folia23_63 by Folia

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 63 05/03/2010 nummer 23

Prenten in de pap

Mei Li Vos over UvApersoneelsbeleid

Hoe intellectueel is Amsterdam?

Het succes van Room for Discussion

Medewerkers voelen zich bedreigd

Ben jij de econometrist die straks de markt verovert met innovatieve ideeën?

Leun achterover, sluit je af en innovatieve ideeën volgen vanzelf. Heel belangrijk, want innovatie betekent groei, ontwikkeling en vooruitgang. Precies wat we willen bereiken voor onze klanten. Deloitte heeft daarom een unieke aanpak om huidige en toekomstige business effectief te stimuleren. Een intern platform, waarop iedereen zijn ideeën kan delen. Ook jij als je straks bij ons werkt. Wij creëren vervolgens ruimte om je business case daadwerkelijk vorm te geven en succesvol te implementeren. Ook het talent en de ambitie om anders te denken en je naast je formele functie als innovator te profileren? Kijk voor een voorbeeldcase van TNT op werkenbijdeloitte.nl/innovatie

Laat niemand je tegenhouden.

inhoud #23

Denken in de hoofdstad

Geïnspireerd door de boeken Londen denkt van Patrick van IJzendoorn en Parijs denkt van Marijn Kruk maakte Joke de Wolf namens Folia een korte rondgang langs intellectuele podia, gewapend met de vraag: (hoe) denkt Amsterdam? 16

Pandje, studentje, docentje

Het nieuwe huisvestingsplan is gepubliceerd 4

Twintig ruggen

Toptalent over de grens trekken 5

Is de UvA wel veilig?

Geïntimideerd op de werkvloer 6

Opinie

Mei Li Vos over het universitair personeelsbeleid 8

Coververhaal

Wie tekende de plaatjes bij beroemde boeken? 11

Een plek voor verdieping

Maurits Kruithof en Room for Discussion 14

Weekgast

Anne-Marie van Hooijdonk in Zambia 20

En verder:

nieuws 4-7, opinie/scriptie 8-9, in beeld 12, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces 22, Dijkgraaf, Curvers, de mening 24

Nieuw Eens in de zoveel tijd is het goed om dingen te veranderen. Om een nieuwe fiets te kopen; eens een keer naar een ander café te gaan of om wellicht van partner te wisselen. Dat werkt in veel gevallen verfrissend en leidt tot nieuwe inzichten. Als je een blaadje maakt, dan is het ook prettig om na een aantal jaar het roer volledig om te gooien; restylen heet dat. De look and feel van Folia zijn ons inziens verouderd en daarnaast kregen we vaak de klacht dat het blad veel te volgepropt was. Vanaf afgelopen zomer zijn we gaan werken aan het nieuwe uiterlijk, en het uiteindelijke resultaat ligt hier voor u. Als je dingen verandert, moet de lezer vaak wennen, vooral omdat bepaalde vaste rubrieken zijn komen te vervallen. Na jaren van trouwe dienst hebben we afscheid moeten nemen van cartoonisten Cees Heuvel en Jaron Beekes en van de strip Spekkie Big. Ook de puzzel, de filmrecensie en de rubriek ‘Roem’ moesten wijken. Wat gebleven is zijn Dijkgraaf&Fresco, de eetrubriek, Opinie, de Weekgast, en de stage/scriptierubriek. We zijn trots op de grote nieuwsfoto in het hart; we besteden meer aandacht aan wetenschap en actualiteit; bieden een nieuwe rubriek aan op de achterpagina waarin UvA-hoogleraren reageren op actuele gebeurtenissen en hebben, lang verwacht, toch gekomen: een studentencolumn. Ook drukken we – exclusief – het Cinevilleprogramma af, aangevuld met een trailer op de site – en maken we een wekelijkse ladder met de meest interessante lezingen in Amsterdam. Wij zijn blij met het resultaat, ik ben benieuwd wat u vindt. Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

weekblad

voor de Universiteit Jaargang van Amsterdam 63 05/03/2010 nummer 23

Prenten in de pap

cover: ©Fiep Amsterdam bv; Fiep Westendorp Illustrations

colofon

Mei Li Vos over UvApersoneelsb eleid

Hoe intelle ctueel is Amste rdam?

Het succe s van Room for Discussion

Medewerke voelen zich rs bedreigd

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia.uva. nl, website: www.folia.nl, uitgever: Stichting Folia Civitatis, redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Maud Janssen, Marit van Kooij, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker, medewerkers aan dit nummer: Bram Belloni, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Emma Curvers, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Renate Klinkenberg, Harmen van der Meulen, Jeroen Pool, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen, Joke de Wolf. Folia werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana-redactie: Eveline van Heumen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Merel Straathof, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Bert Vuijsje, bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, art direction: Pascal Tieman, opmaak: Carl Zevenboom, Amsterdam, druk: Dijkman Offset, Diemen, advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com, abonnement: € 46,90 per jaargang. opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Folia 3

nieuws

Plasterk

Van vlekkenplan naar open stadscampus zz Universitair gemeenschapsgevoel moet worden versterkt. zz Het Huisvestingsplan 2010 wil daaraan een bijdrage leveren. Wat eerder nog de prozaïsche benaming ‘vlekkenplan’ had – het plan waarbij de UvA op vier ‘vlekken’ in de stad zichtbaar zou zijn – heet nu ‘open stadscampus’: het Huisvestingsplan (HVP) van de UvA dat de komende tien jaar moet worden gerealiseerd. De UvA zal daarbij op vier locaties in de stad gecentreerd zijn: BG-terrein/OMP, Roeterseiland, AMC en Science Park. Het HVP 2010, een geactualiseerde versie van het plan uit 2008, is naar buiten gebracht. Faculteiten gaan geleidelijk hun masteropleidingen en promotietrajecten bundelen in graduate schools, bacheloronderwijs zal steeds meer worden gegeven in onderling samenhangende en samenwerkende colleges. Om die goed te laten functioneren

komen er gebouwen – open campussen – die ‘een vertrouwde omgeving’ voor iedereen zijn en een plek vormen ‘waarin mensen elkaar kennen,’ aldus het plan. Op die manier wil de UvA dat minder studenten de universiteit voortijdig verlaten dan tot nu toe gebeurt. Tot 2020 staan bijna 220.000 vierkante meter nieuwbouw en renovaties gepland, voor grofweg een half miljard euro. Een klein deel van die plannen – het Science Park – is inmiddels afgerond. Bètaopleidingen die nog niet naar het Science Park zijn overgegaan zullen dat komende zomer doen. Dan zal ook het Universitair Sportcentrum de De Boelelaan verlaten en naar het Science Park verhuizen. In de loop van dit jaar staan de renovatie en nieuwbouw van het Roeterseiland op de rol. Of de 220.000 vierkante meter voldoende is, hangt af van de ontwikkeling van de studentenaantallen. De UvA gaat ervan uit dat die nog verder zullen groeien

tot 35.000 in 2020, maar daarna komt er volgens de UvA een ombuiging naar beneden. ‘Gelet op de demografische ontwikkeling zullen de studentenaantallen na 2020 weer tien procent dalen.’ Wat de huisvesting aangaat is dat ook te hopen, want het HVP voorziet niet in groei tot 35.000 studenten. ‘Er wordt niet gebouwd voor de maximale groei. Er wordt aanvaard dat gedurende deze studentenpiek ruimte extern wordt bij gehuurd.’ Het HVP houdt evenmin rekening met verschillen in groei tussen de faculteiten. Mochten faculteiten te veel groeien ten opzichte van de geplande ruimte in het HVP, ‘Dan zullen opleidingen worden “verhangen” [bij een andere faculteiten worden ondergebracht, red.] of zal een numerus fixus worden aangevraagd’. In het verlengde van de studententoeloop ligt ook een stijging van het aantal docenten: die wordt, omgerekend naar voltijdbanen, op vijftien procent geschat. (DW)

‘Spreek nooit off the record’ zz Persvoorlichting stelt nota op ‘om wetenschappers te helpen’ bij hun contacten met de media. zz Via de ‘Deskundigenbank’ kunnen media via de afdeling persvoorlichting contact zoeken met wetenschappers. De afdeling persvoorlichting van de UvA heeft een mail gestuurd aan alle wetenschappelijk medewerkers met het verzoek mee te werken aan de Deskundigenbank. Dat is een door de persvoorlichting in het leven geroepen database om vragen van journalisten ‘op een efficiënte manier’ te

beantwoorden. De afdeling heeft bovendien de nota Ben ik in beeld? Wetenschappers in omgang met media opgesteld om wetenschappers ‘te helpen bij hun contacten met media’. Journalisten bellen dagelijks naar persvoorlichting omdat zij op zoek zijn naar uitleg over een onderzoek of om een beroep te doen iemands deskundigheid. De database bevat de contactgegevens en expertises – aan de hand van trefwoorden en een kort onderzoeksprofiel – van wetenschappelijk medewerkers, maar is niet openbaar. Journalisten die er gebruik van willen maken moeten contact opnemen met de voorlichters. Logisch, volgens Paul

Helbing, interim-directeur van bureau communicatie. ‘In de Deskundigenbank staan onder meer privételefoonnummers van mensen. Die mogen niet zomaar openbaar worden gemaakt.’ De door persvoorlichting opgestelde nota bevat allerhande tips voor wetenschappers om zichzelf, hun onderzoek en de UvA zo gunstig mogelijk naar buiten te brengen. ‘Pas op voor suggestieve vragen, laat u geen woorden in de mond leggen, spreek nooit off the record, veronderstel niet te veel kennis bij de journalist, laat u niet van uw stuk brengen door “domme” vragen en zorg dat uw naam en die van de UvA genoemd worden.’ (DW)

De hoogleraar en de dood zz Karel van der Toorn opent tentoonstelling ‘Doden voor de rechter’. Door middel van een ‘mondopeningsritueel’ opende collegevoorzitter Karel van der Toorn, tevens hoogleraar godsdiensten van de oudheid, op 18 februari in de Lutherse kerk de tentoonstelling ‘Doden voor de rechter’. In de tentoonstelling, te zien in het Allard Pierson Museum, worden de denkbeelden van de oude Egyptenaren over de dood geplaatst in het perspectief van latere christelijke en islamitische ideeën. Overledenen in het oude Egypte werden vaak eerst gemummificeerd. Daarna werd, voor de bijzetting in het graf, het mondopeningsritueel uitgevoerd, waarmee de dode het gebruik van zijn lichaamsfuncties terugkreeg. Pas dan was hij klaar voor de reis die ging komen. De tentoonstelling loopt nog tot 23 mei. (DW) Zie www.allardpiersonmuseum.nl 4 Folia

Collegevoorzitter Karel van der Toorn zegt in een reactie op het aftreden van minister Plasterk: ‘Helaas heeft Plasterk geen ommekeer gebracht in de jarenlange onderfinanciering van hoger onderwijs & onderzoek.’ Verder is Van der Toorn voornamelijk positief over de vertrokken minister. ‘Ronald Plasterk was een zeer zichtbare en bij vlagen charismatische minister van OCW. Het is waarschijnlijk nog te vroeg om nu al de balans op te maken van zijn verdiensten voor het hoger onderwijs, maar positief als ik ben, tel ik vooral de pluspunten, zoals zijn consequente keuze voor bachelor en master als eigen opleidingen; de oprichting van het Nederlands Centrum voor Biodiversiteit; en zijn steun voor de restauratorenopleiding.’

Pabo De UvA gaat in samenwerking met de HvA definitief van start met een universitaire pabo. De eerste studenten zullen op 1 september hun eerste colleges krijgen. De opleiding is gericht op het basisonderwijs in Amsterdam en andere grote steden. De universitaire pabo onderscheidt zich van de reguliere pabo doordat studenten breder worden opgeleid. Een student gaat zich bezighouden met het leerproces, de schoolorganisatie en culturele diversiteit van de stad waarin de leerlingen opgroeien. Inschrijven is mogelijk tot 1 mei. (JJ) Zie ook: www.universitairepabovanamsterdam.nl/universitaire-pabo

Herdenking ‘We willen een scharnier zetten tussen de dag van herdenking en de dag van viering, denk aan een soort Museumnacht,’ zei oud-collegevoorzitter Sijbolt Noorda tijdens een persconferentie op 16 februari van het Amsterdams 4&5 mei Comité, waarvan hij sinds kort voorzitter is. Het idee is dat de bezoekers van de herdenking op de Dam direct na het officiële programma in de hele stad terecht kunnen voor theater, tentoonstellingen en debat. De viering van de bevrijding, de dag daarna, zal ook op meer dan één plek plaatsvinden. Noorda: ‘We willen de viering dit jaar als een olievlek over de stad laten vloeien.’ (Tim Verlaan)

stelling Het kabinet is gevallen, leve het nieuwe kabinet! Wat vind je ervan dat Balken ende IV is gevallen? zz Het is een schande om midden in een financiële crisis de handdoek in de ring te gooien – 59,2% zz Gelukkig, opgeruimd staat netjes, want het kabinet blonk uit in nietsdoen – 28,9% zz Heel gewoon, een gemiddeld kabinet zit de rit nooit uit – 9,9% zz O, is het kabinet gevallen? – 2,0 % Karel van der Toorn voert een mondopeningsritueel uit / foto Arjan Roodink

Totaal aantal respondenten: 152

Aaf

Twintig mille om hier te komen zz UvA en VU maken 2,5 miljoen euro vrij om toptalenten uit het buitenland aan te trekken. zz Directeur onderwijsinstituut bètafaculteit: ‘We hebben groot belang bij een crisisbestendig beurzenschema voor buitenlandse studenten.’ ‘India en China zijn de exporteurs van toptalent. Die talenten kunnen in Amerika beurzen van twintigduizend dollar krijgen. Om die naar Amsterdam te halen, moeten we het nodige doen,’ zei collegevoorzitter Karel van der Toorn op 18 februari in een vraaggesprek met Het Parool. Van der Toorn reageerde daarin op het onderzoek van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwik-

keling (Oeso), dat in opdracht van de gemeente, universiteiten en hogescholen onderzoek heeft verricht naar de Amsterdamse kenniseconomie. In dit rapport concludeert de Oeso onder meer dat het hoger onderwijs in de stad geen strategie heeft om internationaal talent aan te trekken. Van der Toorn erkent dit en wil daarom een fonds opzetten voor studiebeurzen van twintigduizend euro per student. De twee universiteiten hebben hiervoor uit eigen middelen 2,5 miljoen euro vrijgemaakt, genoeg voor 125 beurzen. Van der Toorn: ‘We willen een fonds opzetten van minstens vijf miljoen euro, maar dat is op de lange termijn lang niet genoeg. We willen uiteindelijk dat tien procent van onze studenten uit het buitenland komt, dat zijn er zo’n 5500.’

Bedrijven en de gemeente moeten voor de ontbrekende miljoenen zorgen. ‘Een heel goed plan,’ zegt Jan Bergstra, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad en directeur van het onderwijsinstituut van de bètafaculteit. ‘Je zet Amsterdam zo op de kaart. Of dat geld er komt weet ik niet, maar misschien lukt het wel. Het bedrag van twintig mille is goed, want het collegegeld is hoog en wordt misschien nog hoger en alleen een kamer kost al vierduizend euro per jaar. Ik ben verantwoordelijk voor acht masteropleidingen aan onze faculteit en wij hebben groot belang bij een crisisbestendig beurzenschema voor buitenlandse studenten. Te vaak blijven goede studenten weg, omdat ze uiteindelijk onvoldoende financiering kunnen krijgen.’ (DW)

Oorkondes educatieve minor uitgereikt

Oud-Foliaredacteur Aaf Brandt Corstius, die in nrc.next dagelijks op pagina twee een column heeft onder de titel ‘Aaf ’ en daarmee inmiddels grote roem heeft vergaard, vertrekt naar de Volkskrant. Vanaf 29 maart schrijft ze vijf keer per week een column voor de krant waaraan ook haar vader, columnist Hugo Brandt Corstius, jarenlang verbonden was. Vanaf de oprichting schreef Aaf columns voor nrc. next, de krant die zich richt op hoogopgeleide lezers van 25 tot 34 jaar. Ze was – en is – de enige vrouw met een dagelijkse column in een krant. ‘Na vier jaar is het goed om te vertrekken en andere dingen te ontdekken, ook qua onderwerpen,’ verklaart Aaf de overstap. De transfer naar de Volkskrant is een vrij logische, zegt ze. ‘Ik vind het heel leuk om voor nrc.next te schrijven, maar ik kreeg het gevoel dat ik ouder werd dan de doelgroep. Toen ik begon was ik 30, nu ben ik bijna 35, ben ik moeder geworden en heb een huis gekocht. Dat past misschien allemaal niet zo goed bij next.’ Maar misschien wel haar voornaamste drijfveer heeft te maken met de oplagecijfers van beide kranten: ‘Ik wil graag schrijven voor een krant met een groter bereik dan nrc.next.’ (VK/DW)

zz Afgestudeerde bachelors krijgen lesbevoegdheid.

Jaarprijs

zz Doel: meer academici voor de klas in het voortgezet onderwijs.

De inschrijving voor de Academische Jaarprijs is verlengd tot 8 maart. Teams van studenten en onderzoekers kunnen dus deze week nog een voorstel indienen waarmee ze de Academische Jaarprijs 2010 kunnen winnen. Die wordt dit jaar voor de vijfde keer georganiseerd. De winnaar van de jubileumeditie ontvangt de hoofdprijs van 100.000 euro. De Academische Jaarprijs wil wetenschappelijk onderzoekers, promovendi en studenten motiveren om de resultaten van hun onderzoek actief onder de aandacht te brengen van een breed publiek. De competitie staat open voor teams van de Nederlandse universiteiten of bij KNAW of NWO aangesloten onderzoeksinstituten. Winnaar is het team dat aan het einde van de rit het beste plan weet te presenteren. (DW)

Op 24 februari zijn in bijzijn van demissionair staatssecretaris van Onderwijs Marja van Bijsterveldt en rector magnificus Dymph van den Boom (vooraan, beide in het zwart, links Van den Boom, rechts Van Bijsterveldt) de oorkondes uitgereikt aan de eerste studenten van de educatieve minor. In totaal kregen 24 studenten een oorkonde, waarvan twee van de UvA: Lóriene Blokker (studente filosofie) en Wouter Lugtig (student biologie). Op de foto staan zij naast elkaar, helemaal rechtsboven. Met de minor krijgen meer academici de mogelijkheid om leraar te worden in het voortgezet onderwijs. Afgestudeerde bachelors krijgen, als zij tijdens hun studie een educatieve minor halen, de bevoegd-

Rector Magnificus Dymph van den Boom (midden links) en demissionair staatssecretaris Marja van Bijsterveldt (midden rechts) / foto Jeroen Pool

heid les te geven op het vmbo-t en op de eerste drie jaren van havo en vwo. De introductie van de minor is een van

de maatregelen van het demissionaire kabinet om meer academici voor de klas te krijgen. (DW)

De G is van Grondwet zz Nederlands als officiële taal in de Grondwet opgenomen. zz UvA-hoogleraren vermoeden dat hieraan angst voor verlies van de nationale identiteit ten grondslag ligt. Het (demissionaire) kabinet wil Nederlands als officiële taal vastleggen in de Grondwet, zo is besloten op 12 februari. Door ‘internationalisering’ en ‘de pluriforme samenstelling van de bevolking’ worden in Nederland steeds meer talen gesproken. Vooral het Engels is volgens het kabinet sterk vertegenwoordigd, door toenemende contacten met het buitenland en door immigratie. Het kabinet wil voorkomen dat ‘de Nederland-

se taal in de verdrukking komt’. Volgens hoogleraar moderne Europese letterkunde Joep Leerssen zal het Nederlands niet snel verdwijnen als dominante taal en heeft het dus niet veel praktisch nut daar iets over vast te leggen. Leerssen: ‘Je kunt net zo goed vastleggen dat het alfabet uit 26 letters bestaat. Het is symboliek, politiek bedrijven via de Grondwet. Het is nationalisme dat zijn eigen naam niet durft te noemen.’ Ook volgens Ton Eijsbouts, hoogleraar Europees en constitutioneel recht, klopt de achterliggende gedachte van de verankering van de Nederlandse taal in de Grondwet niet. Eijsbouts: ‘De Grondwet beschermt de “binnenwereld” tegen de rest van de “binnenwereld”. Het kabinet wil de “bin-

nenwereld” juist beschermen tegen de boze buitenwereld.’ Volgens Leerssen wordt de uitbreiding van de Europese Unie alom ervaren als een bedreiging voor de nationale identiteit. Leerssen: ‘De gedachte dat het Nederlands bedreigd wordt door de Europese integratie, is vrees voor de buitenwereld die geprojecteerd wordt op Europa.’ Het wetsvoorstel ligt bij de Raad van State voor advies. Onbekend is of de Tweede Kamer, gezien de demissionaire status van het kabinet, het wetsvoorstel in behandeling zal nemen of dat het ‘controversieel’ zal worden verklaard en dat de beslissing erover derhalve wordt uitgesteld. (NRC/MMJ)

stelling De UvA doet mee aan een pilot naar de invoering van intakegesprekken voor eerstejaars. Wat vind je van zulke gesprekken? zz Belachelijk, want niet de mensen met de grootste capaciteiten, maar met de grootste mond komen door zulke gesprekken heen – 53,4% zz Niet goed, want een intakegesprek is geen garantie voor studiesucces – 35,6% zz Heel goed, zo komen studenten terecht bij de juiste studie en dat verhoogt het studiesucces – 7,7% zz Goed zo! Op de UvA lopen al veel te veel halfbakken studenten rond – 3,3% Totaal aantal respondenten: 483

Folia 5

nieuws Medewerkers geven UvA een 7,4 zz Voor het tweede achtereenvolgende jaar voerde UvA een enquête uit onder eigen personeel. zz Van de ondervraagde medewerkers zegt één op de negen slachtoffer te zijn van agressie en intimidatie op de werkvloer. Voor het tweede achtereenvolgende jaar heeft de UvA de afgelopen maanden onder haar medewerkers gepeild hoe zij denken over de UvA als werkgever. Aan de ‘Medewerkersmonitor 2009’ konden alle 5.245 medewerkers meedoen. Van hen vulde 43 procent een bruikbare enquête in. In 2008 was dat percentage 55 procent.

De ene afdeling komt er beter vanaf dan de ander, maar grosso modo krijgt de UvA een 7,4 van haar medewerkers. Van de ondervraagde UvA-medewerkers zegt één op de negen (elf procent) slachtoffer te zijn van agressie en intimidatie op de werkvloer. Concreet werd ‘pesten of kwaadsprekerij’ het meest genoemd. Daarnaast gaf nog eens vijftien procent van de medewerkers aan van een collega te weten dat deze agressie of intimidatie had meegemaakt. Deze percentages wijken niet af van de gevonden percentages uit 2008. De onderzoeksfaciliteiten krijgen van de medewerkers gemiddeld een 6,5, waarbij de laboratoria gemiddeld goed scoren,

de ondersteuning bij het aanvragen van subsidies en patenten minder. De onderwijsfaciliteiten krijgen gemiddeld een 6,6: ruimtegebrek en de inroostering van zalen blijven een probleem. De dienstverlening die wordt geleverd door het Informatiseringscentrum, het Facilitair Centrum en het Administratief Centrum wordt gemiddeld met cijfers tussen de zes en zeven gewaardeerd, met goede uitzonderingen voor de salarisadministratie (7,6) en de UB (7,6). De UvA noemt de uitkomsten van de monitor ‘positief ’, maar voegt eraan toe dat dit ‘niet betekent dat de verschillende diensten op hun lauweren kunnen rusten’. (DW)

Magisch voetbal aan de Middenweg zz Derde reeks Amsterdamlezingen van start met Jan Mulder. zz ‘Wat er in de Arena gebeurt, heeft weinig met Amsterdam te maken.’ ‘Amsterdam was het middelpunt van de aarde en het beste voetbal van de wereld werd gespeeld aan de Middenweg.’ Met deze woorden nam Jan Mulder het publiek op 23 februari mee naar het Amsterdam en het voetbal van de twintigste eeuw tijdens de eerste Amsterdamlezing van 2010. De Amsterdamlezingen worden dit jaar voor de derde maal georganiseerd door bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek Paul Scheffer. Jan Mulder, oud-voetballer, columnist en ‘analyticus’, gaf de aftrap met zijn lezing ‘De Wereld en de Middenweg’. Al snel werd duidelijk dat hij het niet over de spreekwoordelijke middenweg wilde hebben, maar over de Amsterdamse straat in de Watergraafsmeer waar vroeger Ajax-stadion de Meer stond. Mulder haalde herinneringen op aan zijn tijd bij Ajax en vertelde lyrisch over oudvoetballers als Wim Suurbier, Søren Lerby, Sjaak Swart en natuurlijk Johan Cruijff. ‘Cruijff was “voetbalrock-’n-roll” en onder zijn leiding werd de zondag een topdag.’

zz Dit zei hoogleraar monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken Vincent van Rossem in zijn oratie. Opeenvolgende stadsbesturen hebben de oostelijke binnenstad verwoest. Zowel voor als na de Tweede Wereldoorlog moest een groot aantal zeventiende- en achttiendeeeuwse panden verdwijnen ten behoeve van stadsvernieuwingsprojecten. In toentertijd armoedige buurten als Kattenburg 6 Folia

Hendrik van Eerten promoveert op een onderzoek naar gammaflitsen, korte uitbarstingen van gammastraling veroorzaakt door het ontploffen van een zware ster. Wat zijn gammaflitsen? Gammaflitsen zijn de grootste ontploffingen in het heelal sinds de oerknal, nog groter en sterker dan supernovae. Net als een supernova volgt een gammaflits op de implosie van een ster aan het eind van zijn bestaan. Een deel van het gas van de ster implodeert niet, maar wordt met enorme snelheid weggeslingerd. In tegenstelling tot een supernova treedt een gammaflits alleen op bij hele zware sterren, en benadert de snelheid van het weggeblazen materiaal de lichtsnelheid. De flitsen zijn zo helder dat ze in gammastraling voor heel korte tijd – seconden tot minuten – de rest van de bronnen aan de hemel overstemmen. Ze zijn bij toeval ontdekt in 1967, door Amerikaanse satellieten die controleerden of de Sovjet-Unie zich wel aan de Nuclear Test Ban Treaty hield, een verdrag dat kernproeven in de ruimte verbood. Dus wij kunnen die flitsen ook zien? Gammastraling is niet vanaf aarde zichtbaar, en er is geen pijl op te trekken waar de volgende flits vandaan komt. Je moet precies op het goede moment naar het juiste stukje hemel kijken. Satellieten vangen er een paar per week op.

Jan Mulder (links) en Paul Scheffer / foto Renate Klinkenberg

Volgens Mulder speelde de Middenweg een essentiële rol bij dit magische voetbal: ‘Een betere weg kan men zich niet wensen. Lang, recht en de stad komt langzaam naar je toe. Het is het eindpunt van al je verlangens.’ Toch werd in de jaren negentig besloten dat er een groter stadion nodig was en verhuisde Ajax in 1996 naar de Amsterdam Arena. Hoewel Mulder niet ontevreden is

over het stadion, had hij toch een puntje van kritiek: ‘Het nadeel van de Arena is dat er geen echte straat is. Na de nederlaag of overwinning is er geen Middenweg waarop de supporters tussen lotgenoten langzaam de stad in kunnen verdwijnen. Wat er tegenwoordig in de Arena gebeurt, heeft weinig meer met Amsterdam te maken.’ (Julie de Graaf)

Stadsvernieuwing is stedenschennis zz IJver van Amsterdamse stadsvernieuwers heeft nooit iets opgeleverd.

doctor

en Wittenburg vond grootschalige kaalslag plaats. Vervolgens werd er nieuwbouw gepleegd, maar de armoe van toe en heeft plaatsgemaakt voor nieuwe armoe. Dit zei Vincent van Rossum, architectuurhistoricus en hoogleraar monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken in de oratie die hij op 26 februari uitsprak. In zijn inhuldigingstoespraak, met de titel Stedenschennis, trok Van Rossem fel van leer tegen hoofdstedelijke bestuurders die van Amsterdam in zijn ogen een stedenbouwkundige janboel hebben gemaakt. De ijver van stadsvernieuwers heeft in

zijn ogen ‘nooit iets goeds opgeleverd’. De oostelijke binnenstad is volgens hem terug bij af. ‘Het is weer een achterbuurt.’ Eerder gaf Van Rossem het College van Bestuur (CvB) van de UvA er flink van langs. Het CvB wil een nieuwe faculteitsbibliotheek geesteswetenschappen bouwen op het Binnengasthuisterrein, waardoor een deel van het oude ziekenhuis, dat op de monumentenlijst staat, tegen de vlakte moet. Tegen Folia zei hij daarover: ‘Het is werkelijk een gotspe dat de universitaire plannenmakers willens en wetens het nationale erfgoedbeleid doorkruisen.’ (DW)

Een imploderende ster, dat klinkt gevaarlijk. Als een gammaflits de aarde zou bereiken, dan zouden we dat inderdaad niet overleven. Gelukkig is de kans dat de aarde vlak naast zo’n gammaflits ligt nihil. Gammaflitsen komen van heel verre sterrenstelsels en doen er lang over om aarde te bereiken. Ze vertellen ons eigenlijk iets over het verleden en kunnen ons dus meer leren over de vroege evolutie van het heelal. Uw onderzoek richtte zich op de zogenaamde nagloeiers, wat zijn dat? Met telescopen op aarde zijn de nagloeiers van gammaflitsen op andere golflengten waarneembaar. Nagloeiers bestaan uit straling veroorzaakt door het afremmen van de schokgolf, en ze zijn langere tijd waarneembaar op lagere frequenties dan gammastraling, zoals röntgen, zichtbaar licht en radiostraling. Zo’n nagloeier draagt informatie mee over de ster en zet eigenlijk een zaklampje aan op de omgeving. In mijn onderzoek heb ik een methode ontwikkeld waarmee je met behulp van computersimulaties van nagloeiers de eigenschappen van de ster kunt vaststellen. Dat is een stap vooruit op wiskundige modellen, die noodgedwongen uitgaan van vereenvoudigde benaderingen, zoals een volmaakt bolvormige explosie. (MvK) Hendrik J. van Eerten, Gamma-Ray Burst Afterglows, promotie: 26 februari.

prikbord FNWI

MacGillavry Fellowship

De bètafaculteit is op zoek naar vijf excellente vrouwelijke wetenschappers die zich als Carolina MacGillavry Fellow verder willen bekwamen op hun vakgebied. Dit fellowship ondersteunt jonge getalenteerde wetenschappers op het gebied van natuur- en levenswetenschappen en bestaat uit een verblijf van maximaal zes jaar als ud aan een van de onderzoeksinstituten van de FNWI. Gedurende deze periode moeten onderzoekers hun eigen onderzoek opzetten, in wetenschappelijke toptijdschriften publiceren, subsidies binnenslepen en deelnemen aan het onderwijsprogramma van de faculteit. Het MacGillavry Fellowship bestaat sinds 1998 en is genoemd naar hoogleraar kristallografie Carolina MacGillavry (1904-1993).

FNWI

Katalysator

Raveendran Shiju, onderzoeker bij de afdeling heterogene katalyse en duurzame chemie heeft een nieuwe katalysator ontdekt voor de productie van nylon en fijnchemische en farmaceutische basisproducten. Zo kan de nieuwe katalysator mogelijk worden toegepast bij de productie van diverse belangrijke chemicaliën en bij een schone en efficiënte synthese van paracetamol. Bij het proces dat de industrie nu gebruikt komt nogal wat afval vrij. De nieuwe katalysator kan dit aanzienlijk verminderen. Daarnaast is de katalysator eenvoudig te maken en goedkoop te realiseren. Shiju en zijn collega-onderzoekers richten zich nu op vervolgonderzoek, waarvoor een Vidi-subsidie is aangevraagd bij NWO. Vanwege de verwachte toepassingsmogelijkheden door de industrie zijn octrooiaanvragen in de EU en in de VS ingediend.

AMC

AMC Magazine Live

Naast de jaarlijkse bijeenkomst van het AMC Alumnipunt organiseert het bestuur van de alumnivereniging van het AMC op zaterdag 6 maart een Alumnidag in collegezaal 5 van het AMC, onder het motto: AMC Magazine Live. De alumnivereniging wil bezoekers op die dag op de hoogte stellen van nieuwe ontwikkelingen in onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg. Er zullen lezingen gehouden worden door onder meer anatoom Kees de Jong en psychiater Damiaan Denys. Ook kan de AMC Kunstcollectie (waartoe dit schilderij van Robert Kruzdlo behoort) worden bekeken en zijn er rondleidingen, onder meer in het Museum Vrolik. Aanmelden via www.amc.nl

Maagdenhuis

Poortjes

Amsterdam heeft volgens D66 tenminste 35 historische poortjes. Elf daarvan, waaronder de Oudemanhuispoort, de Agnietenpoort en de Spinhuispoort, zijn van de UvA. De democraten hebben een notitie geschreven onder de naam Poortjes van Amsterdam, 1571-1782, waarin de poortjes zijn geïnventariseerd. Omdat veel poortjes in het bezit zijn van de gemeente en van de UvA, gingen de eerste exemplaren van de notitie naar wethouder Hans Gerson, stadsdeelvoorzitter Els Iping, Esther Agricola, hoofd van bureau monumenten en archeologie en UvA-collegevoorzitter Karel van der Toorn. In de Regentenkamer in het Maagdenhuis kregen zij de notitie aangeboden.

promoties Maagdenhuis Sint

Petersburg

Medewerkers en studenten krijgen twintig procent korting op de prijs van 767 euro voor een zomercursus ‘Rusland voor beginners’ van het Nederlands Instituut in Sint-Petersburg, waarvan de UvA penvoerder is. Tijdens de cursus leer je de beginselen van de Russische taal en de cursus gaat in op de Russische geschiedenis, cultuur, kunst en maatschappij. De cursus wordt gegeven in Sint-Petersburg van 16 tot 27 augustus 2010. In totaal worden er 72 uur colleges en workshops gegeven, inclusief rondleidingen, literaire wandelingen en bezoeken aan belangrijke politieke en historische musea onder leiding van Russische en Nederlandse specialisten. Op 25 juni vindt in de Hermitage Amsterdam een introductiedag plaats voor de cursisten. Zie: www.nispb.ru

Sport Dam

tot Dam

Het USC roept UvA- en HvA-medewerkers en studenten op een gezamenlijk UvA-HvA team te formeren voor de 26e Dam tot Damloop, een jaarlijkse loop van tien Engelse mijlen (16,09344 kilometer) tussen de Amsterdamse Dam en de Zaandamse Dam. Het grootste hardloopevenement van Nederland en de grootste bedrijvenloop ter wereld vindt dit jaar plaats op zondag 19 september, maar de inschrijving voor het festijn begint al op 1 april. Er zijn 35.000 startbewijzen te vergeven. Het USC wil een gezamenlijk UvA-HvA-team van duizend personen aan de startbrengen. Studenten die competitief gericht zijn en een snelle tijd neer kunnen zetten, kunnen zich kwalificeren voor het UvAHvA wedstrijdteam. Inschrijven kan via www.uva.nl/damloop

Sport Amsterdam

2028

Namens de UvA en de HvA wordt Cees Vervoorn lector topsport en hoger onderwijs. Momenteel is Vervoorn nog domeinvoorzitter (zeg maar decaan) van het domein (zeg maar faculteit) Bewegen, Sport en Voeding van de HvA. Hij moet er straks als lector mede voor zorgen dat Amsterdam de Olympische Spelen van 2028 krijgt toegewezen. Collegevoorzitter Karel van der Toorn heeft dit bekendgemaakt. Van der Toorn: ‘Er wordt door de UvA en de HvA een stichting in het leven geroepen. We gaan kijken of ook Inholland en de VU onderdeel van die stichting willen uitmaken.’

Musea Best

verzorgde boek

Het door de afdeling Bijzondere C ollecties uitgegeven boek A Journey through Jewish Worlds behoort tot de ‘Best Verzorgde Boeken’ van 2009. Het boek, samengesteld door conservator Emile Schrijver, is vormgegeven door Frederik de Wal. Jaarlijks stelt de Stichting Best Verzorgde Boeken een lijst samen van Nederlandse boeken met de beste en mooiste vormgeving. Eerder vielen de Bijzondere Collecties in de prijzen met de boeken Bijzonder boek (2004) en Aap, vis, boek (2007). A Journey through Jewish Worlds verscheen naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling bij de Bijzondere Collecties.

DINSDAG 09/03 10.00 uur: Marco te Brömmelstroet Planologie Making Planning Support Systems Matter. Promotor: Prof.dr.ir. L. Bertolini. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Cédric Dégremont - Computer science The Temporal Mind. Promotor: Prof.dr. J.F.A.K. van Benthem. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Jonathan Zvesper - Logica Playing with Information. Promotoren: Prof.dr. K.R. Apt en prof.dr. J.F.A.K. van Benthem. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 10/03 10.00 uur: Nadav Haran - Planologie The Power to Collaborate. Promotor: Prof.dr. W.G.M. Salet. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Valerio Tudose - Sterrenkunde Jets at Different Scales. Promotor: Prof.dr. M.B.M. van der Klis. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Jelger van der Meer Geneeskunde The Role of Inflammation and Infection in the Pathogenesis of Atherosclerosis. Promotor: Mw. prof.dr. S. Florquin. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 11/03 12.00 uur: Martijn Kikkert - Geneeskunde Medication Adherence in Patients with Schizophrenia: a Means to an End. Promotor: Prof.dr. A.H. Schene. (Aula). 14.00 uur: Daphne de Launaij Geneeskunde Ras Family GTPase Signaling Contributions to Inflammation and Joint Destruction in Rheumatoid Arthritis. Promotor: Prof.dr. P.P. Tak. (Aula).

VRIJDAG 12/03 12.00 uur: Zdenko van Kesteren Natuurkunde Identification of Muons in Atlas. Promotor: Prof.dr. S.C.M. Bentvelsen. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Sanne Swinnen - Geneeskunde A Tale of Two Insulins. Promotor: Prof.dr. J.B.L. Hoekstra. (Agnietenkapel)

oraties VRIJDAG 05/03 14.30 uur: Prof.dr. J. Förster, hoogleraar sociale psychologie De psychologie van de Nieuwheid. (Aula).

VRIJDAG 12/03 14.30 uur: Mw. prof.dr. S.E. Buitendijk, bijzonder hoogleraar eerstelijns verloskunde en ketenzorg De stem van vroede vrouwen. (Aula). Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 7

opinie

illustratie Pascal Tieman

Wie gaat hier nu in de fout? James Janse reageert op de kritiek die Hala Naoum Nehme onlangs in Folia ventileerde over de studentenprotesten.

et veel verbazing heb ik in Folia 21 de opinie van Hala Naoum Nehme over de studentenprotesten gelezen. Ongelofelijk dat er zo veel flauwekul op twee pagina’s past. Het is duidelijk dat mevrouw Nehme ergens een T-shirt met de tekst ‘The Homo Economicus is My Homeboy’ heeft liggen, en voor het slapengaan de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van rational choice theory doorbladert. Masterstudente economie indeed. Het is jammer dat zij haar ideeën spoedig ook in de politiek wil gaan ventileren, want een avondcursus sociale wetenschappen zou haar veel opleveren naar mijn mening. Ik zal de grootste fouten in haar stuk bespreken. Ten eerste heeft zij het over een representativiteitsprobleem van studentenbelangenorganisaties. Als zij, als zelfverklaarde ‘achterban’, het niet eens is met de gevaren koers van de studentenorganisaties, waarom berust ze dan in haar status van ‘acceptgirolid’? Het is toch een kleine moeite om dan naar de ledenvergadering 8 Folia

te gaan en haar onvrede met de plannen uit te spreken? Wie gaat hier nu in de fout, beste Hala? Ten tweede stelt zij dat het hoger onderwijs, in tegenstelling tot lager en middelbaar onderwijs, geen automatisch recht is. Het vaakgehoorde argument dat studeren een ‘voorrecht’ is. In welke tijd leven deze mensen? Op de huidige arbeidsmarkt is een diploma keiharde noodzaak. Wat is de waarschijnlijkheid van het verwerven van een bevredigende baan als men niet in het bezit is van een diploma? Ik heb er geen onderzoek over gelezen, maar ik denk dat ik er niet ver naast zit als ik zeg: vrij laag. En waar komt ineens dat argument over excellentie vandaan? Het ging geloof ik over de toegankelijkheid (in financiële zin) van het onderwijs – over de kwaliteit daarvan en de prestaties van studenten ging het niet. Mevrouw Nehme laat haar economische achtergrond ook goed blijken door te

goochelen met de weergave van cijfers. Een bedrag van 230 euro is inderdaad niet veel, maar ze schrijft er niet bij dat dit een bedrag is dat men maandelijks zal moeten missen. Over vier jaren (bachelor+master) met elk twaalf maanden is dat toch 11.040 euro. Om maar even een beeld te schetsen van de situatie. En of men zich daardoor

Interessant, maar mag ik wederom op de psychologische factor wijzen? laat belemmeren? Een puriteinse homo economicus niet, maar een normaal mens van vlees en bloed, die helaas ook irrationele drijfveren zoals emoties kent, die heeft er misschien minder zin in als het over dergelijke bedragen gaat. Dan komt zij ook nog met een onderzoek aanzetten dat meldt dat een verhoging van de kosten geen invloed heeft op de instroom van het hoger onderwijs. Interessant, maar mag ik wederom op de psychologische factor wijzen? Er is namelijk een verschil tussen verhoging van de kosten met behoud van een zeker inkomen (de basisbeurs) en de verhoging van kosten waarna men met een torenhoge schuld is opgezadeld. Maar in de cijfertjes van me-

vrouw Nehme is dat natuurlijk geen enkel verschil. En om het punt over geld even af te maken: zij stelt ook dat wetenschappelijk onderwijs gemiddeld (!) een hoog inkomen oplevert. Ongetwijfeld waar, bij de meeste advocaten, artsen, politieke adviseurs en beursjongens. Maar gaat dit ook op voor studenten filosofie, taalkunde, literatuur, antropologie, geschiedenis en zo maar door? Wederom durf ik te gokken van niet. Ten slotte haar argument dat een goede opleiding vooral ten bate is van de student zelf. Ik zeg niet dat dit niet het geval is. Integendeel, ik zeg hierboven dat het zelfs essentieel is. Maar dat de student daar zelf het meeste voordeel van heeft? Hebben niet alle burgers er profijt van dat er artsen zijn, onderwijzers, bestuurders, juristen, bouwkundigen en al die andere functies waar het hoger onderwijs geschikte mensen voor levert? Precies, die hebben er net zo goed profijt van. Daarom zeg ik: maatschappelijk gezien is kennis een collectief goed. Bezuinigen op het onderwijs, ook het hoger onderwijs, is net zoiets als bezuinigen op een goede infrastructuur of de dijken: je reinste flauwekul! yyy James Janse is bachelorstudent sociologie.

De flexwet, de vut en slecht personeelsbeleid

scriptie Groepsrentebox Martijn Nouwen (26)

Medewerkers van de universiteit moeten zich verzetten tegen het

Hij studeerde af in Nederlands, Europees en internationaal belastingrecht en schreef zijn scriptie over de groepsrentebox.

slechte personeelsbeleid, vindt Mei Li Vos.

et net nog missionaire kabinet Balkenende IV nam begin februari een tijdelijke verruiming van de flexwet aan waardoor werkgevers jongeren onder de 27 jaar tot vier keer toe een tijdelijk contract mogen aanbieden. Het idee is dat je daarmee jeugdwerkloosheid kan bestrijden omdat werkgevers in onzekere tijden na drie keer nog geen vast contract durven aanbieden. Denk aan werkgevers in de bouw of maakindustrie. Het leek de PvdA in ieder geval een beter voorstel dan wat er in de jaren tachtig van de vorige eeuw is gedaan om jeugdwerkloosheid te bestrijden. Toen dacht het kabinet jongeren meer kansen te geven door ouderen vervroegd met pensioen te sturen, de zogeheten VUT-regeling. De VUT heeft niet geholpen, sterker nog, heeft ons van de regen in de drup geholpen. Jongeren kregen niet de banen die ouderen achterlieten en veel goede oudere werknemers werden zonder pardon van de arbeidsmarkt af gestuurd. De nieuwe tijdelijke maatregel is in die zin te billijken omdat je liever een jaar extra werk hebt dan niet. Maar het grote probleem met zowel de flexwet als de VUT (gelukkig is de VUT afgeschaft) is dat ze beide een excuus zijn voor slecht personeelsbeleid. Toen ik op de UvA werkte als docent knoopte ik net als vele jonge academici het ene tijdelijke contract na het andere aan elkaar. Dat ik altijd goede evaluaties had van de studenten voor mijn onderwijs, op tijd promoveerde, en derde geldstromen binnenharkte was geen reden om me een vast contract aan te bieden. ‘Sorry, we verlengen je contract niet, er is geen formatieruimte meer. En bedankt voor het goede werk de afgelopen tien jaar’. Een andere collega van me, die het nog drie keer beter deed dan ik, moest ook het veld ruimen. Ondanks dat hij het grootste deel van de derde geldstroom binnenhaalde, vernieuwend onderzoek deed en ook de beste onderwijsevaluaties kreeg. Ik noem dat fte-beleid: niet kijken naar wat je do-

Max Gortzak, 1984-2010

foto Bob Bronshoff

centen bijdragen aan het primaire proces (onderwijs en onderzoek) maar alleen naar de ‘ontslabaarheid’ van je medewerkers. Zo is ook de VUT misbruikt om goed functionerende, oudere docenten weg te sturen. Het kan ook anders. Ik verwijs daarbij naar het personeelsbeleid van de SP, toch wel een partij die standvastig is over het ontslagrecht. Als je daar een vast contract hebt, maar na drie functioneringsgesprekken niet blijkt te kunnen functioneren moet je weg. Is dat wreed? Nee, ik denk het niet. Als werkgever mag je bepaalde dingen verwachten van je werknemer. En zeker op een universiteit, die het beste onderwijs wil verzorgen en het beste onderzoek wil doen, mag je, móét je kritisch zijn op je mensen. Dan moet je niet de flexwet of de VUT misbruiken om je gebrek aan goed personeelsbeleid te verdoezelen. Daardoor hebben veel te veel goede mensen voortijdig de universiteit moeten verlaten. Het is pas echt wreed om goede, gemotiveerde werknemers weg te sturen alleen omdat ze weg te sturen zijn – zonder enige wettelijke belemmering. Ik weet niet hoe de ondernemingsraad nu omgaat met het probleem van de flexwerkers. Ik hoop dat er genoeg leden zijn die zich het probleem wel aantrekken. En als dat niet zo is, dan zou dat als de donder moeten gebeuren. Verder hoop ik dat de universiteit als werkgever de nieuwe tijdelijke mogelijkheid niet gebruikt om jonge docenten langer aan het lijntje te houden. Bij mijn weten lijdt de universiteit niet onder de crisis en is er ook geen reden om gebruik te maken van deze mogelijkheid. Die is bedoeld voor werkgevers in de bouw en andere sectoren die door de recessie niet zeker zijn over het werkaanbod. Oudere en jongere werknemers van de UvA, verenigt u! Eis goed personeelsbeleid. yyy Mei Li Vos is Tweede Kamerlid voor de PvdA en was tot 2002 werkzaam bij de UvA.

‘Zorg goed voor je kids en je vrouw, want zulke dingen gebeuren dus spontaan en ze kunnen iedereen overkomen.’ Treffende woorden van Max Gortzak, student Nederlandse Taal en Cultuur en oud-medewerker van Folia, in de laatste e-mail die ik vorige week van hem ontving. Hij overleed zaterdag 27 februari in het LUMC in Leiden. Als je kanker krijgt heb je grote pech, maar jonge mensen worden dubbel getroffen, omdat de celdeling sneller gaat en daardoor het noodlot eerder toeslaat. Max was een bijzondere student en een gedenkwaardige collega, met een grote liefde voor en kennis van muziek en literatuur. Als jonge dichter debuteerde hij in 2006 met de bundel Als je alleen

‘De groepsrentebox was een belastingmaatregel die door het Ministerie van Financiën in 2005 werd gepresenteerd als opvolger van een andere maatregel. De voorganger bleek namelijk in strijd met Europees recht. De maatregel zelf is vrij technisch. Kort gezegd belast de groepsrentebox groepsrente ontvangen van een onderneming binnen hetzelfde concern tegen een gematigd tarief van vijf procent, in plaats van tegen het gebruikelijke vennootschapsbelastingtarief van meer dan vijfentwintig procent. Het lage effectieve tarief moet Nederland als vestigingsland voor multinationals weer aantrekkelijk maken. Bij verschillende vakken werd de maatregel behandeld en dat wekte mijn interesse. Het leek me een leuk onderwerp om onderzoek naar te doen. In mijn scriptie ben ik eerst ingegaan op de oude maatregel, die toen dus al was afgeschaft. Vervolgens heb ik onderzocht hoe de voorgestelde regeling werkt, en getoetst of deze ook in strijd zou kunnen zijn met Europees recht. De situatie was toen niet zo zwart-wit dat ik kon voorspellen of de groepsrentebox het uiteindelijk zou redden, maar ik heb wel al gewaarschuwd dat het ook bij deze maatregel wel eens mis zou kunnen gaan. Van de zomer heeft de Europese Commissie bepaald onder welke voorwaarden de groepsrentebox zou mogen worden ingevoerd. Daar kwam veel commentaar op vanuit het bedrijfsleven. In december heeft de staatssecretaris laten weten dat de groepsrentebox niet door zou gaan. Misschien komt er uiteindelijk wel weer een nieuwe maatregel, maar voorlopig is het even in de koelkast gezet. Gelukkig ben ik in mijn scriptie ook ingegaan op alternatieve maatregelen. Wie weet worden die ooit voorgesteld. Ik heb mijn scriptie ingestuurd voor de scriptieprijs van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) en voor die van de Academie voor Wetgeving. Van de NOB kreeg ik al snel een belletje dat ik de eerste prijs gewonnen had. Die bestond uit vijfentwintighonderd euro en de publicatie van mijn scriptie in boekvorm door Kluwer. Later hoorde ik dat ik ook bij de Academie voor Wetgeving de eerste prijs van tweeduizend euro had gewonnen. Van het prijzengeld ben ik op vakantie geweest en heb ik wat kleine dingen voor mijn nieuwe huis gekocht. Dat had ik anders ook wel gedaan, maar nu hoefde ik mijn rekening niet te plunderen. En het is natuurlijk fantastisch dat mijn scriptie nu overal in de boekhandel ligt.’ (Julie de Graaf)

op toneel van mij houdt, laat dan mijn hele leven een toneelstuk zijn en net voor zijn overlijden verscheen zijn nieuwe bundel Wat je niet breekt, zal je sterker maken. Behalve dichter was hij eindredacteur van het faculteitsblad Babel en speelde hij bas in de mede door hem opgerichte band Crotch be Still Nasty and Young. Tussen 2006 en 2008 werkte hij als tekstcorrector voor Folia waarbij hij als intermediair tussen eindredactie, hoofdredactie en vormgeving fungeerde. Ruim een jaar geleden werd hij ziek. Ondanks dat en de zeer sombere perspectieven bleef hij vrolijk en actief, maar ook realistisch. In oktober 2009 schreef hij voor Folia het grote afscheidsinterview met emeritus

hoogleraar Marita Mathijssen, iemand die hij, net als bijvoorbeeld Willem Frederik Hermans, Willem Elsschot en Multatuli, bewonderde. Daarnaast was hij groot liefhebber van Boudewijn de Groot en zijn laatste e-mail aan mij sloot hij af met een tekst van diens cd Het eiland in de verte: en langzaam schuif je op naar een plaatsje bij het raam daar mag je dan gaan zitten beetje praten beetje pitten totdat de hemel opengaat en dan roepen ze je naam Max Gortzak is 26 jaar geworden. Jim Jansen

Folia 9

P60 CONCERTEN DANCENIGHTS OEFENRUIMTES STAGEPLAATSEN VRIJWILLIGERSWERK

za vr za za za

€1,met korting UVA / VU / HVA

collegekaart op deurticket!

6 mrt 12 mrt 13 mrt 27 mrt 17 apr

Katatonia Heroes Of Techno: Len Faki e.a. Xotox & Faderhead Trentemøller DJ-set Vive La Fête + Dans Anders

Snel een tijdelijke studentenwoning? www.ymere.nl

te koop!

starterswoningen in Amsterdam direct beschikbaar

www.eigenhaard.nl

Wil jij groeien van mens tot mens?

cordaan zoekt verpleegkundigen en verzorgenden voor de thuiszorg m/v Als medewerker van Cordaan staat je ontwikkeling nooit stil. Geen situatie is hetzelfde, elke dag weer leer je van het contact met je cliënten en collega’s. Daardoor groei je als persoon, maar kun je ook groeien in verantwoordelijkheid. Tenslotte is iedereen gebaat bij jouw persoonlijke en professionele groei: jij, Cordaan en niet in de laatste plaats onze cliënten.

Over jou

Klaar met je bachelor maar nog niet klaar met

studeren? Verbeter je carrièreperspectieven met een

Leidse mastertitel.

Kom naar de voorlichting in de mastermaand Kijk voor programma en data op www.mastersinleiden.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Je bent een verpleegkundige of verzorgende, student HBO-V of medicijnen en je wilt vast of flexibel werken of je bent op zoek naar een vakantiebaan. Je zoekt een baan met veel vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. Je betekent net dat beetje meer voor je cliënten en je bent graag de spin in het web van verschillende disciplines. Herken je jezelf hierin? Dan ben jij de collega die we zoeken! Meer weten of direct solliciteren? Kijk op www.cordaanbaan.nl en klik op vacatures thuiszorg. Hier vind je naast de vacatures voor verpleegkundige of verzorgende ook andere uitdagende banen.

Over Cordaan

Cordaan is een zorgorganisatie met 8900 medewerkers en 2200 vrijwilligers, die toch kleinschalig werkt. Persoonlijk, gelijkwaardig, van mens tot mens. Want daar zijn onze cliënten – mensen met een verstandelijke beperking, mensen die behoefte hebben aan geestelijke gezondheidszorg, verpleging en verzorging of thuiszorg – echt mee geholpen.

illustraties 1. E.H. Shepard, 2. Carll Cneut, 3. E.H. Shepard, 4. John Tenniel, 5. Carll Cneut, 6. Aubrey Beardsley

Onbekende mensen achter bekende beelden De illustrator was eeuwenlang ondergeschikt aan de schrijver. Dat is veranderd, maar van gelijke erkenning is nog geen sprake. Floor Boon

linkt John Tenniel je bekend in de oren? Of Ernest Shepard? Quentin Blake zal waarschijnlijk wel ergens een belletje doen rinkelen en hopelijk roept ook Fiep Westendorp herkenning op. Achter de onbekendheid van deze namen gaan juist heel bekende beelden schuil. Het zijn de illustratoren van respectievelijk Alice in Wonderland (Tenniel), Winnie-the-Pooh (Shepard), Mathilda, De GVR en De Griezels (Blake), en Jip en Janneke (Westendorp). Hoe komt het toch dat niemand de scheppers van deze wereldberoemde beelden kent, terwijl Roald Dahl en Annie MG Schmidt zich onsterfelijk hebben geschreven? ‘Illustratoren worden al decennia ondergewaardeerd,’ verklaart Saskia de Bodt, sinds juni 2008 bijzonder hoogleraar illustratie – een leerstoel gefinancierd door de Fiep Westendorp Foundation. ‘Boeken gaan om het verhaal, de plaatjes zijn bijzaak. Zowel kunstenaars als

schrijvers kijken van oudsher op illustratoren neer.’ En dat terwijl een illustrator vroeger soms nog bekender was dan de schrijver – zoals de tekenaar van Alice in Wonderland, John Tenniel. Ter illustratie: toen Peter Verhelst vorig jaar de Gouden Griffel won voor Het geheim van de keel van de nachtegaal, verscheen de naam van illustrator Carll Cneut – wiens tekeningen tweederde van het boek uitmaken – niet eens in het persbericht van de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). De Bodt doet onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse illustratie vanaf 1850. Het is een onontgonnen terrein en dat zegt volgens de hoogleraar veel over hoe Nederlanders vroeger keken naar kunst en literatuur. In haar zojuist verschenen boek Van Poe tot Pooh. Illustreren om je penselen te kunnen betalen? laat De Bodt zien hoe illustratie samenhangt met contemporaine kunststromingen. Zo passen de illustraties van Cervantes’ Don

Quichote, die 250 jaar na het verschijnen van het verhaal werden toegevoegd door de Fransman Gustave Doré, precies binnen de heersende opvattingen van de romantiek: ‘historiserend, vol overdrijving en sentiment, vol retoriek, allegorieën en grote gebaren’ schrijft De Bodt in haar boek. Maar ook mode, mentaliteit en smaak zeggen iets over een bepaalde periode. Wat droegen mensen in een bepaalde tijd, en hoe is onschuld afgebeeld? Om beelden te kunnen begrijpen, moeten we goed kunnen kijken. En dat, meent De

Nederlanders hebben niet geleerd te kijken Bodt, hebben Nederlanders nooit geleerd. ‘Wij zijn een land van dominees, opgevoed met het woord. Ook op school staat het woord centraal en leert ieder kind tekst verklaren. Maar het lezen van een beeld is ons vreemd. Wie weet er nog dat een hand onder een kin een uiting is van melancholie?’ vraagt De Bodt zich af. En dat terwijl een illustrator een hele generatie een bepaald beeld door de strot kan duwen. ‘Zwarte mensen zijn bijvoorbeeld jarenlang verschrikkelijk onrealistisch afgebeeld.’ De twintigste eeuw laat een duidelijke

verschuiving zien in de rol van de illustrator. Werden volwassenenromans in de jaren vijftig nog volop geïllustreerd, vanaf de jaren zeventig zijn de plaatjes uit grotemensenboeken verdwenen om zich naar het domein van kinderen te verplaatsen. Illustrator is heel lang niet als een vak gezien, al lijkt dat nu de goede kant op te gaan. ‘Er gebeurt veel op dit gebied,’ signaleert De Bodt, ‘maar de samenwerking tussen een schrijver en een illustrator waarbij tekst en beeld elkaar aanvullen, is een beetje verdwenen.’ Tegenwoordig werken illustratoren volgens De Bodt of zeer artistiek of zeer commercieel. ‘Maar,’ relativeert de onderzoekster, ‘ik kijk er vooral naar als kunsthistorica, en dat spanningsveld tussen woord en beeld speelt zich in iedere tijd af.’ yyy Saskia de Bodt: Van Poe tot Pooh. Illustreren om je penselen te kunnen betalen? uitgeverij d’Jonge Hond, 2010, € 22,50. Derde reeks in een serie van drie. Eerder verschenen: Zwart. Het beeld van de zwarte mens in Nederlandse kinderboeken vanaf 1880 van Jeroen Kapelle (2008), en Kinderen van Holland. Het beeld van Nederland in Amerikaanse kinderboeken van Saskia de Bodt (2009). www.dejongehond.nl

Folia 11

12 Folia

in beeld

Handtekeningen voor duurzame catering

foto Bram Belloni

Op een speciale muur in het gebouw van de Bijzondere Collecties aan de Oude Turfmarkt kunnen bezoekers van de tentoonstelling ‘Het is geen roman, ’t is een aanklacht! 150 jaar Max Havelaar’ hun handtekening zetten voor een duurzame catering aan de UvA. Onder het motto ‘teken aan de wand voor een eerlijke catering aan de UvA’ haken studenten van het Erfgoed Lab aan bij de boodschap die Multatuli in 1860 gaf aan het Nederlandse publiek. In zijn Max Havelaar of De Koffijveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij veroordeelde Multatuli de uitbuiting van koffieboeren in toenmalig Nederlandsch-Indië en pleitte hij voor eerlijke arbeidsomstandigheden op de koffieplantages. Studenten van het Erfgoed Lab proberen historische thema’s te vertalen naar deze tijd. De UvA is op zoek naar een bedrijfscateraar, want het contract met de bestaande cateraar, Sorbon, verloopt op 1 januari 2011. Voor die tijd moet bekend zijn wie de nieuwe cateraar zal zijn of dat de UvA – onder nieuwe voorwaarden – doorgaat met Sorbon. De studenten van het Erfgoed Lab maakt het niet wie het wordt, als de nieuwe cateraar maar eerlijk en duurzaam is. Op de foto bezoekster van de tentoonstelling Nicole Cox, studente politico logie (links) en Sjoukje Kerman, stagiaire bij het Erfgoed Lab en studente museologie aan de Reinwardt Academie. (DW)

Folia 13

Een student met een ideetje Maurits Kruithof vond dat er in zijn studie bedrijfseconomie te weinig aandacht werd besteed aan de kredietcrisis. Een mailtje naar de decaan leidde tot de gelauwerde debatreeks Room for Discussion. Maud Janssen

tudent bedrijfseconomie Maurits Kruithof (22) vatte anderhalf jaar geleden het idee op om een crisiscentrumannex-newsroom in te richten: ‘Op zwarte maandag [29 september 2008, red.] stonden de kranten vol met nieuws over de kredietcrisis, de Dow Jones was gekelderd met 7 à 8 procent. Vanaf toen was de kredietcrisis elke dag in de media. Maar in colleges hoorde ik er bijna niets over.’ Hij vond dat er aan iets wat zo belangrijk was voor zijn vak en studie meer aandacht moest worden besteed op de UvA. Kruithof: ‘Ik stuurde een mailtje naar de decaan, waarin ik uitlegde dat ik een crisiscentrum wilde inrichten om over de crisis te discussiëren.’ Wansbeek schoof het idee door naar Mervin Bakker, hoofd marketing en communicatie van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB). Die zag er wel iets in. Kruithof: ‘Ik dacht eerst dat ik ergens achteraf een klein collegezaaltje zou krijgen, maar ik hoopte op meer. De E-hal leek me het mooist.’ In samenspraak met Bakker werd het idee geboren om een woonkamersetting in te richten, inclusief bruinlederen bankstel, om het informele karakter van de openbare discussie aan te geven. Iedereen moest zich vrij voelen te reageren. Inmiddels zijn de terugkerende discus-

CV Maurits Kruithof

1987 geboren te Arnhem 1999-2006 Stedelijk Gymnasium Arnhem 2006-heden bachelor Bedrijfseconomie 2008 -heden Room for Discussion 2009-heden master Bedrijfseconomie 14 Folia

sies over de kredietcrisis en andere economische actualiteiten in de ‘huiskamer’ van Room for Discussion, steevast rond lunchtijd in de E-hal van het Roeterseilandcomplex, een drukbezocht en veelbesproken fenomeen. Wouter Bos nam al plaats op de chesterfield, evenals Willem Middelkoop, Jort Kelder, Hans Wijers en vele andere kopstukken. Op het verlanglijstje van Kruithof staan nog Nout Wellink, Gerrit Zalm, Wim Kok – en in het bijzonder Alan Greenspan – ‘als hij toevallig in de buurt is. The sky is the limit.’ Gouden zetjes Mervin Bakker bedacht de naam Room for Discussion. Kruithof: ‘Ik wilde het Credit Crunch Center noemen. Maar de naam Room for Discussion is perfect.’ Na het gesprek met Bakker komt Maurits toevallig een oude bekende tegen, Robert Kosters. Kruithof: ‘Hij was mijn hulpmen-

‘Dat zie je vaker bij succesvolle projecten; alles klopt, dat is bijna eng’ tor op de middelbare school. Ik wist dat hij journalist was bij Quote. Ik nodigde hem uit om mee te doen en hij zei meteen ja. Robert heeft goede connecties, veel ervaring en hij heeft een neus voor goede gasten. Dat was een van de gouden zetjes bij het ontstaan van Room for Discussion. Ik heb dat niet beseft op dat moment, maar als ik terugkijk, is het heel bijzonder geweest dat alles precies klopte. Dat zie je vaker bij succesvolle projecten; alles klopt, dat is bijna eng.’ In het begin waren vooral hoogleraren te gast bij Room for Discus-

sion, geregeld vanuit de UvA door Mervin Bakker. Maar het doel was om alles door studenten te laten organiseren. Er kwam een team tot stand bestaande uit Maurits zelf, Robert Kosters, de hoofdredactrice van het faculteitsblad Rostra Economica Hanne van Voorden en Wouter Smeets van Sefa, de studievereniging economische faculteit Amsterdam. In december 2008 werd er een commissie ingesteld binnen de Sefa, gerund door studenten. Die nodigt gasten uit, bereidt de interviews voor en zorgt dat studenten op de hoogte zijn van het programma. Room for Discussion kreeg een vast budget van de FEB, er werd meubilair aangeschaft in plaats van gehuurd en de studenten regelden alles zelfstandig. Toppers Kruithof: ‘Dinsdag 7 oktober 2008 begonnen we met Room for Discussion. Het was meteen raak, want de dag daarna stonden we met een grote foto op de voorpagina van Het Financieele Dagblad. Dat is wel mazzel geweest. ABN Amro was net overgenomen het weekend voordat we met Room for Discussion begonnen. Iedereen was helemaal in de ban van de kredietcrisis en midden in die crisisweek stonden we met een grote foto op de voorpagina van Het Financieele Dagblad. Dat heeft ontzettend geholpen, ook voor andere media. En de mazzel is dat we in Amsterdam veel toppers hebben, zoals hoogleraren Arnoud Boot en Sweder van Wijnbergen en hoofdkantoren van grote bedrijven, bijvoorbeeld Akzo Nobel, DNB en ING,’ aldus Kruithof. Toen Room for Discussion zo breed was uitgemeten in de pers, ook in de Volkskrant, op 3FM, Radio 1 en het NOS Journaal, ging het allemaal net wat soepeler. Kruithof: ‘Je krijgt dan dingen

makkelijker voor elkaar, zoals nieuwe gasten. Jort Kelder kwam bijvoorbeeld, en Mathijs Bouman van RTL Z. Die zeggen sneller ‘ja’ als je veel media-aandacht krijgt dan wanneer je zomaar een student met een ideetje bent.’ Volgende vraag In het begin was het wel wennen. Kruithof: ‘Tijdens het eerste interview, met Arnoud Boot, heb ik drie vragen gesteld, alleen als hij zei “volgende vraag”. Dat is nu wel anders.’ Af en toe gaat nog niet alles zoals gepland. Kruithof: ‘Soms loopt een interview een beetje uit de hand. Op 2 februari waren staatssecretaris Economische Zaken Frank Heemskerk en hoogleraar economie Arie van der Zwan te gast. De discussie ging voornamelijk over de Chinese economie, maar het geplande thema was Nederland na de crisis. Maar Heemskerk en Van der Zwan gingen helemaal met elkaar op in

‘Het heeft ook voordelen om wat minder te sturen, het levert soms een mooie discussie op’ het thema China, en de invloed van dat land op de Nederlandse en Europese economie. Het is wel moeilijk gasten met een bepaalde autoriteit dan af te kappen. Maar het heeft ook voordelen om wat minder te sturen, het levert soms een mooie discussie op.’ Paradepaardje Kruithof: ‘Op de voorkant van het jaarverslag van de UvA van 2008 stond een foto van Room for Discussion. De UvA zette ons wel op de voorpagina en

Maurits Kruithof in gesprek met Hans Weijers (links), Arnoud Boot (rechts) en Wouter Bos (onder) / foto’s Arjan Roodink

Karel van der Toorn noemde Room for Discussion een van de hoogtepunten van het collegejaar. Maar als je het Maagdenhuis om wat extra’s vraagt kan dat niet. Ik vind dat schijnheilig en hypocriet. We zouden bijvoorbeeld graag elke Room for Discussion op willen nemen, zodat iedereen het online terug kan kijken.’ Maar de faculteit heeft, vooral in de begintijd, wél veel geregeld om Room for Discussion tot een succes te maken. Kruithof: ‘De eerste twee weken was er elke dag een debat. Toen waren er tien of twaalf man mee bezig. De faculteit

zat er in het begin echt bovenop; regelde de hoogleraren als gasten en kondigde het programma aan. Zeker toen heeft de faculteit veel geregeld en mochten wij het met het team uitvoeren.’ Realiteit ‘Vóór Room for Discussion draaide mijn studie vooral om tentamens halen, ik zag het als een verplichting. Ik keek ook braaf het journaal en las de krant. Op een gegeven moment hoorde ik steeds meer over de economische situatie en de kredietcrisis, en dat ging over míjn vak.

Toen werd alles pas echt interessant. Het is zoals Willem Middelkoop zei op 24 november 2009 bij Room for Discussion: “Wat jullie hier leren is onzin. Die modellen kloppen allemaal niet.” Er kwam geen reactie van de honderden studenten die aanwezig waren, ondanks de aanval van Middelkoop. Iedereen knikte bevestigend. De realiteit is anders dan de modellen in studieboeken. Sinds Room for Discussion is economie voor mij meer dan een verplichting om stomme boeken te lezen en tentamens te halen. Na de interviews bij Room for Discus-

sion weet ik hoe de crisis echt in elkaar zit en weet ik meer over de realiteit van de economie.’ yyy Op dinsdag 9 maart zijn Herman ten Napel en Joop Hartog te gast bij Room for Discussion, maandag 15 maart Piet Hein Donner, dinsdag 6 april Job Ubbens en woensdag 14 april Rijkman Groenink. Over het algemeen vindt Room for Discussion ongeveer één keer per week plaats, alleen in periodes dat er colleges worden gegeven. Voor meer informatie zie www.roomfor discussion.nl.

Folia 15

Amsterdam denkt Een stad leeft, beweegt, maar is meestal ook de plaats waar gedacht wordt. In de boeken Parijs denkt en Londen denkt beschouwen auteurs Marijn Kruk en Patrick van IJzendoorn het intellectuele klimaat in ‘hun’ stad. Folia doet hetzelfde in Amsterdam.

n Parijs is het Henri-Bernhard Lévy die als publieke intellectueel optreedt in talkshows en beperkt de echte intelligentsia zich tot academische Parijse tijdschriften, in Engeland trekken intellectuelen zoals Roger Scruton en Frank Furedi zich het liefst terug op een landgoed, maar de intellectuelen bestaan. Folia maakte een kleine, oppervlakkige, minder filosofische Amsterdamse versie van deze boeken: een rondgang langs vier podia van het intellectuele leven in Amsterdam. Alle geïnterviewden riepen in eerste instantie dat ze niets over denkers wisten, of over Amsterdammers, maar dat bleek uiteindelijk mee te vallen. Bescheidenheid als karakteristiek van het Amsterdamse denken? Ook dat zou wat ver gaan. Er wordt vanuit Amsterdam, hoofdstad van een klein land zonder grote denkers, in elk geval veel geschreven, in krant, tijdschrift en boek, er wordt inventief gedebatteerd, en de Amsterdamse filosofiestudenten zijn maatschappelijk betrokken. Alleen de academici, die laten het nog wel eens afweten.

Marijn Kruk

Studeerde geschiedenis en politieke filosofie. Hij woont in Parijs en schrijft als correspondent voor onder meer Trouw en De Groene Amsterdammer. ‘Wat is er nog over van het intellectuele Parijs waar Voltaire, Sartre en Foucault ooit naam maakten? Samenkomsten in rokerige cafés waar diepe filosofische ideeën worden uitgewerkt zijn vooral een romantisch cliché, maar de intellectueel heeft in Parijs nog steeds veel meer status dan bijvoorbeeld in 16 Folia

Joke de Wolf

Nederland. Sinds Voltaire zijn intellectuelen belangrijke figuren in de Franse samenleving, maar de vorm die die mensen kiezen voor hun optreden, verandert. Zo wordt er dus gezegd dat Franse intellectuelen hun vorm “kwijt” zijn, maar dat heeft ook met nostalgie te maken – zo vaak had Sartre het politiek ook niet bij het rechte eind. “Zijn er nog wel intello’s?” De covers van Franse glossy’s vragen het zich ook regelmatig af; in het land waar cultuur ook voor de president verplichte dagelijkse kost is, hoort de intellectueel bij de massacultuur. Bernhard-Henri Lévy is het schoolvoorbeeld van zo’n intello: een hedendaagse media-intellectueel, een publieke denker zonder filosofisch oeuvre, maar mét popsterrenstatus. “BHL” heeft een paar biografieën en

‘Franse thema’s zijn ook relevant voor het Nederlandse publieke debat’ documentaires op zijn naam staan, maar dankt zijn bekendheid vooral van zijn mediaoptredens. Van een serieus praatprogramma tot een boulevardblad, overal doet hij, standaard gekleed in een overhemd met de bovenste vijf knoopjes los, uitspraken over strijden tegen het onrecht in de wereld, met hemzelf als middelpunt. Hij krijgt veel kritiek vanuit de traditionele intellectuele hoek; het grote publiek zou niet meer begrijpen wat een “echte” intellectueel doet. Zoals mijn boek laat zien zijn er, naast deze geëngageerde mediafenomenen zoals BHL, Alain Badiou en Alain Finkielkraut nog steeds Franse filosofen die wél vernieuwende ideeën hebben, al treden ze niet zo op de voorgrond. Ze geven les, en schrijven boeken

– die ook goed gekocht en gelezen worden – of publiceren in een van die dikke intellectueel getinte filosofische tijdschriften. Olivier Roy schrijft over de islam, Gilles Lipovetski over de consumentensamenleving, Pierre Manent over het natiedenken – ook in Frankrijk een hot item – en Marcel Gauchet is een vernieuwende politiek filosoof. Veel van hun thema’s zijn relevant voor het Nederlandse publieke debat, juist omdat ze vaak heel andere argumenten gebruiken bij dezelfde onderwerpen: een spiegel die ook de Nederlanders best wel eens zouden mogen voorhouden. Parijs is niet alleen de stad waar de meest prestigieuze filosofische opleiding zetelt – de École normale supérieure levert nog steeds de grote namen af – maar er wordt ook nog steeds openlijk gefilosofeerd. En dat zal ook nog wel even zo blijven.’ Parijs denkt. Een Republiek tegen de wereld. Boom, 2009, 184 pag, €19,90.

Patrick van IJzendoorn Studeerde journalistiek, filosofie en politicologie. Hij woont in Londen en schrijft onder meer voor de VPRO Gids, De Groene Amsterdammer en Filosofie Magazine.

‘Londen denkt niet zoveel. Het is de museumhoofdstad van de wereld, en tot voor kort het toonaangevende financiële centrum, maar het is zeker niet het intellectuele walhalla. Oligarchen, koopjesjagers, terroristen en voetballers voelen zich er beter thuis dan filosofen. Nee, Londen heeft geen mediafilosoof als Bernard-Henri Lévy en geen intellectuelencafés. Wel heeft het de chattering classes, mensen met een aangeboren liefde voor het smeuïge biografische detail, maar die houden zich vooral bezig met literatuur en toneel. De beroemde universiteiten Oxford en Cambridge liggen op veilige afstand van dit intellectuele niemandsland. Dat geldt ook voor prominente denkers: Roger Scruton op een boerderij in Wiltshire, Theodore Dalrymple in de Ardèche en Frank Furedi in Canterbury. John Gray is weliswaar verbon-

illustratie Pascal Tieman

den aan de London School of Economics, maar woont ver weg. De term “Londen” in Londen denkt staat dan ook voor Engeland als geheel, want ge-

‘Londen is een intellectueel niemandsland’ dacht wordt er zeker en gediscussieerd nog meer. Van oudsher is daarbij een onderscheid aan te brengen tussen de conservatieven en de “liberals”. De eersten respecteren het verleden, dichten de dienaren van de staat een beperkte rol toe en zijn pessimistisch van aard. In plaats van veranderingen erdoor te drukken proberen ze ze in goede banen te leiden. De vooruitstrevende “liberals” vinden daarentegen dat de staat een actieve rol moet spelen en geloven optimistisch in de maakbaarheid van de samenleving. Veel van de debatten in het hedendaagse Engeland vinden tegen deze achtergrond plaats: platteland tegen stad, Anglicanen tegen atheïsten, Little Englanders tegen kosmopolieten, royalisten tegen republikeinen, vrijheid tegen gelijkheid, conservatieven tegen sociaal-democraten, zelfredzaamheid tegen betutteling, upperclass tegen

middleclass, enzovoort. De belangrijkste vraag van het boek is hoeverre de staat mag gaan bij het beschermen, opvoeden en dirigeren van de burgers. Voor progressieve Britse politici van het regerende en stedelijk georiënteerde New Labour is het antwoord duidelijk: zo ver mogelijk. Maar haar conservatieve plattelanddenkers zien dat, zoals je in mijn boek kunt lezen, heel anders.’ Londen denkt. Het publieke debat in Engeland. Boom, 2008, 212 pag., € 19,90.

Jacques Bos

Studeerde geschiedenis, politieke wetenschappen en wijsbegeerte. Hij woont in Leiden en is directeur van het onderwijsinstituut wijsbegeerte en universitair docent aan de UvA. ‘Amsterdam zit qua intellectuele sfeer tussen Parijs en Londen in. Er is hier geen sprake van een “Franse” traditie, waarbij de filosofie diep geworteld is in de cultuur. Filosofen zoeken niet continu het publieke debat, zoals in Frankrijk, maar ze worden ook niet zo geminacht als in Londen. In Nederland zie je wel dat filosofie steeds belangrijker wordt: je hebt sinds een paar jaar de Nacht van de Filosofie, het Filosofie Magazine is populair, en we zien een grote toename in het aantal studenten – we hadden dit jaar 150 eerstejaars, in 1995 waren dat er 45. In Amsterdam is veel te doen wat de filosofie betreft – je hebt natuurlijk de grote debatcentra, zoals Felix Meritis en De Balie, en veel kleinere podia en tijdschriften. Wijsbegeerte is in Amsterdam niet heel anders ingericht dan in andere universiteitssteden; we hebben sterke afdelingen logica en

taalfilosofie, esthetica en ethiek, maar de geschiedenis van de filosofie is niet zo sterk vertegenwoordigd aan de UvA. Wat echter wél anders is dan in andere steden, zijn onze studenten. Die zijn maatschappelijk actief, zitten vaak in allerlei politieke of maatschappelijke organisaties. Ze komen, waarschijnlijk mede daardoor, ook goed aan het werk.

‘De Amsterdamse student is anders’ De arbeidsmarkt is trouwens ook wel veranderd – zo is filosofie op veel middelbare scholen een eindexamenvak geworden, en dat geeft niet alleen meer interesse voor filosofie, maar creëert ook weer meer werk. Wat opvallend is, is dat er in Nederland erg veel “ethische” adviseurs zijn, bijna overal zijn ethische commissies die zich buigen over kwesties van leven en dood, goed en slecht. Nederland kent geen “grote” filosofen – afgezien van Spinoza dan; Nederland heeft een beperkte traditie wat dat betreft. Vandaar ook de noodzaak om naar het buitenland te kijken. De algemene kennis van de filosofie is nog steeds marginaal, je zult in Neder-

Folia 17

Het grootste juridische carrière-evenement met de beste werkgevers!

12 maart Amsterdam RAI www.carrierebeurs.nl

SPOT ON! EraSmuS uNivErSiTEiT

Business AdministrAtion (msc) Het runnen van een onderneming zit vol uitdagingen. Er moet personeelsbeleid zijn, een gedegen bedrijfsconcept en een korteof langetermijnstrategie. En wat dacht je van verbeteringen in de dienstverlening of het doorvoeren van innovaties of veranderingen. Ben jij geïnteresseerd in het oplossen van complexe bedrijfsproblemen? En zou jij deze toe willen passen in (internationale) bedrijven of serviceorganisaties? Of draag jij liever bij aan het effectief managen van personeel of informatiestromen? Dan is de master Business Administration echt iets voor jou!

oo maSterv

rlich

rt 2 a a m 4 2 ting

010

Specialisaties: - Financial Management - Human Resource Management - Information Management - Innovation and Entrepreneurship - International Management - Service Management

OPEN Dag 11 maart 16.00 - 21.00 eur.nl/master/opendag

Kijk voor meer informatie over deze studie op www.master.utwente.nl/ba

Folia adv 114x71.indd 1

15-01-2010 10:10:56

DO YOU WANT TO GET YOUR CAREER STARTED?

I am ready to leave my student life behind and start my working life this spring or fall

Yes No

Yes No I want to kick-start my career at ING by joining the ING Talent Programme

Yes No

I look forward to meeting my future colleagues I want to make sure I’ve picked the ING Talent Programme that suits me best

Yes No

I’m ready to get started with the application procedure

Yes No

land niet snel een politicus een citaat van Kant of Hobbes horen gebruiken. Dat neemt niet weg dat de filosofiecursussen als paddenstoelen uit de grond

‘Nederland is vooral een columnistenland’ schieten. Toch heeft dat vooralsnog weinig invloed op het publieke debat. In Duitsland schrijft een filosoof zoals Habermas een pagina in Die Zeit vol, hier worden meningen vooral in columns geopperd. Nederland is vooral een columnistenland.’

Ellen Walraven

Studeerde film, theater en televisiewetenschap. Ze woont in Amsterdam en is sinds 2006 artistiek en algemeen directeur van De Balie. ‘We organiseren geen debatten in de klassieke betekenis van het woord, het gaat eerder om culturele evenementen. Bij De Balie mogen vijf programmeurs continu hun ideeën botvieren op het publiek. Vaak zijn dat ideeën die ontstaan vanuit de kunst, en die vervolgens op hun politieke lading bekeken worden, of andersom. Het gaat om de wisselwerking tussen die twee. Je komt bij ons niet vaak klassieke filosofen tegen, we proberen continu tegen de verwachting in te werken, juist niet dat onderwerp kiezen waar iedereen het al over heeft. We hebben veel studenten hier als stagiaires, en bij hen zie ik dat ze zo snel door hun studie heen moeten, dat ze geen tijd hebben om stil te staan bij hun eigen mening; de “grote vragen”

komen pas veel later. Maar het leven wordt zoveel leuker als je vanuit verschillende perspectieven tegen dingen aan leert kijken. In de onderwerpkeuze kijken we het liefst over de Nederlandse grenzen: bijvoorbeeld een avond over Mexicaanse drugshandel, waardoor de bezoekers

‘We leven in een meningenfabriek’ automatisch ook over de Nederlandse situatie gaan denken. Buitenlandse gasten vinden het een feest om bij ons te komen: een alternatief cultureel en politiek centrum met een prachtige ruimte dat op zo’n centrale plek in de stad ligt, met bovendien een bar en veel andere activiteiten, dat is redelijk uniek. De bar is overigens niet onbelangrijk in onze aanpak. Een debat waarbij het publiek veel vragen kan stellen, is vreselijk saai en voorspelbaar. We leven immers al in een meningenfabriek. Na afloop van het debat kan het publiek aan de bar met elkaar verder discussiëren. Alsof we ze in een potje doen met ideeën, deksel erop, heel hard schudden en het dan weer open doen.’

Pieter Steinz

Studeerde geschiedenis en Engels. Hij woont in Haarlem en is chef boeken van NRC-Handelsblad. ‘De boekenredactie van NRC-Handelsblad zit in Amsterdam. Bij de fusie van de Amsterdamse en de Rotterdamse krant in 1970 was Rotterdam nog bezig met de wederopbouw, het culturele leven

speelde zich overduidelijk af in Amsterdam. Dat is eigenlijk nog steeds zo, de kleine opleving in Rotterdam begin jaren negentig heeft niet doorgezet. Onze kunst- en cultuurredactie heeft prachtige locaties gehad aan de Dam en op de Herengracht, sinds 2007 zitten we samen met de andere kranten in een kantoor bij de Czaar Peterstraat. Dat is jammer, daardoor raak je een beetje los van het literaire leven. Vroeger liep je tussen de middag even langs de internationale tijdschriften van Atheneum, de meeste uitgeverijen zitten aan de grachten, en ook de schrijverscafés zitten daar. NRC-Handelsblad is sinds kort de enige Nederlandse krant met een aparte boekenbijlage – we stonden overigens

‘Het culturele leven speelde zich overduidelijk af in Amsterdam’ niet te juichen toen bekend werd dat de Volkskrant hun boekenkatern zou opgeven, wij zijn niet alleen een concurrent, maar ons vergelijkingsmateriaal kwijt. Toch hebben voor een klein land als Nederland een goede infrastructuur van boekbesprekingen. Er is veel keus; er verschijnen nog steeds erg veel boeken, internationaal georiënteerd, meer dan de helft van de boeken die in Nederland verschijnen, is een vertaling. En neem zo’n integrale vertaling van De graaf van Monte Christo, meer dan duizend pagina’s opnieuw vertaald. Dat een uitgever daar ruimte voor heeft, dat vind ik bijzonder. De boekverkoop loopt in Nederland nog steeds niet terug, in tegenstelling tot veel andere landen. Of mensen de boeken die ze kopen, ook lezen, is illustratie Pascal Tieman

natuurlijk een tweede. Je kúnt haast niet alles lezen wat je koopt, ook omdat bij nader inzien niet alles je evenveel kan boeien. Maar: een boek is alleen zinloos gekocht als er geen pagina in is gelezen. Je kunt bijna altijd zien tot waar een boek gelezen is, dus als ik voor een boekenkast sta, zoek ik altijd even naar leessporen.’

Xandra Schutte

Studeerde Nederlands. Ze woont in Amsterdam en is sinds 2008 hoofdredactrice van De Groene Amsterdammer. ‘Amsterdam is het intellectuele centrum van Nederland. Er zijn twee universiteiten, de meeste publieke intellectuelen wonen hier, de media, uitgeverijen en debatcentra zijn hier gevestigd. En daar past de Groene heel goed bij; we zien onszelf namelijk als het intellectuele podium van Nederland. Onze lezers komen voor een groot deel uit Amsterdam, maar zeker niet alleen – ze wonen wel voornamelijk in universiteitssteden. Het is onze hoofdopdracht om een reflectie te bieden op het publieke debat. We zijn klein en bieden een podium voor pittiger stukken dan je in de dagbladen vindt. We behandelen thema’s zoals de veranderende wereldorde, de stad van nu, de multiculturele samenleving, duurzaamheid. Daarnaast willen we ook het internationale perspectief bieden op de actualiteit. Als de Duitse filosoof Sloterdijk een interessante mening heeft over een kwestie die ook

‘Academici mogen ook best eens een stukje schrijven’ in Nederland speelt, dan vertalen en publiceren we dat. Laatst hebben we bijvoorbeeld ook een debat geplaatst tussen Finkielkraut en Badiou over de nationale identiteit, een discussie die nu ook in Frankrijk speelt. Op die manier willen we voor onze lezers een brug slaan tussen de verschillende debatten, en laten zien dat wat hier speelt, vaak niet nieuw is. We zijn niet gericht op het produceren van nieuws, maar meer op het nadenken over wat er speelt. Ik denk dat we wat in Nederland wat dat betreft meer passen in de Angelsaksische traditie; we hebben weinig abstracte denkers, zoals in Frankrijk, maar wel een groot aantal gezaghebbende intellectuelen die regelmatig reflecteren op de actualiteit. Wat ik mis, zijn bijdragen uit de academische wereld. Een artikel in de Groene telt nou eenmaal niet als academische publicatie, en blijkbaar wordt het ook niet als belangrijk gezien om het academische perspectief naar buiten te brengen. In het buitenland, vooral in de Angelsaksische wereld, is het voor academici veel gebruikelijker om een boek te schrijven voor het grote publiek.’ yyy

Folia 19

Weekgast Anne-Marie van Hooijdonk, 25-jarige studente master Children’s Rights, verblijft voor drie maanden in Zambia voor haar afstudeeronderzoek.

Maandag 22 februari

Ik ben hier nu een week. Ik ga hier, in samenwerking met de ngo Zambian Open Community Schools (Zocs) onderzoek doen naar ‘Challenges Faced in the Provision of Quality Education for Girls’. Net als op alle andere dagen sta ik al om zes uur op. Nadat ik wat huishoudelijke klusjes heb gedaan, doe ik op mijn laptop wat voorbereidingen voor mijn onderzoek. Al snel komt Toko gedag zeggen. Toko is mijn elfjarige buurjongetje en hij woont samen met zijn broertje en zusje en zijn ouders in het huisje naast mij. Sinds ik weet dat de ouders van Toko hiv-positief zijn, kijk ik op een heel andere manier naar Toko. Wat zal er gebeuren als Toko’s ouders steeds zieker worden? Zal Toko dan voor zijn broertjes en zusjes moeten zorgen? Opgroeien in Zambia is namelijk niet makkelijk. Ongeveer één op de drie Zambianen is hiv-positief en de gemiddelde levensverwachting is niet hoger dan 42 jaar.

Dinsdag 23 februari

Ik ben bestuurslid van de stichting Twatasha. Deze stichting zet zich in voor de ondersteuning van Zambia en richt zich met name op onderwijs. Gisteren had ik eindelijk tijd om de nieuwste school te bezoeken, de Kasondi Community School. Deze school is afgelopen september opengegaan en ik was benieuwd hoe de school er uit zou zien. Er zitten nu zo’n negentig kinderen op deze school. Als ik bij de school aankom, komt Isaac samen met een paar andere vriendjes op me af gerend. Ze helpen me met het dragen van een aantal cadeautjes voor de school en ze brengen me naar Tamara, zij runt nu samen met een assistent teacher de school. Vol trots laat Tamara me de school zien. Helaas zijn alleen grade 4 en 5 vanmiddag op school, omdat de assistent teacher malaria heeft.

Woensdag 24 februari

Ik ben net terug van mijn tweede afspraak met Zocs, de ngo waarmee ik mijn onderzoek ga doen. Zocs zorgt voor onderwijs voor weeskinderen en andere kwetsbare kinderen, waarbij ze zich voornamelijk richten op meisjes tussen de negen en achttien jaar. Vandaag had ik een afspraak met Peter Sinyangwe, de programme manager, hij zal mij tijdens 20 Folia

mijn onderzoek begeleiden. Het plan is nu dat ik het onderwijs voor meisjes op scholen in zowel de stad als het platteland met elkaar ga vergelijken, waarbij ik ga kijken of de behoeftes van de kinderen terugkomen in hun onderwijsprogramma’s. Peter vond ook dat ik zo snel mogelijk met mijn onderzoek moest beginnen, zeker nu ik hier al bijna twee weken ben. Morgen gaan we daarom samen twee scholen bekijken in Lusaka, waarna ik zelf kan beslissen welke school het meest geschikt is voor mijn onderzoek.

Donderdag 25 februari

Samen met Peter ga ik vandaag naar Garden Community School. Volgens Peter moet de school ondanks de grote hoeveelheid regen die er de afgelopen tijd gevallen is goed te bereiken zijn. Hij heeft bijna gelijk. Ik kan de auto in de buurt van de school parkeren, maar voor de school ligt een enorme plas water. We rollen onze broekspijpen op en proberen dan via de stenen en zandzakken die in het water liggen de school te bereiken. En dat lukt! Peter introduceert me bij het hoofd van de school. Ze vindt het een eer dat ik misschien op haar school onderzoek ga doen. Daarna word ik in alle klassen kort voorgesteld. Ik besluit om iets langer bij grade 2 te kijken. De 26 leerlingen zijn misschien iets te enthousiast, in plaats van dat ze wachten op hun beurt roepen ze door elkaar heen als ze het antwoord weten.

Vrijdag 26 februari

Aangezien mijn begeleider van Zocs erg druk was, mocht ik vandaag met een van zijn collega’s mee. Eerst hebben we Ngombe Community School bezocht. Het was echt een hele trip om er te komen. Afgelopen nacht heeft het namelijk weer erg veel geregend en hierdoor waren de wegen amper begaanbaar. De school ligt in een arme compound, de school en de klaslokalen zijn een stuk kleiner en het schoolmeubilair was in een slechte staat. De klassen van de bovenbouw zijn in tegenstelling tot de school van gisteren een stuk kleiner, maximaal veertig leerlingen. Dit weekend moet ik een besluit nemen op welke school ik onderzoek ga doen, maar zoals het er nu naar uitziet kies ik voor de Ngombe school. Nadat we deze school bezocht hebben zijn we nog op bezoek geweest bij een aantal middelbare

foto’s Anne-Marie van Hooijdonk

scholen. Zocs sponsort namelijk een aantal kinderen die naar het voortgezet onderwijs gaan. Al met al was vandaag een hele belevenis en heb ik een nieuwe kant van Lusaka gezien. yyy

Volgende weekgast: Selma Janssen, student Educational Sciences en verkiesbaar in Stadsdeel West namens GroenLinks

Fen is uit

het beste

eten

Zo lijken acteurs net mensen

Queens of the Stone Age

Lekker langzaam

De Oscarnacht, 7 maart in De Balie

Jasper Faber, projectleider Studenten Services

Café-restaurant Pompstation, Zeeburgerdijk 52

Ze worden alom misschien hartgrondig aanbeden, wie goed kijkt weet dat muzikanten over het algemeen van een sneue en meelijwekkende soort zijn. Wat de muzikant immers feitelijk doet, is zijn onverwerkte jeugdtrauma’s van een melodie voorzien, om deze melodieuze jeugdfrustraties vervolgens aan een zo groot mogelijk publiek te laten horen. Vaak trekt de muzikant bij deze gelegenheid een zogenaamd ‘authentieke’ outfit aan (bijvoorbeeld een lila blouse met schoudervullingen) en kijkt hij Lekker Nonchalant. Ik wil maar zeggen; muzikanten mogen dan misschien eindeloos tot de verbeelding spreken, wie beter kijkt weet dat ze ook gewoon ‘Ik heb liefde en aandacht nodig’ op hun lila blouse hadden kunnen laten drukken. Toch vind ik muzikanten vaak leuk, of beter; juist daarom vind ik ze vaak leuk. Want heeft niet iedereen deze hang naar liefde en aandacht? Sterker; geldt dat ongegeneerd om bevestiging vragen niet als een elementaire levensdrift? En een dergelijke drift mag dan misschien egocentrisch en weinig charmant zijn (dat zijn levensdriften sowieso zelden), ze is in ieder geval ontegenzeggelijk menselijk. De muzikant, zo zie ik het, heeft er zijn roeping van gemaakt deze menselijkheid aan een zo omvangrijk publiek te tonen. Sneu en meelijkwekkend inderdaad, maar ook van een bewonderenswaardige schaamteloosheid! Acteurs daarentegen, zijn van een volstrekt ander kaliber. De acteur, die zijn dagen vult met het naspelen van andermans jeugdtrauma’s, in andermans kleren en met andermans mimiek, vraagt namelijk geen aandacht voor zichzelf. De acteur vraagt bevestiging voor wie hij is door zich voor te doen als een ander. Dit lijkt heel bescheiden, maar ik vertrouw het voor geen meter. Dat ondergeschikte ego moet na een lange draaidag dan toch heel hard aan compensatie toe zijn? Mijn vermoedens hieromtrent zie ik bevestigd in het circus dat de Oscars heet. Want naast een waarlijk prijzenfestival, is The Oscars natuurlijk vooral een parade van mensen die buitengewoon veel aandacht nodig hebben. Met dat doel hongeren acteurs zich massaal dood, worden gezichten en masse glad getrokken en worden exorbitant dure jurken uit de kast getrokken. Heerlijk, zo lijken acteurs net mensen! Op 7 maart vindt de 82e Oscaruitreiking plaats. Dit jaar overigens niet alleen in Hollywood, maar ook in De Balie te Amsterdam. Voordat er live wordt overgeschakeld naar het Kodak Theatre in L.A. vinden er in De Balie onder meer gesprekken plaats over de kanshebbers, een weddenschap over de winnaars en een vooruitblik op de mogelijke winnaars van volgend jaar. En natuurlijk zijn er films en is er een heuse filmquiz. Dat moet een feestje worden. yyy Fen Verstappen

Tv: ‘De Parijs-Dakar rally, voor het spektakel. Niets mooiers dan autorijden met stofwolken achter je aan.’ Film: ‘The Big Blue van Luc Besson: over twee freedivers die tot het uiterste gaan voor hun sport. Om de prachtige fotografie en het concept dat je voor die ene kick alles achterwege laat. Dat extreme zit er bij mij ook in. Ik zit in een parachuteteam en maak figuren in de lucht, terwijl we met 180 kilometer per uur naar beneden vallen.’ Boek: ‘From Beirut to Jerusalem van Thomas Friedman. Toen hij dit in de jaren tachtig schreef, was hij buitenlandcorrespondent van The New York Times in beide steden. Wat opvalt is dat er ondanks de vredesprocessen weinig veranderd is. Dat komt volgens hem omdat de essentiële vragen over Israël niet worden gesteld: Is het nou een westerse democratie en waarom gaat het dan als een bezettingsmacht om met de Palestijnen? En waarom is dit conflict, dat regionaal is, altijd in de media?’ Gadget: ‘Een solo, een audio hoogtemeter op mijn springhelm. Het geeft via verschillende piepsignalen bepaalde hoogten aan. De allerlaatste piep is een heel scherp geluid, die heet de sound of death. Dan moet je parachute dus echt opengaan.’ Afknapper: ‘Aangekomen in Petra in Jordanië, een wereldwonder waarvan je mond openvalt en dat bekend is van de film Indiana Jones and the Last Crusade, liet iemand de Indiana Jones-tune afspelen.’ Muziek: ‘Queens of the Stone Age, dé band sinds mijn jeugd. Hun derde cd met stone desert rock heb ik geluisterd in een decadente feloranje Ford Mustang cabriolet, door de woestijn richting Grand Canyon rijdend. Het concert in de Melkweg met David Grohl was het beste concert ever.’ Humor: ‘Will Ferrell, zijn show You’re Welcome America, waarin hij het stommige van Bush weet te combineren met ware feiten als de toezegging van Marokko om tweeduizend getrainde apen naar Irak te sturen voor mijndetectie en om kinderfeestjes op te luisteren. Bush: “And I said: ‘Regardless of whether they have them or not, that sounds cool as shit and I want that.’ A special unit of 2,000 trained monkeys that we can send anywhere in the world to fight evil and make children laugh?”.’ Kunst: ‘De fototentoonstelling Full Moon in Huis Marseille over de belevenissen van de maanlanders. Een totaal andere wereld zonder kleur waar ik best heen zou willen.’ Stokje: ‘Ik geef het stokje aan medewerker van het International Office van de FNWI Niels Molenaar. Een vindingrijk persoon die voor internationale studenten een filmpje heeft gemaakt, waarin wordt uitgelegd dat de Hema een winkel is waar je verf, onderbroeken en taart kunt kopen.’ yyy Hans van Vinkeveen

Een nieuwe plek voor de dynamische, creatieve en kosmopolitische Amsterdammer om te borrelen, de dineren en te genieten van bijzondere wijnen, aldus de website van Pompstation. Zoiets verwacht je in het centrum, in West, desnoods in Noord. Niet aan de Zeeburgerdijk in Oost in ieder geval. Maar ze hebben gelijk: het pas geopende restaurant zit boordevol hippe types. Híer houden de kosmopolieten van de stad zich dus op. Ook het achttien meter hoge gebouw is behoorlijk dynamisch en creatief . De ingrediënten: steen, staal, glas en groenhart hout. Het resultaat: industrieel met een vleugje chic. In de kelder draaien nog altijd drie grote pompen van Waternet; naast de bar draait op een hoge toren van geluidboxen de dj. We nemen plaats, mijn vriend en ik, aan een tafeltje dat zowel goed als slecht gesitueerd is. Goed omdat we dicht bij het rookhok zitten; comfortabele leren banken en strakke statafels maken het ook voor de niet-roker prima toeven tussen de sigarettenwalm. Slecht omdat aan het tafeltje naast ons bekenden van een van de obers blijken te zitten, waardoor er constant een hard kletsende bediende pal naast ons staat. Over de bediening gesproken: hartstikke goed geregeld bij Pompstation. Ouderwets vriendelijk en oplettend zijn ze. Correct zonder stijf te worden, hip zonder over the top te zijn. Als mijn kaart boven het waxinelichtje hangt en in de fik vliegt, wordt erom gelachen. Vooraf een hoofdgerecht bestellen is ook geen probleem. Vinden ze vast heel creatief en kosmopolitisch. We kiezen: lady steak (hij) en salade van groene asperges met tomaat confit en gerookte aubergine (ik), coquilles met brandade en geraspte gedroogde worst en nage van gedroogde tonijn (hij) en het vegetarische gerecht van de week (ik): risotto met bladspinazie en asperge. Afgezien van een paar kleine minpuntjes (de ladysteak is medium rare terwijl er om doorgebakken was gevraagd; de risotto is iets papperig) was het eten fantastisch. Vers, goed van smaak, mooi opgemaakt. Prima hoeveelheden ook. Jammer alleen dat het zo ontzettend lang duurde voordat het op tafel kwam: twee keer een heel uur. Twee keer moesten we vragen waar onze gerechten bleven. Twee keer hadden we, toen de borden eenmaal werden aangedragen, zo’n honger dat de conversatie stokte en er alleen nog maar gegeten kon worden. De tweede fles water arriveerde ver nadat de hoofdgerechten op waren. En hoewel ze er heerlijk uitzagen, durfden we een nagerecht niet aan. Een pot ijs scoren bij Ben&Jerry’s leek ons stukken sneller. Om toch positief te eindigen: Pompstation heeft een geweldige, uitgebreide wijnkaart. Meer dan honderd wijnen staan erop. Je kunt ze voor de inkoopprijs plus twintig euro kurkgeld kopen. Sympathiek. En vast ook heel kosmopolitisch. yyy Frederique Schut

De Oscarnacht, zondag 7 maart in De Balie, KleineGartmanplantsoen 10, aanvang 21:00, toegang: € 7, studenten: € 5, Cinnevillepas: gratis

Eten: lekker Prijs: goede, bediening Bediening: prima Minder: wachten, wachten, wachten...

Folia 21

- advertenties -

annonces

Nes 71 1012 KD Amsterdam een theater om lief te hebben

open bak

Heb jij talent? Meld je dan aan voor de Open Bak!

De Open Bak is hét open podium voor professionele artiesten en mensen die voor het eerst voor publiek optreden. Bijna alles kan in de Open Bak, als het maar niet langer dan een kwartier duurt. Het Open Combo speelt tussen de acts door en begeleidt deze op verzoek. Toegang is € 9,50 en € 8 met de speciale liefhebberskorting van de Engelenbak. Elke dinsdag > aanvang 20.30 uur > deur open 19:00 uur. Voor meer informatie of om je op te geven is Ben Lansink te bereiken op 020-3301184 of via openbak@engelenbak.nl Kaarten voor de Open Bak zijn ook online verkrijgbaar via www.engelenbak.nl of bel 020–3202007.

bijna alles mag elke dinsdag

foto > Bob Bronshoff

dinsdag 2 maart > Droog Brood Droog Brood bestaat uit Bas Hoeﬂaak en Peter van de Witte die elkaar leerden kennen op de Academie voor Kleinkunst in Amsterdam. Ze wonnen in 2000 het Amsterdams Kleinkunst Festival en maakten theatervoorstellingen, waarvan De Kip met de Gouden Enkels werd genomineerd voor de Poeliﬁnario 2008. Momenteel is Droog Brood te zien met de theatervoorstelling “Een Frisse Wind”.

foto >Victor Bergen-Henegouwen

dinsdag 9 maart > Hassan’s Angels Het cabaretduo Hassan’s Angels bestaat uit Elvan Akyildiz en Inci Lulu Pamuk. Elvan is één van de vaste spelers van Sesamstraat. Zij speelde diverse rollen in Nederlandse drama- en komedieseries en speelﬁlms, net als Inci, die het cabaretduo Turkish Delight Theatre Productions had opgericht. Momenteel spelen de Hassan’s Angels de voorstelling Hoop, Liefde en Gezeik.

foto > Krijn van Noordwijk

dinsdag 16 maart > Carolien Borgers Cabaretière Carolien Borgers is druk bezig met het try-outen van aan haar avondvullend liedjes/cabaretprogramma Makkelijk Praten. Met haar vorige programma Snars heeft ze twee seizoenen lang door het hele land getoerd. Sommige bezoekers zullen haar zeker herkennen, want ze treedt zelf ook regelmatig op in de Open Bak!

foto > Geert van Tol

dinsdag 23 maart > Dolly Bellefleur Beauty with brains Dolly Bellefleur is al twee decennia het alter ego van tekstschrijver en cabaretier Ruud Douma. Het twintigjarig artiestenjubileum van La Bellefleur, wordt o.a. gevierd met de reizende tentoonstelling Van hem naar haar naar Hippolytushoef Hippolytushoef. Maar vanavond is ze bij ons, om er een spetterende Open Bak van te maken!

foto > Carolien Jilesen

dinsdag 30 maart > Janwillem Slort Janwillem Slort is schrijver en regisseur, o.m. voor Theatergroep Toetssteen en Poldertheater. Zijn voorstelling Tuindorp is binnenkort in de Engelenbak te zien. De voorstelling naar de roman Terwijl Jij Slaapt, verschijnt later dit jaar. Janwillem is ook tekstschrijver bij De Wereld Draait Door.

NIEUW!

Erasmus Universiteit Rotterdam

Piano spelen? Gedipl. lerares geeft op elk niveau privéles in de Rivierenbuurt. Tarief p.m. € 75 / 30 min. pianoleslucia@gmail. com Zangles aangeboden! Wil je werken aan je stem en/of repertoire? Zangdocente Louise heeft nog plaats voor enkele leerlingen. Tel. 06 4271 3068. Eigentijds kerk zijn binnen christelijke traditie: Keizersgrachtkerk. Kerkdienst en viering elke zondag om half 11, Keizersgracht 566. www.kgk.dds.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur – De Rode Hoed Keizersgracht 102 – Amsterdam Een stad vol geloof Cursus over het Jodendom met bezoek aan synagoge & filmavond. Start: 9 maart www.studentenekklesia.nl

• Paardrijdcursus Op 12 maart start de beginnerscursus Paardrijden van H.O.R.S. i.s.m. het USC. Vrijdag 21.00-22.00 uur. Gedurende 5 weken maak je kennis met paardrijden en met de Amsterdamsche Studenten Rijvereeniging H.O.R.S. in de Hollandsche manege aan de Overtoom. Studentencursusprijs € 75. • Indoorklimmen De USC-indoorklimcursus laat je kennismaken met de klimsport. Behendigheid, lenigheid en durf zullen je zeker vooruit helpen bij het klimmen. Ook al zijn deze aspecten niet je sterkste kant dan nog biedt deze cursus je fantastische uitdagingen je grenzen te verleggen. 5 lessen, start 15 maart. Studentencursusprijs €47,50. Zie voor al deze cursussen www.usc.uva.nl

VERDIENEN

Het AMC zoekt gezonde niet-rokende mannen (18-35 jaar) in verband met wetenschappelijk onderzoek naar het afweersysteem. Deelnemers zullen 4 nachten in het AMC doorbrengen en ontvangen een vergoeding. Voor meer informatie: Anne Jan van der Meer, arts-onderzoeker, a.j.vandermeer@amc.uva.nl

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Stage, vrijwilligerswerk of onderzoek in een ontwikkelingsland? Bezoek de infomarkt op 10 maart. www.shareyourworld.nl

WONEN

Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen Zit je iets te vaak in een dip? Kies voor A’dam. Van stoep tot stoep: € 35. Ook met lichaamsgerichte psychotherapie! – Wat verhuismannen en touw en blok. Ook buieen opluchting – Speciaal studententarief. ten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.psychotherapiediewerkt.nl www.vrachttaxi.nl Voor een lerarenopleiding is StudiJob met spoed op zoek naar een

12-02-2010 12:11:09

Master Onderwijspsychologie

Ben jij geïnteresseerd in de manier waarop mensen leren? Vraag jij je af of het huidige onderwijssysteem wel goed werkt? En denk je dat er altijd ruimte is voor verbetering? Kom dan onderwijspsychologie studeren aan de Erasmus Universiteit Rotterdam!

crea

Bezoek de website: www.onderwijspsychologie.eur.nl en kom 11 maart naar de voorlichtingsavond.

ER1019_Advertentie FSW135x200.indd 1

22 Folia

Ding mee naar de UvA-scriptieprijs! Afgestudeerd tussen 6 mei 2009 en 3 mei 2010? Werd je scriptie met minimaal een 8,5 beloond? Ding mee naar de UvA-scriptieprijs! De drie beste scripties worden beloond met geldprijzen van resp. € 3.000, € 2.000 en € 1.000. De jury beoordeelt de inzendingen op wetenschappelijke inhoud en originaliteit. Meer informatie: www.uva-alumni.nl/ uva-scriptieprijs

CULTUUR

in maart 2010 wordt de Open Bak gepresenteerd door

adv_folia_mrt.indd 1

UvA SCRIPTIEPRIJS

23-02-2010 12:01:31

STUDENTEN EN STUDIE

STUDENTEN SPORT DIVERSEN Medewerker (24u van p/w) De Spermabank het AMC is op zoek CENTRUM USC Studentenzaken

Cursussen vanaf 8 maart naar spermadonoren. Onkosten worden Werkzaamheden - verstrekken van mondelinge, schriftelijke en elektronische informatie studenten, docenten • Beachvolleybal vergoed. Nadereaan informatie tel. 020 en 566 belangstellenden de servicebalie, via telefoon,3090, e-mailspermabank@amc.uva.nl en studieweb; 8 maart start de cursusaan beachvolleybal van of www. - adviseren van studenten bij specifieke vragen op het gebied van toelating, inschrijving, tentamens en het USC.afstuderen; Je traint in The Sand bij station spermadonoren.nl - invoeren van gegevens studievoortgangresultaten, deze raadplegen en daarover rapporteren vanuit Sloterdijk. Er wordt getraindenop drie databases; niveaus. Iedere deelnemer wordt ingedeeld - roosteren van zaalruimtes, beheren van onderwijsroosters; STUDENTENZAKEN door de-trainer. opstellen Studentencursusprijs van brieven, redactiewerk lesmateriaal en studiegids, verzorgen van mailings; Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle € 37,50.- ontwikkelen en opstellen van voorlichtingsmateriaal; - archiveren en beheren van studentendossiers; informatie over de afdelingen van Stu• Schermen - organiseren van voorlichtingsdagen, afstudeerdagen, startweken en studiedagen; dentenzaken – Studentendecanen, Bureau 8 maart-start de introductiecursus notuleren van vergaderingen. Studentenpsychologen, Loopbaan Advies schermen bij het USC. In 6 lessen leer je Profiel Centrum, Bureau Internationale Studende basisbeginselen van deze edele sport. - hbo werken -denkniveau: kan zelfstandig inlezen, een persoonlijke werkplanning opstellen, tegelijkertenzaken, Trainingscentrum en het Service Maandag 21.30-23.00 uur. Studenten tijd managen van doorlopende werkzaamheden naast incidentele taken en projecten met verschillende & bedenken Informatiecentrum. Studentenzaken is cursusprijs € 18,50. planningen en prioriteiten en proactief oplossingen voor mogelijke problemen; - aantoonbare ervaring in een vergelijkbare functieook bij een grote onderwijsinstelling Universiteit bereikbaar via tel. 020als525 8080. of • Sportduiken Leer in 5Hogeschool lessen de beginselen van het - digitaal slagvaardig: aantoonbaar ervaren in Word, Excel, Outlook en Access, ISIS en ervaring met syllabus +; duiken. -9uitstekende maart start de cursus sportduiken communicatieve vaardigheden: zowel mondeling als schriftelijk; - stressbestendig: kan in hectischeuur. werkomgeving rust bewaren wanneer meerdere klussen en taken BUREAU OMBUDSMAN bij het USC. Dinsdag 20.45-22.00 Bij tegelijk om aandacht Duikvereniging Expres invragen; Sportfondsenbad Studenten met een klacht over de UvA - flexibiliteit: kan door inzicht in persoonlijke werkplanning onverwachte klussen een plek geven; terecht bij deprofessioneel Ombudsman StuOost in -Watergraafsmeer. Studentencursusteamspeler: kan zelfstandig werken en binnen eenkunnen klein team met collega’s samenwerken. denten, Christel Holtrop, ombudsman@ prijs € 35. Periode: per direct • Hardloopschool ASC voor ongeveer 4 maanden uva.nl, tel. 525 3798, www.student.uva.nl/ ombudsman 10 maart start de hardloopcursus bij het Medewerkers met een klacht over de UvA ASC. DeHerken hardlooptraining is gericht op je jezelf in het bovenstaande profiel en ben je direct beschikbaar? Mail dan zo kunnen de Ombudsman Perduurlopen, de training is jeerop gericht om motivatie spoedig mogelijk cv en een korte naar terecht Stephanbijstephan@studijob.nl. soneel, Anneke Vijgeboom, ombudsmaneen bepaalde afstand uit te lopen, of om Voorinvragen kan je contact personeel@uva.nl, tel. 525 5548, www.uva. een afstand een bepaalde tijd teopnemen lopen. via: 020-5353461. nl/ombudsmanpersoneel. De hardlooptraining van het USC is Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op georganiseerd in modules van 10 weken. Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam. Woensdag 17.30-18.30 uur. Studentencursusprijs € 14,50.

- advertentie -

VAN DONDERDAG 4 MAART T/M WOENSDAG 10 MAART 2010

FILMTIP VAN DE WEEK INVICTUS

REGIE: CLINT EASTWOOD MET: MORGAN FREEMAN, MATT DAMON 4 MAART IN PREMIÈRE

lezingenladder Wie geïnteresseerd is in lezing & debat was tot voor kort veroordeeld tot een abonnement op diverse mailinglijsten. Nu is er de Folia lezingenladder, waarin gestreefd wordt alle interessante evenementen op het gebied van lezing & debat op één plek te verzamelen. Zie ook www.folia.nl.

De Balie

DI 09/03, 20.30 uur And Justice for ALL #2: Burka’s, speren en toga’s Over recht in ontwikkelingslanden: op zoek naar de verschillen tussen diverse nationale rechtssystemen.

CREA

De nieuwe film van regisseur Clint Eastwood. Kersverse president Nelson Mandela (de Oscargenomineerde Morgan Freeman) bundelt zijn krachten met de aanvoerder van het Zuid-Afrikaanse rugbyteam, Francois Pienaar (de eveneens genomineerde Matt Damon). Door middel van sport proberen zij hun door Apartheid verscheurde land weer te verenigen. Zo beginnen ze aan hun historische zegetocht richting de Rugby World Cup-finale van 1995.

VERDER IN CINEVILLE FILM & FOOD

VANAF WOENSDAG 3 MAART OM 19:15 IN HET FILMMUSEUM

WO 03/03, 20.30 uur Gemeenteraadsverkiezingen: Uitslagenavond Maak de uitslag samen mee bij Crea met verkiezingsexperts, een postverkiezingsdebat, cabaret (Tim Fransen), muziek, polls, een popcornmachine en natuurlijk de uitslagen op groot scherm (Muziekzaal). MA 08/03, 20.00 uur Filosofie van de 20e eeuw (5) Walter Benjamin en Michel Foucault over de kindertijd van de moderniteit. Spreker: prof. René Boomkens, hoogleraar sociale en cultuurfilosofie van de Universiteit van Groningen (Theater). DI 09/03, 20.00 uur Afghanistan: What About the Women? Debat over de positie van vrouwen in de maatschappij van Afghanistan, een dag na Internationale Vrouwendag (Engels gesproken).

Felix Meritis

DO 04/03, 13:00 uur Het Institut Néerlandais: De volgende 50 jaar Al 53 jaar stimuleert het Institut Néerlandais (IN) de culturele uitwisseling tussen Nederland en Frankrijk. Tijdens deze forumdiscussie wil het IN de discussie aangaan met het Nederlandse culturele veld. Met o.a. Paul Schnabel (Sociaal en Cultureel Planbureau) en Fouad Laroui (UvA).

De Rode Hoed Het Filmmuseum en SPUI25 presenteren in maart de tweede editie van Film & Food, een programma over de betekenis van eten in film. Te zien zijn onder meer Zazie dans le métro (Louis Malle), Antonia (Marleen Gorris) en Waitress (Adrienne Shelly). De voorstellingen worden voorafgegaan door lezingen van schrijvers, journalisten en wetenschappers met een passie voor culinaire films, zoals Raymond van den Boogaard, chef Kunst van NRC Handelsblad en Ed Tan, hoogleraar Media Entertainment aan de UvA. Louise O. Fresco en Helen Westerik stelden het menu samen. De lezingen zijn voorafgaand om 17:00 in SPUI25. OM 17:00 IN SPUI25

DE OSCARNACHT IN DE BALIE

ZONDAG 7 MAART VANAF 21:00 IN DE BALIE

ZO 07/03, 16.00 uur De Volkskrant op Zondag: Het beeld van de koning Debat over beeld en werkelijkheid van de monarchie. Met onder anderen Cees Fasseur, biograaf Wilhelmina en schreef over de huwelijksjaren van Juliana en Bernhard. MA 08/03, 20.00 uur Als de aarde afkoelt, wat dan? Met emeritus hoogleraar geologie aan de TU Delft Salomon Kroonenberg, auteur van De menselijke maat. De aarde over tienduizend jaar.

Spui25

DO 04/03, 20.00 - 22:00 uur Kan een allochtoon een autochtoon worden? Een gesprek over de mogelijkheden van integratie, met bijzonder hoogleraar radicaliseringsstudies Frank Bovenkerk, en antropologen Bambi Ceuppens, Peter Geschiere en Francio Guadeloupe. MA 08/03, 17:00 - 18:00 uur ‘Het Nederlandse debat rond de multiculturele samenleving is hysterisch.’ De Stelling van... bijzonder hoogleraar electorale politiek Jean Tillie.

Op 7 maart worden de belangrijkste filmprijzen van het jaar weer uitgereikt: de Oscars. Cineville organiseert op deze mooie avond in samenwerking met De Balie en de VPRO een groots evenement in De Balie: de Oscarnacht. Vanaf 21.00u kun je hier genieten van een gevarieerd programma met voorbespiegelingen, een filmquiz, muziek, live TVopnames, een vertoning van de genomineerde film Inglourious Basterds en meer. Zijn je galaschoenen al gepoetst? Meer informatie op www.cineville.nl.

MEER FILMINFORMATIE EN DE VOLLEDIGE FILMAGENDA VIND JE OP

MA 08/03, 20:00 - 22:00 uur Lokale veranderingen, nationale gevolgen. De gemeenteraadsverkiezingen Wat zeggen de uitslagen over de aankomende nationale verkiezingen? Met Felix Rottenberg (PvdA), Jeroen Slot (O+S), Jean Tillie (UvA) en Catherine de Vries (UD politiek gedrag en methodologie). DI 09/03, 12:20 - 12:40 uur Lunchlezing: Het geheim van De Telegraaf; geschiedenis van een krant Neerlandica Mariëtte Wolf verhaalt over haar zoektocht naar het geheim van De Telegraaf en schetst de veelbewogen geschiedenis vanaf de lancering in 1893.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingen ladder’.

Folia 23

Dijkgraaf

Curvers

Regeerbaar

Vervanger van de kruiswoordpuzzel

‘Het helpt als de mensen regeerbaar zijn.’ Deze ministerswoorden klinken in mijn oren nu weer een kabinet-Balkenende is gevallen en ons land woelige verkiezingsmaanden tegemoet gaat. Wees gerust, die minister kwam niet uit Nederland, maar uit Singapore, waar ik enkele maanden geleden met een regeringsdelegatie op bezoek was. Een bezoek aan Singapore moet voor een Nederlands politicus behoorlijk frustrerend zijn. Niet alleen ligt daar de balkenendenorm rond de twee miljoen euro en heeft het kabinet een eigen investeringsfonds van honderden miljarden euro tot zijn beschikking, alles is daar ook ‘goed geregeld’. Het ene na het andere wonder van planning en beheer werd ons voorgeschoteld. Het land wordt geregeerd als een groot ingenieursbureau. Wat het eigenlijk ook is. Als afgevaardigde uit de stad van de Noord/Zuidlijn en het renoverende Rijksmuseum vraag je dan af: hoe doen ze dat? Daar was men duidelijk over. Wat je nodig had was een strakke leiding en… een regeerbare bevolking. Nu is een risico van zo’n officieel bezoek dat met het uitwisselen van alle vriendelijkheden over en weer de druk om overeenkomsten tussen de beide landen

te vinden zó groot is, dat er een soort van identiteitsverwisseling plaatsvindt. De twee landen smelten als het ware samen: klein, rijk, hoogopgeleid, allebei met een grote haven, allebei een toegangspoort tot een continent. Dat deze vergelijking toch niet helemaal opgaat, bleek bij een bezoek aan een instituut voor nieuwe media. Een uiterst hippe jonge hoogleraar vertelde in gloeiende termen waarom Singapore dé plaats is voor multimediastudies: ‘We hebben hier alles prima voor elkaar: één krant, één televisie, één radio, één regering, allemaal met dezelfde boodschap.’ Ha, ha, ha. Ik wachtte op de vette knipoog. Maar die kwam niet. Hij meende het serieus. Mijn conclusie was dat Nederland inderdaad precies hetzelfde is als Singapore – op een minteken na. Ons land is namelijk exact het omgekeerde. Gezonde media betekent hier niet vele kanalen voor één boodschap, maar vele boodschappen voor één kanaal. Bij ons is de vraag niet of de mensen goed naar de regering luisteren, maar of de regering wel goed naar de mensen luistert. Een regeerbare regering, dat hebben we nodig. Gelukkig maar. yyy Robbert Dijkgraaf

de mening

Göran Sluiter hoogleraar internationaal strafrecht

Mijn nieuwe aanstelling als columnist zette aan tot wat veldonderzoek. Zowel Roxeanne Hazes in de Girlz! als Halina Reijn in de Vriendin schrijven deze week in hun columns over de nieuwe, snelle media en komen tot de geruchtmakende slotsom dat het veel leuker is een brief te krijgen, of ‘een echt kusje van vlees en bloed’. O ja, ik hou helemaal niet van columns. Het zal te maken hebben met mijn algemene afkeer van damestijdschriften. De inhoud van de artikelen en rubrieken doet denken aan het Hollands snackbarwezen, waar eens in de zoveel tijd onder een of andere potsierlijke naam iets zogenaamd nieuws bedacht wordt dat zich toch weer blijkt te moeten behelpen met eenzelfde gewicht aan bijeengeperst separatorvlees. Zo begon men ooit vanuit het niets over multitasken te schrijven. Vermoedelijk is dat op een bezopen conferentie van damesbladen, vakbonden en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verzonnen. Het duurde een paar jaar voor de doelgroep erachter kwam dat het niet bestaat; als je ‘multitaskt’ is een van de dingen waar je mee bezig bent waardeloos en zou je dat sowieso beter kunnen laten. Vervolgens was het de beurt aan Margriet

om in één seizoen in 2009 liefst vier stukjes te publiceren over het creëren van rust in je leven: ‘Alles op de rit?’, ‘Tot hier en niet verder!’, ‘Hoog tijd om eens wat grenzen aan te geven’ en ‘Alle hulptroepen verzamelen!’. Me-time is het nieuwe multitasken! Het damesblaadje is een kleuter op een bureaustoel die zich joelend duizelig draait en vervolgens jengelend ter aarde zijgt om een kwartier later opnieuw te beginnen. Toch las ik het allemaal, ik ben ook maar een studente filosofie die tot voor kort het leeuwendeel van de dag lukraak lezend doorbracht, in ochtendjas, tot een gelegenheid buiten de deur me er omstreeks een uur of drie toe kon bewegen uitgebreid te douchen. Tot ik studentcolumnist werd. Goddank hoef ík in Folia geen Vriendin voor je te zijn. En dat stukje over hoe ik vorige week brak wakker werd naast een wildvreemde alvorens routineus een chlamydiatest af te nemen zal ik ook niet schrijven. Ik ben de vervanger van de kruiswoordpuzzel. Ter ere van de vernieuwde Folia zal ik daarom deze week voor één keer een doos mexicano’s verloten. Mail naar: mededelingen@folia.uva.nl yyy Emma Curvers

Jean Tillie bijzonder hoogleraar electorale politiek

Joep Lange hoogleraar inwendige geneeskunde

Met de val van het kabinet heeft de politiek geen verantwoordelijkheid genomen in crisistijd en heeft zij grote imagoschade opgelopen. Göran Sluiter: ‘Dat valt wel mee, het kabinet heeft zijn verantwoordelijkheid niet ontlopen. Het was overduidelijk dat het kabinet niet goed functioneerde; er was nauwelijks steun in de maatschappij. Dan is het beter de keuze opnieuw voor te leggen aan de kiezer. Het goede is dat belangrijke dingen nu niet worden besloten door een regering die het niet met elkaar eens kan worden. Nu er megabezuinigingen voor de deur staan kunnen partijen rustig afwegen wat goed is en waar ze staan. Het valt daarom wel mee met de schade, ik denk zelfs dat de val positief kan zijn. In een moeilijke tijd als deze is het goed dat de kiezer aan het woord komt. De opvattingen van Nederlanders over politici lijken steeds negatiever te worden; anti-Haagse sentimenten overheersen en er is grote afkeer van partijpolitiek. Maar dit geklaag lijkt me niet 24 Folia

terecht. In vergelijking met andere landen, ook binnen Europa, beschikt Nederland nog altijd over hardwerkende, intelligente en integere politici.’ Jean Tillie: ‘De politiek heeft zeker imagoschade opgelopen. De val van het kabinet heeft dit versterkt, niet veroorzaakt. Politici zijn vooral met zichzelf bezig. Het is een clash van ego’s en ik zie het als een faliekant mislukken, met daarin een grote rol voor Jan Peter Balkenende, dat de kiezer het vertrouwen in de politiek heeft verloren. Politici hebben niet in de gaten dat de samenleving wezenlijk is veranderd. Vroeger stemden mensen langs een as tussen links en rechts, tegenwoordig staat daar een nieuwe as loodrecht op: de multiculturele samenleving. Het stijgende wantrouwen in de politiek heeft ook te maken met nieuwe media als Twitter

waardoor alles op straat ligt. De onzekerheid van mensen in deze snel veranderende wereld is al groot, op deze manier durven ze de politiek al helemaal niet meer te vertrouwen. Politici moeten niet bang zijn zich van populistische bewegingen af te keren, de populisten moeten een inburgeringscursus democratie krijgen en de parlementaire democratie moet weer gaan functioneren zoals zij is bedoeld. Dan komt het wel goed met dit land.’ Joep Lange: ‘Het is niet slim om over een onderwerp als Uruzgan te vallen in crisistijd. Hoewel ik geen fan ben van Balkenende en consorten, vind ik het vooral naar Obama toe niet handig: het schaadt onze internationale positie en het is politiek niet opportuun. Toch is de huidige imagoschade van de politiek geen direct

gevolg van de val van het kabinet, maar een groeiende tendens waarin politici kissebissen en een duidelijke regie in het kabinet ontbreekt. Het oprukkende populisme, dat met Pim Fortuyn zijn intrede deed, ligt aan de basis van een krampachtige manier van regeren die overheersend is. Niemand durft nog impopulaire standpunten in te nemen, laat staan ze te verdedigen. Het politieke systeem is met de opkomst van het populisme en de versplintering van het midden totaal onwerkbaar geworden. Wat mij betreft wordt er een kiesdrempel ingesteld van twintig procent om tot twee of drie stevige blokken te komen. Het electoraat gaat wel overstag als je goed kunt uitleggen waar je voor staat, maar dat lukt op dit moment niemand.’ yyy In deze rubriek reflecteren wetenschappers wekelijks op een actuele stelling.