Folia30_64

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 13/05/2011 nummer 30

Leven op krediet In de greep van de studieschuld

3,5 miljoen uit Moskou Hoe onderzoeker Peter Sloot de jackpot kreeg

Volkssport

De kakkers zijn van het hockeyveld verdreven

Xtc-doden

Studenten slikken er geen pil minder om

inhoud #30

Geld lenen kost geld

Wie dan leeft, dan zorgt, dus studenten lenen er lustig op los. Ondanks waarschuwingen van omgeving en overheid. (Diezelfde overheid inderdaad die lenen voor studenten zo gemakkelijk maakt.) En als het verzoek om terugbetaling zich dan aan het eind van de rit aandient, is het schrikken. ‘Of ik maar even 450 euro per maand wilde storten!’ 10

Druk een punt

Hockey rukt op als Amsterdamse volkssport en is al lang niet meer voorbehouden aan de happy few met een aardappel in de keel. Ook studenten hebben het spelletje (en de feestjes na afloop) ontdekt 12

Sloot’s Millions

In oktober hoorde hij dat hij eind december zijn eerste miljoen moest hebben opgemaakt. En daarna kreeg hij er nog een paar.

Onderzoeker Peter Sloot is hot in Rusland 16

In memoriam

Ze was de drijvende kracht van de FGw. Op 20 april overleed faculteitsmedewerker Noor Kegel 19

Pilletje poppen

Voor veel Amsterdamse studenten zijn drugs net zo alledaags als het drinken van een biertje. ‘Ik vind drugs echt master’ 20

commentaar Janboel Nog geen zes weken geleden was het te lezen op de cover van Folia: Sodexo wordt de nieuwe cateraar van de UvA. Het nieuws werd juist op de cover gebracht omdat iedereen binnen de universitaire gemeenschap – studenten, docenten, obp’ers en anderen – meerdere malen per dag gebruikmaakt van de verschillende cateringsfaciliteiten. Natuurlijk was Sodexo niet het enige bedrijf dat graag de catering van de UvA voor zijn rekening wilde nemen en daarom was er sprake van een Europese aanbesteding. De vragende partij – UvA – meldt wat er precies verwacht wordt en in welke omvang; de biedende partij komt vervolgens met een plan van aanpak en een prijsvoorstel.

Gedurende het aanbestedingsproces mogen de spelregels niet worden veranderd of bijgesteld. En daar is de UvA de fout in gegaan. Nadat bekend was geworden dat Sodexo de catering zou gaan verzorgen gingen twee biedende partijen, cateraars Compass Group en Vitam Catering (Sorbon), met succes naar de rechter. De vraag van de rechter aan de UvA was simpel: maak eens inzichtelijk op basis van welke criteria er voor Sodexo is gekozen. Deze vraag wilde de UvA niet beantwoorden.

De aanbesteding moet derhalve nu over.

Twee zaken in deze aanbesteding zijn even bijzonder als bizar. Ten eerste: waarom gaf de UvA geen openheid van zaken over de gehanteerde criteria op basis waarvan Sodexo werd geselecteerd?

Juist door niet transparant te handelen, rijst de vraag of er zaken zijn die niet bekend mogen worden. Daarnaast is het lachwekkend dat de UvA nu met hangende pootjes teruggaat naar Sorbon.

Of Sorbon misschien alsjeblieft nog een halfjaartje extra wil blijven? De gewezen cateraar heeft nog ja gezegd ook. Naar we mogen aannemen heeft Sorbon daar een flinke prijs voor bedongen. Conclusie: op cateringsgebied maakt de UvA er al jaren een janboel van.

Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.

En verder:

nieuws 4-7, opinie/stage 8-9, objectief 14, bul 23, Fen is uit/ het beste/eten 25, annonces/lezingen 27, Fresco/Van der Meulen/overigens 28

weekblad

voor de Universiteit van jaargang 64 13/05/2011 Amsterdam nummer 30

Leven op krediet In de greep van de studieschuld

cover: Bas Kocken en Pascal Tieman 3,5 miljoen

colofon

uit Moskou

Hoe onderz oeker Peter Sloot de jackpo

t kreeg

Volkssport

De kakker s zijn van het hockeyveld verdreven

Xtc-doden

Studenten slikken geen pil minder er om

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Luuk Heezen, Jim Jansen (hoofdredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Gijs van der Sanden, Henk Thomas, Harmen van der Meulen (assistent eindredactie), Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Fred van Diem, Carlijn van Donselaar, Julie de Graaf, Anouk Kemper, Bas Kocken, Marc Kolle, Harmen van der Meulen, Jeff Pinkster, Arjun Roodink, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Lennart Verhoef, Bert Vuijsje zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Folia 3

nieuws

Ibed

meer actueel nieuws op www.folia.nl

Catering opnieuw aanbesteed zz Sorbon blijft tot 1 januari 2012. zz ‘We zullen moeten leren van onze fouten,’ zegt Ineke Veenstra, directeur Facilitair Centrum.

UvA en HvA gaan de aanbesteding van de catering overdoen. Dat heeft Ineke Veenstra, directeur Facilitair Centrum van de UvA en van de afdeling Informatietechologie en Voorzieningen van de HvA, op 28 april bekendgemaakt. UvA-HvA hebben dit besloten om te voorkomen dat rechterlijke procedures nog meer vertraging opleveren. Cateraars Compass Group en Vitam Catering (Sorbon) waren na de aanbesteding in maart naar de rechter gestapt omdat zij meenden dat de aanbestedingsprocedure niet eerlijk was verlopen. Het bedrijf Sodexo won de aanbesteding van de catering van de mensa’s, de kantines en

de vergaderingen en zou de rol van Sorbon in dezen vanaf 3 juni overnemen. Nu dat niet doorgaat, blijft Sorbon langer. Er is een contractverlenging overeengekomen tot 1 januari 2012.

Het is volgens Veenstra nog niet duidelijk wanneer de nieuwe aanbestedingsprocedure van start zal gaan. ‘We gaan eerst goed bestuderen hoe we de procedure nu zullen aanpakken,’ zei ze tijdens de bijeenkomst.

‘Wij waren van mening dat we de aanbesteding goed hadden aangepakt. We zullen dus moeten leren van onze fouten.’ Kees Koppenol, hoofd Juridische Zaken van HvA en UvA, was ook aanwezig tijdens de bijeenkomst en voegde eraan toe: ‘Het College van Bestuur heeft zijn knopen geteld. Er moet voortgang worden gemaakt, daarom is dit de meest verstandige keuze.

Er komt een nieuwe aanbesteding waarbij wij acht slaan op wat de rechter heeft

gezegd.’ De rechter eiste op 1 april dat UvA en HvA inzichtelijk moesten maken op basis van welke criteria ze het cateringcontract aan Sodexo hadden gegund en hoe ze die criteria hadden toegepast of anders de aanbesteding over moesten doen. UvA en HvA kozen voor het laatste. De nieuwe aanbesteding zal naar verwachting opnieuw maanden in beslag nemen.

Onduidelijk is nog of Sorbon wil meedoen aan de nieuwe aanbesteding. ‘We willen eerst het document van de aanbesteding bekijken om precies te zien wat er van ons wordt gevraagd,’ zegt Jørgen Vestjens, operationeel directeur van Sorbon. De catering van de coffeecorners en de koffieen snackautomaten heeft geen vertraging opgelopen. MiCaffè en Maas International nemen dat deel van de catering op beide onderwijsinstellingen vanaf 3 juni voor hun rekening. (JJ/JP)

Eensgezind op campagne

Batavierenrace

zz Deze week worden de studentenraadsverkiezingen gehouden. zz Zeven studentenpartijen en tientallen kandidaten strijden om de gunst van de UvA-student.

Verschillende studenten waren op 9 mei in de weer met het plaatsen van posterborden op verschillende UvA-locaties (foto), waaronder de binnenplaats van de Oudemanhuispoort en het PC Hoofthuis.

Tot en met 13 mei vinden de jaarlijkse studentenraadsverkiezingen plaats en op de posterborden konden verschillende aan de verkiezingen deelnemende partijen hun verkiezingsposter plakken.

Voor de zeven direct te verkiezen zetels in de Centrale Studentenraad (CSR) gaat de strijd tussen Macht en Inspraak (Mei), UvASociaal en Ons kritisch alternatief (Ons). Op facultair niveau doen daarnaast nog mee de partijen Lief, MFAS, Sefa, Avondbelangen, Acta Anders en Lijst Beter. Op de foto v.l.n.r. de CSRleden Bartjan Sonneveld (Lief), Maryam Babur (UvASociaal) en Michael Jungen (Mei). Rechts vooraan student Rik Valk.

Het plaatsen van de borden voor de studentenraadsverkiezingen / foto Ward Kuipers

De uitslag zal bekend worden gemaakt op 17 mei rond vier uur ’s middags in de

centrale hal van het Maagdenhuis aan het Spui. (DW)

Decaan wil minder geld voor promoties zz FNWI-decaan Noordam voor afschaffing promotiepremie. zz ‘Promotiepremie kan uiteindelijk het academisch onderzoek ondermijnen.’

De promotiepremie van 93 duizend euro die universiteiten ontvangen wanneer iemand zijn promotie afrondt, moet worden afgeschaft. De premie werkt een verkeerde prikkel in de hand, namelijk dat geld boven kwaliteit gaat. Dat schrijft Bart 4 Folia

Noordam, decaan van de FNWI, op 21 april in NRC Handelsblad.

‘Onderzoekers moeten promoveren tot doctor als de kwaliteit van het onderzoek en hun eigen bijdrage dat rechtvaardigt. Als we niet de kwaliteit van het onderzoek en de onderzoekers, maar de promotiepremie de doorslag laten geven, ondermijnen we uiteindelijk het academische onderzoek,’ aldus Noordam.

In zijn betoog pleit Noordam voor het afschaffen van de premie, die zijn eigen

Onderzoekers van het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteemdynamica (Ibed) hebben een subsidie van 240.000 euro gekregen voor een pilotstudy naar efficiëntieverhoging van de biologische fotosynthese. Met de subsidie gaan ze onderzoek doen naar het gebruik van ‘slimme’ led-verlichting om algen, en mogelijk bij vervolgtoepassing ook planten, in de land- en tuinbouw efficiënter van energie te voorzien dan via zonlicht.

Deze studie met algen moet aantonen hoeveel efficiënter. De fotosynthese is een verschijnsel waarbij planten onder invloed van licht koolhydraten vormen uit koolzuur en water. Nu nog wordt slechts één procent van alle op aarde beschikbare zonne-energie door algen en planten gebruikt. Maar onderzoekers Hans Matthijs, Klaas Hellingwerf en Jef Huisman tonen aan dat zonlicht verre van ideaal is voor algengroei. Veel effectievere groei kan volgens hen worden bereikt met ‘slimme’ led-verlichting. Die maakt gebruik van het snel aan en uit kunnen schakelen van ledlampjes in verschillende kleuren om licht te produceren dat perfect, veel beter dan gewoon zonlicht, aansluit bij het moleculaire mechanisme van fotosynthese.

faculteit jaarlijks 9,3 miljoen euro – honderd promoties – oplevert.

De premie is een prestatiebeloning voor universiteiten, afkomstig uit de rijksbijdrage. Het ministerie betaalt uit een vaste rijksbijdrage eerst de promotiepremies en verdeelt volgens een vaste sleutel de overgebleven middelen aan de universiteiten.

Noordam: ‘Meer promoties leiden dus niet tot meer geld voor universitair onderzoek, hoogstens tot een andere verdeling over de universiteiten.’ (FB)

Het team van de Rijksuniversiteit Groningen heeft op 7 mei de 39e editie van de Batavierenrace gewonnen. Aan deze jaarlijkse studentenhardloopwedstrijd over 177 kilometer deed dit jaar het recordaantal van achtduizend studenten mee. Het Groningse team eindigde in een tijd van 10 uur, 41 minuten en 4 seconden. Het Amsterdams Universiteitsteam, bestaande uit UvA-, VU- en HvA-studenten, eindigde op de tweede plaats in een tijd van 10.55.16. De Batavierenrace wordt elk voorjaar gehouden. Het parcours telt 25 etappes en begint altijd in de nacht van vrijdag op zaterdag om 00.00 uur bij het Universitair Sportcentrum van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Het parcours loopt via Duitsland en de Achterhoek naar de campus van de Universiteit Twente in Enschede. Elk team bestaat uit 25 mannen en vrouwen, die ieder een van de 25 etappes afleggen. De Batavierenrace is volgens het Guinness Book of Records ’s werelds grootste estafetteloop.

Stelling Er moet een parlementaire commissie komen met daarin studenten en docenten om de problemen in het hoger onderwijs aan te pakken. yy Mee eens - 77% yy Mee oneens - 23% Aantal respondenten: 61

Nominatie De omslag van Folia 22 (25-02-2011), waarop een tot schaamlippen gestileerd oog met wimpers te zien is, is genomineerd voor de titel Mooiste Cover van het Jaar. De Kritisch kijken naar de schaamlippen omslag, die werd ontworpen door art director Pascal Tieman, werd door een vakjury onder leiding van ‘bladendokter’ Rob van Vuure voorgedragen. In totaal zijn er acht bladomslagen genomineerd. De omslag was verbonden met het artikel ‘Kritisch kijken naar de schaamlippen’, over genitale onzekerheid bij vrouwen en de daarmee verbonden schaamlipcorrecties.

Twee studenten psychologie vertelden in het artikel over hun onderzoek daarnaar.

Tijdens het nationaal uitgeverscongres op 16 juni wordt bekendgemaakt welke van de genomineerde tijdschriften de prijs heeft gewonnen. In de loop van deze week wordt bekend wie de andere genomineerden zijn. weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 25/02/2011 nummer 22

Roos in de finale

Cees Vervoorn en Eric van der Burg over hun olympische droom

Gratis heroïne

politiek gevoelig en zeer effectief

Bul

Nadia Palesa (die van de shampooreclame)

Twee dagen in de week, elke dinsdag en woensdag, dat moet lukken.’

Samen met de concurrentie zat Roos afgelopen weekend in een hostel in het oosten van Berlijn. In de Duitse hoofdstad moest ze een ‘competentietest’ afleggen waarmee ze extra punten kon vergaren. ‘We werden er in teams op uitgestuurd om een bepaald restaurant te vinden. Helaas verloor mijn team omdat we de verkeerde kant op werden gestuurd. In het restaurant kregen we een bierwedstrijd. Die won ik wel. Ook wist ik het origineelste souvenirtje voor vijf euro te bemachtigen: een beertje met een sjerp om en een kroontje op zijn hoofd.’

Amsterdam is dit jaar goed vertegenwoordigd bij de verkiezing: een mannelijke HvA-student commerciële economie, Fotis Sahertian, zit ook in de finale. (DW)

zz UvA-studente Roos Vogel in de finale van de Student of the Yearverkiezing. zz ‘Toen ik de concurrentie zag slikte ik wel even: wat een mooie meiden.’

UvA-studente theaterwetenschap Roos Vogel (19) zit in de finale van de Student of the Year-verkiezing, de jaarlijkse verkiezing van de mooiste en slimste student, georganiseerd door studenten. net. In totaal zitten er zes studenten in de finale, drie dames en drie heren. Het verbaast Vogel niet dat ze in de finale zit.

‘Op internet werden de tussenstanden steeds bekendgemaakt en ik zat steeds bij de eerste drie. Kort voor de sluiting van de stemming werden de tussenstanden niet meer doorgegeven en toen werd het nog wel even spannend, maar nu zit ik er toch bij. Top. We hebben vorige week verschillende fotoshoots gehad – een in gala, een in casual kleding en natuurlijk een met een maskertje op, want tijdens de finaleavond Bal11 op 19 mei zijn we gemaskerd.

Tijdens de shoots zag ik voor het eerst de andere finalistes in het echt. Ik voel niet echt concurrentie met de andere meisjes of zo,

Amsterdam 2028

maar toen ik hen zag slikte ik wel even: wat een mooie meiden.’ Uiteraard hoopt Roos dat ze de wedstrijd wint, want ze houdt al van jongs af aan van show en theater. ‘Vandaar mijn keuze voor theaterwetenschap.

En komend jaar ga ik er in deeltijd nog een theateropleiding bij Selma Susanna bij doen.

Rectificatie In het artikel ‘Kleuters maken geen grammaticale fouten’ (Folia 29, pagina 10-11) is de verkeerde naam bij een foto geplaatst. De jongen rechtsboven op de pagina met rood krulhaar, Bart Stellinga, werd verwisseld met Pieter Schraverus.

Journalist versus voorlichter zz Journalisten maken het voorlichters te makkelijk, aldus UvA-wetenschappers. zz Journalisten en voorlichters kunnen op nieuwe site klachten over elkaar melden.

De Nederlandse media moeten zich assertiever opstellen tegenover de pren communicatiesector willen zij hun onafhankelijkheid niet verliezen. Dat is de conclusie van een studie die UvA-onderzoekers Mirjam Prenger, Leendert van

der Valk, Frank van Vree en Laura van der Wal, verbonden aan de masteropleiding journalistiek, hebben verricht. De resultaten van het onderzoek staan in het boek Gevaarlijk spel. De verhouding tussen pr & voorlichting en journalistiek, dat onlangs verscheen. De wetenschappers schrijven daarin onder meer dat journalisten het prmedewerkers en voorlichters momenteel te makkelijk maken om de informatiestromen naar hun hand te zetten.

Veel journalisten blijken de sterkere rol van de communicatiebranche betrekkelijk

gelaten te accepteren, zeggen de auteurs. De regels die deze branche oplegt, beschouwen veel journalisten als ‘deel van het spel’. Maar soms zou die houding overgaan in angstvalligheid, uit vrees om de tegenpartij tegen zich in het harnas te jagen. Veel communicatiemanagers zijn op hun beurt tevreden over de mate waarin zij hun boodschap kunnen ‘wegzetten’ in de onafhankelijke nieuwsmedia. Op www.gevaarlijkspel. denieuwereporter.nl is een meldpunt opgenomen waar journalisten en voorlichters klachten over elkaar kunnen melden. (DW)

Studieverenigingen ‘weggemoffeld’ zz Studieverenigingen FMG vrezen door de verhuisplannen van de faculteit hun bestuurskamers te verliezen. zz ‘De bestuurskamer is voor een vereniging van onschatbare waarde.’

Studieverenigingen van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (FMG) zijn niet tevreden over de huisvestingsplannen van de faculteit, want, zeggen zij, in die plannen zijn de verenigingen ‘weggemoffeld’ en dreigen zij hun bestuurskamers te verliezen. Ze vinden dat de faculteit studieverenigingen ‘als onwettige kindjes’ behandelt.

‘Het enige wat een studievereniging nodig heeft is een kantoor en een aanspreekpunt binnen de UvA. De be-

stuurskamer is voor een vereniging van onschatbare waarde. Hoe onzinnig de posters, banken en altijd kapotte senseoapparaten op de bestuurskamers ook lijken, zij bepalen in grote mate de relatie tussen het bestuur en leden,’ zegt Susan Vromans, voorzitter van studievereniging Comenius, mede namens Ad Korf (voorzitter Sarphati), Annelijn van der Slikke (voorzitter Pegasus), Annemiek Dekker (voorzitter VSPA), en Steven Hannink (voorzitter Machiavelli).

De vijf voorzitters vinden dat de studieverenigingen ‘in de eindeloze UvAbureaucratie’ niet worden beschouwd als ‘erkende gesprekspartners’ en dat terwijl zij volgens henzelf ‘cruciaal’ zijn voor het opvangen van nieuwe leden. ‘Zeker nu de UvA probeert de uitval onder studenten

te verminderen, worden studieverenigingen nog belangrijker. Zij zorgen voor de sociale cohesie. Maar dat kunnen zij alleen doen als ze ook een bestuurskamer hebben van waaruit zij hun leden mobiliseren,’ zegt Vromans. ‘Zolang er geld en ruimte genoeg is, toont de UvA meestal wel begrip, maar in tijden van verhuizingen en bezuinigingen gaat het mis. Op het Roeterseiland (de nieuwe locatie van de FMG, dw), zullen we met zijn allen 23 procent van onze ruimte moeten inleveren. Nog een paar keer met de kaasschaaf en je houdt alleen de korst over.’ De verenigingen zijn inmiddels in gesprek met decaan Edward de Haan en met verschillende onderwijsdirecteuren om te kijken of er een oplossing te bedenken is. (DW)

Scheikunde top De kwaliteit van het scheikundeonderzoek aan de UvA is van zeer goede kwaliteit.

Dat stelt een internationale commissie van twintig experts die de onderzoeksprestaties van zeven Nederlandse universiteiten bekeek op het terrein van de scheikunde.

De beoordeling geschiedde aan de hand van vier criteria: kwaliteit, productiviteit, relevantie (sociaal, economisch en cultureel), en vitaliteit/haalbaarheid (het vermogen om adequaat te reageren op belangrijke veranderingen in de omgeving).

Daarbij maakte de commissie gebruik van een schaal van 1 tot 5, waarbij 5 staat voor excellent en 1 voor onvoldoende. Er werden vijf onderzoeksprogramma’s beoordeeld: Bio-Molecular Synthesis, Catalysis, Computational Chemistry, Macromolecular and Biosystems Analysis, en Molecular Photonics. De beoordeling per criterium is gemiddeld 4,35. De onderzoeksbeoordeling is uitgevoerd onder toezicht van de stichting Quality Assurance Netherlands Universities (Qanu).

Duwo Studentenhuisvester Duwo probeert huurcontracten van voor 2007 voorlopig niet meer om te zetten in zogeheten campuscontracten. Die houden in dat huurders zes maanden na beëindiging van hun studie moeten verhuizen. De reden voor de beslissing is een voor Duwo nadelige uitspraak van de rechtbank in Amsterdam.

Duwo geeft nieuwe huurders sinds 2007 zo’n campuscontract, maar de huisvester wil graag dat ook personen die al voor 2007 een woning huurden, overstappen op een campuscontract. Eerder oordeelde de kantonrechter in Delft nog dat dit redelijk is, maar de rechtbank in Amsterdam heeft nu geoordeeld dat dit niet het geval is. De studentenhuisvester stopt daarom voorlopig met het aanbieden van campuscontracten aan zittende huurders, maar gaat wel in beroep tegen de uitspraak.

Folia 5

nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl

Hoger beroep omdat het moet zz Woordvoerder PvdA: stadsdeelbestuur gaat hoger beroep in kwestie BG-bibliotheek weer intrekken. zz Stadsdeelbestuurder: ‘Als de stadsdeelraad in meerderheid tegen het beroep is, ligt het in de rede dit weer in te trekken.’

‘Als ik kijk naar hoe de meningen in de stadsdeelraad liggen, dan verwacht ik dat het dagelijks bestuur van het Stadsdeel Centrum het hoger beroep in de kwestie rond de BG-bibliotheek weer zal intrekken.’ Dit zegt Joop Lahaise, woordvoerder van de PvdA-fractie in de stadsdeelraad van het Stadsdeel Centrum. Het dagelijks bestuur van het stadsdeel maakte op

29 april bekend om, evenals de UvA, in hoger beroep te gaan bij de Raad van State tegen de beslissing van de bestuursrechter om sloop van de rijksmonumenten op het BG-terrein te verbieden.

De panden waarom het gaat, het Studentencentrum (Stuc) en een deel van het voormalige Zusterhuis, zijn in bezit van de UvA, die de monumenten wil slopen om ter plekke een nieuwe bibliotheek geesteswetenschappen te realiseren. De universiteit vroeg de sloopvergunning aan, het stadsdeel verstrekte die. Dit tot groot ongenoegen van buurtbewoners en een aantal cultuurhistorische verenigingen. Zij stapten gezamenlijk naar de rechter en kregen gelijk.

De UvA en het stadsdeel pikten dit niet

en tekenden beroep aan. Wat de UvA betreft is dit hoger beroep definitief, maar Lahaise denkt dat het stadsdeel ‘slechts pro forma’ beroep heeft aangetekend.

‘Het stadsdeelbestuur moet wel beroep aantekenen omdat anders de termijn vervalt waarbinnen dit moet gebeuren.

De stadsdeelraad heeft er pas deze week een beraadslaging over en ik verwacht dat een meerderheid van de raad dan tegen het instellen van het hoger beroep is. Het stadsdeelbestuur zal zich dan gedwongen zien het beroep in te trekken.’

‘Dat klopt,’ zegt verantwoordelijk stadsdeelbestuurder Boudewijn Oranje. ‘Als de stadsdeelraad in meerderheid tegen het hoger beroep blijkt te zijn, ligt het in de rede dit beroep weer in te trekken.’ (DW)

AMC-secretaresse beste van Nederland zz Secretaresse van hoogleraar Damiaan Denys verkozen tot beste secretaresse van Nederland. zz Ambitieuze secretaresse wil dat de Secretaresse van het Jaar voortaan elk jaar een AMC-secretaresse is.

AMC-secretaresse Karin van Peursen is op 21 april verkozen tot Secretaresse van het Jaar. Van Peursen is sinds drie jaar de secretaresse en personal assistant van de Vlaamse psychiater Damiaan Denys, hoogleraar in het AMC en gespecialiseerd in de behandeling van patiënten die leiden aan ernstige angsten dwangneuroses. In de finale versloeg Van Peursen twee concurrenten: de secretaresses Irene Frankfort en Janneke van de Geijn.

Via de website secretaressevanhetjaar.nl konden bezoekers van de site drie weken lang hun stem uitbrengen. Tijdens het sluitstuk van de verkiezing op 21

Karin van Peursen / foto Henk Thomas

april moesten de drie ten overstaan van een jury en het publiek een live presentatie geven waarbij ze moesten aangeven hoe de werkdag van een secretaresse er volgens hen in 2025 uit zou zien. Van Peursen voorspelde dat de secretaresse tegen die tijd ‘chief secretarial officer’ is, ‘met name verantwoordelijk voor informatie- en communicatiemanagement’.

Van Peursen is een ambitieuze dame, die haar collega-secretaresses van het AMC opjut zich te ontwikkelen tot topsecretaresses die met minder dan de top geen genoegen nemen. Samen met een aantal collega’s heeft ze binnen het AMC het secretaressenetwerk Team – Together Everyone Achieves More – opgericht, met als doel de secretaresse van het AMC verder te professionaliseren.

Van Peursen: ‘In ons plan, dat we aan de Raad van Bestuur hebben gepresenteerd, staat dat de Secretaresse van het Jaar voortaan elk jaar uit het AMC zal komen.’ (DW)

Repping uit op Academische Jaarprijs zz Zestien aanmeldingen voor Academische Jaarprijs. zz Vijftien gaan er door naar de volgende ronde. Daaronder een team van het AMC. Een team van het AMC onder leiding van hoogleraar humane voortplantingsbiologie Sjoerd Repping is in de race voor de Academische Jaarprijs 2011 met het onderzoek Seksuele voorlichting 2.0: The Eggs and the Seeds. De Academische Jaarprijs is een jaarlijks terugkerende competitie waarbij onderzoekers, promovendi en studenten in teamverband moeten proberen de resultaten van hun onderzoek actief onder de aandacht te brengen van een breed publiek. Daarbij gaat het 6 Folia

dus niet alleen om de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek, maar ook om de manier waarop teams hun onderzoek denken te kunnen marketen. Het team dat daarin als beste slaagt wint de hoofdprijs van 100.000 euro.

In totaal werden er dit jaar zestien onderzoeksvoorstellen ingestuurd. Vijftien daarvan, waaronder dus het AMC-team, gaan door naar de volgende ronde. Een van de andere UvA-inzendingen ging niet door naar de volgende ronde. Om welke inzending het gaat wil de organisatie niet bekendmaken. ‘Dat vinden we niet chic,’ aldus een woordvoerder. Het team van Sjoerd Repping doet mee met een inzending die jonge vrouwen wil informeren over vruchtbaarheid. ‘In Nederland zijn we heel goed in educatie aan jongeren

over voorbehoedsmiddelen en dat je als tiener nog niet zwanger wilt worden.

Dat ouderdom de belangrijkste oorzaak van onvruchtbaarheid is, dat weten veel vrouwen niet. Wij willen de boodschap overbrengen dat vrouwen tussen de 25 en de 30 goed moeten nadenken wanneer ze zwanger willen worden. Het leven lijkt op veel punten maakbaar, maar dat is het niet.’ Hoe het project eruit gaat zien, verklapt Repping nog niet.

Op vrijdag 13 mei moet het plan worden ingeleverd, op 30 mei wordt bekendgemaakt welke drie teams naar de finale gaan. Half september moeten de drie finalisten hun uitgewerkte communicatieplan indienen, waarna op 26 oktober bekend wordt gemaakt wie de prijs gewonnen heeft. (DW/FB)

doctor

Muhammed Najib Azca promoveert bij antropologie op een onderzoek naar de vraag waarom sommige moslims jihadstrijder werden in Oost-Indonesië tussen 1999 en 2002.

En, waarom was dat?

‘Ik onderscheid verschillende soorten islamitische activisten in mijn proefschrift, namelijk vrome, jihadisten en politiek activisten. Voor alle groepen is het verdedigen van moslims tegenover christenen een belangrijke drijfveer om zich te mengen in de strijd, maar de manier waarop ze daartoe komen en hoe ze dat vervolgens uitdragen, verschilt van elkaar.

Wel komt activisme vaak voort uit een identiteitscrisis, geholpen door cognitieve openingen en morele schokken.’

Kunt u dat uitleggen?

‘Zeker. Cognitieve openingen zijn momenten waarop mensen vatbaar zijn om een andere ideologie te accepteren. Deze momenten komen voor als mensen al in een identiteitscrisis zitten en dan een nieuwe ideologie of andere versie van de islam gepresenteerd krijgen. De mensen gaan daardoor radicaal redeneren en zijn makkelijk in staat een radicale verandering in hun leven aan te brengen. Dit kan worden geholpen door morele schokken, beelden van andere oorlogen tegen moslims zoals bijvoorbeeld in Irak of Afghanistan. Dat kan een laatste zetje zijn voor mensen om te radicaliseren.’

Waarin verschillen de groepen in het radicaliseringsproces?

‘Voor vrome activisten zijn fatwa’s, uitgesproken door leidende Salafi-geestelijken, van cruciaal belang, de morele schokken hebben het meeste impact op de politieke activisten, en de jihadistische activisten – die vaak eerst in het buitenland deelnamen aan een jihad – kregen de zogenaamde cognitieve openingen en morele schokken vooral tijdens trainingskampen.’

Is deze analyse ook toepasbaar in andere regio’s ‘Ja. De driedeling heb ik ontleend aan analyses die al eerder in het MiddenOosten werden gedaan. Het onderscheid is wel specifiek toegesneden op OostIndonesië.’ (FB) Muhammed Najib Azca: After Jihad: A Biographical Approach to Passionate Politics in Indonesia. Promotie: vrijdag 13 mei. Promotor: prof. dr. H.G.C. Schulte Nordholt.

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl

prikbord

promoties

FMG Terrorisme

BC Dierprenten

Bij Boom Juridische Uitgevers in Den Haag is verschenen het boek Polarisatie, radicalisering en terrorisme van UvA-psychologen Wim Koomen en Joop van der Pligt. De auteurs pogen antwoord te geven op vragen als: waardoor radicaliseren mensen? Voelen die mensen zich bedreigd, en zo ja, waardoor? Heeft hun maatschappelijke positie daarmee te maken? Wat zijn belangrijke vormen van radicalisme en terrorisme? Welke groepsprocessen spelen een rol?

En hoe verloopt de overgang van radicalisme naar terrorisme? Het boek is volgens de uitgever van belang voor iedereen die zich met deze onderwerpen bezighouden, zoals politieambtenaren, jeugdwerkers en studenten criminologie, psychologie en andere sociale wetenschappen. ISBN 978-90-8974-336-7. Prijs: € 27,-

Sinds kort zijn twintigduizend dierenprenten uit de prentenverzameling Iconographia Zoologica van de Artis Bibliotheek, onderdeel van de afdeling Bijzondere Collecties, digitaal te bekijken. Het gaat om bijzondere achttiende- en negentiende-eeuwse prenten. Dit is de honderdste collectie die in het kader van het nationale digitaliseringsprogramma Het Geheugen van Nederland is gedigitaliseerd. De verzameling biedt niet alleen een staalkaart van de diersystematiek, maar vormt ook een bron voor de geschiedenis van de dierkundige prentkunst en boekillustratie. Naast oorspronkelijke tekeningen en aquarellen zijn veel illustratietechnieken in de verzameling vertegenwoordigd, uitgevoerd door de belangrijkste illustratoren en kunstenaars van hun tijd.

FMG 25.000

FNWI Officier

euro

Hoogleraar Patti Valkenburg, directeur van het Center of Research on Children, Adolescents and the Media (CCAM), heeft de Hendrik Mullerprijs van de KNAW gewonnen. Met de prijs is een bedrag van 25.000 euro gemoeid. De prijs is haar toegekend door de Stichting dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds. Deze stichting werd in 1941 opgericht door de koopman, wetenschapper en diplomaat dr. H.P.N. Muller (18591941). De stichting stelt zich tot doel jonge, veelbelovende Nederlanders financieel te ondersteunen in hun studie en geeft subsidies op het gebied van wetenschap en cultuurconservering. Wat Valkenburg met het geldbedrag gaat doen is (nog) niet bekend.

FEB

Pierson Penning

Sander Bais, emeritus hoogleraar theoretische natuurkunde, is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

Hij ontving de onderscheiding op 29 april uit handen van burgemeester Jan van Zanen van de gemeente Amstelveen, de woonplaats van Bais. Bais ontving de onderscheiding vanwege zijn bijzondere verdiensten voor de wetenschap en de samenleving. Hij heeft een indrukwekkende staat van dienst, als onderzoeker, docent en bestuurder binnen de academische wereld, maar ook als voorvechter van het maatschappelijk belang van de natuurwetenschappen.

Bais was ook een van de initiatiefnemers van de Bètacanon. In januari 2011 werd hij tijdens de viering van de dies natalis uitgeroepen tot Docent van het Jaar 2010.

FdR Freeminders

Hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten Arnoud Boot wordt onderscheiden met de Pierson Penning. Deze penning wordt elke drie jaar uitgereikt aan een econoom met de Nederlandse nationaliteit, die zich heeft onderscheiden door de kwaliteit en diepgang van zijn publicaties.

De toekenning heeft betrekking op zijn gehele oeuvre. Naast zijn hoogleraarschap is Boot kroonlid van de SER en adviseur van De Nederlandsche Bank. De Pierson Penning is vernoemd naar hoogleraar en oud-minister van Financiën Nicolaas Pierson (1839-1909). Hij bedacht onder meer het huurwaardeforfait voor huiseigenaren en de hypotheekrenteaftrek. Eerder ontvingen Arnold Heertje, Rick van der Ploeg en Jan Pen ook de penning, die aan Boot wordt uitgereikt op 12 mei.

Op 19 mei om 19.30 uur organiseren de Freeminders weer een openbaar debat in de centrale hal van de Oudemanhuispoort. Onderwerp deze keer: ‘Langstudeerders op de bon: onrechtmatig?’

Tijdens het debat zullen Anne-Wil Lucas (Tweede Kamerlid voor de VVD), Anna Collignon (advocaat Stibbe) en Guy Hendriks (voorzitter Interstedelijk Studenten Overleg) de degens kruisen over de heftig bekritiseerde plannen van het kabinet om te bezuinigen op het hoger onderwijs, waaronder de invoering van de zogenoemde ‘langstudeerdersboete’, die inmiddels door de Tweede Kamer is aangenomen. De sprekers zullen aan de hand van verschillende stellingen discussiëren over het onderwerp. Uiteraard kan het publiek meediscussiëren.

FEB Ridder

Alle studenten

Tijdens de jaarlijkse lintjesregen ter gelegenheid van Koninginnedag kreeg universitair docent Erik Dirksen uit handen van burgemeester Eberhard van der Laan de onderscheiding behorende bij Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Dirksen is naast UvA-docent ook voorzitter van de Kring van Amsterdamse Economen (KAE). In zijn toespraak noemde de burgemeester onder meer dat Erik Dirksen, verbonden aan de Amsterdam Business School, zich jarenlang heeft ingezet voor onderwijs in postconflictgebieden op de Balkan. Dit samen met een aantal andere vrijwillige maatschappelijke activiteiten was voldoende reden om hem deze onderscheiding toe te kennen.

Op vrijdag 13 en zaterdag 14 mei vindt weer het jaarlijkse Amsterdamse studentenfestival plaats, deze keer in het Smart Project Space in West, vlakbij de Kinkerstraat. Creatieve studenten laten gedurende twee dagen zien waartoe ze in staat zijn: fotografie, singer-songwriting, stand-upcomedy, poëzie en films of muziek maken. Minder creatieve studenten (en anderen) kunnen komen kijken. ‘Het worden twee leuke dagen waarin mensen kunnen genieten van uiteenlopende disciplines, zoals fotografie, kleinkunst en korte film,’ zegt Milou de Sain, die de promotie van het festival regelt. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamsstudentenfestival.nl

Studentenfestival

DINSDAG 17/05 12.00 uur: Lodewijk Koopman Natuurkunde A Developmental Research on Introducing the Quantum Mechanics Formalism at University Level.

Promotor: Prof.dr. A.L. Ellermeijer. (Agn.kapel) 14.00 uur: Jeroen van den Akker Geneeskunde Role of Transglutaminase 2 in Vascular Remodeling.

Promotor: Prof.dr. E.T. van Bavel. (Agn.kapel)

WOENSDAG 18/05 10.00 uur: Chi Pham - Tandheelkunde Microbial Community Interactions.

Promotoren: Prof.dr. W. Crielaard en prof.dr. J.M. ten Cate. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Jiyin He - Informatiekunde Exploring Topic Structure.

Promotor: Prof.dr. M. de Rijke. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Edi Terlaak - Wijsbegeerte Branding and Liberal Autonomy.

Promotor: Prof.dr. V. Bader. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 19/05 14.00 uur: Daniel Hupkes - Geneeskunde Dynamic and Static Interactions between the Nuclear Lamina and the Genome.

Promotoren: Prof.dr. M.M.S. van Lohuizen en prof.dr. B. van Steensel (EUR). (Agnietenkapel)

VRIJDAG 20/05 10.00 uur: Marieke Biegstraaten Geneeskunde Neurological Aspects of Gaucher and Fabry Disease.

Promotoren: Prof.dr. I.N. van Schaik en mw. prof.dr. C.E.M. Hollak. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Vincent Sterk - Economie The Role of Mortgages and Consumer Credit in the Business Cycle.

Promotor: Prof.dr. W.J. den Haan. (Agn.kapel) 13.00 uur: Willemijn van Dop - Geneeskunde Hedgehog Signaling in Homeostasis of the Gastrointestinal Tract.

Promotor: Prof.dr. G.E. Boeckxstaens. (Aula)

ORATIES / AFSCHEIDSCOLLEGES VRIJDAG 13/05 15.00 uur: Afscheidscollege prof.dr.

F.H. (Frans) van Eemeren, hoogleraar Taalbeheersing, argumentatietheorie en retorica In alle redelijkheid. (Aula)

DONDERDAG 19/05 16.00 uur: Dubbeloratie, bijzondere leerstoel De Overheid als arbeidsorganisatie - Prof. mr. Alexander de Becker - Dr. mr. Roel Nieuwenkamp (Aula)

VRIJDAG 20/05 16.00 uur: Oratie prof.dr.ing. A.H.C. (Antoine) van Kampen, bijzonder hoogleraar Biologische en Biomedische informatiewetenschappen, i.h.b. Medische Bioinformatica Gebundelde krachten. (Aula) Voor meer informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 7

opinie

Een student is geen robot Studenten moeten geen boete krijgen, maar steun en vertrouwen, vinden studentenpsychologen Pien Wijn en Barbara van der Werf.

D

e boeteregeling voor langstudeerders is uitgesteld, maar daarmee niet van de baan. ‘Met dit jaar uitstel bereiken we dat de maatregel zeker doorgaat,’ zei Halbe Zijlstra 14 april in NRC Handelsblad. De collegegeldverhoging van 3000 euro bij meer dan een jaar uitloop in bachelor of masterfase wordt als het aan hem ligt vanaf september 2012 opgelegd.

Na de commissie-Veerman en de Raad van State heeft nu ook de Sociaal Economische Raad (SER) zich, op verzoek van Zijlstra, over de kabinetsplannen gebogen.

De SER concludeert in haar advies dat het hoger onderwijs juist extra investeringen nodig heeft.

Wij zagen de afgelopen maanden al zeer onwenselijke effecten van de aangekondigde maatregelen. De plannen weerhielden studenten van studentenraad, bestuursfunctie, extra vakken volgen of

We moeten niet alleen investeren in onderzoek, maar vooral in studenten switch naar een beter passende studierichting. Succesvolle studenten zetten hun tweede studie stop, anderen zeiden: ‘Dan maar alleen een bachelor.’

Studenten doen meestal niet voor hun lol lang over hun studie. Niet alle schoolverlaters maken de juiste keuze en zijn direct in staat geconcentreerd en gemotiveerd te studeren. Emoties zijn nog moeilijk controleerbaar, planning en zelfdiscipline voor velen lastig. Onzekerheid, faalangst, een negatief zelfbeeld en eenzaamheid zijn in deze levensfase heel normaal.

Studenten met bijvoorbeeld laagopgeleide ouders doen vaak door aanpassingsproblemen er wat langer over om eruit te halen wat erin zit. Als zij daardoor wat langer over hun studie doen of het juist goed doen op het hbo en willen doorstromen naar de universiteit, hoort daar dan een boete bij?

Het feesten op kosten van de staat is al lang voorbij. Naast een ov-jaarkaart ontvangt een student maximaal vier jaar 269 euro per maand, met 244 euro aanvulling als ouders niet kunnen bijdragen.

Daarnaast en daarna moet alles worden geleend of anderszins zelf bekostigd. De 8 Folia

helft van de studenten leent dan ook van de overheid. In 2010 hadden studenten na vier jaar al een gemiddelde schuld van 15.000 euro. Uit onderzoek van het Nibud uit 2010 blijkt dat studenten onvoldoende zijn geïnformeerd over voorwaarden en consequenties van geldlening. Velen zeggen er naderhand spijt van te hebben. Maar degenen die besluiten meer te werken en daardoor langer over hun studie te doen, lopen straks in de val van de boeteregeling.

‘Studeren is investeren’ heet de nota waarin Zijlstra onlangs aankondigde de basisbeurs voor masterstudenten te willen afschaffen, want: ‘elk jaar studie levert 6 tot 8 procent meer inkomen op’. Maar dit is een gemiddelde, niet iedereen studeert geneeskunde of kiest een commercieel beroep. Investeren is heel wat meer dan geld inzetten. Investeren is alles wat bijdraagt aan volwassen worden. Zoals erachter komen hoe en in welk vakgebied je een betekenisvolle bijdrage kunt leveren aan de maatschappij, het leren omgaan met problemen, op eigen benen leren staan en je zo breed mogelijk ontwikkelen.

Zo kreeg een Kamercommissie onlangs een presentatie van ‘langstudeerders’ die uiteindelijk cum laude afstudeerden. Deze studenten maakten na soms moeilijke eerste jaren een bewuste keuze en waren daardoor erg gemotiveerd. Zij gaan nog tientallen jaren veel voor de maatschappij betekenen.

Moeten zij ontmoedigd worden?

‘We luisteren naar iedereen die zijn stem laat horen,’ zegt Zijlstra op de vraag of de studentenprotesten hebben bijgedragen aan het uitstel. Maar op de bezwaren gaat hij niet echt in. De plannen lijken vooral te zijn ingegeven door een bezuinigingsoogmerk. Hoe verhoudt zich dat met kabinetsbeleid dat Nederland – nu op de tiende plaats – bij de top vijf van kenniseconomieën wil laten behoren, vraagt de Raad van State zich af. Daarvoor moet veel meer worden geïnvesteerd in onderzoek, concludeerde de commissieVeerman een jaar geleden al.

Een student wordt door dit kabinet neergezet als studierobot, die vanaf de middelbare school één rechte lijn volgt en goed in economische termen te vatten is. De realiteit van studeren is vaak anders. We moeten niet alleen investeren in onderzoek, maar vooral in studenten.

Zij gaan straks de wereld besturen. Om

illustratie Marc Kolle

die verantwoordelijkheid aan te kunnen hebben zij steun en vertrouwen nodig. En soms wat extra tijd. yyy

De redactie verwelkomt brieven en ingezonden stukken. U kunt deze sturen aan redactie@

Pien Wijn en Barbara van der Werf zijn studentenpsychologen voor studenten van universiteit en hbo in Amsterdam.

folia.uva.nl. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA; anonieme bijdragen worden niet geplaatst. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten.

stage

Schadevergoeding is een recht Een substantiëel aantal benadeelde patiënten in de gezondheidszorg krijgt ten onrechte geen schadevergoeding voor geleden schade, denkt hoogleraar gezondheidsrecht Johan Legemaate.

M

edische onderzoeken en behandelingen zijn erop gericht de gezondheidstoestand van een patiënt te stabiliseren of te verbeteren. Die onderzoeken en behandelingen kunnen gepaard gaan met schade.

Een deel van die schade is onvermijdelijk, een ander deel is vermijdbaar.

Zorgaanbieders hebben in gevallen waarin er sprake is van onbedoelde schade een bijzondere zorgplicht.

In eerste instantie gaat het daarbij niet om de schuldof verwijtbaarheidsvraag, maar om communicatie, informatie, begrip en ondersteuning. Is bekend hoe de onbedoelde schade kon ontstaan? Zo niet, binnen welke termijn kan dat uitgezocht worden?

Is het nodig een herstelbehandeling uit te voeren?

Wat wordt er gedaan om herhaling van onbedoelde schade te voorkomen, et cetera. Gaandeweg kan blijken dat de onbedoelde schade het gevolg is van een toerekenbare tekortkoming. In dat geval mag de patiënt verwachten dat zijn zorgaanbieder de regie neemt in een traject waarin openheid wordt betracht over de oorzaak van de onbedoelde schade, en waarin zorgvuldig, maar ook voortvarend wordt nagegaan of de patiënt in aanmerking komt voor een schade-uitkering. Het gaat hier om een rechtsplicht,

Jaarlijks krijgen ruim 37.000 ziekenhuispatiënten te maken met vermijdbare schade en overlijden daardoor ruim 1900 patiënten die kan worden gebaseerd op het recht van de patiënt op goede zorg alsmede op de zorgvuldigheid die een zorgaanbieder behoort te betrachten bij de uitvoering van de behandelingsovereenkomst.

Onderzoek van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel) en het VUmc geeft inzicht in de omvang van de onbedoelde, vermijdbare schade in de ziekenhuiszorg. Jaarlijks krijgen ruim 37.000 ziekenhuispatiënten te maken met potentieel vermijdbare schade en overlijden mede daardoor naar schatting ruim 1900 patiënten.

Er is voorzichtigheid geboden bij het koppelen van deze onderzoeksgegevens aan de rechtspraktijk met betrekking tot medische aansprakelijkheid. In februari van dit jaar antwoordde minister Schippers van Volksgezondheid op kamervragen dat Medirisk en Centramed, de twee grootste verzekeraars van medische aansprakelijkheid in Nederland, elk jaar tussen de 2000 en 2200 schadeclaims voorgelegd krijgen.

Dit aantal omvat niet de schadeclaims die ziekenhuizen, onder de vlag van een met de verzekeraar overeengekomen eigen risico, zelf afhandelen. Dat aantal is niet bekend, maar als we het schatten op en-

kele honderden gevallen, ligt het aantal schadeclaims dat jaarlijks in de gezondheidszorg wordt ingediend tussen de 2500 en de 3000. Uit het antwoord op de genoemde Kamervragen blijkt voorts dat ongeveer 40 procent van de ingediende schadeclaims wordt gehonoreerd. In zo’n 1000 tot 1200 gevallen per jaar volgt dus een schade-uitkering. Wat betekenen deze uitkeringscijfers in de context van de onderzoeksresultaten van Nivel en VUmc? Het is niet juist om te stellen dat alle 37.000 ziekenhuispatiënten die jaarlijks te maken krijgen met potentieel vermijdbare schade volgens de geldende regels voor civielrechtelijke aansprakelijkheid recht zouden hebben op schadevergoeding. Er is zelfs bij benadering niet te zeggen voor welk deel van deze patiënten dat wel zou gelden. Maar ik durf wel de stelling aan dat het aantal gevallen waarin patiënten naar geldend recht aanspraak kunnen maken op schadevergoeding een veelvoud is van de 1000 tot 1200 gevallen waarbij nu jaarlijks tot een schade-uitkering wordt overgegaan. Het heeft er dus alle schijn van dat het huidige systeem ertoe leidt dat een onbekend, maar naar mag worden aangenomen substantieel aantal patiënten niet krijgt waar zij recht op hebben. Dit betekent dat het primaire doel van het civiele aansprakelijkheidsrecht – herstel of compensatie van geleden schade – binnen de gezondheidszorg maar in beperkte mate wordt gerealiseerd. Waar het gaat om onbedoelde schade in de gezondheidszorg is er op systeemniveau sprake van een aanzienlijk rechtstekort, dat door de nu bij de Tweede Kamer aanhangige nieuwe patiëntenwetgeving (wetsvoorstel cliëntenrechten zorg) niet wordt weggenomen. yyy

Zo groot als een paleis Hans van Deurzen (23)

doet de master natuurkunde, en volgt naast het traject theoretische natuurkunde vakken op het gebied van deeltjesfysica. Hij volgde afgelopen zomer een zomerschool bij de deeltjesversneller van Cern, in Genève.

‘Dit was een zeer gewilde zomerschool, waar ik al heel lang enthousiast voor was. Omdat ik begonnen ben met theoretische natuurkunde moest ik extra vakken volgen in experimentele natuurkunde om überhaupt te mogen solliciteren.

Hoewel mijn cijfers goed waren, gaf ik mezelf niet veel kans: er hadden zeker duizend mensen gesolliciteerd voor tweehonderd plaatsen. Maar ik werd toch aangenomen, en mocht twee maanden in Genève verblijven in het hotel op het terrein van Cern. In de ochtenden kregen we lezingen van topwetenschappers van over de hele wereld. De meesten van hen hadden zelf ook ooit de zomerschool gedaan, dus die vonden het leuk om terug te komen. In de middagen was ik bezig met mijn eigen project: het schrijven van software die selecteert welke deeltjes onderzocht moeten worden.

Je moet je voorstellen dat die deeltjesversneller met een gigantische snelheid geladen deeltjes tegen elkaar laat botsen.

Bij die botsing vinden honderden reacties per seconde plaats.

In principe wordt iedere reactie gemeten, maar het is niet nodig om al die gegevens op te slaan en te bewaren. De software waaraan ik heb meegeschreven selecteert uit die enorme stroom data de deeltjes die voldoen aan zo’n 120 eigenschappen. Zo houd je de deeltjes over die voor het onderzoek waardevol kunnen zijn. Naar verluidt gebruiken ze “mijn” stukje software nog steeds, zij het in een aangepaste versie.

Ik bracht vrij veel tijd door achter de computer, maar op een gegeven moment lag de deeltjesversneller voor onderhoud een week stil, waardoor we erin mochten kijken. Het is een enorme cirkelvormige gang van 27 kilometer, die zich deels onder Frankrijk en deels onder Zwitserland bevindt. Op vier plekken staan machines, waarvan de grootste ongeveer de omvang heeft van het paleis op de Dam. Overal waar je kijkt zie je elektronica en kabels. Die zomerschool was een heel goede besteding van mijn vakantie: zo heb ik in vrij korte tijd leren programmeren, een klein schakeltje kunnen vormen in dit belangrijke onderzoek en ik heb er een groot internationaal netwerk van natuurkundige kennissen aan overgehouden.’ yyy Luuk Heezen

Johan Legemaate is hoogleraar gezondheidsrecht.

Deze tekst is ontleend aan de oratie die Johan Legemaate uitsprak bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar gezondheidsrecht, op 11 mei 2011.

Debat gaat door Jessica Asscher en Geert Jan Stams schreven eind vorig jaar in dit blad dat de effectladder waarmee in de jeugdzorg wordt gewerkt om de effectiviteit van het aanbod te verbeteren misleidend is. Via via kregen wij dit stuk onder ogen. Als makers van dit model hebben wij in februari een reactie ingezonden; het is immers nogal wat om te lezen dat je de jeugdzorg zou misleiden. In april vernamen wij van de redactie dat andere onderwerpen voor gingen en de reactie inmiddels niet meer actueel was. Wij betreuren deze gang van zaken, vooral omdat wij niet in de gelegenheid zijn gesteld tijdig een weervoord te geven. Inmiddels

is Stams het debat opnieuw aangegaan, ondermeer in het bulletin van de Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) en in het komende nummer van Kind en Adolescent. Geïnteresseerden in de verdere discussie verwijzen we naar die publicaties en naar de website van het Samenwerkingsverband Effectieve Jeugdzorg Nederland, www.sejn.nl. yyy Tom van Yperen, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en Jan Willem Veerman, bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit.

Folia 9

‘ Liever een schuld dan op een houtje bijten’ Met een schuld die ruim 1200 euro boven het landelijk gemiddelde ligt, lenen UvA- en HvA-studenten er lustig op los. Is lenen verantwoord, of wordt het een molensteen om je nek? Gijs van der Sanden / illustratie Pascal Tieman en Bas Kocken

D

e studieschuld: veel mensen kijken er tijdens hun studententijd nauwelijks naar om, maar schrikken zich wezenloos als ze het bedrag – inclusief rente – na het afstuderen onder ogen moeten zien. Niet voor niets is het onderwerp al jaren een heet hangijzer in de politiek. Vorig jaar berichtten de media nog uitgebreid dat studenten steeds onverschilliger lijken te worden over hun schuld, en massaal meer zijn gaan lenen. Niet alleen uit bittere noodzaak, maar ook om hun avondjes in de kroeg en reizen naar exotische oorden te financieren. Veel studenten met een schuld bleken zich niet bewust te zijn van de gevolgen van hun leengedrag voor hun latere leven. Ronald Plasterk, toen nog minister van Onderwijs, riep studenten al begin 2009 in een brief op om ‘bewust’ te lenen. Daarmee wilde hij voorkomen dat studenten een te hoge schuld opbouwen.

De cijfers liegen er inderdaad niet om.

Bedroeg de landelijke gemiddelde schuld na afstuderen in 2004 nog 7939 euro, in 2010 was dat bedrag met 14.657 euro bijna verdubbeld. Uit resultaten van het Asva-onderzoeksbureau – dat op verzoek van Folia en Havana een enquête heeft opgesteld over het leengedrag van UvA en HvA studenten – blijkt dat bedrag bij deze studenten zelfs 1200 euro hoger te liggen, namelijk op 15.858 euro. En misschien nog wel opvallender: ruim 34 procent van de ondervraagde studenten heeft geen idee hoe hoog zijn of haar schuld is.

Investering Tegenstijdig genoeg lijkt het huidige kabinet zich nergens druk om te maken. Sterker nog, wie volgend jaar na zijn bachelor wil doorstuderen, ontkomt er niet meer aan. Als de plannen doorgaan hebben studenten per september 2012 namelijk nog maar drie jaar recht op een prestatiebeurs; daarna wordt er een sociaal leenstelsel van kracht voor diegenen die een mastergraad willen behalen. In een tijd van bezuinigingen is het huidige systeem 10 Folia

van studiefinanciering niet meer houdbaar, vindt de overheid. Zij rechtvaardigt het leenstelsel door erop te wijzen dat studeren een investering in jezelf is; later gaan studenten genoeg verdienen om hun schuld probleemloos af te kunnen lossen.

Maar is dat wel zo?

Maarten van den Heuvel (29) studeerde bewegingswetenschappen aan de VU en is al een paar jaar afgestudeerd. Tijdens zijn studie bouwde hij een schuld op van rond de 10.000 euro. ‘Net zoals de meeste studenten ben ik begonnen met lenen zonder al te veel na te denken over de consequenties daarvan voor mijn latere leven,’ zegt hij. ‘Maar nu ik aan het afbetalen ben, merk ik pas dat het toch een hap is uit mijn budget. Mijn schuld valt nog mee, maar ik hoor van zo veel mensen: had ik er maar beter over nagedacht.’ overzicht Om zijn studieschuld en de rente die daar maandelijks over wordt berekend inzichtelijk te maken, zette Van den Heuvel een tijd terug wat gegevens in een Excelbestand. Daaruit bleek dat een schuld bij DUO ondanks de relatief lage rente toch al snel in de papieren loopt. Omdat veel mensen in zijn omgeving worstelen met het terugbetalen van hun studieschuld, spoorde een vriend hem aan de website watkostmijnstudieschuld.nl op te richten.

Hierop kun je zien hoeveel rente je over je schuld betaalt, en ook hoeveel je bespaart door vervroegd af te lossen.

Een rekenvoorbeeld. Stel dat je een schuld hebt van 15.000 euro. Los je daarvan maandelijks 100 euro af – tegen het huidige gunstige rentepercentage van anderhalf procent – dan ben je 13,5 jaar bezig met terugbetalen, en heb je meer dan 1300 euro aan rente betaald. Van den Heuvel: ‘De website is niet bedoeld om studenten te betuttelen, maar ik hoop wel dat ze op basis van de informatie een meer weloverwogen keuze kunnen maken’.

Het Nibud, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, zou ongetwijfeld met Van den Heuvels boodschap instemmen.

Het instituut deed vorig jaar een grootschalig onderzoek naar studenten en hun leengedrag. Daaruit bleek dat er nogal wat misverstanden onder studenten bestaan over een lening bij DUO. Zo denken veel mensen die lenen dat er een reële kans is dat hun schuld wordt kwijtgescholden, terwijl dat maar in 3 procent van de gevallen gebeurt. Een groot gedeelte is zich bovendien niet bewust van het feit dat de studieschuld gevolgen kan hebben voor het afsluiten van een hypotheek. En tweederde van de studenten weet niet dat de rente over hun schuld al berekend wordt op de dag dat ze hun eerste uitkering ontvangen.

Annemarie Koop, woordvoerder bij het Nibud, heeft ambivalente gevoelens over de plannen van de overheid om een sociaal leenstelsel in te voeren. ‘Wij adviseren studenten altijd dat ze moeten proberen rond te komen zonder bij te lenen,’ zegt zij.

‘Maar als de overheid de huidige plannen doorvoert, dan is het niet anders’. Koop verwacht dat studenten met een mastergraad hun studieschuld waarschijnlijk zonder al te grote problemen kunnen terugbetalen, maar ze blijft kritisch over het naar hartenlust lenen. ‘Ook al zijn studenten straks misschien genoodzaakt een lening af te sluiten, dat mag geen vrijbrief zijn om alle remmen los te gooien. Lenen om relaxed te kunnen leven is en blijft bijzonder onverstandig,’ zegt de budgetdeskundige.

Zorgeloos Daar denkt Raisa Ter Smitte (25) heel anders over. Ze doet de master sociologie aan de UvA en heeft een schuld van rond de 30.000 euro. Dat geld is niet alleen maar op gegaan aan boeken en collegegeld, maar bijvoorbeeld ook aan reizen, etentjes en andere vrijetijdsbesteding.

‘Veel mensen doen net alsof investeren in jezelf alleen maar draait om studiegerelateerde zaken, maar voor mij gaat die investering ook om de leuke dingen in het leven,’ zegt Ter Smitte. ‘Studeren is meer dan met je neus tussen de boeken zitten’.

Lui is de sociologe zeker niet. Ze is met het mbo begonnen, en schrijft nu haar master-

scriptie voor de UvA. ‘Ik studeer veel, en heb ook altijd een bijbaantje gehad. Als ik ga lanterfanteren, vind ik niet dat ik recht heb op mijn lening’. Ter Smitte is niet bang dat ze later het geld niet terug kan betalen.

Naar eigen zeggen is het geleende geld nu meer waard dan over een paar jaar, als ze een goed inkomen heeft. ‘Ik ben heel erg gemotiveerd om te gaan werken, dus dat terugbetalen gaat echt wel lukken. Ik maak me eerlijk gezegd nergens zorgen om’.

Daarmee is ze een uitzondering, want uit de enquête van de Asva blijkt dat 70 procent van de UvA- en HvA-studenten zich wel eens druk maakt om zijn of haar schuld.

Toch maakt niet elke UvA-student zonder meer gebruik van de mogelijkheid tot lenen. Bauke (23, muziekwetenschappen) is er zelfs fel op tegen. Hij ergert zich aan de vanzelfsprekendheid waarmee medestudenten het geld van DUO maandelijks in ontvangst nemen. ‘Studenten vinden altijd maar dat ze aanspraak kunnen maken op publiek geld, maar waarom eigenlijk?’ vraagt hij zich af. ‘Zo veel mensen gebruiken hun lening alleen maar om sigaretten en drank van te kopen. Het ontgaat ze kennelijk volledig dat er mensen in de “echte wereld” zijn die daarvoor op moeten draaien’. verleiding Een veelgehoord punt van kritiek is dat het te makkelijk zou zijn voor studenten om geld te lenen bij DUO. Waar andere financieringen hardnekkig worden ontmoedigd door slogans als ‘Let op! Geld lenen kost geld!’, zijn op de website van de overheidsinstelling een paar muisklikken voldoende om maandelijks honderden euro’s extra op je rekening te krijgen bijgeschreven. Een verleiding die voor veel studenten met een krap budget moeilijk is te weerstaan. Zou DUO zelf hierin niet een sturende rol moeten spelen?

Tea Jonkman, woordvoerder van de overheidsinstantie, vindt van niet. Ook de vraag of DUO wellicht belang heeft bij de hoge studieschulden wuift ze direct weg. ‘Wij maken absoluut geen winst op de schulden van de studenten, maar voeren gewoon de onderwijswetten- en regelingen uit,’ zegt Jonkman. ‘Op de website staat duidelijk vermeld dat het geleende geld met rente moet worden terugbetaald. Hoeveel geld studenten lenen en wat ze vervolgens met dat geld doen, is niet aan ons’. yyy

Cijfers van het Asva-onderzoeksbureau over het leengedrag van UvA- en HvA-studenten.

Bron: Onderzoek van Asva-onderzoeksbureau in opdracht van Folia en Havana. Tussen 12 en 20 april vulden 166 studenten van HvA en UvA de vragenlijst in.

NEE

Waarom leen je? (meerdere antwoorden mogelijk)

Heb je een studieschuld?

JA

Geen recht op studiefinanciering: 25,9%

Nee: 33% Ja: 67% Waarom leen je niet? (meerdere antwoorden mogelijk)

Wat is de hoogte van je studieschuld?

Geef bijna geen geld uit: 10,7%

Bijbaan: 55,3%

Om minder/niet te hoeven werken: 21,1%

Weinig financiële ondersteuning van ouders: 25,3%

Ik kom geld tekort: 36,1%

30.000hoger: 12,2% 15.00029.999: 14,5%

Wil geen schuld opbouwen: 69,5%

Krijg voldoende van ouders: 53,5%

Geen idee: 34,2%

5000-14.999: 26,3%

0-4999: 12,8%

Bang dat ik het niet terug kan betalen: 3,5%

Stellingen Studenten leven op te grote voet Weet niet 19,4%

Wat is je mening ten aanzien van je studieschuld?

Vervelend: 33,3%

Ik maak me soms zorgen over mijn studieschuld Weet niet 4,5%

Ja 34,3%

Neutraal: 3,6%

Lenen is investeren in je toekomst Weet niet

14,7%

Onvermijdelijk: 19,8%

Een fijne mogelijkheid: 7,2%

Nee 20,2%

Ja 65,1%

Weet niet 8,3%

Nee 23,9% Ja 70.9%

Nee 46,3% Een beetje vervelend: 31,5%

Geen probleem: 4,5%

Nee 24,5%

Ik praat makkelijk over mijn studieschuld

Mijn leengedrag is verantwoord

Lenen is vrij normaal Weet niet 20,6%

Weet niet 22,9%

Nee 10,1%

Ja 67,9%

Ja 67%

Nee 28%

Ja 51,4%

Elze (25) Research Master Social Sciences, UvA

Ted (19) Management Economie en Recht, HvA

Nicky (27) Bachelor Sociologie en Pre-Master Bedrijfskunde, UvA

Schuld: 40.000 euro

Schuld: 7000 euro

Schuld: 35.000 euro

‘Toen ik begon met lenen was ik 18 en deed ik eigenlijk maar wat. Ik was jong en onbezonnen. Toch is mijn lening niet alleen maar opgegaan aan de geneugten van het studentenleven. Mijn ouders hadden niet genoeg geld om mij financieel te ondersteunen, dus ik heb naast mijn lening altijd gewerkt. Mijn vaste lasten alleen al kosten me achthonderd euro per maand en ik doe een intensieve studie waar ik met gemak veertig uur per week mee bezig ben. Ik zou inmiddels niet meer weten hoe ik rond zou moeten komen zonder mijn lening. Soms voel ik me ongemakkelijk over mijn schuld, vooral omdat mensen in mijn omgeving mijn leengedrag onverantwoord vinden. Ik voel die normen ergens wel, maar ik belichaam ze zelf niet. Ik heb liever een schuld dan dat ik op een houtje moet bijten. Natuurlijk is er soms de angst dat ik het straks niet terug kan betalen, maar dan bedenk ik me dat ik juist door deze schuld heb kunnen studeren. Dat terugbetalen gaat heus wel lukken.’

‘Een jaar geleden wilde ik op mezelf gaan wonen, en daarom heb ik een lening afgesloten. Ik heb toen ook maar meteen bij de bank geregeld dat ik rood kan staan.

Mijn ouders ondersteunen me wel financieel, maar niet genoeg om alles te kunnen betalen. Daarom ben ik meteen maximaal gaan lenen. Het idee was eigenlijk om daar na een paar maanden mee te stoppen, maar zonder mijn lening zou ik gewoon niet rond kunnen komen.

Ik heb trouwens wel een bijbaantje, en daar betaal ik de “leuke dingen” van. Ik wil na mijn propedeusejaar naar de UvA overstappen, dus mijn schuld zal alleen maar groter worden. Ik probeer er maar niet al te veel over na te denken. Later vind ik gewoon een baan, en dan kan ik mijn schuld heus wel terugbetalen. Veel mensen in mijn omgeving die al bijna zijn afgestudeerd zeggen tegen me: “Leen gewoon zo lang je kan”. Dat advies heb ik snel ter harte genomen.’

‘Ik hoop dat ik mijn bachelor haal, anders wordt mijn schuld zo’n 70.000 euro. Doordat ik een aantal jaar depressief ben geweest, heb ik noodgedwongen een lening bij DUO af moeten sluiten. Ik baal er ontzettend van.

Laatst kreeg ik een brief op de deurmat: of ik voortaan elke maand 450 euro wil overmaken. Dat kan ik natuurlijk nooit van mijn leven betalen. Een heleboel studenten lenen om relaxed te kunnen leven, maar in mijn geval was het pure overmacht. Natuurlijk ben ik blij dat die mogelijkheid er was, anders had ik überhaupt niet kunnen studeren. Misschien dat ik juist daarom extra kritisch sta tegenover mensen die er niet al te veel bij nadenken, en zomaar wat doen. Dat geld moet ergens vandaan komen.

Je kunt andere mensen toch niet op laten draaien voor jouw onbezonnenheid? Ik voel me in mijn eigen situatie al best vaak schuldig, omdat ik alleen maar gebruikmaak van sociale voorzieningen en zelf niks bijdraag.’

- Naam gefingeerd -

- achternaam bekend bij redactie -

- Naam gefingeerd -

Folia 11

De stick: al lang niet meer van hout Bijna net zo gedateerd als het fabeltje dat hockey louter aan rich kids besteed zou zijn, is de houten stick. Deze werd jaren geleden al vervangen door exemplaren van minder breukgevoelige materialen als kunststof, titanium en carbon. Tijdens wedstrijden mogen alleen sticks gebruikt worden die voldoen aan alle officiële regels. Zo mag een stick niet minder dan 340 gram of meer dan 794 gram wegen en moet hij door een ring met een diameter van 5,1 centimeter passen. De kromming aan het eind van de stick is in de loop der jaren drastisch van vorm veranderd: van de ouderwetse L en de daarop volgende cirkel naar de huidige U. De bolle kant van de stick moet altijd rechts zitten. Omdat de bal niet met de bolle kant geraakt mag worden, zijn er geen sticks die speciaal geschikt zijn voor linkshandigen. Die zouden met een rechtshandige stick bijna niet te verdedigen zijn zonder de bolle kant te gebruiken.

Een biertje hoort erbij Hockey, dat was toch die sport waar alleen kakkineuze types met dubbele namen aan deden? Maar de tijd van alleen Floris-Jannen en Marie-Helènes met een stick in de hand is definitief voorbij. Hockey is een volkssport aan het worden. Carlijn van Donselaar / foto’s Fred van Diem

‘H

ockey? Maar dat is toch helemaal niets voor jou?’ Marijn Faling (26, master International Development Studies UvA) hoort het om de haverklap. Met haar gympies en hippe kleding ziet ze er dan ook niet uit als een echt hockeymeisje. Ook de typerende hockeykuiten ontbreken, al kan dat ook zijn omdat ze nog niet lang speelt. ‘Een tijdje geleden werd ik benaderd door een vrien-

12 Folia

din die bezig was een nieuw hockeyteam op te zetten. Het leek me vooral gezellig om met allemaal bekenden samen te spelen.

De sport zelf was een leuke bijkomstigheid.’

All Stars Het team dat de vriendin van Marijn voor ogen had, kwam er, bij hockeyclub Fit in Amsterdam-Noord. In tegenstelling tot bij de grote clubs in het Amsterdamse Bos konden de dames hier meteen terecht. Marijn: ‘Voor de eerste training en wedstrijd

had geen van ons ooit een stick aangeraakt.

We verloren in die tijd soms met wel 20-0 en het kwam voor dat de scheidsrechter ons de regels tijdens de wedstrijd nog uit moest leggen.’ Bij haar club voelde Marijn zich al snel thuis. ‘Ik vergelijk ons team en Fit wel eens met het team uit de voetbalserie All Stars. Wij hebben ook zo’n fijn oud, stinkend clubhuis. De sfeer is ontspannen, niet zo pretentieus als bij veel andere clubs.

Van die typische hockeygezinnen zie je hier gelukkig niet.’

Quirijn Kanters (20, eerstejaars fysiotherapie HvA) komt juist wel uit zo’n hockeygezin. Echt vrijwillig was zijn keuze voor de stick niet. ‘Eigenlijk wilde ik op voetbal, maar dat zagen mijn ouders helemaal niet zitten. De sfeer en cultuur van een hockeyclub passen beter bij hen, zelf hockeyden ze ook. Inmiddels speel ik al veertien jaar bij Alecto in Leiderdorp.’

Hoewel een verhaal als dat van Quirijn geen uitzondering is, lijkt het cliché van hockey als sport voor een specifieke – noem het elitaire – doelgroep achterhaald.

Steeds meer jongeren als Marijn, die de sport niet van huis uit meekregen, kiezen voor hockey. De samenstelling van de groeiende groep spelers op de Nederlandse hockeyvelden is nu dan ook diverser dan twintig jaar geleden, al zijn er nog altijd relatief weinig allochtonen te vinden.

Goed promotiebeleid De groeiende populariteit van hockey is een gevolg van het succes van de nationale heren- en damesteams en een goed promotiebeleid van de Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB), denkt Bram Langenhuijsen (22, derdejaars sport, management & ondernemen HvA). ‘De bond profileert zich goed, vooral de campagne met de Rabobank en een bekend gezicht als Fatima Moreira de Melo was een slimme zet.’

Zelf verruilde Bram voetbal ruim tien jaar geleden voor hockey. ‘De vrienden die ik op de middelbare school kreeg hockeyden allemaal, vandaar.’ De achterstand op teamgenoten die al langer speelden, haalde hij ruimschoots in. Want hoewel hij het naar eigen zeggen nog altijd meer moet hebben van doorzettingsvermogen dan techniek, speelt Bram alweer een paar jaar in het eerste van MEP, in Boxtel. Zijn team speelt in de overgangsklasse, vergelijkbaar met de hoofdklasse bij voetbal. Dit betekent: drie keer per week trainen en elke zondag een wedstrijd. Bram: ‘Nu ik weer even bij mijn ouders woon, is het nog wel te doen.

Het eindeloze heen en weer reizen tussen Amsterdam en Boxtel brak me echt op.’

Over de combinatie studie en hockey op niveau kan Quirijn meepraten. ‘Binnen mijn club heb ik altijd in de hoogste teams gespeeld. Met één team speelden we zelfs in een landelijke competitie. Daarbij train en coach ik een jeugdteam. Ontzettend

Kampioenuh!

Hockeyclub Amsterdam. De hockeyers op de foto’s komen niet voor in het artikel.

Ergens is het zonde dat hockey in ons land zo veel minder leeft dan voetbal: kampioentechnisch is er namelijk veel vaker iets te vieren voor de fans van de Nederlandse hockeyheren en -dames. Op club- en nationaal niveau staat ons land steevast in de top drie. Vooral de geschiedenis van de Europese kampioenschappen is met zeven titels voor de dames en drie voor de heren indrukwekkend te noemen. Van de twaalf wereldkampioenschappen wonnen de Nederlandse heren er drie en de dames zes. Op de Olympische Zomerspelen pakten de heren twee keer goud: in 1996 en 2000. De dames flikten dit kunstje in 1984 en 2008. Over de weg van coach Marc Lammers en zijn hockeydames naar deze laatste titel maakte documentairemaker Niek Koppen de bekende documentaire Goud. In 2014 zal het dertiende wereldkampioenschap voor dames en heren in Den Haag worden gespeeld.

leuk, maar het betekent dat ik elke dag op het veld sta. Dat ik mijn eerste jaar nu over aan het doen ben, heeft daar zeker

Volkssport

Als hockey echt een sport voor alleen rijke stinkerds was, zou het wel erg goed gesteld zijn met ons land: in 2008 verwelkomde de Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB) het tweehonderdduizendste lid. Inmiddels zijn dit er al 227.357. Hieronder vallen niet alleen de junioren en senioren die meedoen met de reguliere competitie, maar ook degenen die meedoen aan een bedrijfscompetitie en spelers met een beperking. Sinds 1998 groeit het aantal hockeyers in ons land jaarlijks met enkele procenten. Hiermee lijkt hockey op weg een heuse volkssport te worden. Niet alle clubs zijn hierop ingericht: de groei is gebonden aan de beschikbaarheid van velden voor wedstrijden en trainingen. Gelukkig komen er nog altijd clubs bij. Op dit moment telt Nederland er 314. Dat hadden de oude Grieken vast niet voorzien toen ze het spelletje rond 500 voor Christus bedachten.

mee te maken.’ Op begrip voor eventuele studieachterstand als gevolg van alle uren die Bram en Quirijn op het veld staan, hoeven ze binnen de HvA niet te rekenen.

Omdat ze niet op landelijk of internationaal niveau presteren, komen ze niet in aanmerking voor een speciale topsportstatus. ‘Dat de HvA ergens een grens moet trekken als het gaat om sportende studenten, begrijp ik nog wel. Maar dat binnen sm&o geen rekening wordt gehouden met studenten die op hoog niveau sporten, is eigenlijk best raar. Sport is juist datgene waar de hele opleiding om draait,’ vindt Bram.

‘Op toernooi’ Gelukkig houden ook studerende tophockeyers genoeg tijd over voor een feestje: hockey is een van de weinige sporten waarbij een biertje ook op het hoogste niveau erbij hoort. Zo is er om de paar weken een t-dancing, ook wel thé dansant: een zondagmiddag – alle seniorenteams spelen op zondag – waarop na de laatste wedstrijd gedanst kan worden in het clubhuis. Bram: ‘Dat hockey een sport is die door net zo veel mannen als vrouwen wordt gedaan, zorgt vaak voor geslaagde

feestjes. Het bier dat op zo’n middag en avond gedronken wordt heeft daar ook wel mee te maken, ja. Teamgenoten die al werken, zijn op maandagochtenden niet altijd even productief.’

Op een kleine club als Fit zijn de feestjes minder indrukwekkend dan op grote clubs als Amsterdam en Hurley, zegt Marijn. ‘Wij zijn niet zo’n toffe club waar iedereen uit de omgeving op afkomt. Maar met mijn teamgenoten drink ik natuurlijk wel eens een borreltje. En dit jaar willen we met z’n allen op toernooi.’

Anders dan je zou denken, heeft ‘op toernooi’ gaan weinig te maken met sport.

‘Van die typische hockeygezinnen zie je hier gelukkig niet’ Quirijn: ‘Een toernooi is een feestelijke bekroning van het jaar dat je als team met elkaar achter de rug hebt. De nadruk ligt er meer op drank en feest dan op het spelletje. De sfeer lijkt nog het meest op die van een groot festival. Ik heb toernooien meegemaakt waarbij maar twee teamgenoten een stick bij zich hadden.’ yyy

Bekende hockeyers op HvA en UvA

Op de HvA en UvA lopen veel tophockeyers rond. Het Nederlands dameselftal is binnen de HvA goed vertegenwoordigd met Ellen Hoog (media, creatie & informatie HvA), Sophie Polkamp (Amfi HvA), Eva de Goede (interactieve media HvA), Fieke Holman (Johan Cruyff University HvA) en Kitty van Male (sociaal pedagogische hulpverlening HvA).

Oranjespelers Gert Jan Derikx en Jaap Stockmann studeren beiden Business Studies aan de UvA. Omdat studeren en topsport niet altijd een gouden combinatie blijkt, bedacht het NOC*NSF een speciale status voor studerende topsporters. Hiermee hebben studenten recht op financiële vergoedingen en speciale regelingen binnen hun opleiding. Uitstel voor tentamens die samenvallen met een belangrijk toernooi, bijvoorbeeld. Degenen die net als de hierboven genoemde dames en heren op internationaal niveau presteren, krijgen de topsportstatus. Ook veelbelovende jonge sporters kunnen hiervoor in aanmerking komen.

Folia 13

14 Folia

objectief

Tien miljoen insecten naar Leiden

foto Arjun Roodink

Miljoenen antieke torren, bijen, vlinders, libellen, sprinkhanen, vliegen en muggen verhuizen momenteel van het Zoölogisch Museum Amsterdam (ZMA) naar het nationaal natuurhistorisch museum Naturalis in Leiden.

Daar zullen alle Nederlandse universitaire natuurhistorische collecties de komende jaren worden geconcentreerd. Daaronder die van het ZMA. Tot 20 mei verhuist het in bedrijfsverhuizingen gespecialiseerde verhuisbedrijf Convoi tien miljoen op karton geprikte, veelal antieke, geprepareerde inheemse en uitheemse insecten van de Plantage Middenlaan 64 naar Leiden. De met speciale spelden opgeprikte insecten zitten in veertigduizend houten laatjes, waarin naast de insecten ook naftaline (mottenballen) zit om de kwaliteit van de insecten te bewaren. ‘Naftaline is inmiddels verboden, dus hebben we de mottenballen uit alle laatjes gehaald, maar ook als het niet verboden zou zijn geweest hadden we de mottenballen er voor de verhuizing uit moeten halen. De insecten zouden anders tijdens het transport door de mottenballen beschadigd kunnen worden,’ zegt conservator Ben Brugge. Het transport van de insecten is sowieso riskant, vreest hij, omdat de insecten eerst moeten worden ontsmet voordat ze Naturalis in mogen. Brugge: ‘De laatjes worden in speciaal plastic gepakt. Daarna gaan ze naar een vrieshuis in Hazerswoude om ze te ontsmetten en eventuele bacteriën te doden. Dat is een eis van Naturalis. Vervolgens moeten ze ontdooid worden en om die reden hebben we de laatjes stevig omwikkeld met plastic. Dat moet ervoor zorgen dat de klimaatovergang zo geleidelijk mogelijk gaat, want we vrezen dat als de insecten plotseling worden ontdooid, ze stuk gaan.’ yyy Dirk Wolthekker

Folia 15

Met slijmzwammen de Peter Sloot doet onderzoek naar de verspreiding van hiv, sars en criminele netwerken in respectievelijk Rusland, Singapore en Nederland.

‘Wat we missen zijn de regels waarmee de natuur rekent. Hoe de natuur rekent, met welke logaritmes, dat wil ik ontdekken.’ Floor Boon

H

et kwam als een totale verrassing, het bericht dat hij ruim 3,5 miljoen euro kreeg om in Rusland een grootschalig onderzoek op te zetten. Peter Sloot, hoogleraar Computational Science, had wel al per toeval vernomen dat hij op een shortlist stond voor het prestigieuze Russische leading scientist program, een soort oeuvreprijs, maar dat hij als eerste Nederlander die prijs ook zou binnenslepen, had hij nooit verwacht.

‘Ik kreeg in oktober bericht dat ze me zowel in Sint Petersburg als in Moskou wilden hebben en dat ik 3,5 miljoen euro kreeg om in drie jaar te besteden. 2010 gold ook meteen als eerste jaar, dus ik heb als een idioot geld uitgegeven door mensen aan te nemen, zodat ik niet in de problemen zou komen.’ Sloot grinnikt. ‘Het zijn maffe, Russische toestanden, maar omdat het zo prestigieus is, wordt iedere stap die ik zet tegen het licht gehouden. Ze monitoren zelfs wanneer ik het land in en uit ga.’

Complex netwerk van Hiv-virus-eiwitten in interactie met menselijke eiwitten REF: BMC Systems Biology, vol 4, nr 1, 2010

Hiv-onderzoek

‘In dit onderzoek kijk ik hoe het virus dat hiv veroorzaakt zich verspreidt via seksuele netwerken. Het is een onderzoek waar ik al veel langer mee bezig ben, maar waar ik nu in Rusland mee verder ga, dat gaat over de epidemiologie van een zich verspreidende ziekte, over de moleculaire processen in een geïnfecteerde cel, de chemische processen van medicatie en de sociale processen, namelijk seksueel contact. Stel de EU zegt: we hebben een miljard euro om uit te zoeken of we hiv beter kunnen bestrijden door het ontwikkelen van betere medicatie of door het inzetten op gedragsverandering en ze komen bij mij, dan wil ik daar antwoord op kunnen geven.

Door het bundelen van heel veel bestaande kennis en data kan ik modellen ontwikkelen die alle ruimteen tijdschalen in zich dragen om zo voorspellingen te doen over wat er gaat gebeuren. De fundamentele vraag is: hoe verspreidt informatie zich door een complex netwerk? We proberen zo een informatietheorie te ontwikkelen over voorspelbaarheid. Zo hebben we een paar jaar geleden op basis van deze simulaties voorspeld dat hiv zou gaan toenemen onder jonge homoseksuele mannen in Amsterdam, geheel tegen de verwachtingen in. Recente studies wijzen nu uit dat dit ook werkelijk gebeurt.’

16 Folia

Peter Sloot (1956) houdt niet van hokjes.

Opgeleid in de natuurkunde en de chemie kwam hij tijdens zijn promotieonderzoek bij het Nederlands Kankerinstituut in aanraking met de medische wetenschap en zag dat een bundeling van zijn expertises met andere vakgebieden veel extra’s opleverde. Het was daar dat Sloot zijn ultieme wens formuleerde: uitvinden hoe de natuur rekent. Om dat te ontdekken, had Sloot meer kennis nodig en bekwaamde hij zich in de informatica. En nu is hij, tja, wat is hij eigenlijk?

toekomst voorspellen U bent hoogleraar Computational Science, maar u zoekt constant de grenzen op.

‘Ik word er zo moe van ik bij ieder onderzoeksvoorstel van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Het is de story of my life. “Sorry, maar dit is niet natuurkundig genoeg voor een subsidie, probeer het eens bij de informatica,” zegt de een. Of: “Het spijt me meneer, dit is te natuurkundig voor de levenswetenschappen, probeer het eens bij natuurkunde.” Ik klaag er niet meer over, maar de grootste sprongen van de wetenschap zijn niet gemaakt door mensen die in één hokje zaten. Het gaat er niet om wat je bent, maar om welke problemen je aan het oplossen bent.’

Welke problemen zijn dat?

‘Ik ben gefascineerd door de natuur en waarom de dingen in de natuur zijn zoals ze zijn. Natuurkunde geeft ons wetten en limieten en Darwin bracht de voorwaarden van de levende materie in kaart. Wat we missen zijn de regels waarmee de natuur rekent. Hoe de natuur rekent, met welke logaritmes, dat wil ik ontdekken. Als dat lukt, kan ik voorspellingen doen. Het is een fundamentele vraag, want als ik betrouwbare voorspellingen kan doen over de toekomst, raakt dat aan het bestaan van de vrije wil.’

Dat moet u uitleggen.

‘Ik zal een voorbeeld geven, een ongewoon experiment dat ik laatst met iemand uit Bristol voor de grap heb uitgevoerd. Ik heb Myxomyceet, een soort slijmschimmel, op een petrischaal losgelaten waarop ik een voedingsbodem heb gebouwd in de vorm van Nederland, met cornflakes op de plaatsen van de provinciale hoofdsteden. Het idee was om te kijken hoe de slijmschimmel zijn optimale voedingspaden kiest en of dat in een rekenmodel te vangen is. Daarvoor hebben we hem laten groeien en het patroon dat hij maakte vergeleken met het Nederlandse wegennetwerk. En wat blijkt? De twee patronen zijn grotendeels identiek. De slijmschimmel en wij lijken dus tot dezelfde conclusie te komen.’

Wat zegt dat?

‘Het betekent dat in de totale complexiteit van het ontstaan van een wegennet kennelijk evolutionaire rekenregels verborgen zitten die zowel de slijmzwam als wijzelf onbewust gebruiken. Ook betekent het dat je proefjes kan doen om bijvoorbeeld te kijken wat de beste vluchtroute is wanneer Amsterdam overstroomt. Je neemt de blokkade weg die Amsterdam van de zee scheidt en bekijkt welke route de slijmzwam neemt of

als je het algoritme ontdekt hebt, laat je de computer dat doen. Datzelfde principe kun je toepassen op de groei van solide tumoren. Door te ontrafelen welk patroon een tumor zal volgen om te overleven, weet de medische wetenschap wellicht waar en wanneer ze moet ingrijpen om die wildgroei tegen te gaan. Onderzoek dat ik samen met Louis Vermeulen van het AMC deed, waarbij we dynamica van tumorstamcellen in de computer nabootsten, laat zien dat we daar heel ver mee kunnen komen.

Nog extremer: met functionele MRI-scans kan nu al worden gezien welke hersengebieden actief worden bij onbewuste processen. Als die trend doorzet, acht ik de kans groot dat we op korte termijn cognitieve processen, dus gedachtes, gaan simuleren in de computer en wellicht patronen daarvan kunnen voorspellen.’

Is het wel realistisch, al deze complexe vraagstukken te kunnen oplossen en de toekomst te voorspellen?

‘Op dit moment zijn de beste supercomputers in de wereld in staat om 1015, dat is duizend keer een miljoen keer een miljoen, berekeningen per seconde te maken.

Pètaflopmachines heten die dingen. Maar die halen nog lang niet wat ik nodig heb. Als je bedenkt dat om de bewegingen van slechts één mol water echt helemaal door te rekenen (één mol is de hoeveelheid stof van een systeem dat evenveel deeltjes bevat als er atomen zijn in twaalf gram koolstof-12) er al 6 x 1023 berekeningen nodig zijn, dan haalt zo’n supercomputer nooit wat ik wil. Toch lijkt de natuur dat zelf wel te kunnen. Ik ben dus op zoek naar nieuwe algoritmes die ook zo snel informatie kunnen verwerken op al die ruimte- en tijdschalen waarop de natuur dat lijkt te doen. Daarmee kan ik dan misschien de ultieme vraag beantwoorden: is de toekomst voorspelbaar? Daar is nog wel heel veel meer vakgebiedoverschrijdend onderzoek voor nodig.’

U bent een groot pleitbezorger van meer multidisciplinariteit. Staat u daarin alleen?

‘Dat niet, maar zo voelt het soms wel. Het overgrote merendeel van de wetenschap is nog steeds monodisciplinair, terwijl in mijn ogen geen enkele serieuze wetenschappelijke vraag geheel monodisciplinair is op te lossen. We hebben te maken met een soort massatraagheid: de mechanismes om dingen te veranderen zijn traag. Het gebeurt wel, maar het duurt veel te lang naar mijn zin.’ yyy

Het leading scientist program

In Rusland was de Russische Academie der Wetenschappen, het equivalent van onze Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), jarenlang het belangrijkste instituut voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Vladimir Poetin besloot daar bij zijn aantreden als president in 1999 verandering in te brengen en de structuur ingrijpend te wijzigen op twee manieren. De eerste was door de macht bij de Academie weg te halen en te verplaatsen naar in totaal 23 researchuniversiteiten – een klein aantal in het grootste land ter wereld. Ter vergelijking: in Nederland hebben we al veertien universiteiten.

De tweede was de instelling van het leading scientist program dat een kleine groep wetenschappers, het merendeel van Russische komaf, een beurs toekent en hun de mogelijkheid biedt fundamenteel onderzoek te verrichten aan een Russische universiteit om zo het wetenschappelijke niveau een extra impuls te geven. Sloot zal die aanzienlijke beurs gaan gebruiken om zijn onderzoek naar complexe systemen en in het bijzonder Complexe Netwerken (CN) verder uit te breiden. Deze computermodellen lijken een goede kandidaat om veel natuurlijke processen te simuleren, bijvoorbeeld moleculaire eiwit-eiwit-interacties maar ook epidemiologische en zelfs sociale processen.

Complex netwerk van menselijke interacties REF: Phil. Trans. Roy. Soc. A, vol. 367, nr 1898, 2009

Criminele netwerken

CV Peter Sloot

1956 geboren in Haarlem 1983 afgestudeerd in de chemie en de natuurkunde aan de UvA 1988 promotie in de Computer Science aan de UvA en NKI 1997-2001 bijzonder hoogleraar numerieke natuurkunde aan de UvA 2001 hoogleraar Computational Science aan de UvA 2011 hoogleraar complexe systemen aan St. Petersburg State University

‘Samen met de politie doe ik onderzoek naar de criminele netwerken van wiettelers en hoe zij het beste zijn aan te pakken. Daarvoor gebruik ik in feite dezelfde methodologie als bij het hiv-onderzoek: het gaat om kritische overdrachtspunten in netwerken.

Zo weten we dat er schakels bestaan in het productieproces van cannabis die verschillende subnetwerken inschakelen. Er zijn de mensen die de plantages beheren en de mensen die handig zijn met het aftappen van grote hoeveelheden stroom om de planten sneller te laten groeien. Door het proces van de hennepteelt te simuleren, kan de politie tot effectievere interventies komen. Deze simulatie stelt de politie bijvoorbeeld beter in staat om het moment te manipuleren waarop de henneptoppen worden geknipt en het geld verdiend gaat worden. Zo kan de gebundelde kennis van verschillende disciplines ook echt iets toevoegen aan de maatschappij.’

Folia 17

MERCATOR SAPIENS

SALE 50 % KORTING

OP T-SHIRTS EN VELE ANDERE ARTIKELEN!

Alléén verkrijgbaar bij: Studystore (voorheen Selexyz), Roetersstraat 41 Allard Pierson Museumwinkel, Oude Turfmarkt 129

OFFICIAL UVA MERCHANDISE Oude advertentie.indd 1

27-04-11 23:07

HvA

, Uv

A, V

U, I n

hol

lan

d, R O

CvA

Student Games Amsterdam Welke onderwijsinstelling is het sportiefst en verovert de Student Games Cup? ei m 20 trum g a n ce ijd Vr port sum s iver in Un

m.m.v. Innocent

Toernooien

Indoor streetsoccer, volleybal, squash

Workshops

Boksen met kampioen Innocent, schermen, klimmen, Zumba, spinning, rolstoelbasketbal, free running

Inschrijving

Meer info en GRATIS inschrijving op

www.studentgamesamsterdam.nl Voor alle deelnemers een lunch, diner & goodiebag met T-shirt / Spannende demo’s en DJ’s

Noor Kegel, 1957-2011 / foto mediastudies

‘Noor was een kompas’ Bij geesteswetenschappen kende iedereen faculteitsmedewerker Noor Kegel. Op 20 april overleed ze plotseling. Een groot verdriet voor haar collega’s, een groot gemis voor de faculteit. Carlijn van Donselaar

D

at Noor Kegel op 20 april niet kwam opdagen op haar eigen afscheidsetentje in de Pijp zat haar oudcollega’s van mediastudies helemaal niet lekker. Te laat komen was niets voor Noor, de telefoon niet opnemen al helemaal niet. ‘Noors iPhone zat praktisch vastgeplakt aan haar hand,’ zegt oud-collega Joost Bolten. Samen met haar echtgenoot reed Bolten naar het huis van Noor in Zunderdorp, waar hun vervelende voorgevoelens bevestigd werden bij het zien van Noors levensloze lichaam in de tuin. Een officiële doodsoorzaak is er niet, zeker is wel dat ze is overvallen door de dood. Een vroege ook: ze was pas 53 jaar.

Met Noor Kegel verliest de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw) een van haar belangrijkste krachten achter de schermen, vinden collega’s. In de kleine tien jaar als opleidingscoördinator bij mediastudies transformeerde ze de jonge organisatie in een goed geoliede machine.

‘Iedereen kende Noor, want iedereen had

met haar te maken,’ zegt Patricia Pisters, voorzitter van het departement. ‘De infrastructuur en logistiek nam ze helemaal voor haar rekening. Daarmee was ze een van de weinigen, zo niet de enige, met een totaaloverzicht.’

Bij het in kaart brengen van gegevens en de ontwikkeling van nieuwe systemen ging ze met een wiskundige precisie te werk. ‘Noor was een systeemdenker, voortdurend bezig alles om zich heen perfect te ordenen en organiseren. Toen ze hoorde van de grote schaal waarop mijn man vlinders fotografeert, ontwierp ze spontaan een database waarin de foto’s op zijn telefoon geordend kunnen worden,’ vertelt Bolten.

Een dergelijke hang naar orde is misschien niet het eerste wat je verwacht van iemand die in 1988 afstudeerde als classica aan de Universiteit van Amsterdam. Hotse Mulder, nu hoofd onderzoek van FGw, studeerde samen met haar.

Het begin van een lange vriendschap, al verliep het eerste contact niet erg soepel: ‘Als nieuwe student-assistent in de biblio-

theek veranderde ik iets in een systeem waar zij al langer aan werkte. Noor maakte me toen duidelijk dat ik pas net kwam kijken en me er beter niet mee kon bemoeien.’ Mulder kan er nog steeds om lachen. ‘Die strengheid was typisch Noor.

Al was ze daarna ook niet te beroerd om toe te geven dat ze mijn aanpak toch kon waarderen.’

De strenge kant van Noor is ook de collega’s van mediastudies niet vreemd. ‘We hebben allemaal wel eens onze vingers gebrand door niet meteen door te hebben hoe een door haar bedacht systeem werkt,’

‘Niemand binnen de ­faculteit heeft zo veel kennis van zaken als zij had’ lacht docent Willem Pool. ‘Maar als je het eenmaal doorhad, was ze weer erg vriendelijk.’ Pool werkte samen met haar aan de propedeusemonitor, een systeem waarin alle kennis van docenten over hun studenten verzameld en gedeeld kon worden.

‘Een typisch voorbeeld van haar manier van werken: verbanden leggen tussen verschillende soorten informatie en delen van de organisatie, om zo de kwaliteit van het geheel te verbeteren. Noor kon echt genieten van dingen die perfect gemaakt en uitgevoerd waren, al was het maar een goed geschreven tekstje in een studiegids.’

Nog meer dan voor anderen was Noor

streng voor zichzelf. De lat lag altijd hoog.

‘Met een beetje minder nam ze nooit genoegen, het moest perfect zijn. Ik heb me wel eens afgevraagd waar die enorme gedrevenheid vandaan kwam. Het leek alsof ze vond dat het haar plicht was. Haar opvatting van verantwoordelijkheid ging verder dan die van anderen,’ zegt Bolten.

Aan het begin van dit collegejaar verruilde Noor haar functie bij mediastudies voor die van stafmedewerker op het faculteitsbureau, waar ze sinds 2007 al halve dagen werd ingezet. Het was studievriend Hotse Mulder die Noor samen met hoofd onderwijs en communicatie Bé Bernini naar het faculteitsbureau haalde. Mulder: ‘We hadden haar nodig voor onder meer het opzetten van het SIS registratiesysteem. Alles wat Noor goed kon, kon ze bij ons op facultair niveau inzetten.’ Bernini noemt het moeten missen van Noor naast verdrietig een ‘ongelooflijk groot probleem’. ‘Niemand binnen de faculteit heeft zo veel kennis van zaken als zij had.

Op dit moment is dat alleen op te vangen door een paar mensen uit verschillende gebieden bij elkaar te zetten.’

Tijdens de begrafenis van Noor op Zorgvlied op 29 april las Bolten een gedicht voor dat ze voor het afscheidsetentje, negen dagen eerder, schreef; ‘Het Noorden’.

Bolten: ‘Een variatie op haar naam. Noor was doelgericht, liet zich zelden uit het veld slaan en had altijd gelijk. Ze was een kompas, ze wees de weg, de naald naar het Noorden.’ yyy

Folia 19

Wat is het, wat doet het en wat kost het?

Xtc (E 5): pil, oppeppend middel, zorgt voor een euforisch gevoel, meest gebruikte drug in de partyscène. Mdma (E 20-35/gram): poeder of kristallen, werkzame stof uit xtc, heeft ongeveer hetzelfde effect als xtc. Cocaïne (E 30-50/gram): meestal poeder, zorgt voor veel energie en zelfvertrouwen.

Speed (E 5-12,50/gram): ongeveer hetzelfde als coke, zorgt alleen voor meer bewegingsdrang. ­Ketamine (E 25-50/gram): poeder, kan een licht dromerig effect veroorzaken, bij hogere dosering ook hallucinaties. Ghb (E 6/5ml): stroperige, zoute vloeistof, soort alcoholachtige roes, ontspannen.

Lsd (E 5-10/papertrip): voornamelijk een soort postzegeltjes, tripmiddel. (Bron: drugsinfo.nl)

‘Ik vind drugs gewoon Het afgelopen halfjaar overleden in Limburg vier jonge mensen door het slikken van foute xtc-pillen. Verschrikkelijk, maar voor veel ophef in de Amsterdamse partyscene zorgde dit nieuws niet. Ook de studenten uit dit artikel gebruiken er geen pilletje minder om. ‘Ik zie het verschil niet tussen cafeïne, antidepressiva, alcohol en drugs.’

Anouk Kemper / illustratie Pascal Tieman

‘S

pookhuizen’ worden ze genoemd: feesten waar zo veel mensen aan de drugs zijn dat er amper nog gepraat wordt. Meestal is een spookhuis de laatste twee uur van een feest op zijn hoogtepunt. Dan zijn de feestvierders ‘lekker aan het gaan’. Kortom, ze staan te dansen of een beetje te deinen in hun eigen wereldje. Een opmerkelijk gezicht. Zelfs een beetje typerend voor het Amsterdamse nachtleven, waar drugs net zo gewoon zijn als een wodka met ijs. De twintiger die nog nooit xtc, mdma, coke, ghb of een andere afkorting heeft gebruikt lijkt eerder uitzondering dan regel. ‘Ik gebruik elke week een half pilletje en ketamine. Nou ja, in ieder geval

20 Folia

drie keer per maand,’ vertelt Job Hendriks (22) op het zonovergoten terras van Café de Jaren. De student algemene sociale wetenschappen heeft de drugs eind 2009 ontdekt. In zijn vriendengroep was hij lange tijd de enige die niet gebruikte. ‘Van

‘Soms liep ik om elf uur ’s ochtends als een soort zombie door de stad’ blowen krijg ik een soort hartkloppingen, dus ik wilde verder niks proberen.’ De avond dat Job voor het eerst een pilletje nam, was hij dan ook stomdronken.

‘Anders had ik het nooit gedurfd.’ Hij had de avond van zijn leven. De achterstand

op zijn vrienden heeft hij inmiddels ruim ingehaald. ‘Ik vind drugs gewoon master’, verklaart hij. Dat hij daarom zijn maandagen altijd moet ‘afschrijven’ in verband met dipjes, heeft de student ervoor over.

Maar met coke is hij sinds het nieuwe jaar gestopt. ‘Soms liep ik om elf uur ’s ochtends als een soort zombie door de stad. Dan schaamde ik me mijn ogen uit mijn kop, dacht ik: waar was dit nou voor nodig? Met een pil heb ik dat niet, dat is het gewoon waard.’

Een beetje verslaafd Een willekeurige avond in club Trouw. Alles begint zoals elke uitgaansavond begint.

Druk pratende twintigers, die allemaal zin hebben in wat komen gaat. Biertje hier,

wodkaatje daar. Even het terrein verkennen, eigen plek kiezen en dansen. Na een uurtje volgt de welbekende vraag: ‘Wil je?’ terwijl een pil of poedertje wordt voorgehouden. Binnen een paar uur bestaat het feest uit twee dimensies: zij die gebruiken, zij die niet gebruiken. Gebruikers weten van elkaar: jij bent ook ‘aan’. Dat voel je. Niet-gebruikers zien het gewoon.

Knauwende kaken, ogen die alle kanten op schieten of juist gesloten blijven, om de mond een gelukzalige glimlach. De flesjes water gaan als warme broodjes over de toonbank. Want elke gebruiker weet: je vochtgehalte op peil houden is een must.

Verspreid over de dansvloer staan vrienden elkaar te omhelzen, vriendinnen zeggen hoe mooi ze elkaar wel niet vinden.

Alles is leuk en alles is oké, dat maakt xtc en mdma zo geliefd.

Gebruikers weten van elkaar: jij bent ook ‘aan’ Ook Emma Donselaar is fan. Ruim een jaar lang gebruikte ze twee keer per maand xtc. ‘Maar nu even niet,’ zegt de 24-jarige, sinds kort afgestudeerd in media- en informatiemanagement.

‘Eigenlijk was ik een beetje verslaafd. Op

Wat is gewoon?

Daan van der Gouwe, wetenschappelijk medewerker van het Trimbos Instituut, vindt het moeilijk te zeggen of de vier studenten uit het verhaal uitzonderlijk zijn. ‘Drugsgebruik verschilt per specifieke subgroep. Ketamine is over het algemeen niet heel normaal onder studenten. Cocaïne is gangbaarder, je wordt er socialer van. Sommige studenten gebruiken amfetamine of speed om een nacht door te studeren voor een tentamen. Taxichauffeurs doen dat ook bij nachtdiensten.’ Volgens Van der Gouwe is blowen nog altijd het populairst. ‘Die cijfers zijn redelijk stabiel. Er zit alleen een stijging in het gebruik van ghb, niet schrikbarend hoor. Ghb is spotgoedkoop en je kan het in grote hoeveelheden maken. Ja, gewoon thuis. De ingrediënten zijn bij de apotheek te koop. Kost niks en je hebt voor lange tijd een voorraad.’

master’ een feestje kan ik moeilijk nee zeggen. Of soms gebruikte ik stiekem in mijn eentje, gewoon voor dat gevoeletje. Dat hoefde ik dan niet eens te delen. Echt erg.’ Voordat ze met haar vrienden naar een feestje gaat, herhaalt ze tegenwoordig minstens tien keer dat ze haar niks mogen aanbieden.

Ook deze avond weer. Haar dipjes werden namelijk steeds erger. ‘Meestal duurden ze één à twee dagen. Ik had een brandend gevoel in mijn borst en was gewoon héél erg verdrietig. Als vrienden nu gebruiken, vind ik dat vervelend, lastig. Dus op zo’n moment denk ik aan die dipjes.’ Volgens Emma is drugsgebruik in het Amsterdamse nachtleven net zo gewoon als alcohol drinken. ‘Best wel erg. Ik denk er zó makkelijk over, terwijl het echt slecht is. Al je geluksmomentjes raken op. Toch koos ik vaak voor een avond losgaan, om me vervolgens een week slecht te voelen.’

Driekwart van Emma’s vrienden weet niet dat zij gebruikt, zij zijn ‘heel anti-drugs’.

‘In hun ogen faal ik, denk ik. En ik kan dat gevoel niet met ze delen. Drugs heeft veel negatieve kanten, maar ik associeer het ook met goeie muziek, dansen en extra losgaan. Het geeft me meer zelfvertrouwen.’ Emma schrok wel van het nieuws uit Limburg. ‘Het zet je aan het denken. Ja, ik zou willen dat ik het minder nodig had.

Nu kan ik er moeilijk van afblijven, hope-

lijk gaat het me ooit vervelen.’ Het liefst zou ze over vijf jaar nog maar een keer per jaar gebruiken. In Trouw houdt ze voet bij stuk. Meer dan een paar drankjes gaan er niet in.

Zweven boven de grond De eerste joint rookte hij op zijn negentiende. ‘Ik vond het heel spannend, het was echt een stap. Drugs was een andere wereld,’ vertelt Rick Sambeek (26). Zijn eerste pilletje nam hij een paar jaar later op I Love Techno, een feest in België. ‘Ook weer heel spannend, een nieuw avontuur.

Ik vond het fucking vet.’ Omdat hij geen idee had van dosering, nam hij meteen een hele pil. Normaal gesproken neem je als beginneling een kwartje. ‘Ik had het idee dat ik kon vliegen. Of nou ja, dat ik een meter boven de grond zweefde.’

Sindsdien gebruikte Rick, masterstudent media, entertainment en populaire cultuur, regelmatig. ‘Een jaar lang gebruikte ik elke maand, hoewel ik elke week wel wilde. Nu gebruik ik eens in de twee maanden een pilletje of mdma.’ Net als Job en Emma heeft Rick vrij veel geprobeerd: coke, speed, paddo’s, ghb, lsd, ketamine, 2cb, mdma en miauwmiauw, oftewel mephedrone. ‘De meeste dingen maar één keer, alleen coke iets vaker.

Gewoon omdat ik nieuwsgierig ben.’ Het

lot van de mensen uit Limburg schrikt hem niet af. ‘Het is een risico dat je neemt, hetzelfde als wanneer je in de auto stapt.’

Het verbaast Rick in hoeverre de maatschappij is ingericht op ‘anti-drugs’. ‘Je wordt opgevoed met het idee: drugs zijn slecht. Een biertje drinken na een lange werkdag is juist helemaal ingeburgerd.

Maar ik zie het verschil niet tussen cafeïne, antidepressiva, alcohol en drugs.

Het zijn allemaal stimulerende middelen.’

Toch vindt hij drugs gebruiken niet hetzelfde als een biertje drinken. ‘Over drugs denk je bewuster na. Het is een aanslag op je lichaam, je bent daarna een tijdje minder productief. Mijn leven wordt serieuzer, dus dat kan ik me niet meer zo vaak veroorloven. Daarom gebruik ik nu bijna niet.’

Apotheker en dealer Misschien is dat het grootste verschil tussen drugs en alcohol: drugsgebruik plan je van tevoren, een paar glazen wijn (meestal) niet. Voor een illegale rave, ergens in Amsterdam, worden nu al afspraken gemaakt in de vriendengroep van de

‘Al je geluksmomentjes raken op’ verslaggever. Wie wil er allemaal drugs?

Hoeveel moet er dan gehaald worden?

Wil je de pillen al eerder afhalen of moet het de avond zelf worden meegebracht door de ‘apotheker’? De apotheker is degene die de drugs haalt bij de dealer en meeneemt naar het feest. Zo verandert

elke rave uiteindelijk in een spookhuis.

Eerst gaat iedereen uit zijn dak, daarna vertrekt iedereen naar zijn eigen wereldje. Eng is dat niet, wel lekker rustig.

Ook Sara Janssen (24) weet nu al precies wanneer ze weer een pilletje neemt. ‘Er staat drie weken Berlijn op de planning.

Drugsmomentjes moet ik een beetje plannen, want ik heb zelf geen dealer.

Ik moet het aan mensen doorgeven als ik wat wil hebben.’ Toen Sara een jaar in Zuid-Afrika woonde, gebruikte ze elk weekend cat, een soort goedkopere versie van cocaïne. Ze werd er alert van en als ze alcohol dronk werd ze niet dronken.

‘Ik heb hele weekenden doorgehaald,’ vertelt de afgestudeerd verpleegkundige.

‘Soms begonnen mijn vrienden en ik al op donderdag en stopten we pas op zondag. Op de zaterdagen dat ik moest werken, droeg ik een grote zonnebril.

Zodra ik thuis kwam, lag er al een lijntje voor me klaar.’ Klinkt als een gewoonte die moeilijk te doorbreken is. Maar sinds Sara terug is, vanaf november, heeft ze nooit meer cat of cocaïne gebruikt. ‘Sinds ik terug ben, heb ik drie keer een pilletje genomen en wat mdma. Cat is hier niet te krijgen en coke is gewoon duur. Gelukkig maar, ik ben daar wat gevoeliger voor.’ Over haar huidige drugsgebruik is ze tevreden: ‘gewoon af en toe op een leuk feestje’. Over slechte pillen maakt ze zich geen zorgen. ‘Dit is Amsterdam, niet Zuid-Limburg.’ yyy De namen van de studenten zijn op hun verzoek gefingeerd, met het oog op hun (toekomstige) werkgevers.

Folia 21

havana

#29

Weekblad voor de Hogeschool van Amsterdam 13 april 2011

havana

#30

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 22/04/2011 nummer 29

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 15/04/2011 nummer 28

Weekblad voor de Hogeschool van Amsterdam 20 april 2011

Peter Heerschop en Viggo Waas

‘We dachten: het wordt nooit wat’

Studenten Services Record Store Day

Vinyl leeft!

trainingen

Privacy

Twitter weet waar je woont

Ben je een student van de UvA of HvA dan kun je je vaardigheden met betrekking tot het maken van een goede studiekeuze, het studeren en het leren solliciteren (verder) ontwikkelen door het volgen van een workshop of training bij het Trainingscentrum Studenten Services.

SOTY

Beauty-, brainsen billenverkiezing

Op 16 april draait alles om vinyl

Handtekeningen ‘Stilteruimte moet blijven’

Secretaressedag Bazen typen tegenwoordig zelf ook

Najlaâ Bousaïd

‘Woord “integratie” werkt averechts’

Bladenfusie

Havana en Folia samen: willen we dat?

Secretaresses

De wandelende agenda van de hoogleraar

Reynaerde

Middeleeuws epos in rap vertaald door Charlie May

JFAS

100 jaar ambitie en gezelligheid

Ronald Havenaar

Verklaart zijn conservatieve anti-PVV-schotschrift

Speeddaten

Gekunsteld kennismaken voor de fietsbel weer gaat

Generatie X, Y en Z Waarom wij onszelf graag een label opplakken

De Stichting Folia Civitatis is momenteel verantwoordelijk voor Folia (het weekblad voor de Universiteit van Amsterdam) en Havana (het weekblad voor de Hogeschool van Amsterdam). De redacties van beide bladen werken al geruime tijd intensief met elkaar samen.

Met ingang van het nieuwe studiejaar houden Havana en Folia als zodanig op te bestaan. Er komt een nieuw blad dat bestemd is voor zowel de HvA als de UvA.

Solliciteren met een handicap - 17 mei 13.30 - 17.00 uur Het hebben van een fysieke dan wel psychische beperking en/of ‘gaten in je cv’ kan extra vragen oproepen bij het solliciteren. Hoe kan ik de langere studieduur op een goede manier toelichten? Moet ik mijn handicap noemen bij het solliciteren? Zo ja, hoe doe ik dat dan? En wanneer in het sollicitatieproces is dat handig om dat te doen? We gaan in op deze vragen en we staan stil bij hoe je jezelf krachtig kunt presenteren.

Per 1 september hebben wij plaats voor twee

het SollicitatiegeSprek - 17 mei 09.30 - 13.00 uur

leerling-redacteuren

Het voorbereiden van een selectiegesprek vergroot de kans op een succesvolle sollicitatie. We besteden aandacht aan de gang van zaken rondom het gesprek en gaan we in op de structuur van het gesprek. We gaan uit van jouw positie als sollicitant: hoe kun jij het gesprek (bij)sturen en je gesprekspartner overtuigen van jouw geschiktheid? We oefenen met het beantwoorden van veelgestelde vragen en brengen tips over de omgang met lastige vragen in de praktijk.

Als leerling-redacteur werk je drie dagen per week (0,6 fte). Je draait mee op de redactie, je schrijft nieuwsberichten voor de site en voor het nieuwe blad. Verder doe je interviews en verricht je andere journalistieke taken. Onze voorkeur gaat uit naar studenten of zeer recent afgestudeerden van de HvA of de UvA. Verder verwachten we dat je nieuwsgierig en vasthoudend bent.

Een goede neus voor nieuws, een vlotte pen en kennis van en belangstelling voor de UvA/HvA zijn natuurlijk noodzakelijk.

SucceSvol werk vinden met linkedin - 31 mei 09.30 - 13.00 uur “Wereldwijd de grootste en snelst groeiende professionele netwerksite” Hoe laat jij LinkedIn voor je werken bij het vinden van een baan / stageplek? En wat kan dit zakelijke netwerk voor jou betekenen?

De volgende onderwerpen komen aan de orde: - Hoe maak je jouw LinkedIn profiel aan -■Hoe presenteer je jezelf met LinkedIn -■Een netwerk aanmaken -■Het vinden van vacatures & werkgevers -■Hoe maak je jezelf zichtbaar

Meer informatie: Paul van de Water, p.l.van.de.water@hva.nl of 06 39478895 Je krijgt een contract tot 31 december 2011. Een eenmalige verlenging is mogelijk. Sollicitatiebrieven voorzien van een cv en een korte motivatie kun je richten aan s.i.gude@hva.nl

www.uva.nl/trainingscentrum

De sollicitatietermijn sluit 27 mei 2011.

De Vereniging van Schrijvers en Vertalers

Elegance Online

zoekt een

bureaumedewerker m/v voor 32 uur p.w. van 15/08 - 1/12/2011.

www.highfashionvictim.com

Gezocht per 1 juni 2011: Gezonde mannen Beheersing van de Nederlandse taal Leeftijd 18-45 jaar BMI 18-27 (gewicht delen door uw lengte in het kwadraat, bijv. 80/1.832) U heeft tenminste het afgelopen half jaar niet gerookt Waarom: Om te kijken naar het verschil in stofwisseling bij het geven van sondevoeding

De werkzaamheden betreffen het bijhouden van database en websites, correspondentie, notuleren, beantwoorden van telefoon en ondersteuning bij activiteiten. Flexibele werktijden. Het salaris bedraagt 1.549,67 euro bruto p. mnd voor 32 uur per week.

Waar: -

Kijk voor meer informatie over onze organisatie en over de sollicitatieprocedure op onze site www.schrijversenvertalers.nl.

Vergoeding 700 euro en reiskostenvergoeding

Kennemer Gasthuis (ziekenhuis) in Haarlem

Door wie: Samenwerking tussen Nutricia Research en het Kennemer Gasthuis Wat moet u doen: U wordt 2 keer 3 dagen opgenomen U krijgt sonde voeding via een slangetje in de neus U krijgt een infuus waaruit regelmatig bloed wordt afgenomen

Informatie: joanna.luttikhold@danone.com

Haal je master Politicologie in de avonduren Heb jij (bijna) je bachelor politicologie en wil je graag in één jaar je master halen maar daarnaast ook werken? Dat kan bij Universiteit Leiden - Campus Den Haag. Het programma in de avonduren is bij uitstek geschikt voor studenten die hun studie willen combineren met een baan.

Ook als je geen bachelor politicologie hebt, maar wel een groot aantal vakken in die richting hebt gevolgd in een aanverwante opleiding is deze master wellicht iets voor jou.

Open avond Kom voor meer informatie op maandag 16 mei naar de Open Avond bij Campus Den Haag.

Of download de brochure op www.campusdenhaag.nl.

Campus Den Haag Campus Den Haag is een faculteit van Universiteit Leiden gevestigd in Den Haag, het politiek en bestuurlijk hart van Nederland.

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Naamloos-15 1

Naamloos-4 1

15-04-2011 15:45:38

07-11-2008 08:56:48

bul 2000 Marieke Eyskoot Leeftijd: 34 (geboren op 7 mei 1977) Beroep: Voorvechter van eerlijke kleding, eerst bij de Schone Kleren Campagne, nu bij eigen ethical fashion expertise­ bureau Talking Dress Studie: Theaterwetenschap en film- en televisiewetenschap Afgestudeerd: 2000 Docent: ‘Hanneke Zeij van theaterwetenschap en Wim Staat van film- en televisiewetenschap. Zij namen weinig voor lief en stelden altijd vragen. Hele slimme mensen van wie ik veel heb geleerd.’

UvA-plek: ‘Het universiteitstheater. Dat gebouw is geweldig, met veel bijzondere ruimtes zoals “het zwembad”. Die kamer was helemaal blauw en werd voor verschillende doeleinden gebruikt. Ik zat er vaak met redactievergaderingen van faculteitsblad Xi.’

Voor een betere wereld

Café: ‘In datzelfde universiteitstheater zaten in een hoekje achter een rolluikje Ben en Henny. Zij smeerden broodjes en zetten thee en koffie voor studenten. Ik haalde bij hen rollen mentos voor tijdens college.’

Afknapper: ‘Er was nooit plek om mijn fiets neer te zetten. Echt nooit. En bizar genoeg is dat probleem me na mijn afstuderen blijven achtervolgen.’ foto Bob Bronshoff

Zij studeerde theaterwetenschap en film- en televisiewetenschap en werd voorvechter van eerlijke kleding: Marieke Eyskoot. Julie de Graaf

‘I

k wilde eigenlijk nieuwslezer worden en koos daarom voor film- en televisiewetenschap. Dat was een post-propedeuse studie, dus begon ik aan theaterwetenschap met het idee om na een jaar over te stappen.

Uiteindelijk heb ik alle twee de studies afgerond en daar ben ik nog steeds erg blij om. Beide studies gingen over het vertellen van de verhalen achter dingen.

In de kledingindustrie, waar ik nu werkzaam in ben, gaat het ook over de wereld achter je T-shirt of jurkje. Ik heb veel aan de kennis die ik heb opgedaan over hoe je een verhaal het beste kan brengen en tot leven kan wekken.

Ik heb genoten van mijn studententijd.

Ik had een leuke bijbaan in een platenzaak en zong bij Crea in een koortje.

Ook deed ik vrijwilligerswerk. Zo gaf ik voor Amnesty International voorlichting op scholen over kinderrechten en mensenrechten en zat ik bij EmmaTV, het televisiestation van het AMC Kinderziekenhuis, als set-dresser en opnameleider. Vrijwilligerswerk is iets wat ik echt kan aanraden aan studenten. Het is natuurlijk goed voor de maatschappij, maar als je nu al iets gaat doen waar je later ook mee bezig wilt zijn, dan kun je met vrijwilligerswerk waardevolle ervaring opdoen en een netwerk opbouwen.

Bovendien kan je het prima combineren

met studeren. Na mijn studie ging ik aan de slag bij Cinekid, waar ik al een stage had gelopen. Daarna heb ik nog wat andere baantjes gehad in de wereld van televisie en theater, maar op een gegeven moment besefte ik: als ik een eerlijke wereld zo belangrijk vind, dan moet ik er echt tijd in stoppen. Ik heb toen mijn baan opgezegd en mijzelf een halfjaar gegeven om een baan te vinden waarbij ik me fulltime kon inzetten voor een betere wereld. Ik wilde het liefste een baan in de mode-industrie, want ik heb kleding altijd fascinerend gevonden. Ongemerkt is kleding voor iedereen ontzettend belangrijk: zonder kleding kunnen we de deur niet uit.

Het beschermt je tegen weer en wind, en is vaak een belangrijk onderdeel van je uitstraling. Toch is de herkomst van kleding voor veel mensen een ver-vanmijn-bedshow. Ze dragen het elke dag, maar denken niet na over de mensen in landen als India en Bangladesh die voor een hongerloontje alles in elkaar naaien

onder slechte arbeidsomstandigheden.

Daar wilde ik graag iets aan doen. Ik kon aan de slag bij de Schone Kleren Campagne, waar ik uiteindelijk acht jaar heb gewerkt. Dit jaar was het tijd voor wat anders en ben ik het ethical fashion expertisebureau Talking Dress begonnen. Met dit bureau wil ik graag het verhaal achter onze kleding vertellen en ethical fashion op de kaart zetten in Nederland.

Ik ben dus geen nieuwslezer geworden, maar vertel uiteindelijk wel verhalen aan een groot publiek. Ik heb daarbij veel gehad aan mijn studie, maar ben ook een goed voorbeeld van iemand die na zijn studie een compleet andere kant op is gegaan. Voor veel banen kan geen enkele studie je precies opleiden. Je kunt je inzetten voor eerlijke kleding als je rechten hebt gestudeerd, maar je kunt je evengoed inzetten voor mensenrechten als je de mode-academie hebt gedaan.

Zolang je ergens passie voor hebt, kan je hartstikke veel bereiken.’ yyy

Folia 23

My traineeship? Intellectual lle ectua al tourism with real responsibilities pons sibilities

He was once where you are now

Vincent, General Manager Marketing, now knows that it takes a healthy blend of freedom and mentoring to discover the perfect path for your talent and ambition.Tell us where you want to go. Together we’ll get you there.

Now sign up before May 23rd for one of our inhouse events for the ING International Talent Programme in General Management, Commercial Banking, Finance, Risk and IT on ING.nl/graduates

Fen is uit

het beste

eten

Een stukje klassiek

Cees Nooteboom

Oase van reuring

Early Bird Muziekgebouw aan ’t IJ

Leon Deben (69) hoofddocent stadssociologie

Bar Baarsch Jan Evertsenstraat 91

De hedendaagse student leeft natuurlijk een leven dat gespeend is van enige vorm van traditie. Hij ontbijt met een boterham met kaas of met roti van gisteren. En dat doetie om 08.00 of om 13.00 of om 18.00 uur. Hij gaat naar college als hem dat goed uitkomt. Zoals dat in te passen valt naast al zijn flexwerk. Hop met die laptop in het café.

En daar drinkt hij een chai of espresso of muntthee. En winkelen doet hij van maandag tot zondag. Bij de Mango, de Hennes, de markt en de Zara. Bij de Hema, het Kruidvat, bij Etos en DA. En ’s avonds dan eet hij soms oosters, soms Grieks. Of hij drinkt alleen veel en eet verder niets.

En hij zoekt maar naar feestjes die hij nog niet kent. Jaren 80 of hiphop, house of getrommel. Coke, LSD, GHB en meer rommel.

Tijdschrift: ‘Ons Amsterdam en Amstelodamum: alles over Amsterdam, ik verslind ze.’

Wie door de Jan Evertsenstraat loopt, wordt al snel bevestigd in zijn vooroordelen over West. Belwinkels en dönerzaken kleuren het straatbeeld en racende Golfjes vliegen je om de oren. Maar wie beter kijkt, ziet dat West verandert.

En zo leeft de student dus zonder cadans. Leeft naar wat er zich aandient en naar wat er kan. (En dat is nogal wat.)

Daar is die studententijd natuurlijk ook ontzettend voor bedoeld. Dus in de vijf jaar dat ik studeerde heb ik mezelf ook zeker zo min mogelijk grenzen opgelegd en heb ik geprobeerd te breken met zo veel mogelijk vertrouwde gewoontes. Dineren met chips dus. En studeren tot 07.00 uur ’s ochtends. Over straat in pyjama. Op woensdag weekend vieren.

Als er één periode was waarin ik vrij heb kunnen zoeken naar mijn eigen rituelen, dan was het de afgelopen vijf jaar. Dus dat heb ik gedaan en die heb ik gevonden. En zo is veel Brabants gebruik nu verbannen. Een deel van het ouderlijk juk afgeschud.

De klassieke zondag echter, is altijd gebleven.

Ontbijt met vriendlief en een eitje aan tafel. Geen mail of tv, geen telefoon. En dan samen luisteren naar een stukje klassiek.

Bijna dertig en de zondag blijft voor muziek. yyy Fen Verstappen

Studenten jonger dan dertig kunnen naar alle concerten in het Muziekgebouw aan ’t IJ voor maar € 10 (inclusief drankje, maar op=op). Early Bird-kaarten voor seizoen 11/12 zijn te koop vanaf zaterdag 27 augustus 2011.

Bestellen kan telefonisch (020 788 2000) of bij de kassabalie. Je kunt maximaal twee Early Bird-kaarten per concert bestellen. Zorg dat je een identiteitsbewijs bij je hebt! www.muziekgebouw.nl/earlybirds.

Film: ‘De films van de gebroeders Coen, daarin kan ik me helemaal verliezen. Ergens bovenin staat The Big Lebowski. De dude die verward wordt met een rijke naamgenoot en bezoek krijgt van de merkwaardigste figuren. Heerlijk, die ironische humor: het uitstrooien van as tegen de wind in.’

Boek: ‘Berlijn van Cees Nooteboom. Hij laat literair zien wat onze studenten in deze stad onderzoeken. Bijvoorbeeld het verschil tussen de Wessies en Ossies. Wessies parkeren brutaal hun BMW op de stoep. De timide Ossies voelen zich al snel de geslagen hond. Een van hen zei over grote projectontwikkelaars: “Die Geier fliegen über die Stadt.” Er waren in DDR-gebied aanvragen voor 24 golfbanen, zo werd daar gerotzooid.’

Kunst: ‘Het Stedelijk, Temporary Stedelijk 2, vooral kunst uit de jaren zestig. Tinguely met name: een druk op een rode knop en een ding begint lawaai te maken. Het zet je op een ander been. Als ik somber ben, ga ik even naar binnen en kom met een lach naar buiten.’

Hebbeding: ‘Mijn verzameling autobusmodellen. Dit model heb ik van mijn beroemde collega Herbert Gans gekregen. Het openbaar vervoer geeft een beeld van hoe een stad is. Daarin vind je de onderklasse: studenten, immigranten, daklozen. Jammer is wel dat de bussen nu door de windtunnel worden gejaagd en op elkaar lijken.’

Humor: ‘Van Kooten en De Bie. Onverwoestbaar goed en nog steeds actueel over de verveling, de relatie met ouders. De typetjes zijn nooit overdreven zodat ze belachelijk worden. Een favoriet: de Duitse leraar met aktetas en sandalen. Ik heb zo’n leraar gehad, Herr Bleistift noemden we hem. Mooi ook dat het strenge genootschap Onze Taal hen tot ereleden heeft benoemd.’

Een voorbeeld van de nieuwe wind die door dit deel van West lijkt te waaien is Bar Baarsch, dat sinds november op de hoek van de Vespuccistraat zit. De naam verwijst nog naar het oude stadsdeel de Baarsjes, maar het interieur in jarenzeventigstijl en het ruime terras met strak meubilair van ongelakt hout is geenszins barbaars te noemen. En ook het menu is verfijnder dan de naam en locatie misschien doen verwachten. Met name de gebakken zwaardvis met Hollandse garnaaltjes en beurre blanc van mijn tafelgenoot valt erg in de smaak. Mijn gestoofde kotelet van Limburgs varken is minder mals dan verwacht, maar de pecorinopolenta en friet met heerlijke huisgemaakte mayonaise maken een hoop goed. Ook de gerechten die wij om ons heen geserveerd zien worden door de jonge, enthousiaste bediening nodigen uit nog eens terug te komen. Geen sterrenmenu, maar wel goede, originele gerechten die het niveau van de gemiddelde studentenmaaltijd ruim overstijgen.

Maar meer nog dan het eten is het de plek zelf die Bar Baarsch een bezoek waard maakt. Met een terras waar bijna alle groepen die de wijk bevolken samenkomen en een eigenaar die met pubquizzen en koninginnedagfeestjes duidelijk meer wil zijn dan alleen een restaurant. Bar Baarsch is een oase van reuring die nieuw leven in West blaast. yyy Won Tuinema Eten: ruim boven het niveau van de gemiddelde studentenmaaltijd Ambiance: sfeervol rumoerig Prijs: hoofdgerechten vanaf €10,50

Afknapper: ‘De openbare ruimte in Amsterdam, dat is een rotzooi. Je kan er met je verstand niet bij. Gras aanleggen op het drukke Museumplein. Of, nog zo’n desillusie: het besluit drie musea tegelijk te restaureren.

Hoe haal je het in je hoofd. Ongelooflijk dat de raad dat accepteerde.’

Theater: ‘Het toppunt van opera: La Traviata van Verdi, een echte tearjerker. Het verhaal van Alexandre Dumas over Violetta, die als ze eindelijk haar geliefde vindt doodgaat. Ik ga tot tranen toe mee in het verdriet.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan cultuursocioloog Giselinde Kuipers. Ze praat graag, heeft een aparte kijk op dingen en weet alles van humor.’ yyy Hans van Vinkeveen

Folia 25

Foto: Mathijs Voordenberg

De centrale belangenbehartiger van Amsterdamse studenten

Snelstuderen: het nieuwe studeren?

D

e kogel is door de kerk.

Als je bijvoorbeeld meer dan vier jaar

Nou ja, door de Tweede

over een bachelor doet waar drie jaar

Kamer in ieder geval.

voor staat, ben je een langstudeerder.

Uitzondering

met het motto ‘Studeren is investeren’

Vorige week stemde

Het zijn deze studenten die het hardst

Op de valreep stelde Zijlstra een

slaat het kabinet de plank volledig

daar een meerderheid

getroffen worden door de bezuinigin-

aantal uitzonderingen voor. Zo wordt

mis. Studeren betekent meer dan

van de partijen voor de langstudeer-

gen op het hoger onderwijs. Zij dienen

er rekening gehouden met studenten

studiepunten en een diploma halen.

boete. Sinds de regering dit plan

onder andere €3.000 extra collegegeld

die vertraging oplopen wegens ziekte

Ambitieuze studenten willen juist

lanceerde in het regeerakkoord is

per jaar neer te leggen, de zogeheten

of een handicap. Zij hebben recht op

buiten de collegezalen om in zichzelf

de invulling vaak gewijzigd en is de

langstudeerboete. Hiermee kost een

een jaar extra studiefinanciering. Voor

investeren. Met de aangekondigde

invoering een jaar uitgesteld. Samen-

jaar studeren minstens €4.700.

deeltijdstudenten wordt daarentegen

maatregelen in het achterhoofd wagen

geen uitzondering gemaakt.

veel studenten minder snel de sprong

gevat geldt: of je nou langstudeerder

met de langstudeerboete.

Toekomstbeeld Snelstuderen is dus het devies. Maar

bent of niet, de gevolgen zijn voor alle

‘Van uitstel komt afstel’

studenten aanzienlijk. De ASVA studen-

Het oorspronkelijke idee was om de

Bezuiniging op instellingen

doen. In het buitenland studeren wordt

tenunie neemt de belangrijkste punten

boete al komend collegejaar in te voe-

Het voorstel dat is aangenomen kort

ook minder aantrekkelijk, aangezien

in vogelvlucht met je door.

ren. Halverwege april wijzigde Zijlstra

niet alleen op studenten, maar ook 650

dit vaak gepaard gaat met studievertra-

om bijvoorbeeld een bestuursjaar te

echter zijn plan. Hij schreef de Tweede

miljoen euro op onderwijsinstellingen

ging. Het opdoen van dit soort belang-

Langstudeerder

Kamer de invoering van de maatregel

tot 2014. Al 20 jaar is er steeds minder

rijke ervaringen wordt door dit kabinet

De term ‘langstudeerder’ zal elke stu-

een jaar uit te stellen naar september

geld per student beschikbaar om

zwaar ontmoedigd. ASVA betreurt het

dent al redelijk bekend in de oren klin-

2012. Huidige studenten hebben zo

onderwijs van te organiseren. Deze be-

daarom dat de politiek zo weinig oog

ken. Dat neemt niet weg dat er verwar-

een jaar langer om te anticiperen op de

zuiniging is echter de grootste sinds de

heeft voor de belangen van studenten

ring bestaat over de precieze definitie.

boete. ASVA hoopt echter dat van dit

jaren ‘80. Universiteiten en hogescho-

en duizenden van hen benadeelt met

Een langstudeerder, zoals staat in de

uitstel afstel komt, omdat studenten

len komen daardoor voor onmogelijke

deze rigoureuze plannen.

plannen van staatssecretaris van Hoger

niet geforceerd moeten worden om

vragen te staan: docenten ontslaan,

Onderwijs Halbe Zijlstra, is een student

louter snel af te studeren. Bovendien

aantal contacturen omlaag? Dit soort

Heb je een vraag of opmerking aan de

die meer dan een jaar uitloopt in zijn

hebben nog steeds veel zittende stu-

keuzes werkt hoe dan ook onherroepe-

hand van dit artikel? Stuur dan een

of haar reguliere studieprogramma.

denten geen rekening kunnen houden

lijk in het nadeel van studenten.

e-mail naar peper@asva.nl

annonces

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder.

Annonces kunnen worden geplaatst in Folia en op de website www.folia.nl. Zie voor informatie over het aanbieden en de tarieven www.folia.nl – weekblad – Annonces.

CULTUUR

Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - Amsterdam

SPORT

Gezocht: tafeltennissers en fanatieke sporters voor deelname in een leuk experiment. Er wordt 2 x €50 verloot. Aanmelden: molenmaker.uva@gmail.com

USC SPORT

Student Games Amsterdam Op vrijdag 20 mei strijden studenten én medewerkers van UvA, HvA, Inholland, ROC en VU tegen elkaar bij verschillende sportonderdelen in sportcentrum Universum tijdens de Student Games Amsterdam. Onderdelen: Competities Zaalvoetbal 4:4, Volleybal, Squash. Workshops: Boksen, Schermen, Zumba, Spinning, Klimmen. De inschrijving sluit 13 mei. Geef je nog snel op als je mee wilt doen! Check www.studentgamesamsterdam.nl Cursusaanbod • Inline skaten Inline skaten is goed voor je conditie, makkelijk te leren én… leuk om te doen! Vanaf 24 mei kun je meedoen met de cursus van 5 lessen en de fijne kneepjes leren. Schrijf je snel in want vol=vol. Studenten betalen € 23,50 / UvA-medewerkers € 45.

• Mountainbikedag Altijd al een keer willen mountainbiken?! 5 juni houdt het USC een MTB-Dag in de bossen rondom Zeist en de Utrechtse Heuvelrug.

Onderdeel van het parcours is de biketrail t.o. het KNVB Centrum bij Zeist/Austerlitz. Begeleiding door USC-docenten. Er zijn mountainbikes gehuurd. Deelname met fietshuur € 30, eigen fiets € 10. Inschrijven tot 1 juni 2011.

• Kitesurfen Kom kitesurfen bij kitesurfschool Frank and Free. Een clinic bestaat uit 3 uur les. Wil je alleen een keer kennismaken met de sport? Of wil je leren kiten om daarna zelfstandig verder te varen? Alles kan. En zo enthousiast geworden dat je all the way gaat voor de kitesurfpas?

Alles is mogelijk. Uitsluitend voor studenten: clinic van 3 uur voor 2 personen à € 195 (€ 97,50 p.p.), 3 personen à € 180 (€ 60 p.p.).

Check www.usc.uva.nl Imago-enquête Dam tot Damloop Doe jij aan hardlopen? Of juist niet? Ken je de Dam tot Damloop? Studeer of werk je op de UvA of HvA? Zorgt het mega-Damtot-Damloop-team voor imagoverbetering van de UvA/HvA? Geef je mening! Vul de enquête in via http://www.facebook.com/ USC.Universum

VERDIENEN

Gezocht: Groot-Amsterdam: Ondersteuning voor (zeer heldere!) oude dame. Deels wit werk, wegens Pgb en dat houdt dan in: Minstens min. uurloon, vak.toeslag + wett. inhoudingen. Zeer div. werkzaamheden.

Volledige info opvragen: ajcbtdlk@gmail.com (tot eind mei!). Solliciteren pas na lezing!

(Kan tot ± half juni!).

Reizende journaliste zoekt oppas voor haar hondje. Info: vanessa.oostijen@zonnet.nl Snel een zakcentje verdienen als proefper-

soon? Vind de nieuwste oproepjes op www. proefbunny.nl!

Enthousiaste docenten Nederlands gezocht door taalschool in Amsterdam. Onze voorkeur gaat uit naar studenten Nederlands (3e / 4e jaars). Flexibele werktijden. De cursussen worden gegeven in Amsterdam-Zuid en Amstelveen. U kunt uw cv mailen naar: katakurawblc@gmail.com Interviewers gezocht - Het TransAM onderzoek zoekt interviewers die tegen vergoeding (€ 35 per interview) jongeren in Amsterdam interviewen. Ong. 12 uur per week, mei 2011-september 2011. Voor info bel met Carolien Swier (06 2120 6945) of mail naar info@transamstudie.nl

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Zin om deze zomer naar festivals en jongerencampings te gaan voor het goede doel?

Geef je op voor het open up campagneteam! www.openup.nl. En je krijgt nog een vergoeding ook!

Uniek vrijwilligerswerk in het buitenland, 2-4 weken, lage kosten. Meer info? www.ibonederland.org

WONEN

Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuismannen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl

DIVERSEN

Zijn de Europese feministische teksten nog relevant anno 2011? Discussieer met Naïma El Bezaz en Anja Meulenbelt tijdens lancering Europese feministische database FRAGEN. 17 mei 15.00-17.00 uur, Aletta, Amsterdam. Aanmelden: aletta@aletta.nu Schoevers typiste voor al uw typewerk. Verslagen, mp3-bestanden, bandjes, noem maar op. 06 4415 3099.

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Nadere informatie tel. 566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl Ben je op zoek naar een (loopbaan)coach of ben je nieuwsgierig of dit iets voor je is?

Kom dan op 21 mei naar ‘Meet your Coach’ in Pand020 op het Westergasfabriek-terrein in Amsterdam. Ontmoet coaches, regel een speeddate of volg interessante workshops.

Bestel een kaartje met kortingscode ntw11 voor slechts €7,50 op www.meetyourcoach.nl

BUREAU OMBUDSMAN

Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl, tel.

525 3798, www.student.uva.nl/ombudsman Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsmanpersoneel@uva.nl, tel. 525 5548, www.uva.nl/ ombudsmanpersoneel Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

theater, muziek DO 12/5 20.30 uur

CREA Open Podium

Een afwisselende avond met singer songwriters, stand up comedians, theatermakers en cabaretiers. Zelf een keer optreden? Stuur een email naar openpodium@crea.uva.nl. toegang gratis

cOmeDy

Vr 13/5 20.30 en 22.30 uur

Easy Laughs - Improv Comedy

‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. New: a free quick extra show after the second performance. e 10,- (20:30), e 5,- (22:30 hr), both e 12,-

theater

Vr 13/5 - zO 15/5 20.30u, 14.00u (zO)

i! [aj] – STA!

Je zult worden wat je is beloofd. Maar ik vrees dat je hart te vol is van de melk der mensenlievendheid om de kortste weg te nemen.

Je wilt carrière maken, je hebt ambitie, maar zonder de slechtheid die daarvoor nodig is: wat je het liefste wilt dat wil je zonder zonde; je wilt niet vals spelen, maar wel vals winnen.

Voorstelling van Studenten Toneel Amsterdam. toegang e 8,-, students e 6,-

lezing

ma 16/5 20.00 uur

Van stad tot megastad (2) Alternatieve ruimtes

De publieke ruimte en haar sociale betekenis staan onder druk. De stad verliest ruimtelijke en maatschappelijke samenhang: veel stedelijke ruimtes zijn niet langer publiek of privé te noemen. De hedendaagse stad loopt over van ‘andere’ ruimtes, waar de contouren van een nieuwe stedelijke orde zich aftekenen. studenten gratis, e 5,- alle anderen

DOcumentaire Di 17/5 20.00 uur

Docurama - Split: a divided America

The American documentary Split (2008, Kelly Nyks) is a coast to coast investigation of the Divided States of America. It shows both candid conversations with citizens from all walks of life and analyses of political society by some of the sharpest minds today, including Robert Putnam, Norm Ornstein, Tucker Carlson, Noam Chomsky, Thomas Frank, Bruce Bartlett, Nicholas Kristof, and Jesse Jackson among others. Afterwards, there is an introduction and a Q&A with the film maker. free for students, e 5,- all others

Debat

Di 17/5 20.00 uur

Mensenhandel

In Nederland werden in 2010 bijna 1000 slachtoffers van mensenhandel bekend. Het echte aantal slachtoffers ligt vermoedelijk veel groter en stijgt al jaren gestaag. Slachtoffers hebben meestal een verleden in de prostitutie en komen uit de hele wereld, maar de meeste uit West-Afrika of Oost-Europa. Wat doet Nederland om mensenhandel te voorkomen? En hoe gaat Nederland om met slachtoffers? studenten gratis, e 5,- alle anderen Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl

lezingenladder Auditorium VU

MA 16/05, 18.00 uur SID-lezing: de rol van migratie in ontwikkelingslanden Hein de Haas, onderzoeker Universiteit van Oxford, over de rol van migratie in de ontwikkeling van arme landen.

De Balie

WO 11/05, 20.30 uur Generatie IK© speelt Wie Ben Ik? Generatie IK© (1982-1994) zoekt uit wat hun identiteit bepaalt. Met o.a. Stine Jensen en Tom ter Bogt.

DO 12/05, 20.00 uur Aan wie is het Land beloofd?

Over de Islam en het Midden-Oosten. Met onder anderen Cambridge-hoogleraar Klhalid Hroub.

Felix Meritis

VR 13/05, 20.00 uur Peter Sloterdijk: Je moet je leven veranderen Peter Sloterdijk over de Nederlandse vertaling van zijn nieuwe boek Du mußt dein Leben ändern. Voertaal Duits.

DI 17/05, 20.00 uur Turkey, quo vadis?

Aan de vooravond van de verkiezingen van 12 juni een debat over de politiek en toekomst van Turkije.

Mediamatic Bank DI 17/05, 17.00 uur The Learning Lab: Creative Enquiry Denktank van studenten van UvA en VU presenteert zijn onderzoeksresultaten over de toekomst van het onderwijs.

Rode Hoed

WO 11/05, 20.00 uur Een hommage aan H.J.A. Hofland Een avond lang wordt het werk en leven van Hofland gevierd. Met o.a. Hubert Smeets en Frank van Vree.

DI 17/05, 20.00 uur De avond van de democratie Onderzoeksgroep van het Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) bespreekt de democratie.

Pakhuis de Zwijger WO 11/05, 19.30 uur Na de BRIC de MIST Na Brazilië, Rusland, India en China komen nu Mexico, Indonesië, Zuid-Korea en Turkije op.

Biedt dat kansen?

DI 17/05, 19.30 uur So you think you can develop?

Iedereen is welkom om mee te denken over initiatieven om leegstaande panden te ontwikkelen.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’. Voor adressen zie www.folia.nl/lezingenladder.

Folia 27

De student

Dijkgraaf & Fresco

Van der Meulen & Curvers

Zeldzame helden

Atjar bij alles

De hoogleraar

Zo heel af en toe komt er een held in ons leven voorbij. Ik ben op zich niet geneigd tot heldenverering, al is het maar omdat aan iedere held een zekere ambivalentie kleeft. De grote held blijkt in het dagelijks leven vaak een vreselijke tiran, een alcoholist of een verwaande kwast. Helden zijn zelden bescheiden of genuanceerd, maar eenzijdig en egoïstisch. Er zijn helden uit koppigheid, omdat de Noordpool of die ene top bereikt moet worden.

Soms wordt heldendom geboren uit kwajongensgedrag of gewoon uit toeval, of beide, zoals in het geval van Wael Ghonim, de jonge, onbekende Egyptenaar die via Facebook opriep tot de revolutie en nu in één klap Time’s lijst van de meest invloedrijke mensen ter wereld aanvoert.

Ik heb het ook niet over de huis-, tuin- en keukenheld die poezen uit dakgoten redt of oude vrouwtjes voor aanstormende metro’s wegsleurt. Want hoe moedig en bewonderenswaardig dergelijk gedrag ook

is, dat zijn helden die door de omstandigheden tot heldendom gedreven worden.

Nee, ik heb het over de mensen die keer op keer het gevaar opzoeken, ondanks hun angsten, omdat ze gedreven worden door iets wat groter is dan zijzelf. De naamloze arts in een vluchtelingenkamp, de journalist aan het front. Dergelijk heldendom vraagt om de schaarse eigenschappen van doodsverachting en zelfopoffering.

Onlangs stierf, in de vroege ochtend in Misrata, de Amerikaanse oorlogsfotograaf Chris Hondros. Het is onduidelijk hoe hij tijdens de beschietingen tussen de rebellen en de troepen van Ghadaffi gewond is geraakt. Veelvuldig gelauwerd voor zijn werk in het Midden-Oosten en Afrika, was hij bij collega’s bekend om zijn verslaving aan klassieke muziek en met name Bach. Een van zijn videocollages heet Bagdad in D mineur. Helden zijn zeldzaam, maar als ze voorbijkomen, dan zijn wij even stil. yyy Louise O. Fresco

Mieke Bal hoogleraar literatuurtheorie

Vroeger, ook wel vroegâh, is voor studenten meestal niet zo heel lang geleden.

Voor mij hoort bijvoorbeeld bij vroeger, de IB-Groep, tegenwoordig DUO. Daarvoor stond ik in de rij voor de pinautomaat, één minuut over twaalf, om te kijken of ‘de stufi al overgemaakt was’. Zo nee, naar huis, anders met de groep mee naar Paradiso of de Melkweg. Voor iemand uit de provincie nogal een belevenis. Bier was er wel duur, vergeleken met de kroegen in Twente. Gelukkig spaarde ik geld uit door vijf dagen per week bij de mensa van het Atrium, gerund door de Smaa, te eten. Hoe ik dat volhield weet ik niet, waarschijnlijk waren mijn smaakpapillen toen nog niet volgroeid. Dat de mensakok in werkelijk elk gerecht atjar stopte hielp in ieder geval niet. Visschotel met atjar, lasagne met atjar, gehaktbrood met atjar, gehaktballetjes in tomatensaus met atjar, pasta met roomsaus met atjar, en, heel soms, rijst met prutje met atjar,

Jan Willem Duyvendak hoogleraar sociologie

zoals het hoort. Gelukkig waren er de vaste bezoekers, om de aandacht van het eten af te leiden. Waar ik eerst in al mijn naïviteit dacht met al dan niet gepensioneerde hoogleraren van doen te hebben, bleek ‘oude gekken’ een adequatere beschrijving, hoogleraar of niet. Bijvoorbeeld slow motion man, die een kwartier deed over zijn jas aantrekken, maar het eten wel in vijf minuten naar binnen werkte. Daarna zat hij er nog uren. De enige die vaker in de mensa at dan ik moet wel de manager van de mensa zijn geweest, die elke avond een ronde door de zaal maakte. Die zag er dan ook uit alsof hij ontbeet met boterhammen met atjar, een beetje zurig.

De Smaa – een heerlijk niet-pretentieuze naam – was geen cateraar zoals Sorbon, maar gewoon uitbater. Geen misplaatste connotaties met Parijs, maar warm voer voor weinig. Vroeger was alles beter. yyy Harmen van der Meulen

Göran Sluiter hoogleraar internationaal strafrecht

overigens Het ‘doden om te doden’ van Osama Bin Laden gaat in tegen de mensen­ rechten en het internationaal recht en beschadigt Obama’s geloofwaardigheid.

Mieke Bal: ‘Uiteraard gaat het in tegen de mensenrechten. Bin Laden heeft duizenden doden op zijn geweten, maar dit is en blijft gewoon een moord. Toch denk ik dat Obama veel garen spint bij deze actie, zowel nationaal, waar de Republikeinen simpelweg denken in termen van goed en kwaad, als internationaal, waar veel mensen een gevoel van opluchting voelen. Nu kunnen ze tenminste denken dat de oorlog in Afghanistan niet voor niets is geweest. Het “vieren” van de dood van Bin Laden in Washington met een nationalistische scandering van USA is een treurige manier van een primitieve “oog om oog, tand om tand”-mentaliteit.

In een oorlog zie je het vaker gebeuren dat de normen opschuiven in de richting van de vijand. Uit een soort machteloosheid en innerlijke drive om te winnen gaan mensen vanzelf op hun vijanden lijken.

28 Folia

Dat de executie van Saddam Hoessein via YouTube maar ook op onze televisie de wereld over ging was schandalig, het is nu wachten op de foto’s van een dode Osama.

Toch verwijt ik het Obama niet. Hij heeft ook maar een opdracht geërfd.’

Jan Willem Duyvendak: ‘Als het de opdracht aan de speciale eenheden was om Bin Laden te doden om te doden, dan gaat dat zeker in tegen zowel de mensenrechten als het internationaal recht.

Als je het mij vraagt is daarmee ook de geloofwaardigheid van Obama en de VS beschadigd. Het past wel in de traditie die rondom the war against terror is gecreëerd waarin de Amerikanen lak hebben aan de normale rechtsgang. Dat is begonnen bij Guantanamo Bay. Het principe van ons recht is dat niet alle middelen geheiligd zijn om een doel te bereiken. Nu is de

strijd tegen Bin Laden een strijd tegen een man die expliciet heeft gezegd dat voor hem het doel wel alle middel heiligt, maar juist daarom moeten de VS oppassen niet in die val te trappen. Als ze niet vasthouden aan hun eigen juridische normen, lijken ze wat dit punt betreft op hun vijand.’

Göran Sluiter: ‘Ja, deze stelling onderschrijf ik. Het argument dat de Amerikanen gebruiken is dat hun recht op zelfverdediging na 9/11 doorloopt, zeker ten opzichte van Osama Bin Laden die heeft gezegd: zo lang ik leef is Amerika niet veilig. Zelfverdediging moet in juridisch opzicht echter aan twee dingen voldoen: het moet onmiddellijk zijn en proportioneel. Onmiddellijk is het al lang niet meer, want de aanslagen vonden tien jaar geleden plaats. Proportioneel is het ook niet meer, want was het wel nodig hem te doden? Het

wordt steeds duidelijker dat dat niet het geval is. Dan kom je bij de mensenrechten uit. Juridisch is het al niet fraai, deze moord, maar ook de geloofwaardigheid van de Amerikanen komt zo in het geding.

Ik snap ook niet vanuit Amerikaans perspectief dat ze Bin Laden niet hebben opgepakt. Zo hadden ze informatie kunnen krijgen over al gepleegde of nog te plegen aanslagen en hadden ze via persoonlijkheidsonderzoek inzicht kunnen krijgen in hoe iemand zo wordt als Bin Laden. Daar kan de hele wereld van leren. Het is dus een gemiste kans en onverantwoord dat hij is vermoord. En het gebeurde ook nog met de retoriek van Bush, waar Obama altijd tegen heeft gestreden.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.