Folia 19#2.indd

Radicaal

Case

FGw

Roem

Frank Bovenkerk

Is er klaar voor

Op de schop

Judith Bosch

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 30-01-2009

Nummer 19

Van grijs naar hip

Heb jij talent voor Amsterdam?

Amsterdam wil dat iedereen werk heeft, of op een andere manier meedoet aan de Amsterdamse samenleving. De Dienst Werk en Inkomen (DWI) helpt Amsterdammers die dit niet op eigen kracht kunnen of daarbij ondersteuning nodig hebben. Lees meer op www.dwi.amsterdam.nl.

Voor Handhaving zoekt DWI:

Operationeel Analist vast dienstverband, 36 uur per week.

De afdeling

De werkzaamheden van Handhaving richten zich op onderzoek en advisering over rechtmatigheid bij aanvraag, controle bij klantbeheer, autonome controle- en opsporingsonderzoeken. De operationeel analist ontwikkelt frauderisico- en debiteurenprofielen, analyseert risicoprofielen en fraudepatronen en adviseert hieromtrent.

Wij vragen

WO-opleiding econometrie, bedrijfswiskunde of vergelijkbaar en relevante ervaring met statistisch onderzoek en/of het ontwikkelen en analyseren van frauderisicoprofielen.

Wij bieden

Schaal 10, maximaal ₏ 3.800,– bruto per maand.

Goede secundaire arbeidsvoorwaarden.

Je vindt de volledige vacaturetekst en informatie via www.werkenbij.amsterdam.nl of bel de heer J. Golsteyn, teammanager bedrijfsbureau Handhaving, 06 25185998.

De gemeente Amsterdam voert diversiteitbeleid. De gemeente wil dat het personeelsbestand in o.a. leeftijd, geslacht, seksuele voorkeur, culturele achtergrond en opleiding een afspiegeling is van de beroepsbevolking van Amsterdam. Elke vacature staat open voor zowel mannen als vrouwen, tenzij uitdrukkelijk anders is vermeld.

Gemeente Amsterdam

Dienst Werk en Inkomen

Ben jij op zoek naar een parttime baan voor naast de studie?

Of ben je bijna klaar met studeren en op zoek naar een interessante startersfunctie?

Schrijf je dan in bij StudiJob Uitzendbureau!

7PPS WFFM WFSTDIJMMFOEF PQESBDIUHFWFST JT 4UVEJ+PC NFU HSPUF SFHFMNBBU PQ [PFL OBBS BENJOJTUSBUJFG FO TFDSFUBSJFFM NFEFXFSLFST SFDFQUJPOJTUFO QPSUJFST FORVĂ?UFVST SFEBDUJFNFEFXFSLFST TUBSUFST FO[ FO[ FO[

Bekijk meteen de website www.studijob.nl voor het actuele vacatureaanbod. t 4UVEJ+PC JT HFPQFOE WBO VVS t 7PPS NFFS JOGPSNBUJF LVO KF PPL CFMMFO OBBS

www.werkenbij.amsterdam.nl

OP ZOEK NAAR EEN LEUKE BIJBAAN?

Masteravond 12 februari 2009

Meld je aan via www.uu.nl/masters of bel (030) 253 2670

Canal Company is hĂŠt toonaangevende bedrijf in toerisme en entertainment in Amsterdam met de merknamen Holland International, Canal Bus, Canal Hopper en Canal Bike.

Onze partyschepen, rondvaartboten, sloepen en waterfietsen zijn een bekende verschijning in de Amsterdamse grachten.

Wij zijn voor het nieuwe seizoen op zoek naar enthousiaste mensen die ons team kunnen versterken.

Er zijn veel leuke vacatures zoals: Serveersters (m/v), locatiebeheerders (m/v) en gidsen (m/v).

Wij leiden onze mensen zelf op middels trainingen.

Kijk voor meer informatie op www.canal.nl.

Wij bieden je flexibele werktijden in overleg, een jong team en een leuke werksfeer!

Interesse?

Stuur een korte brief met CV naar Canal Company, t.a.v. Marjolijn Ruijter, Weteringschans 26-I hg, 1017 SG AMSTERDAM of mail pz@canal.nl

folia 090130.indd 1

Meer weten over de masterprogramma's van de Universiteit Utrecht? Kom dan naar de Masteravond op donderdag 12 februari 2009.

23-01-2009 10:10:29

10:29

inhoud Omarmer van het multiculturalisme

Foto: Bob Bronshoff

Bij het grote publiek is hij bekend vanwege zijn verfilmde bestseller La Bella Bettien, over de criminele carrière van Bettien Martens. Hij onderzocht extreemrechts, opsporingsmethoden, migratie, discriminatie, etniciteit. Een gesprek met cultureel antropoloog Frank Bovenkerk, sinds 1 januari hoogleraar radicalisering aan de UvA, op blz.10

Radicaal

Case

FGw

Roem

Frank Bovenkerk

Is er klaar voor

Op de schop

Judith Bosch

Train your Brain

nieuws

Elektrode tegen dwangstoornissen................... blz. 5

Reputatiemanager

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 30-01-2009

Nummer 19

Nieuwe decaan wil imago Acta opvijzelen ......... blz. 5

Drink meer prik Dixit de bierbrouwer ....................................... blz. 7 Van grijs naar hip

Case is klaar Openingsverslag prestigieus centrum ..............blz. 14

Cover: Bas Kocken

Luuc Bruyning Maakt kwartier bij geesteswetenschappen........blz. 15

Geen onverdeeld genoegen Alex Ter Beek promoveert moeizaam ...............blz. 19

Coververhaal De Amsterdamse Academische Club is toe aan restyling ........................................ blz. 20

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/brieven 8-9 Film/Het beste 12, Uit/ Eten 13, Scriptie 15, Weekgast 17, Annonces/Promoties 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

Colofon

WIN: Pijn, de debuutroman van Beau van Erven Dorens Pijn is een ‘hysterische roman’ vol bizarre figuren en situaties tegen de achtergrond van een wereld in verwarring. Auteur Beau van Erven Dorens is voormalig UvA-student en oud-Folia redacteur. Folia mag vijf exemplaren van zijn roman weggeven. Om te winnen ga je naar www.folia.nl/prijsvraag.

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia.uva. nl, Website: www.folia.nl, Uitgever: Stichting Folia Civitatis, Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anne Koeleman (redacteur), Harmen van der Meulen (redacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker, Medewerkers: Jaron Beekes, Bram Belloni, Eric van den Berg, Iris Böhm, Floor Boon, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Boukje Cnossen, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf, Anne Rose Haverkamp, Marc van der Holst, Bas Kocken, Arjan Roodink, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana redactie: Jobien Groen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@ bureauvanvliet.com, Abonnement: 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

Een klein relletje verleden week. Studentenvereniging Al Furqan wilde een lezing houden, maar de hoofdspreker Okay Pala bleek iemand te zijn met dubieuze ideeën. De bewindslieden op het Maagdenhuis kwamen hier pas op het allerlaatste moment achter en verboden de lezing te elfder ure.

In no time dook de pers erop, stelde PVV-kamerlid Hero Brinkman vragen aan de onderwijsminister, en stroomden de sites van De Telegraaf en GeenStijl vol met niet al te frisse reacties jegens onze moslimmedemens. Hoewel ik erin kan komen dat de UvA weinig zin had om die bewuste lezing – waar mannen en vrouwen van elkaar gescheiden zouden zitten – te faciliteren, knaagt er toch iets. Volgens een zegsman uit het Maagdenhuis werd de lezing verboden ‘omdat er niet kon worden ingestaan voor de veiligheid van de mensen’. Een leugen in het kwadraat.

De UvA is van oudsher een linkse universiteit en zij wordt nog steeds gerund door vooral links denkende individuen. Binnen deze universiteit is veel te weinig ruimte voor andersdenkenden. Ik acht de kans zeer groot dat bijvoorbeeld studenten die een pro-Wildersdebat willen organiseren, geen toestemming krijgen. Want ook dan kun je melden dat ‘de veiligheid niet kan worden gewaarborgd’.

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed binnen Nederland en aan een universiteit, zeker als die in Amsterdam staat, moet er de ruimte zijn om het debat met elkaar te zoeken. Ik heb een hekel aan Wilders, en kan er met mijn boerenverstand niet bij dat je tijdens een discussie mannen en vrouwen van elkaar scheidt, maar ben er wel van overtuigd dat deze en andere groepen een podium moeten krijgen binnen de UvA. Uiteindelijk kende deze affaire alleen maar verliezers. Toen we voor Folia.nl een filmpje over deze kwestie wilden maken, weigerde het Maagdenhuis verdere medewerking en liet studentenvereniging Al Furqan weten dat niemand van het bestuur (louter bestaande uit studenten van UvA en HvA!) bereid was om hun standpunt voor de camera toe te lichten. Een gemiste kans!

Een kleine onthulling tot slot. Op 10 september 2008 heeft Al Furqan een dergelijke bijeenkomst in Crea, onderdeel van de UvA(!), georganiseerd.

Die werd niet op het laatste moment afgeblazen, terwijl mannen en vrouwen echt van elkaar gescheiden werden. En de veiligheid van anderen is toen geen moment in gevaar geweest.

Uiteindelijk kende deze affaire alleen maar verliezers

Jim Jansen jfj@folia.uva.nl

Folia 19 | 3

Foto: Bob Bronshoff

Al Furqan

nieuws kort

Check www.folia.nl voor een dagelijkse update van al het UvA-nieuws

‘Erfgoed BG-terrein niet slopen’

Bewaking

Tegenstanders van de bouw van de nieuwe bibliotheek geesteswetenschappen op het BG-terrein, onder wie minister Plasterk, kunnen mogelijk de vlag uit hangen.

Een groep raadsleden van Stadsdeel Centrum heeft het stadsdeelbestuur in een brief gevraagd de locatie voor de nieuwe bieb opnieuw tegen het licht te houden en het BG-terrein intact te laten. ‘De UvA en de deelraad zijn dan niet de slopers van waardevol erfgoed, maar bewijzen zich als hoeders ervan,’ aldus de raadsleden van PVDA, GroenLinks en D66 in de brief. Zij willen dat er serieus wordt onderzocht of de bieb kan worden gevestigd in het Fortisgebouw aan het Rokin, dat in de naaste toekomst leeg zou komen.

Voor de grootschalige nieuwbouw van de bibliotheek op het BG-terrein zouden twee rijksmonumenten gesloopt moeten worden, te weten de Tweede chirurgische kliniek (het huidige Crea 2) en het Zusterhuis aan de Nieuwe Doelenstraat, al blijft de gevel van het Zusterhuis in het bouwplan overeind. In het als locatie voor de bibliotheek in beeld gekomen Fortisgebouw wil de gemeente in de toekomst een warenhuis vestigen, al weet Fortis nog van niets. Een

Foto: Arjan Roodink

>Tegenstanders van de bieb op het BG-terrein hebben hun zin: een meerderheid in de stadsdeelraad wil nu toch alternatieve locatie. >UvA houdt vast aan locatie BG-terrein.

Het Fortisgebouw aan het Rokin, de locatie van de nieuwe bibliotheek?

woordvoerder van Fortis wil wel kwijt dat ‘gezien de ontwikkelingen bij Fortis van de laatste maanden, ons huisvestingsplan op de agenda staat, niet alleen in Amsterdam, maar in heel Nederland.’

De UvA is not amused met het voorstel de bieb eventueel naar het Rokin te verplaatsen, en wil vasthouden aan de locatie BGterrein. Woordvoerder Helbing reageert namens collegevoorzitter Van der Toorn:

‘Ten eerste is het Fortispand niet te koop, en als het te koop zou zijn, gaat de aankoop veel geld kosten. Het pand is daarnaast technisch niet geschikt om de bibliotheek in te huisvesten. En, heel belangrijk, de locatie aan het Rokin maakt geen deel uit van de cluster geesteswetenschappen die de UvA op en rond het BG-terrein en de Oudemanhuispoort wil realiseren.’ Wordt vervolgd. (DW).

VSNU stemt in met verzwaring exameneisen >Staatssecretaris Van Bijsterveldt wil dat scholieren harder leren. >Front van scholieren, ouders, leraren en scholen is tegen.

In navolging van staatssecretaris Bijsterveldt blijft ook de Vereniging van Universiteiten (VSNU) vasthouden aan verzwaring van de exameneisen voor middelbare scholieren.

Vrijdag 16 januari protesteerden de HOraad, Laks, Ouders en Coo en Stichting Forum gezamenlijk tegen de voorstellen van Van Bijsterveldt. Afgelopen donderdag debatteerde de Tweede Kamer over de plannen en de meerderheid schaart zich er nu achter. De plannen houden concreet in dat leerlingen voor het centraal eindexamen

over het totaal van alle vakken gemiddeld een voldoende moeten scoren, en voor de vakken Nederlands, Engels en Wiskunde maximaal één 5 mogen hebben.

Waar Van Bijsterveldt denkt dat scholie-

als scherprechter, maar als een prestatieeis die leerlingen en scholieren stimuleert tot betere resultaten’, schrijft VSNUvoorzitter Sijbolt Noorda in een brief aan de Tweede Kamer. De VSNU steunt de

Tegenstanders vrezen verschraling onderwijs ren harder gaan studeren door verzwaring van de eisen, stellen de verzamelde tegenstanders dat scholieren bij invoering van de plannen misschien ‘vakken gaan vermijden of een niveau lager gaan studeren dan wenselijk’. Zij vrezen ‘verschraling van het onderwijs’. De VSNU is niet onder de indruk van dit argument: ‘De exameneisen fungeren immers niet zozeer

voorstellen omdat de universiteiten sterk hechten aan een ‘stevig’ eindexamen dat zou moeten fungeren ‘als toegangsvoorwaarde voor het wetenschappelijk onderwijs’. De drie vakken die genoemd worden, zijn volgens de VSNU ‘basisvakken die voor een succes in de studie van doorslaggevend belang blijken te zijn’.

(HvdM)

Prijsverhogingen Sorbon ‘keihard’ >Interim-manager Sorbon: ’Wereldgrondstofprijzen fors gestegen.’

De prijsverhogingen die Sorbon deze maand heeft doorgevoerd in Atrium, waren volgens interim-manager Rob Benningen van Sorbon ‘onvermijdelijk’ en ‘keihard’.

Het gaat volgens hem overigens ‘niet om het basispakket’ (zoals een boterham met

4 | Folia 19

Twee beveiligers gaan de orde bewaken tijdens economietentamens aan de HES, de economieopleiding die onderdeel is van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Er moet op de hogeschool ‘een einde komen aan de grimmige sfeer’ die is ontstaan doordat studenten surveillanten intimideren tijdens tentamens. Dat meldt Havana, het weekblad van de HvA. Van de zevenhonderd economiestudenten die een tentamen moeten maken, zijn er twintig die zich misdragen, zegt afdelingsmanager Josephine Rutten. ‘Die schelden controleurs uit, intimideren ze fysiek of maken even duidelijk dat ze weten wie ze tegenover zich hebben.’ Paul Doop, vicevoorzitter van het College van Bestuur van UvA-HvA noemt de gebeurtenissen aan de HES ‘afschuwelijk’. Hij pleit voor zware disciplinaire maatregelen. Aan de HvA hoopt men dat de aanwezigheid van beveiligers eenmalig is en dat het inzetten van de beveiligers een positief psychologisch effect zal hebben. (HOP)

kaas, een glas melk en een soepje), maar om de luxere, belegde broodjes. Benningen: ‘Die prijzen waren in Atrium drie jaar niet verhoogd, terwijl de wereldgrondstofprijzen voor zuivel, koffie en granen fors gestegen zijn. We hadden in Atrium een grotere inhaalslag te maken dan in Agora.

Daar hadden we de prijzen al eens eerder verhoogd, maar door een extra verhoging zijn de prijzen in Atrium en Agora nu ge-

lijk.’ In het Atriumcafé en in café Krater zijn de prijzen van bier, wijn en frisdrank overigens ook niet gestegen, zegt Benningen, die in ieder geval tot half maart verbonden blijft aan Sorbon, totdat de nieuwe mensa op het Science Park opengaat. (DW) Voor een foto-impressie van de nieuwe mensa op het Science Park, zie pagina 6.

AMC voor defensie Het Academisch Medisch Centrum (AMC) gaat ervaringsplaatsen aanbieden aan militair geneeskundig personeel dat naar het buitenland wordt uitgezonden. Het AMC heeft daarover vorige week een overeenkomst gesloten met de Koninklijke Landmacht. Brigadegeneraal Jan Broeks heeft namens Defensie de overeenkomst ondertekend in het AMC. De werkervaringsplaatsen zijn bedoeld voor algemeen militair artsen, verpleegkundigen, verzorgers en medewerkers van ondersteunende afdelingen, zoals laboratoria. Deze defensiemedewerkers kunnen in het AMC hun praktische vaardigheden op peil houden tijdens hun verblijf in Nederland. Gedurende een aantal weken worden zij te werk gesteld in het AMC, waar zij meewerken aan de patiëntenzorg op onder meer de afdelingen Spoedeisende Hulp, Intensive Care en het Operatiecentrum. Het personeel blijft in dienst van Defensie. De eerste lichting militairen, die komende zomer naar het Uruzgan Medical Center in Afghanistan vertrekt, is inmiddels aan dit leertraject begonnen. (AK)

Tien inzendingen De Anéla scriptieprijs 2008 is uitgereikt aan UvA-studente Netta Meijer op vrijdag 16 januari, tijdens de Juniorendag van Anéla, de Nederlandse vereniging voor toegepaste taalwetenschap. Meijers scriptie, met de titel ‘Segmentation of reduced speech by native and non-native listeners of Dutch’, werd door de jury een origineel en overtuigend experiment genoemd. Meijer schreef haar scriptie onder begeleiding van Sible Andringa en Nomi Olsthoorn. In totaal deden er tien scripties mee. Daarvan nomineerde de jury er drie; beide andere genomineerden waren afkomstig van de Rijksuniversiteit Groningen.

Meijers scriptie werd uiteindelijk unaniem gekozen. ‘Zij onderscheidt zich door de professionele, goed doordachte en zelfstandige aanpak,’ zei de jury over de scriptie. Aan de Anéla scriptieprijs is een geldbedrag van vijfhonderd euro verbonden. (AK)

Albert Feilzer nieuwe decaan Acta >Nieuwe decaan wil goed ‘reputatiemanagement’ voeren. >Ook nieuwe directeur bedrijfsvoeringzorg benoemd.

Hoogleraar functieleer en restauratieve tandheelkunde Albert Feilzer wordt de nieuwe decaan van Acta, het Amsterdams centrum voor tandheelkunde, waarin UvA en VU samenwerken in één tandheelkundefaculteit.

Albert Feilzer (1957) zal per 1 mei of 1 juni de taken overnemen van interim-decaan Jaap Zwemmer en voor vijf jaar worden benoemd. ‘Acta is net gereorganiseerd en afgeslankt van zes naar drie afdelingen. Eigenlijk zitten we nog middenin dat proces’, zegt Feilzer. ‘Ik ben een van de afdelingsvoorzitters en wil mijn afdeling niet van de een op de andere dag verlaten. Daarom begin ik pas over een paar maanden.’ Gelijktijdig met Feilzer is Alice Stäbler benoemd tot directeur bedrijfsvoering-zorg. Zij zal begin maart aan de slag gaan. ‘Wij worden als duo gepresenteerd om een nieuw Acta te trekken,’ zegt Feilzer.

In september 2010 zal de nieuwbouw aan

Albert Feilzer

de Zuidas in gebruik worden genomen, maar het nieuwe Acta moet meer om het lijf hebben dan alleen een nieuw pand, zegt de

aanstaande decaan. ‘Ik wil de reputatie van Acta verbeteren. We hebben in het verleden te vaak een slechte pers gehad. Soms was daar reden toe, maar niet altijd. Dat studenten in koppels patiënten moesten behandelen was niet goed, zowel voor studenten als voor patiënten. Tot nu toe werkten we altijd van negen tot vijf, maar dat past niet meer in deze tijd. In de toekomst moeten we van acht tot acht open zijn, dan gaat de capaciteit met de helft omhoog. Dat leidt tot een grotere efficiëntie en tevredenheid bij studenten en patiënten.’

Feilzer wil een reputatiemanagement gaan voeren bij Acta om onderwijs en onderzoek goed op de kaart te zetten. ‘Want het wordt vaak vergeten dat als het om onderzoek gaat, Acta tot de beste tandheelkundefaculteiten ter wereld behoort. Dat brengen we te weinig naar buiten.’ Dat het nieuwe pand van Acta bij oplevering al te klein zou zijn, wat sommige critici beweren, wordt door Feilzer betwijfeld. ‘Het is een mooi en luxe pand, daar moeten we in passen, zeker als we efficiënter gaan werken.’ De medezeggenschap heeft inmiddels ingestemd met de benoeming van de nieuwe decaan. (DW)

Hersenstimulatie helpt bij dwangstoornissen > Geïmplanteerde elektrode houdt hersengebied in bedwang. > Bij helft patiënten nam stoornis flink af.

Mensen met een ernstige dwangstoornis kunnen veel baat hebben bij geïmplanteerde elektroden die hun hersenen stimuleren.

Dat blijkt uit onderzoek van Damiaan Denys, hoogleraar psychiatrie aan het AMC. Een dwangstoornis, of, zoals het officieel heet, een obsessief-compulsieve stoornis, houdt in dat iemand van zichzelf dwangmatig bepaalde handelingen moet verrichten. Mensen met een ernstige vorm van deze stoornis zijn per dag vaak uren kwijt met obsessieve taken, zoals vele malen per dag volgens een bepaalde routine hun handen wassen. Van de zestien patiënten die Denys behandelde, verdwenen bij zes patiënten de dwangklachten vrijwel volledig, en bij nog eens drie nam de ernst van de klachten met de helft af. De techniek die Denys toepaste heet deep brain stimulation (DBS). Hierbij worden elektroden in de hersenen geïmplanteerd die functioneren als een soort pacemaker. Wanneer het hersengebied waar ze in zitten een hoge activi-

doctor

nieuws

Cathelijne de Busser (1976) promoveert bij sociale geografie op de veranderende betekenis van nationale heiligdommen.

Waarom dit onderzoek?

‘Er wordt wel onderzoek gedaan naar bedevaartsoorden en heiligdommen, maar dit is de eerste keer dat iemand ook systematisch de territoriale betekenis erbij betrekt. Het idee hierachter is dat de territoriale orde van Europa steeds meer verandert. Denk bijvoorbeeld aan globalisering en de Europese eenwording. Daarnaast verandert natuurlijk ook de godsdienstige en culturele situatie van Europa door secularisering en toenemend religieus pluralisme. Welke invloed hebben deze processen op nationale heiligdommen?’

Hoe heeft u uw onderzoek aangepakt?

‘Ik heb drie casestudies gedaan, naar Santiago de Compostela in Spanje, Jasna Góra in Polen en Altötting in de Duitse deelstaat Beieren. Ik heb elke plaats twee keer bezocht. De eerste keer was vooral verkennend veldwerk: ik heb met diverse wereldlijke en kerkelijke sleutelfiguren gesproken en zoveel mogelijk informatie over de heiligdommen verzameld. De tweede keer heb ik met behulp van lokale studenten enquêtes afgenomen. We vroegen eerst naar de herkomst van bezoekers. Als Altötting bijvoorbeeld vooral Beierse bezoekers heeft, kan je hieruit concluderen dat het nauwelijks van betekenis is voor Duitsland als geheel.’

Uw voornaamste conclusie is dat geen van de heiligdommen definitief een nieuwe identiteit heeft gekregen.

‘Ondanks een veranderende territoriale orde en de ontchristianisering van Europa blijven deze drie heiligdommen nauw verweven met hun oorspronkelijke territorium. Wel doet iedere plaats dat verschillend als gevolg van afwijkende staat- en natievormingsprocessen. Santiago de Compostela staat momenteel voor de Spaans-oecomenische roep om eenheid, terwijl Jasna Góra eerder de dualiteit in de huidige Poolse samenleving weerspiegelt.’

Röntgenopname van een elektrode in de hersenen

teit vertoont, geven de elektroden prikkels af waardoor deze activiteit geremd wordt.

De nu uitgevoerde studie is, ondanks het relatief lage aantal patiënten, toch wereld-

Goedkoper studeren met Obama Barack Obama wil het Amerikaanse hoger onderwijs goedkoper maken. Daarvoor heeft hij het ‘American Opportunity Tax Credit’ bedacht. Wie er gebruik van maakt, krijgt de eerste vierduizend dollar collegegeld vergoed. De nieuwe president van de V.S. deed zijn plannen vorige week uit de doeken. Met de tax credit hoopt Obama klachten over de toegankelijkheid van het Amerikaanse hoger onderwijs te ondervangen. Het krediet dekt gemiddeld tweederde van het totale collegegeld aan een publieke universiteit. Helemaal vrijblijvend is de tax credit niet: studenten moeten er honderd uur gemeenschapsdienst voor over hebben. (HOP)

wijd de grootste studie naar effecten van DBS tot nu toe.

Bij de patiënten van Denys bij wie de therapie aansloeg, werd het positieve resultaat al snel na de implantatie bereikt. De belangrijkste bijwerking bleek te zijn dat patiënten een euforisch gevoel kregen en prikkelbaarder werden. Maar dit verdween binnen tien dagen. Of de therapie wel of niet aansloeg, leek samen te hangen met de precieze aard van de dwangstoornis. Denys: ‘Vooral bij patiënten die last hebben van stoornissen zoals smetvrees en angstgebonden dwangklachten werkt de hersenstimulatie goed.

Minder effect heeft de behandeling bij perfectionistische patiënten met bijvoorbeeld een obsessie voor symmetrie.’ (NB)

De Europese Unie is nog jong. Zal een verdergaande eenwording de identiteit van deze bedevaartsplaatsen alsnog veranderen?

‘Om daar wat meer over te kunnen zeggen, heb ik het Beierse heiligdom opgenomen in dit onderzoek. Beieren is immers al lang een bondstaat van Duitsland en dus niet meer soeverein. Toch is Altötting nog altijd nauw verweven met de oude Beierse katholieke identiteit. Als je deze plaats als voorbeeld neemt, zou je dus kunnen zeggen dat een verdere Europese eenwording veel invloed zal hebben. De bedevaartsplaatsen zullen misschien een iets andere functie krijgen, maar geen onderdeel worden van een overkoepelende Europese identiteit.’ (NB) Cathelijne de Busser, Divine Patronage.

Places of Pilgrimage as Representations of Territorial Identities, promotie: 20 januari

Folia 19 | 5

Foto: Henk Thomas

in beeld

Half maart wordt de nieuwe mensa op het Science Park geopend. Er komt een kantine met 1100 zitplaatsen, een espressocorner en een bar. Nouveauté in de nieuwe mensa is een volautomatische maaltijdmachine, de zogenoemde ‘caterer’, die na betaling een warme avondmaaltijd (voorlopig een keuze uit drie) zal uitspugen, nadat deze eerst is verwarmd door een aan de machine verbonden magnetron. Koks komen er niet meer aan te pas, Sorbon koopt de maaltijden elders in. Gekookt zal er alleen worden voor de lunch en voor warme snacks. (DW)

promoties

nieuws

Happy-fris-hour

DONDERDAG 05/02

>Bierbrouwerijen vinden dat studenten minder moeten drinken. >Studentenvereniging Unitas past alcoholbeleid niet aan.

Bierbrouwerij InBev en een aantal studentenverenigingen zijn het erover eens dat studenten minder moeten drinken.

Dat bleek op 20 januari tijdens de alcoholbeleidsdag in de Dommelsche Bierbrouwerij in Dommelen, georganiseerd door de koepel van studentenverenigingen, de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV), in samenwerking met InBev. InBev Nederland is, met een marktaandeel van ruim zeventien procent, de tweede speler op de Nederlandse biermarkt en voert merken als Dommelsch, Hertog Jan, Jupiler, Leffe, Hoegaarden en Beck’s.

De Amsterdamse studentenverenigingen Unitas, L.A.N.X, ASC-AVSV en SSRA behoren tot de LKvV. Op de alcoholbeleidsdag werden workshops gegeven. Zo gaf de GGD een workshop over bewust alcoholbeleid, was er een workshop over regelgeving met betrekking tot alcohol en een bijeenkomst over alcoholverslaving. ‘Er wordt gevaarlijk veel gedronken, dat was de belangrijkste boodschap tijdens de workshops,’ zei Jorian van Schagen, quaestor sociëteit van Unitas.

‘Vooral door studenten, en nog veel meer door studenten binnen een vereniging.’ Eva Versteeg van de GGD gaf daarom tips voor alcoholmatiging binnen verenigingen. ‘Je

12.00 uur: Johan Weststeijn - Arabische taal en cultuur A Handful of Red Earth. Dreams of Rulers in Tabari’s History of Prophets and Kings.

Promotoren: Prof.dr. M.A. Woidich en mw. prof.dr. R. Kruk (UL). (Aula) 14.00 uur: Jitte Flapper - Scheikunde Nickel and palladium complexes of pyridinephospine ligands.

Promotoren: Prof.dr. P.C.J. Kamer en prof.dr. C.J. Elsevier. (Aula)

VRIJDAG 06/02

Jaron Beekes kunt bijvoorbeeld een happy-fris-hour instellen of, in plaats van een meter bier, een meter water uitdelen.’ Van Schagen zei dat Unitas niet van plan is het alcoholbeleid te veranderen. ‘We zullen natuurlijk strenger letten op mogelijk alcoholmisbruik, maar

ik ken niemand bij ons die op dit moment tegen problemen aanloopt. Bij Unitas is het geen sport om veel te drinken. Bovendien kan je binnen een vereniging goed zien of anderen misstappen begaan, er is veel sociale controle.’ (AK)

Kamers voor masterstudenten van ver De UvA biedt in samenwerking met Ymere kamers aan masterstudenten van buiten Amsterdam aan.

Het project is bedoeld voor studenten die hun bachelor of eerdere master aan een Nederlandse universiteit of hogeschool buiten Amsterdam hebben gehaald en hun master in Amsterdam willen volgen.

Een kleinschalige enquête onder de doelgroep wees uit dat hierin behoefte bestond.

Het gaat in eerste instantie om een kleinschalig pilotproject met acht zelfstandige kamers die zijn aangeboden aan schakel- en masterstudenten van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Uiteindelijk zal het aanbod ‘veel breder moeten zijn’, zegt Rosalie de Boer van Ymere. ‘Het is de bedoeling in de toekomst alle masterstudenten van ver een kamer aan te kunnen bieden.’ Medewerker Studentenhuisvesting van de UvA

Marlien Oderkerk vertelt: ‘Deze studenten zijn urgenter in hun woonvraag, je gaat niet een halfjaar heen en weer reizen tussen Groningen en Amsterdam.’ Verder speelt het project in op de BaMa-structuur. Oderkerk: ‘Steeds meer studenten wisselen van stad, dat is ook het doel van het beleid, dat studenten meer vrijheid hebben.’ De huur van de kamers bedraagt gemiddeld €316, met mogelijkheid van huurtoeslag. (HvdM)

net zo ijdel als Noorda die het bibliotheekproject ook per se wilde doorzetten. Zet je ijdelheid aan de kant en kies voor het Fortispand! Iedereen blij!’ (Kees Jong)

vermenging van sociale interactie en functioneren in groepen nu juist het studeren bemoeilijkt voor deze groep.’ (David)

Reacties site CvB verbiedt bijeenkomst over oorlog in Gaza ‘De Hizb ut-Tahrir beweging is een gevaarlijke organisatie die door de AIVD goed in gaten wordt gehouden. Dit soort haatbaarden moeten we niet op de UvA willen hebben.’ (Marco Meester)

Foto: Henk Thomas

‘“We don’t agree with freedom of speech, because we reject democracy! Our alternative is Islam.” Dit citaat is van spreker Okay Pala en lijkt me meer dan genoeg voor een verbod.’ (Tonnie Vaatstra) Stadsdeelraad eist onderzoek naar locatie bibliotheek ‘Haal eens bakzeil Van der Toorn! Of ben je

‘Voor zover bekend is het Fortispand helemaal niet te koop, dus waar gaat de discussie over?’ (Arnold) Forse toename autistische studenten ‘Uit ervaring wil ik stellen dat de sociale omgeving en de familie van een autist levenslang zorg nodig hebben. De autist/Asperger zelf redt zich wel.’ (Avaneg) ‘Project heeft wel als nadeel dat zij zich puur richten op studieplanning terwijl de

Plan voor UvA-boot tijdens Gay Pride ‘Wat heeft een universiteit nu met een nichtenparade van doen? Kom op UvA, laat je niet de les lezen door een paar homo’s op zoek naar een feessie. Allemaal prima, maar niet van onze belastingcenten!’ (Martin) ‘Zal vast een succes worden, want als er één nichtenuniversiteit in Nederland is, dan is het de UvA wel. En welke homobestuurders zullen aan boord stappen?’ (Gert)

10.00 uur: Femke Tonneijck Aardwetenschappen Volcanic ash soils in Andean ecosystems.

Promotor: Prof.dr. J.M. Verstraten.

(Agnietenkapel) 12.00 uur: Wim van der Steeg Geneeskunde Improving Cardiovascular Disease Prevention: from Risk Assessment to Novel Therapy.

Promotor: Prof.dr. J.J.P. Kastelein.

(Agnietenkapel) 14.00 uur: Jeroen Hutten - Geneeskunde The relative impact of respiratory muscle activity on tidal flow and lung volume in infants.

Promotor: Prof.dr. W.M.C. van Aalderen.

(Agnietenkapel)

ORATIE VRIJDAG 06/02

14.30 uur: Dr. R.J. de Winter, hoogleraar Klinische Cardiologie, i.h.b. Acute Coronaire Syndromen Zijpijn in de borst. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

De poll op folia.nl ging afgelopen week over het verbieden door de UvA van een bijeenkomst van studentenvereniging Al Furqan over de situatie in Gaza. De stelling luidde: Het is een schande dat de UvA een bijeenkomst van studentenvereniging Al Furqan heeft verboden.

• Nee, Al Furqan discrimineert namelijk door mannen en vrouwen verplicht te scheiden bij een bijeenkomst – 38,5% • Ja, want iedereen moet een stem kunnen hebben binnen de universiteit – 32,3% • Nee, de geplande spreker, Okay Pala, is een dubieus en radicaal persoon – 29,2% • Ja, want zoals gewoonlijk trekt de UvA linkse organisaties voor en benadeelt conservatieven– 0% Totaal aantal respondenten: 65

Folia 19 | 7

opinie

Welvarende volkstuinen Het is bepaald geen toeval dat de Docent van het Jaar weer afkomstig is van het onderwijsinstituut Taal- en Letterkunde, vinden Raphael Hunsucker en Micha van der Wal. Bonaria Urban, winnaar van de Docent van het Jaarverkiezing van vorig jaar. Waar het feit dat een vrouw vorig jaar heeft gewonnen inderdaad een schril contrast vormt met de genomineerden van dit jaar, dringt er zich ook een overeenkomst tussen beide verkiezingen op. Zowel Maria Urban, docente Italiaans, als Mathieu de Bakker, docent Oud-grieks en winnaar van dit jaar, geven college aan de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw) bij het onderwijsinstituut Taal- en Letterkunde. Een buitengewone prestatie, twee winnaars op rij! Iets waar de Faculteit Geesteswetenschappen bijzonder trots op zou mogen zijn.

Het zal de trouwe Folia-lezer echter niet ontgaan zijn dat het bij taal- en letterkunde niet een en al rozengeur en man(n)eschijn is. Antoine Bodair, Arthur Japin en Hella S. Haasse moesten er aan te pas komen, alsmede al die andere steunbetuigingen aan het adres van de spontane actiegroep Red de Talen!, om ervoor te zorgen dat de FGw ervan af zag voor het onderwijs nefaste ‘hervormingen’ over de talenstudies uit te storten. De voorgenomen bezuinigingen, eufemistisch verpakt onder de titel ‘Van volkstuinen naar landschapstuin’, voorzagen in een drastische beperking van het aandeel ‘vakspecifieke modules’ in de talenstudies, ten bate

Illustratie: Cees Heuvel

Nu het stof dat de Docent van het Jaar-verkiezing deed opwaaien weer is neergedwarreld en de finalisten glamourloos hun tentamens na zitten te kijken, is het tijd om na te denken over de betekenis en de implicaties van de uitslag. Folia-hoofdredacteur Jim Jansen maakte in Folia 17 zijn frustratie wereldkundig over het feit dat er tussen de zes genomineerde docenten geen enkele vrouw zat. ‘Terwijl het bij de UvA barst van de talentvolle vrouwelijke docenten. Hoe kan dat?’ voegde hij er vol medeleven aan toe.

Ondergetekenden zouden één van die talentvolle docentes nog even in herinnering willen roepen: Maria

brieven Gastcolleges In Folia 17 schrijft de voorzitter van de FSr en student rechten Mekic’ over de zaak van de opnames tijdens een gastcollege. Hij schrijft: ‘(gast)docenten moeten verantwoordelijkheid nemen voor hun uitspraken. […..] gelukkig doen de meesten dat ook. Zij zijn [...] niet bang dat hun woorden genoteerd worden en de buitenwereld bereiken. Sterker nog: daar doen ze het voor.’

Dat is in veel gevallen juist niet de bedoeling van een gastcollege. Een gastcollege wordt georganiseerd om studenten een verhaal uit de praktijk te laten horen: een insider komt vertellen wat juist niet algemeen bekend is. Veronderstel dat ik docent cryptografie ben (dat is de wetenschap van geheim-

8 | Folia 19

schriften en coderingen), en ik heb goede relaties met de militaire inlichtingendienst. Daardoor heb ik een van de medewerkers bereid gevonden om een gastcollege te geven. Die vertelt dat toen land A in conflict was met land B, de diplomaten van A coderingsmethode X gebruikten, terwijl hun inlichtingdienst de diplomatieke berichten van land B kon lezen omdat die ook methode X gebruikten en die methode door experts allang ontcijferd kon worden. Hij wil natuurlijk niet in de krant hebben staan dat hij dit verteld heeft (want Nederland was bij dit gebeuren betrokken). Een ander geval is dat sommige coderingsapparaten beschermd worden met een chip die alle gegevens wissen als eraan gemorreld wordt. Hij vertelt hoe de inlichtingendienst er toch in slaagde het apparaat open te breken en de chip uit te lezen. Ook hiervan wil hij niet dat iedereen het weet.

Ik vrees dat mijn collega voortaan gastcolleges vanuit de inlichtingendienst kan vergeten. De verhalen van de gast kunnen (met hem/haar als bron) op straat

komen. En wat nog erger is, de naam en het portret van de gast kunnen op You Tube terecht komen.

T. Janssen, docent kunstmatige intelligentie PS Ik vermoed trouwens dat een rechter die komt vertellen wat er in de raadskamer gebeurt, zijn praktijkverhalen evenmin op straat wil hebben, zeker niet met hem/haarzelf als bron.

Gayboot Ik las zojuist het hoofdredactionele commentaar van Jim Jansen over de Canal Parade (Folia 18) en ik moet zeggen dat hij erg bevooroordeeld overkomt. Het lijkt wel alsof hij de Gay Pride alleen van het journaal en de kranten kent. Dat hij gelijk de link legt met schaars geklede mannen vind ik een beetje cliché. Heeft Jansen weleens de ING-boot gezien waar mannen gewoon netjes in pak op de boot staan? Of de boot van de Jong & Out waar ik twee jaar geleden zelf op heb gevaren?

Zo creëer je geen omgeving waarin iedereen zich betrokken voelt bij de stof van een groter aantal (goedkopere) ‘vakoverstijgende modules’. Met andere woorden: studenten die een talenstudie doen, zouden minder colleges óver hun eigen taal en ín hun eigen taal moeten krijgen, maar meer colleges over aspecten van taal- en letterkunde in het algemeen. Dankzij Red de Talen! en de inspanning van de opleidingscommissies is die ontwikkeling gelukkig van tafel, althans voor het moment. En niet minder dan terecht: het onderwijs blijkt immers van uitstekend niveau te zijn en studenten weten dat te waarderen. Hoe de FGw de gestelde bezuiningsdoelstelling alsnog gaat halen, blijft echter een onbeantwoorde vraag.

Nu even terug naar de Docent van het Jaar-verkiezing. Hoe kan het dat de laatste twee winnaars uit een onderwijsinstituut voortkomen dat uit sterk versnipperde ‘volkstuinen’ bestaat, en daarmee associaties van amateurisme, hobbyisme en bekrompenheid oproept? Was het niet eerder te verwachten dat die winnaars uit de hoek zouden komen van zo’n mooie, stevig aangeharkte landschaptuin – veel lege ruimte, weidse vergezichten – waar het afdelingsbestuur taalen letterkunde van droomde? Is het soms niet meer dan toeval, dat er tussen de kabouters en de composteerkliko’s in die karige, achtergestelde moestuintjes toch nog twee docenten rondliepen die wel degelijk geweldig onderwijs kunnen geven, hoewel ze dan misschien veel te weinig over hun heggetje heen keken?

Dat is uiteraard geen toeval. Beide UvA-Docenten van het Jaar blinken uit in precies die colleges die de

Daar stonden we gewoon netjes met t-shirt, spijkerbroek en zonnebril. Van de zestig boten die er op de Canal Parade meevoeren, waren er maar zes expliciet met schaars geklede mannen en precies die boten komen op het journaal. Daarnaast vind ik ‘schaars geklede medewerkers’ een erg slechte woordkeus. Ik houd me aanbevolen voor de boot en wat mij betreft gaan we gewoon lekker in roze UvA-polo’s. Met spijkerbroek aan natuurlijk.

Yair da Costa, student tandheelkunde

Vermeende lijken In Folia 17 wordt in het artikel ‘Verborgen schatkamers’ het auditorium van het Studentencentrum in het Crea-2 gebouw op het voormalige Binnengasthuisterrein beschreven. In hetzelfde nummer van Folia staat een nieuwsbericht over de voorgenomen sloop van het Crea-2 gebouw ten behoeve van de nieuwe bibliotheek geesteswetenschappen. De con-

faculteit voor de breder opgezette modules vervangen wilde zien. Ze geven onderwijs over en deels ook in de doeltaal, intensief, kleinschalig en daardoor aan gemotiveerde en betrokken studenten. Door een docent, hoe gekwalificeerd ook, voor een zaal van tweehonderd studenten van onderling zeer verschillende richtingen te zetten (taal- en letterkunde bestrijkt vakgebieden van Oud-grieks en Arabisch tot Zweeds en Servisch/Kroatisch) creëer je geen omgeving waarin iedereen zich betrokken voelt bij de stof.

Algemene en massale hoorcolleges leiden zeker niet altijd tot de gedroomde kruisbestuiving tussen disciplines en waarlijk interdisciplinair onderwijs. Niet alleen hebben docenten hun eigen specialisme, en zijn ze (terecht!) niet altijd in staat om alle zeventien vakgebieden van een onderwijsinstituut als taal en letterkunde te bestrijken, ook studenten zijn er zeker niet altijd bij gebaat om vakken samen met hordes medestudenten te krijgen. Dat wil niet zeggen dat interdisciplinariteit niet nastrevenswaardig is, juist wel, maar dat bereik je niet door iedereen op de grote hoop te gooien. Juist in kleine werkgroepen, waar maximaal twintig verschillende studenten bij elkaar zitten onder leiding van een docent die weet wat hij in huis heeft, wordt de wens van interdisciplinariteit werkelijkheid. Dit ideaalbeeld behoort echter aan de masterfase toe – vóór studenten over hun grenzen heen kijken, moeten ze immers binnen grenzen van hun eigen vakgebied goed bekend zijn. In de bachelorfase, waarin zowel De Bakker als Urban het overgrote deel van hun colleges geven, zijn studenten gebaat bij kleinschalig, vakspecifiek onderwijs

clusie na het lezen van beide artikelen is dat de schatkamer van de Universiteit van Amsterdam wellicht een juweel gaat verliezen.

Het huidige auditorium van het Studentencentrum wordt in het artikel van Seleky afgeschilderd als de oude snijzaal van de Tweede chirurgische kliniek van het Binnengasthuis. Niets is minder waar; er werd in die zaal weliswaar gesneden, echter niet in lijken maar in levende patienten. Het auditorium was de moderne operatiekamer, tevens collegezaal, die professor J. Rotgans in 1901 in het oude Verbandhuis van het Binnengasthuis liet bouwen. Voor de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde heeft deze plek historische waarde omdat in deze zaal, de beroepsvereniging voor chirurgen in 1902 werd opgericht.

Na Rotgans opereerde in deze zaal professor Otto Lanz, die in Amsterdam misschien meer bekendheid verwierf als kunstverzamelaar dan als chirurg.

Vele generaties artsen hebben later in deze zaal de klinische colleges chirurgie gevolgd. Boven de achterdeur, waardoor niet de lijken maar de docenten

dat hen die broodnodige kennis bijbrengt. Ze kiezen, wanneer ze hun Docent van het Jaar moeten nomineren, voor bevlogen docenten die vooral hun eigen vak goed kennen en veel aandacht hebben voor de (individuele) student. Het zijn de moeilijke colleges die hen inspireren. Beleidsmakers mogen dit ‘introvert’ noemen, maar bachelorstudenten gaan blijkbaar toch niet voor het vlotte verhaal van ‘vakoverstijgend’ en daardoor vaak vervlakkend onderwijs. Ze kiezen voor vakbekwaamheid en voor verdieping. Het nog steeds uitstekende onderwijs van taal- en letterkunde zou daarom, in plaats van het slachtoffer van facultaire bezuinigingen, een voorbeeld voor de rest van de UvA moeten zijn.

Dat is de conclusie die uit deze verkiezing getrokken moet worden. Nu is het aan de Faculteit der Geesteswetenschappen om dat onderwijs voor studenten taal- en letterkunde te behouden, en aan de Universiteit van Amsterdam om al haar studenten het vakinhoudelijke onderwijs te bieden waar ze recht op hebben en waar ze, ondanks de getrooste moeite en een eventuele onvoldoende, de ware aard van hun universitaire studie in herkennen. ‘De gelukkige klas’, staat er boven het artikel over Mathieu de Bakkers verkiezing in Folia 17, met een verwijzing naar Theo Thijssen. Die klas kijkt gelukkig niet uit op een landschapstuin. l Raphael Hunsucker is student Grieks & Latijn en voorzitter van faculteitsvereniging Alpha, Micha van der Wal studeert Duits en Literary Studies en is vicevoorzitter van de FSr van de FGw.

van de chirurgische kliniek binnenkwamen, heeft tot 1981 het portret gehangen van Otto Lanz, geschilderd door Jan Toorop in 1917 (schilderijencollectie UvA).

In 1981 verhuisde de chirurgische kliniek van het Binnengasthuis naar de nieuwbouw in de Bullewijkpolder, het AMC. Het gebouw is nu in gebruik door de Stichting Crea waar de oude collegezaal een functie als filmzaal heeft. De zaal waarin de oude collegebanken nog onveranderd dienst doen, is donker door de dikke gordijnen voor de ramen. Dat maakt inderdaad, samen met de vermeende lijken, een lugubere indruk.

Hoog tijd om de zaal te restaureren zodat deze weer kan schitteren in zijn schatkamerfunctie, hetzij als onderdeel van het monument Binnengasthuis, hetzij als monumentaal onderdeel van de nieuw te bouwen bibliotheek. Dat zou recht doen aan het multifunctionele karakter van deze oorspronkelijke operatie­ kamer, tevens collegezaal.

Thomas M. van Gulik, chirurg in het AMC

Folia 19 | 9

interview

De laatste der mohikanen Door Harmen van der Meulen

Sinds januari bekleedt hij de nieuwe leerstoel radicalisering. Een – in zijn ogen voorbarig – gesprek met Frank Bovenkerk, criminoloog, cultureel antropoloog en auteur.

Hij weet nog niet hoe hij de leerstoel radicalisering precies gaat invullen, geeft professor Frank Bovenkerk direct toe. En eigenlijk wil hij ook helemaal niet geïnterviewd worden. Hij is pas drie weken geleden begonnen en heeft nog geen onderzoek gedaan naar radicalisering. Waarom hij dan is gevraagd voor de leerstoel? ‘Ik ben criminoloog, en onder de criminologie valt ook het feit dat mensen radicaliseren en tot criminaliteit komen, en daar weet ik wel wat van. Radicalisering kan leiden tot een vorm van criminaliteit, tot terrorisme bijvoorbeeld. Het moeilijke is dat we te maken hebben met radicalisme in allerlei richtingen.

Als je over radicalisme praat, denkt iedereen meteen aan militante moslims, maar er is natuurlijk veel meer te koop op dat gebied. Je hebt ook aan de ultrarechtse kant mensen die radicaliseren, en aan de linkerkant heb je bijvoorbeeld de kraakbeweging. Het is best mogelijk dat daar overeenkomsten tussen bestaan, maar dat weet ik eigenlijk nog niet goed. Volgens collega Jean Tillie wel geloof ik.’

Uit onderzoek van Jean Tillie bleek dat tegengaan van discriminatie een mogelijke manier is om radicalisering tegen te gaan. In uw boek Omdat zij anders zijn uit 1978 heeft u onderzoek gedaan naar discriminatie van Surinamers. Als je dat boek nu leest kun je overal waar ‘Surinamers’ staat ‘Marokkanen’ invullen. Is er eigenlijk wel iets veranderd?

‘Ik heb onderzoek gedaan naar het voorkomen van rassendiscriminatie in Nederland in 1977, 1985, en 1996. Dat heb ik steeds gedaan met experimenten. Je laat mensen die behoren tot een minderheidsgroep solliciteren of een disco binnengaan. Vervolgens laat je mensen die niet tot die minderheidsgroep behoren maar verder volkomen identiek zijn hetzelfde doen. En dan kijk je naar het verschil. Natuurlijk niet als dat één

Cultureel antropoloog Frank Bovenkerk (1943) deed onderzoek naar migratie, discriminatie, multiculturalisme, misdaad, methodologie en culturele criminologie. In 1976 promoveerde hij aan de UvA op een proefschrift over (r)emigratie van Surinamers. Sinds 1988 is Bovenkerk als hoogleraar criminologie verbonden aan het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen van de Universiteit Utrecht.

Hij publiceerde diverse boeken, en had zitting in de criminologencommissie van de Commissie Van Traa betreffende opsporingsmethoden. Bovenkerk is per 1 januari 2009 benoemd tot bijzonder hoogleraar op de Forum Frank Buijs leerstoel radicaliseringstudies aan de UvA.

10 | Folia 19

keer gebeurt, maar als dat honderden keren gebeurt, en dan steeds een kant uit. Dan kan je ondubbelzinnig aantonen dat discriminatie bestaat.

Ik denk dat het in de rede ligt te veronderstellen dat het ernstiger is geworden, want wat ik gezien heb aan opinieonderzoekingen van de autochtone bevolking over minderheden laat zien dat de opinie ongunstiger wordt. Het is bovendien gepolitiseerd, wat het nog niet was in de tijd dat ik dat onderzoek deed. Het is dus nu sociaal veel acceptabeler geworden om mensen te weigeren en uit te sluiten.’

U zei ooit dat u voorstander bent van dit soort kwalitatieve methoden, in tegenstelling tot kwantitatieve.

‘Ik ben voorstander van allebei. Mijn standpunt is

onderwerp kunt volgen. En je dus niet na vier maanden moet zeggen hoeveel radicalen er in Amsterdam rondlopen of zo.’

In Omdat zij anders zijn wijdt u een hoofdstuk aan berichtgeving in de media over minderheden, u vindt dat zij een verantwoordelijkheid hebben?

‘Media zouden criminaliteit alleen in verband moeten brengen met minderheden op het moment dat dat relevant is voor het bericht. Iemand die eenvoudig een diefstal pleegt of iemand neersteekt, daar zit op zichzelf geen etnische kant aan. Maar wanneer er een moord is gepleegd vanuit overwegingen van eerwraak, of er heeft een afpersing plaatsgevonden in het Chinese milieu, dan moet het er wel bij. Het steeds maar

‘ Het is nu sociaal veel acceptabeler geworden om mensen te weigeren en uit te sluiten’ dat je je onderzoeksmethode moet aanpassen aan je onderzoeksvraag en niet andersom. In de sociologie in Nederland hebben formalisering en kwantificering erg aan prestige gewonnen. Om die reden houden veel mensen zich met de kwantitatieve methode bezig. Niet omdat het een goede methode zou zijn om de sociale werkelijkheid mee te onderzoeken.’

Maar waarom gebeurt het dan zoveel?

‘Dat is een kwestie van wetenschappelijk prestige. Veel statistiek, veel formalisme, dat scoort erg goed. Omdat dat meer lijkt op de wetenschappelijke methode zoals die gehanteerd wordt in de natuurwetenschappen of door medici. Dat staat veel meer in aanzien dan een antropoloog die zo gek is om een jaar lang in moskeeën rond te gaan sjouwen om erachter te komen wat de mensen daar vinden. Probleemstelling wordt vaak beperkt door wat op korte termijn voor de overheid relevant is, waardoor je aan diepere vraagstellingen niet toekomt. Niet alleen commerciële onderzoeksbureaus lijden daaronder, maar ook de universiteit moet om te scoren geld binnenhalen, opdrachten binnenhalen, om dan zich ook in toenemende mate te laten voorschrijven door anderen, instellingen die geld hebben, wat de relevante onderzoeksonderwerpen zijn.’

Wie betaalt, bepaalt?

‘Zo is het. Je kunt wel proberen geld te halen bij onafhankelijke stichtingen. Bij de universiteiten zelf is steeds minder te halen, maar we hebben NWO, en ook bij internationale stichtingen valt wel geld te halen waarmee je een jaar lang ongestoord een bepaald

benadrukken van de etnische afkomst daar moeten ze gewoon mee ophouden.’

In een interview zei u dat u voor onderzoek naar criminaliteit onder etnische groepen was, maar pas ‘na een aanzienlijke interne strijd’. Wat hield die strijd in?

‘Ik maakte toen deel uit van een commissie die zich boog over de vraag of we jeugdcriminaliteit konden indammen in Nederland. Wij zagen cijfers over criminaliteit van verschillende etnische groepen, en toen hebben we lang gepraat over de vraag of we dat nu wel of niet naar buiten moesten brengen. Er was ook een behoorlijke discussie met onze Belgische collega’s, die toen bezig waren met het cordon sanitaire rond het Vlaams Blok.

De Belgen vonden dat je dat soort cijfers vooral niet naar buiten moest brengen, en zeiden: zodra je begint Marokkanen apart te gaan rekenen dan ligt daar de veronderstelling aan ten grondslag dat het het zijn van Marokkaan een verklaring vormt voor criminaliteit.

Er zijn bepaalde factoren waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze met criminaliteit samenhangen. Leeftijd bijvoorbeeld, geslacht, sociale klasse, het hangt ook samen met de vraag of jongens opgroeien in een huisgezin waar al dan niet een vader aanwezig is. Dat weten we, dat kunnen we aantonen. Het komt vaak voor, bijvoorbeeld bij Antillianen, dat jongens opgroeien zonder vader in huis. De criminaliteitsbevorderende factor is de vaderloosheid en de interpretatie ervan op het tweede niveau is dat het iets met die cultuur te maken heeft. Het punt waar het eigenlijk om draait, wetenschappelijk gezien, is dat ook die achter-

Foto: Bob Bronshoff

grond verklaard dient te worden. Op het moment dat ik dat kon uitleggen, dacht ik: laten we die cijfers dan maar naar buiten brengen.’

In uw boek uit 1978 komt ook Joop Glimmerveen, toenmalig leider van de extreemrechtse Nederlandse Volksunie, aan het woord.

Hij zei op te komen voor de gewone burger, net als Wilders en Verdonk dat nu zeggen. Waar komt die woede van de gewone burger over bijvoorbeeld het multiculturalisme vandaan?

‘Wat ik altijd lees in de beschouwende stukken daarover, is dat die mensen zich niet hebben kunnen uiten in politiek opzicht. Nu moet ik er meteen bij zeggen dat ik dat grote onzin vind, want je kunt je in Nederland heel makkelijk uiten. In tegenstelling tot in de landen om ons heen. Wat sommige columnisten en politici zich hier permitteren, dat zou in België of in Frankrijk of in Duitsland of in Engeland absoluut ongehoord zijn. Maar goed, die politici komen altijd met het argument dat de gewone man onderdrukt is geweest in zijn opinie. Volgens mij is het andersom, en voeren zij zelf met hun uitspraken die opinie aan en gooien olie op het vuur.’

Is in dat licht ook de zwevende kiezer te bezien, die bijvoorbeeld de ene keer LPF stemt en de volgende keer SP? De boze burger lijkt niet echt een duidelijk punt te hebben.

‘Ja, een duidelijk punt is zijn afwijzing van de politiek, van de gevestigde politiek, de zakkenvullers van Den Haag. De stuifzanddemocratie, zoals Kees Schuyt het noemt; de ene keer waait het de ene kant uit en de andere keer de andere. Dat zijn 25 procent van de Nederlandse kiezers geloof ik.’

Uw leerstoel, vernoemd naar politicoloog Frank Buijs, wordt gesponsord door stichting Forum. Wat heeft u met hem gemeen?

‘Ik zit hier naar aanleiding van een tragische gebeurtenis. Frank Buijs heeft dit allemaal van de grond gekregen. Hij is met dit onderwerp in de weer gegaan, heeft subsidies geregeld, de eerste interessante publicaties erover het licht doen zien, en zou hoog­leraar worden.

En toen dat bijna in kannen en kruiken was, ging hij dood, plotseling. Toen heeft Forum gezegd: laten we het nu niet beëindigen maar iemand zoeken die de zaak voortzet. Dat is mijn rol. Er is nog vrijwel geen internationaal vergelijkingsmateriaal, dus we zitten hier met een traditie die met Frank Buijs is begonnen.

Ik ben een van de laatsten van Nederland die het multiculturalisme omarmen en dat doet Forum ook, dus daar ben ik het heel erg mee eens. Ik vind mensen die in een samenleving op basis van gelijkwaardigheid en respect voor elkaars meningen met elkaar omgaan absoluut van een hogere waarde dan mensen die onnodig schelden en meerderheidsstandpunten doordrukken.’ l Frank Bovenkerk: ‘Je kunt je in Nederland heel makkelijk uiten’

Folia 19 | 11

het beste

Prince Menno Pradhan, hoogleraar beleid- en project­evaluatie in ­ontwikkelingslanden:

Tsunami Vinyan; premiere: 29 januari De Belgische regisseur Fabrice Du Welz brak door met zijn debuut Calvaire, een kleinschalige surrealistische horrorfilm met een vreemd gevoel voor humor. Wat betreft schaal en ambitie is het Engelstalige Vinyan een flinke stap voorwaarts voor de jonge filmmaker.

De aanpak van Du Welz is er niet lichtvoetiger op geworden. Vinyan volgt een echtpaar dat na jaren terug is in Thailand waar ze destijds hun zoontje verloren aan de golven van de tsunami. Ook al is Vinyan in essentie een drama over rouwverwerking, de film is verontrustender geworden dan zijn voorganger.

Jeanne (Emmanuelle Béart) en Paul (Rufus Sewell) worden tijdens hun trip geconfronteerd met een uiterst dubieuze aanwijzing waaruit zou blijken dat hun zoontje toch nog in leven zou zijn – in een verwoest, van hulp verstoken Birmees kustdorp wel te verstaan.

Paul gelooft er eigenlijk niet in, maar de getraumatiseerde Jeanne wil van geen wijken weten. Ze moet en zal op zoek.

Via de Thaise onderwereld regelt het echtpaar voor een flinke smak geld toegang tot het van de buitenwereld afgesloten Birma. Per boot zakken ze steeds verder af in de chaos van de nasleep van de tsunami. Door de zoektocht per boot heeft Du Welz van Vinyan een soort Apocalypse Now gemaakt waarin de waanzin van oorlog is verruild voor de waanzin van de tsunami-ramp. En ook hier is iedereen aan het eind van de rit, diep in de Birmese jungle, volledig de weg kwijt.

Béart en Sewell zijn beiden fenomenaal als de getergde ouders die, op zoek naar

12 | Folia 19

een greintje hoop, tegen beter weten in steeds verder gaan. Net als in Calvaire is de ware hoofdrol niettemin weggelegd voor de hypnotiserende beelden van cameraman Benoît Debie. Van de abstracte flashback waar de film mee opent tot de psychedelische verbeelding van de Birmese jungle en zijn bewoners, de camera verbeeldt de emotionele strubbelingen van Jeanne en Paul haast indringender dan de acteurs zelf.

Vinyan schiet uiteindelijk door in zijn behoefte een nachtmerrie te willen zijn. Het drama van Jeanne en Paul’s innerlijke strijd is niet per se gebaat bij het gevaar dat Du Welz diep in de jungle heeft verstopt. De film lijkt hier het leed van verwaarloosde en verweesde kinderslachtoffers van de tsunami te willen koppelen aan Thaise spooklegendes. Angstaanjagend is het, maar de getoonde horror van het verliezen van en rouwen om een kind is erg genoeg zonder dit soort kunstgrepen. (René Glas) Vinyan (Fr/B/GB, 2008) Regie: Fabrice Du Welz Met: Emmanuelle Béart, Rufus Sewell, Petch Osathanugrah

Muziek: ‘Prince, om zijn enorme beheersing van muziek. Het is tijdens zijn concerten niet nummertjes spelen. Prince jongleert: hij wisselt van stijl, stopt opeens midden in een nummer en begint een volgend liedje. Favoriete cd: Sign O’ The Times.’

Hebbeding: ‘Mijn Prince-petje, ik heb het tijdens het Sign O’ The Times-concert gekocht.’

Theater: ‘Antigone in het Royal Exchange Theatre in Manchester.

Een levensles die actueel blijft: je moet niet heilig in principes geloven. Denken dat je gelijk hebt, de juiste weg volgt, en in hierin volharden is gevaarlijk.’

Humor: ‘John Cleese in Fawlty Towers. Legendarisch is de aflevering over Duitse gasten. Er mag niets over de oorlog worden gezegd, don’t mention the war!, maar er springen voortdurend Duitse woorden uit zijn mond. Het eindigt ermee dat Basil met de benen omhoog marcheert en de Duitsers huilend het hotel verlaten.’

Film: ‘The Crying Game van Neil Jordan zet je constant op de verkeerde been. Het verhaal begint met een ontvoering door de IRA en gaat verder over transseksualiteit en de liefde van een Britse militair voor een aantrekkelijke vrouw die een man blijkt te zijn.

Ik kon me goed in het gevoel herkennen dat hij had toen hij dit ontdekte.’

Foto: Hans van Vinkeveen

film

Boek: ‘De Ontdekking van de Hemel van Mulisch. Het is superhollands, in de zin dat de personages elkaar willen overtreffen in redenaarskunst. Een geweldige vondst is hoe de nieuwe zoon van God in Holland wordt geboren, en ongelovig is.’

Menno Pradhan

Tijdschrift: ‘The Economist is naast een vakblad ook een wereldkrant met verhalen over landen waarover je normaal weinig hoort. Er staan discussies in over de economieën van ontwikkelingslanden, waarmee ik me bezighoud. Die hebben weinig last van de kredietcrisis, dacht ik aanvankelijk. Maar door het weggevallen vertrouwen in de economie zijn de gevolgen ook daar heel ernstig.’

Kunst: ‘Het werk van Vermeer interesseert me vooral omdat ik ooit de belichting bij een toneelgezelschap heb gedaan. Hoe hij de werking van licht schildert, is briljant.’

Afknapper: ‘De Indonesische film Pasir Berbisik is zo’n typische filmfestivalfilm waarin niets wordt gezegd. Zulke films heb ik al teveel gezien op het Rotterdams Filmfestival.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan conflictonderzoeker sociologie Muhammad Najib Azda. Zijn vrouw hielp ons in de huishouding en is nu een vriendin.’ (Hans van Vinkeveen)

Het wezen van poëzie Weerwoordfestival, 28 januari t/m 1 februari rond het Leidseplein Voorafgaand aan Gedichtendag, ‘het poëziefeest van Nederland en Vlaanderen’, wordt in Paradiso het Gedichtenbal gehouden, onderdeel van het Weerwoordfestival.

Terwijl live op televisie de Dichter des Vaderlands wordt verkozen, zal Cees Nooteboom officieel het festival openen met een lezing, waarin hij ‘zijn hoogstpersoonlijke zoektocht naar het wezen van de poëzie tracht te vatten.’ Hierna zal Remco Campert een selectie voorlezen uit zijn stadsgedichten, en brengt componist en zanger Theo Nijland een hommage aan te vroeg overleden stadsdichter Adriaan Jaeggi. Aan het eind van de avond maakt stadsdeelvoorzitter Els Iping van stadsdeel Centrum bekend wie Robert Anker opvolgt als stadsdichter van Amsterdam.

Aansluitend is er een Gedichtenbal-afterparty in Theater Bellevue.

Tijdens Gedichtendag, op 29 januari, verandert het Leidseplein vanaf 15 uur in ‘een tijdelijke poëtische zone. Dit houdt in dat er de hele middag gedichten te horen zijn op het plein en in de cafés.’ ’s Avonds is er in de Melkweg ‘Poetracks’, een jaarlijks terugkerend onderdeel waarin een gedicht literair festival op het leidseplein woensdag 28 januari tot en met zondag 1 februari www.weerwoordfestival.nl

Ilja Leonard Pfeijffer

van een literair zwaargewicht door muzikanten tot popsong wordt verwerkt. Na gedichten van Reve, Mulisch en Hermans is dit jaar gekozen voor het lange liefdesgedicht ‘Nu nog’ van de vorig jaar overleden schrijver Hugo Claus.

Muzikanten zijn onder andere Maurits Westerik van Gem, Torre Florim van De Staat, en Michiel Flamman van Solo.

In Paradiso treedt Nico Dijkshoorn op, dichter en schrijver bekend van GeenStijl, De Wereld Draait Door, en de Volkskrant. In Bellevue wordt de zeldzaamheid van vrouwen met meningen besproken. Onder andere schrijfster Tessa de Loo en docent cultuurgeschiedenis aan de UvA Amanda Kluveld ‘betreden het podium voor een lezing op het scherp van de snee.’

Vrijdag 30 januari vindt de Nederlandse première plaats van La Possibillité d’une île, van Michel Houellebecq, in Melkweg Cinema. In Bellevue wordt eerst Datumloze Dagen van Jeroen Brouwers uitgevoerd, waarna Istvan Hitzelberger Liedjes voor Gelukkige Mensen zingt, muzikale bewerkingen van gedichten van Bart Moeyaert en Charlotte Mutsaers. Op zaterdag kun je de roots van de hiphop ontdekken tijdens Double Talk in Paradiso, terwijl in De Balie marxistisch socioloog, filosoof en cultuurcriticus Slavoj Zizek een lezing geeft.

Zondagmiddag wordt het festival afgesloten met een programma in de Melkweg waarin polemiek en poëzie de boventoon voeren.

Onder andere Kluun, Ilja Leonard Pfeiffer, Joost Zwagerman en Ellen ten Damme geven acte de présence. (HvdM) Zie voor het volledige programma www.weerwoordfestival.nl.

Foto: Won Tuinema

uit

eten

Vegetarisch De Waaghals, Frans Halsstraat 29 Ons goede voornemen is om in januari geen vlees te eten. Immers: dieren zijn leuk, de bio-industrie niet en het is ook gewoon een uitdaging. Tot nu toe houden we het goed vol. We besmeren braaf onze boterhammen met vegetarische leverworst en de koelkast is gevuld met huisgemaakte falafel en linzensalades. Er gaat een culinaire wereld voor ons open en er blijkt zelfs al zevenentwintig jaar een vegetarisch restaurant bij ons op de hoek te zitten, wat ons vóór 1 januari nooit was opgevallen. De Waaghals gebruikt vlees noch vis en zoveel mogelijk biologische producten. We besluiten een tafeltje te reserveren voor vrijdagavond.

Als we om kwart over zeven het restaurant binnenstappen, een soort gezellige woonkamer met open keuken, is het al aardig vol. We worden begroet door de huiskat en nemen plaats aan een van de tafeltjes langs de muur. Het gevreesde geitenwollensokkengehalte valt enorm mee en er zijn zowaar andere studenten.

De bediening is vriendelijk en schenkt ons gelijk een glas rode wijn in.

Maar kan een restaurant wel een gevarieerde kaart bieden met alleen groente en kaas? Dit blijkt helemaal niet zo moeilijk te zijn. Naast zes hoofdgerechten en diverse voor- en nagerechten biedt De Waaghals elke maand een nieuwe specialiteit. We kiezen allebei het Waaghals-menu (€ 27,90 met vooren nagerecht naar keuze) en als hoofdgerecht de Waaghals-classic.

Emma begint met een pompoensoep met geroosterde amandelen. Julie neemt de minitapas van gebakken amandelen, een met blauwe kaas gevulde dadel en kikkererwten-tahinsaus met brood.

Emma: ‘Lekker! Alleen de pompoensoep is een beetje flauw’. Julie (proeft): ‘Nee

joh, dat hoort bij pompoensoep.’

Tegelijkertijd met ons tweede glas wijn wordt het hoofdgerecht geserveerd. Het blijkt een flink bord vol. Risotto met spinazie, aardpeer in rode wijn, gestoofde prei en oesterzwammen, een kroketje van aubergine met geitenbrie, scrocchi met salsa verde en rode druiven-chutney. Julie: ‘De oesterzwammen smaken bijna naar vlees!’ Emma (met volle mond): ‘En dat kroketje is superlekker!’

Verrassend genoeg blijken alle smaken prima samen te gaan.

Als de vermoedelijke eigenaar onze borden komt afruimen, roept Julie net iets te verrast: ‘Het was écht heel lekker!’

Hij knikt begrijpend en herinnert ons eraan dat we nog een toetje mogen uitkiezen. Eigenlijk een beetje te veel na al dat eten, maar vooruit. Emma neemt de dadeltaart en Julie kiest voor bonbons, het enige gerecht van vanavond dat niet huisgemaakt is. We eten alles met smaak op, rekenen af en verlaten het restaurant voldaan. Als we elke dag zo kunnen eten, houden we het de rest van de maand ook nog wel vol...(Emma Hoekman en Julie de Graaf ) Prijs: redelijk betaalbaar, wij kozen het duurste menu en waren met drankjes €65 kwijt.

Omgeving: gezellig en informeel Publiek: opvallend gevarieerd Bediening: erg vriendelijk

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest?

Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maximaal €50,-) van het etentje vergoed.

Folia 19 | 13

Foto: Tjebbe Veenema Presentatie ‘Elevatorpitch’ door studenten van de minor ondernemen tijdens de opening van Case

Case: crisis als uitkomst Centrum van Amsterdamse Scholen voor Entrepeneurship gelanceerd Door Karlijn Visser

Slechts 20 procent van de beginnende studenten streeft eigen ondernemerschap na, in tegenstelling tot 80 procent in de VS. Daarom is er nu Case: het Centrum van Amsterdamse Scholen voor Entrepeneurship.

Op 22 januari jongstleden vierde Case, een initiatief van UvA, VU, HvA en INHolland, haar geboorte in het hippe Pakhuis de Zwijger. Voor de officiële launch was een aantal stoffige hotemetoten uitgenodigd om hun visie te geven op het zojuist geboren initiatief. Burgemeester Job Cohen hield de openingstoespraak voor een bomvolle zaal voornamelijk gevuld met mannen. Hij benoemde het belang van entrepeneurship voor de stad Amsterdam. ‘Ondernemerschap is erg belangrijk voor onze stad. Naast het adviseren van startende ondernemers, het beschikbaar stellen van microfinanciering en de bouw van kleinschalige bedrijfsruimte, hechten wij belang aan het stimuleren van ondernemerschap bij studenten. Dit sluit aan bij de Topstad-ambitie om de positie van Amsterdam als internationale kennisstad te versterken.’ Cohen legt de nadruk op de kracht van onderlinge verscheidenheid binnen het ondernemersschap. Dit stimuleert de creativiteit die nodig is bij succesvol ondernemen.

Na Cohens verhaal was het de beurt aan de dvd waarop Maria van der Hoeven, minister van Economische Zaken, een boodschap had ingesproken waarin zij de voordelen van Case opsomt. ‘Het delen van kennis vormt dé sleutel tot innovatie’, daar kwam het in haar vijf-minuten-durende monoloog op neer. De laatste spreker was Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Rinnooy Kan nam

14 | Folia 19

de huidige crisis onder de loep en bekeek deze van de positieve kant. ‘Een crisis is een kans en een uitdaging waarin de echte ondernemer profiteert van de dalende beurskoers. Sir Richard Branson beweert zelfs dat hij drie keer zo rijk zou zijn geweest als hij zijn bedrijven was gestart in tijden van economische malaise.’

Rinnooy Kan noemde een paar eigenschappen van de moderne, maatschappelijk betrokken ondernemer; hij moet beschikken over een duurzame onderneming die past binnen een houdbare samenleving. Daarnaast moet de ondernemer uitgerust zijn met de nodige social skills en moet zijn product een onderdeel van de maatschappij vormen. Als laatste is betrokkenheid bij het product een vereiste. De onderneming moet kunnen overleven in een onvoorspelbare wereld vol kansen.

Na een halfuur taaie stof was het tijd voor entertainment. In de zaal waren Lennard Hulsbosch en Omar Kbiri aanwezig, de twee inmiddels beroemde studenten die tijdens Big Improvement Day een sms met de tekst ‘Mister Branson, we are 2 broke students, can we join you on the plane to DC?’ naar Bransons tekstscherm stuurden. Een ogenblik later zaten de heren in zijn privé-jet richting VS. Exact een kwartier hadden de jongens om hun verhaal te vertellen, om vervolgens als ware sterren stilletjes door de achteruitgang te vertrekken op weg naar weer een tv-studio. Kbiri wist de Virginmagnaat nog net pakkend te vangen in een paar

woorden: ‘Branson is integer, down-to-earth en altijd zichzelf gebleven’.

De bijeenkomst werd afgesloten met een discussie onder leiding van internetgoeroe Arko van Brakel. Hij prikkelde Annemarie van Gaal (ondernemer/investeerder), Mirjam van Praag (UvA-hoogleraar ondernemerschap en organisatie), Peter van Gorsel (HvA), Nicole Verhoeven (ondernemer), Gregor van der Made (ondernemer) en Henk – patent – Keilman (onder­ nemer/investeerder) met de stelling ‘Ondernemen kun je leren?!’.

Van Gaal is het niet eens met de stelling. ‘Na mijn vwo-diploma raakte ik als 19-jarige zwanger en ben ik niet meer gaan studeren. Daarna heb ik in Rusland carrière gemaakt door met Derk Sauer Independent Media te beginnen.’ Verhoeven gaat hierop in door een statement te maken dat je ‘het ondernemer “zijn” niet kunt leren, maar wel de kennis die nodig is om talent te laten ontplooien’. Mooi gezegd Nicole, tijd voor de borrel!

Tijdens het happy hour na afloop wordt er door de harde kern tot laat genetwerkt met een pizzapunt in de hand. Rinnooy Kan slaat nog een glas wijn achterover, Cohen drinkt een Chardonnay’tje en uw verslaggeefster houdt het bij een Cola Light; een topondernemer moet nu eenmaal scherp zijn, en overal schijnen kansen te liggen, hebben we net geleerd. l

scriptie

Race door de humanities

Foto: Bob Bronshoff

onderwijs

Reinier van Scherpenzeel

Door Boukje Cnossen

ase

Vanaf 2009 krijgt de UvA haar geld niet meer alleen op basis van het aantal studiepunten dat een student behaalt, maar ook door de snelheid waarmee een student afstudeert. Hoe meer studenten binnen drie jaar hun bachelor afmaken, hoe meer geld er binnenstroomt.

Met ingang van september 2010 zullen de bacheloropleidingen niet meer vanuit de in 1997 opgerichte onderwijsinstituten bestuurd worden. Onlangs presenteerde decaan van de FGw José van Dijck de nieuwe ideeën over de besturing van de bachelors aan de medezeggenschapsorganen. Er is een overkoepelend College of Humanities in oprichting en Luuc Bruyning is hiervan ‘kwartiermaker’.

Luuc Bruyning, zelfverklaard ‘onderwijsman’, weet dat de FGw niet alleen op onderzoek, maar vooral op onderwijs kan ‘scoren’. Het College of Humanities moet de kwaliteit van alle bacheloropleidingen binnen de FGw gaan bewaken en zorgen dat studenten hun bachelor snel afronden.

Nu de bachelor als een volledige opleiding zou moeten gelden, is het de hoogste tijd om ervoor te zorgen dat dit ook zo is. Maar moet een bachelor niet vooral een voorbereiding op de master zijn? ‘Ik zie een wetenschappelijke opleiding als een flatgebouw,’ vertelt Bruyning. ‘Op een etage komen mensen elkaar tegen en moeten ze dus samenwerken. De bachelor is een etage. Maar het hele bouwwerk moet ook ondersteund worden door palen, die door alle etages heen lopen. De samenhang tussen bachelors en masters zal nog steeds door opleidingen zelf bepaald worden. Op die manier blijft een bachelor wel degelijk een voorbereiding op een master.’

Voor de vormgeving van het College of Humanities werkt Bruyning samen met studenten. ‘Dat is zeer verfrissend, omdat studenten zaken met vanuit een heel ander oogpunt bekijken dan je vanuit een organisatorische positie gewend bent.’

Foto: Henk Thomas

Foto: Tjebbe Veenema

De bestuurlijke inrichting van de Faculteit Geesteswetenschappen gaat op de schop. Een gesprek met kwartiermaker Luuc Bruyning.

Met de oprichting van het College of Humanities lijkt het alsof docenten, toch de experts van onderwijs in hun vakgebied, minder te zeggen krijgen. Bruyning: ‘Wat op laag niveau besloten kan worden, moet op laag niveau beslo-

ten worden. Dat kan zelfs op het niveau van docenten zijn. Om dit succesvol te laten verlopen, worden er departments voor aan elkaar gerelateerde studies opgericht. Het College of Humanities maakt beleid, maar binnen de departments wordt dat concreet.

Daar zal dan ook het meeste personeel komen te zitten. Het College of Humanities zal alleen een directeur en een secretariaat krijgen. Ik denk dat de student niet veel met het College of Humanities te maken zal krijgen.’ Het ruime gebruik van Engelstalige termen moet volgens Bruyning niet tot verwarring leiden. ‘Het is absoluut niet zo dat we een Luuc Bruyning Angelsaksisch model nastreven.

De oprichting van het College of Humanities is een organisatorische ingreep. Een bacheloropleiding duurt maar drie jaar. Dat vind ik veel te kort, want binnen deze drie jaar moet er van alles gebeuren. Als student moet je wetenschappelijke vaardigheden onder de knie krijgen, je moet bij de FGw een minor buiten je studie volgen, je moet bij voorkeur ook nog stage lopen en buitenlandervaring opdoen. En dan zou je nog bijna vergeten dat je kennis van je vakgebied moet verkrijgen.

Als dat allemaal binnen drie jaar moet gebeuren, moet je dingen proberen te combineren. Ook de begeleiding van dit soort zaken zou verbeterd kunnen worden door het College of Humanities. Omdat de competitie tussen universiteiten steeds sterker wordt, is het goed om dingen op grote schaal aan te pakken. Een overkoepelend orgaan als het College of Humanities kan één verhaal naar buiten brengen en meer dingen voor elkaar krijgen.’

Volgens Bruyning zal het College of Humanities, behalve organisatorische verbeteringen, ook voordelen bieden aan de student: ‘Bacheloropleidingen hebben hun eigen kenmerken. Ze hebben ten eerste veel meer studenten. Daar horen logistieke problemen bij, maar ook de vraag hoe je selecteert. Opleidingen moeten selecteren in het propedeusejaar. Maar als studenten eenmaal hun propedeuse hebben behaald, moeten ze met hard werken garantie hebben op een bachelordiploma. De universiteit moet dan wel betere ondersteuning bieden. Dat begint met voorlichting aan aankomende eerstejaars en moet verder gaan met een betere studieloopbaanbegeleiding.’ l

Reinier van Scherpenzeel (22) studeert filosofie en schrijft zijn scriptie over het reflexief equilibrium van John Rawls.

‘John Rawls is een van de belangrijkste filosofen van de vorige eeuw en werd al vroeg in mijn studie behandeld. Ik vond zijn theorie meteen interessant, maar begreep nooit helemaal wat hij ermee bedoelde. Toen ik de kans kreeg om mijn scriptie over het door hem beschreven reflexief equilibrium te schrijven, heb ik die dan ook gelijk aangegrepen. Nu kan ik eindelijk onderzoeken wat het precies betekent. Rawls bekendste werk is het boek A Theory of Justice. Daarin schrijft hij over de principes van rechtvaardigheid die de samenleving zouden moeten construeren en hoe deze principes gerechtvaardigd worden. Rawls gebruikt drie rechtvaardigingen voor zijn principes. Hij beschrijft de ‘original position’, een situatie waarin iedereen onwetend is over de positie die hij of zij inneemt in de samenleving en hoe mensen in die situatie principes van rechtvaardigheid overeenkomen. Daarnaast beschrijft Rawls de principes die voortkomen uit een situatie van ‘overlapping consensus’. Dat zijn de principes die overeen zouden komen als iedereen redelijk zou zijn en geen heftige emoties als boosheid, verliefdheid of verdriet zou ervaren. Tot slot schrijft Rawls ook over het reflexief equilibrium, een model waarbij er sprake is van een afweging van de principes van rechtvaardigheid uit de ‘original position’ tegenover een coherente set van overwogen morele oordelen. Mijn onderzoek concentreert zich op die overwogen morele overtuigingen, die de rechtvaardigende factor lijken te zijn van het reflexief equilibrium. Ik wil kijken of deze overtuigingen gebaseerd zijn op intuïtie. Als dat het geval zou zijn, worden die overtuigingen namelijk niet gerechtvaardigd door enig ander ethisch principe en dat zou Rawls’ theorie flink in de war schoppen. Ik doe dus geen onderzoek naar de inhoud van de principes, maar naar de condities waarin ze ontstaan. Het is erg ingewikkelde materie, maar gelukkig is er veel over Rawls geschreven door andere filosofen. Ik probeer op het moment gewoon zoveel mogelijk te lezen en alle argumenten die ik vind tegen elkaar af te wegen. Daarbij bedenk ik wat ik er zelf van vind en wat mijn eigen argumenten zijn. Het leukste aan mijn scriptie vind ik dat ik er nu eindelijk achter kom wat de betekenis is van het reflexief equilibrium. Helemaal snappen doe ik het nog steeds niet, maar ik denk wel dat ik de aparte componenten nu begrijp. Tja, sommige gedeelten zullen altijd vaag blijven.’ (Julie de Graaf )

Folia 19 | 15

De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) is een bij verdrag tussen Nederland en Vlaanderen opgerichte publieke binationale instelling die in beide regio’s de kwaliteit van het hoger onderwijs bepaalt. Op ons kantoor in Den Haag werken ca. 45 Nederlandse en Vlaamse medewerkers.

Meer informatie: www.nvao.net

De NVAO is met onmiddellijke ingang op zoek naar:

Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag.

GRATIS! www.gildeamsterdam.nl

Naamloos-10 11 Naamloos-3

09-10-2008 08:52:33 13:51:20 07-11-2008

Studenten (M/V) die met plezier een belangrijke bijdrage willen leveren aan het waarborgen van de kwaliteit van het Nederlandse en Vlaamse hoger onderwijs.

Werkzaamheden Na een gedegen inwerkperiode zul je als student-lid deel uitmaken van een aantal panels die worden ingezet om de NVAO te adviseren over de kwaliteit van (aanvragen voor) nieuwe opleidingen in het hoger beroepsonderwijs (hbo) of wetenschappelijk onderwijs (wo), en daarbij vooral oog hebben voor studentgerelateerde aspecten. De NVAO verwacht jaarlijks circa honderd aanvragen voor nieuwe opleidingen, waarvan circa 2/3 uit het hbo en 1/3 uit het wo. De rol van de studenten in een panel is in eerste instantie gericht op het beoordelen van voor studenten relevante onderwerpen en facetten, met name de voorzieningen, de kwaliteit van het aanwezige en beoogd personeel, de studielast en enige andere facetten die te maken hebben met het programma zelf.

Profiel Ben jij goed op de hoogte van de studentgerelateerde eisen in het hoger onderwijs, heb je een kritische houding en bij voorkeur al enige ervaring met kwaliteitszorg en/of bestuurlijke aangelegenheden? Kun jij je op regelmatige basis vrij maken voor het afleggen van locatiebezoeken en zit je minimaal in het tweede jaar van je studie aan een hogeschool of universiteit? Dan komen wij graag met jou in contact.

Aanbod Wij bieden je een tijdelijk dienstverband voor gemiddeld 8 uur per week voor maximaal 1 jaar. Het salaris is conform schaal 6 BBRA (CAO sector Rijk). Afhankelijk van het studiejaar word je ingeschaald tussen € 1896,25 en maximaal € 2006,98 per maand.

Solliciteren Spreekt deze vacature je aan, dan nodigen wij je uit je schriftelijke reactie voorzien van een curriculum vitae uiterlijk 13 februari 2009 te sturen aan de NVAO, ter attentie van mevrouw drs. K.P.O. Wong, hoofd P&O, Postbus 85498, 2508 CD Den Haag, Nederland. Voor meer informatie kun je contact opnemen met mevrouw Ö. Uzun, telefoon +31 70 312 2302.

Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld

Naamloos-9 Naamloos-8 1 Naamloos-2

folia 090130.indd 2

28-11-2008 09-10-2008 09:01:51 13:34:35 23-01-2009 09:58:56

23-01-2009 10:10:49

0:10:49

04

Foto’s: Nannie en Bob Bronshoff

weekgast

Nannie Bronshoff (21), studente media en cultuur, loopt stage bij het Ministerie van Onderwijs op de afdeling schooltelevisie in Paramaribo, Suriname.

Maandag 19 januari Nu Suriname al vier maanden mijn thuis is, heb ik uiteraard ook het nachtleven in Paramaribo ontdekt. Waar iedereen op zaterdag naar de Zsa Zsa Zsu gaat. Op reggae, dancehall en house paraderen de dames in hun net niet te korte rokjes door de club, terwijl de heren hun beste dancemoves op de dansvloer laten zien. Het bier wordt aan de bar, uiteraard in rustig tempo, uit djogo’s (grote flessen Parbo-bier) geschonken. Op vrijdag is La Caff ‘the place to be’, Het publiek van het café breidt zich in de loop van de avond uit over de straat, terwijl de ‘gepimpte’ auto’s al toeterend door de flink drinkende massa proberen te komen.

Froukje, ook derdejaars studente media & cultuur, Carmelita, onze Surinaamse collega, en ik zijn vandaag toegekomen aan het opnemen van de stemmen voor ons laatste televisieprogramma over hiv en aids. De door ons gemaakte vierdelige educatieve kinderserie John & Sara is deels geanimeerd en deels gemaakt uit ‘live’ beelden, en gaat over twee tieners die besmet raken met het virus. De dames spreken de zinnetjes giechelend in, terwijl de heren gehoorzaam de instructies van Carmelita opvolgen. Vrouwen maken in Suriname de dienst uit, dat wordt wederom duidelijk als ik later in de supermarkt bij de kassa sta met een bosje bakoven. De caissière schreeuwt door de zaak naar een mannelijke collega, ze duwt de kleine banaantjes in zijn hand en beveelt hem ze te wegen.

Na een tjoerie van haar kant en veel gezucht geeft de man lijdzaam het gewicht door. Thuis installeer ik mezelf op het balkon van ons stagehuis. Net op tijd voor een, nu in de regentijd dagelijkse, sibibusi: een korte harde regenbui, die de drukkende temperatuur in de stad even doet dalen.

Dinsdag 20 januari Onze laatste stem komt binnen, weliswaar een halfuurtje te laat, maar nu kunnen we het resterende geluid opnemen voor de slotaflevering van John & Sara. Terwijl we nog even op een collega wachten zit de jonge Surinamer al in de piepkleine opnameruimte. ‘Hé, psst, psst meisjes’ grapt de jongen door de microfoon. Geluiden die je in Suriname als dame heel de dag hoort, vanuit de auto, fietsers, of jongens op hun brommer: iedereen probeert je aandacht te krijgen. De ‘jij ziet er lekker uit’- opmerkingen kennen geen leeftijdsgrens. Zo ben ik al menig keer toe gefloten door opa’s, en ook die kleine jongen op zijn driewieler had het duidelijk tegen mij.

Zoals iedere dag keren we met de stadsbus terug naar het centrum. De vrolijke Surinaamse beats die door de bus galmen, en het feit dat je met een druk op de knop de bus laat stoppen waar je wilt, maakt het dagelijkse ritje een heel feest. Het rijgedrag van de chauffeur, mijn lange Hollandse benen en de volle bus die zelfs in het gangpad klapstoeltjes kent zorgt er echter wel voor dat je je een sardientje in een blikje voelt. Met een volle buik stort ik neer op bed, tijd voor een dutje. Niks om je voor te schamen overigens, iedere stagiaire die ik spreek moet ’s middags even rusten. Wij ‘bakra’s’ zullen nooit wennen aan deze tropische temperaturen.

Woensdag 21 januari Veel ervaring met monteren heb ik niet, waardoor het knip- en plakwerk vaak in een lachbui resulteert. Zo ook vandaag, wanneer Froukje en ik vol enthousiasme de laatste hand aan onze uitzending leggen. Na een lunch met witte bolletjes van het familiebedrijf Fernandes – in Nederland alleen bekend van de mierzoete felgekleurde frisdrank, maar in Suriname een enorm concern dat haast alles lijkt te produceren – ga ik de stad in.

Het straatbeeld van Paramaribo is vrolijk dankzij de verschillende ‘chinezen’ in de stad. Deze, door Chinezen gerunde, kleine supermarkten zijn prachtig beschilderd. De muren staan vol met mayonaisepotten en exact nagetekende potten Wippy’s pindakaas.

Kledingzaken vertonen etalages vol met paspoppen met Surinaamse afmetingen, met extra dikke kont en

een volle buste. In de winkels zijn echter alleen kleren te vinden die zo synthetisch zijn dat je je afvraagt of je zweetvlekken hier ooit nog met het koude water uit te wassen zijn. Favoriet is Steps, een zaak vol met slippers, in alle kleuren en maten. Vanavond zijn we te vinden bij Zus en Zo, een cafeetje aan de Palmentuin, het enige park in de stad. Het schattige tentje met grote houten picknicktafels kent een blank publiek.

Wanneer ik al slurpend aan een zuurzaksap aan een Surinaamse vriend vraag hoe dat toch komt, antwoordt hij simpelweg dat Surinamers gewoon liever thuis zitten.

Donderdag 22 januari Suriname houdt van muziek. De vrolijke nummers zijn heel de dag te horen, mede dankzij de achterbak die bij menig Surinamer volledig uit boxen bestaat.

Na vier maanden zijn al heel wat geweldige teksten in mijn hoofd blijven hangen. ‘Je bent m’n schatje, ja je bent m’n schatje, ik wil niemand anders dan jij dicht bij mij’. Mijn persoonlijke nummer één blijft ‘Ik heb een tuintje in mijn hart, maar alleen voor jou’, de grote hit van Damaru. In de bus, vanuit de warung, in de winkels, op straat: overal zijn Surinaamse wijsjes te horen. Ook de publicatie van songteksten in dagblad De Ware Tijd getuigt van een grote liefde voor muziek.

Ons programma zit ook vol met de laatste hits. Tot groot genoegen van de kinderen, fans van John & Sara, die vanmiddag tijdens onze evaluatie druk hoofdschuddend op de maat de vers gebrande aflevering bekeken.

Samen met gids Dion en zijn maatje Willy ben ik al meerdere keren de jungle in gegaan. Vannacht zullen we voor de laatste keer, rood van het stof van de bauxietweg, ons hangmatje binden. Slapen onder de sterren, baden in een kreekje en genieten van de meest mooie natuur. Het binnenland geeft me enorm veel rust. Hobbelend naast Willy, die luidkeels meezingt met de reggae uit zijn radio, vergeet ik even waarom ik over een paar dagen al zou terugkeren naar het koude, saaie, en vooral gehaaste Nederland. l Volgende weekgast: Karlijn Visser, student media en cultuur en societyverslaggever.

Folia 19 | 17

[ingezonden mededeling]

PEPER Nieuwsbrief van de

www.ASVA.nl

ASVA zoekt actieve studenten!

ASVA is op dit moment bezig om vrijwilligerscommissies op te zetten. Bij ASVA word je vrijgelaten om invulling te geven aan je eigen ideeën en initiatieven worden gewaardeerd. Bovendien brengt ASVA veel gezelligheid! We zijn op zoek naar studenten met talenten op verschillende gebieden. Lees hieronder of er iets voor je tussen zit.

Onderzoeksbureau Het onderzoeksbureau van ASVA verricht onderzoeken naar studenten in Amsterdam en alles wat daar mee samenhangt: studentenhuisvesting, schakelprogramma’s of studentassistenten. Onze bevindingen worden serieus genomen door de UvA en de gemeente Amsterdam. Als Junior-onderzoeker draag je ideeën aan voor onderzoeken en die werk je vervolgens onder begeleiding van een Senior-onderzoeker uit. Het is handig als je voor deze functie niet vies bent van statistiek.

Evenementen ASVA organiseert elk jaar talloze feesten, congressen en bijeenkomsten, zoals de Cursusweken en het Onderwijscafé. Ook is ASVA betrokken bij de Intreeweek en de Week van de Amsterdamse student.

Als lid van de Evenementencommissie zet je in teamverband verschillende projecten op. Je helpt mee met het schrijven van een goed projectplan of zet bijvoorbeeld een promotietraject uit. Heb je organisatietalent? Meld je dan aan!

KERSVERS is dé introductietijd voor alle eerstejaars studenten van de Hogeschool van Amsterdam. Afgelopen jaar waren er maar liefst 2200 studenten aanwezig. Twee dagen lang zijn er allerlei activiteiten: sport, optredens en een spetterend feest. De KERSVERScommissie werkt de komende tijd toe naar dit mega-evenement in augustus.

Help jij mee om alles in goede banen te leiden?

Onderwijs Lijkt het jou leuk om erover na te denken hoe het onderwijs van de UvA en de HvA verbeterd kan worden? Wat irriteert jou mateloos binnen jouw studie? Wil je met een groep medestudenten nadenken over oplossingen voor problemen binnen de universiteit en de hogeschool? De Commissie Onderwijs gaat aan de slag met actuele zaken die spelen binnen het onderwijs. Als lid draag je onderwerpen aan om over te discussiëren en denk je mee over oplossingen.

Redactie

Studentenhuisvesting ASVA lobbyt bij allerlei instellingen voor meer studentenwoningen in Amsterdam. Dat heeft onder meer geleid tot de containerwoningen. Maar nog steeds is er een groot tekort aan betaalbare woonruimte voor studenten. Wil jij nadenken over nieuwe stedenbouwkundige oplossingen voor dit tekort? Of over manieren waarop de overheid gestimuleerd kan worden om het tekort op te lossen? Als lid van de Commissie Studentenhuisvesting ga jij werken aan concrete voorstellen voor de gemeente en woningbouwcorporaties.

KERSVERS

Houd jij van schrijven, redigeren of foto’s maken? Als redactielid schrijf/ redigeer/ fotografeer je voor onze site (www.ASVA.nl), voor PEPER en voor lokale en landelijke media.

Lijkt een van deze functies je wel wat? Stuur dan een korte motivatie naar: vrijwilligers@asva.nl

Een uitgave van de ASVA studentenunie. Vendelstraat 2 1012 XX Amsterdam. Reageren? peper@asva.nl

onderweg

Harde concurrentie in de biochemie Door Nadine Böke

‘We weten tegenwoordig zo veel. Maar van het leven zelf weten we vrij weinig. Dat intrigeert me. Ik wil graag helpen ophelderen hoe het leven in elkaar zit.’

Alex Ter Beek (1974) heeft scheikunde gestudeerd en wilde aanvankelijk de kant van de organische chemie op. Maar dat bleek ‘heel droog’. Dus werd het biochemie. Als aio deed hij onderzoek bij de afdeling Microbial Food Safety van het Swammerdam Institute for Life Sciences. ‘Mijn onderzoek had te maken met conserveringsmiddelen,’ vertelt Ter Beek. ‘Conserveringsmiddelen worden veel toegepast in voedingsproducten om bacteriën en andere schadelijke organismen te doden. Ze werken vrij goed, maar niet goed genoeg om alle micro-organismen dood te krijgen. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar hoe deze middelen precies werken. Hoe reageren micro-organismen op een bepaald conserveringsmiddel? Wat doen ze om ertegen te vechten? Welke resistentiemechanismen zijn belangrijk?’

Ter Beeks praktische werk is inmiddels afgerond. Hij werkt al een poosje als postdoc in de groep Molecular Microbial Physiology binnen hetzelfde instituut als waar hij zijn promotieonderzoek deed. Ter Beek: ‘Normaal duurt het aioschap vier jaar. Maar bij mij is niet alles van een leien dakje gegaan.’ Momenteel hikt hij er al een poosje tegenaan om zijn proefschrift af te ronden. Maar de grootste problemen zaten in de eerste twee jaar van Ter Beeks onderzoek, waar hij in 2002 aan begon. ‘Ik was toen met onderzoeksmethoden bezig die niet werkten. Daar heb ik veel tijd mee verloren. Ik vond het heel moeilijk om dat te accepteren. Om op een gegeven moment te moeten zeggen: het is genoeg geweest, ik moet een andere richting op.’ Zijn problemen hadden er volgens Ter Beek mee te maken dat er onduidelijkheid in de begeleiding was. ‘Ik had geen dagelijkse begeleiding op het lab, iemand naar wie je toe kan met problemen.

Dat zou ik wel als tip willen geven aan toekomstige promovendi: zoek zo iemand. Dat kan bijvoorbeeld een postdoc zijn. Promotoren staan vaak te ver van de praktijk in het lab af.’

Na zijn studie koos Ter Beek bewust voor een baan op een universiteit. Maar werken in de wetenschappelijke wereld bleek niet helemaal wat hij ervan had verwacht.

Ter Beek: ‘Ik dacht toen ik nog student was, en ook in het begin van mijn aioschap, dat de wetenschappelijke wereld een soort ideële wereld was. Waarin iedereen elkaar helpt. Maar wat blijkt: je hebt gewoon met mensen te maken. Ook hier is harde concurrentie.

Dus om te overleven moet je zelf ook harder worden.

Illustratie: Pascal Tieman, foto: Henk Thomas

Biochemicus Alex Ter Beek koos er na zijn afstuderen voor om verder te gaan in de wetenschap, maar die was niet helemaal wat hij ervan verwachtte. ‘Tip: zoek goede dagelijkse begeleiding.’

Het is naïef van me geweest om te denken dat er in dit opzicht een groot verschil zou zijn met het bedrijfsleven.’ Toch zou Ter Beek graag in de wetenschap blijven werken. Al beseft hij dat dit moeilijk kan worden: ‘Wetenschap is een soort piramide, met een basis van veel aio’s en aan de top één hoogleraar. Hoe hoger je komt op die piramide, hoe minder plekken er beschikbaar zijn en hoe groter de concurrentie wordt. Mijn vriendin werkt ook als wetenschapper op een universiteit. Maar we hebben afgesproken dat een van ons op een gegeven moment toch een baan in het bedrijfsleven gaat zoeken. Om zekerheid te hebben.’

Ondanks de moeilijke start en de desillusie over hoe de wetenschappelijke wereld werkt heeft het aio-onderzoek van Ter Beek ook positieve dingen opgeleverd.

Zoals, naast een aantal publicaties, een patent. Ter Beek: ‘Het is een beetje ingewikkeld om uit te leggen, maar het komt er op neer dat we een methode hebben ontwikkeld waarmee je kan zoeken naar nieuwe natuur-

lijke conserveringsmiddelen. Er is inmiddels een aio aangesteld die doorgaat met mijn onderzoek. En er zijn daar bovenop twee onderzoeksvoorstellen ingediend die voortbouwen op mijn werk. Zoiets geeft veel voldoening.’

Tot slot zou Ter Beek aan toekomstige promovendi als tip mee willen geven om vooral te blijven relativeren. ‘Een van de zware dingen van het aioschap is dat het iets heel persoonlijks is. Het is echt jouw project waar je mee bezig bent. En als er dan iets misgaat, trek je je dat al snel persoonlijk aan. Een jaar geleden heb ik een zoontje gekregen. Dat is echt geweldig. En het heeft me doen beseffen dat ik me soms teveel aantrok van dingen. Dat ik mijn werk niet kon relativeren, dat ik niet dacht: “zo belangrijk is het ook weer niet”. Het klinkt als een cliché, maar familie en vrienden zijn uiteindelijk de belangrijkste dingen in je leven, niet je werk.’ l

Folia 19 | 19

coververhaal

Speeltje van bestuurders Academische Club wil ‘place to be’ worden Door Dirk Wolthekker

De Academische Club heeft deze maand een nieuwe cateraar gekregen, maar er is meer nodig om de kwaliteit van de club op te krikken. ‘We gaan op de gevel een groot plakkaat schroeven met de tekst “Academische Club”.’

Het begin is er. Althans, dat valt te hopen. Vlak voor kerstmis maakte de UvA bekend dat cateraar Lof! uit Hendrik Ido Ambacht de catering op zich zou gaan nemen van de Academische Club. De nieuwe cateraar, die begin deze maand is begonnen, heeft Hotel de L’Europe, tegenover De Munt, als cateraar afgelost. Het hotel zag er geen brood meer in om de leden van de club te voorzien van eten en drinken en dat is misschien maar goed ook. De cappuccino smaakte namelijk naar slootwater, al was dat een persoonlijke observatie van de verslaggever. ‘Dat Hotel de L’Europe zich als cateraar heeft teruggetrokken is een blessing in disguise geweest,’ zegt Meindert Fennema, hoogleraar bij de Amsterdam School for Social Science Research en voorzitter van de Stichting Amsterdamse Academische Club. ‘De club heeft een ondernemer nodig, iemand die zijn tanden erin zet, er iets van wil maken, iemand die zegt: “Dit ben ik en dit is mijn club”. Dat deed L’Europe niet; het hotel deed de Academische Club er een beetje bij, maar dat is onvoldoende. Het moet commerciëler en de club moet bekender worden. We zouden op de gevel een groot plakkaat moeten schroeven met de tekst “Academische Club”.’

De Amsterdamse Academische Club (AAC) is de sociëteit van de UvA. Het is, zoals de website zegt, ‘een ontmoetingsplaats voor leden van de academische gemeenschap van de UvA (personeel, alumni en donateurs)’. De sociëteit heeft 1050 leden en is gevestigd in de oude polikliniek voor geslachtsziek-

Foto’s: Fred van Diem

De Amsterdamse Academische Club met achter de bar Nektaria Kyriazi

20 | Folia 19

ten, het gebouw ‘onder de klok’ aan de Oudezijds Achterburgwal. De AAC is een plek voor academische reflectie, een praatje onder vakgenoten, een netwerkbijeenkomst, een hapje, een drankje en een krantje, en een ontmoetingsruimte met een bar en een restaurant, waar ook kleine vergaderingen en recepties kunnen worden gehouden. Er is een entresol met muurkasten vol (wetenschappelijke) boeken, overigens zonder recent verschenen exemplaren.

De club werd halverwege de jaren negentig opgericht.

‘Het was een speeltje van toenmalig collegevoorzitter Jankarel Gevers en L’Europe-baas Freddy Heineken,’ zegt Fennema. Om de zaak cachet te geven sloten de heren, inmiddels beide overleden, een gentlemen’s agreement. Fennema: ‘Het chique L’Europe zou de Academische Club gaan cateren en in ruil een stukje van de parkeergarage kunnen huren die de UvA wilde bouwen onder de nieuw te realiseren bibliotheek op het BG-terrein.’ De parkeergarage kwam er tot op heden niet – evenmin als de bibliotheek – en met de kwaliteit van de catering wilde het ook niet vlotten.

Of het een met het ander te maken had is niet meer te achterhalen en ook niet meer relevant, want nu is er Lof!. Fennema: ‘Vorig jaar is er een pitch geweest waar ook Sorbon aan mee had kunnen doen, maar die was niet geïnteresseerd en ook te duur.’

H ippe tent

‘Wij zullen er niet slapend rijk van worden, maar de

Amsterdamse Academische Club is voor ons niettemin een heel goede en prestigieuze opdrachtgever,’ zegt Frank Kila, een van de directeuren van Lof!. ‘De leden en hun introducees bestaan voor een deel uit hogere gemeenteambtenaren en leden van de rechterlijke macht en dat kan een goede spin-off genereren; als dat soort mensen het hier in de club naar zijn zin heeft, kan er gemakkelijk een nieuwe opdracht voor ons uit voortkomen. Dat is tenminste de ervaring die we hebben opgedaan bij de catering van de Haagse sociëteit De Witte. Sociëteiten verschillen van andere horecagelegenheden omdat ze leden hebben en die hebben het voor het zeggen in de club. Je kunt een hoop plannen en ideeën hebben, als de leden het niet willen, gaat het niet door.’

Kila heeft overigens plannen genoeg voor de AAC. ‘Als het aan mij ligt gaan we ontbijtjes serveren, komt er naast de gewone kaart een dure of juist een goedkope kaart, krijgt de club een opener uitstraling, komt er een mogelijkheid voor afstudeerborrels voor leden en als er voldoende belangstelling voor bestaat gaan we zeven dagen per week open. Ook kan ik me voorstellen dat we op vrijdag of zaterdag een prominent lid vragen een draaitafeltje in te richten, want ik wil ook meer jongeren aantrekken en die willen muziekmomenten.’ Uit het marketingplan van Lof! blijkt dat men zich binnen de grachtengordel wil profileren als ‘the place to be’, ‘een hippe tent met cachet’. Volgens het plan moet het ‘cool’ worden om

‘ In het egalitaire Amsterdam heerst sociëteitsvrees, een club als Arti heeft daar ook last van’

mensen te ontmoeten bij de AAC, een club die gastronomisch en culinair gezien ‘een organoleptisch klaarkomgevoel’ teweeg moet gaan brengen.

O ude - mannensfeer

Maar moet er naast het eten en drinken nog meer veranderen in de AAC? Folia hield deze maand een kleine niet-representatieve, maar indicatieve enquête onder vijftig wetenschappelijk medewerkers van de UvA, waarbij werd gevraagd of men de club kent en/of lid is, of men er komt en wat men ervan vindt. Opvallend: vrijwel iedereen kent de AAC, al hadden de meeste respondenten allemaal wel een reden waarom ze er zelden komen of geen lid zijn; een aantal medewerkers meldde dat de club ‘te ver’ van de werkplek is, anderen noemden ‘lastig parkeren’ als reden, een derde zei ‘geen netwerker’ te zijn, een vierde ‘weigert clubs te bezoeken waarvan je lid moet zijn’ een vijfde zei dat er ‘een oude-mannensfeer’ hangt en weer een ander dat men ‘in een stad als Amsterdam toch waarachtig wel prachtcafés kan vinden waar men, embedded in de bevolking, de academische gesprekken kan voeren’.

Uitgesproken positieve reacties waren er uiteraard ook.

‘Het is een nuttige plek om, in een wat rustiger omgeving, te eten, besprekingen of lezingen te houden’ en ‘Het is cruciaal voor een academische instelling om zo’n faciliteit te hebben, maar het is aan de academische gemeenschap om er meer gebruik van te maken’.

‘Je kunt er voor een redelijke prijs eten en rustig een

gesprek voeren met collega’s of externe relaties. De club is echt een onderdeel van de academische wereld’, zei iemand. De club leent zich volgens een ander ‘goed voor rustige gesprekken die dan toch wat aangenamer zijn dan die in een werkkamer’. Een hoogleraar die lid is, vindt de club na jaren ‘nog immer te steriel’.

Ze mailt: ‘Het studentencorps zou een paar maanden in de club moeten “huishouden” om hem even “in te wonen”.’ Erg veel reuring en sfeer zijn er inderdaad niet tijdens de paar bezoekjes die Folia er bracht.

Ook Wim Koning, directeur Alumnirelaties en Universiteitsfonds van de UvA en secretaris van de stichting waarvan Fennema voorzitter is, vindt dat er meer moet gebeuren dan alleen het boosten van de food&beverage.

En gemakkelijk zal dat niet zijn, vermoedt hij. ‘Er bestaat in het egalitaire Amsterdam een sociëteitsvrees. Clubs als Arti, De Kring en De Industrieele Groote Club hebben daar, net als wij, mee te maken of te maken gehad.’ Maar het is niet alleen dat. Er moet volgens Koning ook geld komen voor de noodzakelijke investeringen. Cateraar Lof! uit in zijn marketingplan eveneens zo’n wens: ‘Het restaurant is om te bouwen tot een multifunctionele intieme zaal met de modernste audiovisuele middelen.’ Koning: ‘We hebben voldoende geld om kostendekkend te zijn, maar investeren kunnen we niet, tenzij we minimaal tweehonderd extra leden krijgen en dan nog zullen we slechts mondjesmaat kunnen investeren. Eigenlijk is er subsidie nodig van het College van Bestuur (CvB).

Dat gebeurt bij andere universiteiten ook. Het CvB is ons altijd heel vriendelijk gezind, maar geld levert het niet op. We hebben eenmalig een bedrag nodig van 100.000 euro voor verbouw en herinrichting en daarna jaarlijks een subsidie van 25.000 euro. Meer bemoeienis vanuit het universiteitsbestuur of vanuit de afdeling Communicatie van de UvA lijkt me inmiddels nodig en belangrijk.’ Dat er volgens sommige bezoekers ‘een oude mannensfeer’ hangt, is niet helemaal te vermijden en hoeft ook niets te zeggen over de kwaliteit, zegt Koning. ‘Het Concertgebouw heeft ook veel oudere bezoekers, toch loopt het daar prima.’ Het CvB heeft laten weten ‘geen reactie’ te willen geven op het verzoek van Koning om meer geld. l Zie www.folia.nl voor een filmpje over de AAC.

Kengetallen Amsterdamse Academische Club 2007 Inkomsten uit lidmaatschappen € 69.000 Huisvestingskosten, incl. afschrijvingen € 36.000 Secretariaat (bij Bureau alumnirelaties) €14.000 Reserve (groot)onderhoud €19.000 Saldo

nihil

Bron: Stichting AAC, www.alumni.uva.nl/aac

Folia 19 | 21

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl.

annonces CULTUUR SLAA: José Eduardo Agualusa, De vrouwen van mijn vader. Met José Eduardo Agualusa, Hans Maarten van den Brink en Harrie Lemmens.

Zondag 1 februari 2009, 20.00 uur in De Balie. Zie www.slaa.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 – A’dam

MEDEZEGGENSCHAP Beter klimaat en eerlijke handel?

Durf jij de stem van Nederlandse jongeren te laten horen? Word dan Jongerenvertegenwoordiger Duurzame Ontwikkeling. Meer info: www.jeugdraad.nl/jvdo

SPORT Probeer karate voor vrouwen in de Pijp! Open les op 5 febr., start beginnerscursus op 12 febr. Meer info op www.shuriryu.nl of tel. 06 2260 5845.

STUDENTEN PASTORAAT vE90 Elke tweede maandag van de maand kun je vanaf 20.00 uur in vE90 de sfeer van Taizé proeven. Zie: www.ve90.nl

Elke tweede donderdag van de maand om 19.30 uur is er Cinecafé in vE90, we bekijken een film en praten erover na. Zie: www.ve90.nl

STUDENTEN SPORT CENTRUM USC USC Volleybalcompetitie Wil je wedstrijd volleyballen tegen medestudenten of collega’s? Geef je dan nu op met je team voor de USC volleybalcompetitie. Start februari. Check www.usc.uva.nl Contemporary dance Nieuw bij het USC. Contemporary dance is een moderne dansvorm, die extreem vloeiend is en waarbij je niet vastzit aan technieken. Natuurlijke energie van bewegen en het gevoel bij muziek zijn belangrijk. Cursus 10 lessen. Start 2 februari. Studentenprijs € 40. Check www.usc.uva.nl Klassieke dans De bewegingen van klassieke dans bestaan uit verbindingen tussen vaste posities, richtingen en lichaamshoudingen met vaste benamingen. Houding en balans zijn belangrijk.

Cursus 10 lessen, start 5 februari. Studentenprijs €40.

Check www.usc.uva.nl

Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

Bommen Nieuw bij het USC! Elke maandag, 17.00-18.00 uur op USC De Boelelaan: Bewegen Op Muziek.

Verstand op nul en lekker gaan en zweten, dat is Bommen. Voor alle USC-leden. Check www.usc.uva.nl

STUDENTENZAKEN (UvA) Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Studentenzaken is ook bereikbaar via tel. 020 525 8080.

VERDIENEN Wij zijn op zoek naar een oppas voor drie kleine jongetjes (1, 3 en 6 jaar oud). Het oudste jongetje is autistisch. Een gerelateerde studie; bijv. psychologie of pedagogiek is welkom, maar ook een creatieveling (muziek, theater, etc.) is van harte welkom. De werkdagen zijn van maandag t/m vrijdag.

Het is ook mogelijk dat je op deze dagen bij ons logeert. Dus heb je affiniteit met kinderen en wil je

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

bel, kindvriendelijk en spreek je goed Nederlands? Bel 06 1138 1765 / mail benien@planet.nl

eventueel doordeweeks in Amsterdam wonen neem dan telefonisch contact met ons op onder nummer 06 4644 2483 (Esther).

Feestelijk Bijbaantje?! Het Bonger Instituut van de UvA zoekt studenten die de komende maanden enquêtes willen uitdelen in clubs en op party’s door heel Nederland. Interesse? Bel 020 525 3918 of mail naar j.doekhie@uva.nl Wij zoeken in het centrum van Amsterdam een student(e), die vanaf half maart wekelijks op donderdagmiddag om drie uur onze zoon van 5 jaar van school kan halen en tot 18.00 uur op hem kan passen. Ons gezin bestaat verder uit een zoontje van 3 jaar en een pasgeboren meisje, die zullen op dat moment niet thuis zijn. Het zal echter wel fijn zijn als je ook geregeld in de avonden op onze kinderen kan passen. Reacties graag naar gerretsenanna@hotmail.com Gezin in de binnenstad zoekt een creatieve persoonlijkheid om tenminste 2 middagen in de week leuke dingen te doen met 2 meisjes 4 en 7 jaar (sport, theater, knutselen, etc. ); af en toe koken en licht huishoudelijk werk. Ben je flexi-

VRIJWILLIGER WERK, STAGES, e.d.

Aandacht over? Wordt buddy voor daklozen of verslaafden bij De Regenboog Groep! Zie www.aandachtover.nl of bel 020 531 7600.

formatie is te vinden op www. uva.nl/vertrouwenspersoon

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: €35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSEN Ervaren Schoevers-typist biedt zich aan voor allerhande typewerk. Tel: 06 4415 3099.

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed.

Nadere informatie tel. 020-566 3090, spermabank@amc.uva. nl of www.spermadonoren.nl

OMBUDSMAN PERSONEEL U kunt bij Ombudsman Personeel - voorheen Vertrouwenspersoon Personeel - Anneke Vijgeboom op maandag, dinsdag en woensdag van 9.00-14.00 uur terecht met klachten die samenhangen met het werk. E-mail: vertrouwenspersoon-personeel@uva.nl, tel.

525 5548 / 6210 (secr.). Meer in-

CREA is de culturele organisatie van de UvA en HvA. Turfdraagsterpad 17, 1012 XT Amsterdam, 020 5251400.

do 29 januari 20.00

Muziek:

CREA Klassiek - Open Podium

CREA Klassiek is een maandelijks open podium voor klassieke amateurmusici. Lijkt het je leuk om alleen of met ensemble een keer op te treden in een informele sfeer? Stuur dan een mailtje naar klassiek@crea.uva.nl.

Alleen luisteren kan natuurlijk ook. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis. Reserveren niet mogelijk.

zo 1 februari 14.00

Muziek:

CREA Popquiz

Via (veelal) muziekfragmenten wordt een middag lang in verschillende rondes je muzikale kennis getest, waarbij deelname leuker is dan winnen. Desalniettemin zijn er voor de winnaars ook nog fijne prijzen te verdienen.

Plaats: CREA Muziekzaal. Inschrijfkosten: € 2,50 per persoon. Inschrijven: popquiz@crea.uva.nl

di 3 februari 20.00

Studium Generale i.s.m. Kleio:

Onderzoek naar het Koningshuis

Sprekers: Hans Daalder (emeritus hoogleraar Wetenschap der politiek, Leiden, auteur ‘Drees en Soestdijk - De zaak-Hofmans en andere crises 1948-1958’) en Jan-Willem Brouwer (historicus en onderzoeker aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen). Zij zullen kritische kanttekeningen plaatsen bij het boek van Cees Fasseur over Juliana en Bernhard en daarnaast zal de historiografie rondom de Hofmanskwestie aan bod komen. Plaats: CREA Theater. Toegang: gratis voor studenten /€ 5,- alle anderen. Inlichtingen: 525 1420.

Heb je dyslexie en belemmert dit je bij het studeren?

Volg dan de workshop en de training Studeren met Dyslexie.

De cursus wordt zowel op de UvA als de HvA aangeboden.

Je kunt je aanmelden voor de workshop, de training of voor allebei. www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl of www.uva.nl/trainingscentrum

di 3 februari 20.00

Centrum voor Holocaust en Genocide Studies:

Darfur: de aanklacht tegen president Al -Bashir

Spreker: Alex de Waal (Britse schrijver, onderzoeker, en directeur van onderzoeks- en lobbyorganisatie Justice Africa in Londen). Vorig jaar werd de president van Sudan, Omar al-Bashir, door het Internationaal Strafhof in Den Haag aangeklaagd wegens genocide en oorlogsmisdaden in Darfur. Alex de Waal zal ingaan op de gang van zaken rond deze aanklacht en de betekenis ervan voor de situatie in Darfur. Ton Zwaan zal als discussant optreden. Voertaal Engels. i.s.m. Radio Darfur. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis.

w w w. c r e a . u v a . n l

22 | Folia 19

roem

Oren Door Dirk Wolthekker

Nergens ter wereld wordt zo mooi Frans gesproken als in de Zwitserse stad Neuchâtel, daarvan is Judith Bosch overtuigd. En zij kan het weten, want zij studeerde Frans en had een Franstalige Zwitserse grootmoeder. ‘Frans is onze familietaal, die heb ik van huis uit in mijn oren. Zowel thuis als in Zwitserland heb ik die taal heel veel gehoord, vooral in Neuchâtel. Het is niet voor niets dat er zoveel meisjes juist naar een kostschool in Neuchâtel werden gestuurd om Frans te leren.’ Zelf ging ze na de middelbare school niet naar Neuchâtel, maar spoorslags vanuit Leiden naar de UvA. ‘Een familierevolutie. Iedereen in onze familie had in Leiden gestudeerd, maar ik was een “angry young woman” en wilde naar Amsterdam.’

Judith Bosch (1944) werd media- en presentatietrainer, nadat ze zelf in de jaren zeventig en tachtig langdurig in de schijnwerpers stond, onder meer als presentator van de populaire scholierenquiz Tweekamp. We spreken haar daags na de jaarlijkse verkiezing van het ‘TVmoment van het Jaar’. Oud UvA-student en afgetreden minister Ella Vogelaar – van wie komende maand een boek verschijnt – scoorde bij de verkiezing hoge ogen met haar vermeende autistische optredens op GeenStijl en bij Pauw en Witteman. ‘Vogelaar heeft natuurlijk iets fout gedaan, maar Jeroen Pauw en Paul Witteman hadden haar in bescherming moeten nemen tegen die ordinaire aanvallen van Jort Kelder. Haar woordvoerder had haar nooit naar een programma moeten sturen waar Kelder in zit. Maar wat blijft is dat een minister gezag moet uitstralen en een voor de camera bibberende minister straalt dat niet uit. Wie het wel goed doet qua presentatie? Navo-secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer, maar ook Sacha de Boer, Tooske Ragas en Wendy van Dijk. Clairy Polak is verreweg de beste. Ze dwingt je tot luisteren. Toen ik zelf nog voor de camera’s stond belde ik ten einde raad wel eens met televisiecoryfee Mies Bouwman. “Naturel overkomen en jezelf blijven”, adviseerde die altijd.

Omdat ik thuis veel Frans had gehoord en gesproken wilde ik de opleiding voor tolk-vertaler Frans gaan volgen, maar die opleiding bestond niet aan de UvA, dus

Foto: Bob Bronshoff

Ze studeerde Frans, werd quizmaster en geeft nu mediatrainingen: Judith Bosch.

Judith Bosch

begon ik met Franse taal- en letterkunde. Door die studie heb ik niet alleen mijn Frans verbeterd, maar ook Frankrijk leren kennen. Dat was na al die Zwitserse jaren een grappige ervaring, want Frans was voor mij altijd uitsluitend gekoppeld geweest aan Zwitserland en niet aan Frankrijk. De studie viel tegen; de flux de paroles was er door mijn achtergrond natuurlijk wel, maar voor schrijfvaardigheid en grammatica scoorde ik niet erg goed. Daarnaast realiseerde ik me dat ik praktisch ben ingesteld en niet wetenschappelijk, al kom ik uit een wetenschappelijke familie: mijn vader was indoloog, mijn moeder geoloog en mijn grootvader theoloog.

Ik zat bij het studentencorps en omdat ik erg van toneel hield was ik lid van het toneeldispuut Discordi Iungit Semper, verscheidenheid bindt ons allen. Daardoor zat ik in allerlei cabaretjes en in het studententoneel, wat al snel veel tijd in beslag nam. Ik kwam in contact met het cabaretgezelschap van Paul van Vliet.

Tijdens mijn studie heb ik een jaar met dat gezelschap meegewerkt, maar ik kon niet goed genoeg zingen om te mogen blijven. Ik besloot auditie te gaan doen bij de televisie en toen bleek mijn studie opeens heel goed van pas te komen. Regisseur Ralph Inbar van het popprogramma Fanclub was nogal francofiel en wilde in elke aflevering aandacht voor Franse artiesten. Daarvoor moesten er interviews komen over Franstalige muziek. Die mocht ik doen, maar met Mireille Matthieu heb ik alleen zitten praten over haar grote bril met de zware, zwarte randen.

Toen ik eenmaal vaste grond onder de voeten had bij de televisie raakte mijn studie op de achtergrond en omdat ik de taal toch wel beheerste, ben ik er na vier jaar mee opgehouden. Dat vind ik nog steeds jammer, maar aan de andere kant is het een mooie basis gebleken voor de rest van mijn carrière. Zonder Frans was ik niet bij de televisie gekomen en zonder de televisie was ik nooit mediatrainer geworden.’ l

Folia 19 | 23

foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Kruiswoordpuzzel

Het jaar van de rat Niet lang geleden, aan de Prinsengracht, zag ik op klaarlichte dag een bruine rat weglopen. Het was geen schichtig wegschieten, zoals je zou verwachten, maar gewoon een op zijn gemak schuifelen in de richting van een onduidelijke stapel dozen en afval. Alsof het een wandelingetje betrof, op eigen terrein. Dit was zonder twijfel een rat die volledig gewend was aan menselijke aanwezigheid en die mij met mijn fiets niet als een bedreiging zag, net als sommige poezen zich naast de kassa in een vol café op miraculeuze wijze tevreden spinnend kunnen ophouden. Hoewel maar weinig mensen sympathie voor ratten kunnen opbrengen, is de rat eigenlijk een van de recente succesnummers van de evolutie. Hij verdient dan ook een plaatsje in dit net begonnen Darwinjaar, waarin het werk van de grote bioloog en reiziger op vele wijzen zal worden geëerd. Darwin opende immers onze ogen voor soortvorming en verschillen tussen soorten als gevolg van natuurlijke omstandigheden.

Aanpassing van soorten gaat altijd door, ook buiten wat we als ‘natuur’ bestempelen, en we zien dat heel goed in een cultuurvolger als de rat.

Sinds enkele duizenden jaren profiteren ratten, net als bijvoorbeeld muizen, duiven en meeuwen, van de aanwezigheid van de mens en hebben dankzij de mens hun niches uitgebreid. Sindsdien wonen ze in huizen van mensen. Ze zijn meegelift op schepen, hebben zich vermenigvuldigd in graanschuren, op vuilnisbelten en in fabrieken. Mijn favoriet is een dichtbehaard bruin subtype dat speciaal aangepast is aan de overleving in vrieskamers.

Stel dat over tienduizend jaar wetenschappers het ecosysteem binnenstad bestuderen, dan is de rat een ideale indicatorsoort, net als de panda in bamboebossen of de zeehond in het waddengebied. Veel rattenoverblijfselen zullen dan wijzen op voedseloverschotten; het evolutionaire succes van de rat zal onomstotelijk bewezen zijn. Alleen, de relatie tussen rat en mens is ingewikkeld: wat voor interpretatie zouden die toekomstige paleontologen geven aan die grote aantallen rattenoverblijfselen in kleine hokjes en tredmolens, speciaal gekweekt voor laboratoriumtoepassingen?

Ratten dragen nare ziekten over op mensen, want na die duizenden jaren hebben pathogenen natuurlijk ook geprofiteerd van de nauwe samenleving. Dus als je, in ons relatief schone Amsterdam, een rat ontmoet, denk er dan toch even aan dat je een stukje succesvolle co-evolutie ziet.

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

Van links naar rechts: 1 noot - 3 voorjaarsbloem - 8 soort computer - 10 waterkering - 12 zeehond 13 inborst - 15 vulkaan op Sicilië - 16 huidaandoening - 17 woning - 18 vlaktemaat - 20 voorheen - 22 Amerikaanse president - 24 voorzetsel - 26 Europeaan - 27 tijdmaat - 29 ten bedrage van - 30 pijnlijke gewrichtsaandoening - 31 uitgaansgelegenheid - 32 titel - 33 sportartikel - 35 verkeerd - 36 voegwoord 38 ambitie - 41 beha-maat - 44 ontkenning - 45 gevierde zangeres - 47 zangstuk - 48 merkteken in water - 49 wijnsoort - 50 tennisterm - 52 plezier - 54 voorzetsel - 55 toneelspeelster - 56 reeks.

Van boven naar beneden: 1 dominee - 2 automerk - 3 aanwijzing - 4 slee - 5 slang - 6 inkomstenbelasting - 7 Mexicaanse maïspannenkoek - 8 groente - 9 geluidsdrager - 11 een der Verenigde Staten - 14 plaats in Drenthe - 17 een der Verenigde Staten - 18 kloosteroverste - 19 Europese Monetaire Unie - 21 popzangeres - 22 plaats in Japan - 23 geluid (in samenstellingen) - 25 door middel van - 26 plaats in Duitsland - 28 rij - 29 tennisterm - 34 zijrivier van de Donau - 35 madame (Frans) - 37 afsluitmiddel - 39 plaats in België - 40 populaire drank - 42 plaats in Frankrijk - 43 soort broodje - 45 stimulerend middel - 46 telwoord - 49 noot - 50 heilige - 51 ter inzage - 53 eb of vloed.

Helemaal ingevuld? Mail de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 3 februari op naar mededelingen@folia.uva.nl en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl