJUFJU NFU WSFFNEFMJOHFOSFDIU 4BMBSJTJOEJDBUJF CSVUPNBBOETBMBSJT CFESBBHU NBYJNBBM รถ CJK FFO VSJHF XFSLXFFL 8F WFSUFHFOXPPSEJHFO EF PWFSIFJE CJK EF 7SFFNEFMJOHFO LBNFS FO JO IPHFS CFSPFQ CJK EF 3BBE WBO 4UBUF +F TQSFFLU JO[BLF IFU WSFFNEFMJOHFOCFMFJE JO SFDIU[BLFO OBNFOT EF TUBBUTTFDSFUBSJT +F SBBEQMFFHU EF WSFFNEF MJOHFOQPMJUJF EPFU POEFS[PFL TUFMU WFSXFFSTDISJGUFO PQ FO IPVEU QMFJEPPJ WPPS EF SFDIUCBOL +F NFMEU SFDIUFSMJKLF VJU TQSBLFO BBO DPMMFHB T FO CFTQSFFLU TDIBEFT *OGP XXX XFSLFOCJKIFUSJKL OM */% '-

XXX XFSLFOCJKIFUSJKL OM

folia 081114.indd 3

07-11-2008 09:38:35

38:35

globalisering

‘Obama is het antwoord op Fortuyn’ Mark de Vries

De avond voordat hij de Erasmusprijs ontving, discussieerde auteur en ‘nieuwe kosmopoliet’ Ian Buruma in Spui25 met academici en studenten over globalisering en identiteit.

Vrijdag 7 november vond de vijftigste uitreiking plaats van de Erasmusprijs, die dit jubileumjaar in het kader stond van het nieuwe kosmopolitisme. Winnaar was de Nederlands/Britse intellectueel en schrijver Ian Buruma – volgens de website van de Stichting Praemium Erasmianum ‘het voorbeeld van een nieuwe kosmopoliet’.

Buruma studeerde Chinees in Leiden en filmwetenschap in Tokio en werkte in Hongkong, Londen, Boedapest, Berlijn en New York. In Nederland is hij waarschijnlijk het bekendst om zijn boek Dood van een gezonde roker, over de moord op Theo van Gogh en de betekenis daarvan voor de Nederlandse samenleving.

Een dag voor de prijsuitreiking organiseerde het academisch-cultureel centrum

‘ Sommigen profiteren veel meer van de globalisering dan anderen. Dat leidt tot angst’ Spui25 een discussiebijeenkomst met Ian Buruma en een twintigtal genodigde studenten en recent afgestudeerden. Zodoende zitten op een herfstachtige donderdagochtend een groep jonge politicologen, historici, psychologen, medische wetenschappers, filosofen en zo wat meer op zwarte klapstoeltjes, een kop koffie in de hand en het collegeblok op de knie. Verder aanwezig zijn gespreksleider en hoogleraar journalistiek Frank van Vree, directeur van boekhandel Atheneum Maarten Asscher en Spui25-medewerkers Margot Dijkgraaf en Susanne Goossens. Het gesprek ging eerst over – hoe kon het de afgelopen week ook anders – de verkiezing van Barack Obama, en eindigde met de mogelijke herinvoering van de dienstplicht.

In de twee tussenliggende uren gaf Buruma uitleg bij zijn vaak verfrissende ideeën over de verhouding tussen kosmopolitisme en identiteit.

Buruma ziet een verband tussen de verkiezing van Obama in Amerika en de opkomst van Fortuyn in Nederland, begin deze eeuw. Het succes van de fortuynisten komt, in zijn visie, voort uit de gevolgen van globalisering. Deze heeft de traditionele ideeën over burgerschap en nationaliteit op losse schroeven gezet, ‘bijvoorbeeld doordat nationale leiders zich verschuilen achter internationale instituties, zoals de EU’. Bovendien brengen de economische veranderingen en de wereldwijde migratie grote onzekerheden mee, zowel voor de minderheden als voor de meerderheden. ‘Mensen hebben daarom een anker nodig. Ook McCain en Palin vertegenwoordigden de angst van mensen die het gevoel hebben de greep op hun leven te verliezen.’ Obama had juist geen succes bij deze mensen, maar wel bij de jongere generatie die dichter staat bij de wereld zoals die geworden is, een wereld van enorme verscheidenheid. ‘Obama is in zekere zin het antwoord op Fortuyn.’

De angst voor globalisering is, benadrukt Buruma, niet geheel irrationeel. Sommigen profiteren namelijk veel meer dan anderen. Dit zijn echter niet alleen mensen uit wat wij traditioneel als de elite beschouwen, ‘maar bijvoorbeeld ook de gastarbeider die de energie heeft om naar vreemde landen te trekken en daar succesvol te zijn of de profvoetballer die bij diverse clubs over de hele wereld speelt. Ook zij zijn nieuwe kosmopolieten en vormen op een bepaalde manier een elite.’

De aanwezige studenten zijn toch vooral geïnteresseerd in de Nederlandse discussie omtrent identiteit en integratie en al snel voert het gesprek naar deze kant van de Atlantische Oceaan. Dat ook veel intellectuelen in Nederland zich sterk maken

voor de nationale identiteit, bijvoorbeeld in de vorm van een historische canon, verklaart Buruma op een subtiele manier uit onze anti-Amerikaanse traditie. ‘Binnen de democratie hebben intellectuelen geen enkele formele macht, maar zij definiëren wel graag het publieke bewustzijn van cultuur en goede smaak. De invloed van commerciële en populaire cultuur uit Amerika geeft deze intellectuelen een impotent gevoel, omdat zij nu niet langer de rol van smaakmaker kunnen spelen.’ Zodoende hebben ook zij angst voor de Amerikaanse hegemonie die samengaat met de globalisering. Bovendien, legt hij uit, willen sommige intellectuelen zich graag identificeren met de ‘stem van het volk’, omdat dat de enige manier is om zich te behoeden voor irrelevantie.

Niet dat hij canon onbelangrijk vindt. ‘Als je geen eigen traditie hebt, dan kan je ook geen andere culturen leren kennen. Mensen maken echter een groter probleem van multiculturalisme dan nodig is. Natuurlijk zijn immigrantenkinderen kwetsbaar, omdat die zich vaak nergens helemaal thuis voelen, maar dat verdwijnt in de derde, vierde en vijfde generatie. Zelfs als de herkomst herkenbaar blijft, verandert de verschijningsvorm.’ Hij ziet het zeker niet als de taak van de staat om culturele conformiteit te stimuleren, want die komt in de loop der tijd vanzelf. De beleefde verschillen zijn bovendien niet perse groter dan die tussen de religieuze zuilen in de afgelopen eeuw.

Om zulke verschillen te overbruggen, zijn gedeelde instituties belangrijker dan de inhoud van de Koran. ‘Werkbare normen en waarden kunnen ook voortkomen uit pragmatische politieke overwegingen, in plaats van diepgaande historische of religieuze overtuigingen.’ Wat dat betreft betreurt Buruma het verdwijnen van de dienstplicht, een van de belangrijkste instituties die Nederland tot een culturele eenheid heeft gesmeed. Het samenkomen van mensen uit verschillende achtergronden is wel te zien aan sommige universiteiten, vooral de VU en de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar een groot deel van de studenten een niet-westerse achtergrond heeft. De UvA loop wat dat betreft nog achter, ondanks de vele moeite die zij op dat gebied doet. ‘Dat heeft alles te maken met de seculiere, hedonistische en socialistische reputatie van deze universiteit.’ Volgens Buruma zullen dergelijke problemen zich uiteindelijk oplossen: ‘Het zal tijd kosten en spanning opleveren, maar op den duur zullen moslims integreren.’ l

Naamloos-4 1

ingezonden mededeling

07-11-2008 08:56:48 Folia 11 | 17

medmon in folia:Opmaak 1

31-10-2008

10:00

Pagina 1

#2%! IS DE CULTURELE ORGANISATIE VAN DE 5V! EN (V! 4URFDRAAGSTERPAD 84 !MSTERDAM

4HEATER DO NOVEMBER

/PEN 0ODIUM /PTREDENS VAN *AN *AAP 3NELLEN SINGER SONGWRITER 3OULA .OTOS COMEDY +ENDRA VAN .ES SINGER SONGWRI TER FOLK MUZIEK 3NEEZE POPMUZIEK POĂ‘ZIE -IRTHE +LOK SINGER SONGWRITER -AX VAN DEN "URG COMEDY

*OEP (EGGER SINGER SONGWRITER 3ULAY 2EVAL COMEDY EN $OMINEE $OKTERSZONEN KLEINKUNST 0LAATS #2%! -UZIEKZAAL 4OEGANG GRATIS 2ESERVEREN NIET MOGELIJK

MA NOVEMBER

U VA M E D E W E R K E R S M O N I T O R

&ILOSOlE VAN DE 3CHOONHEID

$E KLASSIEKE /UDHEID

3CHONE SCHIJN OF DE 3CHOONHEID ZELF 3PREKER DR !LBERT VAN DER 3CHOOT 7IJSBEGEERTE 5V! HOGESCHOOL !RT%: "EELDSCHOON DE 'RIEKSE ZOEKTOCHT NAAR PERFECTIE 3PREKER $R 2UURD (ALBERTSMA CONSERVATOR +LAS SIEKE WERELD 2IJKSMUSEUM VAN /UDHEDEN TE ,EIDEN 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN

ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

NOBODY’S PERFECT, ZELFS DE UVA NIET Hoe denkt u over uw werk, werkomstandigheden, de ondersteuning en voorzieningen binnen de universiteit? Wat loopt er goed en waar zijn verbeteringen te boeken? De UvA Medewerkersmonitor wil dit in beeld brengen.

DO NOVEMBER

I S M #ONGO

+REUPELE WETENSCHAP EN BLINDE RELIGIE /VER DE VERHOUDING TUSSEN REDE EN GELOOF

3PREKER *OHAN "RAECKMAN 3OCRATES HOOGLERAAR 5V! 5($ 7IJSGERIGE ANTROPOLOGIE 5NIVERSITEIT 'ENT AUTEUR @$ARWINS MOORDBEKENTENIS ONDERZOEKT DE VERHOUDING TUSSEN RELIGIE EN WETENSCHAP ONDERSTEUNEN ZE ELKAAR

ZIJN ZE COMPLEMENTAIR SLUITEN ZE ELKAAR UIT 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE

Of u nu wetenschapper bent of een ondersteunende functie heeft, doe mee aan de online UvA Medewerkersmonitor. Dat kan tot 24 november. Het invullen van de vragen duurt ongeveer twintig minuten. Per e-mail heeft u op 28 oktober een link naar de UvA Medewerkersmonitor ontvangen.

Ook de Centrale Ondernemingsraad ondersteunt dit initiatief.

Alvast hartelijk dank voor uw medewerking!

MEER INFORMATIE: WWW.UVA.NL/MEDEWERKERSMONITOR

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

ANDEREN )NLICHTINGEN

DO NOVEMBER

I S M -ACHIAVELLI

0OLITIEK #AFĂ?

0OLITIEKE JONGERENORGANISATIES DE *ONGE 3OCIALISTEN DE */6$ $7!23 2//$ *ONGE $EMOCRATEN EN DE #$*! GAAN O L V *AN 0ATERNOTTE ALS WARE COALITIES OVER ACTUELE STELLINGEN IN DEBAT 0LAATS #2%! -UZIEKZAAL 4OEGANG GRATIS )NLICHTINGEN

W W W C R E A U V A N L

Studentenzaken WORKSHOP: MANAGER WORDEN (18 NOVEMBER 14.00-17.00 UUR) Boeken worden er over volgeschreven, maar wat houdt goed management nou in? Wat is het verschil met leiderschap? Wat voor talent moet je ervoor in huis hebben en wat kun je leren? Wat heeft je persoonlijkheid ermee te maken?

Tevens is er aandacht voor de actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.

Wat gebeurt er zoal in de managerswereld en wat voor leiders zijn er in de toekomst nodig? Tenslotte staan we in deze interactieve workshop stil bij de verschillende wegen die je tijdens en na je studie kunt bewandelen om een stap in de richting management en leiderschap te zetten.

WORKSHOP: IK WIL WEG (28 NOV., 2 EN 16 DEC. 14.30-17.00 UUR) Om in aanmerking te komen voor uitwisseling via ÊÊn van de UvA-brede uitwisselingsprogramma’s moet je een persoonlijk dossier inleveren. Op grond van dit dossier vindt de selectie voor de uitwisselingen plaats. Het is niet alleen van groot belang een overzichtelijk dossier in te leveren, uit het dossier moet vooral ook jouw motivatie voor de uitwisseling blijken.

Deze workshop is met name bedoeld voor studenten die zich voor een van de brede uitwisselingen van de UvA, buiten Europa, gaan aanmelden die binnenkort een dossier willen inleveren. Je kunt alleen deelnemen aan de workshop wanneer je je hebt ingeschreven en hiervan een bevestiging hebt ontvangen.

Kijk voor meer informatie en het inschrijfformulier van bovenstaande workshops op: www.uva.nl/trainingscentrum

STUDEREN IN HET BUITENLAND

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

Je kunt met ĂŠĂŠn van de UvA brede uitwisselingsprogramma het volgend studiejaar naar het buitenland (niet-Europese bestemmingen).

Voorwaarden en bestemmingen vind je op: www.uva.nl/internationaal (mogelijkheden - studeren buiten Europa) Deadline inleveren dossier: 9 januari 2009 (geldt voor zowel het 1e als het 2e semester). Ter voorbereiding op de selectie voor een uitwisselingsplaats, kun je deelnemen aan de workshop: Ik wil weg (motivatiebrief en cv).

Voor informatie over uitwisselingen binnen Europa (met het Erasmus programma) kun je terecht bij de contactpersoon internationalisering op je eigen faculteit.

Studentenzaken is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

www.uva.nl/studentenzaken

45

foto’s: Bram Belloni

weekgast

Karel van der Toorn (1956) ging een week naar China met een zware delegatie uit onderwijs en cultuur.

Maandag 3 november Gisteren kwamen wij rond het middaguur in Peking aan. Van slapen was in het vliegtuig niet veel gekomen.

De zaterdag ging naadloos over in de zondag en aan het eind daarvan tolde ik mijn bed in. Maar voor het zover was moest er eerst een serieus cultureel programma worden afgewerkt. De delegatie onder leiding van Job Cohen bestaat uit mensen van de gemeente, onderwijsbobo’s, vertegenwoordigers van de toeristensector, en last but not least kopstukken uit het Amsterdamse culturele leven. Het voltallige gezelschap was aanwezig bij de opening van een tentoonstelling van Dutch Design in een hip Chinees expositiegebouw. Ronald Plasterk himself verrichtte de opening. Met vertegenwoordigers van de NWO en de universiteiten brengt OCW een bezoek aan het Chinese onderwijsministerie en diverse onderzoeksinstituten. Vanochtend een seminar gegeven over het hoger onderwijs in Amsterdam. Vanmiddag overmoedig geprobeerd met stokjes te eten. Met als gevolg dat mijn das en overhemd vol vetvlekken zitten. Leermoment: voortaan gewoon om mes en vork vragen, tenzij je kleren vies mogen worden. Net gedoucht en me verkleed. Zodadelijk begint het alumnidiner.

Dinsdag 4 november Onrustig geslapen. De jetlag speelt me parten, maar ik heb nog meer last van de warmte. De buitentemperatuur is aangenaam, maar binnen zijn alle kamers verwarmd op 24 graden. Een Chinakenner legt mij uit dat warmte een statussymbool is. Veel huizen zijn afhankelijk van stadsverwarming, die pas vanaf 15 november aangaat. Hotels hebben hun eigen systeem. Dat zullen de gasten weten ook. Bij het ontbijt verslagen van de vorige dag en marsorders voor de komende 24 uur.

Iedereen enthousiast over het alumnidiner van gisteren. Job Cohen trakteerde en Ronald Plasterk sprak warme woorden. De voorzitter van het Chinese alumni netwerk (2000 leden!) vertelde de zaal over zijn erva-

ringen als student. In Rotterdam. Maar toen hing er al zoveel verbroedering in de lucht dat niemand van de Amsterdamse delegatie zich daaraan stoorde.

Vanochtend langs bij Peking University en vanmiddag bij Renmin. Met Peking University heeft de UvA al bijna 20 jaar een samenwerkingsovereenkomst. Renmin heeft een business school met internationale ambities. De decaan blijkt ontvankelijk voor onze avances. Hoewel de gesprekken open en hartelijk zijn, ontkomen we niet aan de rituele uitruil van geschenken. Zowel van Peking University als van Renmin ontvang ik een loodzware mok voor pennen en potloden. Sommige handelingen horen bij het protocol. Niemand wordt er blij van, maar zonder kan ook niet. Vandaag verkiezingen in de VS. Iedereen legt vijf euro in en voorspelt hoeveel kiesmannen de nieuwe president krijgt. Morgen bij het ontbijt weten we meer. En dan geldt, net als in de VS: winner takes all. Ik beloof hierbij dat ik alle neveninkomsten die dit oplevert zal afdragen aan de UvA.

Woensdag 5 november Gisterenavond is het laat geworden en daarvan ondervind ik nu de gevolgen. Maar het was wel een gedenkwaardige avond. Optreden van het Concertgebouworkest in het nieuwe Grote Theater. Het concert was verbluffend goed. Het gekke is dat je je dat pas realiseert als het over is. Ik had zo meegeleefd met de muziek dat ik na afloop een gevoel had dat leek op de ontspanning die volgt op een fikse huilbui.

Vanochtend naar Peking Normal University. Daar ondertekende Ineke van der Linde, voorzitter van het Domein Economie & Management van de HvA, een overeenkomst met de School of Management. Wij worden ontvangen door de vicepresident van de universiteit. Zoals het protocol voorschrijft, voeren zij en ik eerst een gesprek van een halfuur, waarna de ondertekeningsceremonie plaatsvindt. Terug bij de delegatie voor de lunch klinken we op de overwinning van Obama. Er gloort hoop voor Amerika, en ook een beetje voor de rest van de wereld. Dan door naar Sjanghai waar we donderdag en vrijdag een programma hebben.

Donderdag 6 november Na onze eerste maaltijd in Shanghai ga ik wat drinken

met Ernst Veen (Nieuwe Kerk en Hermitage) en Wim Pijbes (Rijksmuseum). Vijftig procent van hun tijd besteden zij aan fondswerving. Moet ik dat ook doen? En hoe ver ga je in de strijd om geld? Korte nacht. Na de ontbijtbijeenkomst is er even tijd om op CNN te kijken naar de reacties op Obama’s verkiezing. Enthousiasme, ongeloof, ontroering. Een huilende Jesse Jackson, waardoor ik ook een brok in de keel krijg. Zien huilen doet huilen.

Van tien tot twaalf geven René Smit, Geert Dales en ik het onderwijsseminar. Job Cohen opent. Amsterdam heeft 800.000 inwoners en 100.000 studenten. Zelfs voor Chinese begrippen is dat bijzonder.

Vrijdag 7 november Bij het groepsontbijt doet Ineke van der Linden verslag van ons bezoek aan Fudan University gisterenmiddag.

Job Cohen hield daar een college over Amsterdam van de 17de eeuw tot heden. Voorafgaand worden hij en ik bij de vicepresident ontvangen. Cohen zat in de file en kwam te laat aan. Ik was er al, en had zodoende gelegenheid voor een minder formeel gesprek met de vicepresident. Die bleek ooit in Amsterdam te zijn geweest voor een congres. De moeite die hij had moeten doen om een kamer te krijgen! De Olympics waren aan de gang. Ik begreep hem niet goed. Nam deze man mij in het ootje vanwege de Amsterdamse ambities voor 2028? Of bedoelde hij misschien een evenement in het Olympisch stadion? ‘The Gay Olympics!’ legde hij uit. Hij moest er erg bij lachen.

Dat Amsterdam tolerant en homovriendelijk was had hij gehoord, maar dit overtrof zijn verwachtingen. Cohen moest met enige spijt bekennen dat de Gay Games nog voor zijn ambtsperiode hadden plaatsgevonden.

Een burgemeester verricht soms wonderen. Nadat Cohen had benadrukt hoezeer hij eraan hechtte dat ‘onze universiteit’ kon samenwerken met Fudan, gingen alle deuren open. Het ijs was al eerder gebroken, maar nu konden er zaken worden gedaan.

Vanavond nogmaals een uitvoering van het Concertgebouworkest, een slotevaluatie, een paar uur slapen, en dan morgenvroeg het vliegtuig in naar huis. Ik ben blij dat het erop zit, maar wat een geweldige week. l Volgende weekgast: Peter Vonk, hoofd Studentenartsen, over de waterschapsverkiezingen

Folia 11 | 19

afdeling

‘We vergeten nooit een verjaardag’ Door: Nadine Böke

Het Instituut voor Migratie en Etnische Studies bestaat vijftien jaar. Ze zijn er internationaal georiënteerd, goed in kwalitatief onderzoek en knopen aan een werkbespreking graag een gezellige lunch vast.

Op dinsdagen rond lunchtijd zitten er in de Common Room van politicologie geen politicologen. De ruimte op de eerste verdieping van gebouw BG5 aan het Binnengasthuisterrein, die uitkijkt op de eetzaal van de mensa, wordt dan bevolkt door de onderzoekers van het Imes (Instituut voor Migratie en Etnische Studies). Zij hebben er hun wekelijkse bijeenkomst, met een presentatie door een van de onderzoekers en een lunch.

Jan Rath, directeur van het Imes en coördinator van researchproject Cities, Public Space and the Cultural Economy – ofwel ‘cluster twee’, heeft eerst nog een andere afspraak. ‘Wacht even, dan stel ik je voor aan twee van mijn collega’s. En neem lekker een broodje!’

Promovendi Simone Boogaarts en Danielle Chevalier zijn vandaag de enige andere aanwezigen van cluster twee. De clusters waarin het Imes is opgedeeld hebben niet dezelfde functie als onderzoeksafdelingen in andere instituten. Boogaarts: ‘Die clusters laten zien hoe het Imes is vormgegeven, maar ze worden niet echt als zodanig gebruikt. Ik denk dat we met ons cluster al een maand of acht niet meer bij elkaar hebben gezeten.’

F eesten

Het Imes met links Jan Rath, foto’s: Bob Bronshoff

Op hun kamer, met een groot balkon dat grenst aan de Vendelstraat, vertellen Boogarts en Chevalier over hun bezigheden. Boogaarts: ‘Mijn onderzoek valt binnen de onderzoekslijn culturele diversiteit

20 | Folia 11

in grote steden en gaat over etnische diversiteit in het nachtleven. Ik heb gekeken naar Turkse feesten, Marokkaanse feesten en Asian parties in Amsterdam en omgeving.’ Boogaarts werkt al vier jaar aan dit project en is nu bezig met het schrijven van haar proefschrift. Maar over de bevindingen van haar onderzoek wil ze nog niet veel kwijt. ‘Ik wil niet op dingen vooruitlopen. Wat wel leuk is om alvast te vertellen: veel van dit soort etnische feesten ontstaan vanuit een gemis in het reguliere nachtleven. Jongeren missen een bepaald soort muziek, of de tijdstippen van feesten komen hen niet goed uit. Dus worden er etnische feesten georganiseerd. Maar deze blijken wel drempelverlagend te werken. Als jongeren door zo’n etnisch feest Paradiso of de Melkweg eenmaal kennen, zijn ze eerder geneigd ook naar andere feesten op deze plekken te gaan.’ Voor haar onderzoek deed Boogaarts veel veldstudie. ‘Ik heb veel feesten bezocht voor participerende observatie en mensen aangesproken voor interviews. Die interviews vormen het belangrijkste onderdeel van mijn onderzoek. We zijn hier binnen het Imes erg sterk in kwalitatief onderzoek; hoewel kwantitatieve studies ook niet worden geschuwd, hoor.’

Chevalier heeft behalve antropologie ook rechten gestudeerd en enkele jaren als jurist gewerkt. Ze combineert deze interessegebieden nu in haar promotieonderzoek. ‘Ik werk voor de helft hier bij het Imes en voor de helft bij het Bonger Instituut voor Criminolo-

gie. Mijn onderzoek gaat over formele sociale controle in de publieke ruimte, en dan concreet over samenscholingsverboden, alcoholverboden en blowverboden. Ik ben hier in januari begonnen en ben nu nog bezig mijn onderzoeksvoorstel af te ronden.’ Chevalier zal onder meer onderzoeken in welke contexten de verboden worden ingevoerd, hoe ze precies vorm krijgen en wat hun effect is op hoe mensen de publieke ruimte beleven. Ze is nog aan het bedenken welke gemeenten ze bij het onderzoek zal betrekken.

‘Ik zal me niet alleen richten op Amsterdam maar ook op andere plaatsen. Misschien dat ik ook wel een vergelijking ga maken met plaatsen buiten Nederland.

Het onderzoek binnen het Imes is sterk internationaal georiënteerd. Er werken hier ook veel buitenlanders, en onze rapportages en de wekelijkse lezing zijn allemaal in het Engels.’

De meeste onderzoekers van het Imes werken in de vleugel van BG5 die, gezien vanaf de ingang van de mensa, aan de andere kant van de eetzaal ligt. Om er te komen moet je eerst bij de hoofdingang naar de eerste verdieping gaan en door de Common Room van politicologie lopen. Chevalier geeft een korte rondleiding langs de ruimtes die horen bij het instituut. De kamer van haarzelf en Boogaarts ligt op de tweede verdieping en heeft vier werkplekken. Omdat de onderzoekers van het Imes veel veldwerk doen, en soms deels verbonden zijn aan andere instituten, zijn ze vaak buiten de deur. De meeste gangen zijn in een lichte

‘ In het binnenhalen van geld, vooral uit de tweedegeldstroom, gaat heel veel tijd zitten’

kleur geschilderd en kennen verder weinig opsmuk.

Op sommige open plekken staan tafels en stoelen, die als klein vergaderpunt kunnen dienen. Op de begane grond, die door Chevalier en haar collega’s ‘de kelder’ wordt genoemd, ligt links van de trap een ruimte van Imiscoe. ‘Dat is een internationaal netwerk van excellence waar het Imes onder valt. Hoe het precies zit moet je straks maar aan Jan vragen’, vertelt Chevalier.

In de bijbehorende grote vergaderruimte hangt een wisselende expositie van foto’s die medewerkers hebben genomen tijdens veldwerk. Rechts van de trap is een hal met wat planten en bankjes, waar onder meer Jan Raths kamer ligt. De grote ramen in deze hal, grotendeels beplakt met ondoorzichtige folie, kijken uit op de kassa’s van de mensa.

T hema ’ s

Rath blijkt nog steeds druk te zijn, maar nadat hij een telefoongesprek heeft afgerond en een stapeltje diploma’s heeft ondertekend is er tijd om wat meer te vertellen over het Imes en het researchcluster waaraan hij leiding geeft. ‘Het Imes is vijftien jaar geleden opgericht. In die begintijd groeide het instituut als kool. Toen deed men qua onderzoek nog een beetje van alles en nog wat. Maar op een gegeven moment kwam er behoefte aan meer focus, aan één onderzoeksprogramma met meerdere lijnen. Toen is de structuur van de clusters bedacht, die dus niet functioneren als aparte afdelingen. Je moet de clusters

eigenlijk zien als inhoudelijke thema’s. Projecten worden ingedeeld bij het thema waarbij ze het beste passen.’ Over cluster twee vertelt Rath: ‘Het belangrijkste dat de projecten binnen dit cluster gemeen hebben is dat ze gaan over diversiteit in de stad. De sociale en culturele aspecten ervan, de economische betekenis, en hoe dit alles voelbaar is in de publieke ruimte.’ Raths eigen project gaat over ‘gekleurde buurten’, zoals Chinatowns. Over hun plek in de openbare ruimte, maar ook over de economische aspecten van zulk soort buurten. ‘Mijn onderzoekstijd is heel beperkt. Ik geef ook het nodige onderwijs en ben veel tijd kwijt aan mijn taken als directeur van het Imes. Zo is het Imes, net als andere instituten binnen de sociale faculteit, voor pakweg tweederde van zijn begroting afhankelijk van externe geldstromen. In het binnenhalen van dat geld, vooral uit de tweedegeldstroom, gaat heel veel tijd zitten.’

C ontact

Hoewel de medewerkers van het Imes niet per se op basis van de clusters contact met elkaar hebben, wordt contact met collega’s wel gestimuleerd. Rath geeft enkele voorbeelden: ‘Wij vinden de begeleiding van het onderzoek heel belangrijk, promovendi moeten altijd binnen kunnen vallen. En onze bijeenkomsten op dinsdag worden goed bezocht. We krijgen er erg positieve reacties op. Die bijeenkomsten bestonden eerst alleen uit presentaties. Maar voornamelijk

op voorstel van Danielle [Chevalier, red.] hebben we er een lunch aan vastgeplakt, zodat mensen nog even blijven hangen en met elkaar praten. Die gesprekken gaan over voetbal of muziek, maar ook over het onderzoek. Dat komt zowel het plezier als de kwaliteit ten goede. Verder denken we er hier altijd aan als iemand jarig is, of als iemand ziek is. Al wordt dat vast op meer plekken gedaan. Hoewel, misschien ook niet?’

De onderzoekssschool Imiscoe, waarvan het centrale secretariaat op dezelfde verdieping als Rath huist, is opgericht vanuit het Imes. Rath: ‘Imiscoe is een internationaal netwerk van excellence. Wij zijn de centrale partner binnen het netwerk. Het bestaat nu bijna vijf jaar en inmiddels zijn er twintig instituten aangesloten met in totaal zo’n 550 onderzoekers. Imiscoe biedt de faciliteiten om onderzoekers bij elkaar te brengen en jonge, geëngageerde onderzoekers op te leiden.

Er worden bijvoorbeeld workshops georganiseerd, en PhD-conferenties waar mensen uit heel Europa op af komen.’ Imiscoe is succesvol, en dat merken ze bij het Imes. ‘Mede dankzij Imiscoe worden het Imes en de UvA gezien als een van de belangrijkste toegangspoorten tot het Europese onderzoek op het gebied van migratie en etnische studies. We krijgen dagelijks verzoeken tot samenwerking en post van mensen die graag hier willen promoveren. Op de meeste verzoeken kunnen we niet eens ingaan, daar hebben we de capaciteit niet voor.’ l

Folia 11 | 21

annonces CULTUUR Piano/vleugel stemmen door gediplomeerde, ervaren stemmer: E80. Mail: tonvandenberg@wanadoo.nl of bel: 020 623 6180 / 06 4990 0717.

Pianoles voor volwassenen van enthousiasmerende, klassiek geschoolde docente, omgeving Artis. Veel ervaring met oudere starters en herintreders; uw speelplezier staat centraal. €35 per uur. Mail: e.ouweleen@wanadoo.nl of 020 623 6180 / 06 4406 0678.

Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam Geïnteresseerd in Amsterdams nieuws? Altijd al radioprogramma’s willen maken over politiek, muziek, cultuur of sport? Wordt dan vrijwilliger bij Amsterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

STUDENTEN EN STUDIE Rechtswinkel Amsterdam is per januari 2009 op zoek naar juridisch medewerkers! Heb jij het eerste bachelorjaar van je rechtenstudie afgerond, wil je enorm veel leren terwijl je mensen helpt en kun je voor 3 semesters 6/7 uur p.w. vrijmaken? Stuur dan je motivatiebrief met cv vóór 1 december 2008 naar info@ rechtswinkelamsterdam.nl Gestopt met je studie? Onder begeleiding op zoek naar een andere studie? www.herorientatietraject.nl

Colofon

promoties Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

MEDEZEGGENSCHAP

Geïnteresseerd in studentenpolitiek? Studentenpartij mei is een groep UvA-studenten die driewekelijks vergadert over studiegerelateerde zaken en de medezeggenschap en na afloop borrelt in Café de Gaeper. Kom vrijblijvend langs op onze ALV op 18 november van 20.00 tot 22.00 uur in het Studentencentrum van de UvA (Vendelstraat 2, CREA 2/STuC, kamer 1.23).

Kijk voor meer informatie op www.kiesmei.nl of mail naar info@kiesmei.nl

STUDENTEN­ PASTORAAT vE90 Zondag 23/11, 11.30 uur bezoeken we Crossroads International Church. Zin om mee te gaan? Geef je op bij andre@ve90.nl of kijk op www.ve90.nl Op 27/11 om 20.00 uur is Edwin Koster te gast in het Filosofisch café in vE90. Hij zal spreken over de rationaliteit van verhalen. Zie: www. ve90.nl

STUDENTEN ­SPORTCENTRUM USC Omgaan met agressie Cursus voor vrouwen. Wil je jezelf leren verdedigen? Voel je je wel eens onveilig? In 10 lessen leer je stoot- en traptechnieken, jezelf verdedigen en loskomen en de juiste uitstraling. Start 12 november.

Studentencursusprijs €26.

Check www.usc.uva.nl Introductiecursus vechtsporten Kun je geen keuze en onderscheid maken tussen de vele vechtsporten van het USC? Doe dan deze cursus, waarin je de verschillen/overeenkomsten leert van judo, jiu jitsu, aikido, karate, (kick)

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980 redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nl Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne Rose Haverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.

Medewerkers: Jaron Beekes, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf, Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.

Havana redactie: Annemarie Vissers, Tomoko Claringbould, Wouter de Haan, Tim van den Berg, Wim de Jong Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Paul Krediet, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Rogier Wind.

Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 0235717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: E 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

22 | Folia 11

boksen, taekwondo, wushu en capoeira en krav maga.

Start 12 november. Studentencursusprijs €21. Check www.usc.uva.nl Stijldansen voor studenten Vrijdag 14 november, 10 lessen. Module 1. Je leert de basispassen van vier dansen: quickstep, Engelse wals, cha cha cha en rumba. Iedereen is welkom, ook niet-studenten.

Studentencursusprijs €32.

Check www.usc.uva.nl Studenten Zwemprogramma Voor specifieke slagtraining (borstcrawl, rugcrawl, schoolslag en vlinderslag) kun je vanaf 13 november terecht bij het USC. Elke cursus slagtraining telt 10 lessen. Een basiscursus voor diploma A start op vrijdag 14 november. Beide cursussen in Het Marnix, inschrijving bij USC De Boelelaan. Studentencursusprijs slagtraining €35, basiscursus €35.

Check www.usc.uva.nl Tai chi chuan Deze Chinese bewegingsleer is goed voor je houding, je adem en je concentratie. Tai chi wordt gezien als meditatie, zelfverdedigingstechniek, vechtsport en gezondheidssysteem. Start maandag 17 november, 9 lessen door Lilian Oei. Studentencursusprijs €26. Check www.usc. uva.nl Beginnerscursus Denkspel ‘Go’ De Amsterdamse Go Club geeft een beginnerscursus over het geweldige Aziatische denkspel ‘Go’. Zes donderdagavonden vanaf 27 november. Midden in de Jordaan.

Informatie en aanmelden: www.goinamsterdam.nl, harald@goinamsterdam.nl, 020-6440990.

STUDENTENZAKEN (UvA) Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken - Studentendecanen, Bureau Studentenpsycholo-

gen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

VERDIENEN Gezocht: oppas in OudWest, één middag per week voor onze dochter van 5 jaar (van 14.45 uur tot 17.30 uur op maandag of donderdag). Daarnaast ook af en toe ’s avonds, als wij ’s iets leuks willen doen, voor onze dochter en onze zoon (1 jaar). Vergoeding in overleg.

Ben je geïnteresseerd? Bel: 06 2475 1310 (Benjamin).

Studentenpartij mei zoekt voor haar site www.kiesmei. nl iemand die de layout wil vernieuwen. Ervaring met PHP, Joomla en website­ ontwerp is vereist. Verdiensten €100. Mogelijk in de toekomst meer design­ opdrachten. Mail naar info@ kiesmei.nl Huishoudelijke hulp gezocht in Oud-West. ca. 5 uur p.w. €14 p.u. Boodschappen doen, schoonmaken en autorijden. Bel Mary: 020 616 4667.

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: €35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl

DIVERSEN Vakantiewoning op Gran Canaria te huur: zon, rust, zwemmen, zee. Prachtige natuurlijke wandelomgeving in een berglandschap. Kijk op www.casarosiana.nl /053 435 4888.

VVAO vereniging hoogopgeleide vrouwen: contacten-netwerk-activiteiten-2008lustrumjaar zie: www.vvao.nl

DINSDAG 18/11 12.00 uur: Éva Biró - Geneeskunde Cell-Derived Microparticles. Composition and Function.

Promotor: Prof.dr. A. Sturk. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Sangini Oemrawsingh - Rechtsgeleerdheid Human Rights and the Environment Interlocked. Dealing with Environmental Problems in a Human Rights Setting.

Promotor: Mw. prof.dr. H.G. Sevenster. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 19/11 12.00 uur: Raaj Sankatsing - Geneeskunde Atherosclerosis in the Hiv and Non-Hiv Setting: Detecting and Modifying Cardiovascular Risk.

Promotoren: Prof.dr. J.J.P. Kastelein en prof.dr. P. Reiss.

(Aula) 14.00 uur: Ad van der Logt - Geschiedenis Het theater van de nieuwe orde. Een onderzoek naar het drama van Nederlandse nationaalsocialisten.

Promotoren: Prof.dr. R.L. Erenstein en prof.dr. J.C.H. Blom.

(Aula)

DONDERDAG 20/11 10.00 uur: Ping Fung Kon Jin - Geneeskunde Trauma Care: Times Are Changing.

Promotor: Prof.dr. D.J. Gouma en prof.dr. J.C. Goslings.

(Agnietenkapel) 12.00 uur: Bruce Shapiro - Geneeskunde Optimal Blastocyst Transfer: the Embryo and the Endometrium.

Promotor: Prof.dr. F. van der Veen. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Christian Wallner - Geneeskunde Development of the Pelvic Floor. Implications for Clinical Anatomy.

Promotor: Prof.dr. W.H. Lamers. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 21/11 14.00 uur: Maurits Barendrecht - Geneeskunde Bladder Outlet Obstruction and Hypertrophy: Mechanisms and Consequences.

Promotoren: Prof.dr. M.C. Michel en prof.dr. J.J.M.C.H. de la Rosette. (Agnietenkapel)

ORATIES/AFSCHEIDSCOLLEGES DONDERDAG 20/11 16.00 uur: Afscheidscollege prof.dr. H. van der Cammen, hoogleraar ruimtelijke planning, i.h.b. de studie van het stedelijke ontwikkelingsmanagement De ruimtelijke ordening en de broze regels. (Aula)

VRIJDAG 21/11 14.30 uur: Oratie mw. prof.dr. E.M.P. van Gemert, hoogleraar historische Nederlandse letterkunde Het pulpsyndroom. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in óf de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 óf de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www. uva.nl/agenda

ingezonden mededelingen

meer dan 50.000 betaalbare startwoningen

www.startmakelaar.nl

folia-startmakelaar 081105.indd 1

Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag.

GRATIS! www.gildeamsterdam.nl

Naamloos-10 11 07-11-2008 08:57:54 Naamloos-3

09-10-2008 08:52:33 13:51:20 07-11-2008

roem

Fame Door Dirk Wolthekker

Landelijk is Harm Edens vooral bekend van het satirische televisieprogramma Dit was het nieuws, dat deze maand is begonnen met een serie nieuwe afleveringen. In de provincie Gelderland is hij extra bekend vanwege het programma Gelderse Koppen. In een autootje tuft Edens vanuit de studio van Omroep Gelderland door de provincie, op zoek naar gekke Gelderse verhalen. ‘Iemand die een christelijke huwelijkscursus volgt in Harderwijk of iemand wiens poes klem zit in het dashboardkastje. Kleine verhalen die dicht bij de mensen staan. Zodra ze het hier Hilversum zouden nadoen, zou ik het niet meer leuk vinden. Het moet kleinschalig zijn, dan kun je ook makkelijker het leven van mensen binnentreden en dat is wat ik wil: contact tussen de mensen en mij, maar ook tussen mensen onderling.’

Harm Edens (1961) debuteert deze maand als boekauteur met zijn boek De gebruiksaanwijzing van de man. ‘Bijvoorbeeld over de man als partner,’ zegt hij zelf. Maar vooralsnog blijft Edens in de eerste plaats verbonden aan de televisie. ‘De televisie is een heel indringend medium. Het prikkelt minder de fantasie dan de radio, maar televisie is wel brutaler, althans, je kunt de brutaliteit beter laten zien. Ook het flonker- en toveraspect van de televisie spreekt me aan. Het maakt je een beetje groter en mooier.’ In die zin is Harm Edens dus eigenlijk een echte theaterman en heeft hij dus precies de goede studie gedaan: theaterwetenschap.

‘Na de middelbare school wilde ik naar de toneelschool, maar ik was te jong om auditie te doen. Toen ben ik in Groningen begonnen met Nederlands. Ik was daar een keurige student en lid van het corps. Een paar jaar later heb ik nog eens geprobeerd om naar de toneelschool te gaan, maar toen had ik inmiddels drie jaar universiteit achter de rug en vond ik de toneelschool te schools geworden. Dus werd het theaterwetenschap, wat toen alleen nog een bovenbouwstudie was die ik kon doen op basis van mijn kandidaatsexamen Nederlands. Het was een keuze uit armoe, maar achteraf toch de goede. Zo kwam ik in Amsterdam terecht in een veel alternatiever circuit dan ik in Gro-

foto: Bob Bronshoff

Hij studeerde theaterwetenschap.

Nu is hij presentator en schrijver: Harm Edens.

Harm Edens

ningen gewend was geweest. Ik kende Amsterdam niet goed, maar voelde me tussen alle theaters en culturele broedplaatsen direct thuis. In Amsterdam is de liefde voor het theater bij mij gaan horen en in mij gaan zitten. En op het instituut voor theaterwetenschap was het helemaal geweldig, een bron van enthousiasme en passie. De toneelschool leek in die tijd de Fame-school te zijn, maar wij waren het minstens zo erg. Met ons eigen theater. Daar broeide van alles.

Onderwijs gaat wat mij betreft maar zijdelings over de inhoud, het moet gaan over de passie van de docent. De herinnering aan theaterwetenschap is heel erg verbonden met het Universiteitstheater in de Nieuwe Doelenstraat. Erik Vos bijvoorbeeld, toen artistiek leider van Toneelgroep De Appel, gaf les op de speelvloer van het theater. Alsof het een snijzaal voor medicijnenstudenten was. Van hem heb ik geleerd hoe je een toneelstuk moet vertalen en waarom je iets vertaalt zoals je het vertaalt, zeg maar de ethiek van het vertalen. Ik heb net een stuk van toneelschrijver Alan Ayckbourn vertaald en dan zie

ik als het ware Erik Vos voor me. Cadans, ritme, klank en alliteratie in een vertaling brengen, dat heb ik van hem geleerd. Docent Rob Erenstein blijft verbonden met de komst naar het instituut van een grote Canadese Shawkenner. Stiekem hadden we op de kamer van Erenstein zitten praten over het plan om die man naar Nederland te halen. Dat zoiets dan lukt vind ik heel mooi. Theater gaat over illusie, intimiteit, vluchtigheid en de geur van schmink. Het doet een appèl op je fantasie en voorstellingsvermogen. In die zin lijkt het een beetje op radio.

Theater is voor mij een vorm van zingeving.

Werken is natuurlijk ontzettend leuk, maar ik vind wel dat je eerst lang moet kunnen studeren. Studenten die tot hun 22ste studeren en dan direct gaan werken tot aan hun pensioen, daar geloof ik niet in. Volgens mij ben je op die leeftijd nog lang niet voldoende uitgekristalliseerd om je werk goed te kunnen doen. Zelf heb ik acht jaar gestudeerd en het was toch mooi dat dit kon.

Iedereen studeert tegenwoordig zo lean en mean mogelijk. Dat is jammer.’ l

Folia 11 | 23

foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Kruiswoordpuzzel

In de vallei van ’t piepkuiken De leerstoel van de Vallei van ’t Piepkuiken. Mmm, dan klinkt Chaire de la Vallée-Poussin toch beter. Deze weken geeft uw columnist gastcollege in Leuven. In Nieuw-Leuven, om precies te zijn. Of, zoals ze daar zelf zeggen, Louvain-la-Neuve.

De universiteit van Leuven is de oudste van de Lage Landen. Gesticht in 1425, 150 jaar voor Leiden. Lange tijd was de Leuvense universiteit, die midden in Vlaams-Brabant ligt, Franstalig – net als alle andere universiteiten en de betere middelbare scholen in België. Tijdens de emancipatie van het Vlaamse taalgebied werd deze situatie steeds moeilijker houdbaar.

In 1970 werd besloten tot een complete boedelscheiding en werd er een nieuwe Waalse campus gebouwd, zo’n 30 kilometer verderop, net over de taalgrens. Omdat daar tussen de lieflijke heuvels van Waals-Brabrant niet veel te beleven was, werd er meteen ook maar een stad bijgebouwd. Nu zijn beide universiteiten erfgenaam van de oude stammoeder. Als twee koningszonen die het rijk hebben moeten verdelen, waarbij de een het oude antiek mocht houden en de ander voor zichzelf is begonnen.

Kan het ingewikkelder? Ja, want de twee Leuvense zonen zijn gelukkig beide katholiek gebleven. Met drie taalgemeenschappen, drie gewesten en drie typen onderwijs (katholiek, vrij en rijks) zijn er nog veel meer mogelijkheden. Gelukkig dat er genoeg Belgische universiteiten zijn om van iedere soort op z’n minst één te hebben. Niet eenvoudig voor de argeloze bezoeker.

Mijn eerste wetenschappelijke bezoek aan België betrof een conferentie over zwarte gaten in Brussel. De uitnodiging was in het Engels gesteld en sprak over de Free University of Brussels. Dat was dan ook wat ik tegen de Bulgaarse taxichauffeur zei, die mij vervolgens keurig naar de campus bracht. ‘Vrije Universiteit Brussel’ zei het toegangsbord. Toen ik het fysicadepartement gevonden had, zag ik echter nergens conferentiegangers. Waar was de gebruikelijke drukte? Was de sessie al begonnen? Gek, ook geen posters. Bij navraag bleek niemand te weten waar ik het over had. Een conferentie over zwarte gaten? Hier? In Brussel? Nee, hoor.

Geheel confuus liep ik over de campus, totdat ik een hoog hek zag met een klein poortje.

Daar doorheen gegaan bevond ik mij plotseling op het terrein van de Université Libre de Bruxelles. En, jawel, ook daar was een natuurkundeafdeling. Het begon mij te dagen. Ik zag inderdaad al snel de vertrouwde posters en collega’s. Het was alsof ik in een andere wereld was getreden. Ik was in ieder geval op tijd om mijn voordracht te geven. In het Engels.

Robbert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar mathematische fysica

Van links naar rechts: 1 plaats op Mallorca - 5 nachtkleding - 10 zonder uitgesproken smaak - 11 werkelijk - 13 hevig - 15 reeds - 16 onderwijs ontvangen - 17 kaassoort - 18 lidwoord - 19 wereldrecord - 20 godin - 21 voorzetsel - 23 kloosteroverste - 25 grondslag - 26 grond om boerderij - 27 gebaar - 29 deel van een mast - 30 ter attentie van - 32 sainte - 33 noot - 34 niets - 35 zuidvrucht - 36 hulpstelling - 37 bundel - 39 thans - 40 plaats in Zwitserland - 41 Roemenië (op auto’s) - 42 in orde - 43 zijrivier van de Donau - 44 openbare verkoping - 47 luitenant - 48 gelofte - 49 muziekinstrument - 50 teek - 51 uiting van sensatiezucht.

Van boven naar beneden: 1 minister, o.a. van onderwijs (achternaam) - 2 vis - 3 laagfrequent - 4 vlaktemaat - 5 vrucht - 6 vreemde munt - 7 jongstleden - 8 vrouwelijk dier - 9 sterrenbeeld - 12 peulvrucht - 14 verlaagde toon - 16 bijbelse vrouw - 17 de nummer 1 - 20 Cubaanse president (achternaam) - 22 tijdperk - 24 Duits componist - 25 vrucht - 28 stokbrood (Frans) - 30 Indonesisch eiland - 31 voorzetsel - 33 streep - 34 Amerikaanse staat - 36 type zeilboot - 37 ruzie - 38 oude munt - 40 aanwijzend voornaamwoord - 41 plaats in Amerika - 44 ton - 45 onvruchtbaar - 47 kleefstof - 49 Boerenpartij - 50 motorschip.

Helemaal ingevuld? Stuur de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 18 november op naar Folia, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl