Folia13

Underground

Roem

MFAS 113 jaar Tedx

Avant-garde op zolder

Brecht van Hulten

Jubileumboek

Schrijvers van de toekomst

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 27-11-2009

Nummer 13

Verspreidt ideeĂŤn

Nes 71 1012 KD Amsterdam een theater om lief te hebben

open bak

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

Heb jij talent? Meld je dan aan voor de Open Bak!

De Open Bak is hét open podium voor professionele artiesten en mensen die voor het eerst voor publiek optreden. Bijna alles kan in de Open Bak, als het maar niet langer dan een kwartier duurt. Het Open Combo speelt tussen de acts door en begeleidt deze op verzoek. Toegang is € 9,50 en € 8 met de speciale liefhebberskorting van de Engelenbak. Elke dinsdag > aanvang 20.30 uur > deur open 19:00 uur.

Voor meer informatie of om je op te geven is Ben Lansink te bereiken op 020-3301184 of via openbak@engelenbak.nl Kaarten voor de Open Bak zijn ook online verkrijgbaar via www.engelenbak.nl of bel 020–3202007.

bijna alles mag elke dinsdag

in december ‘09 wordt de Open Bak gepresenteerd door dinsdag 1 december > Jan Boerstoel

Jan Boerstoel is fulltime tekstschrijver. Vanaf 1969 leverde hij (lied)teksten voor Don Quishocking, Jenny Arean, Adèle Bloemendaal en Youp van ’t Hek. Daarnaast schreef hij voor vele radio en tv- programma’s waaronder De Taalstraat en Kinderen voor Kinderen.

Jan Boerstoel is één van Nederlands beste tekstschrijvers en werd in 1992 en 1996 onderscheiden met de Annie M.G. Schmidtprijs.

dinsdag 8 december > Dorien Haan

Dorien Haan volgde de Academie voor Kleinkunst aan de Amsterdamse Theaterschool en stond als cabaretière in 2003 in de halve finale van het AKF. Als actrice was zij de afgelopen jaren o.m. te zien in Doe Maar! De Musical en in de Vara televisieseries Rozegeur en Wodkalime en Gebak van Krul. Momenteel speelt Dorien Haan in de musical Ja Zuster, Nee Zuster.

dinsdag 15 december > Frank Smallegange

Frank Smallegange is presentator en improvisator in hart en nieren. Hij speelde in geïmproviseerde voorstellingen van Doetinchem tot San Fransisco en kwam tussendoor ook regelmatig op dinsdag in de Engelenbak langs. Met zijn motto ‘verras jezelf, verbaas een ander’ is hij helemaal klaar voor deze Open Bak, u ook?

dinsdag 23 december > Rien Vrijenhoek

Ian Kershaw Verkassen

Muziek

Weekgast

Stadsarchitect Wansmaak Roem

Voetbal

Nazi-onderzoeker

Amsterdamse Popprijs

Piet de Rooy

Pierre Cuypers

Aan de FEB

Het UvA-vastgoedbeleid

kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

Tropische Winter Open Bak in het Tropentheater De Tropische Winter Open Bak wordt dit jaar gepresenteerd door de directeur van het Tropentheater Rien Vrijenhoek.

Rien was o.a. interim programmaleider bij de omroep RVU en Televisiedirecteur bij omroep LLiNK.

naar je nieuwe kamer

Voor informatie over studeren met een functiebeperking

Thomas Rosenboom

adv_folia_dec.indd 1

Plankenkoorts Gewin

Eten

Kraken

Carnaval Marjoleine Zieck Roem

Persvrijheid

Audities NSO

bij Bijzondere Collecties

is diefstal

Met Herman Pleij

Cul helpt Moldavië

Uit wetenschap

Vluchtelingenexpert

20-11-2009 13:15:10

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 18-09-2009

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 09-10-2009

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 06-11-2009

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 13-11-2009

Nummer 04

Nummer 07

Nummer 10

Nummer 11

Decanensmoelenboek

Hanna Bervoets, schrijfster/journalist

Steve Brown, de maffia & de media

De Stichting Folia Civitatis is verantwoordelijk voor Folia (het weekblad van de Universiteit van Amsterdam) en Havana (het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam). De redacties van beide bladen werken intensief met elkaar samen.

Bij Havana en Folia is plaats voor drie

leerlingredacteuren Tariq Ramadan Afscheid

Groei

Intree

Welkom aan de UvA

Slibt de UvA dicht?

De foto’s

Van je oude kamer

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 04-09-2009

Nummer 02

Als leerlingredacteur werk je drie dagen per week (0,6 fte). Je draait mee op de redactie, je schrijft nieuwsberichten voor Havana en/of Folia en voor de websites van beide bladen. Verder doe je interviews en verricht je andere journalistieke taken.

Voor Folia zijn we op zoek naar twee UvA-studenten en voor Havana gaat onze voorkeur uit naar één HvA-student of een UvA-student die ook aan de HvA heeft gestudeerd. Verder verwachten we dat je nieuwsgierig en vasthoudend bent. Een goede neus voor nieuws, een vlotte pen en kennis van en belangstelling voor de UvA/HvA zijn natuurlijk noodzakelijk.

Meer informatie: Paul van de Water (hoofdredacteur Havana) p.l.van.de.water@hva.nl of Jim Jansen (hoofdredacteur Folia), jfj@folia.uva.nl

Trappen tegen kanker

Datum indiensttreding: 1 januari 2010.

Sollicitatiebrieven voorzien van een cv en een korte motivatie kun je richten aan mededelingen@folia.uva.nl Vermeld in je brief duidelijk of je solliciteert op de vacature bij Havana of die van Folia.

De sollicitatietermijn sluit 30 november 2009.

Rob Oudkerk

inhoud Doorbraakdenken

Botte kaasschaaf

nieuws

FNWI moet bezuinigen en heft Amstel instituut op............................... blz. 4

Underground

Roem

MFAS 113 jaar Tedx

Avant-garde op zolder

Brecht van Hulten

Jubileumboek

Verspreidt ideeën

Schrijvers van de toekomst

Wouter Bos Deed de UvA aan............................................. blz. 4

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 27-11-2009

Nummer 13

UvA ‘zwaartepunten’ Mogen wat kosten........................................... blz. 5

Asva Moet zich inzetten voor álle jongeren................ blz. 8

Ondergronds Bestaat er nog underground?...........................blz. 14

113 jaar

Cover: foto’s Fred van Diem, ontwerp Bas Kocken

MFAS viert gek jubileum met kek boekje...........blz. 18

Coververhaal: Jong, debuterend & literair Bijzondere voorleesavond in Crea................... blz. 20

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9, Film/Het beste 12, Uit/ Eten 13, Weekgast 19, Annonces 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

Colofon

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia. uva.nl, Website: www.folia.nl, Uitgever: Stichting Folia Civitatis, Redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker, Medewerkers aan dit nummer: Jaron Beekes, Bram Belloni, Bob Bronshoff, Niels Carels, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Lorianne van Gelder, Julie de Graaf, Cees Heuvel, Marc van der Holst, Bas Kocken, Arjan Roodink, Won Tuinema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana redactie: Sanne van Baar (stagiair), Jobien Groen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com, Abonnement: E46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, ­mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Underground De man achter de bar had een enorm bord voor zich, waarop hij routineus zware shag en verkruimelde wiet met elkaar vermengde.

Links in de hoek stond een individu met een hanenkam op een flipperkast te rammen en het verbaasde me dat de glasplaat niet sneuvelde. Op een minimaal podium speelde de even legendarische als onbekende punkband Neighbours Nightmare die een onbeschrijfelijke partij herrie wist te produceren. We schrijven 1985, ik was veertien jaar en bevond me in café de Muur in de Spuistraat. Ik was daar omdat mijn oudste broer – groen haar, leren jackie en een te strakke schotse ruitbroek - basgitaar speelde in Neighbours Nightmare. De Muur bestaat al lang niet meer, maar was in de jaren tachtig een van de undergroundtenten van de stad.

De Muur verruilde ik alras voor kraakcafé Vrankrijk.

Het bier kostte er 50 cent (in guldens!), als vrouw kon je het bij de bar melden als je was lastiggevallen, en fotograferen was er verboden, omdat er blijkbaar altijd types rondliepen die gezocht werden door de politie. Ook de deuren van Vrankrijk zijn inmiddels voorgoed dichtgetimmerd en eenzelfde lot lijkt de Korsakoff beschoren. Voor de niet-kenners: Korsakoff is een alternatieve danstent, waar je Budels bier uit flessen drinkt en in het weekend tot minimaal vier uur kan doorzakken. Meer dan vijftien jaar geleden was ik bij de opening en sindsdien heeft de tijd er stilgestaan. In de eerste jaren stond Korsakoff bekend als dé undergroundtent van Amsterdam, maar die reputatie hebben ze allang niet meer. Daarom is er ook geen letter aan Korsakoff gewijd in ons uitgebreide artikel over de echte underground in Amsterdam dat te lezen is vanaf pagina 15. In dat stuk lees je ook niks over tenten als De Nieuwe Anita of OT301, die inmiddels veel te mainstream blijken te zijn. Als je bier wilt drinken in De Pijp moet je op een zolder zijn waar je alleen via een sms kan worden uitgenodigd en als je echte kunst wilt bekijken moet je naar het rondtrekkende Museum of the Bohemean gaan. Er is één overeenkomst tussen de underground van pakweg twintig jaar terug en die van nu: in alle tenten mocht en mag je nog steeds roken.

Neighbours Nightmare produceerde een onbeschrijfelijke partij herrie

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Folia 13 | 3

Foto: Bob Bronshoff

Foto: Daphne Channa Horn

Technology, Entertainment, Design.

De grootste denkers en doeners sluiten zich enthousiast aan bij TED: in 1984 een kleine non-profitorganisatie en inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd succes. Vorige week was TED in Amsterdam en Folia was erbij. blz.10

doctor

nieuws Check www.folia.nl voor een dagelijkse update van al het UvA-nieuws

Amstel Instituut opgeheven >‘Reorganisatietraject’ instituut voor wisen natuurkundeonderwijs is verkapte opheffing. >FNWI moet 6,5 miljoen bezuinigen om in 2012 quitte te spelen.

Het Amstel Instituut, zelfstandig instituut binnen de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI), wordt per 1 juli 2010 opgeheven.

Het Amstel Instituut is een instelling die zich onder meer bezighoudt met het ontwikkelen van wis- en natuurkundeonderwijsprogramma’s voor scholen en met de bètalerarenopleiding. Er werken rond de veertig mensen. Of er (gedwongen) ontslagen vallen is vooralsnog onbekend. Met de opheffing wordt een bedrag bespaard van 700.000 euro. Er is inmiddels een transitieteam samengesteld dat de opheffing moet begeleiden. De faculteit zelf spreekt overigens niet van opheffing, maar van een ‘reorganisatietraject’, maar wie het plan leest, kan tot geen andere conclusie komen dan dat sprake is van opheffing. Bedoeling is dat een deel van de taken wordt onderge-

bracht bij andere afdelingen van de faculteit, andere taken verdwijnen.

Door een beleidsverschuiving, ingezet door het College van Bestuur, moet de FNWI geld inleveren ten gunste van andere faculteiten, met name de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Structureel gaat het om 6,5 miljoen euro op jaarbasis.

De faculteit wil in 2012 quitte spelen. De-

niet meer wordt toegepast. ‘De reden daarvoor ga ik aan de decaan vragen.’

De directeur van het Amstel Instituut, Ton Ellermeijer, zegt ‘niet blij’ te zijn met de opheffing. Ellermeijer: ‘Het instituut heeft sinds de oprichting in 1999 een heel goede naam opgebouwd bij het ontwikkelen van kwalitatief hoogwaardige onderwijsprogramma’s voor bètavakken. Nergens

‘Het zou te gek voor woorden zijn als ons werk niet wordt voortgezet’ caan Noordam ziet geen andere mogelijkheid dan een bezuinigingsoperatie. Eerder had hij in Folia toegezegd te kijken ‘hoe ver we komen met de kaasschaaf ’. Niet ver genoeg, is de conclusie die nu getrokken kan worden.

Jan Bergstra, directeur van het onderwijs­ instituut informatiewetenschappen van de faculteit en voorzitter van de centrale ondernemingsraad, noemt het ‘opmerkelijk’ dat de kaasschaafmethode opeens

in het reorganisatietraject staat dat de faculteit zich verantwoordelijk voelt voor het continueren daarvan, dus we moeten maar afwachten wat en of ons belangrijke werk in een andere setting wordt voortgezet. Het zou te gek zijn als dat niet gebeurt.’

Hoe het resterende deel van de 6,5 miljoen euro wordt opgehoest is nog onbekend.

Wel is bekend dat ook het Technologie Centrum van de faculteit gereorganiseerd gaat worden. (DW)

‘Hypotheekrenteaftrek aangepakt’

‘In tijden van crisis winnen de politieke extremen aan aanhang: mensen zoeken zondebokken, tegenstellingen worden uitvergroot, dan hebben de traditionele middenpartijen, zoals de PvdA, het moeilijk. Dan doet een simpele boodschap het goed: “Het is allemaal de schuld van Den Haag.” Maar volgens mij is de wereld niet zo simpel.’

Dit zei een strijdbare minister van Financiën Wouter Bos op 18 november tijdens het lunchuurdebat Room for Discussion, wekelijks georganiseerd door studievereniging Sefa van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Bos sprak over de crisis, omvallende banken, en politiek als ‘het allermooiste’.

De minister, die zelf politicologie en economie studeerde ‘aan die andere universiteit in Amsterdam’, sprak niet alleen over financiën, maar ook over het bijeenhouden van de samenleving, gesymboliseerd door de AOW-discusssie.

In die discussie verwijt Bos’ partij de SP

Foto: Arjan Roodink

>Minister van Financiën Wouter Bos op bezoek bij Room for Discussion. >‘In tijden van crisis winnen de politieke extremen aan aanhang.’

Wouter Bos: ‘In moeilijke tijden doet een simpele boodschap het goed’

sen en meer oude mensen, ik denk dat iedereen dat sommetje wel kan maken.’

De financiële crisis heeft volgens de minister ook positieve kanten. ‘Als je ziet wat er momenteel gebeurt op het gebied van de regulering van markten of de beperking

‘Je moet je niet te veel van peilingen aantrekken’ vooral te proberen om de huidige stand van zaken te behouden, in plaats van na te denken over de toekomstige financiering van voorzieningen. Volgens Bos is dat echter onvermijdelijk. ‘Er zijn minder jonge men-

4 | Folia 13

van de beloningen, dan is er inmiddels veel meer mogelijk dan voor de crisis.’ Zelfs het beruchte ‘H-woord’, de hypotheekrenteaftrek blijft volgens hem niet veilig. ‘Het huidige systeem gaat een volgend kabinet niet

overleven.’ In dat volgende kabinet ziet hij – ondanks de slechte peilingen - een plek voor de PvdA. ‘Je moet je niet te veel van peilingen aantrekken. De huidige politiek is grillig, binnen een paar weken kan er een verschil van twintig zetels tussen zitten. Maar de boodschap van de PvdA is en blijft dat er plek is voor iedereen die meedoet. Daarmee hebben we verkiezingen verloren, maar we zullen er ook weer verkiezingen mee winnen.’

Later in de week maakte Bos bekend dat de staat nog eens 4,4 miljard euro in ABN Amro en Fortis Bank Nederland steekt. De twee banken, volledig eigendom van de Nederlandse staat, hebben volgens de minister het geld nodig om verder te integreren tot één bankbedrijf. (HvdM)

Maria Nybondas promoveert bij rechten op het principe dat leiders aansprakelijk gesteld kunnen worden voor misdaden gepleegd door hun ondergeschikten.

Waar gaat uw onderzoek over?

‘In mijn proefschrift heb ik de toepasbaarheid van de command responsibility-doctrine op civiele leiders onderzocht. Dit strafrechtelijke juridische principe houdt in dat een leider aansprakelijk kan worden gesteld voor een misdrijf gepleegd door zijn ondergeschikten, waarvan hij op de hoogte was of redelijkerwijs had kunnen zijn en waar hij niet naar handelde. Het principe wordt in het internationale recht gebruikt om legerleiders en andere militairen te veroordelen voor misdrijven die zij niet hebben gepleegd, maar ook niet hebben voorkomen. Het is een actueel onderwerp.

Radovan Karadžić, die op dit moment in het Joegoslavië-tribunaal terecht staat, wordt onder andere aangeklaagd onder het command responsibility-beginsel.’

U spreekt over militaire en civiele leiders, wat is het verschil daartussen?

‘In het leger wordt onderscheid gemaakt tussen militairen en niet-militairen. Iedereen die in de laatste categorie valt is een burger.

Het definiëren van een civiele leider is daarom heel moeilijk. Het is heel breed en het is eigenlijk alleen negatief vastgesteld. Als je niet deelneemt aan een conflict ben je civiel, maar daar kom je niet ver mee, want wanneer neem je bijvoorbeeld deel aan een conflict? Om iemand als leider aan te wijzen is de verhouding meerdere-ondergeschikte van belang. In een van nature hiërarchisch organisatie als een leger is dat vrij makkelijk vast te stellen, in andere gevallen niet. Ik heb willen aantonen dat de verhouding tussen een militaire commandant en zijn ondergeschikte bijzonder is en dat het command responsibility-principe zich mede daarom niet zo goed leent voor het vervolgen van civiele, vaak politieke leiders.’

Zijn er ooit civiele leiders veroordeeld onder dit principe?

‘Er worden vaak mensen aangeklaagd onder het command responsibility-principe, maar ze worden er niet vaak onder veroordeeld. Dat is ook moeilijk, want bij civiele leiders is het ingewikkeld om aan te tonen dat ze een misdrijf hadden moeten en kunnen voorkomen.

Vooral bij het Rwanda-tribunaal zijn civiele leiders onder dit principe veroordeeld, maar in combinatie met hun individuele aansprakelijkheid.’

Wat heeft u geconcludeerd?‘ ‘Ik heb geconcludeerd dat het command responsibility-principe uiteindelijk moeilijk toepasbaar is op civiele leiders, waardoor je je kunt afvragen of het wenselijk is om deze leiders ervoor aan te klagen. Het beginsel is wel goed toepasbaar op militaire leiders, en daar kan het zeker voor worden gebruikt.’ (FB) Maria Nybondas, The Command Responsibility Doctrine in International Criminal Law and its Applicability to Civilian Superiors, promotie: woensdag 25 november

UvA wijst ‘zwaartepunten’ aan >Specifieke onderzoeksgebieden krijgen extra geld en aandacht. >UvA wil gerichter investeren in onderzoek en de universiteit beter profileren.

De UvA heeft vijftien zogenaamde universitaire zwaartepunten aangewezen. Dat zijn onderzoeksgebieden die extra aandacht en geld krijgen.

Bestaand en goed onderzoek binnen de universiteit wordt gebundeld in grote thema’s – zwaartepunten - om enerzijds gerichter te investeren in onderzoek en anderzijds de universiteit beter nationaal en internationaal te profileren. De zwaartepunten zijn dit jaar vastgesteld en hebben een onbepaalde looptijd.

De financiering van de onderzoekszwaartepunten komt gedeeltelijk uit een herallocatie van de facultaire onderzoeksbudgetten.

Iedere faculteit investeert twee procent van zijn budget in de eigen zwaartepunten.

Daarnaast wordt er één procent van alle beleidsbudgetten, wat neerkomt op 7,5 ton, jaarlijks in één of twee zwaartepunten gestoken. Dit jaar is systeembiologie de gelukkige, samen met de drie zwaartepunten van de rechtenfaculteit – informatierecht, de internationale rechtstaat en privaat en publiek Europees recht – die gezamenlijk één aanvraag indienden. Vorig jaar kreeg het zwaartepunt hersenen en cognitie extra geld.

Rector magnificus Dymph van den Boom: ‘Binnen de UvA bestonden veel kleine onderzoeksprogramma’s. Sommige facul-

Onderzoekers van het AMC zijn er als eersten in geslaagd stamcellen uit mannelijk zaadbalweefsel op te kweken en te vermeerderen. Deze zogenoemde ‘spermatogoniale’ stamcellen zijn de voorlopers van spermacellen.

De resultaten van het onderzoek werden afgelopen week gepubliceerd in het tijdschrift The Journal of the American Medical Association.

De onderzoekers hopen de techniek in de toekomst in te zetten om de vruchtbaarheid te herstellen van jongens die vóór de puberteit een kankerbehandeling moeten

Aanvulling Hoogleraar Wouter Hanegraaff, vorige week geïnterviewd in Folia, werd op de cover aangekondigd als ‘Pseudoprof ’.

Het was niet onze bedoeling te suggeren dat Hanegraaff een pseudowetenschapper zou zijn, en als deze indruk niettemin is gewekt betreuren wij dit.

(De redactie)

Protesten Een spontane bezetting van een collegezaal in Wenen heeft een golf van universiteitsbezettingen in heel Europa veroorzaakt. Na de eerste bezetting, een maand geleden, volgden al snel verschillende andere Oostenrijkse universiteiten. De protesten gaan onder meer over collegegeld, bomvolle collegezalen en bezuinigingen op het hoger onderwijs.

Sindsdien zijn in heel Europa meer dan vijftig universiteiten bezet, grotendeels in Duitsland en Oostenrijk, maar ook in Engeland, Polen, Frankrijk,Zwitserland, Albanië, Servië en Italië. (Jens van ’t Klooster) Zie ook: www.unsereuni.at

Gouden Luis

Jaron Beekes teiten hadden er zelfs meer dan vijftig.

Faculteiten konden zelf zwaartepunten aandragen, de Universitaire Onderzoekscommissie heeft vervolgens een selectie gemaakt en het College van Bestuur geadviseerd.’ Volgens Van den Boom is de termijn onbepaald omdat onderzoek iets dynamisch is dat tijd nodig heeft om te ontwikkelen. ‘Wel zullen we de zwaartepunten regelmatig een spiegel voorhouden om te kijken of de beoogde resultaten wel worden

gehaald. Dat kan ertoe leiden dat er op den duur punten afvallen of bijkomen.’

De zwaartepunten zijn grotendeels onderzoeksgebieden die zich binnen een faculteit afspelen, zoals urban studies (FMG), behavioural economics (FEB) en informatierecht (FdR). Drie zwaartepunten zijn faculteitoverschrijdend: global health and development (AMC, FMG), systeembiologie (AMC, FNWI) en hersenen en cognitie (AMC, FMG, FGw, FNWI). (FB)

Stamcellen uit zaadbalweefsel opgekweekt >Nieuwe techniek mogelijk in te zetten om vruchtbaarheid te herstellen van mannen die door kanker onvruchtbaar zijn geworden.

kort

nieuws

ondergaan, waardoor de stamcellen van de zaadvormende cellen afsterven.

De afgelopen decennia is de overlevingskans van jongens met zaadbalkanker enorm verbeterd. Eén van de vervelende bijwerkingen van hun behandeling is dat de jongens op volwassen leeftijd vaak onvruchtbaar zijn door een chemokuur. Invriezen van sperma, zoals dat bij volwassen mannen gebeurt, is niet mogelijk omdat de jongens nog geen sperma produceren. De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek heeft het AMC nu toestemming gegeven om, na goedkeuring van ouders en kind, weefsel uit de zaadbal van deze jongens af te nemen en te bewaren.

Zaadbalweefsel bevat gewoonlijk heel weinig spermatogoniale stamcellen. Onder leiding van stamcelbioloog Ans van Pelt en hoogleraar humane voortplantingsbiologie Sjoerd Repping werd een kweekmethode ontwikkeld om menselijke spermatogoniale stamcellen te vermeerderen. In de kweek vormden zich clusters van nieuw gevormde stamcellen die vervolgens konden worden geïsoleerd en overgebracht op een speciale voedingsbodem. Daar vermenigvuldigden zij zich verder. Het is voor het eerst dat het is gelukt om menselijke spermatogoniale stamcellen langdurig te kweken en te ver-

meerderen. Eerder lukte dat bij verschillende diersoorten, zoals muizen, hamsters en stieren. (AMC/DW)

De poll op folia.nl ging afgelopen week over studenten die vergeten belastinggeld terug te vragen. De vraag was: Werkende studenten blijken veel geld mis te lopen doordat ze vergeten belastingaangifte te doen of aftrekposten vergeten.

Bent u een van hen?

• Ik werk zwart dus ik betaal geen belasting – 92,2% • Dat je geld terug kon krijgen wist ik wel, maar dat je studiekosten kon aftrekken is nieuw voor me. Maar eens doen dan – 2,9% • Zeker, ik heb nog nooit aangifte gedaan, veel te veel werk – 2,7% • Nee hoor, ik heb alles goed geregeld en ga ieder jaar lekker van mijn belastingteruggave op vakantie – 2,2% Totaal aantal respondenten: 476

Het weekblad Univers, weekblad van de Universiteit van Tilburg, is op 18 november in Amsterdam uitgeroepen tot winnaar van de Gouden Luis in de Pels 2009 voor het beste journalistieke medium over het Nederlandse hoger onderwijs. De Gouden Luis werd vorig jaar in het leven geroepen door het College van Bestuur van de UvA-HvA ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van Folia, die de prijs toen kreeg voor haar gehele oeuvre. De beoordeling van de elf inzendingen geschiedde op grond van een aantal criteria: journalistieke kwaliteit, eigen producties, vormgeving, variatie in onderwerpkeuze en kritisch vermogen. Univers komt, aldus het juryrapport, ‘op vrijwel alle punten tegemoet aan de criteria, met uitzondering van de vormgeving’. De jury stond onder leiding van universiteitshoogleraar aan de Universiteit van Utrecht Frits van Oostrom. (AK)

Belastingteruggave Studenten met een bijbaan vragen veel te weinig belastinggeld terug. Dat levert de schatkist zeker vijftig miljoen per jaar op en scheelt de student honderden euro’s.

Uit onderzoek van dagblad De Pers blijkt dat tienduizenden werkende studenten geen belastingaangifte doen of vergeten aftrekposten op te voeren, waardoor ze minder belastinggeld terugkrijgen dan waar ze recht op hebben. De 394.800 studenten die geen basisbeurs meer ontvangen van de IB-Groep kunnen namelijk ook hun collegegeld aftrekken, naast een hele trits aftrekposten die voor iedere student gelden: studieboeken, vakbladen, een computer of bijvoorbeeld een studiereis voor veldonderzoek. En dan hebben we het niet eens over de ziektekostenaftrek waaronder de aanvullende verzekering en medische kosten die niet worden vergoed. Ook voor vrijwilligerswerk bestaan aftrekposten, net als voor donaties aan goede doelen. Belastingaangifte kan alsnog tot vijf jaar terug worden gedaan. (HvdM)

Folia 13 | 5

Foto: Bram Belloni

in beeld

Vorige week stond in de E-hal van het Roeterseiland een replica van de Nuna5, de zonneauto die ieder jaar in Australië deelneemt aan de World Solar Challenge. De facultaire studievereniging Sefa wilde daarmee aandacht vragen voor het congres ‘Sustainability – Solution or Illusion?’ dat op 3 december wordt georganiseerd in de Beurs van Berlage. Onder meer Diederik Samsom (Tweede Kamer, PvdA) , Robbert Dijkgraaf (KNAW) en Peter de Wit (Shell) zullen er lezingen geven. Zie: www.sefa.nl. (DW)

promoties

prikbord Nieuws voor deze pagina? Mail naar: redactie@folia.uva.nl

FMG 4,3 miljoen Communicatiewetenschapper Patti Valkenburg krijgt van de European Research Council (ERC) een ERC Advanced Grant-subsidie van 2,5 miljoen euro voor haar onderzoeksvoorstel ‘De entertainisering van de jeugd’. Valkenburg stelt dat alles voor de jeugd leuk, emotioneel en flitsend moet zijn. Ze gaat de effecten daarvan onderzoeken op de cognitieve vaardigheden van kinderen, hun (agressief ) gedrag en ADHD. Ook onderzoekt ze welke kinDe entertainisering van de jeugd deren het meest gevoelig zijn voor de positieve en negatieve effecten van entertainisering.

Antropoloog Annemarie Mol krijgt uit dezelfde pot met geld een bedrag van 1,8 miljoen euro voor onderzoek naar ‘het etende lichaam’ in de Westerse wereld. In haar project worden vragen gesteld als: vereist gezond eten soberheid of valt er ook van te genieten? En hoe stemmen mensen hun smaak af op hun voedsel en hun voedsel op hun smaak? De ERC is een instituut voor financiering van baanbrekend onderzoek binnen de Europese Unie.

DSB Communicatiewetenschapper Otto Scholten gaat namens de Nederlandse Nieuwsmonitor onderzoeken wat de rol van de media is geweest bij de ondergang van DSB Bank. Scholten wil een beeld krijgen van de manier waarop het nieuws rond DSB Bank zich ontwikkelde en hoe de beeldvorming rond DSB-baas Dirk Scheringa veranderde. Critici menen dat de media te eenzijdig bericht hebben over Scheringa en zijn bank. ‘Maar er wordt veel beweerd,’ zegt Scholten. ‘Wij gaan uitzoeken hoe het echt zat.’ Het onderzoek moet begin 2010 klaar zijn.

AMC Discours Het AMC geeft sinds deze maand een nieuw blad uit, gespecialiseerd in onderwijs en opleiding. Het blad, met de naam Discours, zal drie keer per jaar verschijnen in een oplage van drieduizend stuks. Met het blad beoogt het AMC ‘te converseren’ met de lezers over de opleiding tot basisarts en medisch specialist.

Het wil achtergronden belichten, maar zegt dat het ook ‘nadrukkelijk’ de bedoeling is ‘dat u aan het woord komt over uw passie voor onderwijs en opleiden’.

Maagdenhuis Mediacode Het College van Bestuur heeft dit najaar een officiële mediacode vastgesteld. Goede beeldvorming van de UvA in de media is volgens het CvB cruciaal. ‘De manier waarop er over de UvA wordt bericht in de media is van groot belang voor het aantrekken van nieuwe studenten en medewerkers, maar ook voor het aangaan van samenwerkingsverbanden en het verwerven van onderzoeksgelden.’ Om alle mediacontacten in goede banen te leiden, heeft de afdeling persvoorlichting inmiddels een notitie opgesteld. De beschreven werkwijze is ‘bindend’ voor alle medewerkers. Zie ook de medewerkersportal op www.uva.nl

Bijzondere Collecties Darwin Deze week is het precies 150 jaar geleden dat Darwins revolutionaire boek On the Origin of Species verscheen. Daarom is er tot en met 11 december een kleine expositie te zien in de hal van de Bijzondere Collecties (BC). In de vitrines worden de eerste druk van On the Origin of Species, tal van bijzondere uitgaven, enkele brieven en fo-

to’s van Darwin en andere ‘darwiniana’ tentoongesteld. Slechts twee exemplaren van de eerste druk van On the Origin of Species zijn te vinden in Nederlandse openbare verzamelingen, één daarvan dus bij BC. Te zien: ma-vrij 10.00 tot 17.00 uur, za-zo 13.00-17.00 uur, Oude Turfmarkt 129.

Salamander Op donderdag 26 november staat tijdens de maandelijkse Boekensalon bij de Bijzondere Collecties (BC) de Salamanderpocket centraal. Aanleiding hiervoor is de schenking van de Salamanderpocket-verzameling van drukkerij Lenoirschuring aan de BC. Arie Lenoir zal de verzameling op deze dag overdragen. De Salamander behoort tot de oudste pocketseries van Nederland. De eerste deeltjes verschenen al in 1934 bij de Amsterdamse literaire uitgeverij Em. Querido. Als Salamander werd proza herdrukt van schrijvers als Multatuli, Vroman, Van Eeden en Haasse. Aanvang: 17.00 uur, Museumcafé, Oude Turfmarkt 129.

FdR Srebrenica André Nollkaemper krijgt van de European Research Council (ERC) een ERC Advanced Grant-subsidie van 2,1 miljoen euro voor zijn onderzoek naar gedeelde verantwoordelijkheid in internationaal recht. Veel problemen van deze tijd kunnen alleen aangepakt worden in internationaal verband. Voorbeelden zijn de wereldwijde economische crisis en problemen rondom klimaatverandering. De vraag rijst wie er verantwoordelijk is als er iets misgaat. In de praktijk blijkt dat betrokkenen zich achter elkaar kunnen verschuilen: niemand heeft de schade immers alleen veroorzaakt. Nollkaemper zal onderzoeken welke beginselen en procedures ontwikkeld kunnen worden om in dergelijke gevallen te komen tot een gedeelde verantwoordelijkheid.

FNWI Drie talentprijzen Drie UvA-studenten ontvangen deze week van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) een ‘Jong Talent prijs’ van vijfhonderd euro voor de beste studieresultaten op hun vakgebied in het eerste studiejaar. Het gaat om Elte Hupkes (informatica), Teuntje Tijssen (natuurkunde en technische natuurkunde) en Tijmen Veltman (wiskunde en technische wiskunde). Op 25 november worden bij de KHMW in Haarlem in totaal veertig aanmoedigingsprijzen uitgereikt aan jonge talenten in de technische en exacte vakken. Hun gemiddelde studieresultaat in het eerste jaar is een 8,9.

Natuurkunde De ICPE Medal 2009 van de International Commission on Physics Education is toegekend aan hoogleraar Ton Ellermeijer, directeur van het Amstel Instituut en bijzonder hoog­ leraar curriculuminnovatie natuurwetenschappen voortgezet onderwijs. Ellermeijer ontving de onderscheiding vanwege zijn belangrijke bijdragen aan het natuurkundeonderwijs in de afgelopen jaren en de internationale impact hiervan. De ICPE Medal De ICPE-medaille, ontwerp van Miklós Borsos is wereldwijd de hoogste onderscheiding op het terrein van het natuurkundeonderwijs. Ellermeijer is de eerste Nederlander aan wie de onderscheiding is toegekend. Wrang detail: afgelopen week werd bekend gemaakt dat het Amstel Instituut wordt opgeheven (zie elders in deze Folia).

DINSDAG 01/12

10.00 uur: Fernando de Oliveira Filho - Wiskunde New Bounds for Geometric Packing and Coloring via Harmonic Analysis and Optimization.

Promotor: Prof.dr. A. Schrijver. (Ak) 12.00 uur: Hans Bogaardt - Geneeskunde Current Aspects of Assesment and Treatment of Dysphagia.

Promotor: Mw. prof.dr. W.J. Fokkens. (Ak) 14.00 uur: Wilfred Steenbruggen Rechtsgeleerdheid Publieke dimensies van privé-communicatie.

Promotor: Prof.mr. E.J. Dommering. (Ak)

WOENSDAG 02/12

10.00 uur: Marjolein van Maanen - Geneeskunde Cholinergic Nervous System as Therapeutic Approach for the Treatment of Arthritis.

Promotor: Prof.dr. P.P. Tak. (Aula) 11.00 uur: Jurjen Meeuwissen - Scheikunde Urea-Functionalized Phosphorus Ligands in Transition Metal Catalysis.

Promotor: Prof.dr. J.N.H. Reek. (Ak) 12.00 en 13.00 uur: Geert-Jan van Bussel en Ferdinand Ector - Archiefwetenschap Op zoek naar de herinnering .... Verantwoordingssystemen, content-intensieve organisaties en performance.

Promotor: Prof.dr. F.J.C. Ketelaar. (Aula) 13.00 uur: Frederic Patureau - Scheikunde Sulfonamido-Phosphorus Ligands.

Promotor: Prof.dr. J.N.H. Reek.(Ak)

DONDERDAG 03/12

10.00 uur: Abdelkarim El-Harchaoui Geneeskunde High-Density Lipoprotein in Cardiovascular Prevention.

Promotor: Prof.dr. J.P. Kastelein. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Ron Hoebe - Geneeskunde Controlled Light Exposure Microscopy (CLEM).

Promotoren: Prof.dr. C.J.F. Van Noorden en prof.dr. T.W.J. Gadella. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 04/12

10.00 uur: Marie-Christine Goppelsroeder Economie Topics in Market Concentration.

Promotoren: Prof.dr. D.J. Neven (Graduate Institute for International Studies, Genève) en prof.dr. M.P. Schinkel. (Agnietenkapel) 11.00 uur: Pierre-Alain Breuil - Scheikunde Monodentate, Supramolecular and Dynamic Phosphoramidite Ligands.

Promotor: Prof.dr. J.N.H. Reek. (Aula) 12.00 uur: Filip Cools - Geneeskunde Prevention of Ventilator Induced Lung Injury: PreVILIG. Promotor: Prof.dr. M. Offringa. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Erik van der Kraaij - Hoge-energiefysica First Top Quark Physics with ATLAS – A Prospect.

Promotor: Prof.dr. S.C.M. Bentvelsen. (Ak)

ORATIE VRIJDAG 04/12

14.30 uur: Prof.dr. W.L.J.M. Devillé, bijzonder hoogleraar vluchtelingen en gezondheid (medische antropologie) Diversiteit in de Nederlandse gezondheidszorg: de migrant als klant. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel (Ak), Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 13 | 7

opinie

Jongeren niet hip genoeg voor Asva en D66 De Asva zou zich opnieuw moeten inzetten voor jongerenhuisvesting, niet alleen voor die van studenten, vindt Evelien van Roemburg. oriteit bij het College, maar de bal mag niet alleen bij het stadsbestuur worden gelegd. In het afgelopen recessiejaar stonden corporaties – die de woningen daadwerkelijk moeten bouwen; de gemeente kan hen enkel stimuleren – niet te springen om te investeren in verliesgevende kleine woningen. Bovendien werkt de rijksoverheid niet mee: door de afschaffing van de huurtoeslag in 1997 is het voor ontwikkelaars tamelijk oninteressant geworden om onzelfstandige woonruimte te bouwen. De wettelijke regels omtrent tijdelijke woningen, zoals de containers aan de Stavangerweg en de Wenckebachweg, maken het ook niet mogelijk om dit soort oplossingen voor langere tijd te bewerkstelligen.

Desalniettemin heeft het College van B&W nu samen met de universiteiten, hogescholen en woningbouwcorporaties een plan gemaakt om alsnog 4500 studentenwoningen te realiseren vóór het eind van 2010.

Daarbij worden diverse mogelijkheden tegelijkertijd gecreëerd: nieuwbouw, transformatie van kantoren, tijdelijke huisvesting en labelen in de bestaande voor-

raad. Dat laatste betekent dat een aantal woningen die vooralsnog open zijn om door iedereen gehuurd te worden, enkel en alleen nog voor studenten bestemd zijn. Dit ambitieuze plan heeft met een flinke pot geld vanuit de gemeente goede kans van slagen.

Veel slechter gaat het met de jongerenhuisvesting. Dat zijn woningen voor de 40.000 niet-studerende jongeren in Amsterdam. Deze zijn niet zo mondig, omdat het Asva-bestuur niet meer voor hen pleit. Dat maakt hun problematiek echter niet minder belangrijk. Gebrek aan goede woonruimte is bij één op de vijf jongeren de oorzaak van vroegtijdig schoolverlaten. Meer dan de helft van de grote gezinnen in Amsterdam leeft in een te kleine woning (meer dan vijf personen op minder dan 60 m2). Onder Turkse en Marokkaanse huishoudens is dit aandeel zelfs driekwart. Hierdoor dreigen dergelijke jongeren buiten de boot te vallen omdat ze belemmerd worden in de ontplooiing van hun talenten.

De Asva heeft zich vroeger – terecht – ingezet voor huisvesting voor álle jongeren, studerend of niet. Het is dan ook opvallend dat het nieuwe bestuur nu in

Illustratie: Cees Heuvel

Wat jammer nou dat het nieuwe bestuur van de Asva haar bestuursjaar begint met een misser. ‘Van Poelgeest doet te weinig’, kopte op 15 oktober een onsamenhangend en slecht geïnformeerd artikel op hun website, verwijzend naar de GroenLinks wethouder die medeverantwoordelijk is voor studenten- en jongerenhuisvesting. Het bericht van de Asva doet geen recht aan de moeilijkheden in dit dossier én de stappen die de afgelopen maanden zijn genomen. Tegelijk rept de Asva met geen woord over de problematiek omtrent niet-studerende jonge Amsterdammers en lijkt het nieuwe bestuur dus te handelen volgens het adagium ‘eigen jongeren eerst’.

De krapte op de woningmarkt voor studenten en jongeren staat hoog op de agenda sinds GroenLinks samen met de PvdA de stad bestuurt. De plannen om de woningnood onder deze groepen op te lossen werden echter – het moet gezegd – niet direct voortvarend aangepakt. De afgelopen drie jaar is van de 7600 geambieerde studentenwoningen ongeveer de helft gerealiseerd. Dat ligt deels aan een gebrek aan pri-

Medezeggenschap wordt niet gewaardeerd De Studenten Advies Commissie was een uniek en onmisbaar orgaan en de opheffing ervan baart Roel Raterink zorgen.

De Nederlandse universiteiten nemen de stem van studenten niet serieus. Vorige maand maakte de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse universiteiten (VSNU) bekend dat zij het enige nationale relevante adviesorgaan voor studenten, de Studenten Advies Commissie (SAC), zou gaan opheffen. Alle collegebestuurders van de Nederlandse universiteiten hebben unaniem met dit initiatief ingestemd.

De medezeggenschap in Nederland heeft een slechts

8 | Folia 13

zeer beperkte stem. Formele rechten bestaan nauwelijks.

De invloed van studenten op het beleid van hun universiteit is veelal afhankelijk van de goodwill van universiteitsbestuurders. De nieuwe wet op Hoger Onderwijs erkent dit nadrukkelijk en is ook gericht op verbetering van de positie van studenten. Een orgaan om dit gebrek aan formele rechten op te vangen, was het SAC. Dit was een orgaan dat studenten in staat stelde om met de collegebestuurders van Nederland te overleggen. Voor stu-

denten was het een uniek en onmisbaar orgaan voor overleg met universiteitsbestuurders.

De VSNU heeft besloten om het SAC op te heffen om te bezuinigen. De coördinator SAC van VSNU weigerde meer duidelijkheid te geven over de kosten van het overleg. Hij beweerde dit reeds met de studentleden besproken te hebben, alhoewel zij daar bij navraag niets van bleken te weten. De SAC vergaderde eens in de 6 a 8 weken. De kosten hiervan zijn marginaal, terwijl de

alle toonaarden zwijgt als het om jongerenhuisvesting gaat. Nog opvallender is het feit dat de Asva hierin gesteund wordt door de fractievoorzitter van D66, die in de gemeenteraad absolute voorrang claimde voor studenten en daarmee de overige jongeren laat vallen. Daarmee laat deze ‘sociaal’ liberale partij haar ware gezicht zien. Jongeren die net het vmbo hebben afgerond en nu als leerling-banketbakker of bouwvakker aan de slag gaan: D66 laat ze in de kou staan. En de Asva ondersteunt dit door in de Peper (hun nieuwsbrief ) met D66 te dwepen.

Voor GroenLinks zijn zowel jongeren als studenten van even groot belang. Dat is de reden waarom wij de afgelopen jaren gehamerd hebben op het halen van

brief Schoonheid In Folia 11 staat een stukje over Giselinde Kuipers, die de ERC Grant van 1,2 miljoen heeft gekregen voor een onderzoek over de internationale modellenindustrie. Lees ik dit goed? dacht ik, 1,2 miljoen voor een onderzoek dat mijns inziens niet meer weg kan hebben dan een veredelde scriptie of wellicht een promotieonderzoek.

‘Ze gaat kijken naar wat de modellen ‘mooi’ maakt in de ogen van anderen, hoe schoonheid wordt waargenomen’, stond er in het stukje. Zijn daar niet al boekenkasten vol over geschreven? En zelfs al zou dit niet zo zijn, zit iemand dan werkelijk op de resultaten van dit onderzoek te wachten? De afgelopen

de doelstelling van 7600 studentenwoningen, en dat is ook de reden waarom we nu een Deltaplan Jongerenhuisvesting willen. Het voorstel daarvoor hebben wij vorige week ingediend in de gemeenteraad. Het is namelijk van cruciaal belang dat jongeren – net zoals studenten – zich kunnen ontwikkelen en op eigen benen leren staan. Amsterdam is een emancipatiestad.

Voor de Asva en D66 geldt dat helaas alleen voor studenten, maar voor GroenLinks geldt dit voor andere jongeren net zo goed. l Evelien van Roemburg is Amsterdams gemeenteraadslid voor GroenLinks, student politicologie en promovenda aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid.

weken is er veel ophef geweest over de modellen van Benelux Next Top Model, die te dun zouden zijn. Daar werd een echt probleem aangesneden. Al die meisjes die net zo dun willen zijn waardoor er weer massa’s eetstoornispatiënten de maatschappij worden ingespuugd. Gebruik die 1,2 miljoen euro om daar iets aan te doen of een ander significant probleem in de samenleving te bestrijden.

Ik heb vaak met dat ‘wetenschappelijke onderzoek’ en al die promotieonderzoeken het gevoel van ‘we doen wetenschappelijk onderzoek omdat we het nou eenmaal moeten doen en omdat er geld is’. Wetenschappers willen alles in de wereld ‘verwetenschappelijken’. Ik vind dat een beetje eng. Maar wie weet gaat Giselinde Kuipers mij en de hele (mode)wereld verrassen met buitengewone ontdekkingen en dan ben ik de eerste die bovenstaande woorden inslikt en haar feliciteert.

Jorit Matena, UvA-alumnus

De passieve houding van het bestuur van de Universiteit van Amsterdam betekende de doodsteek voor het SAC baten voor studenten onvervangbaar zijn.

Voor de vergadering waarin besloten werd over het lot van het overlegorgaan, heeft de Centrale Studentenraad contact opgenomen met collegevoorzitter Karel van den Toorn. Hij besloot de studentenraad niet te woord te staan. Ook Dymph van den Boom, gesprekspartner van de studentenraad, bleek meningloos in deze belangrijke kwestie. Blijkbaar is ook de Universiteit van Amsterdam niet bereid om zich hard te maken voor studentenme-

dezeggenschap. Het blijkt hoe makkelijk het is voor een universiteitsbestuur om studenteninspraak te belemmeren. De passieve houding van het bestuur van de Universiteit van Amsterdam betekende de doodsteek voor het SAC. Deze zaak bewijst hoe de medezeggenschap werkelijk wordt gewaardeerd door onze universiteit. l Roel Raterink is student wijsbegeerte en internationale betrekkingen en lid van de Centrale Studentenraad

scriptie

Foto: Bob Bronshoff

Het nieuwe Asva-bestuur handelt volgens het adagium ‘eigen jongeren eerst’

Dennis van den Berg

Dennis van den Berg (25) schreef voor de master sociologie een scriptie over de virtuele werkelijkheid van Second Life.

‘Ik kwam op het idee voor mijn scriptie door een website waar residents, de bewoners van Second Life, ervaringen uitwisselen over hun virtuele wereld. Het viel me op dat veel mensen twijfelen aan de echtheid van hun belevenissen in Second Life, en daar besloot ik onderzoek naar te doen.

Hierbij is het belangrijk om te begrijpen dat Second Life geen spel is, maar een opzichzelfstaande online wereld. Het kan dan ook niet worden “uitgespeeld”, maar draait om de individuele zelfontplooiing en sociale relaties van residents.

Sinds ik op de middelbare school De Donkere Kamer van Damokles las, heb ik een fascinatie voor de vraag wat de werkelijkheid is. Het is lastig te bepalen wat echt of niet echt is en in mijn scriptie concentreerde ik me op het dagelijkse onderscheid dat mensen hierin maken. Als je bijvoorbeeld naar een film kijkt, dan weet je dat hetgeen je ziet niet de werkelijkheid is. Daarom bel je niet de politie als er in die film iemand wordt vermoord. Het onderscheid tussen echt en niet echt is dus, naast een filosofisch vraagstuk, ook een alledaags en vaak vanzelfsprekend onderscheid.

Om te onderzoeken of mensen hun virtuele leven in Second Life als “echt” ervaren, heb ik eerst de sociologische definities van echt en niet echt vastgesteld aan de hand van vakliteratuur. Vervolgens heb ik residents geïnterviewd over hun ervaringen in Second Life. Uit die interviews bleek dat zij hun virtuele wereld het ene moment wel en het andere moment niet als echt ervaren. Het was voor mij erg verwarrend dat ze zo’n ambigue definitie hanteerden. Hoe je iets ervaart heeft immers verstrekkende gevolgen. Zo hebben veel getrouwde mensen een losbandig liefdesleven in Second Life. Als zij hun virtuele relaties als “echt” beschouwen, dan gaan ze vreemd. Ervaren zij Second Life slechts als een spelletje, dan maken deze virtuele relaties helemaal niets uit voor hun huwelijk.

Uiteindelijk kwam ik er achter dat mensen Second Life bij een prettige ervaring beschouwen als “echt”, maar het bij vervelende of negatieve ervaringen zien als een fantasiewereld. Mijn conclusie is dan ook dat de echtheid van ervaringen in Second Life afhangt van de wenselijkheid van de gevolgen. Ik doe zelf overigens niet aan Second Life. Voor mijn scriptie heb ik wel een avatar aangemaakt, maar ik besteed mijn vrije tijd liever op andere manieren.’ (Julie de Graaf )

Folia 13 | 9

Foto’s: Caroline van Oosten de Boer

Foto: Daphne Channa Horn

2

3

1

4

1. Kevin Kelly over de invloed van technologie op de maatschappij 2. Mabel van Oranje over de doorbraken in haar werk 3. Aardbeien met chocolade en meelworm 4. Presentator Joris Luyendijk 5. De grote zaal van het Koninklijk Instituut

‘Een air van optimisme’ Door Floor Boon

Meer dan vierduizend aanmeldingen en maar vierhonderd beschikbare plaatsen. Eén evenement, maar een live stream op achttien locaties in Nederland. Met succes creëerde de organisatie een buzz in Nederland, het was vechten om een plek bij TEDx Amsterdam.

‘Wauw,’ fluistert een jongen als hij de hal van het Koninklijk Instituut voor de Tropen binnenwandelt.

Een ogenblik aarzelt hij, dan loopt hij met zelfverzekerde tred naar binnen. Er wordt naar hem gelachen, hij krijgt een badge aangereikt, een programmaboek, en voor zijn neus staan schalen vol croissants. Het is half negen ’s ochtends en de jongen is een van de vierhonderd uitverkoren mensen die de eerste TEDx Amsterdam bij mogen wonen, het evenement waar volgens de organisatie ‘de groten der aarden’ bijeenkomen om hun ideeën met de wereld te delen. paddenstoelen

TED – Technology Entertainment Design – is een uit de Verenigde Staten overgewaaid fenomeen. In 1984 besloot een groep mensen een conferentie op te zetten met het idee kennis te delen en goede ideeën uit te wisselen op verschillende terreinen. Op die eerste bijeenkomst werd de Sony compact disc gedemonstreerd, evenals de eerste Macintosh. Wat begon als een kleinschalig evenement in Californië, groeide uit tot een wereldwijd fenomeen. In 2005 werd TED Global opgezet, equivalent van de Amerikaanse TED, maar dan in Oxford. Sinds de organisatie in februari van dit jaar besloot het evenement onder de naam

10 | Folia 13

TEDx ook lokaal beschikbaar te stellen aan iedereen die een eigen TED wil organiseren, schoten de conferenties als paddenstoelen uit de grond en werden er wereldwijd meer dan tweehonderd evenementen georganiseerd.

maar saaie informatie beter te onthouden. Door wat te doen als iemand gereanimeerd moet worden op een melodie te zetten, kun je het beter onthouden, was de gedachte van Bruns. Ze maakte een tekst en zette deze op de melodie van Kinderen voor Kinderens grootste hit ‘Op een onbewoond eiland’.

op een onbewoond eiland

De ‘groten der aarden’ in Nederland zijn volgens TED mensen als Frans Timmermans (staatsecretaris van Europese Zaken), burgemeester van Amsterdam Job Cohen, prinses Mabel van Oranje en astronaut Wubbo Ockels. Maar ook een minder bekende naam als kunstenares Christien Meindertsma, die onderzoek deed naar alle producten gemaakt van varken, stond op het podium. In de eerste sessie schokte zij het publiek - en met name de vegetariërs onder hen - met haar ontdekkingen dat er varken is verwerkt in onder meer shampoo, stopcontacten en bier.

Naast genodigden was er deze dag ook plaats voor gekozen winnaars op het podium van TEDx. Emma Bruns (22), student geneeskunde en bezig met haar co-schap dermatologie, won de wedstrijd die TEDx organiseerde in samenwerking met Folia. De prijs: drie minuten op het podium om haar idee met de zaal te delen. Bruns bedacht een oplossing om belangrijke,

z enuwen

Bruns drentelt onrustig heen en weer. Nerveus? ‘Niet echt,’ zegt Bruns. ‘Nou ja, toen ik het mailtje kreeg dat ik had gewonnen, had ik wel een licht verhoogde hartslag,’ lacht ze. ‘Normaal loop ik co-schappen en doe ik saaie, serieuze en niet zo creatieve dingen.

Dat maakt dit ook wel extra leuk om te doen.’ Bruns mag haar verhaal pas aan het einde van de dag op het podium vertellen, in de tussentijd geniet ze van het programma en stapelen de zenuwen zich op voor het grote moment. sprinkhanen met chocolade

Bij TED krijgen de sprekers achttien minuten de tijd om hun idee te presenteren aan de zaal. Zo’n praatje heet een TED-talk. Sinds 2006 is de organisatie van TED begonnen de TED-talks online te zetten en in meer dan dertig talen te vertalen. De filmpjes zijn gratis te

5

8

6

9

7

voor de Tropen 6. Staatsecretaris Frans Timmermans over het omarmen van angst 7. Burgemeester Job Cohen houdt een welkomstwoord 8. Organisator Jim Stolze 9. Folia-prijswinnares Emma Bruns op het podium van TEDx

bezichtigen en zijn inmiddels miljoenen keren bekeken. Volgens Jim Stolze, de Nederlandse organisator van TEDx, is dat ook de essentie van TED. ‘Goeie ideeën zijn enorm belangrijk. Ze kunnen de wereld verbeteren en veranderen en door ze te delen gebeurt dat sneller.’

Stolze stond zelf begin dit jaar op een echte TED-conferentie. Na zich een maand van internet te hebben afgesloten schreef hij het boek Hoe overleef ik mijn inbox. Dat boek leverde hem zes minuten op het TED-podium op, waar hij sprak over de relatie tussen internetgebruik en geluk. ‘Diversiteit in sprekers en in publiek is een van de geheimen van TED. Dat zorgt ervoor dat iedereen naar huis gaat met nieuwe inspiratie,’ aldus Stolze. ‘Ik denk dat er geen andere conferentie is waar mensen sprinkhanen met chocolade eten.’ alles hergebruiken

Stolze doelt op het praatje van ecoloog Marcel Dicke.

Hij betoogde dat het eten van insecten beter is voor het milieu en veel productiekosten bespaart. Hij liet zien dat honderd kilo veevoer ongeveer vier kilo biefstuk oplevert, tegenover vijftig kilo insecten. Ter illustratie waren er aardbeien met meelworm en sprinkhanen voor het hele publiek. ‘Een typische TED-talk,’ vindt Stolze. ‘Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen TED. Louise Vet is daar ook een goed voorbeeld van.’

Hoogleraar evolutionaire ecologie aan de Universiteit Wageningen Vet pleitte voor het hergebruiken van menselijke uitwerpselen om een circulaire economie op gang te brengen. ‘Het gebruik van fossiele brandstoffen als olie is een politieke keuze’, betoogde Vet. ‘Er is voldoende energie, we moeten het alleen op de juiste manier gebruiken. Net als in de natuur kunnen we alles hergebruiken.’ Dat leidt volgens Vet tot een circulaire economie, die veel meer voordelen oplevert

dan de lineaire economie die we nu hanteren. In het laboratorium waar ze werkt wordt duurzaam energie opgewekt en worden bruikbare mineralen onttrokken aan de poep van bezoekers. grote namen

‘Die architect was écht goed!’ roept Bruns enthousiast tussen de sessies door. Ze doelt op de Deen Bjarke Ingels die zijn megalomane, maar duurzame projecten presenteerde aan het publiek. Door de Azerbeidzjaanse regering werd hem gevraagd de bebouwing van een onbewoond eiland te ontwerpen. Het resultaat: zeven gebouwen in de vorm van de zeven hoogste bergen van Azerbeidzjan, die regenwater vasthouden en zonne-energie opwekken.

UvA-prominent Robbert Dijkgraaf vertelde over het onbekende en expanderende universum waarvan wij slechts vier procent kennen. ‘Alles wat wij zien als lege ruimte, bestaat eigenlijk uit heel veel processen die zich uitbreiden,’ aldus Dijkgraaf. ‘Het universum is vergelijkbaar met een auto waar iemand het gaspedaal intrapt; de auto accelereert, het universum expandeert en wordt steeds groter.’ Naast binnenlandse sprekers, waren er ook een paar grote namen uit het buitenland gehaald. Gary Carter, Chief Operating Officer van internationaal televisieproductiebedrijf FremantleMedia, vertelde over het bedenken van televisieformats voor statistisch en demografisch gedefinieerde groepen van de bevolking. Ter illustratie van zijn persoonlijke paradox haalde hij zijn autistische zoon op het podium, die buiten al die groepen valt. Tony DiSanto, programmadirecteur van MTV, liet de nieuwste technieken van beeldgebruik bij Twitter zien, waardoor in een oogopslag zichtbaar is over welke mensen het meest wordt getwitterd bij

belangrijke evenementen als de MTV Video Awards.

Het loopt tegen de avond. De twaalf uur durende conferentie die volgens presentator Joris Luyendijk ‘een air van optimisme’ in zich heeft, vliegt voorbij. Luyendijk presenteerde met flair, maar met gepaste afstand tot de sprekers. ‘Het is fijn te zien dat er zoveel goede dingen gebeuren in Nederland,’ verzuchtte hij. Langzaam nadert het moment dat winnares Bruns ook echt het podium mag betreden. Haar enthousiasme wint het van de zenuwen en vol vertrouwen loopt ze het podium op. Drie minuten, een daverend applaus.

Bruns lacht. Zo biedt TED niet alleen een podium voor sterren, maar worden ‘gewone’ mensen ook voor even een ster op het podium van TED. l

Het winnende idee van Emma Bruns op de melodie van: ‘Op een onbewoond eiland’ Bij een plotse hartstilstand Bel je eerst toch 112 Ja dat is niet zo gek want Die nemen hem dan mee Dan leg je hem eerst op de grond en blaast ‘m in de mond Reanimeren is gezond Drukt daarna 15 keer Het hart op en neer Ja, reanimeer Na het reanimeren Lees alle stappen goed Veilig defibrilleren Dan komt het zeker goed

Folia 13 | 11

het beste

Serge Gainsbourg Guillaume Creyghton (19), bachelor rechten en filosofie:

In de broek schijten Paranormal Activity; première: 26 november Een jong stel, Katie en Michah (Katie Featherston en Micah Sloat), woont in een geriefelijk huis in een suburb van San Diego. Al snel wordt duidelijk dat ‘iets’ Katie al jaren achtervolgt, met allerlei vreemde gebeurtenissen tot gevolg. Michah besluit een camera te kopen om het fenomeen vast te leggen.

Een soortgelijk principe is eerder succesvol toegepast door de makers van The Blair Witch Project (1999). Paranormal Activity is schatplichtig aan deze moderne klassieker, maar kan moeiteloos op eigen benen staan. Door de opzet – geen overdreven effecten, een langzame, tegelijkertijd dodelijk doeltreffende spanningsopbouw – is de ambiance waarin je de film ziet medebepalend voor de beleving. De distributeur nodigde journalisten daarom, heel slim uit voor een uitverkochte, middernachtelijke voorpremière. Doorgaans vinden persvoorstellingen ’s ochtends plaats. Recensenten druppelen binnen, krijgen een kop koffie, gaan zo ver mogelijk uit elkaar zitten en bekijken de film in professionele stilte. In een dergelijke situatie zou Paranormal Activity kunnen teleurstellen. Nu, met een verwachtingsvol, meelevend publiek, wordt het een klein feestje. Jammer genoeg moet op stille sleutelmomenten het nerveuze geschreeuw en stompzinnige geklets van puberale figuren, die ontegenzeggelijk het hardst in de broek schijten, voor lief genomen worden.

De film zou ook uitstekend werken wanneer deze ’s avonds thuis, met gedimd licht, wordt bekeken met gelijkgezinden. Voorwaarde is wel dat er een fijn groot scherm in de kamer staat en bij-

12 | Folia 13

voorkeur ook een goed geluidssysteem.

Idealiter ervaar je Paranormal Activity dus in de bioscoop samen met liefhebbers die weten wanneer ze hun mond moeten houden maar niet te blasé zijn om te gillen als het mag.

Het eerste uur verloopt nagenoeg zonder noemenswaardige gebeurtenissen maar met prikkelende, lugubere details. De dreigende ondertoon is zenuwslopend én opwindend. Debuterend regisseur Oren Peli weet verdomd goed dat suggestie het beste middel is om spanning te verwezenlijken. Sterker, met simpele ingrepen en geholpen door meer dan adequaat spel van Featherston en Sloat creëert hij ondanks een hier en daar wat onlogisch script realistisch aandoende, bij vlagen ijzingwekkende suspense die beklijft.

Door alle actie te centreren op een normaal gesproken geborgen locatie, refereert hij aan het dagelijkse bestaan van de kijker. Wat als je eigen huis met zekerheidssloten en hightech alarm niet meer veilig is? Als er ’s nachts, en zelfs overdag, steeds alarmerendere zaken voorvallen? Als niets meer is wat het lijkt en ontsnapping onmogelijk wordt?

Zonder iets weg te geven; na het zorgvuldig geconstrueerde en voor sommigen misschien saaie eerste deel, versnelt de film, om met een kippenvelveroorzakende laatste twintig minuten en een bloedstollend slot te eindigen. Effectief, enerverend, eng. (Niels Carels) Paranormal Activity (Verenigde Staten, 2007) Regie: Oren Peli Met: Katie Featherston, Micah Sloat

Muziek: ‘Serge Gainsbourg, om zijn absurde teksten en woordgrappen en de zwoele sfeer die hij met zijn liedjes oproept. Op het ordinaire af maar tegelijk heel poëtisch. Intrigerend dat een lelijke man altijd zulke mooie vrouwen om zich heen had.’

Kunst: ‘René Magritte, wiens unieke en uitdagende werk mijn interesse voor kunst, met name het surrealisme, heeft gewekt.

Hij schildert reële dingen die niet helemaal kloppen, waardoor je wordt uitgedaagd na te denken over wat te zien en bedoeld is.

Wat nog wordt versterkt door de raadselachtige titels. Een favoriet werk: ‘Poging tot het onmogelijke’. Waarop een schilder is te zien die een onafgemaakt model schildert. Wil hij haar soms tot leven wekken? Grappig hoe een burgermannetje zonder glamour zulke ongelooflijke ideeën kon hebben.’

Afknapper: ‘Het gedwongen vertrek van rechten uit de OMP. Een van de belangrijkste argumenten was dat de OMP te klein zou worden. Nu blijkt dat de nieuwe locatie, gebouw A op Roeterseiland, te klein is, wil decaan Edgar du Perron gaan selecteren aan de poort.

Geen slecht idee, maar selecteer dan wel aan dé Poort, de Oudemanhuispoort!’

Foto: Hans van Vinkeveen

film

Film: ‘No Puedo Vivir Sin Ti, een langzaam vertelde Taiwanese film in zwart-wit over een man die moet bewijzen dat hij de vader van zijn dochter is om niet van haar gescheiden te worden en verdwaald raakt in de bureaucratie.

Het verhaal eindigt als hij samen met het meisje van een brug dreigt af te springen. Ik moest wel een traantje wegpinken.’

Guillaume Creyghton

Boek: ‘De Donkere Kamer van Damokles van W.F. Hermans. Ongelooflijk spannend terwijl je je voortdurend afvraagt: wat gebeurt er nu eigenlijk? Je leeft mee met de hoofdpersoon maar je komt niet aan de weet wie hij werkelijk is.’

Tijdschrift: ‘Hollands Diep, een glossy over en gemaakt door interessante mensen, verdiepend op allerlei culturele fronten: literatuur, film, politiek. Met lange en persoonlijke interviews en korte verhalen.’

Humor: ‘Van Kooten en De Bie, die ik ken via mijn ouders. Het is spotten met de kleinburgerlijkheid van mensen: De Tegenpartij, de louche verkoper, Jacobse en Van Es die als tuinman de tuin winterklaar komen maken. Grappig zonder grof te zijn!’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student rechten Lars van Amsterdam. Hij is een zeer bezige bij en verschijnt altijd piekfijn in pak op college.’ (Hans van Vinkeveen)

Partyconcepten GirlsLoveDJs; 27 november, Paradiso In een ver verleden solliciteerde ik als tekstschrijfster bij een reclamebureau. Ik werd er aangenomen, werkte er één dag, en kwam ’s avonds huilend thuis. De volgende ochtend heb ik telefonisch een terminale ziekte gefingeerd.

Ik had me die eerste werkdag namelijk nogal ontheemd gevoeld tussen al die reclamemensen. Dat kwam omdat ik in het strak vormgegeven pand de wc niet kon vinden (die bleek verborgen achter een Anne Frankachtige kastconstructie) en omdat de reclamemensen steeds allemaal onbegrijpelijke dingen tegen me zeiden als: ‘Dit merk moet een totaalbeleving zijn!’

‘We zoeken het technische concept achter deze tampon!’, en ‘Denk aan de lifestyle-filosofie!

De lifestyle-filosofie!!!’

Ik was tweeëntwintig en had geen kaas gegeten van technisch en merkstrategisch denken.

Nu, zes jaar later, ken ik de inhoud van termen als ‘concept’ en ‘lifestyle’ nog steeds niet echt.

Ik weet alleen dat ze associaties oproepen met ongewenst consumptiegedrag en een aangesmeerde identiteit. Bah. Jammer dat de invloed van de commercie inmiddels is doorgedrongen tot in bijna alle krochten van onze maatschappij. De moderne kunst, de magazines, de muziek en de literatuur; aan bijna alles ligt een commercieel concept ten grondslag, om te zorgen dat een zo groot mogelijke groep haar portemonnee trekt. Creatieve drijfveren zijn niet langer inhoudelijk, maar doelmatig. Stom.

Met enigszins gemengde gevoelens prijs ik u dan ook Girls­ LoveDJs aan.

GirlsLoveDJs noemt zichzelf

namelijk een partylifestyle brand.

GirlsLoveDJs ontwikkelt en verkoopt partyconcepten, en beheert daarnaast een boekingsbureau, een recordlabel en een blog. Ook verkoopt GirlsLoveDJs T-shirts waarop heel groot GirlsLoveDJs staat.

Dat is jammer. Want ik weet uit ervaring dat GirlsLoveDJs ontzettend leuke feestjes geeft. Ik raad dus iedereen nadrukkelijk aan vrijdag 27 november rond middernacht richting Paradiso te fietsen om zich daar een slag in de rondte te swingen op de sets van onder andere DJ Feadz (eregast), Rubywax, Missing Links en The Flexican. Het wordt gelikt, groots en goed, daar twijfel ik niet aan.

Ik weet trouwens ook uit ervaring dat het team achter Girls­ LoveDJs uit volstrekt vriendelijke, creatieve en innovatieve mensen bestaat. Die houden van het mooie en het goede, en dingen willen maken vanuit hun passies.

Ik weet dat ze daar genoeg ballen en talent voor in huis hebben. Al die merkstrategische poeha hebben ze volgens mij dus ook helemaal niet nodig. (Fen Verstappen) GirlsLoveDJs, 27 november, Paradiso (Weteringschans 6-8) van 00.00 – 05.00 uur, tickets € 18 (vvk €15) meer info: www.girlslovedjs.com en www.paradiso.nl

Foto: Won Tuinema

Foto: Henk Thomas

fen is uit

eten

Door water omringd Jaap Hannis, Borneosteiger 1 Op een regenachtige zondagavond vier ik met mijn familie het zoveel-jarige huwelijk van mijn ouders in restaurant Jaap Hannis. Het restaurant is erg leuk gelegen in het Oostelijk Havengebied omringd door water. We hebben een tafel gereserveerd voor zes, wat overbodig blijkt, want erg druk wordt het die avond niet. Het uitblijven van veel andere bezoekers maakt Jaap Hannis niet minder gezellig. De lichtjes en sfeervolle inrichting zorgen voor een warme ambiance en als het ook nog begint te onweren, zitten we helemaal lekker.

We bestellen alvast een fles rode wijn en broodjes met aioli. De vriendelijke vrouw die onze bestelling komt opnemen, legt ons het concept van de hoofdgerechten uit: je kunt twee halve hoofdgerechten nemen, zodat je verschillende dingen kunt proeven.

Ik bestel als voorgerecht een salade van gegrilde artisjok en groene asperges met gepofte cherrytomaten en sesam-gemberdressing. Deze is erg lekker: frisse sla en dressing, gecombineerd met zachte, lauwwarme artisjok. Hierbij bestel ik als hoofdgerecht de gevulde tortilla met paksoi en lente-ui, pijnboompitten en cheddarkaassaus. De kaassaus is mij een beetje te overvloedig, maar de tortilla is erg lekker en knapperig.

Mijn übervegetarische zus bestelt het vegetarische menu. Voor 27 euro krijg je dan een voorgerecht, twee hoofdgerechten, een toetje en een koffie of thee.

Ze vindt de gegratineerde courgette met tomatencoulis uit de oven met bechamelsaus heerlijk: ‘Lekker zacht, bijna souffléachtig: luchtig en kruidig.’ Voor de

niet-vegetariërs is er ook genoeg keus: van gegrilde gambaspies met korianderdressing tot lendehaas met groene asperges en rode portsaus. En als troost voor mijn vegetarische zus: Jaap Hannis heeft een keurmerk voor diervriendelijkheid.

Behalve van de lekkere hoofdgerechten smullen we van de dikke zelf­gemaakte frieten met wasabimayonaise, die als bijgerecht worden geserveerd. De doorzetters, die hierna nog een dessert bestellen, vinden de toetjes lekker, maar (ik citeer mijn zus) ‘niet supersuperbriljant’. Wel is het lychee-ijs bijzonder goed en smullen mijn vader en ik van de zoete mangobavarois.

Na het eten nemen we afscheid van elkaar en lopen mijn zus en ik door het donker naar huis, de zwarte plassen ontwijkend.

Een leuk weetje voor de bijna­jarigen onder ons: als je bij Jaap Hannis dineert op je verjaardag en je neemt drie of meer vrienden mee, krijg je je hoofdgerecht(en) gratis. (Anne Rose Haverkamp) Omgeving: Leuk, aan het water Eten: Heerlijk, en je kunt twee halve hoofdgerechten nemen Extra: Gratis eten op je verjaardag

OPROEP Ben je betaalbaar uit eten geweest (maximaal E25,- per persoon)? Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@ folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten van het etentje tot een bedrag van E50,- vergoed.

Folia 13 | 13

Het rauwe randje Door Lorianne van Gelder

Foto’s: Bram Belloni

Bestaat er, ondanks strenger politieoptreden, een dreigend kraakverbod, en de toename van regels en vertrutting, nog ‘echte’ underground? Verslag van een zoektocht.

Café de Zolder

Een regenachtige vrijdagavond. De uitgestorven straat in De Pijp biedt een treurige aanblik. Niets doet vermoeden dat er op de zolder van een van deze huizen zojuist een illegaal café haar deuren heeft geopend. Zij die geen sms’je ontvingen met ‘Jawel, jawel, vanavond is de toegang tot de stairway to heaven weer geopend en vieren we feest!’ zullen nooit weten wat er op de vierde verdieping gaande is. In het bezit zijn van het telefoonnummer is überhaupt onontbeerlijk: de bel is namelijk niet te horen dankzij het geluid van de geluidsinstallatie.

Als de deur eindelijk opengaat, sta je in een doornormaal trappenhuis. Het enige dat doet vermoeden dat hier meer gaande is, zijn de witte A4’tjes onder de treden van de smalle trap. ‘Zachtjes op de trap’ staat er in rode stiftletters. De overloop staat vol met schoenen, tassen en andere troep die de bewoners niet in huis willen hebben. Helemaal bovenin het pand is de deur naar de zolder, waar normaal gesproken de bergruimtes zijn. Maar van bergruimtes is niets te zien.

Een piepkleine bar, flessen buitenlands gedestilleerd

14 | Folia 13

in rekken aan de wand, muziek uit een cassetterecorder en een warm onthaal van gastvrouw Hilje: welkom in Café de Zolder, tien vierkante meter groot, blauw van de rook en alleen te bezoeken op uitnodiging.

de radio en van MTV weg te denken is. Ook beweegt de underground dikwijls aan de rand van of in de illegaliteit.

V erleden tijd

O ndergronds gaan

Exclusiviteit. Dat is misschien wel een van de belangrijkste kenmerken van de undergroundscene. Je moet op een mailinglijst staan of de juiste mensen kennen om te weten wat er gaande is. Underground zou geen underground zijn als het te makkelijk was om er deel van uit te maken. Het is ook vaak de scene waar nieuwe muziekgenres, kunstvormen of feeststijlen worden ontdekt.

Er is niet één undergroundscene. Het zijn meerdere subculturen die buiten het gemeengoed, buiten de mainstream ontstaan. Vaak wordt underground na een tijdje mainstream, zoals de hiphopcultuur die in de jaren tachtig bijna tien jaar lang onopgemerkt in de New Yorkse Bronx hoogtij vierde en nu niet meer van

Juist het illegale aspect van de underground maakt het steeds moeilijker om het circuit in leven te houden, zeggen ingewijden. Kraakpanden sluiten, illegale feesten worden verstoord door de politie. Ook de media hebben een aandeel in het om zeep helpen van deze verstopte, ondergrondse wereld. ‘Zodra erover wordt geschreven, is het eigenlijk geen underground meer,’ zegt popjournalist en muziekkenner Job de Wit. De Wit gelooft niet dat er überhaupt nog zoiets als ‘underground’ bestaat. ‘De cyclus is zo snel geworden sinds internet. Niets blijft meer geheim. Iets is underground, wordt hip, dan mainstream en is net zo snel weer vergeten.’

Toch bewijst Café de Zolder dat het nog steeds kan. Op het web is geen spoor van het obscure cafeetje te vin-

Café de Zolder

Thermos

den. ‘En dat wil ik zo houden,’ zegt Hilje (29) stellig.

Haar café, dat onlangs zijn 1-jarige jubileum vierde, is in een dag gebouwd. ‘Ik kwam op een avond terug van mijn werk en dacht: ik heb echt zin om met een biertje en een sigaret ergens te zitten met vrienden om me heen, maar ik kon geen enkele plek bedenken waar dat mogelijk was.’

Ze had geen zin in een huisfeest, want dat geeft zo’n troep. Toen keek ze eens op zolder. Daar was nog wel wat loze ruimte tussen de opberghokken. In één middag heeft ze de zooi opgeruimd en een bar gebouwd. ’s Avonds ging ze open. Nu vult het kroegje zich eens in de twee weken met vrienden, kennissen en andere genodigden. Hilje haalt het bier. Een kroegvergunning heeft ze niet. Daarom mag je drinken wat je wilt, voor niets, maar een vrijwillige bijdrage aan het eind van de avond is welkom.

L egaal of illegaal

Underground wordt vaak geassocieerd met illegaliteit. ‘Daardoor heeft de undergroundscene iets kwetsbaars,’ vertelt webdesigner Dirk van Zaal alias Zirk.

Van Zaal organiseerde acht jaar lang illegale trancefeesten in Amsterdam. Dat begon in 2001 toen hij een feest organiseerde voor een jarige vriendin. De locatie: de tramtunnel in aanbouw achter de Panamalaan. In een paar dagen regelde Van Zaal mensen voor de orga-

nisatie, een goede geluidsinstallatie en een dj. ’s Ochtends mailde hij een groep vrienden en ’s avonds stond de tramtunnel vol met honderden mensen. Het eerste Zirkfeest was een feit.

Zeker niet alle underground is clandestien. Een trend die de laatste jaren te zien is zijn alternatieve feesten op zowel legale als illegale locaties. Lockdown organiseert dubstepfeesten – een muziekgenre dat is overgekomen uit Engeland en zich kenmerkt door diepe bassen en springerige ritmes - in de Melkweg, maar ook onder een viaduct van de A10. Organisator Volcmar Lammers (24) doet het voor de muziek, niet voor de illegaliteit. ‘Ik zie het gewoon als leuke feestjes.’

Toch merkt Lammers wel dat een geheime locatie iets extra’s geeft. ‘Het heeft charme als je niet weet waar het feest zal zijn. We sturen op de dag zelf een sms’je of noemen een nummer dat je moet bellen. Dan brengen we de bezoekers naar plekken waar ze anders nooit komen.’ Lockdown stond in een oud fabriekspand bij de Westergasfabriek én in de sociëteit van studentenvereniging L.a.n.x. Lammers: ‘Maar toen we in L.a.n.x. stonden kregen we opeens de vraag: dit is toch niet illegaal?’

Ook Dirk van Zaal, van Zirk, zag zijn publiek steeds verwender worden. Een feest op dezelfde plek was ‘not done’. ‘Als ik door de stad fietste was ik voortdurend op zoek naar goede locaties voor een feest. Was er al

Café de Zolder

Thermos

Thermos

Thermos

Thermos

ergens een feest geweest, dan was de plek “besmet”.’

Voor sommige bezoekers is de spanning van het vernieuwen zelfs verslavend. ‘Als ik van een nieuwe venue hoor, dan wil ik daar meteen heen. Ik vind dat zo kicken,’ zegt Arthur de Smidt. De Smidt gaat bijna alle feestjes in het alternatieve circuit af. Hij is partyfotograaf. Tien jaar geleden was het in Amsterdam beter gesteld met de underground, denkt De Smidt, maar hij sprokkelt nog altijd genoeg feestjes bij elkaar om zijn weekend vol te krijgen.

V er z uipen in je eigen succes

Een van de grootste gevaren voor de underground is populariteit. Veel plekken en feestorganisaties gaan ten onder aan hun eigen succes. Lammers van Lockdown weet dat ook. ‘Zodra er te veel mensen van ons weten, leggen we de boel stil. We moeten het wel een beetje vers houden.’

Ook Zirk stopte door de populariteit van zijn feesten.

‘Soms liep het helemaal uit de hand. Op een feest in een kraakpand in de Dantziger Bocht, in de Houthavens, kwamen 1500 mensen af. Dan hoeft er maar één gast te zijn die te veel LSD opheeft en uit paniek de politie belt, en het is over.’

Opmerkelijk vindt Zirk dat de zogeheten undergroundsfeer wordt nagebootst door commerciële feesten. ‘Dance Valley, Mystery Land, al die organisatoren

Folia 13 | 15

verhuurt Ben je op zoek naar (tijdelijke) woonruimte in Amsterdam?

11 en 12 december Amsterdam RAI

voor Nederland een aantal unieke masters op het gebied van de ou Kijk dan op www.ymere.nl en schrijf je in voor een en studentenwoning. onderzoeksmaster Oudheidstudies, Oudheidkunde Erfgoedstudies*.

Ontdek jouw mogelijkheden De VU biedt bij de overheid

Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

Heb je een bachelor in Archeologie, Geschiedenis, Assyriologie of Griekse en Latijnse taal en cultuur en wil je je ondersch www.carrierebeursoverheid.nl Kom dan voor een master naar de Vrije Universiteit Amsterdam.

Alle kennis rond de oudheid is gebundeld in een speciale afdeling, waar onderzoek en opleidingen samenkomen.

Kijk voor meer informatie over het onderzoek en de (unieke) masteropleidingen Archeologie, Griekse en Latijnse taal en cultuur, Erfgoedstudies, Oudheidkunde en Oudheidstudies op www.let.vu.nl/oudheid. * Betreft ook het meer recente erfgoed. Tevens toegankelijk voor kunsthistorici en sociaal-geografen.

SPAANS

Greenpeace is een onafhankelijke internationale milieuorganisatie die door onderzoek, overleg en acties werkt aan een duurzaam evenwicht tussen mens en milieu.

LEER JE BIJ ANIMO ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en Spanje Bel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl voor alle informatie.

Greenpeace zoekt voor een eigen promotieteam in Groot-Amsterdam

Come to

12-16 uur per week

Wij bieden persoonlijke begeleiding vanuit ons kantoor, een goed salaris en aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden.

Voor meer informatie: www.greenpeace.nl/vacatures of neem contact op met Sandra Janssen 020 524 93 21, sjanssen@greenpeace.nl

www.greenpeace.nl

Donateurwervers & Teamleiders m/v

StudiJob maakt werk van je studie!

Voor de Universiteit van Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en het Academisch Medisch Centrum, verzorgt StudiJob Uitzendbureau de werving en selectie voor het project:

Traineeship Controller (38u p/w)

ijs* r p n e t studen

“H educat

Bovenstaande organisaties zijn op zoek naar talentvolle afgestudeerden die zelfstandig en in teamverband een driejarig traineeship tot Management Controller willen volgen.

Als trainee werk je zelfstandig aan diverse projectopdrachten binnen en buiten de UvA, de HvA en het AMC en volg je daarnaast een begeleidings-/ trainingstraject. Hierin is veel aandacht voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. De inhoud hiervan is afhankelijk van je vooropleiding en de opdrachten waarmee je op dat moment bezig bent. Je komt in aanraking met accounting, financiële rapportages, budgetteren, contractactiviteiten, en managementinformatie.

Gedurende het traject voer je werkzaamheden uit langs de lijn van analyseren, ontwerpen en besturen en verwerf je competenties op het gebied van managementadvisering en managementcontrol. In het eerste jaar zal vooral een beroep worden gedaan op je analytische vaardigheden.

Profiel: Het traineeship controller is bedoeld voor enthousiaste, afgestudeerde HBO’ers/WO’ers met ambitie op het gebied van management & control, die leren en werken willen combineren. Je hebt een relevante opleiding gevolgd, zoals: * Business Economics (MSc) * Accountancy & Control (MSc) * HBO Bedrijfseconomie Je vindt het een uitdaging om mee te denken, uit te zoeken, te vergelijken, te analyseren en te adviseren en om de bedrijfsprocessen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Je bent betrokken, dienstverlenend, collegiaal, enthousiast, een echte doorzetter en je beschikt over goede communicatieve vaardigheden.

Heb je maximaal twee jaar werkervaring, een relevante studie afgerond en heb je de ambitie om werken en leren te combineren? Stuur dan zo spoedig mogelijk je cv en motivatiebrief naar Hanna Sohier: Hanna@studijob.nl. Voor vragen kun je contact met haar opnemen via 020-5353462.

• StudiJob is geopend van 09.00 - 17.15 uur.

• Voor meer informatie kun je ook bellen naar 020 535 34 60.

• www.studijob.nl

With at Maast answ Visi

Museum of the Bohemean

weten dat underground een succesformule is en proberen dat na te doen door bijzondere locaties te kiezen of dat rauwe randje van de underground na te maken.’

Dat beaamt ook journalist Job de Wit. ‘Marketingjongens hebben het alternatieve circuit ontdekt en gebruiken dat in hun reclames. Zo verdwijnt de underground omdat het onmiddellijk door de mainstream wordt omarmd.’

Museum of the Bohemean

aanstaande is, blijft de kraakwereld nauw verbonden met de underground. Een maand geleden werd de oude homo-nachtsauna Thermos in de Kerkstraat gekraakt door Kraakhelder, een cultuurgroep die leegstand wil opvullen met kunst en nachtcultuur.

Op Museumnacht is de voormalige homosauna volledig

A d hoc

Opvallend is dat veel undergroundorganisaties niet meer aan een locatie gebonden zijn. Voorheen waren kraakpanden als De Nieuwe Anita of OT301 vaste locaties voor spannende avonden. Maar nu die plekken tot de mainstream behoren, is de echt alternatieve cultuur reizende. Underground heeft een ad-hockarakter gekregen.

Neem Galerie Schaap bijvoorbeeld. Een kunstenaarsnetwerk dat huisde in een oude slagerij in de Utrechtsestraat. De eigenaar wilde het pand terug, waardoor de kunstenaarsvrijplaats zijn biezen moest pakken.

Onder de naam Museum of the Bohemean reist nu een collectie van kunst in wijndozen elke drie maanden van galerie naar galerie in Amsterdam. De wijndozen worden elke drie maanden uitgedeeld aan bezoekers en moeten na zes weken terugkomen met een kunstwerkje erin. Jaap Simonis is het brein achter Schaap en Museum of the Bohemean. ‘Amsterdam mag meer broeien. Op dit moment is er weinig aanbod op het gebied van vrijplaatsen voor kunst en cultuur, dat zie je aan de enorme aanloop die we hebben.’

Bij de viering van het eenjarige bestaan van Museum of the Bohemean zitten kunstenaars en andere trouwe Bohemeanbezoekers op Perzische tapijten en genieten van muziek en theaterperformances in kunstcentrum Mezrab in Oost. Goedkoop bier en soep dragen bij aan een gemoedelijke sfeer. Volgens Simonis zijn er nu een paar honderd mensen die het Museum of the Bohemean volgen. ‘Maar dat wordt alleen maar meer omdat we steeds verhuizen. We trekken iedereen aan. Van hippies tot bourgeoiskindjes met rijke ouders.’

H omosauna

Hoewel kraakpanden het moeilijk hebben nu ontruimingen geen unicum meer zijn en het kraakverbod

Museum of the Bohemean

‘ Zodra erover wordt geschreven, is het eigenlijk geen underground meer’ afgeschermd, alleen te herkennen door de vele fietsen voor de deur. Bij de deur moet je een wachtwoord noemen, anders kom je niet binnen. Minimal muziek schalt door de ruimte. Studenten, krakers, kunstenaars en vijftigers dansen in de voormalige kantine van de sauna.

Het pand heeft drie verdiepingen en een darkroom.

En er zijn zo’n zeventig ‘rustruimtes’, elk ongeveer zo groot als een kleedhokje – als je er rechtop in staat dan steekt je hoofd boven de schotten uit. ‘Safe only’ waarschuwt een bordje op de deur.

Het feestje moest wel een beetje exclusief zijn, dus de bezoekers werden op de hoogte gebracht via een mailinglijst. Het is de bedoeling dat Thermos een lacune in de kunstscene van Amsterdam vult, vertelt Kraakhelder-woordvoerder Patrick: ‘We gaan hier theater, muziek en beeldende kunst programmeren. Er zijn

tegenwoordig nog maar weinig kunstenaarsvrijplaatsen in Amsterdam, zeker binnen de grachtengordel.’

G oin ’ undergound ?

Belangrijk, noodzakelijk, onontbeerlijk en niet weg te denken. Zo omschrijven undergroundgangers hun scene. Want hoewel de underground steeds sneller vernieuwt en minder aan plekken dan wel aan personen of organisaties is verbonden, hij bestaat nog wel.

Volgens Zirk is de underground de avant-garde, een broedplaats voor nieuwe muziekstromingen. Lammers van Lockdown vindt de ondergrondse uitgaansscene onontbeerlijk om uit de sleur te komen van het overbekende aanbod in Amsterdam. En Jaap Simonis van Galerie Schaap is stellig: ‘Ze kunnen kraken verbieden en illegale feesten afgelasten, maar de underground blijft bestaan. Stiekem kan altijd.’ En alle drie zijn ze het erover eens, in een maatschappelijk klimaat van controle en regeltjes biedt de underground tegenwicht aan vertrutting.

F amiliair

Op een vrijdagavond drinken en dansen zeventien mensen in Café de Zolder. Als een alleenheerser zit barvrouw Hilje met een cowboyhoed achter de bar – ze past er net tussen. Aan de muur hangen wonderlijke parafernalia: een groot schilderij van een oude man met een rode sjerp, een tafeltennisbatje, witte plateauzolen en een schildpaddenprent uit Kaapverdië.

Bezoeker Koen (27) is er voor de derde keer. ‘Hier heb je geen sluitingstijden, het is gezellig, familiair, je mag er roken. En het is speciaal, omdat je uitgenodigd wordt.’ De buren van Hilje hebben gelukkig nog niet geklaagd. Hilje hoopt dat ze mensen inspireert om ook zoiets op te zetten. ‘Je hoeft geen duur pand te hebben op een toplocatie om iets nieuws te beginnen. Gewoon een goed concept en leuke mensen, dat is genoeg.’ l www.galerieschaap.nl www.myspace.com/lockdownamsterdam www.amsterdam-underground.com www.kraakhelder.org NB Sommige geïnterviewden worden op hun verzoek alleen met voornaam genoemd.

Folia 13 | 17

jubileumboek

‘MFAS Hooogh!’

Door Dirk Wolthekker

Een uit de hand gelopen hobby van geneeskundestudenten leidde tot een boek over de geschiedenis van de Medische Faculteit der Amsterdamsche Studenten.

De professoren Pel, Rotgans, Saltet en Stokvis geven goed les.

Soms kunnen de colleges door plaatsgebrek helaas slechts door een deel van de studenten worden bezocht. Professor Treub geeft uitstekende colleges op een gezelligen en aangenamen toon… ….’t Gemis van een goed leerboek als leidraad wordt noode gevoeld. Alleen het gebruik van de oude spelling verraadt dat deze anekdote waarschijnlijk een hoogleraarbeoordeling betreft uit het begin van de vorige eeuw, maar verder zou het oordeel net zo goed geveld kunnen zijn door hedendaagse studenten tijdens de verkiezing van de Docent van het Jaar. Niets nieuws onder de zon, de geschiedenis herhaalt zich.

‘Eigenlijk blijft er verbazend veel hetzelfde’, schrijft ook Louise Gunning, bestuursvoorzitter van het AMC en decaan van de medische faculteit, in het laatste hoofdstuk van MFAS schrijft geschiedenis – Medische studenten in Amsterdam verenigd. In het bewuste hoofdstuk, met de titel ‘Back to the future’, verplaatst zij zich in het jaar 2025. Zelfs dan blijkt alles nog hetzelfde als nu en als in het (verre) verleden: ‘Nog steeds worden nieuwe studenten ingewijd in de geheimen van het AMC, al is dat allang niet meer dat bruinoranje gebouw uit 1979. De meeste MFAS-leden willen gewoon dokter worden, er is gelukkig elk jaar weer een flink aantal dat kiest voor een academische carrière, maar allemaal weten ze dat hun studie nooit hetzelfde was geweest zonder de MFAS’.

S nuffelen in het archief

De geschiedenis van de MFAS, de Medische Faculteit der Amsterdamsche Studenten, is nu geboekstaafd in een sympathiek koffietafelboek in klein formaat, mooi vormgegeven, met veel beeld en veel anekdotes. Het plezier waarmee studenten en oud-studenten geneeskunde het boek hebben samengesteld spat

van de pagina’s. Dergelijke boeken worden meestal samengesteld vanwege een pompeus jubileum dat moet worden gevierd of als liber amicorum bij het vertrek van een bestuurder die iedereen al lang had willen zien vertrekken. Niet dit boek. Louise Gunning

zogenoemde ‘jaarboekjes’, later ‘semesterboekjes’ die een goed beeld geven van de beginjaren van de MSS en die verslag doen van wat er zoal gebeurde of misging op de medische faculteit. Zoals de ‘krisis bij het praktisch-obstetrisch onderwijs van professor Treub’, die

De MFAS viert dit jaar het schitterende non-jubileum van 113 jaar zwaait al jaren de scepter in het AMC en zal daar nog wel even mee doorgaan. En de MFAS viert dit jaar het schitterende non-jubileum van 113 jaar. Het boek is het gevolg van een ‘uit de hand gelopen geschiedenishobby’ van een aantal MFAS’ers. Twee jaar geleden zaten zij te snuffelen in het MFAS-archief, en realiseerden zij zich dat ‘meer dan een eeuw verenigingsgeschiedenis’ voor toekomstige generaties bewaard zou moeten blijven. Er kwam een begeleidingscommissie, er kwam geld, er werd geïnterviewd, er werd gefotografeerd, geschreven, geplakt en geknipt. Het resultaat werd begin deze maand gepresenteerd.

5 0 cent per jaar

De naam MFAS komt pas voor sinds 1931.Voor die tijd worden de belangen van de Amsterdamse geneeskundestudenten behartigd door de Medicinae Studiosorum Societas (MSS), de voorloper van de MFAS. De MSS wordt opgericht in 1896 als afsplitsing van het Amsterdams studentencorps ASC. De vereniging richt zich op ‘bevorderingen van de studiebelangen in de meest uitgesproken zin des woords der studenten in de Geneeskunde.’ De jaarlijkse contributie wordt bepaald op vijftig cent per jaar. Het zijn vooral de

in 1897 besluit dat naast semi-artsen ook onervaren eerstejaarsstudenten ‘waakbeurten’ kunnen vervullen in de kraaminrichting.

Maar het zijn niet alleen verhalen uit de stokoude doos, ook de recentere tijd komt aan bod. Zoals uiteraard de oorlogsjaren, de politisering van de studentenbeweging in de jaren zestig en zeventig (de MFAS steunt de pro-abortusbeweging Stimezo), het meermaals ingrijpend veranderen van het curriculum en het vertrek van de faculteit uit de binnenstad naar het gloednieuwe AMC in de Bijlmer, waar aanvankelijk ‘midden in het weiland’ niets te beleven is. Gelukkig is daar dan nog de Epstein bar, voor intimi ‘de Ep’, waar elk nieuw gekozen bestuurslid tijdens de constitutieborrel een twintigtal bieren ad fundum leegdrinkt, bij elk biertje roepend ‘MFAS Hooogh!’ l

Diverse auteurs: MFAS schrijft geschiedenis, 128 pagina’s, voor €10 te koop bij de MFAS Boekenservice en voor €14 thuisbezorgd, zie www/mfas. net/boegbeeld

Foto’s: MFAS

Demonstratie tegen bezuinigingen in het onderwijs (l), MFAS laat 460 AMC’ers tegelijk hoofd-schouders-knie-en-teen doen, voor het goede doel én een vermelding in het Guinness Book of Records (midden), uitreiking oeuvreprijs dr. Michels.

18 | Folia 13

Foto’s: Hagar Jobse

Hagar Jobse (22) verruilde Amsterdam dit jaar voor een andere wereldstad: Madrid.

Hier volgt zij een master nieuwste geschiedenis.

Maandag 16 november De reden om voor een master nieuwste geschiedenis in Madrid te kiezen is onder andere dat er een groot aantal vakken over Latijns-Amerika wordt aangeboden. Zo word ik vandaag bijvoorbeeld om 12.00 bij ‘internationale betrekkingen van Latijns-Amerika’ verwacht.

De metro is in Madrid niet alleen het meest gangbare vervoersmiddel, maar ook de werkplek van vele muzikanten. Mijn ochtendroes en die van de rest van de metrogangers is snel over dankzij de opzwepende wijsjes van twee Zuid-Amerikaanse straatmuzikanten.

Madrid is een bolwerk van Zuid-Amerikanen. Op zondag verzamelen ze zich op een veld net buiten Madrid om naar hartenlust de hele dag delicatessen uit het land van afkomst te bereiden en te luisteren naar (in mijn ogen enigszins foute) latino-muziek.

Ik ben te vroeg voor de les, dus ik besluit nog een kopje koffie te gaan drinken in de cafetaria. Of zal ik toch maar een biertje nemen? Op de Spaanse universiteit kun je niet alleen bier, maar ook sterkedrank krijgen. In Spanje wordt het gebruik van alcohol blijkbaar bevorderlijk bevonden voor de studie.

De lessen gaan er in Spanje nog enigszins ouderwets aan toe, hoogleraar vertelt en wij dienen braaf alles neer te pennen. Na tweeënhalf uur onafgebroken geschreven te hebben, verlaat ik met lichte koppijn het lokaal. De werkgroepen van de UvA waren geloof ik zo slecht nog niet, denk ik bij mezelf.

Dinsdag 17 november Sinds ik in Madrid woon zit ik weer op tekenles, voor het eerst sinds tien jaar. Om vijf uur ’s middags bel ik aan bij ‘Kunststudio 13’. Dat klinkt heel modern, maar Kunststudio 13 bevindt zich in een verwaarloosd antiek trappenhuis waar je tastend in het donker je weg

weekgast

47

omhoog moet zien te vinden. Mijn leraar past net zo goed bij het trappenhuis als het trappenhuis bij mijn leraar: Manuel is een stoffige oude man die zelf niet meer tekent en al zijn werk achter een al jaren vergrendelde deur bewaart. Hoewel ik nog nooit werk van hem gezien heb twijfel ik er niet aan dat hij een geweldige schilder moet zijn, met een blik op mijn papier weet hij me precies te vertellen wat er aan verbeterd moet worden.

Als ik om negen uur ’s avonds de studio verlaat krioelt het nog van de mensen op straat. In Madrid ben je nooit écht alleen, er is altijd wel een barman of een oud vrouwtje die een wat mindere dag door middel van een schouderklopje of een glimlach weer goedmaakt.

Woensdag 18 november Het is vandaag mooi weer, dus besluit ik te gaan studeren op het idyllische pleintje bij mij om de hoek. Studeren zonder een fatsoenlijke kop koffie is lastig, dus ik ga eerst even bij de bar om de hoek langs. Domingo, de altijd even vriendelijke barman, zet automatisch een koffie verkeerd voor mijn neus. De bar van Domingo voldoet aan alle criteria van een typisch Spaanse bar: de aanwezigheid van een met servetjes bezaaide vloer, ( ja, dat is typisch Spaans), een gokautomaat, een aan het plafond bevestigde tv die de hele dag aanstaat, en een luidruchtige klantenkring.

Studie-intenties zijn er wel degelijk, maar ik krijg al snel gezelschap van de eigenaar van de hippiewinkel op hetzelfde plein. Behalve gezellige afleiding levert het gesprekje met de eigenaar een gratis pakketje wierook op, lang leve de connecties op het buurtplein!

Op woensdagmiddag help ik altijd in een immigratiecentrum in de multiculturele wijk Lavapies. Ik help in de ‘Integratieschool’ , een soort naschoolse opvang voor kinderen van immigranten. Hoewel hun ouders van oorsprong niet Spaans zijn, is het antwoord op mijn vraag waar ze vandaan komen meestal ‘Spanje’.

Als de kinderen zich zelf als Spanjaard beschouwen, valt er dan nog veel te integreren?

Donderdag 19 november Voor iedereen die geregeld klaagt over de organisatie binnen de UvA, hierbij een troostende mededeling:

het kan nog veel en veel erger! Nog nooit heb ik met een zo ontzettend bureaucratisch systeem te maken gehad als in Madrid, nog nooit ben ik zo vaak van het kastje naar de muur en vervolgens weer van de muur naar het kastje gestuurd. Het is zelfs zo erg dat dit goed georganiseerde Nederlandse meisje de hoogleraar op het idee moet brengen dat het misschien handig is om mededelingen per mail te versturen, in plaats van alleen een briefje ergens verscholen op de faculteit op te hangen. Dus, UvA-studenten, prijst u zich gelukkig!

Op donderdag ga ik meestal na afloop van de les met een groepje medestudenten ergens wat eten. In dit geval gaat eten hand in hand met veel drinken. Het systeem werkt namelijk als volgt: bij elk drankje een gratis tapa. Veel later dan gepland begin ik met een goedgevulde maag en een enigszins licht hoofd aan mijn weg naar huis. Hoewel ik in het centrum woon is het nog best een eindje lopen. Als ik mijn fiets had was ik nu al thuis geweest, denk ik bij mezelf.

Vrijdag 20 november Vandaag heb ik niets anders gedaan dan slenteren door mijn buurt waar altijd wat te beleven is. Ik woon vijf minuten van Plaza Mayor, het centrale plein van Madrid. Helemaal nu de crisis in Spanje keihard heeft toegeslagen is de Plaza Mayor het terrein van kunstenaars, acteurs, muzikanten en mensen die op de meest originele manieren geld proberen te verdienen. Zo is er bijvoorbeeld het ‘wc-papierkunstwerk’, een bouwwerk dat boven een windrooster wappert en enkel uit wc-papier bestaat. Nu ik hier al een tijdje woon raak ik steeds meer bekend met de vaste ‘acts’ op het plein.

Een groepje gitaarspelende zigeuners, een vrouwtje dat uitgedost als een soort fruitwinkel door het leven gaat, (wat daar de charme van is snap ik ook niet) en een heel rijtje schilders. Toch is er voortdurend verandering op het plein. Madrids centrale plein representeert de rest van de stad: het is voortdurend in beweging en verveelt nooit. l Volgende weekgast: Dewi Walian, student privaatrecht en winnares van de Grotiusbeurs, vanuit Hong Kong.

Folia 13 | 19

literatuur

Verhalen voor het slapengaan Door Harmen van der Meulen

Acht jonge schrijvers komen vrijdag 27 november voorlezen in Crea, onder wie zeven (oud-)UvA-studenten. Organisator en presentator van de avond en zelf binnenkort debuterend auteur Maurice Seleky vertelt wat we kunnen verwachten. liefde aan elkaar wordt verklaard. Doordat de communicatiemiddelen zijn veranderd, gaan mensen misschien ook wel anders met elkaar om.’

De meerderheid van de deelnemende schrijvers is vrouw. Is het mannenbolwerk van de literatuur aan het afbrokkelen?

‘De dames die meedoen plaatsen zichzelf niet in het rijtje van chicklit-auteurs als Saskia Noort, Esther Verhoeff en dergelijke, maar zien zichzelf als onderdeel

men, met uitgevers en andere schrijvers in contact gekomen. Over het algemeen hebben PC-auteurs een goed ontwikkeld en vrij scherp gevoel voor humor.’

Het klinkt allemaal wel leuk en aardig, maar is voorlezen voor een zaal niet hopeloos ouderwets?

‘Misschien is het ouderwets, maar ik denk dat het juist in deze moderne snelle tijden met heel veel ander entertainment en vermaak een uniek iets is dat heel

‘Voorlezen werkt heel goed’ van de meer serieuze literatuur. Sowieso zijn er verschijnselen in de samenleving waarneembaar die aangeven dat vrouwen meer met literatuur bezig zijn dan mannen. Vaak lezen zij nog op hogere leeftijd romans, terwijl mannen na hun veertigste geen fictie meer schijnen te lezen. Het wordt dus ook wel tijd dat vrouwen de literatuur gaan schrijven. Hopelijk is dit het begin van een nieuw vrouwelijk geluid.’

Behalve dat er meer vrouwen deelnemen valt ook op dat drie auteurs een achtergrond hebben bij 119-jarig literair satirisch studentenweekblad Propria Cures, waar vroeger mensen als Hugo Brandt Corstius, Hella Haasse, en Abram de Swaan voor schreven. Onderscheiden zij zich van de anderen?

‘Ze zijn misschien wat meer gehard en ervaren dan schrijvers uit een andere stal. Het zijn altijd heel ambitieuze mensen, vooral op literair vlak. Mensen die waarschijnlijk al op jonge leeftijd wisten dat ze iets met schrijven wilden, en daarom eerst bij PC zijn gaan schrijven. Zo zijn ze in literaire kringen terecht geko-

goed werkt. Een inspiratiebron voor deze avond is Nightwriters, het initiatief van Kluun. Daar heb ik zelf een paar keer aan meegedaan, op avonden waar ook Kluun, Joost Zwagerman en Tommy Wieringa voorlazen. Daar reageren mensen enorm enthousiast op.

Je kunt wel weer naar een feest of film gaan, naar de geijkte zaken. Dit is bijna hoe de mensen het in de oudheid deden, tekst en kunst met elkaar delen op een reallife-manier. Ik denk dat mensen daar wel behoefte aan hebben, het heeft iets warms en harmonieus, en het heeft een eenmalig karakter. Stel dat het bij deze avond blijft, dan kun je misschien over vijf jaar zeggen: “Ik zag die jonge talenten toen in de Crea Theaterzaal.” Het heeft iets heel authentieks, een soort huiskamergevoel.’ l

J aime D onata ( 1 9 7 7 )

P hilip H uff ( 1 9 8 4 )

Studeerde geschiedenis aan de Radboud Universiteit

Studeerde filosofie en geschiedenis aan de UvA. Debu-

Nijmegen en aan de UvA. Winnaar van de Kwakoe Lite-

teerde in 2008 in literair tijdschrift De Gids met het korte

ratuur Prijs in 2006. Schreef voor de Nijmeegse studen-

verhaal De Ochtenden. Publiceerde daarna ook verhalen

H anna B ervoets ( 1 9 8 4 )

tenbladen VOX en ANS, en voor Propria Cures. In het

in de tijdschriften Passionate Magazine, Hollands Maand-

Volgde de bachelor media en cultuur en de master jour-

najaar van 2011 zal zijn boek verschijnen bij Prome-

blad, en Hollands Diep. Als bijbaan reed hij Martin Bril

nalistiek en research aan de UvA. Ze werkte voor NL20,

theus.

door het land. In oktober verscheen zijn roman Dagen van

De schrijvers onder meer als uitgaansrecensent, en is nu columnist

CREAtions Jonge Schrijversavond; vrijdag 27 november, 20.30 uur, Crea Theater, Turfdraagsterpad 17.

Toegang gratis.

gras. Het boek is genomineerd voor de Debutantenprijs.

voor Volkskrant Magazine. Haar boek Of hoe waarom

J anneke van der H orst ( 1 9 8 1 )

(L.J. Veen, 2009) is volgens haar site een ‘tragikomische

Studeerde politicologie aan de UvA. Schreef voor HP/de

O lga K ort z ( 1 9 8 5 )

literaire musical over onze obsessie met uiterlijke schijn

Tijd, NRC Handelsblad en eerst voor Propria Cures. In 2009

Studeert Nederlandse taal- en letterkunde aan de UvA.

waarin de liefhebbers van Giphart, Grunberg, De dui-

kwam haar verhalenbundel Ik weet hoe jongens huilen

Schrijft voor Propria Cures, en won op de middelbare

vel draagt Prada, Bret Easton Ellis en Gooische Vrouwen

(Nieuw Amsterdam, 2009) uit die vrij goed is ontvangen.

school de dichtwedstrijd Doe maar, dicht maar. In 2010 ver-

elkaar vinden.’

Op het moment is ze columnist voor Het Parool.

schijnt haar debuutroman bij Prometheus. Waar hij over

20 | Folia 13

Foto’s: Fred van Diem/bewerking: Bas Kocken

Schrijvers die voorlezen, publiek dat vragen mag stellen, het klinkt allemaal weinig flitsend in een tijd waarin spektakel en snelheid de boventoon voeren.

Toch wordt de CREAtions Jonge Schrijversavond op 27 november allesbehalve saai, volgens Maurice Seleky, wiens eigen boek deze zomer verschijnt bij uitgeverij Ambo/Anthos.

‘Het wordt een show waarin literatuur de rode draad vormt. Er komen acht jonge schrijvers voorlezen.

Korte verhalen, gedichten, fragmenten uit een roman, het kan van alles zijn. Per persoon hebben ze ongeveer tien minuten de tijd. Verder zal ik hen vragen stellen en het publiek heeft die mogelijkheid ook. Mensen mogen alles vragen, over hun werk, of over hoe het is om jong schrijver te zijn, hoe je een contract krijgt, dat soort dingen. In principe is alles mogelijk.’

Zijn er, behalve dat de schrijvers allemaal jong zijn, met leeftijden variërend tussen 22 en 32, gemeenschappelijke kenmerken tussen hen?

‘Het zijn bijna allemaal debutanten. Vaak hebben debuten een specifieke thematiek en vaak gaat het over zaken waar je als jongere te maken mee hebt. Verhalen over opgroeien in de grote stad, aangezien veel mensen uit Amsterdam komen, of hoe je met dilemma’s omtrent liefde en vriendschap kunt rondlopen. Er zullen veel coming of age-verhalen bij zijn. Of dat specifiek aan deze tijd voorbehouden is weet ik niet. Je had dit ook twintig of dertig jaar geleden kunnen doen en dan hadden de verhalen waarschijnlijk thematisch vrij veel overeenkomsten gehad met die van nu, alleen de omgeving is natuurlijk erg veranderd. Soms kan dat een belangrijke factor zijn. Dat je nu bijvoorbeeld in plaats van liefdesbrieven geconfronteerd wordt met sms’jes waarin de

Bovenste rij, v.l.n.r.: Maartje Wortel, Olga Kortz, Sterre van Rossem, onderste rij, v.l.n.r.: Hanna Bervoets, Maurice Seleky, Ebele Wybenga, niet op de foto: Jaime Donata, Janneke van der Horst, Philip Huf

zal gaan wil ze nog niet zeggen, behalve: ‘Bij mij is het

M aartje W ortel ( 1 9 8 2 )

besproken door recensenten, met name Max Pam. Ebele is

iedere dag oorlog.’

Studeerde af aan de Rietveld Academie in de discipline

columnist van Adformatie en Bright.

Beeld & Taal. In 2007 won ze de schrijfwedstrijd Write

S terre van R ossem ( 1 9 8 4 )

Now. Ze publiceerde verhalen in Passionate Magazine,

M aurice S elek y ( 1 9 8 2 )

Deed een bachelor literatuurwetenschap aan de UvA, en

De Brakke Hond, en De Gids. In 2009 verscheen haar ver-

Studeerde rechten aan de UvA, en haalde zijn prope-

volgt nu de researchmaster Cultural Analysis. In septem-

halenbundel Dit is jouw huis (De Bezige Bij), die positieve

deuse aan de Film- en televisieacademie. Zijn debuutro-

ber 2010 verschijnt haar verhalenbundel bij Prometheus.

recensies ontving.

man verschijnt in de zomer van 2010 bij uitgeverij Ambo/

Zij publiceert verhalen op weblog Meer Licht, samen met

Anthos. Het boek gaat over: ‘Jongeren in Amsterdam die

onder andere twee winnaars van het Amsterdams Studen-

E bele W y benga ( 1 9 8 7 )

experimenteren met seks, drugs, en rock-’n-roll, en op

ten Festival. Sterre heeft het literair-culturele tijdschrift

Studeert rechten aan de UvA. Is hoofdredacteur van

zoek zijn naar betekenis, liefde, vriendschap, en dat dan

PreFab opgezet en is gedurende drie edities de hoofdre-

Spunk, het online magazine voor en door jongeren, waar-

afgezet tegen een aantal maatschappelijke gebeurtenis-

dactrice geweest. Ze heeft gepubliceerd in het Engelsta-

van eerder medewerkers Renske de Greef en Hannah

sen als de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh en

lige magazine Desert Fish en in het literaire magazine Met

Buenting doorbraken. In 2007 verscheen zijn roman Gale-

de oorlog in Afghanistan. Het is een soort statement over

Andere Zinnen.

rie Onvolmaakt (De Bezige Bij), die redelijk negatief werd

onze tijd.’

Folia 13 | 21

annonces

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl.

Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

CULTUUR

Zondag 29 november kun je je weer in het zweet fietsen voor het Emma Kinderziekenhuis tijdens de USC Spinning Marathon. Je kunt 4 of 2 uur fietsen. Tijdens je sportieve prestatie word je verzorgd door ons vrijwilligersteam, zodat je je optimaal kunt uitleven. Ook vrijwilligers zijn van harte welkom.

• Overdekt tennis Zondag naar de kerk?

Op USC Tennis kun je ook ’s winwww.studentenekklesia.nl ters een balletje slaan. Van maan11.00 uur – De Rode Hoed dag t/m donderdag zijn er ’s Keizersgracht 102 – Amsterdam ochtends en ‘s middags banen te huur. In het weekend kun je ’s middags terecht. Check www.usc.

STUDENTEN uva.nl > locaties > USC Tennis.

EN STUDIE • Schaatsen Gestopt met je studie? Onder beSeizoenstart gemist? Geen progeleiding op zoek naar een andere bleem, je kunt op elk gewenst mostudie? www.herorientatietraject.nl ment instappen. I.s.m. SKITS en het SVU biedt het USC een uniek, breed opgezet schaatsprogramma.

STUDENTEN SPORT Met je schaatskaart kies je zelf elke CENTRUM USC les de dag uit dat je kunt/wilt. Dit Agenda kan dus elke les anders zijn.

• Gratis Fysiotherapieadvies Check voor al het bovenOp maandag kun je tussen 16.00staande www.usc.uva.nl 17.00 uur op het Universitair Sport Centrum terecht bij USC Fysiothe- VERDIENEN rapie voor een gratis en vrijblijvend Gezocht: Hulp in huishouding.

E 16 tot E19 per uur. Ervaring advies over een blessure of hardpre. 1-3 dagen per week. Rivienekkige klacht. Opgeven vooraf bij de sportbalie van het USC of via renbuurt. Bel 06 4578 7138. tel. 020 301 3540.

Er zijn ook gratis inloopspreekuren voor mentale training en voe- VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d. dingsadvies.

Als vrijwilliger naar Afrika, Azië • Spinning Marathon Een vroege Kerst? Vier Kerstmis op 28 november in het Concertgebouw! Want dan zingt KCOV Amsterdam het Weihnachts­ oratorium. Een muzikaal feest met juichende koren, ingetogen koralen en virtuoze aria’s.

Kaarten: E 32,50 (CJP E 30).

of Latijns-Amerika? Kom op 16 december naar de info-avond! www.wereldvrijwilliger.com

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

Win de nieuwe CD van C-Mon & Kypski Ga naar checkuit.nl

DIVERSEN Ben jij een multicultureel talent?

Dan zijn wij op zoek naar jou! 6 talenten zijn op zoek naar kleurrijke talenten die ze willen interviewen over wervingsmethoden van bedrijven. Er zal hierover later Komitee i.s.m. al-Awda & de Paeen interview verschijnen in diverGemeenschap in Nedercheckuit lestijnse folia 2.indd 1 se media. Geïnteresseerd om geland. www. palestina-komitee.nl ïnterviewd te worden? Neem dan contact op met Linda Eisen, laeiDe Spermabank van het AMC sen@student.han.nl, 06 5386 7115. is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed.

Openbaar debat over ‘De vergeNadere informatie tel. 020 566 ten dossiers van de vredesproces3090, spermabank@amc.uva. industrie: de Palestijnen in Israël, nl of www.spermadonoren.nl de Palestijnen in de diaspora’, met twee Palestijnse gastsprekers: Ha- STUDENTENZAKEN Op www.uva.nl/studentenzasan Abu Nimah oud-diplomaat ken staat alle informatie over en publicist; Jordanië) en Iyad de afdelingen van StudentenzaRabi (advocaat en politiek actiken – Studentendecanen, Buvist; Palestina) en met coreferenreau Studentenpsychologen, ten. Datum: zaterdagmiddag 28 Loopbaan Advies Centrum, Bunovember. Tijd: 13.30 17.00 uur.

Plaats: Amstelveld 10, Amsterdam. reau Internationale StudentenOrganisatie: Nederlands Palestina zaken, Trainingscentrum en

het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

BUREAU OMBUDSMAN UvA Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl , tel.

525 3798, www.student.uva.nl/ ombudsman Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsman-personeel@ uva.nl, tel. 525 5548, www.uva.nl/ ombudsmanpersoneel.

Het Bureau Ombudsman is ge-

huisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.27-10-2009 16:08:35

VOORZIENINGEN GEHANDICAPTEN U kunt als student of als medewerker van de UvA bij de CVG terecht voor o.a. informatie over persoonlijke en/of algemene voorzieningen die samenhangen met het hebben van een functiegebrek. E-mail voor studenten: C.Fluggen@uva.nl, voor medewerkers: A.R.vanBoxsel@uva.nl. Meer informatie vindt u op www.medewerker.uva.nl/arbo onder voorzieningen gehandicapten.

nov-dec

Studenten Services

2009 CREA CREA is is de de culturele culturele organisatie organisatie van van de de UvA UvA en en HvA. HvA. Turfdraagsterpad 17, 0205251400

do 26 november, 20.30 / muziek

CREA Klassiek vr 27 november, 20.30 / literatuur Deze maand optredens van o.a. The CREAtions Chilly Beans (soul/blues), Thomas Jonge Schrijvers de Haan (singer-songwriter), Adrian comedy), Feejonge van schrijDezeKenney avond (stand-up staat in het teken van

versder diePoel hun(kleinkunst) ei kwijt willen.

Laat jezelf meeen Swart & Fielnemen door voordrachten van korte verhalen, mich (cabaret). Zelf optreden? Mail

gedichten, columns en Q & A’s met jonge naar openpodium@crea.uva.nl.

Een podium voor klassieke amateurmusici. Met o.a. Le Grand Tango van Piazzolla. Een keer zelf optreden? Mail dan naar: klassiek@crea.uva.nl.

Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis. ������������������������������������������������������

����������������� ����������������������������������� �����������

�������������������� �����������

������ ����������

schrijvers. Ben jij zelf ook zo’n jonge schrijver

������������������������

die zijn verhaal op het podium wil verkondi-

��������

CREA Muziekzaal, toegang gratis

gen, schroom dan niet en meld je aan via creations@crea.uva.nl. Plaats: CREA Theater.

���������� ��������

���������

Toegang gratis. Reserveren niet mogelijk.

ma 30 november, 20.00 / lezing

Film en Plaats (3) Bombay & Metropolis Len de Klerk, hoogleraar planologie UvA, over verbeeldingen van de stad van de toekomst Metropolis (Fritz Lang, 1927) en 1984 (1984).

Sanne van der Kaaij, onderzoeker bij AMIDSt, over Bombay aan de hand van Slumdog Millionaire (2008). Plaats: CREA Theater. Toegang: gratis voor studenten, € 5,- alle anderen.

�����������������������������������������������������������������������������

di 1 december, 20.00 / lezing

Powers of ten: De cel Lezingen over beta-onderzoek. Deze keer over scheikunde en biologie: de cel. Hoe bewaart

Solliciteren is meer dan alleen vacatures zoeken en een brief en cv sturen.

De training begint bij jezelf. Een realistisch zelfbeeld en je toekomstwensen helder krijgen zijn belangrijk om de stage of werkplek te vinden die bij je past. Vervolgens ga je aan de slag met het verkennen van je eigen arbeidsmarkt, netwerken, brief en cv schrijven en is er de gelegenheid om een sollicitatiegesprek te oefenen.

Een intensieve training bestaande uit drie bijeenkomsten. Vanaf 1 december start er maandelijks een training: www.uva.nl/trainingscentrum

workshop: solliciTaTiEgEsprEk di. 24 nov. 09.30 - 13.00 uur Maak er een succes van!

Binnenkort een sollicitatiegesprek? Voorbereiden werkt! In deze workshop besteden we aandacht aan de gang van zaken rondom het gesprek en gaan we in op de structuur van het gesprek. Daarbij gaan we uit van jouw positie als sollicitant: hoe kun jij het gesprek (bij)sturen en je gesprekspartner overtuigen van jouw geschiktheid? We oefenen met het beantwoorden van veelgestelde vragen en brengen tips over de omgang met lastige vragen in de praktijk. Kijk voor meer informatie op: www.uva.nl/trainingscentrum

dEadlinEs uiTwissElingsprogramma’s van dE uva Vrijdag 15 januari 2010 (tot 17.00 uur) is de deadline voor aanmeldingen voor de uitwisselingsprogramma’s van de UvA buiten Europa. Deze datum geldt voor zowel de UvA brede als de facultaire bilaterale uitwisselingen buiten Europa.

Voor Europese uitwisselingen (het Erasmus programma) geldt als deadline 1 maart 2010. Informeer bij de contactpersoon internationalisering naar de verdere procedure voor het Erasmus programma.

Meer informatie vind je op: www.uva.nl/internationaal.

zij haar energie, en hoe verdedigt zij zich tegen bijvoorbeeld schimmels? ACD en Congo.

Plaats: CREA Theater.

www.crea.uva.nl/agenda 22 | Folia 13

Training: EffEcTiEf solliciTErEn di. 1 dEc. 09.30 - 13.00 uur Hoe krijg je de baan die bij je past

Studenten Services is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

www.uva.nl/studentenservices

roem

Granada Door Dirk Wolthekker

Een taal of kunstgeschiedenis. Voor die keuze stond Brecht van Hulten (1970) aan het eind van de middelbare school. ‘Eigenlijk wilde ik kunstgeschiedenis studeren. Daar was ik door mijn geschiedenisleraar mee in aanraking gekomen. Hij vertelde vaak over de schilderkunst en dan vooral over het impressionisme. Ik had ook eens een spreekbeurt gehouden over Monet, besteedde veel geld aan kunstboeken, ging vaak naar het Rijksmuseum en naar het Van Gogh Museum.

Maar ik dacht: met kunstgeschiedenis kom ik niet aan de bak. Het alternatief was een taal leren, daar had ik aanleg voor. Maar ja, welke taal moest ik kiezen?

Ik ben behoorlijk mediterraan georiënteerd, dus het moest een Zuid-Europese taal zijn. Ik dacht opeens: ik ga Europese studies doen. Daar zitten vakken als economie en recht in, maar ook twee talen. Dat maakte de keuze iets makkelijker. Ik koos Frans en Spaans.’

Brecht van Hulten is presentator van radio- en televisieprogramma’s. Ze was onder meer presentator van Goedemorgen Nederland, het Jeugdjournaal en van programma’s van NOS Actueel, totdat ze met man en kinderen naar Italië vertrok, waar haar man dagbladcorrespondent werd. ‘Kon ik ook nog wat Italiaans leren. Met Frans en Spaans als basis is dat niet zo moeilijk.’ Inmiddels is ze weer terug. Afgelopen september was ze eenmalig invalpresentator bij RTL Boulevard.

‘Ik heb een solitair studentenleven geleid. Niet dat ik geen vrienden maakte, maar ik was geen lid van een studenten- of studievereniging. Mijn ouders hebben mij redelijk kort gehouden, ik wilde vrijheid. Ik ben ook direct op kamers gegaan, woonde op een kamertje van twee bij drie in de Watergraafsmeer. Vooral in de tentamenperiodes sloot ik me op. In de winter was het er koud. Ik had wel een radiator op mijn kamer, maar de huisbazin beheerde de thermostaat. Later studeerde ik in de bieb van het P.C. Hoofthuis. Daar was het niet alleen warmer, maar kon ik met een vriendin ook nog leuke jongens spotten.

Europese studies was eigenlijk een opleiding voor een baan bij de Europese Unie. Maar dat wilde ik zeker

Foto: Bob Bronshoff

Ze studeerde Europese studies en werd presentator: Brecht van Hulten.

Brecht van Hulten

niet. In mijn achterhoofd speelde de gedachte dat ik iets wilde gaan doen met vertalen, tolkenwerk of reizen. Ik had een heel grote wens om ontwikkelingswerk te doen. In Mexico heb ik een alfabetiseringscursus gegeven aan Indiaanse vrouwen. Maar ik merkte al snel dat je voor ontwikkelingswerk heel erg idealistisch moet zijn. Alles wat je doet is een druppel op een gloeiende plaat. Ik ben gekomen tot de letter K en als die vrouwen nu nog iets weten van wat ik hen heb geleerd, zou het een wonder zijn. Ik heb ook te weinig geduld voor het ontwikkelingswerk, ben meer van het opschieten.

Frans was mijn hoofdtaal. Ik vond het prachtig om bijvoorbeeld de gedichten van Baudelaire te ontrafelen. Docent Jules Bedner heeft mij echt de liefde voor de poëzie bijgebracht. Door hem leerde ik gedichten in een context te plaatsen. Wat wordt er bedoeld, waar zinspeelt de dichter op, dat soort vragen. Ik had ontzettend veel vrijheid in mijn studie en kon daardoor ook aan mijn andere passie, de kunstgeschiedenis, veel aandacht schenken. Zodoende heb ik een jaar in Gra-

nada kunstgeschiedenis kunnen studeren. Mijn passie verschoof daardoor steeds meer van het Frans naar het Spaans. Dat had ook te maken met Andalusië, dat qua sfeer, klimaat en landschap meer tot de verbeelding spreekt dan de Dordogne.

In Spanje heb ik uiteindelijk ook mijn scriptie geschreven over de invloed van Nederlandse op Spaanse architecten tussen 1900 en 1930. Het ging over de vraag in hoeverre architecten als Dudok en Oud de Spaanse architectuur hebben beïnvloed. De verdediging was nog lastig ook, want ik had de scriptie geschreven in het Spaans, maar moest haar verdedigen in het Frans, want dat was mijn hoofdtaal.

Mijn hoogleraar in Granada, Ángel Isac Martínez de Carvajal, wilde dat ik op het onderwerp zou promoveren, maar eenmaal terug in Nederland had ik daar geen zin meer in. Ik ben redactiewerk gaan doen bij de KRO en zodoende rolde ik uiteindelijk de media in. Een programma maken en presenteren is zo leuk, dat als je er eenmaal aan hebt geproefd, je ook niets anders meer wilt.’ l

Folia 13 | 23

Foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Goed opletten

Zweeds kruiswoordraadsel

Even een vraag aan alle docenten onder u. Vindt u dat u bovengemiddeld goed les geeft? Waarschijnlijk wel, want recent onderzoek liet zien dat 95% van de ondervraagden dat van zichzelf vindt. Maar wat vinden de studenten er zelf van? Gelukkig wordt daar ook steeds meer onderzoek naar gedaan. De meest opzienbarende resultaten komen van een Amerikaanse hoog­ leraar natuurkunde. En niet zo maar een. Carl Wieman ontving in 2001 de Nobelprijs voor zijn werk aan ultrakoude gassen. De laatste tijd legt hij zich toe op de didactiek van de fysica. De ontdekkingen die hij daar heeft gedaan zijn zo mogelijk nog wonderlijker.

Neem het volgende experiment. Studenten werden enkele simpele vragen gesteld nadat ze een college hadden gevolgd over geluidsgolven. Dat college draaide eigenlijk om maar één punt: waar komt het geluid van een viool vandaan? De docent legde met veel details uit dat de vioolsnaar niet genoeg luchtmoleculen kan laten trillen en dat het de meevibrerende klankkast is die het geluid veroorzaakt. Aan het einde van het college werd de studenten gevraagd: wat maakt het geluid van de viool? Is dat de snaar of de klankkast? Wat denkt u dat het percentage studenten was dat deze vraag goed beantwoordde? Fout. Het was maar 10 procent. Dat wil zeggen, 90 procent had de hoofdzaak niet begrepen.

In een ander experiment kregen de studenten eerst de vraag te zien en vervolgens een videoregistratie van een wereldberoemde docent die de stof kraakhelder uitlegde. Hoeveel studenten wisten nu het goede antwoord te geven? Eén op de twintig! In een derde experiment werd alleen maar gevraagd waar het college over ging. De meeste studenten hadden geen clou.

Het grote probleem is natuurlijk niet deze ondermaatse prestaties. De ondervraagde studenten waren niet dom, stoned of dronken. Het probleem is ook niet de kwaliteit van de docent. Dit waren allemaal prima hoogleraren aan gerenommeerde universiteiten. Het echte probleem is de enorme kloof tussen de verwachting en de werkelijkheid. De gemiddelde docent denkt dat 90 procent het wel heeft begrepen en 10 procent niet, terwijl de werkelijkheid in de collegebanken precies omgekeerd is.

De typische docent is als een klusjesman die vrolijk allerlei schilderijtjes ophangt en met een voldaan gevoel de deur van de rijk gedecoreerde kamer achter zich dichttrekt. Maar de haakjes zitten slechts met plakbandjes aan het behang vast en donderen onmiddellijk op de grond. In werkelijkheid is er slechts een lege muur te zien waar de studenten beteuterd naar kijken. Wat nodig is, zijn betere haakjes en een kist vol gereedschap.

Robbert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar mathematische fysica.

Helemaal ingevuld? Mail de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 1 december naar mededelingen@folia.uva.nl en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl.