Folia 12#2.indd

Gesjeesd

Economie

open brief

Performance

Schrijver Nicolaas Matsier

Sommen maken in Gambia

Aan Karel van der Toorn

Nieuwe manier van promoveren

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 21-11-2008

Nummer 12

Youp, Freek, theo en ‌ Pieter

is op zoek naar een enthousiaste Host(ess).

Wij verhuren appartementen in het centrum. Heb je een fiets en wil je werken in het weekend en/of de avonduren stuur dan een korte CV naar robbert@amsterdamlocations.com

Goedbetaald bijbaantje bij internetbedrijf Ben je op zoek naar bijverdiensten en heb je affiniteit met internet / onderzoek?

Neem contact met ons op via www.buzzcapture.nl of bel 020-5721310.

GRATIS TOEGANG

KORTINGEN TOT

90%

OP BOEKEN, MULTIMEDIA EN HOBBY-ARTIKELEN

TEL. INFO: 030 604 74 00 WWW.BOEKENFESTIJN.COM

BOEKENLIEFHEBBER OPGELET! KOM VOOR WEINIG GELD BOEKEN SHOPPEN OP HET BOEKENFESTIJN

RAI AMSTERDAM donderdag

27 NOV

vrijdag

zaterdag

28

29

30

NOV

NOV

NOV

10.00 - 21.00 uur

10.00 - 18.00 uur GOSSIP & GUCCI

HET KEERPUNT

zondag

NICHOLAS EVANS

Abbie Cooper wordt in de bergen onder sneeuw en ijs dood gevonden. Hoe kon de eens zo veelbelovende studente zo aan haar einde komen?

NU 4.

50

LAUREN WEISBERGER Bette verveelt zich voordat ze als event planner aan het werk gaat en grote feesten organiseert voor de jetset van Manhattan.

95

NU 5.

BIG CHOICE ENGLISCH BOOKS:

1/4 MILLION! OOK ZIN IN SINTERKLAAS EN KERST? KOM IDEEËN OPDOEN OP HET BOEKENFSTIJN SIMPELWEG LEKKER CHOCOLADE

1.001 LOOSE MEDICAL BOOKS

Buzzcapture monitort blogs en webfora met het doel bedrijven inzicht te geven in consumentendiscussies die online plaatsvinden.

Wij zijn op zoek naar stagiares die affiniteit hebben met internet, online marketing of onderzoek

Neem contact met ons op via www.buzzcapture.nl of bel 020-5721310.

PRISMA WOORDENBOEK

SPAANS LEER JE BIJ ANIMO ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en Spanje Bel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl voor alle informatie.

NU

3.99

Meer dan 100 chocolade recepten.

Simpelweg lekker is ook te verkrijgen in tapas, sushi, wok, pasta etc.

Stagiares gezocht bij innovatief online onderzoeksbureau!

vanaf

1.99

Ook verkrijgbaar in vele andere talen.

NU

2.90

EXTRA BIJVERDIENEN? Van 24 tot en met 30 november kunnen wij vele studenten gebruiken die meewerken op de beurs. Ben je die hele week of enkel dagen beschikbaar, mail dan naar jobs@boekenfestijn.com

VOORDEEL L

Bon voor 1 Gratis Boek én Gratis Toegang!

Op donderdag 27 november heb je de eerste keus! Je bent dan van harte welkom van 10.00 tot 21.00 uur om jouw boeken te kopen in de voorverkoop. Met deze bon kun je tot en met zondag 30 november een gratis boek uitkiezen bij de afdeling ‘Actieboeken’ op het Boekenfestijn Amsterdam. De bon lever je in bij de kassa. Meer informatie? Bel ons: 030 604 74 00 of stuur ons een e-mail: info@boekenfestijn.com.

1 ORIGINELE BON PER KLANT. ALLEEN GELDIG OP BOEKENFESTIJN AMSTERDAM 08

folia 081121.indd 1

FOLIA08

14-11-2008 11:12:15

12:15

inhoud Allochtoon

Promotieperformance Filosofe en kunstenares Tine Wilde (1955) promoveerde onlangs op een ‘installatiepakket’ met de titel Do not Erase‌.wait for Meaning. Maar wat is die betekenis en wat is precies de bedoeling? ‘Laten we eerlijk zijn, ik weet zelf ook niet wat het is’. blz.20

Onderzoeks-bv

nieuws

Kohnstamm gaat commercieel ........................ blz. 4

(FTKFFTE

&DPOPNJF

0QFO CSJFG

1FSGPSNBODF

Schrijver Nicolaas Matsier

Sommen maken in Gambia

Aan Karel van der Toorn

Nieuwe manier van promoveren

Ere wie ere toekomt Bekendmaking eredoctoraten .......................... blz. 4

De moslims willen niet

8FFLCMBE WPPS EF 6OJWFSTJUFJU WBO "NTUFSEBN +BBSHBOH

/VNNFS

Studentenverenigingen blijven wit ................... blz. 7

Beste Karel Open brief aan de voorzitter ............................ blz. 8

:PVQ 'SFFL 5IFP FO Š 1JFUFS

Grappen maken Podiumbestormer Pieter Derks ....................... blz. 10

Finance Bijles geven in Gambia ................................... blz. 15

Gabriel Bach Aanklager leerde nazi Eichmann kennen als beleefde sadist ......................................... blz. 17

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, Weekgast 19, Annonces/Promoties/ Colofon 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/ Spekkie Big 24

Coverfoto: Pieter Derks Š Bram Belloni

In deze Folia brengen we het nieuws dat er te weinig ‘allochtonen’ bij studentenverenigingen zijn. Het woord allochtonen zet ik hier bewust tussen aanhalingstekens, omdat ik er weinig mee kan. De term is categoriserend en heeft een negatieve ondertoon. Volgens de dikke Van Dale ben ik zelf allochtoon, omdat de wieg van mijn moeder aan de prachtige Ierse westkust stond en niet driehoog-achter hier ergens in Amsterdam.

Ook mijn beide kinderen zijn allochtoon, want mijn vrouw komt uit het meest degelijke land van Europa: Zwitserland. In een grijs verleden heb ik als allochtoon zelf twee studies gevolgd, maar heb ik me nooit aangesloten bij een club als Asva of Lanx. Ik heb daar niet onder geleden. Feit blijft dat studentenverenigingen en andersoortig gelijkgestemde clubjes exclusieve blanke bolwerken zijn; eigenlijk precies zoals de UvA dat ook is.

De Asva constateerde deze tendens en vond het de moeite om daarover een bijeenkomst te organiseren. Ik twijfel aan het nut van zo’n middag en word er licht kriegelig van. Zeker toen ik zag dat Echo, een door de overheid gesubsidieerde excuusclub die hemeltergend veel geld opstrijkt, en nog nooit op echte resultaten is betrapt, ook aanwezig zou zijn.

Tijdens die diversiteitbijeenkomst verhaalde rector Dymph van den Boom over het feit dat participeren in studentenverenigingen de positie van allochtonen zou kunnen verbeteren. Prachtig gesproken, maar onze rector trapt een wijd openstaande deur in. De UvA – en dus ook de studentenverenigingen – is wit, het College van Bestuur kan daar blijkbaar niets aan veranderen. Dat is een feit. Ik ben van mening dat emancipatie van allochtonen altijd via het onderwijs zal verlopen. De participatie van deze groep bij instellingen als de Hogeschool van Amsterdam en de VU gaat prima en verloopt bijna parallel aan hoe de Amsterdamse bevolking is opgebouwd. Bij de UvA lopen we ernstig achter de feiten aan. Daar kan en moet de Asva helemaal niets aan veranderen. Dat is een zaak voor het College van Bestuur. Het CvB zegt dat de UvA een afspiegeling van de stad wil zijn. Prima! Ze zullen nu aan het werk moeten gaan.

Een gesubsidieerde excuusclub die hemeltergend veel geld opstrijkt

Jim Jansen jfj@folia.uva.nl

Folia 12 | 3

Toegepast onderzoek geprivatiseerd >Definitieve oprichting Kohnstamm Instituut BV. >Ondernemingsraad vindt plan ‘onnodig en slecht’, maar gaat akkoord.

In een brief aan de ondernemingsraad (oR) van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (FMG) heeft decaan Edward de Haan afgelopen week laten weten dat zijn voorgenomen besluit tot privatisering van de divisie toegepast onderzoek van het SCo-Kohnstamm Instituut (KI) niet langer een voorgenomen besluit is, maar een definitief besluit.

De activiteiten van de divisie zullen worden ondergebracht in de nog op te richten Kohnstamm Instituut BV. Medewerkers van de divisie en de OR van de faculteit hebben geprotesteerd vanaf het moment dat het plan tot privatisering werd gelanceerd, maar de OR is nu toch akkoord gegaan en heeft de decaan een ‘ja, mits’-advies gegeven. ‘Al blijft het volgens ons een onnodig en slecht plan,’ zegt Ewoud Roede van de OR. In een brief aan de decaan zegt de OR het ‘ja, mits’-advies te geven omdat men geen heibel met de decaan wil hebben. ‘Wij willen met u in gesprek komen en blijven en u daarom tegemoetkomen. Een juridische procedure brengt bovendien tijdverlies en onzekerheid met zich mee.’ Daarnaast is de OR nu toch gematigd positief omdat de medewerkers van de divisie door de UvA worden gedetacheerd bij de bv. Dit betekent dat zij niet in dienst komen van een commerciele organisatie, maar hun ambtelijke status kunnen behouden, inclusief de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, schrijft de decaan. ‘De bv verplicht zich tot het hande-

Jaron Beekes len volgens de geldende UvA-procedures rond het beoordelen van functioneren, het bepalen van geschiktheid en het vaststellen van werk gerelateerd verzuim’. Ook eventuele beëindiging van de detachering bij de bv zal moeten verlopen volgens de daarvoor geldende regels van de UvA. Door deze toezeggingen zijn de medewerkers van de divisie gerustgesteld.

Ook over de toekomstige wetenschappelijke kwaliteit van het toegepast onderzoek,

waarvoor werd gevreesd, zijn de zorgen uit de wereld. De bv zal, zoals elke bv, winst moeten maken. Maar het verkopen van kennis en het maken van winst ‘zullen niet een doel op zichzelf zijn,’ schrijft de decaan ‘maar een middel om te komen tot een gezonde bedrijfsvoering met voldoende financiële middelen om als bv onafhankelijk keuzes te kunnen maken.’ De komende maanden zal de bv, inclusief begroting, worden opgetuigd. (DW)

Eredoctoraten voor malaria-expert en econoom >De Britse malariadeskundige Nick White en de Amerikaanse wiskundig econoom William Brock krijgen een eredoctoraat van de UvA. De Britse malariadeskundige Nick White en de Amerikaanse wiskundig econoom William Brock krijgen op 8 januari 2009, de 377ste verjaardag van de UvA, een eredoctoraat.

Nick White (1951) heeft de basis gelegd voor de wetenschappelijke benadering van de behandeling van malaria. White is hoogleraar tropische geneeskunde in Oxford en Bangkok en verricht volgens erepromotor Piet Kager ‘baanbrekend werk’ op het terrein van de malariabestrijding. Hij legde de theoretische basis voor de combinatietherapie gebaseerd op artemisinine, een antimalariamiddel op basis van de in Nederland onbekende, maar in China veel voorkomende varenachtige plant zomeralsem. White werkt in Thailand en Vietnam en was jarenlang directeur van het Wellcome-Oxford-Mahidol Research Programme on Tropical Medicine, dat onder zijn leiding uitgroeide tot een belangrijk onderzoekscentrum op het gebied van infec-

4 | Folia 12

tieziekten in ontwikkelingslanden. Hij was een drijvende kracht achter de bestudering van de uit China afkomstige nieuwe geneesmiddelen tegen malaria, artemisininepreparaten, en zette zich in om kennis over deze preparaten wereldwijd te verspreiden.

Hij streeft naar het op grote schaal en goedkoop ter beschikking stellen van malariageneesmiddelen.

William Brock (1941), hoogleraar economie aan de University of Wisconsin, is een van de pioniers bij de toepassing van complexiteitsonderzoek in de economische wetenschap. Zijn werk is volgens erepromotor Cars Hommes ‘van groot belang’ voor het management van complexe ecosystemen.

Brocks modellen zijn geïnspireerd door modellen uit de fysica. Hij is sinds het eind van de jaren negentig nauw betrokken bij de ‘Resilience Alliance’, een internationaal netwerk van vooraanstaande ecologen en economen.

In dit netwerk brengt Brock de sociaaleconomische aspecten in kaart die een rol spelen bij het management en het beheer van complexe ecosystemen. Een goede afweging van economische versus ecologische belangen is volgens Brock cruciaal bij het beheersen van mogelijk catastrofale en onomkeerbare ver-

anderingen in complexe ecosystemen, zoals ondiepe meren of de atmosfeer. (DW)

De stelling van vorige week luidde: Het gebouw Crea 2 op het BG-terrein mag niet worden gesloopt ten behoeve van een bibliotheek.

• Mee eens, want het pand is een belangrijke culturele en politieke broedplaats voor studenten – 36.9% • Mee eens, want het gebouw is cultuurhistorisch te belangrijk om te slopen – 29.2% • Slopen die hap, want het gebouw is uitgewoond en onpraktisch – 7.7% • Neerhalen dat pand. De UvA moet vooruit en een nieuwe bieb hoort daarbij – 26.2% Totaal aantal respondenten: 65

kort

nieuws

Jongeren narcistisch Jongeren tussen de 16 en 24 jaar maken zich grote zorgen over ‘de jeugd van tegenwoordig’. Ze vinden dat hun leeftijdgenoten te veel worden verwend, te veel worden aangemoedigd om zich goed over zichzelf te voelen en te weinig rekening houden met anderen. Tweederde van de ondervraagde jongeren vindt dat de verhouding tussen rechten en plichten bij de jeugd is scheefgegroeid. Dit blijkt uit een representatief narcismeonderzoek onder 1300 respondenten, georganiseerd door de Volkskrant en de NCRV. Bijna de helft van de jongeren tussen de 16 en 24 jaar vindt zichzelf ‘heel speciaal’, zo blijkt. Dit geldt voor slechts een kwart van de 55-plussers. Jeugdigen geboren in de jaren zeventig, tachtig en negentig, zo zou uit eerder gehouden Amerikaans onderzoek blijken, hebben weliswaar meer zelfvertrouwen en zijn assertiever dan oudere generaties, maar zijn ook vaker depressief en angstig en niet bestand tegen de teleurstellingen van de volwassenheid. (de Volkskrant)

Bonus Minister Plasterk van OCW heeft op verzoek van de VSNU en de HBO-raad besloten de invoering van het nieuwe bekostigingsmodel uit te stellen tot 2011. Het nieuwe model is onderdeel van de nieuwe wet op het hoger onderwijs, waaraan wordt gewerkt. Daarin wordt de subsidie voor hogescholen en universiteiten voor zestig procent bepaald door het aantal ingeschreven studenten, twintig procent is basisfinanciering en twintig procent wordt verdeeld op basis van het aantal uitgereikte diploma’s. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Plasterk verder dat hij mensen die een tweede bachelor- of masterdiploma willen halen vanaf 2011 een hoger ‘instellingscollegegeld’ wil laten betalen. Verder bezint hij zich nog op de conclusies van de Commissie-Sorgdrager, die onlangs vaststelde dat instellingen die goed presteren een bonus kunnen krijgen bovenop hun basisfinanciering. (HOP)

Rekenvete De KNAW gaat een onderzoek leiden naar rekenmethodes in het onderwijs.

Die zorgen voor veel wetenschappelijke onenigheid tussen voor- en tegenstanders van het zogenoemde ‘realistisch rekenen’. Die methode leidt volgens tegenstanders, verenigd in de stichting Goed Rekenonderwijs, tot rekenkneusjes. De stichting wil terug naar de ouderwetse staartdeling. Staatssecretaris Dijksma van OCW laat de KNAW nu uitzoeken wie van beide kampen gelijk heeft. De KNAW is blij het onderzoek te mogen uitvoeren. ‘Het onderzoek sluit aan bij onze kerntaken en heeft een sterke wetenschappelijke component,’ zegt een woordvoerder. (HOP/DW)

doctor

nieuws

Voorstel Wansbeek getorpedeerd >Decaan Wansbeek beoogt centraler bestuur van de economiefaculteit. >Maar de evaluatiecommissie stelt voor om bestaande organisatiestructuur grotendeels te handhaven.

De evaluatiecommissie van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB), de zogenoemde Structure Committee, heeft afgelopen week verslag uitgebracht van haar bevindingen aangaande een door decaan Tom Wansbeek voorgestelde herziening van de organisatiestructuur van de faculteit. De commissie stelt in het rapport The Dynamics of the FEB een organisatiestructuur voor die nauwelijks afwijkt van de be-

staande structuur, waarin de Amsterdam Business School (ABS) en de Amsterdam School of Economics (ASE) als twee afzonderlijke afdelingen binnen de faculteit functioneren.

Al snel na zijn aantreden in september 2007 gaf decaan Tom Wansbeek aan weinig gelukkig te zijn met die opzet van de faculteit. Hij zei daarover: ‘Ik wil de structuur van de faculteit een beetje vereenvoudigen, minder die opdeling in twee schools.

Beide schools opereren te veel als twee werelden, terwijl ik het beste van die twee werelden zou willen combineren in één wereld.’ Wansbeek kwam met een voorstel om de organisatie van de faculteit te cen-

traliseren, maar hoon was zijn deel. Faculteitsmedewerkers, en met name die van de ABS, vreesden verlies aan autonomie over hun eigen afdeling en die had volgens hen nu juist geleid tot ‘een internationaal erkende business school, die onlangs de EQUIS-accreditatie verkreeg’.

De evaluatiecommissie heeft met die vrees rekening gehouden en laat in de nieuwe organisatiestructuur beide schools intact.

Wel wordt de facultaire organisatiestructuur geüpdatet door toevoeging van een, door het College van Bestuur gewenst, undergraduate college en twee graduate schools. Wansbeek komt zo snel mogelijk met een reactie op het rapport. (DW)

Marjolein Kok (1976) promoveert bij geneeskunde op ‘uitwendige versie’ ofwel het proberen te draaien van baby’s die in een stuit liggen.

Waarom dit onderzoek?

‘Het was wel bekend dat uitwendige versie een veilige en effectieve ingreep is, maar er zijn tot nu toe vooral kleine studies naar gedaan. Onze studie is, tot op heden, de grootste. Wij vonden dat er iets moet kunnen verbeteren op het gebied van succes van de versie. De kans dat een versie slaagt is veertig procent. Er bestaat een medicijn waarvan bekend is dat het een hoger succespercentage geeft, maar dat kent veel bijwerkingen. Wij wilden een ander middel onderzoeken.’

Kennisinstellingen moeten meer samenwerken >Afgelopen vrijdag konden zo’n 160 gemeenteambtenaren in de Stopera netwerken met wetenschappers van UvA, VU en AMC. ‘De gemeente Amsterdam zou nóg meer moeten samenwerken met de Amsterdamse universiteiten.’ Deze uitspraak was op vrijdag 14 november in veel varianten te horen tijdens de bijeenkomst ‘Kennis voor de stad’. Zo’n 160 gemeente- en stadsdeelambtenaren konden in de Stopera netwerken met wetenschappers van UvA, VU en AMC. Na een welkomstwoord van vertrekkend

kennisambassadeur Erik Gerritsen gingen locoburgemeester Lodewijk Asscher samen met collegevoorzitter Van der Toorn (UvA) en rector Bouter (VU) in een zogeheten paneldiscussie. Veel te discussiëren was er niet, de bestuurstoppen waren het erover eens dat op het gebied van samenwerking het glas halfvol is, maar ook halfleeg. Opmerkingen als ‘De samenwerking zou fijnmaziger moeten zijn’ (Van der Toorn), ‘De twee topuniversiteiten van de hoofdstad zouden hun krachten nog vaker moeten bundelen’ (Bouter) en ‘Ambtenaren zouden bij besluitvorming al in een vroeg stadium

Het door jullie bekeken middel, de baarmoederontspanner nifedipine, bleek weinig effect te hebben.

‘Er hebben aan ons onderzoek 310 vrouwen meegedaan. De helft van hen kreeg nifedipine, de andere helft een placebo.

Er bleek een verschil in slagingspercentage te zijn van vijf procent; bij de ene groep lukte 42 procent van de versies, bij de ander 37. Door de beperkte omvang van de groep is dat verschil statistisch gezien niet significant. Het is moeilijk om op basis van dit onderzoek te zeggen of nidefipine minder goed werkt dat het al bekende middel. Het kan ook dat effect van het andere middel wordt overschat.’

de link met de universiteit moeten maken’ (Asscher) werden geïllustreerd met de op de achterwand geprojecteerde voorlichtingsfoto’s van hardwerkende studenten, een groep die overigens verder niet aan bod kwam deze middag. Ambtenaren konden na de discussie een masterclass volgen bij een UvA- of een VU-wetenschapper. Om de kennisinstellingen en de gemeente beter met elkaar te laten samenwerken is de website kennisvoordestad.net inmiddels gelanceerd. Ook het door Gerritsen geschreven boekje Gedeelde kennis is dubbele kracht moet bijdragen aan meer samenwerking. (Joke de Wolf )

Siriussubsidie voor VU en UvA

U ontwikkelde verder op basis van een metaanalyse van bestaande onderzoeken een prognostisch model voor het succes van een versie.

Er zijn vijf factoren die het succes van een versie voorspellen. Dat zijn of een vrouw al eerder een kind heeft gehad, de plek waar de placenta ligt, de plek waar het kind ligt, het gewicht van de baby en de hoeveelheid vruchtwater. Het model dat we hebben opgesteld bleek bij onze studiepopulatie met behoorlijk grote zekerheid te kunnen voorspellen of er een grote of kleine kans was dat de versie slaagde.’

De UvA en de VU hebben op 10 november gezamenlijk een cheque van 7,5 miljoen euro in ontvangst genomen van minister Plasterk ter bevordering van excellent onderwijs.

De universiteiten hebben het bedrag gekregen in het kader van het zogenoemde Sirius­programma. Het ministerie van OCW heeft veertig miljoen euro ter beschikking gesteld uit de aardgasbaten voor stimulering van excellente bachelorstudenten in de jaren 2008-2012. Inclusief een eigen bijdrage van de onderwijsinstellingen wordt er de komende jaren 56 miljoen euro gepompt in excellentie, zoals honours-bachelors.

Op 10 november werd daarvan in totaal 21 miljoen uitgedeeld, waarvan 7,5 miljoen aan de VU en UvA. Beide instellingen gaan het geld gebruiken voor het Amsterdam University College (AUC). Het AUC gaat naar eigen zeggen focussen ‘op excellentie en diversiteit, de interdisciplinaire benadering, de internationale gerichtheid en de relatie met de stad Amsterdam’. Het

foto: Jordi Huisman

>VU en UvA hebben een bedrag van in totaal 7,5 miljoen euro gekregen voor de stimulering van excellent onderwijs. >De subsidie maakt deel uit van het Siriusprogramma, waarbij tot 2012 landelijk 56 miljoen euro wordt geïnvesteerd in excellentie.

Rectoren Dymph van den Boom (UvA) en Lex Bouter (VU) nemen de cheque in ontvangst van minister Plasterk (l)

programma is Engelstalig, en zal veel aandacht schenken aan de bètawetenschappen en het aanleren van academische vaardigheden. Het AUC opent in september haar deuren en biedt plaats aan 900 studenten.

In hun aanvraag voor het Siriusprogramma moesten instellingen aantonen dat zij met specifieke trajecten de top van excellente

studenten weten te bereiken. De instellingen moeten minstens de helft van de voorgestelde activiteiten zelf financieren, de rest wordt gefinancierd. In totaal zijn er 37 aanvragen ingediend, 11 vanuit het wetenschappelijk onderwijs en 26 vanuit het hbo.

Volgend jaar zal er nog eens 17,5 miljoen euro aan subsidie voor excellentie worden verdeeld. (DW)

Wat heeft dit alles voor implicaties voor de praktijk?

‘Uitwendige versie is een nuttige en veilige procedure ter voorkomen van een stuitligging en deze zal dan ook altijd aangeboden moeten worden. Naar het gebruik van nifedipine zal verder onderzoek moeten worden gedaan. Ons predictiemodel moet nu nog worden gevalideerd, oftewel getest op een andere onderzoekspopulatie. Als blijkt dat het dan ook goed werkt, kan het in de praktijk gebruikt gaan worden.’ (NB) Marjolein Kok, External Cephalic Version, promotie: 12 november.

Folia 12 | 5

in beeld

foto: Henk Thomas

Vorige week is de fototentoonstelling ‘Globalisering in Spiegelbeeld. Verwestersing in India, veroostersing in Nederland’ van start gegaan. De tentoonstelling is een project van fotograaf Huib Rutten en zijn broer Mario Rutten, hoogleraar comparatieve sociologie van Azië aan de UvA. De gebroeders Rutten willen met deze tentoonstelling de andere kant van het proces van globalisering laten zien. In het fotoproject gaan Rutten en Rutten ervan uit dat westerse invloeden in India en Indiase invloeden in Nederland twee kanten van dezelfde medaille van globalisering vormen. Aan de hand van dubbelportretten tonen zij een breed veld aan thema’s: huisinrichting, religie, kleding, straatbeelden, economische bedrijvigheid, toerisme, sport en consumptie.

De tentoonstelling is zowel binnen als buiten te zien, onder meer in de binnentuin van de Oudemanhuispoort, waar deze twee studentes afgelopen week een kijkje namen. (DW)

kort

nieuws

Allochtone student mijdt vereniging > Allochtonen ondervertegenwoordigd in studieverenigingen. > ‘Proactief handelen is bittere noodzaak.’

Moeten allochtone studenten zelf het initiatief nemen om lid te worden van een studievereniging, of moeten die verenigingen zich proactief opstellen en werven?

Deze vraag kwam op 10 november aan de orde tijdens een Asva-congres over de ondervertegenwoordiging van minderheden in studieverenigingen. De bijeenkomst was het sluitstuk van het tweejarige project ‘Maak jij verschil’, geïnitieerd door het ministerie van OCW. Organisator Caroline Leek van de Asva: ‘Allochtonen mengen

zich nauwelijks in de activiteiten van studieverenigingen, en als ze zich wel organiseren, is dat vaak in een studievereniging die zich louter op allochtone studenten richt.’

Dat is een slechte zaak voor de UvA, zei rector magnificus Dymph van den Boom. ‘Volgens het CBS zijn allochtonen steeds hoger opgeleid, maar helaas zien we dit nog niet terug in de assimilatie en organisatiegraad van minderheden. Dat is zonde, want met een stem in studieverenigingen kunnen allochtone studenten hun positie nog verder verbeteren.’

Umar Ikram, voorzitter van multiculturele medische studievereniging Mozaïek, vindt dat ook. ‘De universiteit moet garant staan voor het klimaat waarin allochtonen

De Jonge Academie

tot studieverenigingen toetreden, maar de minderheden zijn zelf ook debet aan hun ondervertegenwoordiging. Bij veel allochtonen leeft het idee dat het bij verenigingen enkel om drinken gaat en dat het zonde zou zijn van de studietijd. Ook mijn vader vroeg me laatst wanneer ik nu eens iets nuttigs ging doen.’ Aan de VU – waar een relatief groot aantal studenten allochtoon is – worden minderheden meer dan aan de UvA aangespoord deel te nemen aan het studentenleven, zei Wim Haan, diversiteitcoördinator van de VU. ‘Mensen zijn geneigd langs elkaar heen te leven, dat zie je in de samenleving. Daarom is proactief handelen bittere noodzaak.’

(Tim Verlaan)

UvA-wetenschappers Marika Taylor (1974) en Claes de Vreese (1974) zijn benoemd tot lid van De Jonge Academie (DJA). DJA, voorportaal van de KNAW, selecteert jaarlijks tien nieuwe leden op basis van excellentie, een interdisciplinaire onderzoeksaanpak en een brede belangstelling voor wetenschap. Fysica Marika Taylor en communicatiewetenschapper Claes de Vreese, directeur van de Amsterdam School of Communications Research, zijn benoemd voor vijf jaar. Taylor promoveerde in Cambridge bij de prominente wetenschapper Stephen Hawking. Zij doet onderzoek naar de fysica van zwarte gaten. Begin dit jaar won zij de Minervaprijs voor de beste natuurkundige publicatie door een vrouw.

De Vreese doet onderzoek naar politieke journalistiek, verkiezingscampagnes en de effecten van nieuwsmedia op publieke opinie en gedrag. Taylor en De Vreese worden op 26 maart 2009 officieel als nieuwe leden van DJA geïnstalleerd. (NB)

Dankzij moslims is geloof weer actueel

foto: Henk Thomas

Hoogleraar Nederlandse geschiedenis James Kennedy besprak op 10 november in debatcentrum Spui25 de stelling ‘Door ontzuiling heeft religie een nieuwe en belangrijke rol gekregen in de samen­ leving’.

Alvorens hij zijn stelling beargumenteerde, maakte hij een paar belangrijke voorbehouden. ‘Voor mijn betoog wil ik de definitie van religie beperkt houden. Ik bespreek de religie in de zin van georganiseerde ondernemingen waarin mensen bewust bezig zijn met religieuze activiteiten.’ Ook gaf Kennedy meteen toe dat de directe invloed van de kerk en andere religieuze instanties aanzienlijk is afgenomen sinds de ontzuiling die vanaf de jaren zestig heeft ingezet. ‘Religie heeft zeker aanhang in conventionele zin verloren. Zo zijn het lidmaatschap en de bezoeken aan kerken flink afgenomen. In plaats van een verzuilde samenleving is er nu sprake van een assertieve, seculiere cultuur waarin men zich vrij voelt van religieuze dwang.’

Toch betoogde Kennedy – zelf afkomstig uit een streng christelijk Nederlands-Amerikaans nest, zijn vrouw is in hun woonplaats gemeenteraadslid namens de ChristenUnie – dat religie nog steeds een grote rol speelt in de publieke samenleving. ‘Mensen besloten om na de ontzuiling op een andere manier vorm te geven aan religie. Zo traden kerken en andere religieuze instanties steeds meer naar buiten als publieke werken met een publieke taak. Ze zetten zich in voor verbondenheid en solidariteit.’

Daarnaast besprak Kennedy verschillende factoren die na de ontzuiling een nieuwe impuls hebben gegeven aan religie. Zo noemde hij onder meer de invloed van de islam in Nederland. Kennedy: ‘De komst

van moslims bracht een nieuwe discussie op gang over de rol van geloof. In een verzuilde samenleving was het inkaderen van zo’n religie vanzelfsprekend geweest en zou er een moslimzuil gevormd zijn. Toen behoorde iedereen tot een religieuze minderheid, terwijl er nu een grote seculiere meerderheid bestaat. Deze meerderheid moet nu een manier vinden om ruimte te bieden aan de overgebleven religieuze

minderheden. Zo’n vraagstuk brengt religie terug in het publieke domein.’ (Julie de Graaf )

Win een kamer Wie de komende maanden zijn profiel aanmaakt op Studenttrace.nl maakt kans een studentenkamer te winnen of een tiendaagse wintersportvakantie. Op deze site kun je gemakkelijk gevonden worden door potentiële werkgevers. Daarnaast kun je informatie vinden voor je carrière en je inschrijven voor gratis sollicitatie- en assesmenttrainingen. De drie studenten die de meeste medestudenten weten over te halen om zich ook aan te melden, winnen de prijs. Initiatiefnemers studenttrace.nl en kamerhulp.nl hopen op deze manier veel nieuwe studenten te bereiken. Studenttrace is een onderneming ontwikkeld door studenten vanuit de minor entrepreneurship van de UvA, die starters en studenten helpt bij het zetten van de eerste stappen op de arbeidsmarkt. De actie loopt tot 31 december. (ARH)

De volgende editie van De Stelling van... vindt plaats op maandag 24 november.

Amanda Kluveld, universitair docent cultuurgeschiedenis, zal dan ingaan op de stelling ‘De Nederlandse bestuurlijke elite miskent het belang van kennis’.

Elektronenstromen foto: Jordi Huisman

>Op 10 november vond in Spui25 de tweede editie plaats van de lezingenreeks De Stelling van... >Hoogleraar Nederlandse geschiedenis James Kennedy sprak over de nieuwe rol van religie in de samenleving.

Op 13 november werd in de Lutherse kerk aan het Spui de nieuwe Rijksoverheidsletter gepresenteerd, naar een ontwerp van Peter Verheul (foto), letterontwerper en docent aan de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Niet alleen ieder ministerie, ook de Belastingdienst, Rijkswaterstaat en veel andere instellingen van de Rijksoverheid hadden tot nu toe een eigen huisstijl. De onder ontwerpers bekende term ‘huisstijldichtheid’ bij de Nederlandse Rijksoverheid was enorm. Daarom koos de ministerraad vorig jaar voor één logo en één huisstijl, waartoe ook het nieuwe lettertype behoort.

De eigen letter, de Rijksoverheid Serif en Sans, wordt vanaf dit jaar geleidelijk ‘rijksbreed’ ingevoerd. De invoering zal in 2011 zijn afgerond. De originele ontwerpen van dit lettertype worden toegevoegd aan de typografische verzamelingen van de Bijzondere Collecties van de UvA. Naast de presentatie van de letter werd ook het boek Letterrijk: Rijksoverheid Serif en Sans gepresenteerd. (DW)

Astronomen hebben voor het eerst de fysische processen gemeten waardoor zogeheten ‘magnetars’ röntgenstraling uitzenden.

Een team onderzoekers onder leiding van UvA-sterrenkundige Nanda Rea vond het bewijs voor grote elektronenstromen rond alle bekende magnetars. Magnetars zijn jonge neutronensterren met een ultrasterk magnetisch veld. Neutronensterren zijn de overblijfselen van zware sterren (tien tot vijftig zonnemassa’s) en bestaan voor het grootste deel uit neutronen. Een neutronenster heeft een diameter van twintig kilometer, maar is zwaarder dan de zon. Een theelepel neutronenstermateriaal weegt ongeveer honderd miljoen ton. Magnetars vormen de krachtigste magneten in de kosmos. Er zijn tot nu toe vijftien magnetars gevonden. Nanda Rea is met haar onderzoeksteam voor het eerst zelf op zoek gegaan naar de dichte wolken van elektronen rond de magnetars. (DW)

Folia 12 | 7

opinie

Wat dit land nodig heeft is een andere elite Een bange, onzekere en kleine elite krijgt een bang, onzeker en klein volk, stellen Jan Willem Duyvendak en Ewald Engelen. geeft de jarenlange gijzeling door een discours van naïef multiculturalisme de schuld. Wat deze duidingen, ondanks de verschillen, met elkaar delen is dat ze verheugd constateren dat het volk na 2002 eindelijk zijn stem heeft hervonden en de politiek correcte elite hard tot de orde heeft geroepen.

Hoewel het duidelijk is dat electoraal gesproken het

deksel van de put is, menen wij dat deze voorstelling van zaken niet klopt. In de eerste plaats blijkt uit vergelijkend onderzoek dat in de meeste democratieën ongeveer 20 procent van het electoraat een politieke agenda van behoud, monoculturalisme en neonationalisme onderschrijft. In Nederland is dat niet veel anders – bovendien is dit percentage al jaren stabiel.

illustratie: Cees Heuvel

Sinds 2002 tuimelen de opiniemakers over elkaar heen met hun duidingen van het politieke rumoer in dat eens zo saaie, tevreden en ook wat zelfingenomen landje. De een wijst op de groeiende kloof tussen politiek en volk waardoor de elite de voeling met het volk verloren heeft, de ander benadrukt de discrepantie tussen private rijkdom en publieke armoede en een derde

Open brief aan Karel van der Toorn Geachte collegevoorzitter, beste Karel, Een paar weken geleden sidderde de academische gemeenschap. Het College van Bestuur kwam met haar kaderbrief, waarin richtlijnen staan voor de begroting van de komende vier jaar. Daaruit bleek dat de UvA extra onderwijs door de student zelf wil laten betalen.

De Asva studentenunie en de Centrale Studentenraad (CSR) hebben duidelijk laten weten het zeer oneens te zijn met het voornemen van de UvA. Wij denken dat studenten worden ontmoedigd om zich extra in te zetten voor hun opleiding, als zij voor elk extra vak dat ze willen volgen hun portemonnee moeten grijpen.

Iedereen die in staat is extra onderwijs te volgen, zou zich geen zorgen hoeven maken over de financiële gevolgen. Uiteindelijk willen we dat iedere student het beste uit zichzelf kan halen, ongeacht achtergrond of financiële situatie.

Inmiddels hebben de plannen van de UvA ook in Den Haag voor opschudding gezorgd. De Kamerleden Dibi (GroenLinks), Besselink (PvdA), Pechtold (D66) en Van Dijk (SP) hebben ondertussen vragen gesteld aan onderwijsminister Plasterk. De minister heeft in een

8 | Folia 12

reactie laten weten de plannen onwenselijk te vinden en volgens zijn interpretatie zijn ze zelfs in strijd met de wet.

In een reactie heeft u laten weten dat ‘de UvA zich aan de wet zal houden’. Maar betekent dit ook dat de plannen om studenten extra te laten betalen nu van de baan zijn?

De door uw College van Bestuur gepresenteerde kaderbrief bevat de begrotingsrichtlijnen voor de komende vier jaar. Hierop worden ook de beleidsplannen van de

het Hoger Onderwijs. Mogen wij hieruit concluderen dat het volgens uw interpretatie van de wet wel mogelijk is om aan studenten een extra bijdrage te vragen?

U hebt al een aantal keer laten weten dat u de eigen bijdrage van studenten als een van de mogelijkheden beschouwt om onderwijs aan de UvA te financieren.

U zegt in januari een definitieve beslissing te willen nemen. Betekent de uitspraak van de minister dat dit plan nu definitief van de baan is? Of ligt de optie in januari nog steeds op tafel?

Zijn de plannen om studenten extra te laten betalen nu van de baan? verschillende faculteiten gebaseerd. Deze kaderbrief is het product van minimaal een halfjaar werk van de totale juridische én financiële afdelingen van het Maagdenhuis. We nemen dit voorstel dus erg serieus.

Op zich mag je verwachten dat in een beleidsdocument waaraan door UvA-personeel hard gewerkt is, geen maatregelen staan die in strijd zijn met de wet op

Meneer van der Toorn, wanneer maakt u een einde aan de onduidelijkheid? Moeten studenten vanaf 2010 extra pinnen voordat ze hun diploma innen, of niet? l Martijn Weeda en Karsten Meijer, respectievelijk ­voorzitter van de Asva en voorzitter van de Centrale Studentenraad

stage

foto: Bob Bronshoff

Het is niet het volk dat de elite de les leest, maar precies andersom

Kyra de Boer

Dat populistische partijen ook in Nederland electoraal weerklank hebben gevonden hoeft dus niet te verbazen. Verklaard moet worden waarom het gehele Nederlandse politieke debat nu al zes jaar lang wordt gedomineerd door analyses en oplossingen die druipen van de behoudzucht, geborneerd nationalisme en angst voor de grote buitenwereld. Dat brengt ons bij het tweede punt: het is niet het volk dat de elite de les leest, maar precies andersom. De causaliteit ligt niet aan de zijde van een passief, amorf en ongearticuleerd electoraat, maar aan de zijde van een bange en geborneerde elite. Ga maar na: waarom is het glas van de integratie altijd halfleeg en nimmer halfvol?

Waarom ligt de nadruk in de berichtgeving altijd op de oververtegenwoordiging van migranten in de criminaliteitsstatistieken en niet op de groeiende successen op school en arbeidsmarkt? Waarom bestaat er veel ophef over de ‘etnische’ uitval uit vmbo en mbo en is er nauwelijks discussie over de veel verspillender ‘uitval’ van witte kaaskoppen uit het hoger onderwijs? Waarom concentreren politionele inspanningen in Nederland zich vooral op de overlast van een klein groepje Marokkaanse ‘pubers’ en accepteren wij gelaten het wekelijkse straatgeweld van ‘witte’ voetbalsupporters? En let ook op de ‘verklaringen’: waarom zien wij in vandalisme en straatgeweld vooral de sporen van etniciteit en duiden wij het niet als het effect van puberale hormonen en sociaaleconomische uitzichtloosheid? Waarom wordt een lokale kwestie van buurtoverlast – hoe vervelend ook – meteen geïnterpreteerd als een ‘clash of civilizations’?

Dit zijn vragen die wijzen op het grote belang van de manier waarop maatschappelijke kwesties worden ‘geframed’, zoals dat in sociaal-wetenschappelijke nieuwsspraak heet. In Het Bange Nederland geven wij een groot aantal voorbeelden van de wijze waarop in

brief Medewerkersmonitor In Folia 10 staat een artikel over de UvA medewerkersmonitor. Ik vind de monitor een goed initiatief en het lijkt me een goed instrument voor de UvA om beleid te maken of de organisatie te verbeteren.

Wat mij na het invullen opvalt is het ontbreken van de mogelijkheid om een oordeel te geven over de ondersteuning van het Informatiseringscentrum bij de pc, het netwerk en andere computerfaciliteiten. En het

het publieke en politieke debat kwesties rond integratie, veiligheid en economische internationalisering worden ‘geframed’. Wij concluderen dat de beeldvorming van deze kwesties onherroepelijk uitmondt in oplossingsvoorstellen die ten diepste culturalistisch en (neo-)nationalistisch zijn. De canon, de inburgeringsrituelen, de nadruk op goed Nederlanderschap, de terugkeer van een mierzoete en historisch achterhaalde Vaderlandsche Geschiedenis, maar ook de angst voor deelname binnen Europa en de wereldeconomie – het weerspiegelt een verkeerd begrepen eigenbelang dat burgers alleen maar angst aanpraat voor een buitenwereld die niet anders dan ‘boos’ kan zijn.

Hoe dit syndroom te doorbreken? In Het Bange Nederland stellen wij, in een omkering van de bekende wijsheid dat ieder volk de regering krijgt die ze verdient, dat iedere elite het volk krijgt dat ze verdient; een bange, onzekere en kleine elite krijgt een bang, onzeker en klein volk. Om uit deze wederzijdse gijzeling te komen kan niet worden volstaan met het ‘beschavingsoffensief ’ of de neonationalisering van de moslim die momenteel wordt opgetuigd. De oplossing schuilt aan de andere kant van de vergelijking: wat dit land nodig heeft is een andere elite, een open, moderne, zelfverzekerde, wijze elite die unverfroren de 21ste eeuw in het gelaat durft te kijken en het Nederlandse volk trots en zelfbewust de weg weet te wijzen naar een open samenleving, een gastvrije, nietknellende cultuur en een internationaliserende economie. l Jan Willem Duyvendak en Ewald Engelen zijn resp. hoogleraar sociologie en financieel-geografisch onderzoeker aan de UvA. Samen met Ido de Haan schreven zij Het bange Nederland. Pleidooi voor een open samenleving (Bert Bakker).

functioneren van de IC servicedesk en het IC callcenter. In mijn UvA-werkomgeving merk ik dat men daar vaak klachten over heeft of aspecten ervan verbeterd wil zien. Ook ontbreekt een mogelijk om een oordeel te geven over de afhandeling van facturen etcetera door de centrale financiële afdeling(en). Bovenstaande centrale dienstverleningen zijn volgens mij de pijnpunten binnen de UvA en zij geven veel klachten binnen de UvA-gemeenschap. Het is dan ook zeer jammer dat beide type dienstverleningen geen onderdeel zijn van de medewerkersmonitor.

Drs. Ing. Renze Brandsma, hoofd digitaal productiecentrum Universiteitsbibliotheek

Kyra de Boer (23) doet de master klinische psychologie. Sinds september loopt ze stage bij het online therapiebedrijf Interapie.

‘Mensen met psychische klachten kunnen zich bij Interapie aanmelden voor behandeling via het internet. Die klachten kunnen bijvoorbeeld gaan over de eetstoornis boulimie, maar ook over depressie of pleinvrees. Mijn stage gaat specifiek over de ontwikkeling van een online behandelmethode voor seksueel getraumatiseerde jongeren. Deze methode is al opgezet en uitgevoerd in een pilotstudie en nu testen we het voor de tweede keer met een grotere groep cliënten.

De eerste paar maanden heb ik mij vooral bezig­ gehouden met het coördineren van de onderzoekshandelingen. Ik zorgde er samen met de andere stagiaires voor dat alle mailtjes bij de juiste personen terechtkwamen en dat cliënten eraan herinnerd ­werden om hun online vragenlijsten in te vullen. Het was leuk werk en ik heb veel geleerd op het gebied van organisatie, plannen en overzicht houden.

Op dit moment volg ik een training zodat ik binnenkort zelf cliënten kan gaan behandelen. Ik heb een opleidingsmap en alle stagiaires oefenen met elkaar op het schrijven van reacties. Ook krijgen we veel voorlichting van mensen uit het werkveld. Onze eerste behandelingen beginnen volgende week en ik heb al een cliënt toegewezen gekregen. Het is heel spannend dat ik straks zelf therapie mag geven, maar ik hoef gelukkig niet bang te zijn dat ik grote fouten zal maken. Mijn begeleider checkt namelijk al mijn berichten voordat ik die naar de cliënt stuur. Hij gaat erop letten dat ik niet te veel vraag of verkeerde opmerkingen maak. Het is een grote verantwoordelijkheid die ik krijg, maar dankzij goede ondersteuning voel ik me er zeker over.

Een van de leukste momenten tijdens mijn stage was tijdens de werving van cliënten. Om een zo groot mogelijke groep te kunnen behandelen, waren we op zoek naar jongeren die deel wilden nemen aan online therapie. Op een gegeven moment bedacht ik dat het misschien handig zou zijn om op jongerenfora te kijken. Na een zoektocht op internet kwam ik terecht bij een forum waar jongeren zware problemen met elkaar bespreken, waaronder seksueel misbruik. Ik heb toen contact opgenomen met de beheerders van die website en zij hebben op mijn verzoek een enorm grote banner van Interapie op het forum geplaatst.

Via deze weg komen er nu ook jongeren binnen voor behandelingen en daar ben ik erg trots op.’ (Julie de Graaf )

Folia 12 | 9

interview

Een lekke band Door Anne Rose Haverkamp

Hij studeert geschiedenis aan de UvA en op 21 november gaat in de Kleine Komedie zijn nieuwe cabaretvoorstelling Waan in première: Pieter Derks.

‘Het is heel klassiek cabaret. Ik vertel wat me bezighoudt en hoe ik naar de wereld kijk en daar zing ik af en toe een liedje bij. Het is heel simpel eigenlijk, geen pakken vla en gekke fratsen, geen acrobatische acts. Ik maak echt doodsaai cabaret.’

Twintig minuten te laat komt hij café de Jaren binnen voor het interview. Hij verontschuldigt zich: ‘Ik had een lekke band en het schiet niet zo op als je elke vijf meter moet stoppen om je band op te pompen.’ Een goede opening voor een student. Elke student kampt tenslotte met lekke banden.

F an t as t ische gekken

Pieter Derks (24) is na de Koningstheaterakademie, de kleinkunstopleiding in Den Bosch, in deeltijd geschiedenis gaan studeren aan de UvA. ‘Voor mijn algemene

In 2005 won Derks de publieksprijs van het Amsterdamse cabaretfestival. Daar werd hij ontdekt door het theaterbureau Hummelinck Stuurman en sindsdien kan hij overal spelen. Vorig jaar toerde hij al door het land met de voorstelling Dat zal je nog verbazen en vanaf september staat hij in de theaters met zijn nieuwe voorstelling: Waan. Het is een persoonlijke voorstelling, zonder typetjes, een gesprek met de zaal. Derks: ‘Ik vertel over mijn zoektocht naar overgave. Door alle prikkels en mogelijkheden die we tegenwoordig hebben, is het moeilijk om keuzes te maken en je op één ding te blijven concentreren.

Ik vind het soms ingewikkeld om met zo veel dingen tegelijk bezig te zijn en dat er zo veel kan. Als ik in een winkel kom en ik heb koffie nodig en er staat een pak koffie, dan neem ik dat pak. Maar als de hele

‘ Geen pakken vla, geen gekke fratsen, ik maak echt doodsaai cabaret’

bij kleine dingen, kleine gebeurtenissen die hij gaat uitvergroten. ‘Het begint heel persoonlijk, dat ik een kopje koffie ga drinken of een lekke band heb, ik noem maar wat. Aan de hand daarvan ga ik een beetje doorfantaseren, denken en schrijven. Het zijn persoonlijke filosofietjes over dingen die me verrassen of aan het denken zetten. Ik vertel bijvoorbeeld over mijn frustratie over het tv-programma Help mijn man heeft een hobby, een soort vervolg op Help, mijn man is klusser en Help, mijn man moet dansen, maar kan niet dansen. Ik zag de aankondiging van dat nieuwe programma op tv en zat meteen pisnijdig op de bank. Het is verschrikkelijk: het gaat over mannen die een hobby hebben waar hun vrouwen heel erg mee zitten. Ik ga daarover nadenken en dat eindigt in een filosofie over dat mannen alles mogen zijn behalve mannen. We mogen niet klussen, we mogen geen hobby’s hebben en we moeten kunnen dansen. Door dit soort dingen komt de wereld nooit verder. Als de vrouw van Edison had gezegd “Houd nou eens op met dat geklooi met die draadjes en die knopjes”, dan hadden we niet eens een tv gehad.’

M aker

ontwikkeling. Ik wilde graag een echte studie doen. Er waren heel veel dingen die ik niet wist en dat vind ik heel vervelend. Ik ben geschiedenis gaan doen omdat ik het idee had dat ik daar de meeste algemene kennis aan zou overhouden. Het zijn geweldige verhalen en dat inspireert heel erg. Er zijn zo veel gekken geweest in de afgelopen 150.000 jaar, dat is fantastisch. Ik vind het ook fijn om naast het theaterleven af en toe in de collegezaal te zitten en werkgroep te hebben en niet alleen in zo’n donker theater te zitten.’ Want het leven van een artiest is uiteindelijk toch best eenzaam, vertelt Derks.

‘Je rijdt in je eentje naar Ballingsveen en dan zit je daar in je kleedkamer te wachten tot je op mag. Na de voorstelling mag je in je eentje weer naar huis rijden. Het is niet zo’n spectaculair leven, dat had ik me wel anders voorgesteld: rock-’n-roll, allemaal mooie vrouwen en wilde avonden. In elke stad een hotel en daar dan de hele avond stappen met allemaal interessante mensen om me heen. Maar uiteindelijk sta ik meestal gewoon om één uur ’s nachts in de file op de A2.’

Pieter Derks staat van dinsdag 18 t/m vrijdag 22 november met de voorstelling Waan in de Kleine Komedie. Voor meer informatie: kijk op www. dekleinekomedie.nl of www.pieterderks.nl

10 | Folia 12

muur vol staat met allerlei soorten koffie, dan sta ik een halfuur voor dat rek te kijken. Het leven wordt alleen maar moeilijker door al die keuzemogelijkheden.’

A ndr é van D uin

Al van jongs af aan is Derks bezig met theater, terwijl hij vroeger toch een stil, verlegen jongetje was.

‘Dat ben ik nog steeds wel een beetje. Ik ben echt een einzelgänger en ik vind het heerlijk om me terug te trekken om te schrijven en na te denken.’ Op de basisschool hield Derks zich meestal stil, maar tijdens het toneeluurtje op vrijdagmiddag kon hij zich helemaal laten gaan in zijn André van Duinimitaties. In de brugklas ontdekte Derks het schrijven en maakte hij een sport van het schrijven van gedichten. Derks: ‘Toen ik veertien, vijftien was, werd ik heel erg verliefd. Ik werd natuurlijk ontzettend gedumpt en toen ben ik begonnen met het schrijven van liedjes. Het eerste liedje dat ik heb gecomponeerd is muzikaal gezien nog steeds een van mijn beste liedjes, omdat ik geen idee had waar ik mee bezig was. Ik heb veel Acda en de Munnik geluisterd, zij waren echt een inspiratiebron en ik heb mezelf piano leren spelen. Ik speelde daarvoor al wel saxofoon en dat doe ik nog steeds, ook in het programma.’

Het maken van een voorstelling begint voor Derks

Het leukste aan cabaret vindt Derks dat alles kan. ‘Je kunt zingen, een verhaal vertellen en je kunt het zo leuk en licht of zo zwaar en heftig maken als je wilt. Ik vind cabaret ook de leukste theatervorm vanwege de directheid. Het staat heel erg in het hier en nu. Toneel is wat abstracter en afstandelijker. Het mooie aan toneel is dat het tijdloos is, maar het leuke aan cabaret vind ik dat je van elke avond een unieke avond kunt maken.’

Derks is veel bezig met het proces van iets maken, zowel in het theater als in zijn studie. ‘Een programma maken is niet veel anders dan een paper schrijven. Je verzamelt informatie, doet ideeën op en schrijft daar een stuk over. Het is hetzelfde proces. Schrijven vind ik het leukste wat er is. Ik heb ook vakken waarbij je dingen uit je hoofd moet leren. Die sleep ik met een 5,5 net binnen in de herkansing. Maar de vakken waarbij je iets moet schrijven en een verhaal moet doen, daar fiets ik met achten en negens doorheen, omdat ik het zo leuk vind om iets te maken. Ik ben boven alles een maker.’

Een kritische maker, dat wel, want vaak bekijkt hij de dvd’s van zijn voorstellingen om dingen te verbeteren. Derks: ‘Ik ben perfectionistisch. Ik zie steeds wel dingen die net even anders moeten en dan pas ik het script aan. Mijn vorige voorstelling was na anderhalf jaar spelen pas echt af. Toen zat alles op zijn plek.’

Derks heeft geen boodschap met zijn voorstelling. ‘Ik hoop wel dat mensen over mijn show gaan naden-

foto: Bram Belloni

Pieter Derks: ‘Het leven van een artiest is eenzaam’

ken. Ik hoop dat ze geraakt zijn, verrast of ontroerd of gewoon dat ze heel erg gelachen hebben. Zelf vind ik het leuk om bij dingen stil te staan die heel vanzelfsprekend lijken, en daar met een soort verwondering naar te kijken. Maar als het publiek dit niet ziet, maar wel heeft genoten van een liedje of een mooi verhaal, dan ben ik net zo blij. Als ik mensen echt een boodschap had willen geven dan was ik wel dominee geworden.’

In de toekomst blijft Derks het liefst zo veel mogelijk

optreden en schrijven. Dominee is in ieder geval niets voor de niet-gelovig opgevoede cabaretier. De wetenschap trekt hem ook niet zo en als geschiedenisleraar ziet hij zichzelf al helemaal niet. ‘Ik vind kinderen erg leuk, maar in groepen ben ik doodsbang van ze. Misschien word ik wel meteen bijzonder hoogleraar, om af en toe een leuk gastcollege te kunnen geven. Nou moet ik zeggen dat historici best leuk college geven.

Af en toe zijn ze een beetje cynisch, maar ze hebben wel gevoel voor humor en ze kunnen de dingen leuk

relativeren. Wat ik in de toekomst nog wel een keer wil doen is een historische roman schrijven.’

En of hij zijn lekke band zelf gaat plakken? Er verschijnt een lach op zijn gezicht: betrapt! ‘Normaal had ik het zelf gedaan,’ probeert hij nog, ‘maar ik woon vier hoog en om hem dan op de stoep voor mijn huis te gaan staan plakken… Bovendien zit er een fietsen­ maker bij mij om de hoek, dus de kans is groot dat ik toch even langs ga om te zeggen: “Jongens, plakken jullie hem maar.”’ l

Folia 12 | 11

het beste

The Rolling Stones Nanke Verloo, onderzoeker bij het Amsterdams Centrum voor Conflict Studies:

Bloederige anarchiefilm Der Baader Meinhof Komplex; première: donderdag 20 november De Duitse megaproductie Der Baader Meinhof Komplex, over de terroristengroep Rote Armee Fraktion (RAF) die in de jaren zeventig Duitsland in zijn greep hield met politieke moorden en bomaanslagen, opent uitdagend. We zien een studentenprotest tegen een staatsbezoek van de sjah van Iran in 1967 dat op bloedige wijze door de oproerpolitie uiteen wordt geslagen. Er is zo veel onrecht en zinloos geweld in beeld dat georganiseerd verzet een logische stap is. Charismatische leidersfiguren als journaliste Ulrike Meinhof (Martina Gedeck), anarchist Andreas Baader (Mortiz Bleibtreu) en diens vrijgevochten vriendin Gudrun (Johanna Wokalek) halen flink uit naar de gevestigde orde, en je geeft ze geen ongelijk.

Er bestond onder het Duitse publiek dan ook even de vrees dat Der Baader Meinhof Komplex de RAF-leiders te veel als verzetshelden zou portretteren. Regisseur Uli Edel windt er echter geen doekjes om. De oorspronkelijke ideologische strijd van de RAF tegen de steun van Duitsland aan Amerika’s Vietnamoorlog en Israëls gedrag in het MiddenOosten ontaardt in bloederige anarchie.

De acties van de RAF zijn niet goed te praten, zeker niet de aanslagen, ontvoeringen en zelfs een vliegtuigkaping aan het eind van hun bestaan waarbij vele gewonden en ook doden vielen.

Der Baader Meinhof Komplex geeft de leden van de RAF niettemin een menselijk gezicht. Jonge mensen, veelal studenten maken – onder het mom van wereldverbetering – onschuldige slachtoffers. Soms beseffen ze de ernst van hun

12 | Folia 12

daden pas achteraf. Anderen blijven overtuigd van hun gelijk. Voor velen, waaronder de RAF-kopstukken, eindigt de strijd op tragische wijze.

Er is duidelijk veel tijd en geld gestoken in het scheppen van een zo realistisch mogelijk tijdbeeld. Der Baader Meinhof Komplex lijkt in de jaren zeventig te zijn opgenomen. Niet in de laatste plaats omdat er veel historisch archiefmateriaal zoals oude televisiebeelden doorheen zijn gemonteerd. Ook hebben de makers gepoogd zo veel mogelijk oorspronkelijke dialogen tussen de RAF-leden te gebruiken, bijvoorbeeld afkomstig uit geheime politieopnames in de gevangenis.

Het betekent niet dat de film er saai op is geworden. Edel vertelt het verhaal met onvermoeibare vaart, het valt amper op dat de film tweeënhalf uur duurt.

Ook schuwt hij bloederig realisme niet wanneer het op de aanslagen aankomt.

Gecombineerd met indrukwekkend acteerwerk van de hele cast maakt het Der Baader Meinhof Komplex een boeiende, indringende en onthutsende ervaring.

(René Glas) Der Baader Meinhof Komplex (Duitsland, 2008) Regie: Uli Edel Met: Martina Gedeck, Moritz Bleibtreu, Johanna Wokalek

Film: ‘Lucía y el sexo van Julio Medem. Lucía heeft teveel gedachten in haar hoofd en maakt van alles een dramatische scène. De werkelijkheid is haar niet genoeg. Daar heb ik ook last van. Maak ik een natuurtocht, wil ik opeens naakt gefotografeerd worden. Achteraf denk ik: waarom doe ik zulke dingen?’

Spelletje: ‘Who’s the man in de kroeg. Er wordt een vloeitje op het voorhoofd geplakt met een naam die je moet raden, vaak van een ex of onenightstand. Daar komen heel onverwachte dingen uit.’

Muziek: ‘The Rolling Stones. Ik ging op mijn vierde al met mijn vader mee naar concerten. We dansten elke zondagochtend voor de spiegel, waarbij hij mijn zus en mij als gitaar gebruikte.

Er is een bejaarde met wie ik het wel zou kunnen: Mick Jagger. De mega-optredens hoeven van mij niet meer. De band zou moeten spelen in kleine theatertjes. Beste album: Beggars Banquet.’

Boek: ‘Het ongrijpbare meisje van Mario Vargas Llosa gaat over een man die smoorverliefd is op een vrouw, die steeds wegfladdert en een mysterie blijft. Ik heb altijd zo’n ‘Ruby Tuesday’ willen zijn, maar zit altijd in de hartstochtelijke positie van die man en raak ongeoorloofd verliefd. Het lijkt me mooi zo vrij te zijn. Aan de andere kant: het kan niet leuk zijn nergens waarde aan te hechten.’

foto: Hans van Vinkeveen

film

Tv: ‘Ik kan het bijna niet in het openbaar zeggen, maar om acht uur kijk ik altijd Goede Tijden Slechte Tijden. Ondanks dat ik, ouder geworden, weet dat shots, verhaallijn en acteren slecht gedaan zijn.’

Nanke Verloo

Afknapper: ‘Mijn hebbedingetjes thuis op de schoorsteen: een Eiffeltoren, een Boliviaans gelukspotje en Birmese uiltjes.

Het zijn culturele clichés, bedoeld om toeristen het gevoel te geven dat ze echte, lokale mensen hebben ontmoet. Je weet dat het een val is en toch koop je deze shit. Ze geven een bulk herinneringen.’

Humor: ‘Toon Hermans. Ik moet niet lachen om zijn grapjes, maar om hoe het publiek vroeger in een deuk lag om preutse opmerkingen als “hij sloeg haar op haar bil”. Humor verandert met de tijd.’

Theater: ‘Alex d’Electrique is mijn all time favorite. Gewone dingen worden heel surrealistisch uitgelicht. Ze gebruiken alles om te communiceren: mime, muziek, lichaam, rare voorwerpen.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student erfgoedstudies Fleur Cools.

Zij is mijn nuchtere tegendeel en zet me terug op aarde als ik weer eens doordraaf over mannen.’

(Hans van Vinkeveen)

Pinda’s en goud

foto: Won Tuinema

uit

Idfa, documentaire filmfestival, 20 t/m 30 november, div. locaties Tijdens de 21ste editie van Idfa, het International Documentary Filmfestival Amsterdam, worden er, zoals elk jaar weer, eindeloos veel creatieve documentaires en films vertoond, op allerlei locaties. Het unieke aan Idfa is het internationale filmprogramma, de verscheidenheid aan genres, de politiek geëngageerde documentaires en de vele Europese en wereldpremières die elk jaar aangeboden worden.

Idfa is in 1988 opgericht om de documentairecultuur nationaal en internationaal te stimuleren en is uitgegroeid tot het grootste documentairefestival ter wereld.

De meeste documentaires zijn te zien in Pathé Tuschinski, Pathé de Munt, het Filmmuseum en de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Maar ook buiten op het Rembrandtplein kun je films kijken, die op groot scherm worden geprojecteerd.

Het festival zal dit jaar openen met de documentaire Episode 3 – Enjoy Poverty van de Nederlandse kunstenaar Renzo Martens. Enjoy Poverty kijkt kritisch naar de emotionele en economische waarde van Afrika’s belangrijkste exportproduct: gefilmde armoede. Martens becommentarieert wat hij ziet en richt de camera ook op zichzelf, waardoor het een heel persoonlijke film wordt en de kijker direct wordt aangesproken.

Martens stelt het probleem aan de kaak dat de westerse bedrijven de bodemschatten uit Congo weghalen. De westerling betaalt onvoldoende voor zijn chocolade en koffie, waardoor plantage­ arbeiders hun kinderen niet kunnen voeden. De hulp die geboden wordt, is volgens filmmaker Martens niet de juiste. Martens: ‘Oxfam slaat overal waterputten. Waarom geen olieputten?

Waarom helpen we de armen wel

om pinda’s te telen, maar helpen we ze niet aan het gereedschap waarmee ze veilig het goud en de diamanten uit hun eigen grond kunnen halen?’

De documentaires die tijdens Idfa worden vertoond zijn filmisch gezien belangwekkend of vernieuwend, relevant voor de huidige maatschappij en ze prikkelen de kijker om na te denken, vragen te stellen en te discussiëren. De documentaires geven de persoonlijke visie van de filmmaker weer. Het zijn dus geen objectieve, journalistieke reportages die tijdens Idfa vertoond worden, maar kunstwerken waarin de filmmaker zijn eigen idee volgt.

Idfa creëert door het vertonen van dit genre een professioneel podium voor de creatieve documentaire. Dit is belangrijk omdat in deze tijd de audiovisuele industrie, gestuurd door commercialisering en kijkcijfers, vooral let op entertainment. In de Idfa-documentaires worden allerlei maatschappelijke problemen aan de orde gesteld.

Het programmamagazine, met daarin het volledige programma, is gratis op te halen in Pathé Tuschinski, Pathé de Munt en de AUB Ticketshop. Als je veel documentaires wilt bekijken, is het handig om een Idfa voordeelpas aan te schaffen. Deze kost €20, maar met je studentenkaart is hij gratis te krijgen. Met deze voordeelpas betaal je per documentaire 6 euro, in plaats van € 8,50.

Voor meer informatie: www.idfa. nl (ARH)

eten

Vriend Studio K, Timorplein 62.

Om te beginnen moet ik eerst een confessie doen: tot nu toe schreef ik op deze pagina eetstukjes over de geneugten van het allenig uit eten gaan, in restaurants in Oost waar een verlepte tulp op tafel staat of de rosé op tafel wordt gekwakt. Met die traditie heb ik vorige week gebroken. Althans, voor een deel, maar daarover zo meer. Ik ga het nu gewoon toegeven: ik ben echt niet zo stoer als het lijkt, en net als iedereen ga ik liever met een ander uit eten dan alleen. En vorige week had ik de kans, want mijn vriend was in Amsterdam.

Een Italiaan van wie ik veel hou, maar die ook flink kan zeiken als het om eten gaat, want wat ik ook doe in de keuken, het is natuurlijk nooit zo goed als bij La Mamma. Zonder een pastaatje is elke maaltijd bovendien bij voorbaat mislukt.

Samen met V. at ik vorige week in Studio K, allesbehalve Italiaans, maar wel jong, hip en niet al te duur. En in Oost, want dat is een van de tradities waarmee ik niet wil breken. Ik meld ook nog even dat mijn vriend geen Engels spreekt en ik geen Italiaans, onze lingua franca is Frans. Daar begon het al mee, want Studio K heeft geen in het Frans opgestelde menukaart (wat ik hen niet kwalijk neem, een Engelstalige kaart hebben ze trouwens wel), dus kwam het aan op mijn vertaalkunst. Over de bediening kunnen we kort zijn: ter zake kundig, vlot en vriendelijk, maar dat laatste hadden we ook wel verwacht van een serveerster die een T-shirt draagt met de tekst ‘Ik ben je sahbi’, wat volgens haar Turks is voor ‘Ik ben je vriend’.

We namen allebei een voorgerecht en een hoofdgerecht. V. nam als voorgerecht antipasta van herfstgroenten (E 9,-), een te bizarre combi (maar wel

enigszins lekker) van papaja, rode biet, maïs, een saucijsje, een Spaans schapenkaasje en een verse vijg. V. begreep niets van zo’n samenstelling (en ik ook niet), maar zei vergoelijkend: ‘We zijn in Nederland en jullie husselen alles door elkaar’ (hij zei het in het Frans).

Zelf nam ik een yoghurt-preisoep met gedroogde munt (E5,-). De munt kon ik niet ontdekken, maar wel veel peper (waar ik toevallig van hou).

Als hoofdgerecht nam mijn vriend, hoe kon het ook anders, een pastaatje: tagliatelle met rucolapesto, pijnboompitjes en parmezaan (E9,50). Die was volgens hem ‘fantastique’, maar lauw. En lauwe pasta is in de ogen van een Italiaan een doodzonde. Zelf nam ik een zeewolf­ filet met groene mayonaise, Camarguerijst, bleekselderij en gepekelde citroen (E17,-). Helemaal top! Al zaten we bij de deur naar de spoelkeuken en stond er (wederom) een verlepte bloem op tafel (deze keer een witte roos), we vonden toch dat we lekker hadden gegeten en kregen daarna ook nog korting op de belendende bioscoop: wie aan de kassa de rekening (bij ons E50,50) toont, mag ‘uitbuiken’ in de bios en een film kijken voor E5,50 per persoon in plaats van E7. (DW)

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest?

Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje vergoed.

Folia 12 | 13

ach tw

e elk W . iro Ph

y. ke c Lu nt ? ro

W

et f aa rh

ays .

tn ee ne em

int d

m

Po

er a

ea

ca m

en ?S

ee n

rer

ek em sti

nt

eo

pe

chi lde r es pop ula ir

ge kin fet a wij nm

j nh ee

r oo Wa

n gaa te dia ar In

i tz ar. tw irs f My

lk me ar o

e? d en

a elk

lev

r voo

at a old es ch s ĂŤli sra nI

an nt

ef

d ijn ez

le, pec t res

at

g tra

an nv ere ild sch

ts n ah et afw aar ber g

rm

t ve

een

k rij

na jaar

rk, we

te ds em ero nb zij

eeft

le uit en ng eni tek

abe

haa uit ze

rve iek

ch Na De

m e dat i

re erd

t?

fis? A

hu onsc and

e t th ?A erd w ven

hoe

e hij h

n da

op e ou

ders

? Ho

nd e av ontu urli jkste

ldig

oe r. H doo se hou th dea

llee

ar

blind

n ee n va

n gge

s.

ge

n?

F

twee

tand kom ing va

nv ia

me t

ee

aar

pa

het

ls ea

nb

pv dor

cu

o

pe

nh oede

g

ere

so

en

’ac

ind

an

ig re

j dt

k tis

ika

vlu c

ra mg

Afr

am

gin

v

jke

id-

d

m

fro

the

vil la

rom

en

ne

ka

kin

aa

W

me

t da

en

rd aa

komt

Zu

enk

m ro

fd

bli

om enk

rw

tempel, hoe

een

ling

aa

oo

sam

th he

en

ee m

n aan een

n haar offere

in India hu

in

hte

.W se

n ee

t

ing

he

uig

el,

ert

sto

sov

rol

an

oof gel

een

r ste ilm

en

aan

t ui

en

is

y ba m Bo

rd

ss kla

ste

an br em ?R

lui

en,

gek

tijd

en

f lee

ie ,d

in e

ren ,

urg

n te

zijn

tots

g eb eu rt er als v ras se n, cu ltu

r chi ch

voo

er s ch ill en de

t de

r?

e ko

mt z

thea

tersc

ijn v

ader

op z

ijn w

erk?

leid en to

ks te

Hoe

zoon

we r

tis

n tiĂŤ pa ce lan bu am

nsen Als arme me

s pla

de do als

drie

se

er

van

aan

rt

tje

rik me

eu eb

jon

34 5 $ +5 . % .4% . +/ 2 . % . - % 4 ) $ &! 4) . ' . !

7 7 : ) % ! 2 7 ) $ &! . ,

d

on

A een

g at W

rm

rg

.H oe

zijn

rzo

ne

zorg

t

ade r en

ve

gi

s.

een geh and icap te v

dt

en

es

ir India.

ouden? Ha

r voor het huish

zijn moede

or

jgt

in

aa

is bez

lw

kr i-

s bu

ata

r

erbom

vo

on e

de

tra

ge

clust

de

ng

en eo p

o cr Ne t? ak ra

leven

ach id met

ief

Fl yi

de

ijt

ns

ol

zij n

va n

kw

ee

ez

or

k lu

ge

g di lle vo

sen gt

di

do

on to au

ezi ge T dan zor

an

en ag z ge he ug en

anw

en oe

em

ae an de re d ijn

ltijd a ing en .H

ud

rn

nog a alib an z lal

eo

de va

e

ls

rd

sa elf

waa

?Z

Bi

td

n zij

lan d

ten

dt?

rg

ls ra

een

n me mo

hrijv

er en

presi

dent

Hoe kun nen kna llen de r uzie s tu ssen

e ak

in

ste

n

van T

sjech

ude si

een o

als die

m

nen win

t laa un sh

ent,

aard

m fil

te

en ijd

bie

tergeb

oomg

en

te

l Ido

nt

ver

ig dissid

pelb aasap

oe

p Po

taa

voormal

d at W

om

s bij

Havel,

d. da

n de eel ord

erm en Hav el. taat

Vaclav

g in

ero dv

en nn ku aat

o do

ind Citiz

nts

o-Slo

wakij

e, als

hij ja

renla

ng p

Ho

voor

ett

t er

di d kan

rd de

een

on ah

een k m?

eeld o

rivĂŠ

mbs.

word

t gevo

lgd?

ge bo

Oran

efde

t de li

gaa e ver

rg

oe t

n bij

tm

or

van use u We lk b

$ % 7 6%2 % 2 + :) . %,) *% *+( . ) % %) $

4 er van

Fo

a r. W

sto pa

ku

./6

nst wer ken

Sta

en

434% 2// % ( % 4 ' - % . 4 ! )2 $ / # 5 % 3 4 )6 ! , &

$ & ), %2%,

4 % 2 7

n gha

ne ka

)$&!

be

OP ZOEK NAAR EEN LEUKE BIJBAAN?

Ben jij een High Potential? www.dekortstewegnaardetop.nl BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

Canal Company is hĂŠt toonaangevende bedrijf in toerisme en entertainment in Amsterdam met de merknamen Holland International, Canal Bus, Canal Hopper en Canal Bike.

Onze waterfietsen, sloepen, partyschepen en rondvaartboten zijn een bekende verschijning in de Amsterdamse grachten.

Partners van BestGraduates 2009

Wij zijn op zoek naar enthousiaste LOCATIEBEHEERDERS. Als Locatiebeheerder beheer je zelfstandig ĂŠĂŠn van onze kiosken.

Gedurende de dag verkoop je tickets voor Canal Bus, excursies, souvenirs etc.

Ben jij commercieel en flexibel en heb je daarnaast een goede beheersing van Nederlands en Engels?

Solliciteer dan snel.

Stuur een korte brief met CV naar Canal Company, t.a.v. Marjolijn Ruijter, Weteringschans 26-I hg, 1017 SG AMSTERDAM of mail pz@canal.nl Kijk voor meer informatie op www.canal.nl.

Naamloos-8 1

folia 081121.indd 2

09-10-2008 13:34:35

14-11-2008 11:13:25

sife-project

Rekenen in Gambia Door Anne Rose Haverkamp

Gambia is booming als vakantieland. De toeristensector groeit, maar omdat kennis van het ondernemerschap in Gambia nauwelijks aanwezig is, zijn het de buitenlandse bedrijven die er met de winst vandoor gaan.

De internationale studentenorganisatie SIFE UvA wil hier iets aan veranderen en heeft het project Building Tomorrow Today opgezet. Drie UvA-studenten geven dit schooljaar drie keer een week lang les op de school voor toerisme in Kalifeng South, dichtbij Serekunda.

De eerste module entrepreneurship is in de eerste week van november gegeven door Berber Kramer (24, economie), Rudy Verstappen (26, bedrijfskunde) en Tim Pubben (26, bedrijfskunde). De drie zijn op 8 november teruggekomen uit Gambia.

Projectleidster Berber Kramer vertelt: ‘De school waar we lesgeven is erg gericht op de praktische kant – hoe leg je bijvoorbeeld het bestek op tafel – en niet op de bedrijfskundige kant. Als de studenten in de toeristenindustrie gaan werken, gaan ze in loondienst, want de hoge functies worden bezet door buitenlanders. Met onze trainingen in ondernemerschap willen we de studenten laten zien dat het leuk is om een eigen bedrijfje op te richten, en dat het mogelijk is.’

Kramer, Verstappen en Pubben hebben lange dagen gemaakt tijdens hun eerste week in Gambia, maar hun

‘ Onze studenten zijn gemotiveerd omdat ze Gambia zelf iets willen laten overhouden aan de toeristensector’ studenten waren enorm enthousiast. ‘We genieten van de drive die mensen hebben om hun omstandigheden te verbeteren,’ vertelt Kramer. ‘Het is ook indrukwekkend om te zien hoeveel waarde ze hechten aan drie Nederlandse studenten die hen les komen geven over ondernemerschap en financiën: elke pauze komen er studenten naar ons toe om te vertellen hoe leuk ze het vinden en hoeveel ze wel niet van ons kunnen leren.’

De lessen vormden een interactief programma, met groepsdiscussies en presentaties. De studenten moesten sommetjes maken, winstberekeningen en de balans opmaken. In de laatste twee dagen van de module moesten ze hun eigen businessplan schrijven en dat in zeven minuten aan de jury, bestaande uit de drie UvA-studenten, presenteren. Kramer: ‘De

studenten braken hun hoofd over wat nou op een balans en wat op een resultatenrekening hoorde. Na veel discussie kwamen ze uiteindelijk op een redelijk goed antwoord. De theorie werd niet bijzonder interessant gevonden, ook wel logisch: het is tenslotte finance, maar in de sommen en het groepswerk konden ze zich goed vinden. Wat opvalt, is dat de studenten niet gewend zijn om te rekenen. Het verschil tussen plus en min vinden ze lastig en ook hoofdrekensommen zijn uit den boze. Alle studenten hebben een mobieltje, in plaats van een rekenmachine, waarmee ze complexe financiële problemen proberen op te lossen. De studenten vinden het dus erg moeilijk, maar ook heel zinvol om meer over financiering te leren.’

De dertig studenten aan wie onze UvA-studenten lesgeven, hebben de ambitie om een eigen bedrijf te starten en bij te dragen aan de duurzaamheid en de toekomst van het toerisme in Gambia. Kramer: ‘Iedereen lijkt iets te willen doen aan de “leakages” in deze industrie. Veel geld dat door toeristen wordt gespendeerd, vloeit weg naar andere landen. Europese bedrijven zetten bijvoorbeeld chartervluchten in, vullen deze met toeristen die ze vervolgens in hotels in handen van westerlingen laten verblijven. Onze studenten zijn gemotiveerd omdat ze Gambia zelf iets willen laten overhouden aan de toeristensector.’

Er wordt drie keer een week lesgegeven, ‘want we moeten klein beginnen,’ vertelt Kramer. ‘Maar de studenten komen vanaf nul, dus in een week kunnen we hun veel leren. Bij onze lessen zitten bovendien Gambiaanse docenten, zodat zij leren hoe ze met deze modules verder kunnen gaan. Om de duurzaamheid van het project te bevorderen wordt de volgende module in februari samen met deze docenten gegeven. De keer daarna zullen de leraren de modules zelf geven met nog enige assistentie van SIFE UvA.’ De UvA-studenten zijn naast het lesgeven ook op verkenning gegaan naar nieuwe projecten. Kramer: ‘Dit kostte natuurlijk veel extra tijd, omdat we met verschillende partijen wilden afspreken, andere projecten gingen bezoeken en onderling moesten brainstormen.

We hebben van maandag tot en met vrijdag zes uur per dag les gegeven, in plaats van de geplande vier uur. We moesten dus hard rennen naar het strand om aan de benodigde uren zon te komen.’

Op 8 november zijn de drie teruggevlogen naar Amsterdam, maar zich vervelen zullen ze de komende maanden niet. De modules die in februari en april gegeven gaan worden, moeten worden voorbereid. l

V.l.n.r.: Tim Pubben, de schooldirecteur, Rudy Verstappen en Berber Kramer

Folia 12 | 15

[ingezonden mededeling]

PEPER Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

ASVA cursusweek 24, 25 en 26 november

Tijdens je studie krijg je geen college in netwerken, solliciteren of het eigenhandig organiseren van een evenement. Laat staan masseren of zwaardvechten! Gelukkig vult ASVA studentenunie deze gaten in je kennis aan!

Op 24, 25 en 26 november vindt namelijk de ASVA cursusweek plaats. Maandag 24 november is de algemene cursusdag. Op deze dag kan je leren solliciteren, leren zwaardvechten en nog veel meer.

Diploma innen?

Ga maar pinnen!

Woensdag 26 november is bestemd voor alle besturen van studieen studentenverenigingen, en andere studentenorganisaties.

Zo worden er cursussen voor voorzitters en penningmeesters aangeboden, en kunnen besturen leren hoe ze leden aansporen actief te worden binnen hun organisatie.

Ga naar www.ASVA.nl/cursussen om je in te schrijven. Geef je snel op, want vol is vol!

ASVA leden betalen 2,50 euro per cursus. Niet-leden betalen 5 euro per cursus op de algemene dag, en 3,50 euro voor cursussen tijdens de Platform- en de besturendag.

Foto Bram Belloni

Dinsdag 25 november staat in het teken van het Platform. Het Platform is een initiatief van ASVA en biedt ondersteuning aan studenten die een project of evenement willen opzetten. De cursussen op de Platformdag zijn speciaal gericht op deze studenten. Zo leer je op deze dag bijvoorbeeld fondsenwerven en omgaan met de pers.

Het College van Bestuur van de UvA wil vanaf 2010 studenten die extra vakken volgen zelf voor de kosten laten opdraaien. Studenten moeten dan extra gaan betalen voor honours-programma’s, minors en ‘los’ gevolgde extra vakken. Tot nu toe waren zulke onderdelen inbegrepen in het jaarlijkse collegegeld.

De ASVA studentenunie en de Centrale Studentenraad vinden het onacceptabel dat leergierige studenten voortaan zouden moeten betalen. Studenten die wat extra’s willen doen moeten juist worden toegejuicht door de universiteit, niet bestraft.

Wil jij ons daarbij helpen? Teken dan nu de petitie op www.diplomainnengamaarpinnen.nl

Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

lezing

‘Eichmann zag Hitler als zijn God’ Door Irene Hemels

Vorige week sprak Gabriel Bach, voormalig rechter van het Israëlische hooggerechtshof, op uitnodiging van het Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies in Amsterdam over zijn ervaringen met Adolf Eichmann. ‘Eichmann was gedreven en ging zelfs tegen orders van Hitler in.’

Gabriel Bach (Duitsland, 1927) was een van de aanklagers in het proces tegen oorlogsmisdadiger Adolf Eichmann. Eichmann stond in 1961 terecht voor de moord op miljoenen joden en kreeg hiervoor de doodstraf. Hij werd in juni 1962 opgehangen.

In zijn bliksembezoek aan Nederland vertelde Bach, woonachtig in Jeruzalem, vol vuur over het ‘proces van de eeuw’. Hét moment dat voor hem de rechtszaak verbeeldt, is de getuigenis van een vader die vertelt over de laatste momenten dat hij zijn dochtertje ziet als ze gekleed in haar rode jasje naar de gaskamer in AuschwitzBirkenau loopt. In de massa ziet hij zijn dochtertje in haar rode jas steeds kleiner worden. Dit beeld is ook door Steven Spielberg gebruikt in zijn speelfilm Schindler’s List. Bach: ‘Toen ik deze getuige voor het eerst dit verhaal hoorde vertellen, benam mij dat de adem. Bij toeval had ik twee weken daarvoor ook een rode jas gekocht voor mijn dochtertje! Ik kreeg het woord van de rechter, maar kon niets uitbrengen.

Mijn hart ging tekeer, ik verwenste mijzelf en speelde wat met mijn documenten.

Het duurde minuten lang voordat ik mijzelf weer onder controle had.’ sadis t

K ri t iek

De voormalige rechter en aanklager rekent af met alle kritiek op het Eichmannproces. De visie van de bekende filosofe Hannah Arendt op het proces maakt hem nog steeds zichtbaar boos. Arendt schreef over het proces het boek Eichmann in Jeruzalem.

De banaliteit van het kwaad en bekritiseert daarin de openbare aanklagers die Eichmann neerzetten als de vertegenwoordiger van het kwaad en de organisator van de Holocaust. Volgens Arendt was Eichmann een doorsnee bureaucraat met ambitie.

‘Arendt baseerde zich alleen op documenten en getuigenissen, met de aanklagers heeft ze niet willen spreken,’ vertelt Bach. ‘Eichmann was veel meer dan een Schreibtischtäter, iemand die orders opvolgt omdat dit van hem verwacht wordt. Je voelde dat hij de volledige personificatie van het kwaad was.’

Over een mogelijke bemoeienis van de Israëlische overheid met het Eichmannproces wil Bach ook niets weten. Uit eerder openbaargemaakte notulen van de Israëlische kabinetsvergaderingen zou blijken dat de regering besloot welke tactiek de procureur-generaal zou volgen en welke advocaat als verdediger van Eichmann

foto: Arjan Roodink

Het beeld van een kil kijkende Eichmann in een glazen, kogelwerende kooi is de hele wereld overgegaan. Maandenlang was Gabriel Bach een van de weinige mensen die in 1961 met de hooggeplaatste nazimisdadiger sprak en hem van dichtbij leerde kennen. ‘Eichmann was zeer gedisciplineerd en principieel. Voor hem was het doden van joden het enige wat telde. Daarin werd hij steeds fanatieker. Hij nam initiatieven die zelfs tegen de orders van Hitler ingingen. Hij was allesbehalve een bureaucraat. De Hongaarse regeringsleider Horthy sloot met Hitler een overeenkomst over 8700 joodse families die het land mochten verlaten. Eichmann was zeer van streek toen hij van deze overeenkomst hoorde. Hij heeft persoonlijk geprobeerd deze emigratie te voorkomen door de deportaties vanuit Boedapest te versnellen.’

Sympathie heeft Bach nooit gevoeld voor de aangeklaagde. ‘Dat kwam niet zozeer door zijn gedrag. Hij was als gevangene uiterst correct. Als ik opstond om weg te gaan, stond hij ook op. Als hij drie stukken brood als ontbijt had gekregen en niet zo’n trek had, vroeg hij permissie om niet alles op te eten. Maar door alles wat ik over hem wist en over hem gelezen had, kon ik geen sympathie voor hem opbrengen. Eigenlijk is hij altijd een mysterie voor mij gebleven. In alles kwam naar voren dat er een soort sadisme in hem zat. Hij hield van het kat-en-muisspel, hij hield ervan om over mensen te heersen.’

De 81-jarige Gabriel Bach vorige week, tijdens een persbijeenkomst in hotel Ambassade

mocht optreden. Beschuldigingen die hij moeiteloos van de hand wijst. ‘Natuurlijk waren wij als functionarissen in dienst van de Israëlische overheid! Maar denkt u werkelijk dat anderen dan wij beslisten over wie er als getuige werd gehoord tijdens het proces?’

B e l ang

Het proces is van groot belang geweest voor de internationale berechting van oorlogsmisdadigers, meent Bach. ‘We hebben vele documenten en tastbaar bewijsmateriaal verzameld. Dat heeft in de decennia daarna geleid tot de vervolging van andere oorlogsmisdadigers uit de nazitijd, vooral in West-Duitsland. En het is dankzij dit proces dat de algemene belangstelling voor de Holocaust is gegroeid.’

Maar was het destijds toch niet beter geweest om Eichmann voor een internationaal strafhof onder auspiciën van de Verenigde Naties te berechten? ‘Nee,’ vindt Bach zeer beslist. ‘Mijn gevoel zegt me dat Israël niet alleen het meest rechtmatige land, maar ook het meest geschikte land was om Eichmann te berechten.’ l

Folia 12 | 17

medmon in folia:Opmaak 1

31-10-2008

10:00

Pagina 1

#2%! IS DE CULTURELE ORGANISATIE VAN DE 5V! EN (V! 4URFDRAAGSTERPAD 84 !MSTERDAM

DO NOVEMBER I S M #ONGO

+REUPELE WETENSCHAP EN BLINDE RELIGIE

/VER DE VERHOUDING TUSSEN REDE EN GELOOF

3PREKER *OHAN "RAECKMAN 3OCRATES HOOGLERAAR 5V! 5($ 7IJSGERIGE ANTROPOLOGIE 5NIVERSITEIT 'ENT AUTEUR @$ARWINS MOORDBEKENTENIS ONDERZOEKT DE VERHOUDING TUSSEN RELIGIE EN WETENSCHAP ONDERSTEUNEN ZE ELKAAR

ZIJN ZE COMPLEMENTAIR SLUITEN ZE ELKAAR UIT 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

DO NOVEMBER

U VA M E D E W E R K E R S M O N I T O R

I S M -ACHIAVELLI

0OLITIEK #AFĂ?

0OLITIEKE JONGERENORGANISATIES DE *ONGE 3OCIALISTEN DE */6$ $7!23 2//$ *ONGE $EMOCRATEN EN DE #$*! GAAN O L V *AN 0ATERNOTTE ALS WARE COALITIES OVER ACTUELE STELLINGEN IN DEBAT 0LAATS #2%! -UZIEKZAAL 4OEGANG GRATIS )NLICHTINGEN

NOBODY’S PERFECT, ZELFS DE UVA NIET Hoe denkt u over uw werk, werkomstandigheden, de ondersteuning en voorzieningen binnen de universiteit? Wat loopt er goed en waar zijn verbeteringen te boeken? De UvA Medewerkersmonitor wil dit in beeld brengen.

Of u nu wetenschapper bent of een ondersteunende functie heeft, doe mee aan de online UvA Medewerkersmonitor. Dat kan tot 24 november. Het invullen van de vragen duurt ongeveer twintig minuten. Per e-mail heeft u op 28 oktober een link naar de UvA Medewerkersmonitor ontvangen.

Ook de Centrale Ondernemingsraad ondersteunt dit initiatief.

MA NOVEMBER

&ILOSOlE VAN DE SCHOONHEID

$E 2ENAISSANCE

0RAKTISCHE PROPORTIES EN SPIRITUELE SCHOONHEID 3PREKER $R !LBERT VAN DER 3CHOOT 7IJSBEGEERTE 5V! HO GESCHOOL !RT%: -OOIE VROUWEN EN LELIJKE WIJVEN IN DE CULTUUR VAN DE )TALIAANSE 2ENAISSANCE 3PREKER $R (ARALD (ENDRIX HOOGLERAAR )TALIAANSE LETTERKUNDE 5NIVERSITEIT VAN 5TRECHT 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

DI NOVEMBER

I S M 3)" EN .66.

:ELFBESCHIKKINGSRECHT NADER BESCHOUWD

3PREKERS 9VONNE $ONDERS VOORZITTER .EDERLANDSE 6ERENIGING VOOR DE 6ERENIGDE .ATIES DOCENT EN ADJUNCT DI RECTEUR !MSTERDAM #ENTER FOR )NTERNATIONAL ,AW 5V! E A :ELFBESCHIKKINGSRECHT IS HET RECHT VAN VOLKEREN OM TE BEPALEN ONDER WELKE SOEVEREINITEIT ZE VALLEN $E GRENZEN VAN DIT RECHT ZIJN ECHTER VAAG EN EERDER POLITIEK DAN JURIDISCH 0LAATS #2%! 4HEATER 4OEGANG GRATIS VOOR STUDENTEN ALLE ANDEREN )NLICHTINGEN

Alvast hartelijk dank voor uw medewerking!

MEER INFORMATIE: WWW.UVA.NL/MEDEWERKERSMONITOR

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

W W W C R E A U V A N L

Studentenzaken STAGE INFORMATIEMIDDAG (27 NOVEMBER 12.00-16.00 UUR) Wil je weten wat je mogelijkheden zijn om stage te lopen? En je oriĂŤnteren op verschillende organisaties? Bezoek dan de Stage Informatiemiddag op donderdag 27 november van 12.00 - 16.00 uur in het UvA Service & Informatiecentrum en bij CREA op het Binnengasthuisterrein.

Meer informatie en het programma vind je op: www.uva.nl/stage Maak tijdens presentaties kennis met: Defence for Children, Mediastages, Randstad, Hill & Knowlton en TNO. Ontmoet in het stagecafÊ: Bureau Y-com, Mediamatic, Nieuw Amsterdam, Robin Good, Fair Food, Loyens & Loeff en Gemeente Amsterdam. Of volg de workshop Brief en CV. Haal informatie over fondsen, beurzen en stage lopen in Nederland en buitenland op de Informatiemarkt. Ook zijn aanwezig de UvA stagebureaus van faculteiten en opleidingen en het Expertisecentrum Duurzame Ontwikkeling, Nuffic, Integrand en AIESEC. Meld je vóór 20 november aan voor de presentaties, workshop en het stagecafÊ via www.uva.nl/stage. Hier vind je ook meer informatie over de middag. Heb je nog vragen? Mail dan naar loopbaan@uva.nl.

Tot ziens op 27 november!

BUREAU STUDENTENPSYCHOLOGEN

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl

Het Bureau Studentenpsychologen (BSP) is er voor studenten met psychische problemen. Psychische of studiegerelateerde problemen (zoals faalangst) hebben vaak een nadelig effect op de studievoortgang. De studentenpsychologen kunnen je dan helpen door kortdurende individuele gesprekken en groepstrainingen. Je kunt bij het BSP ook terecht voor voorlichting over andere mogelijkheden van psychotherapeutische hulp.

Voor meer informatie: www.uva.nl/studentenpsychologen Telefonisch aanmelden: maandag t/m vrijdag tussen 10.30 en 12.30 uur, telefoon: 020-525 2599.

De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

Studentenzaken is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

www.uva.nl/studentenzaken

46

foto’s: Bram Belloni

weekgast

Peter Vonk is hoofd studentenartsen en oprichter van de Algemene Waterschapspartij.

Maandag 10 november Maandagavond nemen mijn vrouw en ik samen met de buren nog even de week door. Ze zijn net terug uit Zuid-Afrika. Naast alle wilde beesten komt ook het grote verschil tussen blank en zwart in dat land aan de orde. Ik ben net terug uit Den Haag. Er was daar een debat bij het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs. ‘Moeten ingenieurs in het waterschapsbestuur?’ was de stelling. Ik ben voorzitter van de Algemene Waterschapspartij, en wij gaan voor onafhankelijk en deskundig. Vele ingenieurs hebben zich bij ons aangesloten, dus het was een soort thuiswedstrijd.

Vanmorgen begon de dag met het open spreekuur.

Hier zag ik een buitenlandse studente. Ze had last van een ontstoken verstandskies. Dikke wang, veel pijn, beetje koorts. Ze had het vorig jaar ook. Toen kostte, in Zweden, een behandeling € 700. Dat heeft ze niet.

Inderdaad is de kaak opgezwollen en ziet de kies er ontstoken uit. Met een kuur antibiotica, gorgeldrank en een pijnstiller ging ze weer. Ik heb het adres van het Acta meegegeven. Daar kost een behandeling geen €700. Vanmiddag hebben we het met alle studentenartsen over urineweginfecties gehad. Hier kunnen we samen gemakkelijk een middag mee vullen.

Dinsdag 11 november De kaasschaaf blijft een gevaarlijk instrument. Vanmorgen een nog niet helemaal wakkere studente die haar duim geschaafd had in plaats van de kaas. Allemaal bloed. Gelukkig viel het mee en kon er een pleister op.

Toen gegil op de gang: de centrale verwarming lekt. Op de bovenste verdieping is in het trappenhuis een radiator geknapt. Het water van de hele Oude Turfmarkt spuit de trap af. Een echte waterval. Twee jaar geleden hadden we ook zoiets, toen kookte het water. Opvallend hoe al onze medewerkers rustig en adequaat blijven. Artsen en patiënten worden verzameld. Het facilitair centrum wordt gebeld. Een fotograaf van Folia is al ter plaatse. De brandweer gebeld. De secretaris gebeld. Calamiteiten-

dienst ingeschakeld. Schoonmakers opgetrommeld. Na een uur was al het water weg. Het consult bij twee patiënten is afgebroken. Daarna werken we gewoon verder. ’s Middags een leergesprek met onze huisarts in opleiding. Dagelijks is dat een moment om patiënten of de organisatie te bespreken. We werken aan een ambitieus plan om groepen patiënten extra aandacht te geven. We doen dat met mensen die suikerziekte of astma hebben. Mensen die geen milt hebben en schildklierpatiënten benaderen we jaarlijks. Jicht volgt binnenkort. Straks volgen patiënten met een verhoogd risico op hart en vaatziekten.

Woensdag 12 november Eerst spreekuur. De studentenartsen zijn ‘expert centre’ op het gebied van anticonceptie. Voor een pessarium of spiraaltje hebben we experts in dienst. Zelf plaats en verwijder ik het zogenoemde hormoonstaafje dat onder de huid geplaatst wordt. Na een plaatselijke verdoving wordt door een sneetje van 3 mm het kunststof staafje verwijderd. Soms is dit een heel gepriegel, maar gelukkig gaat het nu lekker vlot. Door het zelfde gaatje wordt een nieuw staafje ingebracht. Omdat we een grote praktijk hebben doe ik dit relatief vaak. Ik durf rustig te zeggen dat we in Nederland de huisartspraktijk zijn met de meeste ervaring op dit gebied.

Vanmiddag overleg met de directeuren van Studentenzaken, Crea en USC. Of ik na wil denken over een voortbestaan als stichting. Het College van Bestuur zou dit willen. Ik vind dat het goed gaat zoals het gaat.

We zullen zien. Vanavond naar het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Fractieberaad. Volgende week wordt de begroting behandeld. Al zijn er verkiezingen, het bestuurswerk gaat gewoon door. Ik ben fractievoorzitter van de categorie ingezetenen en zal volgende week algemene beschouwingen houden.

In de regen weer naar huis: typisch waterschapsweer.

Donderdag 13 november Hoewel vandaag vrij, toch naar de praktijk. Er ligt nog een hele stapel administratie. Vandaag correspondentie met zorgverzekeraars over zorgverlenercontracten afgehandeld. Een vervelende klus.

Vanmiddag door de NOS-radio geïnterviewd over de waterschapsverkiezingen. Waarom mensen op de

Algemene Waterschapspartij moeten stemmen is gauw verteld: deskundig en geen politieke spelletjes in het waterschap. Aan het eind van de middag tien-minutengesprekken over de rapporten van mijn dochters.

Wiskunde is moeilijk, maar ze doen goed hun best. Wij vinden het jammer dat de school geen huiswerk geeft.

Dat sluit aan bij mijn avondprogram: de medezeggenschapsraad (MR) van het Clusius College, een conglomeraat van vmbo en mbo-onderwijs. Vooraf heb ik een uitgebreid gesprek met de voorzitter van het College van Bestuur over mijn zorgen over de huiswerksituatie op deze school. Vriendinnetjes die naar het vwo of gymnasium gaan krijgen wel huiswerk. Kinderen die naar het vmbo gaan hoeven niet. Zo wordt hun impliciet verstaan geven dat ze minder zijn dan ‘slimme’ kinderen, dat ze ‘het toch niet kunnen’. Ik kondig in de MR alvast aan ook de onderwijskwaliteit op de agenda te zetten.

Vrijdag 14 november De week vliegt voorbij. Ik ben typisch een avondmens.

Vanochtend de wekker, gauw uit bed, wassen, aankleden, mijn vrouw een zoen en dan zoef ik naar de praktijk. Vandaag dagdienst: spoedgevallen en zaken tussendoor komen bij mij. Ik screen alle post op spoed en regel de herhaalrecepten. Deze worden bij ons altijd serieus door een arts bekeken en getekend. Minister Klink vindt dit een klein werkje en wil het tarief halveren. Hier heeft hij ruzie over met de huisartsen.

Ik probeer ook nog wat administratie te doen. Alle brieven van ziekenhuizen en uitslagen van laboratoria moeten verwerkt worden. Vandaag lukt het tussendoor ook nog om bij maar liefst 14.067 patiënten het burgerservicenummer in de computer te zetten. Dit is volgend jaar wettelijk verplicht! Ik word langzaam een computerexpert, terwijl ik er eigenlijk niets mee heb. Mensen weten niet dat dit BSN verplicht wordt in de zorg. Het is als je er dieper over nadenkt ook wel een zorg. Illegalen krijgen het in ieder geval steeds moeilijker!

Aan het eind van de dag kan ik nog niet naar huis. Een patiënte komt nog omdat ze misschien een nierbekkenontsteking heeft. Gelukkig blijkt het alleen een blaasontsteking. Om 19.00 uur doe ik thuis mijn helm af. ● Volgende week: student media en cultuur Michael van Dorp, stagiair bij het Idfa

Folia 12 | 19

promotie

Performancekunstproject Door Joke de Wolf

Kunstenares en filosofe Tine Wilde promoveerde onlangs op basis van kunstwerken. Ze maakte naar eigen zeggen geen proefschrift, maar een ‘persoonlijk project’. De plechtigheid begon met een levend schilderij.

De pedel heeft even een hoofdrol bij de promotie van Tine Wilde, woensdag 12 november in de Lutherse kerk. De dame met baret en scepter in de hand leidt niet, zoals gebruikelijk, alle leden van de promotiecommissie gelijktijdig naar hun koorbank voor in de zaal, maar komt, onder begeleiding van muziek van Stockhausen, steeds met één ‘opponens’ van achter in de kerk naar voren lopen. De hoogleraren krijgen door de pedel een plaats aangewezen op een gekleurde tegelvloer die naast het spreekgestoelte op de grond ligt. Daar blijven ze staan, dicht op elkaar. De promovenda en haar twee paranimfen hadden zich al eerder opgesteld met de rug naar het publiek; een voor een keren zij zich om, Wilde als laatste.

De muziek wordt afgewisseld met het voorlezen in Engels en Nederlands van de stellingen – ‘proposities voor een pakketreis’ heten ze hier.

W ach t o p be t ekenis

foto’s: Bram Belloni

Dit is namelijk niet alleen een bijzonder begin van een promotieplechtigheid, maar ook de uitvoering van de

20 | Folia 12

performance ‘Living Picture’. Veel van de materie die bij deze promotie aan de orde komt mag dan vaag lijken, de titel is na het zien van de performance glashelder: de muziek stokt, de pedel houdt rust, en de negen dames en heren met baret en toga kijken bewegingloos recht naar het publiek. De wetenschappelijke clerus vormt een levende kopie van een schuttersstuk uit de Gouden Eeuw.

Een promotie, dat betekent meestal drie jaar of veel langer onderzoek doen naar een wetenschappelijk vraagstuk, een proefschrift schrijven waarin je je bevindingen zo nauwkeurig mogelijk beschrijft, en dat samen met een aantal stellingen vervolgens verdedigt tegenover een groepje professoren. De promotie van Tine Wilde (1955), van origine kunstenares, lijkt in eerste instantie behoorlijk af te wijken van die gewoonte. Zij promoveerde op een ‘installatiepakket’ (een groot boek, Remodel[l]ing Reality, met daarbij een aantal losse bladen met foto’s) gecombineerd met een aantal kunstwerken, installaties, die ze in de loop van de afgelopen vier jaar heeft gemaakt, en deze per-

formance dus. Samen heet het pakket Do not Erase… wait for Meaning. Die betekenis, die kan bijvoorbeeld gevonden worden in de kunstwerken, maar ook in de inhoud van het boek.

Nu is het niet zo dat Wilde als kunstenares een proefschrift heeft geschreven, en ze heeft haar filosofie ook niet geïllustreerd met haar kunstwerken.

Nee, zo benadrukt Wilde, het is een persoonlijk project, waarbij filosofie en installatiekunst samen én los van elkaar het middel én onderwerp zijn van het werk. Daags voor de plechtigheid licht ze haar werkwijze toe. ‘Al sinds 1990 maak ik installaties, een kunstvorm waarbij de nadruk ligt op het idee, niet op het materiaal. Ik was in mijn kunst in zekere zin altijd al filosofisch bezig. Na mijn studie wijsbegeerte, die ik in 1998 begon, kon ik dankzij een enthousiaste docent, Martin Stokhof, en het vertrouwen van de toenmalige decaan, vier jaar lang onderzoek doen bij het ILLC, de onderzoeksgroep voor taalfilosofie en logica van de UvA. Ik promoveer dus

‘ Deze vorm van onderzoek roept zoveel nieuwe vragen op.

Kunnen we het niet gewoon een nieuwe discipline noemen?’ in taalfilosofie, niet in filosofie van kunst en cultuur of esthetica.

Installaties hebben namelijk veel overeenkomsten met taal. Ze zijn tijdelijk, de toeschouwer moet zelf actief een betekenis geven op basis van wat hij ervaart. Je kunt die betekenis niet geven zonder er fysiek bij aanwezig te zijn, de toeschouwer maakt zelf deel uit van de installatie. Dat proces van betekenisgeving aan de werkelijkheid noem ik “reflexieve dynamiek”. Wittgenstein omschrijft een dergelijk probleem in de filosofie: we gebruiken de taal als medium om ideeën weer te geven, maar juist door die taal ontstaat ook steeds weer verwarring. Het doel van de filosofie is voor hem het verkrijgen van een “übersichtliche Darstellung”, een zo helder mogelijke (re)presentatie van dat deel van onze taal, dat ons niet meer opvalt en dat filosofische misverstanden veroorzaakt.’

En dat is volgens Wilde ook precies wat gebeurt in installaties: vormen en betekenissen die tastbaar zijn en in onze normale werkelijkheid liggen, geven tegelijkertijd commentaar op die werkelijkheid. Over-

lappingen en verschillen tussen installatiekunst en taalfilosofie waren de aanleiding en onderwerp voor haar onderzoeksproject.

F i l o s o fenkamer

Ze kreeg een eigen kamertje in het gebouw aan de Vendelstraat, en deed daar op haar manier onderzoek naar de filosofische en wetenschappelijke mores. Heel letterlijk, aan de hand van de kamers en gangen van het instituut, maakte ze onder andere de installatie ‘Philosopher, Room’. En ondanks een paar stroeve eerste reacties werkte de hele afdeling mee aan haar project over de werk- en denkruimte van de filosoof; de hieraan verbonden website Corrido[o]r was lange tijd de homepage van het instituut. Ze leerde er ook net als andere onderzoekers van het instituut te werken met het programma LaTeX, en ze zag ook dat je ‘packages’ met code moet downloaden om het programma aan te passen op wat de gebruiker wil. Het was een van de vele onverwachte resultaten van het project; de naam

‘InstallationPackage’ refereert zowel naar installatiekunst, als naar het computerprogramma van de wetenschappers waarmee zij hun eigen installaties maken.

En, hoe is het resultaat? Ruth Sonderegger, hoogleraar metafysica, was enthousiast tijdens de (overigens traditionele) verdediging van de promotieperformance. ‘Deze vorm van onderzoek roept zoveel nieuwe vragen op. Kunnen we het niet gewoon een nieuwe discipline noemen?’ Wilde antwoordde heel wetenschappelijk: ‘Ik heb zo veel geleerd van deze open manier van werken, en hoop de weg te hebben vrijgemaakt voor heel veel anderen, en ik ga er zelf zeker mee verder. Maar hoe het te noemen? Filosofen noemen het filosofie, kunstenaars noemen het kunst. Laten we eerlijk zijn: ik weet zelf ook niet wat dit is. Maar dat het een vorm moet krijgen is zeker.’ l Zie ook het filmpje ‘promoveren met kunst’ op www.folia.nl

Folia 12 | 21

annonces CULTUUR SLAA: Tim Parks: Dromen van zeeën en rivieren. Met Tim Parks en Jeroen van Kan. Zaterdag 22 november 20.00 uur in De Balie. Zie www. slaa.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam Geïnteresseerd in Amsterdams nieuws? Altijd al radioprogramma’s willen maken over politiek, muziek, cultuur of sport? Wordt dan vrijwilliger bij Amsterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl Aankomende dichters met plankenkoorts en zonder rijmdwang gezocht!!! Sla uw poëzieslag op di.av. 16 december en/of elke 3e dinsdag van de maand in eetcafé Festina Lente aan de Looiersgracht en win E 70. Voor inl./ aanm. zie www.cafefestinalente.nl of bel 020 320 1442.

STUDENTEN EN STUDIE Studenten van de faculteit Economie en Bedrijfskunde hebben de mogelijkheid een semester in het buitenland te studeren. Dit gaat via het Bureau Internationalisering. Het Bureau Internationalisering organiseert op donderdag 20 november van 18.00-20.00 uur in de Marinus Behrens-zaal (E0.20) een informatiebijeenkomst voor geïnteresseerde studenten.

Graag registreren via socrates-feb@uva.nl. Kijk voor meer informatie over stude-

Colofon

promoties Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d. ren in het buitenland en voor een lijst van de partneruniversiteiten op www.student.uva. nl/feb_studyabroad Studie Kunstgeschiedenis Aangeboden: van colleges ‘Kunsthistorische Methodes’ alle artikelen (van 2007) gekopieerd in map E35 en ‘Art History etc.’ M.Hatt/C. Klonk e.a. 2006 E20. Voor ‘Hoofdstromingen Architectuur’, ‘Architectural Principles’, R.Wittkower 1977 E20.

Van beide uitgetypte colleges en gedownloade afbeeldingen (2007) op usbstick E 15. alles samen E60. Caroline 06 2064 1933.

Gestopt met je studie? Onder begeleiding op zoek naar een andere studie? www.herorientatietraject.nl

STUDENTENPASTORAAT vE90 Op 27/11 om 20.00 uur is Edwin Koster te gast in het Filosofisch café in vE90. Hij zal spreken over de rationaliteit van verhalen. Zie: www. ve90.nl Elke maandag van 19.0020.00 uur meditatie in de vE90, o.l.v. godsdienstfilosofe Annewieke Vroom.

Adres: van Eeghenstraat 90.

Zie: www.ve90.nl

STUDENTEN SPORTCENTRUM USC Go is een oosters bordspel voor twee spelers met witte en zwarte stenen. Donderdag 27 november start beginnerscursus Go bij de Amsterdamse Go Club. 6 lessen voor E25. Interesse? Mail Harald Zellerer, harald@goinamsterdam.nl of bel 020 6440 990.

Schermen Start introductiecursus 8

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980 redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nl Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne Rose Haverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.

Medewerkers: Jaron Beekes, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf, Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.

Havana redactie: Paul van de Water (hoofdredacteur), Thijs den Otter, Wim de Jong, Annemarie Vissers, Tomoko Claringbould, Jobien Groen Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje.

Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 0235717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: E 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

22 | Folia 12

december. Locatie: Het Marnix. 6 kennismakingslessen.

Inschrijving bij het USC. Studentencursusprijs E 17,50.

Check www.usc.uva.nl Beachvolleybal 15 december, training voor beginners, middenniveau en gevorderden. Locatie: The Sand. Inschrijving bij het USC. Studentencursusprijs E 37,50. www.usc.uva.nl Indoorklimmen Start 22 december, 5 lessen vol basisprincipes. Studentencursusprijs E40,50. Check www.usc.uva.nl

STUDENTENZAKEN (UvA) Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

VERDIENEN Studentenpartij mei zoekt voor haar site www.kiesmei.nl iemand die de layout wil vernieuwen. Ervaring met PHP, Joomla en website-ontwerp is vereist. Verdiensten E100.

Mogelijk in de toekomst meer design-opdrachten. Mail naar info@kiesmei.nl Oud-UvA-studenten in Amsterdam (bij Minervaplein) zoeken vanaf eind november een lieve, vrolijke oppas voor dochter Sammie van 2 jaar. We kunnen je geen vaste dagen bieden (want onregelmatige werkuren en -dagen) maar daar staat tegenover dat je ook gewoon nee kunt zeggen…

Vergoeding in overleg. Dank!

Maartje: 06 2878 3961.

Student (hbo-niveau) zoekt iemand die hem kan helpen met scriptie, persoon dient affiniteit te hebben met processen. (Tegen kleine vergoeding.) Mail naar studentinnood@live.nl.

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E 35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl Welke aardige, zorgvuldige student(e) wil tijdens onze vakantie (2 weken januari) en daarna soms een lang week-

end in ons mooie huis (centrum) wonen in ruil voor zorg voor huis en 2 lieve katers?

Liefst ervaring. Bel 622 8579.

DIVERSEN Een avond over alternatieve economie. Donderdag 20 november om 20.00 uur in het Amsterdams Vredescafé. Kees Hudig van XminY spreekt over het project voor de verandering. De kredietcrisis bracht de nadelen en gebreken van ons huidig economisch systeem dicht bij huis. O.a. door het falende toezicht op de banken, en onmaatschappelijk handelen van de banken en beurssys­ teem. Locatie: MFC De Coenen - Lydia, R. Hartplein 2 (bovenzaal). Toegang gratis.

Info: tel. 662 0720/ 06 2379 0057; www.vredescafe.nl.

Amsterdams Vredescafé: elke 3e donderdag van de maand!

Als je ziek bent ga je naar een arts. Maar wat als je illegaal bent? IFMSA-Utrecht, Urios en IFHHRO verzorgen op 9 december 2008 het symposium Right to Health; access to health care for undocumented migrants. Interesse? www.ifmsa.nl/right2health VVAO vereniging ­hoogopgeleide vrouwen: contacten-netwerkactiviteiten-2008lustrumjaar zie: www.vvao.nl De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Tel. 020-566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl

OMBUDSMAN ­PERSONEEL U kunt bij Ombudsman Personeel - voorheen Vertrouwenspersoon Personeel - Anneke Vijgeboom op maandag, dinsdag en woensdag van 9.00-14.00 uur terecht met klachten die samenhangen met het werk.

E-mail: vertrouwenspersoonpersoneel@uva.nl, tel. 525 5548 / 6210 (secr.). Meer info op www.uva.nl/vertrouwenspersoon

VOORZIENINGEN GEHANDICAPTEN U kunt als student of als medewerker van de UvA bij de CVG terecht voor o.a. informatie over persoonlijke en/of algemene voorzieningen die samenhangen met het hebben van een functiegebrek. E-mail voor studenten: C.Fluggen@ uva.nl, voor medewerkers: A.R.vanBoxsel@uva.nl. Meer informatie op www.medewerker.uva.nl/arbo onder voorzieningen gehandicapten.

DINSDAG 25/11

12.00 uur: Saskia Rang - Geneeskunde Non-Invasive Hemodynamic Measurements Early in Pregnancy.

Promotor: Prof.dr. J.A.M. van der Post. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 26/11

10.00 uur: Dick Spreeuwers - Geneeskunde Registries of Occupational Diseases and Their Use for Preventive Policy.

Promotor: Prof.dr. F.J.H. van Dijk. (Aula) 12.00 & 13.00 uur: Dubbelpromotie Wietske Miedema en Martin Stam - Onderwijskunde Leren van innoveren. Wat en hoe leren docenten van het innoveren van het eigen onderwijs?

Promotor: Mw. prof.dr. G.T.M. ten Dam. (Aula)

DONDERDAG 27/11

10.00 uur: Hennie Knoester - Geneeskunde Surviving Pediatric Intensive Care. From Mortality to Morbidity.

Promotor: Prof.dr. H.S.A. Heijmans. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Wim Nijhof - Geschiedenis Kunst, katoen en kastelen. J.H. van Heek (1873-1957).

Promotor: Prof.dr. P. de Rooij. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 28/11

10.00 uur: Hèlen Koch - Geneeskunde Blood Test Ordering for Unexplained Complaints in General Practice.

Results of the Vampire Study on Diagnosis and Prognosis.

Promotoren: Prof.dr. P.J.E. Bindels en prof.dr. G.J. Dinant (UM). (Agnietenkapel) 12.00 uur: Thijs van de Laar - Geneeskunde Molecular Epidemiology of Hepatitis C Virus.

Promotor: Prof.dr. R.A. Coutinho. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Daniëlle Gerlag - Geneeskunde Rheumatoid arthritis: Of Mice and Men. Towards the Development of Innovative Therapies for Rheumatoid Arthritis.

Promotor: Prof.dr. M.M. Levi. (Agnietenkapel)

ORATIE DONDERDAG 27/11

14.30 uur: Mw.prof.dr. M. Gnade, bijzonder hoogleraar Archeologie van de pre-Romeinse culturen in centraal Italië Onbeschaafd, primitief of gewoon anders? (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www. uva.nl/agenda

roem

Compromis Door Dirk Wolthekker

Schrijver Nicolaas Matsier vraagt zich aanvankelijk af of hij wel aan een interview over zijn studie moet meedoen. ‘Want er is niet zo veel over te vertellen.’ Terughoudendheid, zegt Matsier later, is ‘een voortreffelijke eigenschap’, maar ten aanzien van het meewerken aan een interview met Folia houdt hij daar gelukkig niet dogmatisch aan vast en na enig aandringen zegt hij een gesprek toe. Zodoende zijn de fotograaf en de verslaggever enige dagen na het eerste telefonische contact te gast op de zolder van Matsier, in zijn huis in het centrum van Amsterdam. Voor het gesprek begint zegt hij nogmaals dat het onderwerp waarover we gaan praten, zijn studie, ‘een ongemakkelijk onderwerp’ is. ‘Want ik heb de zaak niet afgemaakt. Aan de andere kant: zonder de universiteit zou ik niet geworden zijn wat ik ben.’

Nicolaas Matsier (1945) heeft twee universiteiten bezocht. ‘Ik kom uit een gereformeerd onderwijzersgezin. Van mij werd verwacht dat ik naar de VU ging, wat ik eigenlijk niet wilde. Ik wou geschiedenis en filosofie studeren, maar juist niet aan de VU. Dat was namelijk de thuisbasis van de zogenoemde “wijsbegeerte der wetsidee”, een reformatorische filosofie van Herman Dooyeweerd en Dirk Vollenhoven. Ik was al vanaf mijn vijftiende godloochenaar, dus ik had helemaal geen zin in die filosofie. Bij wijze van compromis ben ik toen klassieke talen gaan studeren, een heidens vak. Hoewel, aan de VU moest je werk lezen van klassiek-christelijke auteurs als Augustinus, van wie ik trouwens erg onder de indruk raakte. Grieks kreeg ik van hoogleraar De Vries en archeologie van Brunsting. Beide fantastische hoogleraren, maar erg hard studeren deed ik niet.’

‘Na mijn kandidaats ging ik alsnog filosofie studeren aan de UvA, waarvoor ik in acht maanden tijd eerst een extra soort kandidaats in a nutshell moest doen. Het was een nogal hoogleraarloos tijdperk aan de opleiding.

Die was heel weinig gestructureerd, de colleges waren niet verplicht en het doctoraal bestond uit vijf of zes

foto: Bob Bronshoff

Hij wilde filosofie studeren, maar begon aan klassieke talen. Halverwege switchte hij toch naar filosofie, maar de studie zeilde ongemerkt uit het leven van schrijver Nicolaas Matsier.

Nicolaas Matsier

kloeke tentamens, een halfjaar per stuk, de inhoud was nader overeen te komen met de docent van je voorkeur.

Mijn belangstelling ging uit naar ethiek, esthetiek, taalfilosofie, taalwetenschap. Van het marxisme, dat nogal in trek was, moest ik weinig hebben. Er moet een flink docententekort zijn geweest. Het was alle hens aan dek. Ik bloos als ik eraan terugdenk. Als een van de drie kandidaatsassistenten bij wat toen “Inleiding en ethiek” heette, werd ik ingezet om pedagogen en andragogen college te geven. Er zaten dan een kleine honderd studenten pedagogiek in een zaal van de Oudemanhuispoort aan wie ik een inleiding in de filosofie moest geven. Op het pedagogisch-didactisch instituut aan de Prinsengracht bediende ik een stuk of wat andragogen met het vrijwel niet-bestaande onderwerp “Marx en ethiek”. We namen een dun boekje door. Daarover wilden ze in groepjes tentamen kunnen doen. “Maar je krijgt toch ook niet met zijn drieën één baan of één titel?” zei ik dan. Dat waren de kleine gevechten van de jaren zeventig. Het was allemaal erg montessori-achtig: ongestuurd en ongericht, de zaak hing als los zand aan elkaar.

Ik had twee scriptieonderwerpen in mijn hoofd. Het ene ging over vertaalbaarheid, een onderwerp dat me nu theoretisch niet meer interesseren zou, maar in ambachtelijke zin nog steeds. Het andere onderwerp ging over de vraag of er een nazi-ethiek te formuleren zou zijn. In zijn algemeenheid: of er een moraal van geweld en ongelijkheid zou kunnen bestaan. Geen van beide onderwerpen hebben tot een scriptie geleid. Ik vind ik het niet aanbevelenswaardig om dingen niet af te maken, maar bij mij is het wel zo gegaan. Toch ben ik de universiteit veel dank verschuldigd. Het is en blijft de plek bij uitstek waar mensen getraind worden in denken en formuleren, in vragen en antwoorden.

Geleidelijk en geruisloos is mijn studietijd overgegaan in schrijven en vertalen. Het literaire tijdschrift De Revisor was net opgericht. Daarin verscheen mijn debuutverhaal “Scheltema Oostersche Kunst”. Ik werd meteen redacteur bij het blad, daarna ook medewerker voor de bijlage “de Republiek der letteren” van Vrij Nederland en uitgeverij Querido wilde mijn werk in haar fonds opnemen. Zo ben ik in de journalistiek en literatuur terechtgekomen, en er gebleven.’ l

Folia 12 | 23

foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Sudoka

Tour d’Amsterdam Ik fiets, op dat door buitenlanders zo bejubelde, milieuvriendelijke vervoermiddel, door de stad die door diezelfde buitenlanders als het mekka van de fietsers wordt beschouwd.

Waar heuvels ontbreken, de wind slechts een liefkozend briesje is en het nooit lijkt te regenen. Die unieke stad waar letterlijk iedereen fietst: moeders en vaders met kinderen (en dat zonder helm!) voor en achter, oudere dames met kekke mandjes aan het stuur waarin plaats is voor vrolijke hondjes met scheve oren en zelfs een enkele onverstoorbare poes, jonge zakenmannen met fladderende colbertjes en de mobiele telefoon tussen schouder en oor geklemd. Stoere vrouwen met platte laarzen en bakfietsen voor de boodschappen en de kinderschare uit de hele buurt.

Af en toe is Amsterdam heel even een fietsersparadijs. Waar anders in de wereld zie je een jongen stoer tegen de brug opfietsen, met een meisje achterop dat verliefd haar hoofd tegen zijn rug vlijt? Maar veel vaker is dat Amsterdam een hel waar fietsers onderling en met automobilisten en voetgangers in een voortdurende guerrilla zijn verwikkeld. Daartussen de toeristen, zich van geen kwaad en regels bewust. Uit het niets schieten auto’s links en rechts de weg op, als oorlogszuchtige tanks, slaan autoportieren rakelings langs je voorwiel met de kracht van een houwitser, banen brommers zich een weg als ongeleide projectielen met de snelheid van het licht. Tegen het verkeer in rijden zonder licht, met zijn drieën naast elkaar, over de stoep, in voetgangersgebieden, over de tramrails – het is in Amsterdam niet alleen mogelijk, maar je bent een sul als je er niet aan meedoet. Want dit is nu eenmaal Amsterdam en niemand die in deze chaos ingrijpt.

Het is een oorlog van allen tegen allen, en alle middelen zijn geoorloofd, nee verplicht in deze strijd om de vierkante centimers asfalt.

Behalve dan voor die enkele inburgerende fietser die door angst verlamd iedere keer weer treuzelt om zich in het verkeer te werpen. Ik heb nog nooit zo veel horen schelden, met zo veel mij onbekende kwalificaties, als voor het rode stoplicht. Ik weet het, stoppen voor het rode licht is even belachelijk ouderwets als je hand uitsteken of over je schouder kijken voor je afslaat.

Het hoogtepunt in mijn fietscarrière kwam toen ik onlangs op een stille zondagavond in het uitgestorven Amsterdam-Zuid, keurig in bezit van voor- en achterlicht en identiteitsbewijs, door een barse politieagent beboet werd wegens door rood licht rijden en wegens gebrek aan medewerking. Zo gaat dat in het paradijs, als je te langzaam fietst.

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

In bijgaand diagram is een aantal cijfers geplaatst. Aan jou de taak om in alle lege vakjes een cijfer in te vullen, zodanig, dat op elke horizontale en verticale regel en in elk van de negen blokjes van negen cijfers waaruit het diagram is opgebouwd, alle cijfers van 1 tot en met 9 eenmaal voorkomen.

Plaats vervolgens de cijfers uit de grijze vakjes over naar de corresponderende vakjes van het oplossingbalkje, voor de oplossing van deze sudoku.

Helemaal ingevuld? Stuur de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 25 november op naar Folia, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl