Folia18_64

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 28/01/2011 nummer 18

Beval thuis!

Hoogleraar verloskunde Simone Buitendijk gelooft er nog steeds in

Halbe Zijlstra ‘Goede tegenargumenten heb ik nog niet gehoord’

Amateurs De kunstenaars van het Maagdenhuis

Controversieel Radicale pamfletten terecht dankzij masterstudent

Webspace nodig?

Wij vinden het fijn... ...als je te keer gaat

Gratis Windows Server 2008 web hosting en .nl domeinnaam Ga naar: http://www.gratiswindowshosting.nl

Naamloos-7 Naamloos-2 1

21-01-2011 09-04-2010 10:56:09 28-05-2010 11:40:05 11:24:51

folia 100312.indd 1

Voor een organisatie in Amsterdam is StudiJob op zoek naar een: Projectsecretaris met een zware financiële componenten (24u p/w) In deze functie ben je de rechterhand van de financiële controller en ondersteun je deze persoon en leg je verslag van vergaderingen van verschillende werkgroepen.

Op zoek naar een leuke voetbalvereniging?

Kom eens kijken bij ons of train een keer mee!

T.O.S.-Actief Sportpark Middenmeer, Radioweg 63 020 6928314 / info@tos-actief.nl / www.tos-actief.nl

Zie volledig functieprofiel: http://www.studijob.nl/vacatures/24450 Periode: per direct voor maximaal 6 maanden. De werkdagen kunnen flexibel ingedeeld worden.

Interesse? Neem dan z.s.m. contact op met Stephan Dumas 020 535 3461 om mail naar: stephan@studijob.nl

GRATIS DANSEN IN DE MELKWEG?!

folia-studijob 110120.indd 1

Studenten Services

WORKSHOPS & TRAININGEN

FEBRUARI 2011

STAPEL TE LIJF; STUDIEVAARDIGHEDEN - 7 FEBRUARI 09.30 - 13.00 UUR Studeren aan de universiteit betekent ook: je door grote stapels boeken, verslagen en syllabi heen werken. Heb jij moeite met deze stapels en met het omgaan met literatuur, volg dan deze workshop. Je leert hoe je de leerstof kunt benaderen en hoe je zorgt dat het geleerde ook blijft hangen.

21-01-2011 11:40:52

ELKE ZATERDAG IN FEBRUARI GRATIS VOOR STUDENTEN

SOLLICITATIEGESPREK - 15 FEBRUARI 09.30 - 13.00 UUR Het voorbereiden van een selectiegesprek vergroot de kans op een succesvolle sollicitatie. In deze workshop besteden we aandacht aan de gang van zaken rondom het gesprek en gaan we in op de structuur van het gesprek. We oefenen met het beantwoorden van veelgestelde vragen en brengen tips over de omgang met lastige vragen in de praktijk.

PLAN JE STUDIE - 17 FEBRUARI 09.30 - 13.00 UUR In deze workshop proberen we te achterhalen op welke punten je planning zo verbeterd kan worden dat het voor jou een praktisch hulpmiddel wordt, dat voldoende houvast biedt, maar geen doel op zich meer is.

STUDIE OP DE RAILS - 21 FEBRUARI 13.30 - 15.00 UUR Verloopt je studie niet naar wens en wil je daar verandering in aanbrengen? De training zorgt ervoor dat je studie (weer) een succesvol onderdeel van je leven wordt. Centraal daarin staat dat je op zoek gaat naar díe studiehouding die voor jou het beste werkt.

Het is noodzakelijk dat je in de periode dat je de training volgt, ook daadwerkelijk actief met de studie bezig bent.

Meer informatie over deze bijeenkomsten en inschrijven via:

www.uva.nl/trainingscentrum

DANSEN IN 2 ZALEN: VAN INDIE EN HIPHOP, VIA DISCO EN BALKANElkeTOT HITS UIT DE 80’S EN 90’S! zaterdag van 24.00 – 05.00 uur - € 9.

In februari gratis op vertoon van studenten OV of collegekaart.

Studenten Services | Binnengasthuisstraat 9 | 1012 ZA Amsterdam | www.uva.nl/studentenservices

Melkweg Amsterdam - Lijnbaansgracht 234a - www.melkweg.nl

inhoud #18

Het verloskundige woord

Ze trekt ten strijde tegen arrogante gynaecologen, tegen het onterechte blinde vertrouwen in medische ingrepen, tegen vertekende beeldvorming over hoge babysterfte en zogenaamd gevaarlijke thuisbevallingen.

Simone Buitendijk, hoogleraar verloskunde: ‘Ik heb vreselijke haast en weinig tijd’ 10

Halbe

De staatssecretaris is nauwelijks onder de indruk van de argumenten tegen ‘zijn’ bezuinigingsplannen. Universiteiten moeten clusteren, managementlagen schrappen of hun reserves aanspreken 14

Mooiste tijd

Mijn studententijd is een bloemlezing van verhalen over de tijd van Bildung, ontwikkeling, plezier en eenzaamheid 17

Palet

Ze werken niet alleen in het Maagdenhuis, maar zijn ook niet onverdienstelijk als amateurkunstenaar, en hun werk wordt nu tentoongesteld 18

commentaar Kater Afgelopen vrijdag vond in Den Haag dan eindelijk de langverwachte demonstratie tegen de op hand zijnde onderwijsbezuinigingen plaats. Ruim 15.000 protesteerders, onder wie studenten, hoogleraren, bestuurders en politici, hadden de moeite genomen om hun mening te laten horen.

Het protest werd van groot belang geacht, zo groot zelfs dat het College van Bestuur de ‘loodzware maatregel’ had genomen om een collegevrije dag in te lassen. In feite een wassen neus, aangezien er op de hele UvA nauwelijks college is in januari.

Bovendien kregen onze partnerstudenten aan de HvA, onder gezag van hetzelfde College van Bestuur, geen collegevrij.

Hadden zij niet precies hetzelfde recht op dezelfde ‘loodzware maatregel’? Nu echter de storm na de demonstratie is gaan liggen, gaat van de maatregelen een treurige voorzienigheid uit. Er is namelijk niets, maar dan ook helemaal niets met de demonstratie bereikt. Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt had het voorafgaand aan de demonstratie al gezegd, staatssecretaris van Onderwijs Halbe Zijlstra riep het tijdens de demonstratie en premier Rutte herhaalde het na afloop nog maar eens: alle bezuinigingen gaan onverkort door. De kater is groot.

Universiteiten krijgen minder geld, masterstudenten hebben geen recht meer op stufi en een ov-jaarkaart, en zowel student als universiteit worden fors beboet als een student langer dan een jaar extra over zijn studie doet. Ironisch genoeg komt de wassen neus van het CvB nu goed van pas. Wie vrijdag demonstreerde heeft zijn dag verspild, wie gedwongen op de UvA verbleef om tentamen te maken heeft in ieder geval nog een tentamen gemaakt.

Reuze efficiënt, helemaal in overeenstemming met het nieuwe studeren.

Vondst

Geschiedkundigen noemen het de historische sensatie: Rindert Jagersma kreeg een unieke verzameling verloren gewaande boekjes uit de zeventiende eeuw in handen 22

En verder:

nieuws 4-7, opinie/scriptie/brieven 8-9, objectief 12, bul 20, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces 22, lezingen 23, Fresco/ Van der Meulen/overigens 24

Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.

weekblad

voor de Universiteit van jaargang 64 28/01/2011 Amsterdam nummer 18

Beval thuis!

Hoogleraar verlos

kunde Simone Buiten dijk gelooft er nog steed s in

Halbe Zijlstra

‘Goede tegen argumenten heb ik nog niet gehoo rd’

Amateurs

colofon

De kunst enaars van het Maag denhuis

Controversi eel pamfl

Radicale

etten dankzij maste terecht rstudent

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Luuk Heezen, Jim Jansen (hoofdredacteur), Anouk Kemper, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Bas Belleman, Bram Belloni, Ivo van der Bent, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Hein Cuppen, Fred van Diem, Louise O. Fresco, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Anne Koeleman, Marc Kolle, Harmen van der Meulen, Onno La Riviere, Bob van Toor, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Lennart Verhoef, Bert Vuijsje zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Folia 3

nieuws

Diefstal

meer actueel nieuws op www.folia.nl

De Haan tracht onrust weg te nemen zz Decaan de Haan van de FMG gaf op 18 januari een toelichting op de begrotingsproblemen van zijn faculteit. zz ’Wij hebben het helemaal gehad met dit faculteitsbestuur,’ zei iemand in de zaal.

Op 18 januari heeft decaan Edward de Haan, decaan van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, een toelichting gegeven op de begrotingsproblemen die zijn ontstaan bij de sectie sociale wetenschappen (sociale geografie, politicologie, antropologie en sociologie).

Daar is nu een begrotingstekort van 2,9 miljoen euro. De decaan hield een presentatie over de FMG, die naar zijn zeggen inmiddels de grootste is in Nederland: meer dan negenduizend studenten. ‘Maar de groei van het aantal studenten op de

FMG heeft niet geleid tot een toename van de rijksbijdrage, integendeel. Die is alleen maar afgenomen,’ zei De Haan. ‘Wij hebben een punt bereikt waarop het echt moeilijk wordt.’

Uit de zaal werd opgemerkt dat de relatieve teruggang in de rijksbijdrage ook voor andere faculteiten geldt. ‘Er zijn toch ook interne, facultaire redenen waarom er een begrotingsgat is ontstaan?’ vroeg een toehoorder. De Haan antwoordde dat het zogenoemde ‘full costing-model’ van de UvA een van de boosdoeners is. Dit model schrijft voor dat alle aan onderzoek gerelateerde kosten zichtbaar zijn op de begroting, ook indirecte kosten als het gebruik van de UB, verwarming en computers. De kosten van het onderzoek worden daardoor zo hoog dat er bijgepast moet worden door de faculteiten, de zogenoemde matching, een soort sluitpost op de

begroting. Bij veel onderzoekers ontstaat onduidelijkheid of de decaan niet zo veel onderzoeksubsidie heeft aangevraagd bij NWO (en gekregen), dat hij onvoldoende matchinggeld heeft om de onderzoeksbegroting vervolgens kloppend te maken.

Die onduidelijkheid bestaat sinds 18 januari nog steeds en dat bleek een bron van ergernis van Michaela Hordijk, onderzoeker bij de het Amsterdam Institute for Social Science Research. ‘Wij hebben het helemaal gehad met dit faculteitsbestuur.

Het blijft onduidelijk hoe het tekort kon ontstaan, voor het primair proces is steeds minder tijd. Dat komt mede omdat wij voortdurend worden gevraagd het managementsysteem van allerlei informatie te voorzien. Door de steeds toenemende centralisatie kosten allerlei voorheen simpele handelingen ons steeds meer tijd.’ De zaal applaudisseerde. (DW)

Halbe Zijlstra vertrekt na boegeroep zz Jarige staatssecretaris Zijlstra doet geen enkele toezegging aan demonstrerende studenten. zz Na demonstranten te hebben toegesproken ging hij er als een haas in zijn dienstauto vandoor.

Het waren uitsluitend tegenstanders die

de jarige staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra op 21 januari, zijn 42e verjaardag, op het Malieveld in Den Haag begroetten. Hij sprak de ongeveer vijftienduizend demonstrerende studenten toe. Hij waardeerde hun inzet, zei hij, maar gaf ook aan dat hij bij zijn bezuinigingsplannen blijft.

Wat volgde was boegeroep en een paar mandarijnen, die uit het publiek werden

gegooid. Daarop vertrok de VVD-politicus halsoverkop. Onder politiebegeleiding reed zijn dienstauto snel weg. Volgens verslaggevers van CampusTV was de sfeer tijdens de demonstratie gemoedelijk. Na afloop braken er toch relletjes uit, waarbij de politie enige arrestaties verrichtte.

(DW) Zie pagina 14 voor een interview met Halbe Zijlstra.

‘Straf voor pedopriesters niet zinvol’ zz Op 19 januari vond het biologencongres ‘Crime & Punishment, a Case of Biology’ plaats in een vol auditorium aan de Roetersstraat. zz De omstreden criminoloog Wouter Buikhuisen opende het congres.

Biologenstudentenvereniging Congo organiseerde op 19 januari voor de vijfde keer het CONGres, dit jaar met als thema de biologische achtergrond van crimineel gedrag. Tot in de jaren negentig was het in Nederland een taboe om de oorzaak van crimineel gedrag in biologische aspecten te zoeken. De introductiespreker, hoogleraar Wouter Buikhuisen, werd in de jaren zeventig zodanig bespot en bedreigd toen hij onderzoek wilde doen naar de biologische factoren van criminaliteit, dat hij het wetenschappelijke onderzoek voorgoed de rug toe keerde.

Buikhuisen sprak in zijn lezing enthousiast over de sociaalbiologische achtergrond van criminaliteit. ‘Ik ben absoluut de beste persoon voor deze introductie,’ begon hij sarcastisch. ‘Ik heb geen academische graad in de criminologie, geen graad in biologie en ik ben al eeuwen met pensioen.’ Dat neemt niet weg dat Buikhuisen een uitgesproken mening heeft: crimineel 4 Folia

Wouter Buikhuisen was ‘absoluut de beste persoon voor deze introductie’ / foto Won Tuinema

gedrag is volgens hem een gevolg van een geringere empathie en een geringere angst voor straf, veroorzaakt door een slecht werkende amygdala. De amygdala is een amandelvormige kern van neuronen in de hersenen. De amygdala legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig is en koppelt deze aan emoties. Buikhuisen: ‘Als je priester bent en kinderen aanrandt, dan weet je honderd

procent zeker dat je wordt gesnapt. God ziet namelijk álles.’ Angst voor straf is in zijn visie niet de reden om kinderen niet aan te randen. ‘Er is maar één mogelijke verklaring: pedoseksuele priesters hebben een dysfunctionele amygdala. Ze hebben geen empathie voor hun slachtoffer. En ze hebben geen angst voor de straf van god.

Of het dus zinvol is om hen te straffen, is dan ook de vraag.’ (Anne Koeleman)

De conservator die de diefstal van zeventiende en achttiende-eeuwse gelegenheidsgedichten uit het Stadsarchief ontdekte, blijkt UvA-conservator Adriaan Plak te zijn. Plak is conservator kerkelijke collecties van de afdeling Bijzondere Collecties (BC). De dichtbundels waren gestolen door een van de eigen medewerkers van het Stadsarchief, een man die er al meer dan dertig jaar werkte. Hij verkocht de achterovergedrukte dichtbundels in 2009 door aan een antiquaar.

Plak wilde ze voor de BC aankopen, maar kreeg achterdocht. ‘De bundels waren van goede kwaliteit, nauwelijks slijtage op de omslagen. Ik dacht: die zijn wel erg goed bewaard. Ik ging zoeken op de site van het Stadsarchief en zag dat ze daar in de online catalogus stonden.

Toen vermoedde ik al dat ze ontvreemd waren. Het archief wist nog van niets, omdat nog niemand de ontvreemde werken had opgevraagd.’ Volgens Plak komt dit soort diefstallen wel vaker voor. ‘Ook bij de Bijzondere Collecties, want het is onmogelijk je er voor honderd procent tegen te beveiligen.’ Kort na constatering van de diefstal werd de dief aangehouden. Hij werd ontslagen en veroordeeld tot een taakstraf. Het archief heeft de dichtbundels terug kunnen kopen van de antiquaar. (DW)

Duurzaamheid In het gebouw van de Bijzondere Collecties vond op maandagmiddag een bijeenkomst plaats over het thema duurzaamheid.

Behalve het voltallige College van Bestuur (CvB) was ook een groot deel van de decanen en stafdirecteuren aanwezig, evenals het management van de HvA. Op de voorzitter van de Asva en twee stagelopende studenten na, ontbraken studenten. De bijeenkomst had een ‘verplicht’ karakter omdat volgens Van der Toorn duurzaamheid ‘van zeer groot belang’ is. ‘Duurzaamheid is een hip begrip en vooral dankzij studenten zijn we voorloper in duurzaamheid. Niet alleen in Amsterdam, maar ook in Nederland en de rest van Europa.’

Volgens universiteitshoogleraar Louise Fresco, door Van der Toorn aangekondigd als ‘Mrs. duurzaamheid’, belichtte de twee kanten van het imago van duurzaamheid.

‘Duurzaamheid heeft een hightech kant, maar ook een geitenwollensokkenimago.

Wij moeten op zoek naar de middenweg.’

Ineke Veenstra, directeur van het Facilitair Centrum, had goed nieuws voor Fresco.

‘De selectie van een nieuwe cateraar wordt mede gebaseerd op de mate waarop die met duurzame producten werkt.’ (JJ)

Stelling Het is niet de taak van de UvA de demonstratie van 21 januari financieel te ondersteunen. zz Eens - 61,7 % zz Oneens - 38,3 % Aantal respondenten: 94

Biodiversiteit Tijdens een internationale conferentie op 19 januari aan de UvA is het officiële startschot gegeven voor de bouw van een Europese onderzoeksinfrastructuur voor biodiversiteits- en ecosysteemonderzoek: LifeWatch. LifeWatch zet – verspreid over heel Europa – digitale faciliteiten op die wetenschappers mogelijkheden bieden om baanbrekend onderzoek te verrichten op het gebied van biodiversiteit, ecosystemen en daaraan gerelateerde vraagstukken, bijvoorbeeld over klimaat, watermanagement en ruimtelijke ordening. Wetenschapsvertegenwoordigers van Nederland, Spanje, Italië en Hongarije hebben een ‘Memorandum of Understanding’ getekend om de totstandkoming van de onderzoeksinfrastructuur mogelijk te maken. Vijf andere Europese landen hebben inmiddels al een ‘Memorandum of Intent’ ondertekend, waarin zij hun steun aan LifeWatch bevestigen. (DW)

Erfgoedlab: elk jaar beter zz Studenten erfgoed- en museumstudies maken in Erfgoedlab toevoeging bij lopende tentoonstelling Bijzondere Collecties. zz De eerste editie van het lab, over de Max Havelaar, bestaat nu ook in boekvorm.

Donderdag 20 januari ging de vijfde editie van het UvA Erfgoedlab van start, een reeks praktijkprojecten waarbij een expositie, presentatie of lezingenreeks wordt georganiseerd over onderwerpen uit de museale collectie van de UvA. Aansluitend werd bovendien het verslag van het eerste Erfgoedlab, de Max Havelaar Academie, in boekvorm gepresenteerd.

Voor het vijfde Erfgoedlab werd de hulp ingeroepen van dertig masterstudenten erfgoed- en museumstudies. Zij toverden een zaal van de nog lopende tentoonstelling Wereldverbeteraars. 75 jaar IISG om in een eigen expositie, waarin ze rondom vijf thema’s hun visie op het onderwerp geven.

Erfgoedstudent Sophie Hennebert vindt vooral de aandacht voor beleving en interactie en het ontbreken van de gebruikelijk lappen zaaltekst ‘een grote verbetering’ ten

Piekeren Aandacht voor beleving en interactie / foto Won Tuinema

opzichte van de oorspronkelijke tentoonstelling. Ook Jan Bolten, coördinator van het UvA Erfgoedlab, vindt de vijfde editie erg geslaagd. ‘Het Erfgoedlab wordt sinds het begin van 2010 vier keer per jaar georganiseerd, en wordt met iedere editie beter. Met de boekpresentatie van het eerste

Erfgoedlab is er eindelijk een blijvende herinnering.’ Voor de Max Havelaar Academie onderzochten vijf studenten uit verschillende disciplines vorig jaar vijf maanden lang welke betekenis het boek Max Havelaar van Multatuli tegenwoordig heeft. Hun teksten zijn nu in boekvorm verzameld. (LH)

Interim-decaan Fischer blijft voorlopig zz Interim-decaan van de economiefaculteit blijft langer aan op verzoek van CvB. zz Eric Fischer niet onomstreden binnen de faculteit.

Het College van Bestuur (CvB) heeft Eric Fischer verzocht langer aan te blijven als interim-decaan van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB). Dat meldt de website van de FEB. De oorspronkelijke aanstelling zou op 31 januari aflopen. Die aanstelling is nu voor onbepaalde tijd verlengd. Afhankelijk van wanneer een nieuwe decaan is gevonden, wordt nader

bekeken wanneer Fischer het decanaat kan overdragen. Hij is niet onomstreden binnen de faculteit.

Van het CvB kreeg Fischer bij zijn aantreden in februari 2010 de opdracht om 14 miljoen euro te bezuinigingen. Op de wijze waarop Fischer dat aanpakte was vanaf het begin af aan veel kritiek. Hem werd visieloos bezuinigen verweten en ook zou hij te weinig inzicht hebben gegeven in de systematiek waarmee hij de bezuinigingen wilde doorvoeren. Met studenten en docenten kreeg hij het aan de stok toen hij zonder overleg op de website meldde dat de master Operations Research zou worden afgeschaft. De me-

dedeling is inmiddels aangepast.

Op het hoogtepunt van de crisis kreeg Fischer de wind van voren van verschillende hoogleraren binnen de faculteit.

Tien professoren zochten de publiciteit toen duidelijk werd dat de reorganisatie volgens hen ‘weinig vakinhoudelijk’ werd doorgevoerd. ‘Fischer is een goed bestuurder, maar geen wetenschapper. Hij heeft ook geen affiniteit met de wetenschap. En een dergelijke omvangrijke reorganisatie van veertien miljoen in drie jaar kan niet plaatsvinden zonder dat er een wetenschappelijke missie is geformuleerd,’ was destijds het commentaar van Rick van der Ploeg. (JJ)

‘Televisie zal bepalende rol behouden’ zz Ondank de opkomst van de nieuwe media zal de televisie dominant blijven, zegt Huub Wijfjes. zz Hij hield gisteren een lezing over de positie van televisiegeschiedenis.

Televisie zal als dominant medium niet verdwijnen. Dit zei Huub Wijfjes, bijzonder hoogleraar geschiedenis van radio en televisie, in een lezing die hij op 20 januari hield in Spui25. Volgens Wijfjes zal de bepalende rol die televisie in het publieke debat speelt aanblijven. De kracht van het medium, dat dit jaar in Nederland

zestig jaar bestaat, ligt in haar vermogen ‘emoties op te roepen door middel van een sterk beeld’. Daarnaast heeft televisie nog altijd een tijdstructurerende rol waar mensen hun leven op inrichten.

Wijfjes besprak in zijn lezing de achtergestelde positie die mediageschiedenis in het historisch spectrum inneemt. ‘Het debat over televisie is te lang blijven hangen in een discussie over goede en slechte smaak, zonder dat er naar de culturele en bepalende aspecten van televisie zelf gekeken werd.

Televisie heeft namelijk altijd de aandacht naar zich toegetrokken, en is daarmee ook bepalend voor wat er in andere media

besproken wordt.’ Die achtergestelde positie van televisiegeschiedenis komt volgens Wijfjes onder andere door de journalistiek, die televisie altijd als triviaal medium heeft beschouwd. ‘De pers wordt nog altijd gezien als de moeder aller media. Ook heeft er lang een historisch vooroordeel geheerst dat media geen actor in de geschiedenis zijn, maar slechts een weerspiegeling van de geschiedenis vormen,’ aldus Wijfjes.

In de loop van dit jaar verschijnt in samenwerking met Wijfjes een nieuw standaardwerk, Een eeuw van beeld en geluid over zestig jaar televisiegeschiedenis. (Onno La Rivière)

Aio Maurice Topper doet onderzoek naar piekerende jongeren. De klinisch psycholoog start in maart met een nieuwe (online) cursus. Nodig, meent hij, want veel studenten hebben moeite met stressvolle gebeurtenissen ‘Ik wil de deelnemers bewust maken van de signalen van stress: hoofdpijn, benauwd gevoel op de borst, enzovoorts. Vervolgens leren we de cursisten verschillende cognitieve vaardigheden aan. We laten hen nadenken over de manier waarop zij nadenken over stressvolle situaties. Piekeren gaat vaak gepaard met abstracte gedachten, terwijl het veel nuttiger is om op een concrete manier na te denken over de oplossing van stressvolle situaties. Met voldoende oefening lukt het om het gepieker naar de achtergrond te verplaatsen.’ (AK). Zie ook www.stressless-uva.nl

Prijsvraag

Win de nieuwe cd van The Decemberists.

The Decemberists is een indie-popband uit Portland en hun muziek is het beste te beschrijven als een fijne mix van snelle popmuziek met gevoelige, rustige, instrumentale arrangementen.

Op hun nieuwe cd King is Dead pakt Decemberists het minder groot aan in vergelijking met hun debuut. De Britse folkinvloeden hebben op King is Dead plaatsgemaakt voor duidelijk americaen country-invloeden. Deze wending wordt nog eens extra duidelijk door de medewerking van zangeres Gillian Welch en R.E.M.-gitarist Peter Buck.

Folia geeft drie cd’s weg. Meer info vind je op www.folia.nl/prijsvraag

Folia 5

nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl

Veel verzet tegen afschaffen master zz De studentenraad van de FEB zal waarschijnlijk negatief adviseren over de afschaffing van de master ORM. zz Onduidelijkheid over instemmingsof adviesrecht CSR. De studentenraad van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) zal de decaan van de faculteit deze week waarschijnlijk een negatief advies geven over de afschaffing van de master Operations Research (ORM). Decaan Eric Fischer wil die master afschaffen in het kader van een grote bezuinigingsoperatie van veertien miljoen euro. Tegen de afschaffing van de master is veel verzet van docenten en studenten.

‘Als het in stand houden van de master te duur zou zijn, zou dat voor ons een reden kunnen zijn positief tegenover de afschaffing te staan, maar de decaan heeft ons geen overtuigende cijfers laten zien die afschaffing van de master rechtvaardigen,’ zegt studentenraadslid Timo Klein. ‘Daar komt bij dat de kwaliteit van onderwijs en onderzoek heel goed is. Volgens berekeningen hebben de wetenschappers in de periode 20072009 gemiddeld 5,6 wetenschappelijke publicatie per fulltime onderzoeker geproduceerd. Dat is het hoogste van de faculteit. Er zijn bovendien 25 studenten ingeschreven, waardoor de master ook financieel uit kan.’ Als de studentenraad een negatief advies afgeeft moet

de decaan opnieuw om de tafel met de studenten.

Ook de Centrale Studentenraad (CSR), de koepel van facultaire studentenraden, heeft bemoeienis met het al dan niet afschaffen van de master, maar daar is inmiddels onzekerheid ontstaan over of men uitsluitend adviesrecht of instemmingsrecht heeft.

Klein: ‘Normaal heeft de CSR instemmingsrecht bij het afschaffen van een master, maar dat zou de raad volgens rector magnificus Dymph van den Boom nu niet hebben omdat het niet zomaar een afschaffing is, maar een afschaffing in het kader van een reorganisatie. Er wordt uitgezocht wat het recht van de CSR precies is.’ (DW)

Aan de zwier tijdens college Even tijd voor een slokje, dacht deze student vorige week tijdens de studiemarathon die op 17, 18, en 19 januari werd gehouden in drie universiteitssteden, waaronder Amsterdam. Woensdag 19 januari vond de marathon aan de UvA plaats: 24 uur college achter elkaar, elk uur een andere docent, om de aandacht te vestigen op de bezuinigingsplannen van de regering. Rode wijn is volgens doktoren kalmerend en kan nerveuze aandoeningen voorkomen of verhelpen.

Ook degene die lijdt aan angst of (studie) stress kan baat hebben bij een glaasje.

Tenzij je er te veel van drinkt natuurlijk.

Hoeveel glazen deze student achterover sloeg om relaxed het college door te komen is onbekend, maar openbare dronkenschap is in de collegezaal niet gesignaleerd. (DW)

zz ‘Bij het COC heerst besluiteloosheid over de verrechtsing onder homo’s.’

‘Zodra het idee voor de conferentie ontstond merkten we dat er overal enorm veel aandacht voor kwam,’ zegt Laurens Buijs, promovendus bij politicologie en voorzitter van het mede door hem opgerichte homoplatform UvA Pride.

‘Zo bleek Eric Fassin, een prominente Franse socioloog, zich al langer actief te mengen in een Frans debat over moslims en vrouwenrechten dat erg veel leek op Nederlandse kwesties.’ Buijs heeft een congres opgezet dat op 27 en 28 januari wordt gehouden, in samenwerking met het nieuwe Amsterdam Research Center for Gender and Sexuality.

Amsterdamse wetenschappers als Jan 6 Folia

Wouter Koolen promoveert aan de FNWI op een zelflerend computerprogramma dat adviseert over beslissingen. Het onderzoek is uitgevoerd aan het Centrum Wiskunde & Informatica.

Kun je in lekentaal uitleggen waar je promotie over gaat?

‘Ik heb een computerprogramma ontwikkeld dat je helpt een beslissing te nemen, op basis van wat experts zeggen. Vaak lopen de adviezen van deskundigen uiteen en dan blijft de vraag welke je moet geloven. Neem bijvoorbeeld de voorspelling van het weer: iedere weerman presenteert elke dag zijn eigen, afwijkende weersvoorspelling. In de ingewikkeldste versie van mijn programma voer je de adviezen in, en de daarna behaalde resultaten. Het programma analyseert die cijfers en onthoudt welke expert op welk gebied vaak gelijk heeft. Op basis van alle specialiteiten van de experts, stelt het programma een advies samen.’

Op welke manier kan jouw programma straks toegepast worden?

‘In situaties waarin je een voorspelling nodig hebt die gebaseerd is op dagelijks nieuwe gegevens. Denk dus aan het weer, of aan het beheren van een aandelenportefeuille, daarvan zijn ook iedere dag nieuwe gegevens bekend. Als ik dit vertel vragen mensen me altijd of ik rijk ben. Nou, we hebben het wel geprobeerd. Maar er moet nog heel wat gesleuteld worden voor er een toepassing van het programma is die echt veel geld binnensleept.’

Wilders als nieuwe homoheld? zz Congres ‘Sexual Nationalisms’ over nationalisme, homo’s en de uitsluiting van minderheden.

doctor

Willem Duyvendak, Elif Keskiner en Paul Mepschen zullen tijdens de conferentie ‘Sexual Nationalisms’ in discussie gaan met schrijvers als Véronique Mottier, Judith Butler en anderen over ‘gender, sexuality and the politics of belonging in the new Europe’.

De twee concepten ‘gender’ en ‘nationaliteit’ zijn de laatste jaren in Amerika en Europa intensief bestudeerd, zegt Buijs. Zo blijkt uit onderzoek dat het liberaalnationalistische vertoog van Geert Wilders in een aantal opzichten populair is onder veel homo’s, omdat ze in Wilders de man zien die hun rechten maximaal verdedigt.

Het congres opent al op de 26e met een debat waaraan onder meer Ahmed Marcouch (PvdA) en COC-voorzitter Vera Bergkamp deelnemen en dat over dit onderwerp zal gaan. Buijs: ‘Ik merk dat er bij het COC een zekere besluiteloosheid heerst over de verrechtsing onder

homo’s. In dit debat kan dat ter discussie gesteld worden, juist door mensen als Marcouch.’ (Bob van Toor) Zie ook www.sexualnationalisms.org en www.debalie.nl

Rectificatie

Oud-hoogleraar Kees de Lange was niet hoogleraar in de kristallografie, zoals werd vermeld in het bericht ‘50Plus’ (Folia 18, pagina 4) maar in de laserspectroscopie.

In Noord-Holland is De Lange bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart in drie kiesdistricten lijsttrekker van de nieuwe partij 50Plus.

Zijn er al toepassingen eerder te verwachten?

‘Ja, bijvoorbeeld in een hybride auto die zowel op diesel als op elektriciteit kan rijden. Er is een klein chipje dat beslist op welk van de twee energiebronnen je rijdt. Maar in de auto zijn verschillende systemen die een gedetailleerde voorspelling voor de rit kunnen maken. Je routeplanner weet bijvoorbeeld dat je de komende dertig kilometer over snelwegen gaat, waar rijden op diesel het zuinigst is. Maar je file-informatiesysteem weet bijvoorbeeld weer dat je files tegenkomt, en je dus beter op elektriciteit kunt rijden, omdat je veel moet stoppen en optrekken. Hier zou mijn computerprogramma de auto kunnen helpen met het maken van de juiste beslissing.’ (LH) Wouter Koolen: Combining Strategies Efficiently. High-Quality Decisions from Conflicting Advice. Promotie 27 januari. Promotoren: dhr. prof. dr.

P.M.B. Vitányi en dhr. prof. dr. P.D. Grünewald.

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl

prikbord

promoties

Acta NMT-award

BC I

Erik Vermaire, promovendus bij sociale tandheelkunde, heeft de NMT-award voor innovatieve mondzorg bij kinderen gewonnen. Hij kreeg de award uitgereikt tijdens het NMT-studentencongres ‘Hot or not!’. Vermaire (links op de foto) kreeg de prijs, een cheque van vijfduizend euro, voor het onderzoeksproject ‘Vaststellen van de voorkomende attitudes van ouders op het gebied van mondgezondheid van hun kinderen’. De jury sprak haar waardering uit voor de innovatieve inzet van de onderzoeksmethode (de zogenoemde Q-methodologie). Ook de preventieve zorgop-maat-gedachte en de mogelijkheid dat hiermee het effect van de individuele tandheelkundige preventie vergroot zou kunnen worden, werd zeer gewaardeerd.

In Londen is de shortlist bekendgemaakt van de prestigieuze ‘Brit Insurance Design Awards’, die dit jaar voor de vierde keer worden georganiseerd. De negentig genomineerden beoefenen zeven disciplines, waaronder meubel-, architectuur-, mode- en grafisch ontwerp. In elke discipline wordt een winnaar aangewezen.

Een van de ‘graphics nominees’ is het meer dan zevenhonderd pagina’s tellende miniboekje Irma Boom: Biography in Books. Dit boekje ontwierp Boom voor haar tentoonstelling in 2010 bij de Bijzondere Collecties. Een tentoonstelling met alle ontwerpen van de shortlist is van 16 februari tot 7 augustus te zien in het Design Museum in Londen. Op 15 maart zal de uiteindelijke winnaar tijdens het ‘winnaarsdiner’ worden bekendgemaakt.

FMG Subsidie

BC II

Het Ministerie van OCW heeft zes Onderwijs Bewijs-subsidies toegekend aan pedagogen en onderwijskundigen van de UvA. Het gaat om de projecten van Ineke van der Veen en Thea Peetsma, Amos van Gelderen, Ron Oostdam en Henk Blok, Geert ten Dam en Monique Volman, Helma Koomen met Peter de Jong en Francine Jellesma, en Aryan van der Leij. Onderwijs Bewijs is een programma dat de ontwikkeling van evidence based onderwijs stimuleert. In totaal zijn negentien van de 74 ingediende onderzoeksvoorstellen gehonoreerd, ter waarde van tien miljoen euro. Daarmee kan onderzoek worden gedaan om vast te stellen wat wel en niet werkt in het onderwijs.

Op 27 januari vindt er een boekensalon plaats met als thema ‘Honderd jaar Nescio’. Aanleiding voor dit thema is de honderdste verjaardag van de publicatie van het verhaal ‘De uitvreter’, een verhaal waarmee Nescio (1882-1961) grote bekendheid verwierf en dat in januari 1911 voor het eerst werd gepubliceerd in het tijdschrift De Gids. Ter gelegenheid van deze mijlpaal verschijnt bij Uitgeverij Bas Lubberhuizen Verlangen zonder te weten waarnaar. Dit boek bevat een rijke verzameling artikelen over Nescio.

Deelnemers aan deze boekensalon zijn Anton de Goede, Klaas Vos en Felix Strategier. De boekensalon begint om 17 uur in het Museumcafé, Oude Turfmarkt 129.

FNWI I

Microscoop

Erik Manders, werkzaam als universitair docent aan het Leeuwenhoek Centre for Advanced Microscopy en het Swammerdam Institute for Life Sciences, heeft een beurs van 700.000 euro ontvangen van Technologiestichting STW voor zijn project ‘Ultra-Sensitive Confocal Microscopy’. Dit project is een voortzetting van zijn eerdere project, waarin hij samen met onderzoekers van het AMC een microscooptechnologie ontwikkelde genaamd ‘Clem’ (Controlled Light Exposure Microscopy). Met de Clemtechnologie kunnen levende cellen worden bestudeerd met vijf tot tien keer minder licht, waardoor ze minder last hebben van het toxische effect van licht. Een tweede patent beschrijft een methode waardoor de hoeveelheid licht nog eens met factor tien kan worden verminderd.

FNWI II

Gilles Holstfonds

Eens per vier jaar geeft het Gilles Holstfonds een gouden medaille aan een Nederlandse wetenschapper die bij voorkeur werkt op het grensgebied van toepassingsgerichte natuur- en scheikunde. Een belangrijke nevenvoorwaarde is dat het onderzoek heeft bijgedragen aan een praktische toepassing.

Gilles Holst (1886-1968) was een Nederlandse natuurkundige en de eerste medewerker en directeur van het Philips Natuurkundig Laboratorium. Kandidaten moeten zich nomineren voor 15 maart 2011. Voor nadere informatie: afdelingen@ bureau.knaw.nl

Irma Boom

Nescio

ILLC Meervoud Raquel Fernández Rovira van het Institute for Logic, Language & Computation (ILLC), waar taalkundigen en exacte wetenschappers samenwerken, heeft een subsidie uit het NWO-programma Meervoud (Meer Vrouwelijke Onderzoekers als ud) van exacte wetenschappen toegekend gekregen. Hiermee heeft zij de garantie dat zij na afloop van haar huidige onderzoek doorstroomt naar een (andere) wetenschappelijke positie binnen de universiteit. Fernández Rovira doet onderzoek naar het modelleren van dialogen. Dat is een interdisciplinair onderzoeksgebied dat de basis vormt voor de ontwikkeling van artificiële agents (computers of robots) die kunnen communiceren met mensen door middel van natuurlijke taal. De financiering binnen Meervoud bedraagt per persoon maximaal 220.000 euro.

FEB Debat Room for Discussion, de wekelijkse debatreeks op de chesterfield, gaat op 2 februari weer van start. Februari lijkt de maand van louter prominenten te worden: oppositieleider Job Cohen bijt het spits af, op 9 februari gevolgd door minister van Financiën Jan Kees de Jager. Op 22 februari zit DNB-baas Nout Wellink op de sofa. Later in het jaar komt ook de oud-CEO van Shell, Jeroen van der Veer, nog langs. De debatten vinden steeds plaats in de centrale hal van de faculteit. In de slipstream van de kredietcrisis bespreken studenten en docenten actuele economische kwesties met elkaar en met gasten. Aanvang: 12.30 uur.

DINSDAG 01/02 10.00 uur: Richard Plat - Economie Essays on Valuation and Risk Management for Insurers.

Promotor: Prof.dr. A.A.J. Pelsser. (Agn.kapel) 12.00 uur: Renato de Almeida Sarmento Biologie An Acarine Herbivore Interferes with Direct and Indirect Plant Defences.

Promotor: Prof.dr. M.W. Sabelis. (Agn.kapel) 14.00 uur: Philip Karré - Politicologie An Analysis of Hybrid Organizations in the Dutch Waste Management Sector.

Promotoren: Prof.dr. J.J. Boonstra en prof.dr. R.J. in ’t Veld (UvT). (Agnietenkapel)

WOENSDAG 02/02 14.00 uur: Laure Michon - Politicologie Ethnic Minorities in Local Politics.

Promotoren: Prof.dr. M. Fennema en prof.dr. J.N. Tillie. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 03/02 12.00 uur: Simone Boogaarts-de Bruin – Sociologie Something for Everyone? Changes and Choices in the Ethno-Party Scene in Urban Nightlife.

Promotoren: Prof.dr. M.J.A. Penninx en prof.dr. J.C. Rath. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Merlijn Kramer - Geneeskunde Travel and Migration. HIV and STIs among Ethnic Groups in The Netherlands.

Promotor: Prof.dr. R.A. Coutinho. (Agn.kapel)

VRIJDAG 04/02 10.00 uur: Erik Slim - Geneeskunde The Consequences and Diagnosis of Foot Abnormalities.

Promotoren: Prof.dr. F. Nollet en prof.dr. W.R. Faber. (Agnietenkapel) 11.00 uur: Merit Tabbers - Geneeskunde Evidence-Based Guideline Development in Paediatric Gastroenterology.

Promotor: Prof.dr. H.S.A. Heymans. (Aula) 12.00 uur: Inge van der Welle - Sociale geografie Flexibele burgers? Amsterdamse jongvolwassenen over lokale en nationale identiteiten.

Promotor: Prof.dr. H. Knippenberg. (Agn.kapel) 13.00 uur: Clarissa Vergunst - Geneeskunde Chemokine Receptor Blockade in Rheumatoid Arthritis.

Promotor: Prof.dr. P.P. Tak. (Aula) 14.00 uur: Olav de Peuter - Geneeskunde The ABC of Heart Failure.

Promotor: Prof.dr. H.R. Büller. (Agnietenkapel)

oraties DONDERDAG 03/02 16.00 uur: Prof.dr. I.N. van Schaik, hoogleraar Neurologie Neurologie in beweging. (Aula)

VRIJDAG 04/02 16.00 uur: Prof.dr. A.M. de Roos, hoogleraar Theoretische ecologie, i.h.b. de dynamiek van biologische gemeenschappen Groei en ontwikkeling: de blinde vlek in de populatieecologie. (Aula) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 7

opinie

Pompeuze idioten Nu de UvA zucht onder een torenhoge schuldenlast worden medewerkers als citroenen uitgeknepen om de kasstroom maar boven het nieuwe bancaire peil van na de crisis te houden, aldus Ewald Engelen.

N

iemand heeft het moderne bestuur scherper ontleed dan Robert Musil. In De man zonder eigenschappen krijgt een aantal hoogwaardigheidsbekleders in het Wenen van 1913 de opdracht iets groots en verhevens te bedenken ter gelegenheid van het zeventigjarige regeringsjubileum van keizer Frans Josef I. Het startpunt is: ‘Vredeskeizer, Mijlpaal voor Europa, het Ware Oostenrijk en Bezit en Beschaving’, schrijft Musil. So far, so good. Verheven dromen laten zich lekker schrijven. Het doen van concrete daden is een ander verhaal. Al gauw ontaardt de ‘parallelactie’ – want het overtroeven van het dertigjarige regeringsjubileum van keizer Wilhelm II is een niet onbelangrijk nevendoel – in een pleidooi voor meer duikboten voor de Oostenrijkse marine, subsidie voor een nieuwe typemachine en amnestie voor

Aan de UvA openbaren zich kolderieke gaten tus­ sen droom en daad een lustmoordenaar. De moderne bestuurder is niet een kille bureaucraat (Max Weber), een modernistische technocraat (James Scott), een radertje in een panoptische machtsmachine (Michel Foucault), maar een pompeuze idioot.

Vervang ‘het Ware Oostenrijk’ door ‘Kenniseconomie’ en ‘Vredeskeizer’ door ‘Innovatieplatform’ en je zit in het Nederland van de 21e eeuw. Het begon zo fraai, in 2000, met het Lissabon-akkoord dat de EU in de ‘meest concurrerende en dynamische economie’ ter wereld moest omtoveren. De lidstaten moesten de schooluitval in 2010 tot 10 procent beperken, het aantal leerlingen met een vwo-, havo- of mbo-diploma tot 85 procent laten stijgen, het aantal afgestudeerden in technische en exacte vakken met 15 procent laten groeien, en ten minste 3 procent van het nationaal product in onderzoek en ontwikkeling steken. Grootse ambities gekoppeld aan heldere streefcijfers. So far, so good.

Vier of vijf bestuurslagen verder openbaren zich echter kolderieke gaten tussen droom en daad. Neem de Universiteit van Amsterdam. In het laatste instellingsplan, Leren excelleren, wordt de ambitie uitge8 Folia

sproken om tot de vier beste universiteiten van Nederland te behoren en te stijgen op de mondiale ranglijstjes. Dat moet door ‘excellente onderzoekers en docenten aan te trekken en hun een stimulerende omgeving [te] bieden waarin ze hun talenten volop kunnen benutten’.

Dan de werkelijkheid. Sinds 2000 is de UvA meer en meer de proeftuin geworden van het Maagdenhuis. Geen universiteit met zo’n groot waterhoofd. Sinds 2002 is de verhouding tussen staf en docent geleidelijk opgelopen van 53 naar 56 procent. En wie wel eens een UvA-gebouw betreedt, weet dat de ondersteuning niet bij de uitvoerders zit. Op mijn afdeling moeten honderd wetenschappers het met twee secretaresses doen. Nee, de ‘ondersteuning’ bestaat uit duurbetaalde staffunctionarissen die zich onledig houden met het constant overhoophalen van de organisatie. Zo zijn ondersteunende diensten verdwenen achter anonieme helpdesks en is de catering verpacht aan een monopolist die matige kwaliteit paart aan hoge prijzen. Afdelingen zijn gefuseerd tot faculteiten en faculteiten tot clusters. Onderzoeksinstituten moesten eerst hun disciplinevleugels uitslaan, toen terug naar de afdelingen, vervolgens meer ‘massa en focus’ krijgen en zijn nu opgegaan in brede multidisciplinaire onderzoeksscholen. Cursussen besloegen ooit twaalf punten, moesten toen vanwege internationale harmonisatie naar tien punten en keren nu weer terug naar twaalf. Wie meent dat dit de ‘stimulerende omgeving’ is waarin ‘excellente onderzoekers en docenten’ hun ‘talenten volop kunnen benutten’, is niet wijs.

En het kan nog erger. In november werd mijn faculteit opgeschrikt door verdriedubbelde tekorten. Door een nieuwe rekenmethode werden wij gestraft voor stijgende studentenaantallen, meer publicaties en meer externe gelden. Een vacaturestop, geen verlenging van tijdelijke contracten en minder onderzoekstijd werd ons als bezuinigingen voorgehouden.

Wat er niet bij werd verteld was dat onze bestuurders de laatste jaren op grote schaal projectontwikkelaartje waren gaan spelen. Voor nieuwbouw op het Roeterseiland, verbouw van het Oudemanhuispoort-complex en ontwikkeling van een heus Science Park had de UvA zich zwaar

illustratie Marc Kolle

in de schulden gestoken. En waarom ook niet? Onroerend goed kan alleen maar in waarde stijgen, toch? Nu de UvA zucht onder een torenhoge schuldenlast worden medewerkers als citroenen uitgeknepen om de kasstroom maar boven het nieuwe bancaire peil van na de crisis te houden.

Ook de studenten worden niet gespaard.

Wie een debatje organiseert moet de stoeltjes van de UvA gebruiken, à raison van vier euro per uur per stoel. Wie meent dat staal, glas en steen deze aanslag op het intellectueel kapitaal van de UvA kunnen

compenseren, snapt niets van wetenschap.

Dankzij Musil weten we dat grote ideeën wel vaker de stupiditeit hebben gemaskeerd van pompeuze bestuurders, die er ondertussen geen koteletje minder om aten. Maar dat we anno 2011 niets van zijn verrukkelijke komedie hebben geleerd, stemt somber. Voor de UvA en voor Nederland. yyy Ewald Engelen is hoogleraar financiële geografie. Deze tekst is eerder gepubliceerd in De Groene Amsterdammer

scriptie

Maak van de beurs écht een prestatiebeurs Meer rendement halen uit het belastinggeld voor hoger onderwijs kan ook op een positieve manier, stelt Anna Vossers. Bijvoorbeeld door van de prestatiebeurs écht een prestatiebeurs te maken.

H

et is logisch dat in tijden van bezuinigingen ook studenten en universiteiten moeten inleveren. Een botte maatregel zoals de boete van 3000 euro bij te veel studievertraging is echter niet bepaald constructief.

Mijn alternatieve idee is simpel: betaal de student per behaald studiepunt. De huidige prestatiebeurs wordt vervangen door een échte prestatiebeurs, die afhankelijk is van het aantal daadwerkelijk behaalde ECT’s. Per studiepunt krijgt de student 50 euro. In de bachelorfase heeft elke student recht op stufi voor 180 ECT’s, bij eenjarige masters voor nogmaals 60 en bij tweejarige masters voor 120. Zodra de docent een voldoende heeft ingevoerd in een cijferregistratiesysteem zoals Studieweb, maakt DUO het bijbehorende bedrag over op de bankrekening van de student.

Die dus door te studeren letterlijk zijn biergeld heeft verdiend.

Het belastinggeld wordt op die manier sowieso besteed aan het versterken van de kenniseconomie.

Alleen als iemand meer kennis heeft verworven, betaalt de staat.

De nieuwe stufi is een financiële prikkel voor studenten om hun tijd daadwerkelijk te steken in hun studie. Ze krijgen immers minder geld als ze niet presteren, waarbij ‘presteren’ een veel letterlijkere betekenis krijgt dan in het huidige systeem, waarin binnen tien jaar een diploma halen al als een voldoende prestatie telt.

Extreem snelle studenten die bijvoorbeeld alle vakken van een bachelor in twee jaar halen, hoeven dan minder tijd in een bijbaan te steken, aangezien hun studie hun al meer oplevert. En corpsballen die het eerste jaar geen enkel studiepunt halen, merken al snel dat zij daardoor minder te besteden hebben dan hun hardwerkende jaargenoten. Dan is het ineens misschien toch niet zo cool meer om alleen in de toko te scoren.

Studenten kunnen zelf bepalen in welk tempo ze willen afstuderen. Als een student liever een aantal dagen in de week een extra stage loopt en daarom een vak minder volgt, krijgt hij aan het einde van het semester minder stufi als prestatiebeloning. Hij kan zelf de afweging maken of wat hij daarvoor terugkrijgt (een stagevergoeding of werkervaring) die vermindering van zijn inkomen waard is.

Bovendien is de nieuwe prestatiebeloning een extra reden om sneller de scriptie af te maken. Waar de studiegids meestal doodleuk één semester inruimt voor de kroon op het werk van de aanstormende academicus, blijken studenten er massaal dubbel zo lang voor nodig te hebben. Hoe zou dit zijn als ze er duizend euro voor krijgen om een voldoende te halen voor het laatste loodje van hun universitaire scholing? Ik denk dat studenten hun bed weer zullen uitkomen.

De ‘echte’ prestatiebeurs is natuurlijk maar een voorbeeld van mogelijke hervormingen in het hoger onderwijs. Invoering van een brede bachelor, intakegesprekken en selectie aan de poort zijn ook het overwegen waard. Als wij studenten de bestuurders, dokters en zakenlui van morgen zijn, moeten we – als het de toekomst van de universiteit betreft – meer kunnen laten zien dan hossend op dj Jordy demonstreren op de Dam. Lomp bezuinigen en tegelijk, zoals het huidige kabinet doet, stellen dat de kwaliteit van het hoger onderwijs wél omhoog gaat, is echter niet realistisch. Ik daag daarom bij deze iedereen uit die op 21 januari op het Malieveld heeft geprotesteerd om over alternatieven na te denken waarmee we als studenten kunnen laten zien dat we, als we daar goed onderwijs voor terugkrijgen, best bereid zijn wat in te leveren. yyy Anna Vossers heeft de bachelor sociologie gedaan aan de UvA. Dit collegejaar besteedt zij aan studievertraging ter zelfontplooiing. Haar idee opperde zij in december tijdens het happyChaos Onderwijscafé.

De redactie verwelkomt brieven en ingezonden stukken. U kunt deze sturen aan redactie@folia.uva.nl. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA; anonieme bijdragen worden niet geplaatst. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten.

brieven

Worteltjes Icara Kraidy (24)

haalde een paar weken terug haar bachelordiploma media en cultuur. Ze schreef haar scriptie over reclamespotjes van McDonald’s.

‘Het was de bedoeling dat we een historisch onderzoek deden, gelinkt aan media. Ik vind McDonald’s leuk, dus daar wilde ik wel wat mee doen. Uiteindelijk heb ik onderzocht hoe de beeldvorming van McDonald’s veranderd is de afgelopen twintig jaar en hoe dat te zien is aan hun reclamespotjes.

Daarvoor heb ik uitgebreide analyses gemaakt van vier commercials, uit 1989, begin jaren negentig, 2008 en uit 2010.

Deze heb ik shot voor shot bekeken. In elk spotje speelden kinderen de hoofdrol.

Je ziet duidelijk dat McDonald’s zich in die reclames met kinderen steeds “gezonder” is gaan profileren. Niet dat ze daarin expliciet reclame maken voor worteltjes, want naar gezonde producten wordt niet heel duidelijk verwezen. Hun gezonde imago komt met name naar voren in “sluikreclame”, om het maar even zo te noemen. Zo zie je eind jaren tachtig nog veel hamburgers. Een kindje eet een hamburger aan de keukentafel en drinkt cola. In huidige commercials zijn ook gezonde producten in beeld, zoals melk en fruit. Dat kun je tegenwoordig krijgen bij een Happy Meal, maar dat wordt niet letterlijk gezegd. Hierdoor had ik niet verwacht dat deze gezonde dingen alsnog heel duidelijk zichtbaar zouden zijn.

Na ruim vierenhalf jaar ben ik wel klaar met studeren, ik ga geen master meer doen. In mijn vakgebied, de televisiewereld, is dat echt niet belangrijk. Bovendien vind ik mijn studie niet interessant genoeg voor nog een jaar extra studeren. In plaats daarvan heb ik deze maand nog een kleine opdracht voor het programma Wipe Out. Voor hen ga ik vijf dagen naar Argentinië om kandidaten te begeleiden. In Argentinië bevindt zich het parcours van Wipe Out, vandaar. Als ik terugkom hoop ik op een nieuw project van Endemol. Op zich heb ik daar goede contacten. Zo hoop ik steeds aan nieuw werk te komen. Ja, dit is het einde van mijn studentenleven. Helemaal niet erg, want mijn studie vond ik niet veel toevoegen aan wat ik later wil.

Namelijk voor televisieprogramma’s werken. RTL Travel of Expeditie Robinson lijkt me wel wat.’ (Anouk Kemper)

Koningin

Het onderzoek van Ruud Wetzels en Rogier Kievit in Folia 13 (3 december 2010) over de vraag hoe open werkplekken bevallen in Science Park, is nogal eenzijdig. Zij leggen de oorzaak geheel bij het gebouw. Het werken in kantoortuinen, maar ook in kantoren met gipsplaten wanden en een glazen deur, vereist van de werknemer de discipline om niet luidruchtig door de gangen te gaan. Als overleg nodig is zijn daarvoor kleinere en grotere ruimtes beschikbaar. De UvA heeft haar personeel zonder enige instructie in dit gebouw geplaatst. Ook de werknemers van schoonmaakbedrijven en leveranciers gaan te vaak luidruchtig door de gangen alsof ze op straat lopen. Het probleem van geluidsoverlast ontstaat, zoals de illustratie bij dit artikel al aangaf, bij te luidruchtige mensen die zich onvoldoende realiseren dat zij daardoor vele anderen van het werk houden. yyy

Graag wil ik reageren op uw bericht in Folia 13 (3 december 2010) over het bezoek van de koningin aan de nieuwe bètafaculteit. U maakt melding van ‘een in grijze regenjas gehulde man die door agenten werd aangehouden en geboeid werd afgevoerd’. Ik was die man en voel mij gekrenkt door uw berichtgeving, die elke achtergrond ontbeert. Als student aan de bètafaculteit was ik uitgenodigd de opening bij te wonen. Ik moest op de bewuste middag (24 november) bovendien naar een kopieerruimte om twee kopieën te maken. Toen ik dat wilde gaan doen moest ik van de politie een ID laten zien. Wegens inschrijvingsproblemen had ik nog geen collegekaart en die had dus ook niet bij me. De politie eiste daarop dat ik het gebouw verliet. Toen ik dat niet deed werd ik naar een cel afgevoerd. Ik werd door de politie beschuldigd van ordeverstoring en hulpbehoevendheid, hetgeen niet het geval was en is. Ter compensatie voor het mij aangedane onrecht word ik graag uitgenodigd voor een vergelijkbare plechtigheid of receptie in aanwezigheid van de koningin. yyy

Henry Hooghiemstra, hoogleraar klimaatverandering en ‘bewoner’ van Science Park

Lucas Kraak, student natuur- en sterrenkunde en medeoprichter van de LSVb

Luidruchtige collega’s

Folia 9

‘ We laten ons in de luren leggen’ Gewapend met wetenschappelijk bewijs probeert hoogleraar verloskunde Simone Buitendijk Nederlanders al twintig jaar het belang van thuis bevallen in te laten zien. ‘Opvallend in het debat over thuis bevallen is dat de gevaren van een ziekenhuisbevalling nergens worden besproken.’ Floor Boon/foto Simone Buitendijk: Jeroen Oerlemans

V

oordat Simone Buitendijk, bijzonder hoogleraar eerstelijns verloskunde en ketenzorg, een college over het bevallingssysteem in Nederland begon, vroeg ze de hele zaal tweedejaars geneeskunde studenten van het AMC hoeveel meisjes er later thuis wilden bevallen. Er gingen vier vingers de lucht in. Na afloop van het verhaal stelde ze dezelfde vraag. Nog steeds vier vingers.

Het is tekenend voor de heersende opvattingen over thuisbevallen, meent Buitendijk. Dat is steeds meer not done in Nederland. ‘Ik heb veel onderzoek gedaan naar hoe vrouwen bevallingen ervaren. Daaruit blijkt dat als vrouwen een thuisbevalling kunnen voltooien,

‘Het heeft niets te ma­ ken met dat je thuis een fijn schemerlampje hebt’ en dan is het wel vrij cruciaal dat ze niet halverwege worden doorverwezen naar het ziekenhuis, een thuisbevalling de allerbeste ervaring is. Dat heeft niets te maken met dat je thuis een fijn schemerlampje hebt, maar omdat vrouwen thuis het meeste controle hebben, het gevoel dat het hún bevalling is. Heel belangrijk voor een goede bevallingservaring.’

Waarom is een goede bevallingservaring zo cruciaal?

‘Het is niet alleen het begin van een leven als moeder, ook heeft onderzoek aangetoond dat het heel belangrijk is voor de start van de relatie met de baby. Ik vind dat vrouwen er sowieso recht op hebben, maar zelfs als je totaal niet geïnteresseerd bent in wat vrouwen vinden, zou je daarom belangrijk moeten vinden dat vrouwen een goeie bevallingservaring hebben.’

Dat is Buitendijk ten voeten uit: straight forward en strijdlustig, maar ook redelijk. Met haar uitgesproken standpunt vóór de thuisbevalling vertegenwoordigt ze slechts een klein deel van de

10 Folia

hoogleraren verloskunde en gynaecologie in Nederland, maar dat deert haar weinig. ‘Veel hoogleraren begrijpen de essentie van thuis bevallen niet. Ze zeggen dat de vrouw centraal staat en dat er niet onnodig gemedicaliseerd moet worden, maar tegelijkertijd pleiten ze allemaal voor een systeem waarbij de gynaecoloog in charge is. Die thuisbevalling vinden ze bijna allemaal een beetje onzin.’

Waar maakt u dat uit op?

‘De gemiddelde gynaecoloog vindt thuis bevallen iets verschrikkelijks, totale onzin en nog gevaarlijk ook. Gynaecologen hebben enorm vertrouwen in hun eigen technische kunnen. Wereldwijd, dat durf ik wel hardop te zeggen, bestaat er arrogantie vanuit de tweede lijn over het kunnen van verloskundigen. Dat is logisch te verklaren, want gynaecologen zien alleen de gevallen waar medische interventie nodig is. De thuisbevallingen die goed gaan, zien ze niet. Volgens de laatste cijfers van het CBS, afkomstig uit 2008, bevalt 24,5 procent van de Nederlandse vrouwen thuis. Ruim 70 procent van de Nederlandse vrouwen komt uiteindelijk bij een gynaecoloog terecht.

Dat betekent dat wij vinden dat bijna driekwart van de vrouwen niet in staat is zonder grote medische interventies een baby te baren. Dat geloof ik niet, maar ik kan niet aantonen hoe groot of klein dat percentage wel is.’

Kunnen vrouwen volgens u dan ook zonder hulp bevallen?

‘We weten niet meer of vrouwen dat kunnen. Ik wil absoluut niet propageren dat vrouwen alleen moeten bevallen, want het is een majeur lifeevent waarbij vrouwen superkwetsbaar zijn. Bij de paar gevallen waar het niet vanzelf gaat is ook zeker medische hulp nodig, maar op dit moment zijn we zo ver weg van de situatie waarbij we bevallen zien als een normale gebeurtenis, dat we niet meer weten hoeveel procent van de vrouwen het zonder hulp kan. Het is een soort selffulfilling prophecy. Er wordt voortdurend tegen

vrouwen gezegd dat ze het niet zelf kunnen, logisch dat zij het gaan geloven. Dat is een rare vicieuze cirkel.

Hoe komt dat?

‘Ik denk doordat we zo ontzettend gefocust zijn op de risico’s. Het overlijden van een baby is zoiets onvoorstelbaars onacceptabels, dat we eigenlijk op allerlei manieren proberen het risico daarop zo klein mogelijk te maken. We laten onszelf in de luren leggen, want met elkaar willen wij – en daar zijn zwangere vrouwen net zo goed debet aan – het gevoel hebben dat techniek ons kan beschermen tegen het overlijden van elke baby. Daar begint het.

Zolang we dat blijven willen, komen we niet uit die vicieuze cirkel. Opvallend in het debat over thuis bevallen is dat

‘Wij willen het gevoel hebben dat techniek ons kan beschermen’ de gevaren van een ziekenhuisbevalling nergens worden besproken. Terwijl je die daar tegenover moet zetten.’

Dus risicoperceptie is belangrijker dan de resultaten uit evidencebased onderzoek.

‘Daar lijkt het wel op. Vrouwen krijgen consistent en voortdurend de boodschap dat ze hun baby voorop moeten stellen. In het commentaar van The Lancet [een van de meest gerenommeerde internationale medische tijdschriften, red.] stond laatst letterlijk dat vrouwen niet het recht hebben om het leven van hun baby in gevaar te brengen. Dat is een effectieve manier om vrouwen zich ondergeschikt te laten opstellen in zwangerschap en bevalling. Als jij tegen een vrouw zegt: wij hebben de techniek die jou gaat helpen je baby in leven te houden en als je die niet gebruikt, dan loop je een groter risico dat die baby overlijdt.

Mensen horen niet wat het basisrisico is, en dat is heel klein, maar alleen: het risico is twee keer of drie keer zo

CV Simone Buitendijk

1958 geboren op 23 augustus in Den Haag 1985 doctoraal geneeskunde, Universiteit Utrecht 1988 Master of Public Health, Yale University 1990 senior onderzoeker perinatale epidemiologie en later sectorhoofd voortplanting en perinatologie, tno kwaliteit van leven (voorheen preventie en gezondheid) 2003 hoofd onderzoeksprogramma jeugd van TNO 2008 bijzonder hoogleraar preventieve gezondheidszorg voor kinderen, LUMC 2009 bijzonder hoogleraar eerstelijns verloskunde en ketenzorg, AMC

groot. Dan lijkt het alsof baby’s links en rechts dood neervallen omdat we geen interventies toepassen. Als je tegen vrouwen zegt: jij hebt niet het recht een prettige bevallingservaring te willen, want daarmee stel je het leven van je baby in de waagschaal. Wat denk je dat die vrouwen gaan doen?’

Het heeft iets weg van activisme, het werk van Buitendijk, maar dan als hoogleraar in Amsterdam en in Leiden.

Als tweedejaars geneeskunde student ontdekte Buitendijk dat ze een DESdochter is [Des, ofwel diëthylstilbestrol is een medicijn dat tussen 1946 en 1977 werd voorgeschreven aan vrouwen die

eerder een miskraam hadden gekregen, maar wat afwijkingen bij hun dochters opleverde, red.]. ‘Ik kwam terecht bij een actiegroep van andere DES-dochters en moeders. Dat heeft mijn denken over geneeskunde en hoe belangrijk de wetenschap is heel erg beïnvloed. Door het verhaal achter DES ging ik zien hoe weinig er, zeker op dat moment, goed onderzocht werd. In plaats van alleen maar een goeie arts te worden, wilde ik echt een verschil kunnen maken.’

Na flinke twijfel over een specialisatie in de verloskunde, besloot Buitendijk toch voor het onderzoek te gaan en met een beurs vertrok ze naar Amerika.

Eenmaal terug ging Buitendijk direct bij TNO, de Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek, aan de slag. Het verloskundige systeem bleef haar interesseren.

Als onderzoeker werkt ze onder andere mee aan het internationale Peristat-onderzoek, een onderzoek over gezondheidszorg dat de situatie in heel Europa met elkaar vergelijkt.

Uit Peristat-onderzoeken komt naar voren dat Nederland een relatief hoge babysterfte heeft. We staan op de 24e plek en de lijst telt 26 landen.

‘Precies het argument dat in iedere discussie de boventoon voert. Dat onderzoek wordt als excuus gebruikt om op den duur te kunnen zeggen: nu is het afgelopen met al dat thuis bevallen en vrouwen moeten gewoon naar het ziekenhuis. Daarom is historisch inzicht zo belangrijk. In andere westerse landen is hetzelfde gebeurd. Daar is het hele systeem omgegooid met babysterfte als belangrijkste argument. In GrootBrittannië bevalt ruim 97 procent van de vrouwen in het ziekenhuis, op basis van een slecht onderbouwd rapport uit 1970. En bevallingen in het ziekenhuis worden veel meer gemedicaliseerd. Dat leidde tot overvolle verloskamers met vrouwen die die hulp waarschijnlijk helemaal niet nodig hadden. Toen er een tegenbeweging op gang kwam, lag het systeem al in duigen en was het te laat.’

Dat zegt nog niets over de cijfers.

‘De cijfers van Peristat zijn heel eendimensionaal, daar kun je weinig uit concluderen. Er is geturfd hoeveel baby’s vanaf 22 weken overlijden. Maar als je beter gaat kijken, blijkt dat Zweden de abortussen vanwege aangeboren afwijkingen niet heeft meegerekend en dat België heel Wallonië uit de cijfers heeft gesloopt. Als wij de babysterfte in Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam niet meerekenen, gaat het ook ineens veel beter met onze cijfers.

Die moeten eerst heel zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. Als we dan

nog steeds heel hoog zitten, zou ik me veel meer zorgen maken dan nu.’

Wat kunt u als hoogleraar doen om de situatie te verbeteren?

‘Een heleboel, maar ik heb vreselijke haast en

weinig tijd.

Het belangrijkste is om verloskundigen meer mogelijkheden te geven om eigen onderzoek te doen. Ik denk vanuit onderzoek, wil geen dingen propageren die niet aantoonbaar zinvol zijn. Er zijn op dit moment misschien tien gepromoveerde verloskundigen in Nederland, tegenover honderden gynaecologen! Dat is geen eerlijke balans.

Ik wil graag faciliteren dat er onderzoek wordt verricht naar ziekenhuisbevallingen: hoeveel extra interventies worden er gepleegd als alle vrouwen in het ziekenhuis bevallen en wat dat betekent voor de logistiek, de kosten en de ervaring van vrouwen? Een van mijn boodschappen aan verloskundigen is: denk na over je kracht. Nu gaat de discussie vaak over wie de beste medische trucjes kan en in concurrentie met gynaecologen leggen ze dat af. Verloskundigen kunnen iets anders bieden: empathie en persoonlijke zorg voor zwangere vrouwen. Als verloskundigen dat meer zien als de kern van hun vak en het goed kunnen uitleggen, dan heb je kans dat het vak zoals het nu is kan overleven.’

Hoe kan het dat een boodschap die al zo lang, stevig en consequent wordt uitgedragen, niet beklijft?

‘Er is te weinig voedingsbodem. Als ik met hoogleraren of journalisten praat en ik begin over hoe belangrijk het is te weten wat vrouwen ervaren, dan gaat er een soort luxaflex dicht. Dan denken mensen: ja, dat weer. Het is een beetje uit. Niet alleen bij hoogleraren verloskunde, ook bij groot deel van de jonge vrouwen. Het is een boodschap die te weinig mensen willen horen en dat maakt het lastig.

Ik vrees dat als de behoefte er wel is, er zo veel verloren is gegaan dat we de goeie dingen van het systeem niet meer terugkrijgen. Dan is het al te laat. Dat is mijn grootste frustratie nu.’ yyy

Folia 11

12 Folia

objectief

Sport en spel ‘Wat doen al die kinderen hier?’ vroegen sporters zich af, zaterdag 22 januari in het Omniversum. Nou, apenkooien dus! Het gloednieuwe sportpaleis van het Science Park hoopt naast studenten en medewerkers namelijk een nieuwe klantenmarkt aan te boren: kleine mensen. Buurtkinderen en het nageslacht van UvA-personeel werden tijdens de eerste editie van het apenkooien ontvangen door twee USCmedewerkers die enthousiast met ze gingen klimmen, rennen, springen, gooien, rollen, zakdoekje leggen en Annamaria-koekoeken. Het was de eerste keer, en behoorlijk druk, en de begeleiders waren daardoor wat overrompeld, want het moet allemaal nog een beetje vorm krijgen, zo legden ze uit. Ze moesten improviseren.

Toen de kleintjes allemaal te hoog in het klimrek dreigden te verdwijnen, werd er in allerijl een sjaaltje geknoopt aan de sport tot waar er geklommen mocht worden. Dat moest de Folia-fotograaf meteen bezuren toen hij een mooi shot wilde maken uit het klimrek: ‘Ooooh, zo hoog mag je niet klimmen!’ riep een vierjarig bijdehandje meteen. Enfin, de sfeer zat er goed in, kinderen en ouders vermaakten zich prima, dus is er een fijn nieuw alternatief voor Tun Fun of voor de televisie hangen als het op zaterdagmiddag weer eens regent. (MvD) foto Bram Belloni

Folia 13

‘ Je kunt ook te veel geld hebben’ Hij begrijpt dat studenten protesteren. En ook ook waarom hoogleraren in toga om de Hofvijver wandelen.

Maar zolang hij geen goede argumenten hoort zal hij zijn koers niet ingrijpend wijzigen, zegt staatssecretaris Zijlstra. Bas Belleman en Hein Cuppen

‘M

ijn leven zou een stuk makkelijker worden als ik één miljard euro extra kon besteden,’ zegt VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra van OCW. ‘En het leven van onderwijsbestuurders ook.’

Afgelopen vrijdag zag hij duizenden studenten op het Malieveld tegen hem betogen. En eerder die dag ruim een derde van de Nederlandse hoogleraren.

Allemaal vanwege de bezuinigingen op hoger onderwijs en onderzoek. Van 2012 tot en met 2014 moeten de universiteiten en hogescholen het met in totaal 420 miljoen euro minder onderwijsgeld redden.

Bovendien vervallen de extra onderzoekssubsidies uit de aardgasbaten.

Die bezuinigingen zijn volgens Zijlstra hard nodig om de staatsschuld te verkleinen. Maar ze bieden volgens hem ook kansen. ‘Zouden we fundamentele nieuwe keuzes durven te maken, als we daar niet financieel toe gedwongen werden? Je kunt ook te veel geld hebben en problemen wegfinancieren.’

U zou geen raad weten met een miljard extra?

‘Natuurlijk wel, maar dat is het punt niet.

Je moet niet alles met geld willen oplossen. Ik zal een voorbeeld geven. Jarenlang hadden de universiteiten onenigheid.

Jonge universiteiten kregen naar verhouding minder geld dan de oude universiteiten, maar die wilden hun voordeel niet zomaar opgeven. De ruzie is destijds opgelost door alle universiteiten meer geld te geven. Allemaal. Dan hoef je de fundamentele vraag niet meer te beantwoorden hoe je tot goed onderzoek komt en waar je dat moet verrichten.

Ik ben ook staatssecretaris van cultuur en daar loopt de “fanmail” ook al redelijk op.

14 Folia

Daar geldt hetzelfde. We moeten daar een cultuuromslag maken, zodat cultuur weer meer privaat gefinancierd wordt. Zou dat lukken als we niet bezuinigden?’

Wat zou er moeten gebeuren voordat u van gedachten verandert? Wat kunnen uw tegenstanders nog doen?

‘Goede inhoudelijke argumenten geven waarom wat ik doe niet kan. Die heb ik nog niet gehoord. En alternatieven bieden – dat wil ook wel eens helpen.’

De universiteiten zeggen dat ze minstens vijfduizend mensen moeten ontslaan door uw bezuinigingen.

‘Ja, en collegevoorzitter Roelof de Wijkerslooth van de Radboud Universiteit zegt dat hij het niveau van het onderwijs moet laten zakken. Dat vind ik vrij armoedig.

En dat is allemaal ook nergens voor nodig. De instellingen hebben meer keuzes.’

Zoals?

‘We hebben het afgelopen decennium een explosie van het aantal opleidingen gezien. Waarom zou je zoveel opleidingen in zoveel steden aanbieden? Zoek als instellingen de samenwerking op en kijk tegelijkertijd waar je zelf goed in bent.

Clustering kan een belangrijke bezuiniging opleveren.

En dat gebeurt ook al op allerlei plekken.

De UvA en de Vrije Universiteit zijn al bijna aan het samensmelten. Denk aan de samenwerking in Noordoost-Nederland, in het zuiden en tussen de drie technische universiteiten. Hogescholen en universiteiten hoeven niet op mij te wachten met de uitvoering van de plannen van de commissie-Veerman [Veerman deed aanbevelingen voor een ‘toekomstbestendig’ stelsel van hoger onderwijs; red.]. Sterker nog, ik zou zulke samenwerking niet eens willen afdwingen. Men moet er zelf mee aan de slag.’

Is al die samenwerking niet funest voor de concurrentie waar liberalen meestal voor pleiten?

‘Nee, want we concurreren tegenwoordig met de hele wereld. We doen het niet meer voor de vierkante kilometer Nederland. We doen mee aan een wereldwijde rat race. Daarom moeten we verstandig omgaan met het geld. Je kunt twee keer een half uitgeven of één keer één. We moeten veel meer top genereren. Ook als je Europese onderzoekssubsidies wilt krijgen, kun je maar beter zorgen dat je de krachten bundelt: het geld gaat namelijk naar grote clusters van onderzoeksinstellingen. Dat heeft weer invloed op hun onderwijsniveau. Het hangt allemaal samen.’

Hoe kunnen de instellingen nog meer bezuinigen?

‘Ze kunnen ook een managementlaag schrappen. En als ze dan nog altijd op een min uitkomen, dan hebben ze ook nog hun reserves. Het is niet mijn doel om te zeggen: u hebt een reserve, gebruik hem maar.’

Maar om meteen te roepen dat je je personeel eruit gooit... volgens mij zouden instellingen zelfs meer geld aan kwijt zijn aan zo’n massaontslag dan aan de bezuiniging die ik opleg. Denk aan het sociaal plan dat je nodig hebt, de procedures en de ontslagvergoedingen. Men moet ook verder kijken dan 2012. Er is alleen de eerste twee jaar een dip in de financiering. Vanaf 2014 komt het budget voor de instellingen dankzij investeringen weer vrijwel op hetzelfde uit. Na 2015 gaat het zelfs weer omhoog. Maar dat is wel afhankelijk van de studentenramingen.

De universiteiten maken zich ook zorgen om het wegvallen van de FES-gelden, waar ik overigens niet over ga: de aardgasbaten die de afgelopen jaren naar onderzoek gingen. Maar dat was tijdelijk geld.

Ik hoop niet dat ze op basis van tijdelijk geld vaste contracten hebben gesloten.

Dan zou de raad van toezicht toch eens met de bestuurders moeten gaan praten.

Ik kan me niet voorstellen dat ze dat gedaan hebben.’

Hoe kwam het kabinet eigenlijk bij de bezuiniging van jaarlijks 370 miljoen op het hoger onderwijs? Waarom niet het dubbele of de helft?

‘Voor de duidelijkheid: op het totale onderwijs, inclusief basisscholen, voortgezet onderwijs en mbo, wordt niet of nauwelijks bezuinigd. Maar we verschuiven het

geld wel. In het hoger onderwijs wilden we het geld voor de langstudeerders uit de bekostiging halen om het te investeren in de kwaliteit van het hele onderwijs, dus ook in andere sectoren.

Wat betreft die 370 miljoen: de prijs per student is gemiddeld nu eenmaal zesduizend euro. Het huidige aantal langstudeerders maal zesduizend euro is ongeveer 370 miljoen. Daarvan betalen instellingen en trage studenten ieder de helft. Dat geld gaat voor een deel eerst naar andere onderwijssectoren en komt vanaf 2015 weer vrijwel helemaal terug in het hoger onderwijs. Hierdoor gaat in feite het budget voor de rest van de studenten omhoog.’

Bent u niet bang voor een ‘perverse prikkel’? Komen universiteiten en hogescholen niet in de verleiding om de eisen voor dure langstudeerders te verlagen?

‘Ik hoop het niet, maar we zijn er wel op bedacht. We hebben natuurlijk de Onderwijsinspectie en de NederlandsVlaamse Accreditatie Organisatie, die het niveau in de gaten houden. In de nieuwe accreditatieronde, die in 2011 van start is gegaan, wordt strenger gecontroleerd op het eindniveau van afgestudeerden.’

Het kabinet heeft besloten dat studenten ook in hun masteropleiding een jaar mogen uitlopen voordat ze het hoge tarief moeten betalen: het duurt dus langer voordat een universitaire student een langstudeerder is.

De hogescholen menen dat zij daarom een groter deel van de bezuinigingen moeten betalen.

‘Het is geen “groter” deel, want dit was altijd al het plan. In het regeerakkoord stond het aanvankelijk iets anders geformuleerd, maar bij de uitwerking kwamen we al snel hierop uit. We hebben niet lichtzinnig een jaar extra weggegeven.’

Studenten moeten een verhoogd collegegeld betalen bij studievertraging, maar ze mogen niet weten bij welke masteropleidingen snel wordt gestudeerd en bij welke niet. Waarom is die informatie nog niet beschikbaar?

‘Omdat de harde knip tussen bachelor- en masteropleiding nog niet overal is ingevoerd. Daardoor kun je de statistieken niet allemaal met elkaar vergelijken. Het kan eruit zien alsof masterstudenten hier heel snel studeren en daar heel langzaam, maar dat heeft vooral te maken met de harde knip die de een wel en de ander niet heeft.’

mogelijk uitzonderingen op de regels. Die lijn zullen we ook volgen als we de studiefinanciering gaan moderniseren. Dan gaan we die meteen vereenvoudigen. Het aantal uitzonderingen zullen we terugdringen.

Voor gehandicapte studenten blijven we een uitzondering maken; die krijgen ook in de langstudeerregeling een extra jaar. Er zullen ook aanvullende beurzen blijven, voor studenten met minder draagkrachtige ouders. Maar verder wil ik er niet op vooruit lopen. Kijkt u maar na welke uitzonderingen er nog meer zijn.’

U heeft zelf aan de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen gestudeerd.

Wilde u toen al iets veranderen?

‘Ik had 32 contacturen in het hbo en maar 6 tot 8 aan de universiteit. Dat vond ik wat uit balans. Verder hield ik me niet zo bezig met het stelsel van hoger onderwijs.

Ik heb overigens zes jaar en vier maanden over mijn studies gedaan en zou dus extra collegegeld hebben moeten betalen. Maar ik denk dat ik dan gewoon eerder was afgestudeerd. yyy © HOP

CV Halbe Zijlstra Halbe Zijlstra is geboren op 21 januari 1969 in Oosterwolde, Friesland. Na zijn vwo studeerde hij commerciële economie aan de Groningse Hanzehogeschool (afgerond in 1994) en sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen (doctoraal in 1996).

Halbe Zijlstra / foto Ivo van der Bent

Maar de masteropleidingen bestaan al jaren. Die informatie had er toch allang moeten zijn?

‘Ik zou zeggen, ga eens met mijn voorgangers praten. Het is namelijk een kwestie van politieke wil. Er was geen meerderheid voor de landelijk verplichte harde knip. Mijn voorganger Ronald Plasterk heeft de Kamer er uiteindelijk van overtuigd dat die knip er wel moet komen en daarvoor verdient hij een compliment.’

Alleen daarvoor?

‘Niet alleen daarvoor. Ik heb als kamerlid regelmatig de degens met hem gekruist, maar voor een lid van de oppositie was ik het verdacht vaak met hem eens. Hij heeft

meer goede dingen gedaan. Hij opperde ook het idee om het stelsel voor hoger onderwijs tegen het licht te houden, waar de commissie-Veerman uit voortkwam. Dat is uiteindelijk heel nuttig gebleken.’

Een van de dingen die Plasterk ook wilde, was prestatiebekostiging in het hoger onderwijs. Maar hij kon geen goede criteria vinden, zei hij later. Hoe gaat u op kwaliteit bekostigen, zoals in het regeerakkoord is afgesproken?

‘Ik heb er wel ideeën over, maar die zult u te zijner tijd wel zien. Overigens is er in de periode van Plasterk wel een potje met “extra” geld naar het hoger onderwijs gegaan, dat op grond van kwaliteit werd

verdeeld. Ik denk dan: als het met extra geld kan, dan kan het ook met de basisbekostiging.’

Wat zal er gebeuren met de stimuleringsmaatregelen voor allochtone studenten of vrouwelijke hoogleraren?

‘We zijn er nog niet uit. Ik ben nooit een groot voorstander van doelgroepenbeleid geweest. De overheid kan niet voor elke uitzondering het probleem oplossen. Zulk uitzonderingenbeleid is volgens mij deels de oorzaak van de teleurstelling in de politiek: je schept daarmee het beeld dat je voor elke groep alle problemen kunt wegnemen. En dat kunnen we niet, daar moet je helder over zijn. Wij willen graag zo min

Hij verhuisde naar Utrecht, waar hij in 1998 gemeenteraadslid werd voor de VVD. Sinds 1996 was hij accountmanager bij autoleasemaatschappij Arval en projectmanager bij diverse bedrijven. In 2001 begon hij als zelfstandig projectmanager voor Shell in Zuid-Europa en Latijns-Amerika.

In 2004 werd hij fractievoorzitter van de Utrechtse VVD en in 2006 Tweede Kamerlid. Hij was was drie jaar woordvoerder hoger onderwijs en wetenschap van de VVD-fractie.

In 2010 werd Zijlstra benoemd tot staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet Rutte. Zijlstra is getrouwd en houdt van wielrennen, reizen en lezen.

Folia 15

advertentie

asthmatic kitty records

Verhalen uit vervlogen tijden Zoveel studenten, zoveel

beslaan een periode van meer dan 175 jaar, van het studentendagboek van J.B. Molewater uit 1833 tot het verhaal ‘Multisexi’ van Hannah Bervoets uit 2008. De meer anekdotische stukken – onder meer van Marcel van Roosmalen – behandelen facetten van het studentenleven als hospi-

verhalen. Mijn studenten­ leven is een bloemlezing van de beste uit literatuur en journalistiek. Harmen van der Meulen

Rix was echt niet de enige stomme lul onder de pro­ fessoren, echt waar niet

Z

elf noemt samensteller Frank Heinen zijn bloemlezing studentenverhalen Mijn studententijd niet meer dan een tussenstand, omdat ‘zolang er studenten zijn, (…) er verhalen over studenten [zullen] bestaan.’

Dat mag zo zijn, of we van toekomstige studenten eenzelfde verhalenproductie kunnen verwachten, is nog maar de vraag.

Want, zoals in een commentaar in de studentenspecial van De Groene Amsterdammer in 2008 werd geschreven: ‘Als er één ding spreekt uit de cijfers van het CBS dan is het wel dat het student-zijn geen autonome fase meer is; door lang thuis te wonen en de stages en banen vervloeit het meer en meer met het thuiswonende en het werkende bestaan.’ (De Groene Amsterdammer 22-08-2008) In datzelfde tijdschrift beklaagt filosoof Grahame Locke zich over de roep om meer efficiëntie in het hoger onderwijs: ‘Volgens de bedrijfsmatige opvatting hangt de kwaliteit van een diploma samen met hoe snel dit behaald is. Keuzevakken zijn dan vooral inefficiënt; elke student accountancy die van zijn studietraject afwijkt om een halfjaar filosofie te doen of om Tsjechov te lezen, of Dante, is onhandig bezig. (…)

Bildung is iets voor in het weekend.’

teren en ontgroenen. Ze zijn zonder meer vermakelijk, maar de verhalen waarin de kenmerkende mengeling van vrijheid en onzekerheid van het studentenbestaan naar voren komt, zijn de krachtigste.

Zelfbewust ouwehoerend als bij Brusselmans: ‘Rix was echt niet de enige stomme lul onder de professoren, echt waar niet.

Als ik dat hele galerijtje zo ’s door mijn kop laat passeren, dan lach ik mij bijna te braken.’ Maar ook eenzaam en ongelukkig, als in het fragment van Thomas Rosenboom: ‘Naarmate zijn jaargroep zo steeds hechter werd viel hij er meer en meer buiten en raakte hij hopeloos achter, tot hij geen enkele grap meer begreep, niemand hem nog iets vertelde, en hij nergens meer naar durfde te vragen. Eind oktober gaf hij het op, waarschijnlijk zonder dat iemand het merkte, en at hij zijn bonenschotel voortaan thuis, zat hij de laatste mooie herfstavonden op zijn balkon, met het geluid van de draadomroep uit de open deur. Niemand had zo’n balkon in Wageningen, in plaats daarvan hadden ze er plezier.’

Dat was in 1833 nog heel anders, zo valt in het dagboekfragment van J.B. Molewater te lezen: ‘Gisterenmorgen ben ik weder tamelijk tijdig (8 1/2 ure) opgestaan en heb den morgen wel iets uit Bichat gewerkt maar toch meest in de Confessions van Jean Jacques Rousseau verdiept gebleven.

Het is ongelukkig dat ik van lectuur die mij boeit zoo moeijelijk tot de studie kan overgaan. Echter wil ik daarom die lectuur niet vermijden want behalve dat zij ook tot de beschaving niet weinig bijdraagt, went zij mij

eenigszins aan het eeuwigdurend bekijken en schrijven van letters.

Zoo [is] dit toch op tijd nog goed.’

In het fragment uit Connie Palmens debuut De wetten wordt de hoofdpersoon door een hoogleraar voorgehouden: ‘Zoals gezegd, meer dan u wat wegwijs maken in dit woud, kan ik niet. Voor het vinden van het geluk, zo u daar nog in gelooft, zult u andere wegen moeten bewandelen.’ Die worden dan ook veelvuldig bewandeld, van het organiseren van literaire bijeenkomsten in de verhalen van Maarten ’t Hart en J.J. Voskuil, tot al schijtend hele dagen doorbrengen op de universiteitswc’s, zoals de hoofdpersoon in Herman Brusselmans’ verhaal ‘Tweede jaars eerste kandidatuur Germaanse rotfilologie’ pleegt te doen.

De verhalen in Mijn studentenleven

Schrijver Pascal Mercier beschrijft in De Groene de ‘gebildete’ mens als ‘een mens die beter en interessanter over de wereld en zichzelf kan praten dan degenen die altijd maar de woordflarden en gedachtesplinters herhalen die ze lang geleden hebben meegekregen. Omdat hij zich beter kan uitdrukken is hij in staat zijn zelfbesef telkens verder te verdiepen en uit te breiden, in de wetenschap dat dat nooit ophoudt, aangezien er niet zoiets bestaat als komen tot de kern van het zelf.’

Voor mogelijke toekomstige drukken is het wellicht een idee staatssecretaris Zijlstra een exemplaar van Mijn studententijd te doen toekomen, zodat hij in kan zien dat studeren meer behelst dan punten scoren. Anders zou dit boek wel eens kunnen verworden tot een relikwie uit vervlogen tijden. yyy Frank Heinen (red): Mijn studententijd.

Verhalen over de mooiste tijd van je leven.

Uitgeverij L.J. Veen, 2010, 191 blz., € 12,50.

Folia 17

De huisschilders In het Maagdenhuis werken opvallend veel amateurkunstenaars.

Met een tijdelijke expositie tonen zij hun verborgen talent. Anouk Kemper/foto’s Fred van Diem

Gijs Sevenhuijsen met zijn Tekeningen voor het historisch café, potloop en pen op papier, 2006-2011

Pauline van der Hoeven met haar werk Wachters, olieverf op papier, 2010

Gijs Sevenhuijsen archivaris op de afdeling documentaire informatievoorziening

Pauline van der Hoeven werkt voor hoogleraar kunstgeschiedenis Henk van Os

it zijn prints van tekeningen die ik maak voor het Historisch Café, een maandelijkse avond met onder andere debatten en interviews.

Soms maak ik ook tekeningen voor Spui25. Dat doe ik al een aantal jaren, met pen of met potlood. Vaak maak ik gebruik van een bestaand beeld of citaat. De associatie zie je niet direct, maar gaat er op een gegeven moment doorheen zingen. Maar veel ontstaat ook tekenend. Zo heb ik een portret gemaakt van oud-minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns. Als je beter kijkt, zie je dat zijn neus de vorm heeft van een kruisraket. Ik vind het heerlijk om op deze manier met beeld- en woordgrappen bezig te zijn, om daar leuke oplossingen voor te bedenken. Elke dag ben ik er wel mee bezig, ik ben gewoon gek op tekenen. Als tienjarige maakte ik mijn eerste karikatuur. Van Adolf Hitler. Die heeft heel lang op school gehangen, want de juf vond ’m heel mooi.’

k doe veel met olieverf, maar werk ook met softpastel, potlood en gouache, een verfsoort op basis van water. Olieverf vind ik een heerlijk medium, want je kunt er zo lekker mee doorwerken. Je kunt er overheen met een totaal andere kleur of juist dingen wegschrapen.

Zo kun je eindeloos doorgaan. Ook wil ik graag licht en kleur in mijn schilderijen, dat kan heel goed met olieverf.

Op andere doeken spatten de kleuren ervan af, maar dit is juist meer raadselachtig. Je weet niet precies wat er gebeurt. Het is fijn om in totale concentratie hiermee bezig te zijn. Even geen dagelijkse beslommeringen. Ja, schilderen is echt een soort ontspanning. Ik ben er sowieso twee keer per week mee bezig, soms ook in het weekend. We hebben een huisje in Noord-Groningen en daar werk ik graag. Maar daar moet ik dan net de tijd en de rust voor vinden. Dat lukt niet altijd.’

‘D

18 Folia

‘I

Martha van Essen met haar werk Portret van een vrouw, acryl op papier, 2009

Martha Essen beleidsmedewerker bestuursstaf personeel en organisatie

‘D

it is toevallig acryl, daar werk ik niet altijd mee. Ik gebruik ook krijt, inkt, olie of houtskool. Dat laatste is heel troepig, maar wel een mooi medium. Beeldhouwen lijkt me ook heerlijk, alleen ben ik niet handig met mijn handen. Tekenen en schilderen passen het best bij me. Al zo’n elf jaar ben ik daar mee bezig, het begon op een schilderclub waar ik elke maandagavond heen ging. En ga. Het is een leuke groep mensen. Ik kan mezelf echt verliezen in het schilderen, lekker uit mijn eigen hoofd stappen. Dat werkt wel eens bevrijdend. Je hoeft je puur te richten op kleur, vorm en compositie. Op een gegeven moment voel je dat het klopt. Ik hou er van dat het een bepaalde kracht uitstraalt. Daarom hou ik zo van deze vrouw. Ze is zowel krachtig als melancholisch te gelijk. Het is een van mijn favorieten, want ze is zo aanwezig.’

van Spui 21 ‘Verborgen talent ontdekt’, tekeningen, schilderijen, collages van medewerkers in het Maagdenhuis van de UvA. De tentoonstelling in de hal van het Maagdenhuis is gratis te bezoeken op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur van tot en met 4 februari 2011.

Corina de Boer met haar werk Dame in groene jas (naar een schilderij van August Macke), collage, 2010

Rob Vink met zijn werk Pedel, olieverf op doek, zonder jaartal

Hester Schaap met haar werk 23, inkt op papier, 2010

Corina de Boer assistent van universiteitshoogleraar Robbert Dijkgraaf

Rob Vink pedel

Hester Schaap tekstverwerker bij documentaire informatievoorziening

at je hier ziet heb ik van allerlei reclamefolders gemaakt. Gewoon de blaadjes die iedereen in de bus krijgt. Normaal gesproken schilder ik, dit is een eenmalig uitstapje. Ik volg een creatieve cursus, waarbij we aan de hand van de kunstgeschiedenis aan het werk gaan. Mijn docent klaagde dat niemand ooit een collage maakte, dus toen besloot ik dat juist wel te doen. In dit geval heb ik het werk van de expressionist August Macke nagemaakt, “Dame met de groene jas”. In totaal ben ik er wel tien avonden mee bezig geweest, terwijl ik een schilderij in twee uur kan maken. Het is leuk om even met iets anders bezig te zijn dan met de dingen uit het dagelijks leven. Als PA zit je achter de computer, je regelt afspraken en vliegtickets, maar je maakt niets. Scheppend bezig zijn werkt stimulerend. Daarbij zijn de mogelijkheden eindeloos, zowel qua ideeën als materialen. En je creëert iets.’

k heb mijn collega, eerste pedel Annelies van Dijk geschilderd. Al een tijd had ik niet geschilderd, hoewel ik de kunstacademie heb gedaan. Ik was daardoor heel ambitieus met kunst bezig, nu laat ik dingen zien zonder pretentie. Dit is veel persoonlijker.

Schilderen is echt mijn ding, maar tekenen net zo goed.

Op de expositie zijn daarom ook zes tekeningen van me te zien. Mijn hele leven teken ik, mijn schetsboek is als een dagboek. Dat laat ik liever niet aan mensen zien, het is niet bedoeld voor de buitenwereld. Toch ontstaan af en toe heel leuke tekeningen, die best gezien mogen worden.

Voor de expositie heb ik er zes geselecteerd en ingelijst.

Dit schilderwerk is weer eens iets anders wat ik heb uitgeprobeerd. Qua thema vond ik het ook wel grappig, het is echt een universiteitsding. De pedel is namelijk een soort ceremoniemeester bij universitaire plechtigheden.’

it is inkt op papier. Een tijdje geleden had ik mazzel en kon ik houten biljetletters kopen, daar kun je mooie stempels van maken. Aangezien ik gefascineerd ben door letters – ik heb namelijk de grafische school gedaan – vind ik dit werk heel mooi.

Als het idee er eenmaal is, heb ik het in een middag gemaakt. Maar je mag niet trillen en niet morsen, dus je moet heel geconcentreerd werken. Drie, vier uur zo bezig zijn is daarom wel genoeg. Toch is het heel ontspannend, ik word er rustig van om creatief bezig te zijn. Niets is zo lekker als je eigen ideeën een gezicht geven. Dat lukt niet altijd, maar wanneer het wel lukt ben ik echt blij. Het creëren is gewoon leuk en dat kan net zo goed met textiel.

Al die stofjes voelen zo fijn aan je handen. En je kunt er driedimensionaal mee werken, het vormt lekker.’ yyy

‘W

‘I

‘D

Folia 19

bul 1993 Robert Oey Beroep: Filmmaker van onder meer De leugen, De zwemmers en Wonderland Leeftijd: 44 (geboren op 27 aug. 1966) Studie: Lerarenopleiding met de vakken Engels en geschiedenis aan de HvA, daarna amerikanistiek en moderne geschiedenis aan de UvA Afgestudeerd: 1993 Docent: ‘Wie veel ontzag inboezemde was Maarten Brands, docent Duitse geschiedenis. Voor hem maakte het niet uit of hij nu sprak voor tien of driehonderd studenten; hij maakte er altijd een imposant “ik-duld-geen-tegenspraak”college van.’

Worden wat je bent Hij studeerde aan de lerarenopleiding, daarna amerikanistiek en geschiedenis, en werd filmmaker: Robert Oey. Julie de Graaf

‘I

k heb altijd het idee gehad dat ik in de meest ideale tijd gestudeerd heb. De studiefinanciering bestond net en bovendien kreeg ik ook een soort stimuleringsbeurs voor studenten die hun hbo-opleiding snel afmaakten en aan de universiteit gingen studeren. Na mijn lerarenopleiding aan de HvA mocht ik halverwege het tweede jaar instromen bij moderne geschiedenis en amerikanistiek aan de UvA. Ik schreef een gecombineerde afstudeerscriptie en heb uiteindelijk in drie jaar twee studies afgerond.

Tijdens mijn studie werkte ik als runner voor het filmproductiebedrijf dat de films

20 Folia

van schilder en regisseur Peter Greenaway produceerde. Ik reed Greenaway rond en raakte met hem in gesprek over de moderne interpretatie van de zeventiende-eeuwse Hollandse meesters. Ik volgde daar op dat moment een werkgroep over en vond het ontzettend interessant. De moderne interpretatie lijkt namelijk veel meer betekenis aan ogenschijnlijk realistische schilderijen toe te dichten dan je op het eerste gezicht zou denken. Greenaway en ik beleefden hier beiden veel plezier aan en dat schiep een band. Na een lange draaidag nam hij mij een keer mee naar het filmlab Cineco. Het was voor mij pure magie om daar de beelden te zien die

UvA-plek: ‘De Oudemanhuispoort, een inspirerende plek op een Anton Pieckachtige manier. Verder vond ik het P.C. Hoofthuis, in al zijn lelijkheid, een prettige omgeving om te studeren.’

Afknapper: ‘Toen ik ging studeren leek alles mogelijk voor mij en mijn studiegenoten. In de mensa hadden we hoogdravende discussies over onze toekomst, werk en de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen. Bijna al die vrouwen van toen zitten nu thuis en zorgen voor de kinderen. Verbazingwekkend.’

foto Bob Bronshoff

hij eerder die dag had gedraaid. Ik wist meteen: dit wil ik ook. Tegelijkertijd wist ik dat ik met mijn vooropleiding eerder documentaires dan fictie zou maken.

Ik heb een leuke studententijd gehad, maar ik neem mezelf nog weleens kwalijk dat ik een weinig sturende houding had.

Ik was een passieve student, terwijl het allemaal nog veel leerzamer en interessanter had kunnen zijn als ik mij iets actiever had opgesteld. Zo realiseerde ik me niet genoeg dat studeren een individuele keuze is en dat je heel bewust kan kiezen voor een universiteit en een vakkenpakket. Ik ging naar Amsterdam voor de stad en naar de UvA omdat die daar toevallig zat. Terwijl ik nu weet dat je op zoek moet gaan naar de plekken waar talent zit en professoren van wie je veel kunt leren. Als ik mijn studententijd over zou doen, dan zou ik veel bewuster naar de mogelijkheden in het buitenland of andere steden kijken, in plaats van weer klakkeloos voor Amsterdam te kiezen.

Volgens mij hebben studenten tegenwoor-

dig een andere mentaliteit. Ik sta wel eens met mijn bek vol tanden te kijken naar het zelfvertrouwen, de motivatie en de houding van jongeren die ik tegenkom.

Die zeggen niet dat ze filmmaker willen worden, maar juist dat ze het zijn. Zelfs al hebben ze nog nooit iets gemaakt. Het heeft bij mij lange tijd geduurd om dat te durven zeggen. Mijn partner Femke [Halsema, red.] heeft een keer in een interview gezegd dat ik filmmaker was, terwijl ik dat toen nog niet was, maar wel ambieerde. Ik kreeg van alle kanten verbaasde reacties, omdat ik in die tijd nog werkzaam was als researcher bij de Vara en vroeg Femke voortaan niet meer te antwoorden dat ik filmmaker was. Haar reactie zal ik nooit meer vergeten. Ze zei: “Goed, misschien moet jij mij laten weten wat je bent, dan kan ik dat de volgende keer in een interview zeggen.” Dat was een enorme klap in het gezicht, maar ook de grootste les die ik toen van haar geleerd heb. Als je iets wilt worden, dan zet je het op je visitekaartje en ga je het gewoon doen.’ yyy

Fen is uit

het beste

eten

Geen bezoek op zaterdag

Pink Floyd

Gelukkig niks veranderd

Karakter DeLaMar Theater Ik vind het maar moeilijk, dat karakter. Niet alleen omdat ik toevallig een exemplaar bezit waarmee ik niet altijd door één deur kan, maar ook omdat het me hoe langer hoe minder duidelijk is waar dat karakter nu eigenlijk uit bestaat.

Goed, het omvat een verzameling eigenschappen die mij definieert als persoon. Maar wat is dat nou, een eigenschap? Op grond waarvan stel ik die vast? Ik kan bijvoorbeeld heel dankbaar zijn wanneer een vriendin tegen me zegt dat er in een grote trui uitzie als een op het land getrokken potvis, maar als mijn moeder dezelfde opmerking maakt dan gil ik dat ze een slecht mens is en dat ze nooit van me gehouden heeft. Ben ik dan iemand die tegen kritiek kan of niet? Ik heb dertien jaar vol overgave gerookt maar kan soms weken vergeten te drinken.

Noem ik mezelf dan verslavingsgevoelig? Ik hou van visite, behalve op zaterdag. Ik hou van mezelf, maar vaker nog niet. Ik hou niet van vreemdgaan, maar wel met Jack Nicholson. Ben ik dan gastvrij/zelfverzekerd/heel raar?

Die vraag naar mijn aard leidt dus tot verwarring. Want hoe meer ik zoek naar waar ik voor sta, hoe duidelijker me wordt dat dat in iedere situatie weer anders is. Afhankelijk van waar en waarom, van wanneer en met wie, van vandaag nog gesport, van geslapen of niet. Van mijn ouders, van mijn jeugd, van geur en van genen, van cultuur, van muziek, van liegen of menen. Afhankelijk van details, die iedere algemene definitie bij voorbaat ondergraven.

En bij alles wat achteraf heel logisch leek, besef ik dat ik niets ben, maar steeds weer iets bleek.

Kunnen alle morele aspiraties dan stante pede uit het raam? Mag het voornemen tot een nobeler karakter verbannen naar 2010?

Niet alleen hoop ik van niet, het lijkt me ook niet nodig.

Want hoeveel inconsequenties mijn karakter ook mag bevatten en hoe summier mijn eigen invloed op die verdeeldheid ook moge zijn, het verlangen me niet te hoeven neerleggen bij wie ik ben, het verlangen om, zolang ik niet met mezelf door één deur kan, te blijven schuren totdat we er wel samen door passen, dat verlangen lijkt mij universeel – en karakter – genoeg. yyy Fen Verstappen Van 27 januari t/m 6 februari spelen onder anderen Joost Prinsen en Waldemar Torenstra Bordewijks Karakter in het nieuwe DeLaMar Theater. Kaartjes (vanaf 20,- euro) via www.delamar.nl

Laurens Polder docent practicumgroepen eerstejaars psychologie Hebbeding: ‘Mijn goudkleurige, elektrische Ibanezgitaar. Ik speel in de band Yellowknife. De grootste kick is hoe je een eigen nummer maakt. Je krijgt een idee, je pingelt wat, de rest doet in de oefenruimte mee en het wordt een liedje. Ik denk op het podium weleens terug aan het eerste riedeltje. Dat geeft enorm veel voldoening.’

Muziek: ‘Pink Floyd, de band die ik het hoogste heb zitten. Vooral met David Gilmour – zijn solo’s zijn waanzinnig – zijn de mooiste albums gemaakt: Dark Side of the Moon, The Wall. Het zijn conceptalbums waarop ze de tijd nemen om een verhaal over te brengen. Dat zou ik wel willen schrijven: een nummer van vijftien minuten.’

Film: ‘Fight Club, vooral om hoe de twee hoofdpersonen als enorme tegenpolen zijn neergezet. Brad Pitt, een vrijbuiter met lak aan regels, een nare, egocentrische vent.

Edward Norton, die opgesloten zit in zichzelf en vecht tegen zijn angsten, waarvan hij denkt dat de ander hem eruit kan trekken. Je vraagt je af: die relatie klopt niet, hoe houdt die stand?’

Boek: ‘Extreem luid & ongelooflijk dichtbij van Jonathan Safran Foer. Over een jongetje dat heel rare vragen stelt en van alles een speurtocht maakt. Het verhaal laat zien hoe je anders naar de wereld kunt kijken: niet naar dichte maar openstaande deuren. Zo’n instelling kun je ook aanleren. Je moet beseffen dat elk vraagstuk meerdere ingangen kent en niet meteen het allereerste point of view te kiezen.’

Afknapper: ‘Dat de organisatie van het Amsterdams studentenfestival enkele jaren geleden besloot de categorie hiphop te schrappen, zogenaamd omdat er weinig animo voor was. Maar het was gewoon hun smaak niet.

Kortzichtig. Cultuur gaat verder dan of je iets mooi vindt of niet.’

Humor: ‘Gummbah. Hij speelt met de verwarring van de lezer. Is dit nou een grap? Ja, maar hij kan zomaar in het water vallen. In een cartoon staat een man onder een raam waar een andere man uit hangt. De ene roept: “Wil je met mij een kunstenaarsduo vormen?” Waarop de andere zegt: “Nee.” Met daarbij de tekst: “De moeizame beginjaren van een Finse kunstenaar”. Daar kan ik tot tranen toe om lachen.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan studieadviseur psychologie Jessica van Sluis. Zij heeft lang blond haar, is vrolijk en houdt van een grapje.’ yyy Hans van Vinkeveen

Het “genot” van Rapenburg Rapenburg 16-18 Het lievelingseten van mijn grootvader is Indonesische rijsttafel. Het lievelingseten van mijn vader is dat ook.

Mijn vaders broer heeft jaren in Indonesië gewoond, en is zelfverklaard satéspecialist. Ik heb de onderhoudende gesprekken tijdens een hoop familiebijeenkomsten dus volledig gemist, omdat ik me verloor in de overdaad aan zakken kroepoek (gewone, cassave en emping), potjes pindastrooisel (seroendeng) en tot de nok toe gevulde witte plastic bakjes met nasi, saté, sajoer lodeh met petehbonen, sambalboontjes, atjar tjampoer, mie, bami, rendang padang, udang, babi ketjap, ajam pedis, telor, etc.

Om bovenstaande redenen ga ik dit keer met mijn vader bij Don Julio eten, op het Rapenburg. Hij vindt het een van de lekkerste toko’s-turned-restaurant. Bij aankomst zien we dat de naam is veranderd in Het “genot” van Rapenburg, en even zijn we bang dat we nu steak met frites en friséesla als garnering moeten eten. Het “genot” van Rapenburg was namelijk, toen het nog Don Julio heette, een bruin café met een open keuken, pas helemaal zichtbaar als je achter de bar het trappetje afklom. Daar toverden twee vrouwelijk koks de lekkerste Indonesische schotels uit vandaan op van die ovalen, metalen schaaltjes – die je meteen herkent als je ooit in Indonesië bent geweest. Eenmaal binnen wordt ons gelukkig op het hart gedrukt dat er ‘niks is veranderd’.

Behalve dat de barvrouw van toen nu de scepter zwaait in de keuken. Aha. Met enige scepsis bestellen we wat te drinken. Er is geen menukaart, je loopt de keuken in, en kijkt waar je zin in hebt. Er is altijd een vlees- en vegetarische optie. Dit keer is er rode tofucurry, een vegetarische pastei (lijkt op quiche), lamsvleescurry, zoete kip en saté die je kunt combineren met nasi, bami of mie. Als in een snoepwinkel stel je je eigen pretpakket samen, wetende dat je ogen groter zijn dan je maag, want de porties liegen er niet om. Even later verschijnen de ovalen bordjes tegelijk op tafel. En staat de tafel vol. Bij de gerechten wordt standaard een schaal versgewokte groenten geserveerd, en waar je die ‘bijgerechten’ soms als ondergeschikt aan de rest van je diner beschouwt, zijn ze hier te lekker om te laten staan. Perfect gegaarde sugar snaps, broccoli, taugé en champignons.

Mijn vader is erg te spreken over de saté, die ik niet eens kan onderscheiden van de saus. En ook al nam ik me voor bij het aanzien van mijn tofucurry niet het hele bord soldaat te maken, is het toch gebeurd. Zoals je normaal na de rijsttafel de witte bakjes leegschraapt, of de restjes braaf terug in de ijskast zet, geven we hier alleen volledig geleegde schaaltjes terug aan de keuken. Het “genot” van Rapenburg is eigenlijk gewoon nog steeds Don Julio. En aan die nieuwe naam gaan we ook niet wennen, maar een genot was het wel. yyy Barbara Putman Cramer Fijn: daghap kost € 11,50 Bar: ze serveren Kroonbier (Zuid-Hollands bier) Web: leuk filmpje op de site

Folia 21

Het geheim van het spannende jongensboek Dankzij het masteronderzoek van UvA-student Rindert Jagersma kwamen de verloren gewaande persoonlijke aantekeningen van Ericus Walten weer boven water.

Anouk Kemper

R

uim honderd jaar waren de boekjes vermist. De notities van Ericus Walten, een sleutelfiguur binnen de Radicale Verlichting van de zeventiende-eeuwse Republiek. Het Nationaal Archief wist wel dat ze ergens stonden, maar waar? ‘Ik wist van het bestaan van de boekjes door een voetnoot in een artikel van Wiep van Bunge,’ legt de masterstudent boekwetenschappen uit. ‘Toen heb ik bij het Nationaal Archief doorgevraagd en doorgevraagd en doorgevraagd. Na een paar dagen heeft een medewerker ze gevonden.’

Jagersma is de eerste onderzoeker die het materiaal weer in handen heeft. Zonder handschoenen, dat hoeft niet. ‘Het is heel bijzonder, je bladert echt door persoonlijke aantekeningen, geschreven door de jaren heen. Walten had zo’n boekje altijd bij zich.

Dat besef maakt het extra levendig.’

De zeventiende-eeuwse schrijfsels van Walten (1663-1697) lezen wonderwel gemakkelijk. Paul Dijstelberge, Jagersma’s scriptiebegeleider, laat kopieën zien op zijn laptop. ‘Dat is het leuke,’ zegt Dijstelberge, als conservator en boekweten-

Een van de teruggevonden notitieboekjes van Ericus Walten

22 Folia

schapper werkzaam bij Bijzondere Collecties. ‘Het is extreem goed geschreven en heel leesbaar, letterlijk.’ Het gaat vooral om persoonlijke verhalen en filosofische bespiegelingen. ‘Helaas is er vrij weinig over Walten bekend,’ vertelt Jagersma in het restaurant van Bijzondere Collecties.

‘Hij verdient meer aandacht.’

Zelfmoord Binnen afzienbare tijd zal er daarom een teksteditie van de uitgebreide aantekeningen verschijnen.

Volgens de twee kenners was Walten namelijk een sleutelfiguur van de Radicale Verlichting. Deze voorloper van de Verlichting, ontstaan in de zeventiende-eeuwse Republiek, zag religie als obstakel voor vooruitgang. Pamflettenschrijver Walten was heel belangrijk voor de popularisatie en acceptatie van nieuwe controversiële ideeën, onder anderen van filosoof Baruch Spinoza en Balthasar Bekker, die schreef dat de hel niet bestond. Tussen 1688 en 1692 schreef Walten bijna veertig politieke en theologische pamfletten. Vanwege zijn scherpe, voortvarende teksten belandde hij uiteindelijk in de Gevangenpoort in Den Haag. De schrijver werd beschuldigd van goddeloosheid, hoewel er geen tastbaar bewijs was. Na drie jaar pleegde hij zelfmoord in de gevangenis, wanhopig geworden door de uitzichtloze situatie.

Intrigerend Rond 1900 stelde historicus W.P.C. Knuttel een collectie samen van allerlei pamfletten, waaronder die van Walten.

‘Dat werd vervolgens het standaardwerk waar latere historici zich op baseerden,’ zegt Jagersma, die eerst een bachelor cultuurwetenschappen deed. De historische figuur Walten intrigeert Jagersma.

‘Iedereen kende zijn werk, hij had overal vrienden en vijanden. Tegenwoordig is hij vrijwel onbekend, terwijl hij zo veel betekend heeft voor de Verlichting. Alleen al daarom verdient hij meer aandacht.

Bovendien leest zijn levensverhaal als een spannend jongensboek. Vaak moest Walten een stad ontvluchten, omdat het te

Twee pagina’s met de dagelijkse beslommeringen van een succesvol schrijver: welke boeken hij koopt, een bespiegelingetje over God en vooral een tirade tegen handwerkslieden: de kwaliteit van producten als knopen is niet meer wat het geweest is.

heet onder zijn voeten werd.’

Ruim een jaar is de student nu met de pamflettenschrijver bezig. Inmiddels is het bijna net zo lang geleden dat de aantekeningen zijn teruggevonden. ‘Maar we wilden het een beetje geheim houden,’ legt Dijstelberge uit. Dit is echt een UvA-onderwerp, de Radicale Verlichting begon hier in Amsterdam, dus het moet hier bestudeerd worden. Een belangrijke vondst zoals deze trekt onmiddellijk de belangstelling van allerlei onderzoekers die ermee aan de haal gaan.’

Jonathan Israel De ruim vijfhonderd pagina’s bieden immers genoeg onderwerpen voor minstens twee proefschriften, vindt Dijstelberge.

Jagersma wil dan ook graag op het onderwerp promoveren. ‘Hij schrijft over zó veel dingen, dat het echt de moeite waard is om daar veel meer aandacht aan te besteden.’ Dijstelberge vult aan: ‘Deze boekjes bieden een unieke inkijk in de wereld waarin de ideeën van de vroege verlichting zijn ontstaan en hoe die zich vervolgens verspreidden.’ Daarnaast zal het veel tijd kosten om de tekst goed te kunnen duiden. Zo beschrijft Walten onder andere een discussie op straat tussen twee predikanten. ‘Dan moet je ook uitzoeken om welke predikanten het gaat en wat ongeveer hun reputatie was

in die tijd,’ verklaart de masterstudent.

Hij en zijn begeleider verwachten dat het standaardwerk Radicale Verlichting van de grote historicus Jonathan Israel ‘stevig aangepast’ herdrukt zal worden naar aanleiding van Waltens aantekeningen. ‘Het is namelijk een hele toevoeging op wat Israel al schreef over de Radicale Verlichting.’

De Verlichting ontstond volgens deze historicus sowieso al niet in achttiendeeeuws Frankrijk of Engeland, maar in de zeventiende-eeuwse Republiek.

Belang voor het heden ‘Het was slechts een klein groepje dat ideeën had die we nu heel normaal vinden. Zij gingen de strijd aan met de dominees, daarvoor moet je sterk in je schoenen staan. Dergelijke figuren wilden hun ideeën verspreiden. En juist Walten heeft het allemaal goed weten op te schrijven, daarom is hij zo belangrijk,’ benadrukt Dijstelberge nog eens. ‘Hij was to the point, schreef met humor en voor een groot publiek.’ Promoveren op dit onderwerp, en dus de ‘rechtvaardiging van vier jaar lang poen ontvangen daarvoor,’ zit hem volgens Dijstelberge dan ook in het belang voor het heden. ‘Walten laat in wezen de wortels van onze volksaard zien.

De befaamde Hollandse botheid werd ook toen al meer dan gecompenseerd door intelligentie, tolerantie en respect.’ yyy

annonces

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder.

Annonces kunnen worden geplaatst in Folia en op de website www.folia.nl. Zie voor informatie over het aanbieden en de tarieven www.folia.nl – weekblad – Annonces.

CULTUUR

Het Wolkentheater zoekt vrijwillige productiemedewerkers. Meer informatie kan je vinden op: www.wolkentheater.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - Amsterdam Tot en met vrijdag 4 februari is op werkdagen tussen 09.00 en 17.00 uur in de hal van het Maagdenhuis (Spui 21) een expositie te zien van werk van zes medewerkers van Het Maagdenhuis- en Aulacomplex: Pauline van der Hoeven - schilderijen en collage; Rob Vink - schilderijen en tekeningen; Corina de Boer - schilderijen, tekeningen en collage; Martha Essen - schilderijen, tekeningen en mozaïek; Gijs Sevenhuijsen - schilderijen en tekeningen; Hester Schaap textiel en grafiek.

STUDENT & STUDEREN

Op zoek naar een spannende minor?

Verken de creatieve kanten van het web!

Speciaal voor FGw en FMG. 1. Inleiding Game programming, 2. Zoekmachines, 3.

Human centered multimedia, 4. Menscomputer-interactie, 5. Bouwen en analyseren van sociale netwerken. De vakken zijn ook los te volgen. Geen programmeer­ ervaring vereist. Vanaf eind januari 2011.

Informatie: www.ccct.uva.nl. UvA, Center for Creation, Content and Technology.

USC SPORT

Actueel cursusaanbod • Squash Kom het leren, deze dynamische sport.

Een partijtje squash is een echte workout.

In sportcentrum Universum vind je 4 squashbanen. Vanaf 31 januari starten er squash-cursussen van 9 lessen. Ook kun je los of structureel een baan huren.

• Klassieke dans Klassiek ballet is de basis van alle andere vormen van ballet. Het is de oudste balletvorm die we kennen. Op 1 februari start een cursus van 10 lessen waarin je de basispassen en technieken van klassiek ballet leert. De lessen, op dinsdag 20.3022.00 uur, duren 1,5 uur. Start 1 februari.

Studentencursusprijs € 35 / UvA-medew. € 52.

• Pencak silat Ook voor deze sport kom je naar Universum. Zelfbeheersing en innerlijke kracht maken een gevecht vaak overbodig. Dit, gekoppeld aan concentratie, souplesse en respect voor elkaar, zijn de uitgangspunten van Pencak silat zoals deze bij Jokotole uitgedragen worden. En dat leidt tot de grootste overwinning, de overwinning op jezelf. Doorlopende les op donderdag 20.30-22.00 uur. Studentenprijs januarijuni € 39 / UvA-medew. € 83.

• Bokscursus PCH Fitness Start 2 februari, woensdag 20.15-21.30 uur. In deze cursus van 10 lessen leer je de basics van boksen. Boksen is een uitdagende manier om aan je conditie, coördinatie en motorische snelheid te werken. In een ontspannen sfeer wordt

door zowel mannen als vrouwen hard gewerkt aan conditie en techniek. Locatie: PCH Fitness. Studentencursusprijs € 23, UvA-medew. € 46.

• Traditionele yoga In PCH Fitness in het P.C.Hoofthuis.

Traditionele yoga wordt gekenmerkt door de nadruk op een aandachtig ervaren van de yogahoudingen. De ademhaling en ontspanning zijn hierin belangrijk. Op 1 en 3 februari starten cursussen van 9 lessen. Studentencursusprijs € 29 / UvAmedew. € 62.

Zie voor alle cursussen www.usc.uva.nl

VERDIENEN

Gezocht: vrolijke, lieve, flexibele oppas voor Amber (1,5) en Kyra (3,5). Op oproepbasis regelmatig ’s avonds en af en toe ook ophalen van de crèche of een donderdag overdag. Verdiensten € 6 p/u. Oosterparkbuurt. Laura v/d Pol, l.vandepol@vumc.nl of 06 4325 9262.

Gezocht: nauwkeurige en ondernemende student die mij 1 à 2 dagen p/w ondersteunt bij opmaakwerkzaamheden. Uren flexibel in te vullen. Amsterdam Centrum. Beloning: € 7 bruto p/u. Monique Boer, bel 06 2499 9754 of mail boer. monique@hotmail.com Native English nanny/student wanted for Dutch family near Artis. 3 kids. At least 12 months, appr.20 hrs/week. 06 3039 6639.

WONEN

Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuismannen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSEN

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Nadere informatie tel. 566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl

BUREAU OMBUDSMAN

Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@ uva.nl, tel. 525 3798, www.student.uva.nl/ ombudsman Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsmanpersoneel@uva.nl, tel. 525 5548, www. uva.nl/ombudsmanpersoneel.

Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.

STUDENTENZAKEN

Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 525 8080.

business

lezingenladder

CREAtions - Mind Your Own Business

De Balie

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

WO 26/01 20.00 uur

Je eigen bedrijf begint bij CREA. Zit je er aan te denken om een eigen bedrijf te beginnen of heb je er net één gestart en weet je niet hoe je verder moet? Deze avond krijg je de informatie die je nodig hebt. Hoe kun je het het beste aanpakken? Welke valkuilen kun je tegenkomen? Inspirerende verhalen van mensen uit verschillende disciplines die jou zijn voorgegaan. toegang gratis

muziek

DO 27/01 20.00 uur

CREA Klassiek

Hét podium voor klassieke amateurmusici. Beleef hun optredens in een informeel concert.

Wil je zelf optreden? Stuur dan een e-mail naar: klassiek@crea.uva.nl. toegang gratis

COmeDy

VR 28/01 20.30 uur

Easy Laughs - Improv Comedy

‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. New: a free quick extra show after the second performance. English spoken. e 10,- (20:30) / e 5,- (22:30) / both e 12,-

lezing

mA 31/01 20.00 uur

Tragische helden (2): Hamlet

In the classical world, tragedy was reserved for those of noble birth. Hamlet is a prince and heir to the throne of Denmark, yet he seems to lack all political ambition. To what extent does his tragedy depend on his being noble? His “tragedy of conscience” (to be or not to be) marks a decisive turning point in the meaning of the notion of tragedy. Several film fragments will be shown during the lecture. students free, e 5,- all others

lezing

Di 01/02 20.00 uur

WO 26/01, 20.00 uur De Nederlandse paradox. Seksueel nationalisme in een multiculturele samenleving Discussieavond over seksuele emancipatie en de multiculturele samenleving. Met o.a. Jan Willem Duyvendak en Ahmed Marcouch.

MA 31/01, 20.00 uur Mediadebat: regeert de leugen ook de achterkamertjes?

Joris Luyendijk in debat met de hoofdredacteur van het NOS-journaal Hans Laroes over de praktijk van nieuwsgaring aan het Binnenhof.

Brakke Grond eetcafé ZA 29/01, 22.00 uur Hard//Hoofd Live Tijdens de Vlaamse Invasie, een ‘caleidoscoop van de Vlaamse podiumkunsten’, verzorgt Hard//Hoofd.com o.a. nabesprekingen en poëzie.

Perdu

DI 01/02, 18.00 uur Gedichtendag 2011: 30 + 30 Dichtersmarathon Dertig Nederlandse dichters dragen twee eigen gedichten voor en één van een buitenlandse collega. Met o.a. Lieke Marsman en Martijn Teerlinck.

Sociëteit LANX

MA 31/01, 20.00 uur Groot Gelijk Verkiezingsdebat Debat met de lijsttrekkers van de Provinciale Statenverkiezingen, o.a. Elco Brinkman (CDA), Hero Brinkman (PVV), Roger van Boxtel (D66) en Loek Hermans (VVD).

Spui25

Een avond over de macht van Rusland. Hoe groot is die eigenlijk? Wat stelt Rusland militair voor en wordt het door andere landen op diplomatiek niveau serieus genomen? Wat kan Rusland doen op het wereldtoneel? Is het een land om rekening te houden? studenten gratis, e 5,- alle anderen

DO 27/01, 17.00 uur Grof geld. Financiële schandalen vroeger en nu Financieel-economisch journalist Eric Smit en UvA-hoogleraar en Groene-columnist Ewald Engelen in gesprek met Roel Janssen over zijn boek Grof geld, over financiële schandalen door de eeuwen heen.

lezing

Trouw

De macht van Rusland

WO 02/02 20.00 uur

The philosophical importance of physics

Physics has changed the world. Not only through its technical applications, but also by its sometimes shocking implications for our general view of the world: its philosophical implications. This lecture reviews some historical examples of this, such as the striking consequences of so-called classical physics, of relativity theory and quantum theory. students free, e 5,- all others Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl

DI 01/02, 18.00 uur Broedplaatsendebat Publiek debat over broedplaatsen in Amsterdam met beleidsmakers, projectontwikkelaars, kunstenaars en culturele ondernemers.

U organiseert eenwerkstudent lezing of debatgezocht en wilt daarmee Slimme graag op deze pagina staan?

Stuur een mailtje Both ENDS streeft naar een duurzame, sociale en rechtvaardige naar folialezing@gmail.com onderwereld. vermelding Studeer je HRM, Bedrijfskunde, van ‘Aanmelding lezingenladder’.

Voor Rechten, Economie of i.d. én is adressen organiseren, structureren, procesmatig zie www.folia.nl/lezingenladder. werken en administreren jouw talent?

Kijk dan voor meer informatie op

www.bothends.org

folia-both ends 110113.indd 1

14-01-2011 10:12:00

Folia 23

De student

Dijkgraaf & Fresco

Van der Meulen & Curvers

IJzeren monsters

Niet onopgemerkt blijven

De hoogleraar

Amsterdam wordt geteisterd door een onafzienbaar leger van ijzeren monsters die zich aan alles vastklauwen dat op hun weg komt. Ze strekken hun armen over bruggen en hekken, ze verstrooien hun logge ijzeren lichamen alsof een reusachtige hand een zak kopspijkers leegschudt.

Als mieren stapelen zij hun grillige vormen op elkaar. Ze leunen in dikke rijen tegen muren en palen, op zoek naar territorium. Ze versperren massaal de weg voor auto’s en voetgangers, ze hangen dwars op de loop- en rijrichting en steken wraakzuchtig hun ledematen uit om ons ten val te brengen.

Ik heb het natuurlijk over fietsen, die ooit zo pittoreske medebewoners van de stad: nu een plaag die zijn weerga niet kent. Niet door ratten worden wij geteisterd, maar door lukraak neergekwakte fietsen. In Amsterdam parkeert men zijn fiets niet, men smijt hem neer en ketent hem vast aan het eerste vindbare uitsteeksel. De fietsenstallingen zijn overvol en niet aangepast aan

de haastige eenhandige fietsparkeerder (in de andere hand houdt hij/zij immers het mobieltje).

De UvA-populatie doet hier vrolijk aan mee. Universiteitsgebouwen herken je aan de dichtheid van fietsen op het trottoir en aangrenzende bruggen. En de gemeente?

Die heeft vast ergens een commissie, maar geen ondernemende ambtenaren met betonscharen om te waken over de openbare fietsenorde.

Bijna zou je verlangen naar een fietsenquotum. Eén fiets per inwoner, netjes geparkeerd op toegestane plekken. Maar geef toe: wat is er charmanter dan een fietsstuur met plastic bloemen, roze omafietsen, gehaakte zadeldekjes waarop poezen kunnen doezelen, fietsmandjes met boodschappen of boeken? En wat is Amsterdam zonder zijn hightech designfietsen, matzwart of glanzend wit met stralende velgen, door het verkeer schietend als forellen in een bergbeek? Ach, was de fiets maar weer een sieraad voor de stad!! yyy Louise O. Fresco

Andre Nollkaemper hoogleraar internationaal publieksrecht

Heuglijk nieuws van de Faculteit Geesteswetenschappen: er komt een nieuw wetenschappelijk tijdschrift over Nederlandse literatuur. Een Nederlands tijdschrift gevuld met artikelen van Nederlandse en Belgische neerlandici over Nederlandse literatuur allemaal geschreven in het… Engels. ‘Pardon?’ hoor ik u denken. Jazeker, initiatiefnemer van Journal of Dutch Literature en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde, Thomas Vaessens, verwoordt het in nrc.next als volgt: ‘De studie van de Nederlandse letterkunde is de afgelopen decennia een beetje in zichzelf gekeerd geraakt. De ramen moeten weer open.

In Nederland zijn we als neerlandici heel groot, maar als we één stap over de grens zetten, is dat voorbij.’

Kennelijk was het Vaessens niet eerder bekend dat zijn onderzoeksgebied bevolkt wordt door mensen die het Nederlands daadwerkelijk machtig zijn. Of gaat het hier om andere macht? Want, zoals Vaessens ook aangeeft: ‘Publicaties in Nederlandsta-

lige tijdschriften staan minder hoog aangeschreven, terwijl we door de verzakelijking van de universiteit wel in de belangrijkste bladen moeten publiceren.’ Als dat laatste niet lukt kun je in ieder geval nog in de belangrijkste taal publiceren. Chapeau.

Het is de tweede keer in relatief korte tijd dat Vaessens van zich laat horen. In 2009 nog werd Revanche van de roman, zijn pamflet voor meer engagement in de literatuur, collectief weggehoond. Recensent Arie Storm noemde het boek ‘een aanfluiting’, schrijver Kees ’t Hart vond Vaessens’ ontkenning van het belang van stijl ‘kortzichtig, tragisch’ en schrijfster Joke Hermsen sprak zelfs van ‘moord op de literatuur’. In het licht van nu wordt duidelijk dat het slechts een schreeuw om aandacht was. Waar andere mannen van 43 een snelle auto aanschaffen, probeert Thomas Vaessens tegen beter weten in zijn vakgebied te internationaliseren. Stiekem is hij al begonnen, herdrukken heten op zijn website ‘reprints’. yyy Harmen van der Meulen

Irene de Jong hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Stan Bentvelsen hoogleraar hoogleraar Large Hadron Collider Physics

overigens

Intern onderzoek heeft uitgewezen dat de rechters in het proces tegen Wilders zijn bezweken onder media-aandacht. Hoera voor de mediacratie!

André Nollkaemper: ‘In dit geval ben ik het met het hoera-element van de stelling wel eens. De media vormen een gevaarlijke en zelf nauwelijks controleerbare macht die politieke macht kan maken en breken. Maar soms vervullen diezelfde media ook een functie ter controle van de macht, een functie van niet te onderschatten waarde. Wikipedia is een goed voorbeeld, het toont de democratische macht van de media. De rol van de pers bij het Wildersproces is niet van vergelijkbare proportie, maar vervult eenzelfde functie: het blootleggen van mogelijke politieke vooringenomenheid. Juist in het deels politieke proces van Wilders was die rol van de pers essentieel. Als de mediaaandacht mogelijke politieke voorkeuren heeft blootgelegd, is dat positief, ook al leidde dat tot de ondergang van de rechtbank. Rechters moeten met die rol van de 24 Folia

media om weten te gaan. Het is zaak dat ook de organisatie van de rechtbank daar meer op wordt ingericht.’

Irene de Jong: ‘Dat gaat wat ver. Ja, het feit dat er camera’s aanwezig waren bij het Wildersproces heeft ertoe bijgedragen dat de woorden van de rechters te veel op een weegschaal zijn gelegd en ja, er is geregistreerd dat rechters wat onhandige uitspraken deden, maar dat doet geen recht aan de professionaliteit van de rechters in dit proces. De succesvolle derde poging van advocaat Moskowicz om de rechters te wraken is meer te danken aan de slimmigheid en sluwheid van deze advocaat dan aan de registratie van de media, al heeft deze exposure Moskowicz wel geholpen. In algemene zin pleit ik ervoor dat we meer ruimte en krediet laten aan rechters om recht te spreken. Zij zijn opgeleid om juri-

dische argumenten te allen tijde zwaarder te laten wegen dan wat zij er persoonlijk van vinden. Als er in het uiteindelijke vonnis enige schijn van persoonlijke meningsvorming over een proces doorsijpelt, dan moeten we zeker ingrijpen, maar in deze zaak – waar het nog niet tot een vonnis gekomen is – leek dat niet te verwachten.

Minder controle dus en meer gezond verstand, daar is iedereen bij gebaat.’

Stan Bentvelsen: ‘Ja, het kan best zo zijn dat de rechters zijn bezweken. De rechterlijke macht zal steeds opnieuw een balans moeten vinden tussen maatschappelijke betrokkenheid en onafhankelijkheid: een flinke afstand tot mediahypes lijkt mij dan ook heel gezond. De mediacratie maakt af en toe een gekke werkelijkheid of in de woorden van Rob Wijnberg: ‘In een mediacratie is nieuws niet wat “waar” is

maar wat scoort.’ Ik maakte dat zelf mee bij de hype rondom zwarte gaten die volgens de media zouden ontstaan bij de deeltjesversneller van Cern. Bij de hoog-energetische botsingen tussen protonen zou een klein zwart gat ontstaan dat de wereld zou opslokken. Een fantastisch mooi verhaal – en eerlijk is eerlijk, van de aandacht hebben we genoten. Maar uiteindelijk haalt het je weg van jezelf en het eigenlijke onderzoek en is het een onzinnig verhaal dat een eigen leven gaat leiden. We moeten blijven doen waar het om draait, en niet vanwege de media met alle winden meewaaien. Bij dit proces tegen Wilders werd alleen op de man gespeeld. Verschrikkelijk, al is de vraag of dat zonder de media kan worden voorkomen.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.