folia14

Onderzoek

’Skek

Duitsland

Rechten

Licht op kunst

Leuk lekker eten

De strijd om de ‘Bildung’

Wetenschap of praktijk?

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 04-12-2009

Nummer 14

De kleine psyche Afscheidsinterview met hoogleraar kinderpsychiatrie Frits Boer

leidseplein 26 amsterdam open van 12:00 tot 19:30 uur

elke dag 50% korting op cabaret Nederland een aantal unieke op het gebied van de oudheid: theatermasters en concerten er Oudheidstudies, Oudheidkunde en Erfgoedstudies*.

als eerste op de hoogte van of hetGriekse aanbod!? eologie, Geschiedenis, Assyriologie en Latijnse taal en cultuur en wil je je onderscheiden? schrijf je in voor de nieuwsbrief op www.lastminuteticketshop.nl r naar de Vrije Universiteit Amsterdam.

debat d is adv gebundeld in een specialeElke afdeling, democratie start in een eerste liefdesrelatie folia.indd 1 Het maatschappelijk belang van gezonde seksuele relaties van jongeren in ontwikkelingslanden gen samenkomen.

26-11-2009 17:52:35

Woensdag 2 december 20.00 uur in de Brakke Grond in Amsterdam

Toegang gratis ver het onderzoek en de (unieke) masteropleidingen Archeologie, Griekse en Dertig jongeren uit verschillende landen willen graag de discussie aangaan met Nederlandse betrokken organisaties, goedstudies,jongeren Oudheidkunde www.let.vu.nl/oudheid. en het brede publiek en over Oudheidstudies de wijze waarop jongeren hetop concept van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten als eerste kunnen gebruiken voor een democratie binnen een relatie. Gezonde democratische relaties zijn een democratische staat.

Doe mee aan dit debat!

stevige voor een uiteindelijke ed. Tevens toegankelijk voor kunsthistorici enbasis sociaal-geografen.

SPAANS www. proefschriften.nl

LEER JE BIJ ANIMO ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en Spanje Bel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl voor alle informatie.

www.phd-thesis.nl

motieteam in Groot-Amsterdam

Naamloos-1 Naamloos-33 iders m/v 11

11 en 12 december Amsterdam RAI “Do tolls reduce traffijouw c jams?”

Ontdek mogelijkheden bij de overheid

“Is youth unemployment a scar for life?”

Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

www.carrierebeursoverheid.nl

“How much is an extra year of education worth on the labor market?”

Come to the Social Economics Introduction at June 18 in Maastricht.

www.greenpeace.nl

25-09-2009 27-03-2009 10:37:52 09:26:06

nuit ons kantoor, een goed salaris en waarden.

Ymere zoekt: Callcentermedewerkers voor 15-20 uur per week.

Je neemt vragen van klanten via de telefoon in behandeling; ce.nl/vacaturesJeofwerk: neem contact op met n@greenpeace.nl je verstrekt informatie en geeft advies.

Problemen met studeren With a master in “Social inEconomics” verband met at Maastricht University you will be able to answer important socialfunctiebeperking? questions. een Visit www.socialeconomics.nl for more information.

Wij vragen: Studerend aan HBO of Universiteit. - Klantvriendelijk Communicatief vaardig - Prettige telefoonstem - Harde werker Target gericht - Super flexibel zijn.

Wij bieden: Afhankelijk van je ervaring en opleiding bedraagt het salaris maximaal € 2.540,= per maand op basis van een 36-urige werkweek.

Sollicitatie inclusief cv mogen naar: c.cadogan@ymere.nl Voor meer informatie: mevr. J. van der Tol, 020-6678736

Studenten 50% korting

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080

Neem een abonnement

De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

■ Surf naar volkskrant.nl/studenten (dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

volkskrant.nl/studenten

081020 Vk_stud abo zw 235_173.indd 1

20-10-2008 14:20:00

inhoud Protestgolf

Foto: Der Spiegel

Studenten de straat op in Berlijn, november 2009 Onderzoek

’Skek

Duitsland

Rechten

Licht op kunst

Leuk lekker eten

De strijd om de Bildung

Wetenschap of praktijk?

Willem Middelkoop

nieuws

Vuurwerk bij Room for Discussion......................... blz. 4

Morgen komt de vuilnisman

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 04-12-2009

Nummer 14

En die neemt alle UvA-scripties mee.................. blz. 4

Vidi-subsidies Negen keer acht ton voor UvA-onderzoek.......... blz. 5

De kleine psyche Opinie: Rechtenopleiding

Afscheidsinterview met hoogleraar kinderpsychiatrie Frits Boer

Moet zich bezinnen op de toekomst.................. blz. 8

Coverinterview Frits Boer, scheidend hoogleraar kinderpsychiatrie...........................................blz. 10

Licht Proefschrift over de belichting van kunstwerken............................................blz. 14

’Skek-oprichters Namen afscheid met een lekker boek...............blz. 16

Heerlijk avondje Plannen voor vijf december.............................. blz.17

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Brieven 8-9, Film/Het beste 12, Fen is uit/Eten 13, Weekgast 19, Stage 21, Annonces 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

Folia zoekt onder de studenten van de UvA

een lid voor de redactieraad De redactieraad adviseert de redactie van Folia gevraagd en ongevraagd en toetst de vorm en inhoud van Folia achteraf. De raad bestaat uit zeven leden die gezamenlijk zo veel mogelijk een afspiegeling vormen van Folia’s lezerspubliek.

De raad komt ongeveer eens in de zes weken bij elkaar, meestal een uur.

Er is plaats voor een student (m/v) van de UvA, bij voorkeur een student rechten, economie of natuurwetenschappen. Een kans voor een student die zich betrokken voelt bij Folia en die zich wil in zetten voor het blad en de website, Folia.nl.

Reacties kunnen voor 4 januari 2010 worden toegestuurd aan Lief Keteleer, voorzitter van de redactieraad, p.a. Folia, Vendelstraat 1, 1012 XX A’dam, tel. (020) 525 2001, G.M.E.Keteleef@uva.nl

Colofon

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia.uva. nl, Website: www.folia.nl, Uitgever: Stichting Folia Civitatis, Redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker, Medewerkers aan dit nummer: Jaron Beekes, Bram Belloni, Bob Bronshoff, Niels Carels, Louise O. Fresco, Julie de Graaf, Cees Heuvel, Marc van der Holst, Arjan Roodink, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana redactie: Sanne van Baar (stagiair), Jobien Groen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), Redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Bert Vuijsje, Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com, Abonnement: E46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, m ­ ededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Mediacode ‘Voorlichters kunnen niet schrijven!’ werd er vanuit de zaal geroepen, waarna vervolgens iemand – een voorlichter? – zeer duidelijk zijn afkeur over deze stelling tentoonspreidde. Ik bevond mij in het bovenzaaltje van café Kaptein Zeppos en leidde een discussie over journalistiek in het hoger onderwijs.

De zaal was gevuld met journalisten, studenten, voorlichters en andere aan het hoger onderwijs gerelateerde personen. De relatie tussen beide beroepsgroepen is in de meeste gevallen precair.

Journalisten hebben over het algemeen een diepe minachting voor alles wat naar voorlichting of woordvoering riekt en de meeste voorlichters vinden journalisten onbetrouwbare ratten. Toch moet je – hoe vervelend dat ook is – als journalist steeds meer rekening houden met woordvoerders. Uit de losse pols zeg ik dat er zich binnen de UvA al meer dan tien mensen alleen bezighouden met wetenschapsvoorlichting en woordvoering. In het Maagdenhuis en het AMC zijn minimaal drie mensen aangesteld en elke faculteit heeft zijn eigen voorlichter. In de meeste gevallen zijn het prima mensen, maar het zijn er best veel.

De UvA wordt bevolkt door gemiddeld meer dan intelligente mensen die mijns inziens zelf goed in staat moeten zijn om vragen van de pers te beantwoorden. En natuurlijk snap ik dat het College van Bestuur geen tijd heeft om voor elke journalist van een of ander blaadje uitgebreid de tijd te nemen, maar er zijn grenzen. Des te verbaasder was ik deze week om te vernemen dat de UvA een heuse ‘mediacode’ heeft vastgesteld. In deze code, geschreven door de afdeling persvoorlichting, staat hoe er met de pers moet worden omgegaan, omdat ‘de beeldvorming over de UvA voor het aantrekken van nieuwe studenten en personeel steeds belangrijker wordt’. En passant wordt gemeld dat de code bindend is en geldt voor al het personeel, dus ook alle hoogleraren, profesoren en andere UvA-iconen. Behalve het CvB en de woordvoeder mag niemand meer iets zeggen over bestuur en beleid van de UvA. In het café kwam ik gisteren een bevriende hoogleraar tegen die zo ongeveer wekelijks in de pers verschijnt. Hij kende de code niet en vatte hem in één woord treffend samen: ‘Belachelijk.’

En passant wordt gemeld dat de code bindend is

Jim Jansen jfj@folia.uva.nl

Folia 14 | 3

Foto: Bob Bronshoff

Er waart een spook door Europa: het spook van het studentenprotest. Begonnen in Oostenrijk in oktober, al snel gevolgd door studenten in Duitsland, Engeland, Frankrijk, Polen, Kroatië, Albanië, Servië en Italië. De teller staat nu op zeventig bezettingen in Europa. Bericht vanuit Berlijn, waar de studenten vrezen voor de aantasting van het aloude Bildungsideal.

Scripties mee met de vuilnisman >Afdeling sociologie en culturele antropologie: ‘We laten het er niet bij zitten.’ >Bushuisbibliotheek: ‘We zullen oude scripties blijven weggooien.’

De Bushuishuisbibliotheek gooit grote hoeveelheden scripties weg. Toen docent sociologie Bart van Heerikhuizen in de Bushuisbibliotheek onlangs op zoek ging naar een scriptie uit de jaren zeventig, kwam hij er tot zijn ontsteltenis achter dat de bibliotheek alle scripties ouder dan tien jaar had weggegooid.

Van Heerikhuizen: ‘Vanaf de jaren zestig waren alle doctoraalscripties van mijn afdeling (sociologie en culturele antropologie) daar verzameld en nu blijkt dat alles is vernietigd!’ Medewerkers van de bibliotheek bevestigen dat scripties massaal worden weggegooid.

Van Heerikhuizen meent dat het weggooien van scripties schadelijk is voor de reputatie van de UvA. ‘Ik kan me niet voorstellen dat een serieuze universiteit, Oxford of Harvard, de scripties van haar later beroemd geworden alumni zou meegeven aan de vuilnisman. De kwaliteit van een universiteit laat zich immers ook aflezen aan het respect waarmee het werk dat binnen die universiteit is verricht, wordt behandeld.’

Medewerkster van de Bushuisbibliotheek Geke Zijlstra begrijpt de verontwaardiging van Van Heerikhuizen, maar ziet geen andere oplossing: ‘Het zou prachtig zijn als de bibliotheek alle scripties voor eeuwig kon bewaren, maar daar hebben we gewoonweg de ruimte niet voor.’ Vestigingsmanager Yvonne Brockotter laat bovendien weten dat de Bushuisbibliotheek de komende jaren de nog overgebleven oude jaargangen scripties zal blijven weggooi-

Erik van der Kraaij promoveert op een analyse van elementaire deeltjes, die uitgevoerd gaat worden in het Cern-laboratorium in Genève.

Jaron Beekes en. Brockotter: ‘Sinds twee jaar moet alles digitaal aangeleverd worden en komt er dus geen papier meer bij. Elk jaar zullen we al-

van het bestuur Sociale Wetenschappen en de afdeling wil de garantie dat er in de toekomst niets meer zal worden weggegooid.

Alles wordt weggegooid, tot er geen papieren scripties meer over zijn les wat ouder is dan tien jaar wegdoen, net zolang tot er geen papieren scripties meer over zijn.’

De afdeling Sociologie en Culturele Antropologie laat het er niet bij zitten. De vernietiging van oude scripties komt op de agenda

Van Heerikhuizen: ‘Je hoort hier aan de UvA vaak mopperen dat onze studenten zo weinig historisch besef hebben, maar hoe kan de UvA iets anders verwachten als die haar eigen historie bij het oud vuil zet?’ (Julie de Graaf )

Pleidooi voor edelmetaal >Beursanalist Willem Middelkoop te gast in Room for Discussion. >Hij publiceerde onlangs het boek Overleef de kredietcrisis! waarin hij pleit voor terugkeerkeer naar goud als betaalmiddel.

Het gesprek met voormalig beursanalist Willem Middelkoop, op 24 november aanwezig in Room for Discussion, was nog niet begonnen of de aanwezige studenten kregen er al flink van langs: ‘Jullie worden allemaal opgeleid tot Wall Street-economen en opgenomen in de mainstream van de

noud Boot – ‘Een van de weinige economen die ik hoog heb zitten’ – kreeg er en passant ook nog van langs: ‘Wat is er over van de intellectuele vrijheid om te spreken als hij in een discussie niet mag zeggen wat er in de Bankraad, waar hij in zit, is besproken.’ De Bankraad is een adviesorgaan van De Nederlandsche Bank.

Middelkoop sprak tijdens het vraaggesprek uitgebreid over wat er moet gebeuren na de kredietcrisis. De gevolgen daarvan zijn ernstig. ‘De noodzakelijke veranderingen in ons financiële systeem zijn vergelijkbaar met de veranderingen

‘Naast het reguliere banksysteem is er een oncontoleerbaar schaduwbanksysteem ontstaan’ wereldeconomie. Jullie krijgen hier op de faculteit nog steeds hetzelfde te horen als voor de crisis. Echte academische vrijheid bestaat op die manier niet.’

Hoogleraar ondernemingsfinanciering Ar-

4 | Folia 14

doctor

nieuws Check www.folia.nl voor een dagelijkse update van al het UvA-nieuws

in Oost-Europa na de val van het communisme.’ De huidige problemen zijn volgens Middelkoop al ontstaan in de jaren tachtig. ‘Toen is er naast het reguliere banksysteem een schaduwbanksysteem

ontstaan, waarin allerlei afgeleide producten als waardeloze hypotheken werden verkocht die nu zo veel problemen opleveren. In die economie gaat 500.000 miljard dollar om, tien keer zo veel als in de reële wereldeconomie. En niemand heeft daarover enige controle.’

Geld is een illusie, meent Middelkoop.

‘En daar is niks mee, zolang iedereen maar in die illusie gelooft. En die tijd is voorbij. Mensen gaan weer investeren in real assets, olie of goud. Daar is een beperkte hoeveelheid van en het behoudt daarom zijn waarde. Sinds het omvallen van DSB Bank is er twee keer zo veel goud aangekocht als daarvoor. Vroeger stond er op een bankbiljet hoeveel de tegenwaarde in goud was. Daar moeten we weer naar toe. In een land als Vietnam kun je nu al een huis kopen met een klomp goud.’ Over de dollar, het einde van het kapitalistisch systeem, de goudprijs en het opraken van olie spreekt Middelkoop ook in zijn nieuwe boek Overleef de kredietcrisis! (DW)

Wat wordt er precies onderzocht bij Cern?

‘Met de nieuwe deeltjesversneller wordt straks onderzoek gedaan naar de meest fundamentele deeltjes. De wereld bestaat uit atomen, die zijn opgebouwd uit protonen en neutronen. Protonen en neutronen bestaan weer uit kleinere deeltjes, de quarks en gluonen. Deze kun je vinden met behulp van een deeltjesversneller. Als twee protonen in de tunnel van de versneller botsen, breken ze in heel veel deeltjes uiteen. Een detector moet al deze stukjes opvangen. Uit deze brokstukken kunnen we de interacties tussen de deeltjes bestuderen.’

Wat voor nieuwe ontdekkingen verwacht u?

‘Met de nieuwe versneller op het Cern proberen we eindelijk ook bewijs te vinden dat het Higgs-deeltje bestaat. Het Standaard Model is het beste model om eigenschappen van deeltjes en hun interacties te voorspellen. We kunnen met het model echter niet verklaren waarom deeltjes massa hebben, behalve met het bestaan van nog een deeltje; het Higgsdeeltje, dat een stroperig veld zou kunnen vormen waar het ene deeltje meer last van heeft dan het andere.’

Heeft u zelf onderzoek gedaan naar het Higgs-deeltje?

‘Nee, ik heb me gericht op een van de andere fundamentele deeltjes waar we nog niet alles van weten, de top quark. Er zijn zes verschillende soorten quarks, en de top quark is de zwaarste. Het Cern zal de tweede plek op aarde zijn waar we deze top quark kunnen produceren. Ik heb nu een analyse opgezet waarmee we de eigenschappen van de top quark nauwkeuriger kunnen onderzoeken.’

Wat kunt u met deze specifieke eigenschappen?

‘De grote massa van de top quark heeft niet alleen invloed op de interacties tussen alle deeltjes die we kennen, maar ook op de eigenschappen van nieuwe voorspelde deeltjes.

Zo verwachten we dat de top quark een sterke interactie met het Higgs-deeltje heeft.’

En is het gelukt om de eigenschappen van de top quarks vast te leggen?

‘Dat had ik heel graag gedaan, daarvoor zat ik ook in Genève. Maar helaas stopte de versneller er na negen dagen al mee. Nu is hij net pas weer in gebruik, en zijn de eerste botsingen een feit. Mijn analyse kan waarschijnlijk pas over een jaar uitgevoerd worden. Gelukkig kan ik promoveren op de simulaties van de analyse, die zijn allemaal gelukt.’

En volgend jaar het echte werk?

‘Ik heb net een andere baan aangenomen op het Cern, dus ik denk dat anderen mijn analyse zullen gaan uitvoeren. Het model is in ieder geval klaar voor gebruik.’ (AK) Erik van der Kraaij, First Top Quark Physics with Atlas - A Prospect, promotie: vrijdag 4 december

kort

nieuws

Debatteren over ondernemerschap

Universiade

Met een flesje bier in de hand kruisten op 26 november een groep aanstaande UvAen HvA-ondernemers de degens in een ­Lagerhuisachtig debat dat plaatsvond in het voormalige ABN Amro-kantoor aan de Vijzelstraat. In het ene kamp bevonden zich UvA-studenten van de minor entrepreneurship, in het andere kamp HvA-studenten die een ondernemersopleiding volgen. De eerste stelling luidde: ‘Een heldere focus is essentieel voor een gezonde bedrijfsvoering.’

Een HvA-student betwistte de stelling. ‘Als Douwe Egberts zich uitsluitend had gefocust op de productie van koffie, dan was het bedrijf nooit op het idee gekomen om in samenwerking met Philips de Senseo te ontwikkelen.’ Het UvA-kamp had een simpel weerwoord. ‘De focus van Douwe Egberts ligt op koffie verkopen, en de Senseo is een uitstekend middel om meer koffie te verkopen.’

Met gevoel voor drama wist een UvA-student de tweede stelling – geld is de enige drijfveer om te ondernemen – in een fic-

Foto: Arjan Roodink

>Donderdagavond 26 november debatteerden zo’n dertig aanstaande ondernemers van UvA en HvA met elkaar. >‘Hoe langer je in loondienst bent, hoe moeilijker het wordt om voor jezelf te beginnen.’

Discussie, borrel en netwerkbijeenkomst in één

tief verhaal te weerleggen. ‘Toen mijn zoon kanker had besloot ik een medicijn te ontwikkelen, pas later ging ik hieraan geld verdienen.’ Het debat werd op luchtige manier gevoerd, maar dat was ook de bedoeling, aldus Martin Haring, organisator en docent bij het Amsterdam Center for Entrepreneurship Case. ‘We wilden de studenten vooral bij elkaar brengen om te netwerken.’ Volgens Haring denken maar

weinig studenten na over een carrière als ondernemer. ‘Velen vrezen de risico’s, of verkiezen een loopbaan bij een multinational om zo ervaring op te kunnen doen in het buitenland. Echter, hoe langer je in loondienst bent, hoe moeilijker het wordt om voor jezelf te beginnen.’ Omdat het debat ‘ontaardde’ in een netwerkbijeenkomst werd er geen winnaar aangewezen.

(Tim Verlaan)

Negen UvA-wetenschappers krijgen Vidi-subsidie >Landelijk hebben 89 excellente onderzoekers een Vidi-subsidie van ieder 800.000 euro gekregen. >Er werden meer dan vijfhonderd aanvragen ingediend.

Negen innovatieve wetenschappers van de UvA ontvangen van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een Vidi-subsidie van 800.000 euro.

In totaal heeft NWO vorige week 89 subsidies toegekend. De Vidi-subsidie is gericht op getalenteerde onderzoekers die na het promoveren al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht, en daarbij hebben laten zien over vernieuwende ideeën te

beschikken en deze succesvol en zelfstandig tot ontwikkeling te kunnen brengen.

Met de subsidie kunnen ze vijf jaar onderzoek verrichten en een eigen onderzoeksgroep opbouwen. In totaal hadden 508 onderzoekers een aanvraag ingediend.

De voorstellen werden dit jaar voor het eerst door twee verschillende panels beoordeeld: eerst door peers uit de afzonderlijke wetenschapsgebieden. Aanvragen die in die ronde niet werden gehonoreerd, konden doorgaan voor een beoordeling op vakoverstijgend niveau op alfagamma-, bèta- of life sciences-gebied. UvA-wetenschappers die een subsidie hebben gekregen zijn Tom Beckers, Mike Cohen en Gerben van Kleef (psychologie), Jochen Peter (communica-

Snelle veroudering bij hiv Artsen van het AMC constateren dat hiv-geïnfecteerden sneller dan gezonde mensen last krijgen van allerlei veelal ernstige ziekten waar normaal gesproken vooral ouderen door worden getroffen. Peter Reiss, hoogleraar interne geneeskunde, spreekt in een vraaggesprek met Het Parool van ‘een snelle veroudering’. Reiss: ‘Het lijkt er steeds meer op dat hiv en het defecte afweersysteem van invloed zijn bij het krijgen van hart- en vaatziekten, chronische nier- en leverschade, botontkalking en bepaalde vormen van kanker.’

Enige jaren geleden werd er onderzoek verricht onder hiv-geïnfecteerden in de zogenoemde ‘Smart-trial’. Daarbij werd bij meer dan vijfduizend proefpersonen gemeten wat het effect is van een behandelpauze. Omdat de medicatie van hiv nogal eens bijwerkingen vertoont, wilde men weten wat de effecten zijn op de patiënt als deze enige tijd niet wordt behandeld. Te groot, zo bleek, want veel patiënten gingen versneld dood. Reiss: ‘Maar vooral aan kwalen die eerder niet werden geassocieerd met hiv, zoals hart- en vaatziekten.’ (DW)

tiewetenschap), Marten Postma (computational science), Anna Watts (sterrenkunde) en Noam Zelcer (medische biochemie).

De subsidie bedraagt dit jaar voor het eerst acht ton. De minister besloot het eerdere bedrag van zes ton structureel met een derde te verhogen. (DW)

De poll op folia.nl ging afgelopen week over de vooruitzichten op een baan na je studie. De poll luidde: Het perspectief op een passende baan blijkt voor veel studies verslechterd te zijn. Hoe belangrijk vind je dat perspectief eigenlijk?

• Totaal niet, studeren draait om persoonlijke ontwikkeling en wetenschappelijke verdieping – 55,2% • Heel belangrijk, ik studeer, omdat ik daardoor een betere positie op de arbeidsmarkt verwerf – 28,1% • Toch wel belangrijk, als ik geen perspectief op een baan wilde was ik wel kunstgeschiedenis gaan studeren – 13,7% • Niet zo, met een academische studie kom je uiteindelijk altijd wel goed terecht – 3,0% Totaal aantal respondenten: 723

De UvA en de HvA hebben een gezamenlijke ambitie om de Universiade, de Olympische Spelen voor studenten, in 2019 naar Amsterdam te halen. Dat zegt Cees Vervoorn, hoofd van het domein Bewegen, Sport en Voeding van de HvA, deze week in het weekblad Havana. ‘Deze ambitie komt voort uit de plannen om in 2028 de Olympische Spelen naar Amsterdam te halen,’ zegt Vervoorn. ‘Het is voor Amsterdam een uitstekende manier om te laten zien dat we een groot mondiaal sporttoernooi kunnen dragen. We praten namelijk over 7500 deelnemers.’ Namens de UvA-HvA gaat Vervoorn de ‘Universiade-kar’ trekken. Het gaat volgens hem om ‘een miljoenenoperatie’, waarvoor ‘een flinke financiële impuls’ van de overheid nodig is. De term ‘Universiade’ is overigens licht misleidend: het evenement staat open voor universitaire, hboen mbo-studenten. (DW)

Bezetting Er is een compromis bereikt tussen de bezetters van het bestuursgebouw van de Groningse universiteit en het College van Bestuur van de universiteit ten aanzien van de invoering van het bindend studieadvies (bsa). Het bsa is niet van tafel, maar er wordt opnieuw onderhandeld over de manier waarop het wordt ingevoerd. Op 26 november bezetten boze studenten van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) het bestuursgebouw van de universiteit aan de Oude Boteringestraat. Ze waren ontevreden over de gang van zaken rond de inspraak aan de universiteit in het algemeen en rond de invoering van het bsa in het bijzonder. Ze eisten (en kregen) een gesprek met collegevoorzitter Sibrand Poppema.

Die zegde een nieuwe onderhandelingsronde toe, ook al was de Universiteitsraad, waarin studenten, docenten en bestuurders gezamenlijk besluiten nemen, het vorige maand in meerderheid eens met de invoering. (DW)

Werkloosheid Afgestudeerde juristen, technici en economen zullen de komende jaren minder gemakkelijk een geschikte baan vinden.

Hun vooruitzichten zijn matig, zeggen deskundigen. Twee jaar geleden leek het voor juristen nog eenvoudig op de arbeidsmarkt. Hun kans op een leuke baan was ‘goed’. Maar de crisis heeft roet in het eten gestrooid. Het ziet er nu ‘matig’ uit, schrijft het onderzoeksbureau ROA in een rapport dat afgelopen week verscheen. Hetzelfde geldt voor wiskundigen, natuurkundigen, biologen en it’ersEconomen werd twee jaar geleden al geen florissante toekomst voorspeld en dat blijft zo. De reden hiervoor is simpel: er zijn tegenwoordig veel meer academici. Eigenlijk gaan alleen medici en gezondheidswetenschappers erop vooruit.

(HOP)

Folia 14 | 5

Foto: Bram Belloni

in beeld

De nieuwbouw van de Amsterdam Business School aan de Plantage Muidergracht is bijna klaar. Architectenbureau Benthem Crouwel zal het pleintje voor de ingang nog inrichten. Eerst moeten daar door de gemeente nog ondergrondse olietanks worden verwijderd. Het oude pand stond bekend onder de naam B.C.P. Jansen Instituut, maar nu het onderdeel is geworden van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde, wordt gesproken van het M-gebouw. Het pand wordt komend voorjaar officieel geopend, maar is inmiddels al in gebruik genomen. (DW)

promoties

prikbord Nieuws voor deze pagina? Mail naar: redactie@folia.uva.nl

FEB

Foto: Collectie UvA

Van der Schroeff Tijdens de nieuwjaarsborrel op 5 januari 2010 wordt de Van der Schroeffprijs voor bijzondere onderwijsprestaties uitgereikt. Een docent nomineren kan door vóór 18 december een e-mail te sturen (met motivatie) naar de afdeling marketing & communicatie van de faculteit: mc-feb@uva.nl.

Een jury zal uit de inzendingen van staf en studenten een eerste, tweede en derde prijswinnaar kiezen. De prijs is vernoemd naar hoogleraar Henri van der Schroeff (1900-1974) vanwege diens Olieverf op doek, Sierk Carl Schröder, 1970 bijzondere wijze van college geven over een groot aantal bedrijfseconomische onderwerpen. Hij was bekend om zijn zeer persoonlijke manier van doceren. Een jaarlijks hoogtepunt was zijn Sinterklaascollege op rijm.

FNWI 4,6 miljoen De Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) heeft aan vijf onderzoeksprogramma’s in de Nederlandse natuurkunde subsidies toegekend van in totaal 14,4 miljoen euro. Daarvan gaat 4,6 miljoen naar de UvA. FNWI-wetenschappers Mischa Bonn en Erik Verlinde krijgen voor hun onderzoeksgroepen respectievelijk 2,4 en 2,2 miljoen euro. Mischa Bonn c.s. gaan onderzoek doen naar protontransport in nano-water. Ze gaan onderzoeken hoe, en hoe snel, protontransport plaatsvindt in systemen waar water is opgesloten in verschillende dimensies en het proton geen twintig vrije watermoleculen om zich heen heeft, zoals het geval is in biologische systemen en brandstofcellen. In het onderzoek van Erik Verlinde c.s. staat de snaartheorie centraal, in het bijzonder de vraag hoe deze theorie ingezet kan worden in de kosmologie en in onderzoek naar quantummaterie.

FGw Woordenboek Universitair docent historische Nederlandse taalkunde Marlies Philippa, inmiddels met pensioen, overhandigde op 26 november het vierde en laatste deel (letters S-Z) van het ‘Etymologisch woordenboek van het Nederlands’, aan minister Plasterk van OCW. Philippa voerde de hoofdredactie van de hele reeks. In het woordenboek wordt van meer dan 13.000 Nederlandse woorden de oorsprong en ontwikkeling van zowel vorm als betekenis uitgelegd. De auteurs deden systematisch bronnenonderzoek naar oude dateringen van woorden en de ontwikkeling van woordbetekenissen. Naast de gebonden uitgave is er een site ontwikkeld. Deze website biedt extra zoekmogelijkheden en meer informatie over verwante woorden in het Fries.

Zie www.etymologie.nl.

Frederik Ruysch Vanaf deze week is de virtuele tentoonstelling ‘De Anatomische Preparaten van Frederik Ruysch’ te zien op de website van de Bijzondere Collecties (BC). De internettentoonstelling toont een representatieve selectie uit de collectie van 916 menselijke preparaten van de Amsterdamse anatoom Frederik Ruysch (1638-1731), in heel Europa beroemd om zijn prepareerkunst. Ruysch vond dat de beschikbare anatomieboeken en de

illustraties daarin hem ‘niet genoeg licht’ gaven. Daarom hanteerde hij zelf het mes ‘om dode lichamen te doorsnuffelen’. Ruysch bewaarde de preparaten, gebalsemd of in alcohol, thuis. In 1717 kocht tsaar Peter de Grote de preparaten van Ruysch op en liet die naar Rusland verschepen. Hij betaalde daar het toen astronomische bedrag van dertigduizend gulden voor. Hij bouwde voor de collectie in Sint-Petersburg een Kunstkamera, waar de preparaten bewaard bleven. De bijbehorende beschrijvingen van Ruysch, de ‘Thesauri Anatomici’, zijn daar echter verloren gegaan en daarmee ook de kennis over de preparaten. Bij de BC is wel zo’n set Thesauri aanwezig. In deze tentoonstelling worden preparaten in Sint-Petersburg herenigd met de oorspronkelijke toelichtingen van Ruysch.

Bezoek de tentoonstelling op http://ruysch.dpc.uba.uva.nl.

DINSDAG 08/12

FMG

10.00 uur: Jasper de Vries - Geneeskunde Management of Chronic Lateral Ankle Instability.

Alternatives for Diagnosis and Treatment.

Promotor: Prof.dr. C.N. van Dijk. (Aula) 12.00 uur: Piebe Teeboom - Geschiedenis Searching for the Middle Way: Consumer Cooperation and the Cooperative Moment in New Deal America.

Promotoren: Prof.dr. N.C.F. van Sas en prof.dr. R. Kroes. (Aula) 14.00 uur: Joost Verhoeff - Geneeskunde Angiogenesis Inhibition in High Grade Glioma.

Promotoren:Mw. prof.dr. C.C.E. Koning en prof.dr. D.J. Richel. (Aula)

University of Mind Met ingang van het eerste nummer van 2010 van psychologieglossy Mind Magazine gaat de studentenrubriek ‘University of Mind’ van start. De rubriek geeft ruimte aan studenten die de ambitie hebben om over hun onderzoek of bachelorthesis te vertellen in een psychologieblad. De studenten die geselecteerd worden met hun onderzoek, kunnen zich op twee pagina’s in Mind Magazine presenteren. University of Mind is bedoeld voor studenten die momenteel onderzoek doen voor hun studie psychologie of een psychologisch onderzoek doen bij een aanverwante studierichting als pedagogiek, psychiatrie of filosofie. Uit alle inzendingen worden tien onderzoeken gepubliceerd in het blad. Voor info: www.mind-magazine.nl/universityofmind.

Maagdenhuis Onderwijsagenda Hoogleraar Onderwijs- en arbeidseconomie Henriëtte Maassen van den Brink en universiteitshoogleraar Robbert Dijkgraaf hebben zitting genomen in het Panel der Wijzen van de Volkskrant. De krant is begonnen met de Onderwijsagenda, een project om te achterhalen wat de echte problemen in het Nederlandse onderwijs zijn. Gebruikmakend van de inbreng van de lezers wil de krant uitvinden wat het huidige onderwijs werkelijk parten speelt. Om de discussie los te maken formuleerde het panel van Dijkgraaf en Maassen van den Brink c.s. dertig problemen waarover tot 10 december kan worden gediscussieerd op de website, www.deonderwijsagenda.nl. Op basis van de aangedragen discussiepunten en suggesties kiest het panel zes thema’s waarover de Volkskrant gedurende een halfjaar gaat schrijven.

10.00 uur: Corine van der Bruggen - Pedagogiek The Bidirectional Relation between Parental Controlling Behavior and Child Anxiety.

Promotor: Mw. prof.dr. S.M. Bögels. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Lan Phuong Hoàng - Geneeskunde Acute Differentiated Fever at Primary Health Centers in Vietnam.

Promotor: Prof.dr. P.A. Kager. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Ydessa Hendeles - Cultural Analysis Curatorial Compositions.

Promotor: Mw. prof.dr. M.G. Bal. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 09/12

DONDERDAG 10/12

10.00 uur: Pam Zuurbier - Antropologie Roots gaan waar je vandaan komt.

Promotor: Mw. prof.dr. I.S.A. Baud. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Susan Tucker - Archiefwetenschap The Most Public of All History.

Promotor: Prof.dr. F.C.J. Ketelaar. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Julia Hoffmann - Communicatie­ wetenschap Communication Rights, Democracy & Legitimacy.

Promotor: Prof.dr. C. Hamelink. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 11/12

10.00 uur: Joel Uckelman - Logica More Than the Sum of Its Parts: Compact Preference Representation over Combinatorial Domains.

Promotor: Prof.dr. K.R. Apt. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Joana Abreu - Geneeskunde Small GTPases: Emerging Targets in Rheumatoid Arthritis.

Promotor: Prof.dr. P.P. Tak. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Marike van der Schaaf - Geneeskunde Functional Recovery after Critical Illness.

Promotoren: Prof.dr. F. Nollet en mw. prof.dr. M.B. Vroom. (Agnietenkapel)

ORATIES DONDERDAG 10/12

De rode uitleenruimte, kloppend hart van de UB

Prijs De nieuwe uitleenruimte van de Universiteitsbibliotheek heeft de Great Indoors Award 2009 gewonnen, een prijs voor het beste ‘interior design’, in de categorie ‘Serve & Facilitate’. In deze categorie zijn ontwerpen voor publieksvoorzieningen als scholen en bibliotheken ondergebracht. Het ontwerp van de uitleen is van Ira Koers en Roelof Mulder. Zaterdagavond 28 november maakte de jury onder leiding van architect Jo Coenen de uitslag van de ontwerpwedstrijd bekend. De rode uitleenruimte wordt als het ‘kloppend hart’ van de UB aan het Singel beschouwd. De ruimte bevat 1.200 genummerde rode boxen. Klanten ontvangen per e-mail bericht in welke box hun aanvragen klaarliggen. Zij pakken zelf de boeken uit de box en lopen hiermee naar de uitleenautomaat in dezelfde ruimte.

14.30 uur: Prof.dr. W.R.E. Velema, bijzonder hoogleraar geschiedtheorie en geschiedenis van de geschiedschrijving (Jan Romein leerstoel) Omstreden Oudheid. De Nederlandse achttiende eeuw en de klassieke politiek. (Aula)

VRIJDAG 11/12

14.30 uur: Prof.dr. W.J.J. Honselaar, bijzonder hoogleraar culturele relaties Nederland - OostEuropa Voor elkaar. Reciprociteit tussen Oost en West. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda.

Folia 14 | 7

opinie

De CD als erflater van de PVV Het woord extreemrechts is beladen en omstreden en nodig aan vervanging toe, meent Micha Mos. politieke beweging al enkele jaren wordt gevoerd. Het begrip extreemrechts is zo beladen en omstreden, dat het volkomen onduidelijk is geworden wat ermee wordt bedoeld. Voor tegenstanders van Wilders is het begrip een stok geworden om mee te slaan: voor hen betekent extreemrechts zoveel als antidemocratisch, haatdragend en islamofoob. Voor Wilders en aanhangers is extreemrechts het etiket waarmee politieke tegenstanders proberen de PVV te demoniseren en monddood te maken.

Op deze manier kan er geen inhoudelijk debat worden gevoerd: zoveel is wel duidelijk. Het begrip extreemrechts slokt zo veel energie op, dat er niet meer naar partijprogramma’s wordt gekeken. Het is echter van groot

belang om dit wel te gaan doen. Op dit moment wordt de discussie namelijk gedomineerd door een begripskwestie en het over en weer uiten van beschuldigingen van antidemocratische sympathieën. Ik pleit er daarom voor om het begrip extreemrechts niet langer te gebruiken in deze discussie en te proberen een inhoudelijk debat op te zetten op basis van een ander begrip: het nativism.

In mijn bachelorscriptie De CD als erflater van de PVV: nativist partijen in Nederland wordt een vergelijking getrokken tussen de PVV en de Centrumdemocraten (CD). In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw werd de CD in de Nederlandse politiek vaak als

Illustratie: Cees Heuvel

Eind oktober lekten enkele conclusies uit van een onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Uit dit onderzoek zou blijken dat Geert Wilders met sommige van zijn standpunten ‘steeds verder in de richting van de extreemrechtse familie kan worden ingedeeld’. De reacties waren voorspelbaar. Geert Wilders was ‘ziedend’ en beweerde dat de werkelijke bedreigingen van de democratie worden gevormd door ‘deze linkse elite … en de islamisering’.

Alexander Pechtold was van mening: ‘Geert Wilders is een racist en extreemrechts. Maar nu eindelijk is er een wetenschappelijke onderbouwing.’

Dit is de manier waarop het debat over Wilders en zijn

Rechten: praktijk of onderzoek?

Met de aangekondigde plannen van minister Plasterk en de opkomst van de hbo-rechtenstudenten in het werkveld zal de universitaire rechtenopleiding kleur moeten bekennen, vindt Bregje Dijksterhuis.

In Folia 9 (21 oktober) stelde rechtendecaan Edgar Du Perron dat het nodig is dat er minder, maar betere studenten worden geselecteerd voor de rechtenopleiding.

Een goed idee, maar daarvoor zullen niet alleen de studenten, maar ook de opleiding kritisch tegen het licht moeten worden gehouden.

Minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft op 27 september jongstleden in het televisieprogramma Buitenhof aangekondigd dat een commissie onder leiding van oud-minister van Landbouw Cees Veerman onderzoek gaat doen naar stelsels voor hoger onderwijs, waarbij onderscheid zal worden gemaakt tussen praktijkopleidingen en onderzoeksopleidingen. Wat betekent dit voor een van de grootste opleidingen: de rechtenopleiding? Met de aangekondigde plannen van minister Plasterk en de opkomst van de hbo-rechtenstudenten in het werkveld zal de universitaire rechtenopleiding kleur moeten bekennen: is het een praktijkgerichte beroepsopleiding of een rechts-

8 | Folia 14

wetenschappelijke opleiding? Ik pleit, in navolging van minister Plasterk, voor een brede praktijkopleiding die advocaten, notarissen en paralegals opleidt en daarnaast een onderzoeksopleiding rechten waarin rechtswetenschappelijke juristen worden opgeleid.

De universitaire rechtenopleiding is te veel een beroepsopleiding: een opleiding tot advocaat, notaris of rechter. Het rechtswetenschappelijke aspect van de opleiding rechten is vooral onderzoek naar en onderwijs over de grondslagen van ons rechtssysteem, fundamentele heroverwegingen daarvan en multidisciplinair en interdisciplinair onderzoek. Het gros van de studenten aan de opleiding loopt hier echter niet warm voor, wat vooral blijkt uit een matige interesse in de verdiepende metajuridische vakken zoals rechtsfilosofie en rechtssociologie; naar mijn idee het wetenschappelijke neusje van de zalm van de rechtenopleiding. De afgelopen periode is bij de opleiding rechten bovendien sterk bezuinigd op deze vakken,

zonder veel tegenstand. Op het gebied van onderzoek zal de universitaire studie rechten zich moeten heroriënteren: fundamenteel rechtswetenschappelijk onderzoek zou centraal moeten staan. De discussie die de laatste jaren in rechtswetenschappelijke kring woedt over wat rechtswetenschappelijke methoden nu precies zijn, moet eindelijk gaan leiden tot een eensluidende visie op de aard en methoden van deze wetenschap.

De noodzaak voor de universitaire rechtenopleiding om zich te onderscheiden is groter geworden sinds de start van de opleidingen hbo-rechten in 2002. Die opleidingen leveren praktijkjuristen af, hbo-juristen genoemd. Zij zijn opgeleid voor praktische juridische functies die geen complexe juridische kennis vergen, zoals paralegals en juridisch medewerkers bij advocatenkantoren en gemeenten en parketsecretarissen.

De hbo-rechtenopleidingen onderscheiden zich van de universitaire studie rechten doordat studenten niet

Het begrip extreemrechts slokt zo veel energie op, dat er niet meer naar partijprogramma’s wordt gekeken

brieven Transparantie

extreemrechts gekenmerkt. De lijsttrekker, Hans Janmaat, werd zelfs veroordeeld voor het aanzetten van haat. De vergelijking wordt getrokken op basis van hun gedeelde nativist gedachtegoed.

In de negentiende eeuw ontstond in de Verenigde Staten een angst voor de grote golf katholieke immigranten.

De stroming die hierop insprong, werd later aangeduid als nativism. De angst was tweeledig. Aanhangers van nativist partijen zoals de Know-Nothing Party waren bang dat de nieuwe immigranten aan een hogere autoriteit dan de staat verantwoording aflegden (namelijk aan de paus), en ze stelden dat Amerika en Amerikaanzijn begrensd was. Sommige mensen hoorden daarbij, en sommige mensen niet. Die laatste groep zou een bedreiging vormen voor de maatschappij.

Deze tweeledige angst leeft ook sterk onder zowel PVV als CD. De CD schrijft in zijn verkiezingsprogramma’s: ‘Het programma … gaat uit van de onverbrekelijke eenheid en saamhorigheid van de Nederlandse samenleving. Het is gebaseerd op de gemeenschappelijke geschiedenis en de daaruit gevormde cultuur.’ En Wilders schrijft in zijn onafhankelijkheidsverklaring: ‘Alles in mij verzet zich tegen de gedachte dat wij deze samenleving zouden moeten aanpassen aan de waarden en normen van een islamitische cultuur die wezensvreemd is aan de onze.’ Met deze gedeelde achtergrond is niet relevant of beide partijen extreemrechts zijn: het is relevant wat het betekent dat beide partijen het nativist gedachtegoed in Nederland vertegenwoordigen.

Dat is dan ook onderzocht in De CD als erflater van de PVV, waarbij de partijprogramma’s als uitgangspunt werden gebruikt. Er komen enkele opvallende zaken aan het licht wanneer deze programma’s naast elkaar worden gelegd. Zo gebruikt de CD vier keer meer woorden dan de PVV in zijn programma, en is de verscheidenheid aan thema’s veel groter. Inhoudelijk zitten de partijen vaak op één lijn. Dit blijft niet beperkt tot onderwerpen als immigratie en integratie: integendeel. Beide partijen strijden voor meer snelwegen, lagere belastingen, een hogere AOW, een bindend referendum en een sterkere krijgs- en politiemacht. Wat betreft de onderwerpen immigratie en integratie moge duidelijk zijn dat de partijen flink op elkaar lijken: beide partijen stellen de Nederlandse cultuur centraal en menen dat die cultuur onder druk staat en bedreigd wordt door kwaadwillende invloeden van buitenaf.

Dit betekent dat er gesteld kan worden dat er een nativist gedachtegoed bestaat en dat deze twee partijen daar beide deel van uitmaken. Ook betekent het, dat er een inhoudelijke discussie kan worden aangegaan over de inhoud van het programma van de PVV en het gedachtegoed dat daarvan aan de basis ligt. Daar is het na het gooien met begrippen en modder dan ook zeker tijd voor. l Micha Mos is masterstudent Amerikanistiek en kandidaat voor de stadsdeelraad Amsterdam Centrum voor Groenlinks.

Met instemming heb ik het redactionele commentaar gelezen van Jim Jansen. Ik ben het helemaal met deze zelfkritische noot eens en tevens steun ik geheel en al het voornemen dat hij beschrijft als het leggen van de vinger op de zere plek, met name de plek van transparantie en openheid aan de UvA. Als actief ‘mede-zeggenschapper’ merk ik maar al te vaak dat informatie maar mondjesmaat tot studenten komt. Als deze al tot studenten komt.

Vandaar misschien dat moeilijke kwesties als huisvesting, Sorbon, maar ook studiesucces, door studenten vaak niet worden opgepakt en het belang ervan niet snel wordt ingezien. Studenten in de medezeggenschap zijn wel met deze onderwerpen bezig en zien het belang er vaak wel van in, maar lopen soms tegen het probleem van de ‘blinden en de olifant’ op.

Ze zien allemaal slechts een deel van het probleem, als een blinde met zijn handen op de slurf van de olifant, maar komen zelden tot een volledig beeld van het gehele probleem (de olifant). Hierin ligt denk ik ook een taak voor Folia, maar ook van bijvoorbeeld een studentenpartij als Mei. Het verenigen van informatie, bronnen, kennis en meningen om tot het hele plaatje van de olifant of het probleem te komen.

Dan wordt duidelijk bij wie ‘gelobbyd’ dient te worden of waar actie op zijn plaats is, en zijn studenten beter op de hoogte van het reilen en zeilen van hun universiteit, die van Amsterdam.

Arjan Miedema, voorzitter studentenparij Mei

alleen juridische kennis opdoen, maar ook vaardigheden, zoals informatie zoeken in juridische databases, processtukken schrijven, onderhandelen en gespreksvaardigheden. Het voordeel van afgestudeerde hborechtenstudenten vergeleken met universitaire rechtenstudenten is dus dat ze direct inzetbaar zijn in de praktijk. De inhoudelijke juridische kennis en het analytisch vermogen van de meeste hbo-rechtenstudenten zijn over het algemeen echter beperkter dan die van universitaire rechtenstudenten. De hbo-rechtenopleidingen schurken bovendien tegen de universiteit aan, door ook promovendi op te leiden in hun onderzoekscentra voor praktijkgericht onderzoek.

Een toekomstscenario zou, in navolging van het voorstel van minister Plasterk, zijn dat er één praktijkopleiding komt die opleidt tot praktijkjurist en dat er daarnaast een onderzoeksopleiding rechten komt.

Studenten zouden op de praktijkopleiding niet alleen kennis moeten opdoen, maar ook vaardigheden, zoals nu al bij hbo-rechten gebeurt. Binnen deze opleiding zal een differentiatie moeten plaatsvinden tussen de functies die complexere juridische kennis en analytisch vermogen vergen, zoals advocaat en rechter, en de functies waarbij minder diepgaande kennis van het recht is vereist: de huidige hbo-juristen. De onder-

zoeksopleiding rechten zou studenten moeten opleiden tot ten eerste rechtswetenschappers en ten tweede tot praktijkjuristen die deze wetenschappelijke kennis verder ontwikkelen en gebruiken, zoals leden van en medewerkers bij de Hoge Raad, wetgevingsjuristen bij de ministeries en een groep rechters en advocaten voor de meest complexe juridische kwesties. Kortom: in de toekomst zouden naar mijn idee de sterke kanten van de huidige hbo-rechtenopleiding – het praktische vaardighedenonderwijs – en de beroepsgerichte aspecten van de universitaire rechtenopleiding – juridische diepgang en analytisch vermogen – samen moeten komen in één praktijkopleiding. De wetenschappelijke onderzoeksopleiding rechten kan dan echte rechtswetenschappers afleveren. l Bregje Dijksterhuis werkt als rechtssocioloog en docent rechten bij de opleiding hbo-rechten. Bovenstaand artikel schrijft zij op persoonlijke titel.

NB Op maandag 7 december zal in de Agnietenkapel in Amsterdam de studiemiddag ‘Amerikaans, Amsterdams of anders’ over de toekomst van het Nederlands stelsel voor hoger onderwijs plaatsvinden. Bregje Dijksterhuis zal een bijdrage in de vorm van een gesproken column leveren aan deze dag.

Sorbon Elke keer als ik weer kritiek over Sorbon in Folia lees, krijg ik de neiging om eens te reageren. In het Maagdenhuis merken wij al ruim een halfjaar dat het steeds beter is geworden, en zelfs goedkoper.

Als ik er met mijn collega’s over praat zijn zij het met mij eens, dus het moet gezegd worden.

Want hier worden de dagelijks verse salades, extra grote overheerlijke verse broodjes (naast de verpakte bolletjes en beleg) ’s ochtends klaargemaakt, met een overdaad aan keuze. Als je iets warms wilt, kun je dat bestellen en wordt het direct klaargemaakt. Kortom: ga ik naar buiten om wat te eten dan ben ik meer geld kwijt en is het niet zo vers en lekker klaargemaakt.

Het is hier echt luxe te noemen, ook gezien de vriendelijkheid waarmee dit door Saïd en de zo nu en dan wisselende helpers allemaal met liefde en een glimlach wordt gemaakt en aangeboden.

Willeke Berend, secretariaat Bestuur & Bestuursstaf

Folia 14 | 9

interview

‘ Niet elk kinderprobleem is een stoornis’ Door Floor Boon

In de psychiatrie is de afgelopen jaren veel veranderd. Vooral ten goede, meent scheidend hoogleraar kinderpsychiatrie Frits Boer: ‘Wat wij onszelf aanmatigden in het erop los speculeren, dat was gênant’.

Nu hij met emeritaat gaat, heeft hij eindelijk tijd om andere, oude projecten weer op te pakken. Met een onderzettertje tussen zijn koffie en de tafel, vertelt scheidend hoogleraar kinderpsychiatrie Frits Boer in zijn huis aan de Amsterdamse Linneausparkweg over de plannen zijn vroegere onderzoek naar relaties tussen broers en zussen – ‘siblings’ – opnieuw op te pakken, maar nu met behulp van literaire bronnen waarin de siblingrelatie centraal staat, zoals het toneelstuk Antigone van Sophokles. Ook duikt hij graag de archieven van zijn oude afdeling in het AMC in, voor historisch onderzoek. ‘Het is goed van onze fouten te leren,’ zegt Boer. ‘Vroeger zag de psychiatrie er een stuk anders uit.’

Boer raakte gefascineerd door de psychiatrie dankzij Piet Kuiper, oud-hoogleraar psychiatrie aan de UvA, en wist tijdens zijn coschap kinderpsychiatrie in het voormalige Binnengasthuis – waar hij de eerste coassistent was – zeker dat dit zijn toekomst was. ‘Ik kan nog steeds niet precies uitleggen wat dat is, maar ik heb het altijd bijzonder gevonden om met kinderen te praten.’ De onbevangenheid van kinderen raakte Boer, al waren de kinderen die hij behandelde meestal niet onbevangen. Nu hij zelf opa is, ziet hij weer hoe kinderen tussen de drie en de vijf zich normaal gesproken gedragen. ‘Daardoor raak ik opnieuw geïnspireerd.’

Veertig jaar kinderpsychiatrie gaan je niet in de koude kleren zitten. Boer zag het heilige huisje van de psychoanalyse omvallen en veranderen in een breder perspectief op behandelen. Ouders, die vroeger geen enkele rol speelden in de behandeling van hun kinderen, zijn tegenwoordig nauw bij dat proces betrokken.

Ook zag hij de geneesmiddelenindustrie en de psychiatrie steeds meer met elkaar verweven raken. ‘Daar moeten we ons voor schamen,’ zegt Boer nu. ‘Dat is een van de factoren waardoor er steeds meer diagnoses worden gesteld.’

Is dat erg, dat er meer diagnoses worden gesteld?

‘Ja en nee. Alle problemen die bij kinderen stoornissen worden genoemd, zijn eigenlijk overmatige varianten van iets wat gewoon kan zijn. Het stellen van diagnoses is goed voor sommige kinderen die daardoor de hulp kunnen krijgen die zij nodig hebben. De negatieve kant is dat lichtere varianten van stoornissen ook een etiket krijgen. Een kind dat wat meer eenzelvig is of wat drukker dan normaal, moet niet direct het stempel autisme of ADHD opgedrukt krijgen. Dan wordt

10 | Folia 14

het een diagnose die iemand hindert. Het is mijn stokpaardje geworden, maar ik zeg het nog een keer: ik vind diagnoses in de psychiatrie gevaarlijk wanneer ze ondoordacht worden gebruikt. Wetenschappelijk valt er op de diagnoses die we nu gebruiken heel wat af te dingen. Ze hebben ons een tijdje geholpen, maar zijn voor een deel aan vervanging toe. Omdat we nog niets beters hebben, gebruiken we ze. Dat doe ik ook.’

Dat klinkt heftig, kunt u dat uitleggen?

‘Ik heb geen aanleiding te denken dat er nu meer kinderen zijn met problemen als autisme of ADHD. Toch krijgen meer kinderen het label ADHD of autisme opgeplakt. Het woord ADHD is gemeengoed geworden.

Toen ik begon bestond de stoornis ook, maar het was geen onderdeel van onze taal. Nu is het een Nederlands woord geworden waarmee je tegen je vriend zegt: doe eens kalm aan, doe niet zo ADHD-erig.

Voor een deel heeft dat te maken met beeldvorming. Er wordt een beeld geschapen, door mensen als Youp van

die worden allemaal betaald door de geneesmiddelenindustrie om een probleem te creëren. Mensen gaan daardoor naar de dokter, die vervolgens wordt bestookt met gratis foldertjes van bepaalde geneesmiddelen. Zo is ook ADHD voor een deel gepopulariseerd door de industrie die bepaalde geneesmiddelen graag wil verkopen. Ik vind werkelijk dat de geneeskunde in het algemeen en de psychiatrie in het bijzonder zich moeten schamen voor het feit dat ze op een hellend vlak terecht zijn gekomen zonder het in de gaten te hebben. Het zijn niet eens de artsen zelf, maar journalisten geweest die dit probleem aan de kaak hebben gesteld.’

Is dit inzicht nieuw?

‘Nee, het begint steeds meer aan terrein te winnen. In de Verenigde Staten zijn een paar grote schandalen naar buiten gekomen waarbij gerenommeerde onderzoekers heel vuile handen bleken te hebben in het verzwijgen van hun relaties met de geneesmiddelenindustrie. De belangverstrengeling tussen de psychiatrie en de indu-

‘ We moeten ons schamen voor de verwevenheid met de geneesmiddelenindustrie’ het Hek, dat ouders staan te trappelen om bij hun kinderen een stoornis te laten diagnosticeren. Dat beeld klopt niet. Het is bepaald geen modieuze wens om in therapie te gaan. Ik zie nog steeds dezelfde aarzelingen, soms zelfs vrees om naar de psychiater te moeten, als tijdens mijn opleiding. Wel wordt er nu gemakkelijker over gesproken en is het maatschappelijk geaccepteerd om naar een psychiater te gaan. Internet speelt daarbij een grote rol: vroeger wachtte je op de dokter en nu ga je zelf zoeken. Terecht overigens, je wilt zelf kijken wat je hebt. Dus kennis is toegankelijker en patiënten zijn geëmancipeerder. Dat vind ik ook een goede ontwikkeling.’

Wat heeft de geneesmiddelenindustrie hiermee te maken?

‘Naast beeldvorming speelt de geneesmiddelenindustrie helaas een grote rol in het groeiende aantal diagnoses. Ik vind het heel treurig dat het de geneesmiddelenindustrie is gelukt om ziektes te maken. Al die flauwekulcommercials over maagzuur, rusteloze benen, erectieproblemen:

strie is veel te ver gegaan en dat is zorgelijk. De onafhankelijkheid van psychiaters komt daarmee in gevaar.’

U bent inmiddels een oude rot in het vak, zijn er meer dingen in de afgelopen veertig jaar die u anders zou doen met kennis van nu?

‘Ja, absoluut. Ik heb een paar sleutelervaringen en één daarvan is mijn promotieonderzoek. Ik ben gepromoveerd op een onderzoek naar de relatie tussen broers en zussen. Voor dat onderzoek heb ik uitgebreid gesproken met vijftig gezinnen. ’s Avond interviewde ik de ouders over opvoeden, overdag kwamen de kinderen in Curium, het centrum waar ik toen werkte. Er waren ouders bij met probleemkinderen, maar voor de meeste ouders gold dit niet. Ze waren anoniem geselecteerd uit de burgerlijke stand op grond van de leeftijd van hun kinderen. Wat me opviel was dat de ‘gewone’ ouders ontzettend leken op de ouders die ik sprak op mijn werk. Dat heeft mij ontzettend geholpen om te relativeren; om niet te snel de fout te maken

deel van een therapie geworden. Toch was het een tijd ondenkbaar, omdat dat pijnlijke confrontaties werden met onze hypothese, waarvan wij dachten dat ze nodig waren om goeie hulp te bieden. Ik vind het nu gênant om dat terug te zien: wat wij onszelf aanmatigden in het erop los speculeren.’

Wat laat u achter na veertig jaar, wat is uw erfenis?

‘Ik hoop dat ik heb kunnen bijdragen aan het inzicht dat je niet te snel ouders aanwijst als de oorzaak van het probleem van een kind, dat je ouders respectvol tegemoet treedt en gewoon in helder Nederlands uitlegt wat er aan de hand is. Een insteek die mij aanspreekt is dat ik psychiatrie niet zie als een verzameling buitenissigheden met hersenstoornissen, maar als iets wat op een glijdende schaal ligt met gewoon functioneren. Wat ook bij mij hoort is een multidisciplinaire aanpak: sluit je niet op in je eigen paradigma, maar kijk over de schutting en blijf in gesprek met anderen.’

Foto: Bob Bronshoff

En wat is de toekomst van de kinderpsychiatrie?

‘We moeten weer gaan spelen. Dat is ook de titel van mijn afscheidsrede en daar bedoel ik mee dat we moeten beseffen dat onze huidige indeling van stoornissen aan vervanging toe is. Laat je weer inspireren door wat je ziet en ga wat losser met de dingen om. Daarnaast is er het probleem van de enorme bureaucratie in de jeugdzorg, waar veel te veel instanties met veel te veel regelgeving zich met kinderen en hun gezinnen bezighouden. We zijn doorgeschoten in controle; ik pleit daarom voor een wat ‘viezere’, minder gestructureerde samenleving waar ook wel eens wat mis mag gaan.’ l

Frits Boer

ouders te beoordelen op de problemen van hun kind.

Ook leerde ik dat een kind niet alleen een product is van zijn ouders. Vroeger werd alles herleid tot de ouders en tot de moeder in het bijzonder, mother blaming. Daar zijn in het verleden veel fouten mee gemaakt. Vorige week bladerde ik door dossiers van vroeger, omdat ik daar onderzoek naar ga doen na mijn emeritaat, en ik schaam me als ik lees wat we toen over mensen opschreven.

Mensen kregen in die tijd geen inzage in hun dossier, dat was ondenkbaar. We konden alles beweren, roepen en fantaseren, maar eigenlijk waren we vooral bezig om indruk op elkaar te maken. Met een mooi verslag maakte je indruk bij een stafbespreking. Dat was niet per se ijdelheid, eerder een vakmatige trots.’

Kunt u hier een voorbeeld van geven?

‘Een kind met een rekenstoornis kwam bij de psychiater. Dan ging je heel uitvoerig met de ouders praten.

Zo kwam je erachter dat het kind uit een geheime,

voorechtelijke relatie kwam en dat het kind dat niet wist. Daar begon het speculeren. Je bedacht dat het kind het geheim aanvoelde, maar merkte dat het een taboe was om over te spreken. Het leerprobleem werd zo al gauw gekoppeld aan het feit dat het kind niet durfde door te denken over dingen. Dan kon je er nog bij bedenken dat moeder een narcistische vrouw is – dat woord gebruikten we heel gemakkelijk in die tijd – die het niet verdraagt dat er een smetje komt op haar perfecte gezin. Dat konden we er rustig bij vertellen en opschrijven in het dossier, want in theorie zou het kunnen en het dossier was toch gesloten.

Toen dossiers in 1995 openbaar werden gemaakt, werd er enorm gegoocheld om dingen te verwijderen die ouders volgens psychiaters niet mochten zien. Men was overtuigd dat het niet goed was voor de behandeling als zij dat zouden lezen. Volgens Freudiaanse theorieën mochten ouders ook niets met de therapie van hun kind te maken hebben. Dat is nu helemaal anders, tegenwoordig zijn ouders zelfs een belangrijk onder-

CV Frits Boer 1944: Geboren in Amsterdam 1956-1961: Christelijke hbs-B in Amsterdam 1961-1971: Studie geneeskunde UvA 1971-1976: Specialisatie psychiatrie en kinder- en jeugdpsychiatrie Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam 1976-1982: Medisch Opvoedkundig Bureau Zaandam, het Kabouterhuis West en Psychoanalytisch Instituut 1982-2001: Afdeling kinderpsychiatrie van de ­Universiteit Leiden, ACKJP Curium in Oegstgeest 1996-2002: Bijzonder hoogleraar kinder- en jeugd­ psychiatrie Universiteit Leiden 2001-2003: Paedologisch Instituut Duivendrecht en Mentrum in Amsterdam 2003-heden: Hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie AMC en Academisch centrum voor kinder- en jeugd­ psychiatrie de Bascule in Amsterdam

Folia 14 | 11

het beste

Nas Lars van Amsterdam (20), tweedejaars rechten:

Verre van dol fijn The Cove; première: 3 december Het is moeilijk om het niet eens te zijn met de boodschap van The Cove: het op een wrede wijze slachten van dolfijnen, met afstand een van ’s werelds innemendste diersoort, is immoreel en moet gestopt. Punt. Want weldenkende mensen weten dat dolfijnen intelligent zijn en beschikken over zelfbewustzijn. Nog een punt.

Centraal in de documentaire van fotograaf slash regisseur Louie Psihoyos staat Richard O’Barry. Hij verwierf faam en fortuin door de hitserie Flipper (19641967), toen hij hoofdtrainer was van de vijf verschillende vrouwtjesdolfijnen die de rol van het titelpersonage speelden.

Flipper zorgde voor een enorme opkomst van dolfinariums en zeeparken.

Nadat een van de dolfijnen die aan de serie meewerkt sterft (O’Barry noemt het zelfmoord voortkomend uit depressiviteit – de dieren vervelen zich simpelweg in hun te kleine verblijf en doen alleen trucs omdat ze weten dat ze dan eten krijgen), gooit hij het roer resoluut om. Vanaf dan zet hij zich in om elke dolfijn in gevangenschap te bevrijden.

Hij verwordt tot niets minder dan een hardcore activist, met alle arrestaties van dien.

Hij richt in The Cove zijn pijlen op het Japanse vissersstadje Taiji, waar jaarlijks van september tot en met april duizenden dolfijnen door drijfjacht worden samengebracht. Instructeurs van dolfinariums kiezen de geschiktste dolfijnen om op te leiden voor shows.

Het is een lucratieve business; een goed exemplaar levert minstens $150.000 op.

Dieren die niet in aanmerking komen,

12 | Folia 14

worden vervolgens uit het zicht van publiek in een kleinere, beschutte en met hekken afgezette baai (‘the cove’ uit de titel) op primitieve wijze afgemaakt.

Traditie, zegt de Japanse regering.

Werkverschaffing, zeggen de vissers.

Barbaars, zegt The Cove.

Een groot deel van de film gaat over de missie om de slachting vast te leggen met verborgen camera’s. Knap en spannend opgezet en met veel vaart gefilmd. De beelden van het bloedbad komen uiteindelijk minder hard aan dan verwacht. Het is nog steeds schokkend, maar door de enorm lange weg erheen en de bevreemdende schoonheid van de shots ontstaat er een zekere afstand tot het gebeuren.

Dat kan niet te bedoeling zijn. Even daarvoor is er namelijk een scène van een gewonde dolfijn die lijkt te willen vluchten, maar daar niet in slaagt, namelijk veel aangrijpender.

Uit journalistiek oogpunt valt er nogal wat op The Cove aan te merken. De documentaire is schaamteloos eenzijdig.

Protagonisten O’Barry en Psihoyos doen niet aan hoor- en wederhoor, zijn manipulatief, suggereren te veel, laten na beweringen met hard bewijs te staven en balanceren soms op de grens van goedkoop sentiment. Kortom, propaganda. Maar dan wel het soort propaganda dat het publiek met open bek achterlaat. (Niels Carels) The Cove (Verenigde Staten, 2009) Regie: Louie Psihoyos Met: Richard O’Barry, Simon Hutchins, Louie Psihoyos e.a.

Film: ‘The Blues Brothers, om de zwarte bluesmuziek en het jeugdsentiment. Ik was zes toen ik de film voor het eerst zag en heb hem sindsdien wel dertig keer gezien. Het is een verhaaltje van niks over twee figuren die een hoop geld moeten wegbrengen, achtervolgd door rednecks, nazi’s en politieagenten. Mooi is de eindscène waar alles bij elkaar komt en de auto ter plekke uit elkaar valt.’

Boek: ‘Het Proces van Franz Kafka.

Het geschetste doembeeld is intrigerend: de duistere rechtsgang, het totaal ontbreken van een vorm van rechtszekerheid.

Het is vooral een waarschuwing voor totalitaire systemen. Burgers die worden opgepakt zonder te weten waarom en het ook niet met goede argumenten redden. Dat ook hier mensen kunnen verdwalen in het rechtssysteem herken ik in mijn werk voor een wetswinkel. Maar de complexiteit van het systeem is moeilijk te voorkomen.’

Muziek: ‘Nas, het past misschien niet bij het plaatje dat mensen van me hebben, maar ik ben een groot fan. Illmatic, zijn eerste album en een van de eerste hiphopplaten die ik gekocht heb, is briljant. Om het vloeiende gevoel van de raps en de samples en beats die eronder zijn gezet. Om de wijze waarop hij maatschappelijke problemen aansnijdt: de rotzooi van New York in de jaren

Foto: Hans van Vinkeveen

film

Humor: ‘Javier Guzman. Knap hoe hij je in de luren weet te leggen. Hij vertelt een loodzwaar verhaal over zijn verslaving, je krijgt een zielig gevoel, denkt: wat een klotesituatie. Plots komt er een grap die alles relativeert.’

Lars van Amsterdam

negentig. De heftigheid van die gasten snap ik goed. Je hebt daar bijna geen andere keus dan crimineel te worden.’

Afknapper: ‘Het concert van GZA, een van de leden van de legendarische Wu Tang Clan in OneFour­ One. Het was een van de eerste hiphopconcerten die ik bezocht.

Hiphopartiesten uit de Verenigde Staten gaan flink aan de wiet in Amsterdam, waardoor ze voor het optreden al helemaal van de wereld zijn.’

Kunst: ‘De Elephant Parade. De kleurrijk beschilderde olifanten die je plotseling verspreid over de stad tegenkwam. Zoiets absurdistisch kan alleen in Amsterdam. Het zijn kleine grapjes die een uiting zijn van de vrijheid.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan hoogleraar Jeroen Bons, die met zijn werkgroepen retorica een onderbelicht maar belangrijk aspect van de rechtenstudie naar voren brengt.’(Hans van Vinkeveen)

Foto: Henk Thomas

fen is uit

Koele revanche

Foto: Boudewijn Bollmann

Tot twee jaar geleden was ik nog nooit op De Parade geweest.

Dat vonden veel mensen in mijn omgeving heel schandalig en ik, voorondersteld cultuurliefhebber, vond dat zelf eigenlijk ook wel. Ik besloot terstond korte metten te maken met dit hiaat in mijn culturele zelfopvoeding. Ik nam een Paradebaantje voor de gehele zomer aan, als kassajuffrouw van restaurant Lust.

Iedere dag zou ik me laten verbazen door weer een andere voorstelling, zou ik me laten inspireren door de vele ervaren muzikanten die er zouden spelen.

De praktijk lag ettelijke kilometers van dit ideaal verwijderd. Dat had ik kunnen weten, want waar je idealen je ook heen voeren, je neemt natuurlijk altijd je barbaarse zelf mee. En zo kwam het dus dat ik mijzelf twee maanden lang louter voerde met olijven, liters wijn en honderden sigaretten, dat ik in die twee maanden geen enkele (g-e-e-n e-n-k-el-e) theater- of muziekvoorstelling zag en dat ik dagelijks dronken gesprekken voerde over de onderwerpen die onder het Paradepersoneel nu eenmaal de meeste aandacht genoten, namelijk ‘Wie had gisternacht met wie getongd?’ en ‘Wie was er vanochtend zonder broek maar met een

fles wodka slapend buiten het Paradeterrein teruggevonden?’.

Afgelopen zomer heb ik het voorstel nog een zomer mee te draaien achter de Lust-kassa afgeslagen en nu, bijna december, zet ik in op de herkansing.

Van 16 tot 26 december is het Winterparade in de Gashouder van de Westergasfabriek. Deze Winterparade is qua opzet wat minder omvangrijk dan de reguliere Parade (Restaurant Lust is er helaas niet bij) maar staat even zozeer garant voor een avond inventief, origineel theater en voor swingende dans en muziek. Jules Deelder zingt een zelfgeschreven kerstlied. De Silent Disco staat weer opgesteld, er is een interactieve opera, Rosa Peters weidt uit over de ontroering die er in een vuilniszak schuilt en theatergroep Ponies speelt ‘Coach!’, een parodie op alle coaching en trainingen die we vandaag de dag massaal volgen. Ik ga kijken en luisteren.

(Fen Verstappen) Winterparade, 16-26 december in de Gashouder, Westergasfabriek (Haarlemmerweg 8-10). Kaarten kosten 35 euro (inclusief toegang tot alle voorstellingen, exclusief eten en drinken) en zijn te koop via de website (www.winterparade.nl).

Foto: Won Tuinema

Winterparade, Westergasfabriek

eten

Krap en knus klauteren Poco Loco, Nieuwmarkt 24 In een heel oud stukje Amsterdam vinden we café-restaurant Poco Loco. Het is gelegen aan de Nieuwmarkt en de ouderdom van het oud-Hollandse pand valt als je binnenkomt direct op; het is er namelijk zeer krap. Met een grote rugzak is het manoeuvreren geblazen langs barklevers en tafelgasten. Vanwege het ruimtegebrek bestaat Poco Loco uit een drietal verdiepinkjes kort op elkaar. In ieder gedeelte bevinden zich tafeltjes voor zo’n 15 à 20 personen. We vinden een mooi plaatsje in het benedengedeelte.

Waar buiten de onstuimige herfstwind dienstdoet, is het binnen in mediterrane sferen rennen geblazen voor het personeel. Van rennen komt niet heel veel.

De inrichting noopt eerder tot draaien, keren en klauteren. Als de vriendelijke serveerster ons na enige tijd een drankje en de kaart aanbiedt, kunnen we ons concentreren op de menukaart.

De keuzemogelijkheden lopen uiteen van gevarieerde taco’s tot tapas (ook vegetarisch). Aangezien mijn tafelgenoot vegetariër is, bestellen we alle vegetarische tapas. De prijzen hiervan liggen rond de € 5. Het Turkse brood met ogenschijnlijk wel heel vloeibare kruidenboter die knoflooksaus blijkt te zijn, wordt ons aangeboden. Opvallend snel worden onze tapas op een sfeervolle schaal geserveerd. We genieten van onder andere mini-mousaka’s, met rijst gevulde tomaatjes en gegrilde aubergines. Alleen de patatas bravas (aardappelen in tomatensaus) vallen iets tegen, vanwege de neutraal gehouden smaak.

Naast ons genieten enkele dames van

de wijnkaart die wij links laten liggen.

Ook de redelijk uitgebreide dessertkaart laten we uit budgettaire overwegingen voor wat hij is. Al natafelend bestellen we beiden wel nog een espresso, die goed smaakt. Uiteindelijk moeten we er toch aan geloven en trekken we de kragen op, maar niet voordat we concluderen: ‘Poco Loco, lang niet gek!’ (Tan Tunali) Prijs: schappelijk, ongeveer €15,voor een hoofdgerecht Eten: smaakvol Sfeer: knus Bediening: gehaast maar attent

OPROEP Ben je betaalbaar uit eten geweest (maximaal E25,- per persoon)? Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@ folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten van het etentje tot een bedrag van E50,- vergoed.

Folia 14 | 13

onderzoek

Licht als medium Door Anne Koeleman

Michael Katzberg onderzocht het gebruik van licht in museum-exposities.

Michael Katzberg (New York, 1968) heeft een levenslange passie voor verlichting. Katzberg behaalde zijn bachelor Museum Studies (cum laude) in Rhode Island in de Verenigde Staten en zijn master in Leicester in Groot Brittan-

nië, volgens hem ‘een van de beste plekken van de wereld om Museum Studies te volgen.’ Zijn aanstelling daar gaf hij echter op toen hij kon promoveren bij Akademiehoogleraar Mieke Bal. Dat deed hij eerder deze maand op het

proefschrift Cultures of light, contemporary trends in Museum Exhibition. Dit proefschrift is het eerste werk dat ooit geschreven is over licht- en schaduwgebruik in exposities vanuit de perceptie van de kijker. l

Pictorial narrative of Dangerous liaisons: Fashion and furniture in the Eighteenth century illustrated through three selected tableaux vivants: The Connoisseur, The Music Lesson and The Shop. Catalogue images, © Metropolitan Museum of Art (New York).

Zichtbaar licht ‘Licht in exposities is er in mijn ogen nooit toevallig. Het is een integraal onderdeel van de kunst. Vaak fungeert het als een verteller van het “verhaal”, zoals in Dangerous liasions. In deze expositie kregen poppen kostuums aan uit de 18e eeuw.

Ze werden in natuurlijke houdingen in kamers met vloeren, deuren en inrichting geplaatst. De kamers werden verlicht met theaterlicht. De ruimte lijkt op die manier op een podium, en het kunstwerk is een theaterstuk. In het eerste deel van de expositie zie je een man die een gordijn opent en je de weg lijkt te wijzen. Daarna “loop” je door een dag in de 18e eeuw. Het begint met de ochtendrituelen, het eindigt met het moment dat een vrouw zich overlevert aan een man, in de nacht.

De ruimte en de inrichting veranderen niet gedurende het verhaal. Het is het licht dat aangeeft waar je naar moet kijken in de “scène”, en het is ook het licht dat vertelt welke tijd van de dag het is.’

Afwezig licht ‘Schaduwen worden vaak niet opgemerkt. Behalve wanneer je er echt bewust naar kijkt, kan de boodschap van de schaduw verloren gaan. Dit kunstwerk draait om de schaduw zelf. Het is een echte mind-twister. Je ziet een stuk gedraaid ijzerdraad dat vast zit aan de muur, zo incongruent van vorm dat je bijna weigert te accepteren dat het die schaduw veroorzaakt.

De kunstenaar, Larry Kagan, is een mechanisch engineer die een heel goed oog heeft voor vormen en de positie van licht. Hij gebruikt voor zijn werk oude geroeste stukken ijzerdraad van schepen, die vaak al enigszins vervormd zijn, en daar ziet hij het begin van zijn kunstwerk in. Een echte lichtkunstenaar. Om de scherpe randen van het ijzerdraad niet terug te laten komen, verstopt hij zelfs schaduwen in schaduwen.’

Larry Kagan jet. 2000. Light source, metal wire and shadow. 40” x 40” x12” (steel and shadow combined). Artist’s collection. Image courtesy of the artist.

14 | Folia 14

Piet Mondriaan No. 4. 1938-42. First state 1939, B/W Photograph. Photograph © 2001, Joop Joosten and the Busch-Reisinger Museum.

Piet Mondriaan No. 4. 1938-42. First state 1942. Photograph under ultraviolet light. Photograph © 2001, The Saint Louis Art Museum and the Busch-Reisinger Museum.

Piet Mondriaan No. 4. 1938-42. Final state 1942.

Photograph © 2001, The Saint Louis Art Museum and the Busch-Reisinger Museum.

Onzichtbaar licht ‘In musea wordt licht niet alleen als verteller gebruikt, maar ook als gereedschap. Dat gebeurt met licht dat niet in het zichtbare spectrum valt, zoals UV-licht. Dat levert een ander effect op. Je kan ermee illustreren dat er meer in een kunstwerk zit dan je in normaal licht zou zien. Zo ken ik kunstwerken waarin met behulp van blacklight getoond wordt dat mineralen uit verschillende substanties bestaan. Elk mineraal licht in zo’n expositie op in een regenboog aan kleuren.

In de expositie van Mondriaan No 4 is men zelfs nog een stapje verder gegaan; hier is blacklight niet alleen illustratief, maar ook een onderzoeksinstrument. De eerste foto is de originele versie van Mondriaan No 4. Na het maken van deze versie vluchtte Mondriaan naar New York vanwege de oorlog en liet hij een groep van zijn meest recente schilderijen overkomen, waaronder dit. In de loop van de tijd heeft hij dit schilderij steeds weer aangepast. Met behulp van blacklight is in deze expositie de “evolutie” van dit schilderij weergegeven.’

Licht als verlichting ‘In dit kunstwerk komt voor mij alles samen. Licht is hierin het medium. De installatie bestaat uit een spiraal van spiegels en een regen van verlichte reageerbuisjes en petrischaaltjes. In de petrischalen zit het DNA van de kunstenaar, dat er dankzij ultraviolet licht uitziet als een barcode. Het idee is dat je continu wordt geconfronteerd met jezelf, zowel door je weerspiegeling in de verschillende spiegels, als met de menselijke bouwstenen, het DNA. Het licht vertelt een verhaal: hoe een mens is opgebouwd. Het wordt ook gebruikt als gereedschap: het licht wordt ingezet om de DNA-code weer te geven.

En ook de afwezigheid van licht vertelt een verhaal, want alles behalve de installatie is donker. Alsof de kunstenaar wil zeggen dat we wat betreft de mysteries van de genetische code, en de consequenties van het gebruik ervan, nog steeds in het duister tasten.’

Helga Griffiths. Identity Analysis II, installation view. Henie Onstad Kunstsenter. Oslo, Norway, 2004.

Folia 14 | 15

kookboek

Eten zonder studeren Door Harmen van der Meulen

Lekker koken is helemaal niet moeilijk, met liefde en enthousiasme kom je al een heel eind. Dat is de boodschap van studenten Samuel Levie en Tim Sprangers in hun ‘eerlijke’ studentenkookboek.

Samuel Levie (links, met microfoon) en Tim Sprangers tijdens de presentatie van hun boek in ‘Skek

Studentenrestaurant ’Skek is afgeladen de avond van de presentatie van het boek Koken zonder studeren (Orange House, 2009). Vrienden en familie van de twee schrijvers, tevens beiden voormalig hoofd van de keuken van ’Skek, zijn toegestroomd om te luisteren naar voordrachten van journalist Diny Schouten en schrijver Maria Goos, en om te proeven van het eten – waar het allemaal om te doen is natuurlijk. De pre-

’Skek De naam komt van een vrucht uit de achttiende eeuw die in Nederlands Indië ’s-Keker werd genoemd. Het restaurant op de Zeedijk is begonnen in de zomer van der een bioscoop, een tankstation, Studio K, en een oppascentrale behelst. Doel van de stichting is studenten financieel in staat te stellen te studeren, en ondernemerschap van studenten te stimuleren en faciliteren.

Alle medewerkers van de Kriterionondernemingen zijn studenten. Zie ook www.skek.nl en www.kriterion.org.

16 | Folia 14

Samuel Levie Tim Sprangers

2006, en komt voort uit de stichting Kriterion, die ver-

sentatie is wat laat, aangezien het boek al anderhalve maand in de winkel ligt, maar de schrijvers wilden per se nog iets doen voor de mensen die aan het boek hebben meegewerkt. En zoals Tim Sprangers opmerkt in zijn toespraak: ‘Wij vinden het een feestje om voor jullie te koken.’

Het idee om iets blijvends achter te laten voor de nieuwe generatie koks van ’Skek ontstond toen masterstudent politicologie Samuel Levie (26) en student muziekwetenschap Tim Sprangers (25) beiden op het punt stonden een nieuwe uitdaging aan te gaan. Levie was al een tijdje vertrokken uit de keuken van het restaurant waar hij anderhalf jaar de scepter zwaaide, zijn opvolger Sprangers zou snel volgen. ‘We hadden het gevoel dat we iets moesten doen voor ’Skek,’ vertelt Samuel Levie.

‘We vonden het zonde als al onze opgedane kennis verloren zou gaan. Toen bedachten we dat we recepten gingen bundelen. Oude recepten en daar wat nieuwe bij verzinnen, plus wat tips voor de nieuwe generatie koks.

Een ringbandje er doorheen, en dan is het klaar. Maar toen veel mensen om ons heen ontzettend enthousiast reageerden, dachten we dat het wel een heel leuk plan zou zijn om het uit te brengen in boekvorm.’

Via de oud-voorzitter van ’Skek, Richard van Hoolwerff, belandden de twee bij een uitgever. Die stelde voor om bekende Nederlanders te vragen een stukje te schrijven over koken en eten. Het resultaat bestaat uit onder andere bijdragen van Sylvia Witteman, Ronald Giphart, Jan Jaap van der Wal en wijnkenner Harold Hamersma. Sprangers: ‘Aangezien er iets van tien studentenkookboeken per maand uitkomen moest ons boek wel origineel zijn. Ons boek is echt een leesbaar kookboek geworden, waar je in kunt bladeren. De BN’ers hebben we geregeld via de uitgever, maar we hebben ook gewoon zelf contactgegevens gezocht op internet. Dus een e-mailadres of telefoonnummer achterhalen en dan met een mooi verhaal proberen ze over te halen. Dat is gelukt.’

Dat is niet het enige waardoor dit studentenkookboek zich onderscheidt. Een voorwoord van de voorzitter van Slow Food International, de organisatie die wereldwijd gezond, duurzaam en eerlijk eten propageert, zul je niet gauw in een ander studentenkookboek tegenkomen. Sprangers: ‘Slow Food staat voor bewust kiezen van ingrediënten, en daar over nadenken, in plaats van alles maar uit de schappen te halen zonder dat je weet waar het vandaan komt.

Als je naar de markt gaat in Amsterdam, dan heb je daar niet alleen maar biologische producten, maar wel allemaal producten die net van de boer af komen en ontzettend goedkoop zijn. Wij laten zien dat eerlijk en bewust koken helemaal niet duur hoeft te zijn. Veel studentenkookboeken blijven hangen in kipsaté met satésaus uit een pakje waar je nog wat water bij moet doen. Waar wij voor staan – en waar ’Skek voor staat – ­is met eerlijke, bewust gekozen producten laten zien dat koken niet moeilijk is. Dat je in een halfuurtje echt een heerlijke verse pasta kunt maken in plaats van een magnetronlasagne.

Studenten zijn druk en drinken veel alcohol, dan hebben ze geen zin meer om ’s avonds te koken. Wij laten zien dat het wel kan. Uiteindelijk hopen we dat iedereen het zo zal gaan doen, al is dat waarschijnlijk een utopie. Maar ons boek kan er in ieder geval aan bijdragen.’ l

Koken zonder studeren

Samuel Levie en Tim Sprangers; Koken zonder Studeren, Orange House, 2009, E14,95.

5 december

Plannen voor pakjesavond Tekst en foto’s: Tjebbe Venema en Won Tuinema

Dido Reijntjes (22), media en cultuur Wat: ‘Ik vier samen met mijn moeder en broertje Sinterklaas in Nijmegen, waar ik vandaan kom. Heel ouderwets eigenlijk, met een grote jutezak gevuld met cadeautjes die mijn moeder koopt.’

Wanneer: ‘Op 5 december. We beginnen met lekker eten, zingen dan mee met de Sinterklaasliederen van VOF De Kunst en pakken de cadeautjes uit. Afsluitend leest mijn moeder altijd voor uit een oud Sinterklaasboek.’

Budget: ‘Mijn moeder koopt alle cadeautjes. Zelf besteed ik ongeveer 30 euro aan een cadeautje voor haar.’

Fiets: ‘Toen ik een jaar of zes was, wilde ik heel graag een nieuwe fiets voor Sinterklaas. Die kreeg ik ook, maar dan een miniatuurmodel, om me te plagen. Gelukkig heb ik even later toch nog een echte fiets gekregen.’

Tranen: ‘Het boek waar mijn moeder elk jaar uit voorleest, gaat over een zieke Sint, die beter wordt doordat Schimmel zijn staart inruilt voor een geneeskrachtig drankje. Aan het eind van het boek krijgt het paard zijn staart terug van de Sint, eentje zo mooi als engelenhaar. Bij dat laatste gegeven lukt het mijn moeder nooit haar ogen droog houden.’

Liefste wens: ‘Een talent. Goed kunnen schrijven bijvoorbeeld. Vrede tussen Israël en de Palestijnen is een goede tweede.’

Sebas Bremer (21), Nederlandse taal en cultuur Wat: ‘Elk jaar speel ik het grote dobbelspel met negen vrienden uit mijn geboorteplaats Ermelo. We kopen allemaal een aantal cadeautjes, die op een grote hoop worden gegooid. Wie het meeste geluk heeft in het spel neemt de meeste cadeautjes mee naar huis.’

Wanneer: ‘We prikken een datum tussen 1 december en 1 februari. We noemen het “Sinterkerst en Nieuw”, om zo alle verplichte feestdagen in een keer te dekken.’

Budget: ‘Iedereen koopt voor 20 euro cadeautjes, maar met bier valt de avond veel duurder uit.’

Spongebob-tosti-ijzer: ‘De cadeautjes die we kopen zijn meestal niet erg serieus. Zo is het Spongebobtosti-ijzer dit jaar weer erg gewild.’

Geluk in het spel: ‘Vorig jaar viel de avond voor mij vrij slecht uit. Ik had tot het eind van het spel bijna alle cadeautjes, totdat iemand vijf gooide en ik van plaats moest ruilen. Dit jaar hoop ik revanche te nemen.’

Liefste wens: ‘Een mooi grachtenpandje in de Jordaan. Aan de Bloemgracht bij voorkeur.’

Pauline de Boer (19), communicatiewetenschappen Wat: ‘Ik vier Sinterklaas met een groep vriendinnen. We gaan dobbelen om de cadeautjes die iedereen gekocht heeft.’

Wanneer: ‘14 december. We beginnen vroeg, eten eerst wat en spelen dan het dobbelspel.’

Budget: ‘Iedereen koopt voor ongeveer vijftien euro cadeautjes. Omdat we met alleen meiden zijn, worden dat vaak de meest bizarre meidendingetjes. Wel altijd met een knipoog: waarschijnlijk zal ook dit jaar de luipaardstring weer voorbij komen.’

Ziekenhuis: ‘Vorig jaar ging het mis. Tijdens een vreugdesprongetje verzwikte een vriendinnetje van me haar enkel. De hele groep heeft haar toen naar het ziekhuis vergezeld, behalve ik. Ik was een uur eerder al veel te dronken in een taxi naar huis gezet.’

Liefste wens: ‘Overwinteren met een groep vrienden in een tropisch oord. Om daar met Sinterklaas en Oud en Nieuw een leuk feestje te vieren.’

Melle van Dijk (22), premaster internationale betrekkingen Wat: ‘Ik vier dit jaar Sinterklaas met een groepje mensen met wie ik vorig jaar bij Happy Chaos heb gezeten.

We vieren ouderwets Sinterklaas, met gedichten en surprises. Na afloop gaan we naar de kroeg en zullen ook de Chaoten van dit jaar zich bij ons aansluiten.’

Wanneer: ‘Vrijdag 4 december. We beginnen vroeg met eten en gaan tot laat door in de kroeg.’

Budget: ‘Ongeveer tien euro per persoon voor de cadeautjes.’

Surprise: ‘De surprise die ik gemaakt heb is grappig en vies. Meer kan ik er niet over zeggen, want dan is het meteen duidelijk voor wie ik hem gemaakt heb.’

Breuk: Eens kreeg ik een surprise van mijn moeder. Omdat ik toen aan taekwondo deed, had ze een cadeautje verstopt tussen drie blokken boter en dit vervolgens ingevroren. Ik kon toch geen deuk in een pakje boter slaan, dacht ze. Dat bleek. Ik brak mijn pink omdat ik niet doorhad dat de boter bevroren was.’

Liefste wens: ‘Heb ik niet. Eigenlijk is alles al goed zoals het nu is.’

Folia 14 | 17

Peper Peper

[ingezonden mededeling]

Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

Straks harder studeren en meer betalen voor extra studie Straks harder studeren en meer betalen UvA gooit onderwijs om voor meer rendement voor extra studie Door het toenemende aantal studenten en steeds

moet dat teruggedrongen worden tot 6% in 2011.

hoop te veranderen. ASVA zet de maatregelen voor je

de instromers binnen vier jaar zijn bachelor haalt. De

tweede studie. In theorie volg je dan twee studies

op eenhet rijtje.

Door toenemende aantal studenten en steeds

meestedat opleidingen zijn nog ver vantotdat moet teruggedrongen worden 6%streefgetal in 2011.

tegelijkertijd, terwijl ze in praktijk na elkaar volgt. uit te komen door jejeeerste studie nog niet helemaal

minder subsidie ziet de UvA zich genoodzaakt een

verwijderd.

Bovendien wil de UvA dat in de toekomst 70% van

af te ronden en je alvast in te schrijven voor een

minder gooit subsidie ziet de UvA zich genoodzaakt een meer Bovendien wil de UvA dat in de toekomst 70% van UvA onderwijs om voor rendement

Harder werkenASVA zet de maatregelen voor je hoop te veranderen.

de instromers binnen vier jaar zijn bachelor haalt. De

uit te komen door je eerste studie nog niet helemaal af te ronden en je alvast in te schrijven voor een

Schakelprogramma’s tweede studie. In theorie volg je dan twee studies

Studenten moeten sneller hun studie doorlopen. Nu op een rijtje.

Tweede studiezijn nog ver van dat streefgetal meeste opleidingen

besteden zij maximaal 30 uur per week aan hun studie

Nog een verandering is het afschaffen van de verwijderd.

de overheid. Daarom worden die in de toekomst

bekostiging van de tweede bachelor en tweede master

in het curriculum

en niet de geplande 42 uur. Bovendien hebben ze vaak Harder werken bijbaantjes.moeten Om studenten harder te doorlopen. laten werken Studenten sneller hun studie Nu

vanuit de overheid.

Nu kunnen studenten zich zonder Tweede studie

Schakelprogramma’s niet gefinancierd door tegelijkertijd, terwijl jeworden ze in praktijk na elkaar volgt. zo veel mogelijk ondergebracht Schakelprogramma’s

dat wel bekostigd wordt: bachelor.

Als je je Schakelprogramma’s wordendeniet gefinancierd door

gedurendezijde hele periode, er in dehun toekomst besteden maximaal 30 uurworden per week aan studie

extra een kosten inschrijven is voor eenafschaffen tweede studie.

Zij Nog verandering het van de

bachelordiploma hebt worden aangevraagd master de overheid. Daarom die inendeeentoekomst

en niet de geplande 42 uur. Bovendien hebben ze vaak

bekostiging van de tweede bachelor en tweede master

in een richting wilt volgen,inzithet er straks niks zo veelandere mogelijk ondergebracht curriculum

bijbaantjes. Om studenten harder te laten werken

vanuit de overheid. Nu kunnen studenten zich zonder

anders dan duizenden euro’s dat welopbekostigd wordt: de instellingscollegegeld bachelor. Als je je

gedurende de hele periode, worden er in de toekomst

extra kosten inschrijven voor een tweede studie. Zij

te betalen voor eenhebt schakeltraject. bachelordiploma aangevraagd en een master in een andere richting wilt volgen, zit er straks niks anders op dan duizenden euro’s instellingscollegegeld te Charlotte betalen voor een schakeltraject.

Scheiberlich,

coördinator Onderwijs van ASVA: ‘De focus van de UvA zou niet op geld en rendement

Charlotte Scheiberlich, moeten liggen, maar op de kwaliteit van het coördinator Onderwijs ASVA: onderwijs.

Wij zijn bang dat van de maatregelen

‘De van deworden UvA zou niet op geld en rendement die focus genomen studenten ontmoedigen moeten liggen, maar op de vanwordt het zich breed te ontplooien.

De kwaliteit universiteit

Een paar weken geleden demonstreerde ASVA en andere organisaties voor het behoud van de bekostiging van de tweede bachelor en master.

Een paar weken geleden demonstreerde ASVA en andere organisaties betalen en hetmaster. reguliere collegegeld. De UvA ontvangt meer voor deeltentamens en deopdrachten opgegeven. het behoud van bekostiging van de tweede bachelor momenteel nog subsidie van de overheid om dat te Dat staat in het rapport ‘Studiesucces’ van de UvA. De maatregelen worden genomen om de landelijke

bekostigen. In de nieuwe Wet op het Hoger Onderwijs,

doelstellingen te kunnenen halen. meer deeltentamens opdrachten opgegeven.

die op dithet moment ter goedkeuring Eerste Kamer betalen reguliere collegegeld.bijDedeUvA ontvangt

Bij de UvAinishet hetrapport jaar opgedeeld in twee semesters Dat staat ‘Studiesucces’ van de UvA.

ligt, is dat niet het geval.

UvA moet momenteel noglanger subsidie van deDeoverheid omdan datzelf te

van maatregelen acht plus acht plus vier weken. om Dit model nodigt De worden genomen de landelijke

de tweede studies financieren enhet kanHoger dat bijvoorbeeld bekostigen.

In de nieuwe Wet op Onderwijs,

uit tot uitstelgedrag.

Dehalen. laatste vier weken, waarin doelstellingen te kunnen

doen instellingscollegegeld aandede student te die opdoor dit moment ter goedkeuring bij Eerste Kamer

tentamens worden nu niet goedingenoeg benut. Bij Bij de UvA zijn, is het jaar opgedeeld twee semesters

vragen: de niet duizenden die de feitelijk ligt, is dat langer euro’s het geval.

Deuniversiteit UvA moet dan zelf

sommige andere universiteiten is de onderwijsperiode van acht plus acht plus vier weken.

Dit model nodigt

kwijt is aanstudies een student.

Het geld datdat de bijvoorbeeld overheid op de tweede financieren en kan

opgedeeld in vier keer tien weken. Wellicht gaat de UvA uit tot uitstelgedrag.

De laatste vier weken, waarin

deze manier uitspaart, wordt gebruikt doen door instellingscollegegeld aan om de mensen student na te

dat ook doen. dan verschoven tentamens zijn,Herkansingen worden nu nietworden goed genoeg benut. Bij

hun dertigste recht teeuro’s gevendie opde studiefinanciering en vragen: de duizenden universiteit feitelijk

naar de zomerenuniversiteiten kerstvakantie. sommige andere is de onderwijsperiode

een kwijtlening. is aan een student. Het geld dat de overheid op

Tenslotte moet dekeer uitval worden. valt opgedeeld in vier tiengereduceerd weken. Wellicht gaat Nu de UvA

Tip van ASVA:uitspaart, als je twee bachelors twee masters deze manier wordt gebruiktofom mensen na

15% vandoen. de studenten tijdens het tweede en derde dat ook Herkansingen worden dan verschoven

tegelijkertijd je geen hun dertigstevolgt, rechthoef te geven op instellingscollegegeld studiefinanciering en

jaar af. betere voorlichting en betere begeleiding naar deDoor zomeren kerstvakantie.

te betalen. een lening. Het is dus mogelijk om onder de regeling

Tenslotte moet de uitval gereduceerd worden. Nu valt

Tip van ASVA: als je twee bachelors of twee masters

onderwijs. bang datwaarin de maatregelen steeds meerWij eenzijn leerfabriek mensen zo die genomen worden ontmoedigen snel mogelijk door hun studenten studie gejaagd worden, zich breed te actieve ontplooien.

De universiteit wordt terwijl de UvA studenten juist zou moeten steeds meerASVA eenhoudt leerfabriek waarin mensen stimuleren. de ontwikkelingen goed zo in snel mogelijk door hun studiedat gejaagd worden, de gaten en probeert te zorgen de maatregelen terwijl de UvA actieve studenten juist zou moeten zo gunstig mogelijk voor de student uitpakken.’ stimuleren. ASVA houdt de ontwikkelingen goed in de gaten en probeert te zorgen dat de maatregelen zo gunstig mogelijk voor de student uitpakken.’

tegelijkertijd volgt, hoef je geen instellingscollegegeld 15% van de studenten tijdens het tweede en derde Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl te betalen. Het is dus mogelijk om onder de regeling jaar af. Door betere voorlichting en betere begeleiding Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

Charlotte Scheiberlich

Charlotte Scheiberlich

weekgast

Dewi Walian (22) studeert Commercial Law in Hong Kong.

In augustus 2009 werd haar een Grotius Beurs voor ‘talentvolle studenten uit een etnische minderheidsgroep’ toegekend.

Zaterdag 21 november 2009 De kunstige verlichtingen op de hemelhoge torens die de stad zijn bekende gezicht geven, kennen geen vermoeidheid en 24/7 scheuren de taxi’s door de straten.

Een groot contrast met de diepgewortelde cultuur van Hong Kong. Aloude tempels zie je op de hoek van elke straat, weliswaar ingesloten door ultrastrakke bouwwerken. Vandaag waande ik me weer even in Hollandse sferen als vrijwilligster op het grootste jaarlijkse evenement van de Nederlandse Vereniging Hong Kong: de intocht van Sinterklaas. Bijna tweehonderd nerveuze kindjes aan de kant van het water, wachtend op de goedheiligman en zijn pieten. Je kunt je de Chinese verbazing voorstellen bij het aanschouwen van dit spektakel.

Zaterdagavond ben ik doorgaans in Club M1nt te vinden. Hong Kong lééft en elke avond van de week kun je je geluk beproeven in de stad. Vooral de buurt LKF heeft een aantrekkende werking, en vroeg naar huis keren lijkt geen optie. Wellicht is het beter om vanavond met de pepernoten binnen handbereik aan de studie te gaan.

Aankomende week staan immers de eerste tentamens op de agenda. Toch wel lastig om met je traditie te breken.

Dinsdag 24 november 2009 Vanmorgen werd ik getest op mijn kennis inzake economische ontwikkelingen en businessmodellen afkomstig uit Japan, de VS en China tijdens mijn eerste tentamen. De keuze voor de University of Hong Kong is onder meer gebaseerd op het scala aan – voor mij – interessante vakken, alsmede het feit dat hier ‘common law’ wordt gepraktiseerd. Een andere aanleiding was dat Engels hier de voertaal is. Twee laatstgenoemden zijn souvenirs van de Britten die pas in 1997

48

afstand deden van hun kroonkolonie Hong Kong.

Vanaf het eerste moment dat ik de hoge treden van het universiteitsterrein betrad, besefte ik dat mij nog véél meer bijgebracht zou worden dan dat ik voor ogen had.

Bijvoorbeeld dat een lift met een capaciteit van maximaal 10 personen beslist 25 mensen naar de bovenste verdieping kan tillen. In Hong Kong is het een gewoonte om bij een overvolle ruimte tóch nog vijf mensen toe te laten.

De docenten spreken opvallend slecht Engels en dat heeft in het begin van het studiejaar nog wel eens op mijn zenuwen gewerkt. Omdat ik dikwijls de enige buitenlandse studente ben, wordt er snel overgeschakeld naar het Kantonees en studiemateriaal met louter karakters zijn mij niet vreemd. Toen de professor vanmorgen een halfuur na de opgegeven tentamentijd binnenliep om de papieren uit te delen, prees ik mezelf gelukkig dat ik in Hong Kong zat. Niet omdat ik dertig minuten extra had gehad om de laatste notities door te nemen, maar omdat studeren in het buitenland zijn charme heeft.

Woensdag 25 november 2009 Vandaag stond ik om 08.30 uur in de sportschool. Het is een wonder hoeveel voldoening een uurtje crosstraining kan geven. Je lichaam tot het uiterste drijven, omgeven door glas en uitzicht op de zee, schoolmeisjes in keurige uniformen die langslopen en even naar binnen gluren.

Nadat ik tijd heb gespendeerd aan ontspanning, leg ik de laatste hand aan een filmproject waar ik sinds twee maanden mee bezig ben. Het doel was om een documentaire te maken die een realistische illustratie geeft van de oorzaken en gevolgen van globalisatie.

Heel kort gezegd neemt globalisatie de discrepantie tussen verschillende regio’s wereldwijd weg, waardoor onder andere economische, culturele en politieke verhoudingen beïnvloed – of verstoord worden.

Ik was er uiteraard van op de hoogte dat het proces behalve sterke internationale vooruitgang op verscheidene gebieden, ook een evidente schaduwzijde met zich meebrengt. Bij het bestuderen van het thema, werd ik geconfronteerd met dilemma’s die mij flink aan het denken hebben gezet. Vanavond word ik door vrienden verwacht in Dragon-I, het is immers

woensdagavond. De drukste avond in LKF, een prima onderbreking van de week.

Donderdag 26 november 2009 De productie van de documentaire is gisteren afgerond en het resultaat ervan vanmiddag blootgesteld aan anderen. De begeleider van het project is Professor Renford Reese, die voor een semester vanuit Amerika is gekomen om een groep van vijftien studenten colleges te geven over de ‘American Corporations’ in de breedste zin van het woord. De wet, maar ook ethische en politieke kwesties passeerden de revue op de donderdagmorgen. De professor heeft behalve zijn studenten ook andere bevolkingsgroepen waarvoor hij zich inzet. Elk jaar organiseert hij reizen naar onder meer Amsterdam en Ghana om daar de plaatselijke hulpbehoevenden te helpen en tevens de ogen van de studenten die meegaan te openen. In Amsterdam fungeert de groep als vrijwilliger bij het Leger des Heils. Geïnteresseerden in het project in Amsterdam verwijs ik naar de website van professor Reese: www.csupomona. edu/~rrreese/nonfla/index.html. In Hong Kong is het gebruikelijk wekelijks een dinnerparty te houden voor vrienden. Voor vanavond ben ik thuis uitgenodigd bij een Australische vriendin. Dit soort aangelegenheden zijn ideaal om ervaringen uit te wisselen. Ik heb mezelf beloofd het niet te laat te maken, aangezien er morgen een uitstapje op de agenda staat.

Vrijdag 27 november 2009 Een ideale omstandigheid is dat Hong Kong een centrale positie in Azië inneemt en rondreizen (dus) niet veel inspanning kost. Mijn liefde voor reizen is een combinatie van nieuwsgierigheid naar het onbekende en de drang om al het moois dat de aarde te bieden heeft met eigen ogen te aanschouwen. Over enkele uren vertrekt mijn vliegtuig naar Manila, waar ik een volgende vlucht naar Boracay zal nemen. Het strand daar schijnt paradijselijk te zijn. Nooit had ik kunnen bedenken dat ik nog eens ‘een weekendje naar de Filippijnen’ zou gaan. l Volgende weekgast: Sebas Eliëns, natuurkunde­ student, op zijn omafiets onderweg naar de klimaattop in Kopenhagen.

Folia 14 | 19

studentenprotest

‘Bildung’ onder druk Door Jens van ’t Klooster

Terwijl de Duitse en internationale aandacht de afgelopen maand uitging naar de herdenking van de val van de Muur, voerden Berlijnse studenten actie. En niet alleen zij: half Europa is in de greep van studentenprotesten.

Dinsdag 10 november, tien voor acht ’s avonds. Driehonderd studenten bezetten Hörsaal 1a van de Freie Universität (FU) in Berlijn. Over tien minuten verwachten ze de vicepresident van de universiteit voor overleg over de situatie, maar eerst moeten ze een aantal dingen besluiten. Hoe staan ze de vicepresident te woord?

Moeten ze een concrete doelstelling voor de actie geven? Heeft de vicepresident recht om de hele bijeenkomst te blijven? Om kwart over acht wordt gestemd en besloten dat de vicepresident mag blijven zo lang zij wil, maar dat zij nog geen concrete actiepunten kan verwachten. De bezetting is tenslotte pas een paar uur geleden begonnen.

De bezetting van de Berlijnse universiteit komt niet uit de lucht vallen. Al drie weken eerder, op 22 oktober, besloten Oostenrijkse studenten spontaan tot een bezetting van Hörsaal C1 op de kunstacademie in Wenen. Een dag later volgde de universiteit van

denten te ‘onderwijzen’, maar het gaat om ‘Bildung’.

Een goede Nederlandse vertaling bestaat er niet voor, maar het betekent zoiets als ‘algemene ontwikkeling’.

De achttiende-eeuwse Duitse filosoof en staatsman Wilhelm von Humboldt was de grote voorvechter van dit ‘Bildungsideal’; de naar hem (en naar zijn broer Alexander, fysisch geograaf ) genoemde Von Humboldt Universität (ook in Berlijn) was er bij de stichting in 1810 op gestoeld. Het ‘Bildungsideal’ heeft zich nadien als een olievlek over Midden- en Oost-Europese universiteiten verspreid. En elke regering of universiteitsbestuur dat het aan wil tasten, kan rekenen op hoon en minachting van studenten.

Waar het volgens de studenten nu om gaat is dat de overheid de financiering van de universiteit afhankelijk wil maken van de studietijd per student: hoe korter een student studeert, hoe meer geld de universiteit ontvangt. Hierdoor zou de overheid een grote druk leggen

Het bouwen van nieuwe bibliotheken wordt door Duitse studenten beschouwd als een ‘narcistisch’ prestigeproject de Oostenrijkse hoofdstad. Beide zalen zijn sindsdien dag en nacht bezet. In de dagen daarop sloten zich langzaam steeds meer Oostenrijkse universiteiten bij de protesten aan. De acties hadden al een motie van wantrouwen tegen de Oostenrijkse minister van Onderwijs tot gevolg. Door dit succes grepen de bezettingen snel om zich heen. Eerst naar Duitsland – waar nu het zwaartepunt ligt – in de weken erna werden universiteiten bezet in Engeland, Frankrijk, Polen, Kroatië, Albanië, Servië en Italië. Maandag 16 november stond het aantal bezette universiteiten op zesendertig, een week later op bijna zeventig. De onderlinge verbondenheid is hoog: een groep studenten uit Duitsland reisde met een bus langs de bezette universiteiten en verzamelde daar eten en spullen om de Oostenrijkse studenten te ondersteunen.

B ildungsideal

Midden en Oost-Europese universiteiten worden van oudsher, veel meer dan Nederlandse universiteiten, beschouwd als de bakermat van beschaving en ontwikkeling. Universiteiten zijn er niet uitsluitend om stu-

20 | Folia 14

op de universiteiten om studenten niet te lang te laten studeren. Studenten klagen daarnaast veel over een strak programma dat zich beperkt tot wat bij het specifieke vakgebied hoort. Van ‘Bildung’ zou geen sprake meer zijn, want juist de leuke en interessante vakken verdwijnen stukje bij beetje uit het curriculum. De schuld ligt volgens de studenten echter niet alleen bij de overheid. Als de universiteitsbesturen al geld weten te besparen, dan zou dit vaak worden gebruikt voor persoonlijke prestigeprojecten, zoals nieuwe bibliotheekgebouwen en zogenoemd ‘excellent, intensief onderwijs voor kleine groepen studenten’. De als ‘narzissistisch’ bestempelde prestigeprojecten vormen eveneens een bron van grote ontevredenheid.

doeken en posters, maar ook verdwaalde fietsen en een grote geluidsinstallatie voor muziek. In de hoek staan kisten met aubergines en andere groenten voor de gemeenschappelijke (uiteraard vegetarische) keuken. Overdag zijn hier lezingen, presentaties en werkgroepen met politieke discussies. Daarnaast wordt er veel muziek gedraaid en worden concerten gepland van sympathiserende bands. Dit gebeurt echter tussen de bedrijven door. De belangrijkste activiteit is de plenaire vergadering.

Kenmerkend voor deze nieuwe vorm van protest is het bezetten van de grootste, meest centrale collegezaal. Via Skype vertelt een van de Weense studenten dat het bezetten van juist die ruimte verschillende doelen dient. ‘Enerzijds vragen wij aandacht voor de bestaande problemen aan de universiteit. In zoverre wijkt de strategie niet af van veel andere bezettingen.

De bezetting is echter niet alleen een doel op zich. In de bezette collegezaal moet langzaam een politieke gemeenschap ontstaan die gedeelde doelen vormt en zichzelf kan organiseren.’

De Berlijnse studenten komen sinds de bezetting dagelijks voor een plenaire vergadering bij elkaar.

Door middel van een sprekerslijst en een rondgaande microfoon wordt gezamenlijk besloten over het verdere verloop van de acties. Na elke spreker geven studenten met klappen, joelen en handgebaren aan of ze met wat gezegd is wel of niet instemmen. Stapsgewijs wordt gestemd over de eisen en hoe die geformuleerd worden. Veranderingen worden meteen opgenomen in een Worddocument dat door een beamer in de collegezaal wordt geprojecteerd.

Na twee weken vergaderen is er opvallend grote overeenstemming over wat de belangrijkste problemen zijn. Een belangrijke steen des aanstoots zijn de afspraken op Europees niveau om het hoger onderwijs te hervormen, het zogenaamde Bologna-proces. Het daarbij behorende bachelor-mastersysteem (bama) gaat in veel Midden- en Oost-Europese landen gepaard met een verschuiving richting het als efficiënt beschouwde, kortdurende durende Angelsaksische model voor hoger onderwijs.

S teunbetuigingen

P olitieke gemeenschap

Op de ochtend na de bezetting, heerst in Hörsaal 1a van de FU een prettige chaos. Op de plek waar normaal docenten spreken, staan nu twee banken met daarachter een aantal bureaus waar de internetsite wordt gehost. In de ruimte verspreid staan allerlei verdwaalde objecten; slaapzakken en matjes, verf, span-

Op elke universiteit komt het studentenparlement inmiddels tot eigen eisen, aangepast aan de plaatselijke ergernissen. In de plenaire vergadering op de FU is besloten tot een lijst met vijfentwintig punten. Het centrale punt is het hervormen van de bama. Problemen in de haastig ingevoerde studieprogramma’s moeten worden opgelost en het toegenomen studietempo

stage

Foto: Bob Bronshoff

Guldan Turgut

Foto’s: Jens van ’t Klooster

Guldan Turgut (22) studeert psychologie en loopt stage bij burgemeester Job Cohen.

Protest in de Freie Universität van Berlijn

moet omlaag zodat weer meer tijd over is voor persoonlijke verbreding. In deelstaat Niedersachsen is al een grondige herziening van de bama toegezegd (Duitse deelstaten hebben eigen bevoegdheden over onderwijs.

Onderwijs is een zogenoemde ‘Ländersache’). Hoe dit in Berlijn gaat uitpakken is nog onduidelijk.

Naast het verbeteren van het onderwijs zijn er echter ook andere belangen die studenten verbinden. Tussen de vergaderingen door is er veel te doen. Er is bier in halveliterflessen en een gemeenschappelijke keuken.

In de avond zijn er feestjes en wordt er gedanst. En overdag kan de carrièrebewuste hedendaagse student gewoon zijn college blijven volgen, voor zover dat niet

in de bezette collegezaal plaats had moeten vinden. De zestig tot tachtig studenten die in de zaal overnachten, hoeven bovendien in de ochtend niet lang te reizen om op tijd te zijn.

De steunbetuigingen van en naar andere bezettingen zorgen voor een geladen en meeslepende stemming.

In Hörsaal 1a hangt een groot, rood spandoek uit München met een liefdesverklaring aan de Berlijnse studenten. Ook wordt gefantaseerd over de vraag hoe de protesten zich internationaal nog verder zullen ontwikkelen. Als ze zich, zoals wordt verwacht, verder uitbreiden naar Zuid-Europa, dan gaat het mogelijk om de meest omvangrijke protesten in jaren. l

‘Via het project “Jong Politiek Talent” kreeg ik de kans om van dichtbij te zien hoe een belangrijke bestuursfunctie wordt ingevuld. Het project heeft als doel om jonge hoogopgeleiden met politieke ambities als stagiair te plaatsen op een bijzondere plek, zodat zij zich kunnen ontwikkelen en een netwerk opbouwen. Job Cohen wilde mij die kans bieden en mij daarbij steunen. In die zin fungeert hij eigenlijk als mijn mentor. Ik ga met hem mee naar vergaderingen en werkbezoeken en schrijf af en toe verslagen. Ik heb mij altijd al geïnteresseerd voor politiek. Mijn studie psychologie lijkt misschien een rare keuze, maar ik realiseerde me al vroeg dat je niet per se politicologie gestudeerd hoeft te hebben voor een politieke carrière. Ik wil graag mensen helpen en het maakt voor mij niet uit of dat nu als psycholoog is of als belangenvertegenwoordiger. Ik merk op mijn stage trouwens wel dat mijn studie grote voordelen kan hebben in de politiek. Ik heb bijvoorbeeld geleerd wat mensen drijft en motiveert, maar ook trucjes om mensen in een discussie te overtuigen. Voordat ik aan mijn stage begon was ik Job Cohen al een aantal keren bij een debat tegengekomen. Hij leek mij een sympathieke man die erg betrokken is bij de maatschappij. Nu ik met hem meeloop, wordt dat beeld alleen maar bevestigd. Laatst was ik mee naar een veteranenmiddag en iedereen daar was heel blij dat de burgemeester was gekomen. Het was voor mij geweldig om hem daar te zien in zijn rol als burgervader. Ik maak hem normaal gesproken veel formeler mee tijdens vergaderingen, maar nu zag ik een heel andere kant. Op dat moment realiseerde ik me dat het erg belangrijk is dat je hart bij je werk ligt. De timing van mijn stage is niet perfect. Ik ben nu mijn bachelor aan het afronden en ik krijg via mijn stage al veel aanbiedingen vanuit de politiek. Het is moeilijk om die telkens af te slaan, maar ik wil toch echt eerst mijn diploma halen.

Volgens mij is er in Nederland op dit moment een grote vraag naar jonge en dynamische politici. Ik hoop hier zeker aan bij te kunnen dragen. Na mijn bachelor ga ik dan ook mijn master in deeltijd volgen en kan ik hopelijk aan de slag in de politiek.’ (Julie de Graaf )

Folia 14 | 21

annonces CULTUUR

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl.

Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

info@skca.org, 020 618 2342.

rapie voor een gratis en vrijblijvend advies over een blessure of hardStudenten Sport Centrum USC nekkige klacht. Opgeven vooraf • Introductiecursus schermen bij de sportbalie van het USC of via Start 7 december. In 6 lessen maak tel. 020 301 35 40. Er zijn ook graje kennis met de vele aspecten die tis inloopspreekuren voor mentale Zondag naar de kerk? de schermsport biedt. Studententraining en voedingsadvies. www.studentenekklesia.nl cursusprijs E 18,50.

Check voor al het boven11.00 uur – De Rode Hoed • Tai Chi Chuan en Wushu staande www.usc.uva.nl Keizersgracht 102 – Amsterdam Bij het USC vind je ook Tai Chi en Wushu, twee Chinese vechtSchrijf je nu in voor het jaarlijkkunsten. Voor Tai Chi volg je een se Futsal- of ook wel OliebollenSTUDENTEN cursus, voor Wushu kun je doortoernooi! Wanneer? 29 december EN STUDIE lopend trainen. Bij Wushu staan as. 9.00 tot 18.00 uur. Waar? USC Diversiteit: Het NWO Mozaïekkracht, souplesse, techniek, uit(De Boelelaan 46). Wie? Studenprogramma biedt beurzen voor houdingsvermogen en acrobatiek ten. Maximaal 7 spelers per team. promotieplaatsen voor studencentraal. Bij Tai Chi worden rustige Inschrijfgeld € 30 per team. Wees ten uit minderheidsgroepen in bewegingen uitgevoerd, de geest er snel bij, want vol=vol! InschrijfNederland. UvA voorlichtingsleidt de beweging in, de spieren formulier op: www.desportraad. bijeenkomst over procedure en blijven zo ontspannen mogelijk. nl Voor vragen kun je mailen naar: tips voor een succesvolle aanStudentencursusprijs E 27,50. Wu- amsterdam@desportraad.nl vraag: 8 december, 15.30-17.00 shu v.a. januari (t/m juni) E37.

VERDIENEN uur, deelname gratis. Aanmel• Overdekt tennis Bijverdienen kun je overal. Kading en meer informatie: kennisOp USC Tennis kun je ook ’s winrate doe je bij SKCA! Beginnerstransfer@uva.nl of 020 525 5417; ters overdekt een balletje slaan. cursus start 11 januari. www. http://www.uva.nl/bureaukenVan maandag t/m donderdag zijn nistransfer/workshops-traininer ’s ochtends en ’s middags banen skca.org, info@skca.org gen.cfm; www.nwo.nl/Mozaiek te huur. In het weekend kun je Het AMC zoekt gezonde niet’s middags terecht. Check www.

Gestopt met je studie? Onder beusc.uva.nl > locaties > USC Tennis. rokende mannen (18-35 jaar) in verband met wetenschappegeleiding op zoek naar een andere • Ski- of snowboardcursus studie? www.herorientatietraject.nl In 3 lessen leer je op de indoorski- lijk onderzoek naar de lokale afweer in de long. Deelnemers baan van Ski-Inn de kneepjes van SPORT de wintersport. Je krijgt les op je ei- zullen 1 dag in het AMC doorSporten kun je overal. Karate doe gen niveau, beginner of gevorderd. brengen en ontvangen een ruime je bij SKCA! Ontdek de karateka vergoeding. Voor meer informaStart 5 januari. Studentencursusin je. Beginnerscursus start 11 jatie: Liesbeth Kager, arts-onderprijs ski E36 / snowboard E 50. nuari. E 40 voor 14 weken (stuzoeker, L.M.Kager@amc.uva.nl • Gratis Fysiotherapie-advies denten), ma. & wo. Palmstraat Op maandag kun je tussen 16.0013 (Jordaan), nu ook op zater17.00 uur op het Universitair Sport Gezocht: lieve, ervaren oppas dag op IJburg! www.skca.org, Centrum terecht bij USC Fysiothe- voor Maurice (net 1 jaar). We woUitgaan kun je overal. Karate doe je bij SKCA! Beginnerscursus start 11 januari. www. skca.org, info@skca.org

nen in centrum A’dam. E-mail: lieneke.viergever@gmail.com

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Als vrijwilliger naar Afrika, Azië of Latijns-Amerika? Kom op 16 december naar de info-avond! www.wereldvrijwilliger.com

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSEN Ben jij een multicultureel talent?

Dan zijn wij op zoek naar jou! 6 talenten zijn op zoek naar kleurrijke talenten die ze willen interviewen over wervingsmethoden van bedrijven. Er zal hierover later een interview verschijnen in diverse media. Geïnteresseerd om geïnterviewd te worden? Neem dan contact op met Linda Eisen, laeisen@student.han.nl, 06 5386 7115.

Openbaar debat over ‘De vergeten dossiers van de vredesprocesindustrie: de Palestijnen in Israël, de Palestijnen in de diaspora’, met twee Palestijnse gastsprekers: Hasan Abu Nimah (oud-diplomaat en publicist; Jordanië) en Iyad Rabi (advocaat en politiek acti-

vist; Palestina) en met coreferenten. Datum: zaterdagmiddag 28 november. Tijd: 13.30 17.00 uur.

Plaats: Amstelveld 10, Amsterdam.

Organisatie: Nederlands Palestina Komitee i.s.m. al-Awda & de Palestijnse Gemeenschap in Nederland. www. palestina-komitee.nl De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed.

Nadere informatie tel. 020 566 3090, spermabank@amc.uva. nl of www.spermadonoren.nl

STUDENTENZAKEN Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

BUREAU OMBUDSMAN Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl , tel.

525 3798, www.student.uva.nl/ ombudsman.

Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsman-personeel@ uva.nl, tel. 525 5548, www.uva.nl/ ombudsmanpersoneel.

Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.

VOORZIENINGEN GEHANDICAPTEN U kunt als student of als medewerker van de UvA bij de CVG terecht voor o.a. informatie over persoonlijke en/of algemene voorzieningen die samenhangen met het hebben van een functiegebrek. E-mail voor studenten: C.Fluggen@uva.nl, voor medewerkers: A.R.vanBoxsel@uva.nl.

Meer informatie vindt u op www. medewerker.uva.nl/arbo onder voorzieningen gehandicapten.

JAARWISSELING In Folia 16, het eindejaarsnummer dat wordt verspreid op woensdag 16 december, worden geen annonces opgenomen. Folia 17 volgt drie weken later, op 13 januari 2010.

december

Studenten Services

2009 CREA is de culturele organisatie van de UvA en HvA. Turfdraagsterpad 17, 0205251400

ma 7 december, 20.00 u / stand up

di 8 december, 20.00 u / lezing

CREA Stand-up

Franse filosofen in de 20ste eeuw: Levinas

Stand-up Comedy is de meest naakte theatervorm: slechts gewapend met een microfoon en je grappen moet je het publiek voor je zien te winnen. Onder leiding van stand-up comedian Roel C. Verburg wagen de cursisten zich op het podium. Kom kijken en lachen en vertel later aan je vrienden dat je hun eerste optreden hebt gezien! Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang: € 3,- Reserveren niet mogelijk.

Emmanuel Levinas (1906-1995) probeerde in zijn oeuvre op basis van Husserl, Bergson, Plato en de Joodse traditie een nieuwe filosofie in te richten, waarin de ethiek op de eerste plaats komt. Door dr. Victor Kal, universitair

Training: EffEcTiEf solliciTErEn di. 1 dEc. 09.30 - 13.00 uur Hoe krijg je de baan die bij je past Solliciteren is meer dan alleen vacatures zoeken en een brief en cv sturen.

De training begint bij jezelf. Een realistisch zelfbeeld en je toekomstwensen helder krijgen zijn belangrijk om de stage of werkplek te vinden die bij je past. Vervolgens ga je aan de slag met het verkennen van je eigen arbeidsmarkt, netwerken, brief en cv schrijven en is er de gelegenheid om een sollicitatiegesprek te oefenen.

Een intensieve training bestaande uit drie bijeenkomsten. Vanaf 1 december start er maandelijks een training: www.uva.nl/trainingscentrum

hoofddocent Wijsbegeerte in leerstoelgroep Hebreeuws, Aramees en Joodse studies (UvA).

Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang: gratis voor studenten, € 5,- alle anderen. I.s.m. Amfibi

Maandag 7 december, 20.00 u

Sartre en Bataille

Training: sTudiEkEuzE

sTarT maandElijks op dinsdag

Twijfel je of je studie bij je past?

Tijdens deze training wordt ingegaan op de factoren die een belangrijke rol spelen bij het maken van een goede (studie)keuze. Door middel van zelfanalyse (o.a. interessetest) en de oriëntatie op universitaire- en HBO studies ontstaat jouw persoonlijke profiel. Dit profiel in combinatie met je eigen gemaakte actieplan gebruik je om de opleiding te vinden die bij je past. Kijk voor meer informatie op: www.uva.nl/trainingscentrum.

foTowEdsTrijd ‘sTudErEn in hET buiTEnland’ di 8 december, 20.00 u / i.s.m. SES / lezing

Democratisch tekort in Europa: Italië onder Berlusconi Wat als een politicus een groot belang heeft in het medialandschap en daarmee zijn persoonlijke

Bureau Internationale Studentzaken organiseert voor alle uitwisselingstudenten een fotowedstrijd. Wil je jouw foto tentoongesteld zien in het Service & Informatiecentrum èn kans maken op een mooie geldprijs? Stuur dan je leukste foto met betrekking tot studeren in het buitenland op vóór 3 januari 2010. Informatie over de specifieke categorieen en de algemene voorwaarden vind je op: www.uva.nl/internationaal.

en politieke belangen kan opdringen aan het volk? Hoe erg is het als dit binnen de Europese Unie gebeurt? Marc Leijendekker, voormalig NRC Handelsblad correspondent en schrijver, geeft deze avond een lezing over de invloed van Berlusconi op het mediabestel. Plaats: CREA Theater. Toegang: gratis voor studenten, € 5,- alle anderen. Reserveren niet mogelijk.

www.crea.uva.nl/agenda 22 | Folia 14

Studenten Services is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA. Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

www.uva.nl/studentenservices

roem

Haven Door Dirk Wolthekker

Als we vernemen dat Astrid Kee wil meedoen aan een gesprek met Folia, hebben we gelijk een beeld in gedachten van een stoere bootsvrouw, kaplaarzen, een verweerd gezicht en verwaaide haren. Niets van dat alles. ‘Natuurlijk houd ik van water, maar dit is een managementfunctie.’ Gelukkig spreken we haar wel in de juiste entourage: het Havengebouw aan het IJ. En al voldoet ze zelf niet aan het clichébeeld dat we van haar hadden, over de gangen lopen voldoende medewerkers in zeemanskostuum om toch nog het gevoel te hebben bij een havenbarones te zijn beland, want Kee is Rijkshavenmeester van de Amsterdamse haven. Eind september werd ze door haar collega’s uitgeroepen tot Havenmeester van het Jaar.

Astrid Kee (1959) heeft een bijzondere functie, niet alleen omdat er maar één van is in Amsterdam, maar ook gezien haar opleiding: ze studeerde pedagogiek.

‘Van huis uit heb ik wel een havenachtergrond. Mijn vader werkte als bevrachter in de haven van Zaandam.

Hij had geregeld piketdienst. Ik mocht dan met hem mee, op bezoek bij coasters in de Zaanse en Amsterdamse haven. Ik ben nu verantwoordelijk voor al het scheepvaartverkeer van de Oranjesluizen tot en met de vaargeul twaalf mijl ten westen van IJmuiden en het vaarverkeer in de Amsterdamse haven, inclusief de verkeersleiders en sluismeesters.

Pedagogiek was een parkeerstudie, want ik wilde eigenlijk iets anders studeren: medicijnen. Ik ben van de generatie die eind jaren zestig via de televisie werd geconfronteerd met oorlog en ziekte in Afrika: de oorlog in Biafra, lepra. Dat had grote invloed op mijn denken, ik wilde mensen helpen en geneeskunde leek mij daarvoor de goede weg. Helaas: ik werd uitgeloot en uiteindelijk pas ingeloot toen ik al twee jaar pedagogiek achter de rug had. Ik dacht: nu kan ik toch nog mijn droom verwezenlijken. Maar wat kwam ik van een koude kermis thuis zeg! Ik had inmiddels een flinke achterstand opgelopen in natuur- en scheikunde, moest snijden in kikkers en in levende kippenembryo’s. Ik vond dat choquerende ervaringen. Wel voelde ik mij thuis bij de MFAS, de studievereniging van geneeskundestuden-

Foto: Bob Bronshoff

Ze studeerde pedagogiek en werd ’s werelds eerste vrouwelijk havenmeester van een zeehaven: Astrid Kee.

Astrid Kee

ten. Via hen kwam ik later ook bij de Asva terecht. Het was begin jaren tachtig, ik zat volop in het actiewezen.

Demonstraties, kraken, de vrouwenbeweging, Baas in eigen buik. We demonstreerden voor de bouw van studentenwoningen en tegen de collegegeldverhoging.

Stapten naar de rechter toen bleek dat onze demonstraties niets uithaalden. Maar de rechter liet fijntjes weten dat de belangen van de staat vele malen groter waren dan de belangen van juffrouw Kee. Door het actievoeren kreeg ik niet alleen een bredere kijk op de wereld, maar werd ik ook steeds aangesproken op mijn organisatievermogen. Daar heb ik sindsdien veel aan gehad.

Omdat geneeskunde zo’n teleurstelling was, ben ik teruggegaan naar pedagogiek. Eigenlijk paste die studie ook meer in de tijdgeest: de maakbare samenleving en de opvoedbaarheid van mensen als onderdeel daarvan, stonden in elke discussie centraal. Als je het lerend vermogen van mensen aanspreekt, zo veel mogelijk competenties uit hen haalt, komen ze vanzelf vooruit. Dat was de leidende gedachte, ook in de pedagogiek. Of mensen misschien ook een genetische aanleg hebben

om dingen wel of niet te leren was helemaal niet aan de orde. Dat was toen niet politiek correct.

Over kinderen zelf leerde ik niet zo veel. Wel over veranderingsprocessen. Hoe gaan die processen en hoe doe je dat op een overtuigende manier. Dat soort vragen. Ik was niet zo veel in de collegebanken te vinden, was naast mijn studie altijd aan het werk. Uiteindelijk zag ik toch de noodzaak in van afstuderen. Dat deed ik bij historisch pedagoog Ernst Mulder, op het eindnegentiende-eeuwse beschavingsoffensief dat bekend staat als het “Reizend museum voor ouders en opvoeders”. Daar was nog niet veel over bekend, maar na mijn scriptie meer. Na twaalf jaar studeerde ik eindelijk af. Toen had ik al zo lang op de universiteit gezeten dat het logisch leek er dan ook maar te gaan werken: eerst bij de VU als emancipatiemedewerker, later bij de UvA, waar ik onder meer betrokken was bij de oprichting van de Faculteit der Geesteswetenschappen. Toen ik besloot bedrijfsmatiger te willen werken heb ik de overstap gemaakt naar de gemeentelijke overheid en kwam ik uiteindelijk terecht bij het Havenbedrijf.’ l

Folia 14 | 23

Foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Quota of niet?

Onlangs moest ik optreden voor een gezelschap belangrijke heren en enkele dames, en opnieuw kwam de quotumregeling ter sprake. Al een tijd wordt door verschillende groepen vrouwen gevraagd om een wettelijke quotumregeling in navolging van Noorwegen en Spanje. Daarbij zouden raden van commissarissen, zeg maar de toezichthouders op bedrijven en semi-publieke instellingen, na een overgangsperiode verplicht voor 40 procent uit vrouwen moeten bestaan. Het belangrijkste argument is dat er nu zo veel vrouwen afstuderen, en vaak met betere resultaten dan mannen, terwijl zij ondervertegenwoordigd blijven in belangrijke functies. Nederland loopt daarin achter vergeleken bij veel andere landen.

Er zijn zeker veel redenen om te zorgen dat het old boys network doorbroken wordt, al geloof ik niet dat dingen automatisch beter gaan als vrouwen de touwtjes in handen hebben. Er zijn ook verklaringen voor de specifieke situatie in Nederland, met zijn beperkte kinderopvang, de sterke traditie van niet-werkende moeders en parttimewerk voor vrouwen, ook voor vrouwen zonder kinderen.

Toch ben ik geen voorstander van een middel als een quotum voor vrouwen, omdat daarmee de ‘kaartenbak’ van potentieel goede vrouwen niet vergroot wordt. Ik geloof helemaal niet dat mannen geen vrouwen willen aannemen, integendeel, ieder bedrijf is naarstig op zoek naar goede vrouwen. Een quotum is aan de verkeerde kant beginnen. Waar het om gaat, is het vergroten van kansen op leiderschapsfuncties voor vrouwen (trouwens net als voor mannen). Daartoe moet je in elke organisatie een systeem opzetten om talenten zo vroeg mogelijk te herkennen en te ontwikkelen. Er zijn bijvoorbeeld zeer veel goed opgeleide vrouwen in Nederland van eind dertig (de leeftijd waarop de eerste leidinggevende functie bereikt moet zijn), maar heel vaak is hun ervaring niet breed genoeg om door te groeien tot een echte managementfunctie. Soms is die optie ook niet aantrekkelijk voor vrouwen, omdat zijn liever teamlid zijn dan aan het hoofd staan, maar in ieder geval moeten zij de kans krijgen die mogelijkheid te overwegen en te ervaren.

Zo vraag ik iedereen die bij mij afstudeert altijd: wat wil je over vijftien jaar doen? Mannelijke studenten hebben dan een redelijk eenduidig antwoord, terwijl vrouwelijke studenten een hele lijst opsommen van wat ze leuk vinden: partner, kinderen, huis, familie, zangkoor, hockeyclub en, o ja, ook nog een baan. Anders gezegd, de belangstelling van vrouwen is meer uiteenlopend, minder gefocust op het werk. Ook daardoor zijn quota geen goed instrument en is een talentontwikkelingsprogramma dat wel.

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

Woordzoeker

De gegeven woorden zijn -in alle richtingen- in het diagram verborgen. Sommige letters zijn meer dan een keer gebruikt. De resterende letters vormen de oplossing van deze puzzel.

AANKOMST, BISSCHOP, CHOCOLADELETTER, GARD, GEDICHTEN, GOEDHEILIGMAN, HEERLIJK AVONDJE, KINDERVRIEND, LIEF, MIJTER, ONDEUGEND, PAARD, PAKJES, PEPERNOTEN, SCHIMMEL, SCHOENTJE, SCHOORSTEEN, SPANJE, SPECULAAS, STAF, STOOMBOOT, STOUT, STRO, STROOIGOED, SURPRISE, TABBERD, WORTEL, ZWARTE PIET. Helemaal ingevuld? Mail de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 8 december naar mededelingen@folia.uva.nl en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl.