Folia34_64

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 64 10/06/2009 nummer 34

#communiceren inhethogeronderwijs zie de special in het hart van dit blad

Dossier CvB:

Onze eigen Noord/ Zuidlijn: de zandhopen van de Amstelcampus

Luis in de pels

Solange Leibovici (65) te kritisch voor het hoofddocentschap?

David Irving

Geweerd van het AUC: ‘Ik bén geen Holocaust-ontkenner!’

ar Sh

c flavou i t n e h rs t u a u o m h o e a us r h b a t S e of

Authentieke Houmous, Tehina en Groentesalades Kijk op SabraMezze.nl

inhoud #34

#hogeronderwijs

In het hart van deze Folia een special van de samenwerkende hogeronderwijsbladen over moderne communicatiemiddelen. Twitter in de collegezaal, studieondersteunende apps, en: maakt internet echt dom?

Persona non grata

Hoever mag men gaan in het academische debat? Reacties (ook van hemzelf) op het afgelasten van de lezing van omstreden Britse historicus David Irving 7

Amstelcampus

Paul Doop vindt het een sprookje. Acht nieuwe en verbouwde panden rond de Wibautstraat voor de HvA. De bouw gaat echter traag en moeizaam 10

Afscheid van een dwarse dame

Solange Leibovici (65) is recht voor z’n raap. En dat ze daarom geen promotie heeft gemaakt: soit, want ze vertrekt met opgeheven hoofd 14

commentaar Gedeelde belangen Op de kop van de Wibautstraat is de Hogeschool van Amsterdam al tien jaar bezig met het bouwen van een stadscampus. Deze Amstelcampus, waar straks 25 duizend HvA-studenten terecht moeten kunnen, zou oorspronkelijk nu al klaar en in gebruik zijn, maar protest van de buren, het beëindigen van de samenwerking met de projectontwikkelaar en bouwvergunningen die op zich lieten wachten, zorgden voor vier jaar vertraging. Wat dit met de UvA en daarmee met Folia te maken heeft? Een terechte vraag, want totdat Folia vanaf september samengaat met Havana, vind je in dit blad primair nieuws en artikelen over de UvA. Toch raakt dit grootse bouwproject aan meer UvA-zaken dan je op het eerste gezicht zou denken.

De verantwoordelijke bestuurder, Paul Doop, is namelijk niet alleen de financiële man, vicevoorzitter en portefeuillehouder huisvesting van de HvA, dezelfde taken en verantwoordelijkheden heeft hij als bestuurder van de UvA. Hoe meer Doop zich met de Amstelcampus bemoeit, hoe minder tijd er overblijft om de UvA te besturen. Met grote zaken die hier spelen, zoals de bibliotheek op het Binnengasthuisterrein die Doop wil bouwen, een economiefaculteit die wegens wanbestuur nu de helft van haar goede wetenschappelijke personeel ziet vertrekken, een aanbestedingsprocedure voor een cateraar die opnieuw moet en de komst van een nieuw studenteninschrijfsysteem, zou je denken dat hij aan de UvA zijn handen vol heeft.

Daarom schrijft Folia hierover. Het laatste deel van de serie over het CvB gaat over de Amstelcampus.

Het vervolg op Tsjechov

Op de set bij de repetities van Before I Sleep, waarin student Floris Meyjer (19) meespeelt 16

Verlost

Studieweb heeft zijn langste tijd gehad. Vijf vragen over het nieuwe systeem 19

Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.

weekblad

voor de Universiteit Jaargang van Amsterdam 64 10/06/2009 nummer 34

En verder:

nieuws 4-6, objectief 8, bul 20, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces/lezingen 22, Fresco/Van der Meulen/overigens 23

colofon

cover: Bas Kocken en Pascal Tieman

#commun inhethoger iceren onderwijs zie de speci al in het hart

Dossier CvB :

Onze eigen Noord/ Zuidlijn: de zandhopen van de Amste lcampus

Luis in de pels

Solange Leibov ici (65) te kritisch voor het hoofdd ocentschap?

van dit blad

David Irvin g

Geweerd van het AUC: ‘Ik bén geen Holocaust-on tkenner!’

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Stephanie Gude, Luuk Heezen, Jim Jansen (hoofdredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Gijs van der Sanden, Henk Thomas, Harmen van der Meulen (assistent eindredactie), Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Bram Belloni, Martien Bos (correctie), Fred van Diem, Julie de Graaf, Bas Kocken, Marc Kolle, Harmen van der Meulen, Gina Miroula, Merel Straathof, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooiman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

De special tussen bladzijde 13 en 20 is gemaakt in opdracht van de Kring van Hoofdredacteuren van Hoger Onderwijsbladen door Reyer Boxem, Lisa Dupuy, Simone Golob, Peter Keizer, Bas Kocken, Anne Carlijn Kok, Jeroen van Kooten, Maurice Timmermans, Paul de Vreede

Folia 3

nieuws

stage

meer actueel nieuws op www.folia.nl

Strijd voor ‘21e-eeuws monument’

‘ Dat méén je niet!’

Nienke Verhoog (26)

doet de master General Linguistics en liep stage bij het Rijndam Revalidatiecentrum in Rotterdam.

Vicevoorzitter College van Bestuur Paul Doop: ‘Het BG-terrein is de plek waar de UvA in 1632 is geboren’ / foto Pascal Tieman

zz Spannende stemming in stadsdeelraad over bibliotheek BG-terrein. zz UvA gelooft nog steeds in een goede afloop van het bibliotheekproject.

Na een spannend raadsdebat in Stadsdeel Centrum, waarbij de stadsdeelraad uiteindelijk hoofdelijk stemde over het hoger beroep in de kwestie rond de sloop van de UvA-monumenten op het Binnengasthuisterrein (BG-terrein), bleek er op 31 mei, zoals verwacht, geen meerderheid in de raad voor handhaving van het beroep. Zestien raadsleden waren voor een motie tot intrekking van het beroep, twaalf waren tegen. Eén raadslid was afwezig. Stadsdeelbestuurder Boudewijn Oranje (D66) zegde daarop toe het hoger beroep dat hij namens het stadsdeel heeft ingesteld bij de Raad van State, te zullen intrekken. ‘We betreuren de uitslag van de stemming, maar we zullen de keuze van

de stadsdeelraad volgen,’ zei hij na afloop van de stemming. De UvA wil op het BGterrein een nieuwe bibliotheek geesteswetenschappen bouwen en wil daarvoor de in haar bezit zijnde monumentale panden op het terrein, waarin onder meer het Studentencentrum (Stuc/Crea 2) is gevestigd, slopen. Daarvoor werd in 2009 door het toenmalige stadsdeelbestuur een vergunning afgegeven. Monumentenorganisaties en buurtbewoners stonden op hun achterste benen en stapten naar de rechter om de sloop te voorkomen. Twee maanden geleden kregen ze gelijk: de bestuursrechter verbood de sloop.

De UvA tekende hoger beroep aan, het stadsdeelbestuur ook. Maar, zo bleek tijdens de raadsstemming, het stadsdeelbestuur kreeg de stadsdeelraad niet mee: GroenLinks, SP en PvdA dienden een motie in tegen het hoger beroep die werd aangenomen. Saillant detail: de voorzitter van de stadsdeelraad, D66-

raadslid Yallie Alkema, stemde mee met de indieners van de motie, haar fractiegenoten niet. PvdA-raadslid Ido Verhagen stemde tegen de motie van zijn eigen fractie.

De UvA zet het hoger beroep op eigen houtje door, zei Paul Doop, vicevoorzitter van het College van Bestuur, na afloop.

‘Wij zullen, zoals de rechter ook heeft gevraagd, met nieuwe onderbouwingen en argumenten komen die sloop van de panden rechtvaardigt.’ Doop rekent erop dat het stadsdeelbestuur dan een nieuw besluit gaat nemen over sloop van de monumenten. Over zijn kansen in het hoger beroep is hij positief. ‘Tussen de vijftig en honderd procent. Wij strijden voor een goede zaak. Het BG-terrein is de plek waar de UvA in 1632 is geboren. Als je daar ook in deze tijd gevestigd wilt blijven moet die nieuwe bibliotheek er komen. Ik strijd voor een nieuw, 21e-eeuws monument op het BG-terrein.’ (DW)

Spinozapremie Valkenburg en Verlinde zz Twee UvA-hoogleraren ontvangen de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. zz Ze ontvangen ieder 2,5 miljoen euro, te besteden aan onderzoek naar keuze.

UvA-hoogleraren Patti Valkenburg (jeugd en media) en Erik Verlinde (theoretische natuurkunde) hebben allebei de Spinozapremie gewonnen, de belangrijkste prijs voor wetenschappers in Nederland. Ook Heino Flacke, hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen, ontving de onder4 Folia

scheiding. De wetenschappers ontvangen ieder 2,5 miljoen euro die ze vrij mogen besteden aan onderzoek naar keuze.

Communicatiewetenschapper Patti Valkenburg (1958) doet grensverleggend onderzoek naar jongeren en de media.

Valkenburg heeft volgens de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een ‘uniek interdisciplinair vakgebied ontwikkeld op de grenzen van de pedagogiek, psychologie en communicatiewetenschap. Valkenburg is de meest productieve en een van de meest geciteerde communicatiewetenschappers in Europa.’

Theoretisch natuurkundige Erik Verlinde (1962) wordt door NWO geroemd

om zijn creativiteit, vindingrijkheid en ambities. ‘Hij onderzoekt de bouwstenen van het heelal. Hij is een internationaal gevierd expert in de snaartheorie, een theorie die de zwaartekracht en de kwantummechanica samenvoegt.’

NWO kent de NWO-Spinozapremie toe aan Nederlandse onderzoekers die zowel nationaal als internationaal tot de absolute top van de wetenschap behoren.

De wetenschappers ontvangen de prestigieuze premie voor hun voortreffelijke, baanbrekende en inspirerende onderzoek. De laureaten zijn internationaal vermaard en weten jonge onderzoekers te inspireren. (FB)

‘Binnen mijn opleiding General Linguistics doe ik de richting Clinical Linguistics. Daarin hou je je vooral bezig met taalstoornissen en hoe je die op een goede manier kunt onderzoeken. Hoewel het niet verplicht is, is het slim om naast de studie ook een stage te volgen. Spraakbeperking is natuurlijk een praktisch probleem, en dan is het handig om praktijkervaring op te doen.

Via mijn stagecoördinator kwam ik terecht bij het Rijndam Revalidatiecentrum.

Dat is een grote organisatie waar iedereen behandeld kan worden die door een ziekte, ongeval of aandoening een beperking heeft opgelopen. Volwassenen leren hier bijvoorbeeld weer lopen na een ongeval, en bij kinderen met een functiebeperking wordt onder andere gekeken naar welke scholing het beste bij ze past.

Ik heb me binnen het revalidatiecentrum beziggehouden met taalonderzoek bij jonge kinderen met een spraakgebrek.

Alle taaltesten die ik tijdens mijn studie heb geleerd, heb ik daar in de praktijk kunnen brengen. De aandoeningen van de kinderen verschilden enorm. Zo heb ik tests gedaan bij kinderen die helemaal niet konden praten, maar ik ben ook een aantal gevallen tegengekomen van het zogenaamde Cocktail Party Syndrome: een spraakgebrek waarbij kinderen weliswaar veel kletsen, maar op inhoudelijk gebied erg onsamenhangend zijn. Het begrip van de betekenis van de woorden ligt bij deze kinderen veel lager dan hun woordproductie: ze nemen onevenredig veel woorden en zinnen over van volwassenen, zonder te weten wat ze betekenen. Dan zeggen ze bijvoorbeeld ineens: ‘Dat méén je niet!’ Over dat syndroom heb ik ook mijn afstudeerscriptie geschreven.

De beschrijvingen van het Cocktail Party Syndrome dateren uit de jaren zeventig en zijn niet erg concreet. Ik wilde tijdens mijn stage onderzoeken of het mogelijk was om een preciezere omschrijving van de aandoening te formuleren. Jammer genoeg is dat me niet gelukt. Elk geval dat ik ben tegen gekomen was zo uniek dat het moeilijk was om er een algemeen patroon in te ontdekken.

Toch is mijn stage zeker niet voor niks geweest. Het heeft mijn vermoeden bevestigd dat ik de praktijk veel interessanter vind dan theorievorming. In september, als ik ben afgestudeerd, ga ik daarom beginnen aan de hbo-opleiding logopedie.’ yyy Gijs van der Sanden

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl

Rok ‘tot op de enkels’ verboden in AMC zz Een islamitische doktersassistente van het AMC wil alleen nog maar een rok dragen ‘tot op haar enkels’. zz Het AMC verbiedt dat.

Een islamitische doktersassistente van het AMC wil alleen nog maar een rok dragen ‘tot op de enkels’. Omdat het dragen van een dergelijke rok haar in het AMC is verboden, is de medewerkster naar de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) gestapt. De moslima werkt al enige jaren bij het AMC. Tot voor kort droeg ze steeds een lange broek, het gebruikelijke kledingstuk voor medisch personeel in

het AMC. Toen de vrouw een islamitische studie ging volgen, kwam ze tot de conclusie dat het dragen van een lange broek in zou druisen tegen de islamitische wetgeving. Sindsdien draagt ze een lange rok.

AMC-woordvoerder Frank van den Bosch laat weten dat het medisch personeel om hygiënische redenen geen lange rok mag dragen. ‘De overdracht van micro-organismen moet zo minimaal mogelijk zijn. Daar doen we liever geen concessies aan, wat we wel zouden doen als we een lange rok zouden toestaan.’ Volgens Van den Bosch gaat het niet alleen om hygiëne, maar ook om

herkenbaarheid en uniformiteit van het medisch personeel. ‘Dat heeft een door het AMC verstrekt uniform, dat niet mee naar huis mag worden genomen en buiten het AMC wordt gewassen.’ De assistente vindt dat de kwestie veel te hoog wordt opgespeeld door het AMC. Ze voelt zich ‘respectloos’ behandeld en vraagt zich bovendien af waarom haar collega’s in hun pauze in AMC-uniform buiten een blokje om mogen gaan, terwijl daar in haar ogen ook bacteriën op de loer liggen. In afwachting van de uitspraak van de CGB heeft de assistente een andere functie gekregen waarbij geen bedrijfskleding is vereist. (DW)

Nieuwe koffie- en snoepautomaten zz Op 6 juni is cateraar Maas International begonnen met het plaatsen van 132 nieuwe koffie-, frisdrank- en snoepmachines.

Nieuwe koffie-, frisdrank- en snoepautomaten voor de UB / foto Henk Thomas

trade. Ik denk dat we echt een kwaliteitsslag hebben gemaakt. Dat geldt ook voor de versnaperings- en frisdrankmachines: meer watertjes en sportdranken en meer caloriearme Balisto en kruidkoek, ten koste van Mars en chips.’

De zogenoemde coffeecorners op locaties waar veel mensen samenkomen zullen

worden geëxploiteerd door MiCaffè. De aanbesteding van eten, drinken, vergaderingen en feestjes loopt nog. Die aanbesteding was gegund aan cateraar Sodexo, maar wordt onder druk van juridische procedures overgedaan. De laatste verkoopautomaten worden op 28 juni geplaatst op Science Park. (DW)

‘Niet alleen citaten, maar ook starters’ zz Staatssecretaris zet lijnen uit van het wetenschapsbeleid van de komende jaren. zz Binding tussen fundamentele wetenschap en ondernemerschap is daarin essentieel.

‘Er zit een te groot gat tussen het fundamenteel onderzoek dat wetenschappers uitvoeren en de afdelingen research & development van bedrijven die er een praktische toepassing van maken. Het land dat dit gat weet te dichten is spekkoper. Daar moet de toekomst van Neder-

1

Doranne Hilarius promoveert op een onderzoek naar de kwaliteit van leven van kankerpatiënten die behandeld worden met chemotherapie.

Wat hebt u precies onderzocht?

‘Chemotherapie veroorzaakt vervelende bijwerkingen zoals misselijkheid, braken en vermoeidheid. In mijn onderzoek heb ik onderzocht hoe de zorg voor de patiënt verbeterd kan worden. Daarvoor ben ik nagegaan of je met gestructureerde vragenlijsten een beter inzicht in de kwaliteit van leven van de patiënt kunt krijgen, en vervolgens heb ik ook de kwaliteit van de zorg rond de bijwerkingen onderzocht.’

Is het slecht gesteld met de patiëntenzorg dan?

‘Nee hoor, dat niet. Maar de behandelmethoden worden nu nog vooral gebaseerd op meetbare variabelen, zoals de grootte van de tumor. Het welbevinden van de patiënt zelf wordt eigenlijk grotendeels buiten beschouwing gelaten. Artsen vragen natuurlijk wel hoe hij zich voelt, maar uit mijn onderzoek blijkt dat je met gestandaardiseerde vragenlijsten veel beter inzicht kunt krijgen in het welbevinden van de patiënt en de zorg die hij nodig heeft’.

zz Op een kopje verse gemalen bonenkoffie moet je 35 seconden wachten.

De ‘poedervariant’ duurt 15 seconden.

Automatencateraar Maas International is op 6 juni begonnen met het plaatsen van 132 koffie-, frisdrank- en versnaperingmachines op de hele UvA. Het bedrijf won de aanbesteding van de zogenoemde ‘vending machines’. Die werden tot nu toe geëxploiteerd door Sorbon. Op de foto worden de eerste zeven machines uitgepakt en geplaatst in de UB: één frisdrankmachine, één snoepautomaat, drie automaten met vers gemalen koffie en twee automaten met een poedervariant.

‘Op een kopje verse gemalen bonenkoffie moet je 35 seconden wachten. Op de snellere poedervariant moet je 15 seconden wachten,’ zegt Wim van der Meer, projectleider van de aanbesteding.

In de beker gaat bovendien twintig procent meer koffie en het is nog goedkoper ook: 0,40 euro voor een beker, waar dat nu 0,44 is. En alle koffie is ook nog fair

doctor

land liggen: als we die verbinding tussen fundamenteel onderzoek en de toepassing door bedrijven niet oppakken, halen de China’s en India’s ons straks links en rechts in.’

Dit zei staatssecretaris Zijlstra (OCW) op 30 mei tijdens de Akademiemiddag van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Hij was naar het Trippenhuis, het hoofdkantoor van de KNAW, gekomen om de hoofdlijnen van zijn wetenschapsbeleid voor de komende jaren uiteen te zetten. Daarin staat de verbinding centraal tussen wetenschap en de bedrijfsmatige toepas-

sing ervan. Volgens het kabinet moeten kennis en economie elkaar versterken.

In Zijlstra’s woorden: ‘Het wetenschappelijk onderzoek in Nederland moet niet alleen citaten ten gevolge hebben, maar ook meer starters.’ De staatssecretaris zei niettemin te hopen de kwaliteit van het fundamenteel onderzoek te kunnen handhaven.

Tijdens de Akademiemiddag sprak de voorzitter van de KNAW, Robbert Dijkgraaf, zijn jaarrede uit en reikte aansluitend de eerste ‘Nederlandse Wetenschapsagenda’ uit aan de staatssecretaris. (LH)

Kunt u daar een voorbeeld van geven?

‘Uit mijn onderzoek naar de kwaliteit van zorg is onder andere gebleken dat jonge vrouwen veel meer last hebben van misselijkheid en braken dan oudere mannen.

Bij het voorkomen van deze vervelende bijwerking wordt daar nu nog helemaal geen rekening mee gehouden. Medicatie zou naar mijn mening veel meer op de persoonlijke kenmerken van de patiënt moeten worden aangepast.’

Hoe verklaart u die houding van artsen?

‘Ik geloof dat veel artsen denken dat het veel tijd kost de persoonlijke situatie van elke patiënt na te gaan. Dat blijkt echter met de juiste vragenlijsten enorm mee te vallen. De volgende stap is nu om de behandelmethoden daadwerkelijk beter af te stemmen op de kenmerken van de patiënt. Een mooie reden voor een vervolgonderzoek.’ (GvdS) Doranne Hilarius: Patient-Reported Outcomes in Daily Clinical Oncology Practice: a Tool for Patient Monitoring and Quality of Care Assesment. Promotie 10 juni.

Promotores prof. dr. N.K. Aaronson en prof. dr. E. van der Wall.

Folia 5

nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl

prikbord FMG Living

promoties

like a common man

Op 9 juni vindt in het Tropentheater, tijdens het Beeld voor Beeld filmfestival, de première plaats van de documentaire Living like a common man. De documentaire is onderdeel van een onderzoeksproject van de afdeling antropologie/ Aziëstudies. Hoogleraar Mario Rutten, promovenda Sanderien Verstappen en alumna visuele antropologie Isabelle Makay hebben een film gemaakt over Indiase jongeren in Londen en hun familieleden in India. De film werpt een blik op de belevingswereld van nieuwe migranten in Europa en is gebaseerd op intensief contact met de hoofdpersonen over een periode van drie jaar. Locatie: Linnaeusstraat 2. Aanvang: 20.30 uur.

FEB Johan

de Witt

Katrien Antonio en Richard Plat, beiden als wetenschapper verbonden aan de sectie actuariaat, hebben de Johan de Witt prijs 2011 gewonnen voor een actuarieel wetenschappelijke en/of praktisch toepasbare publicatie. Jenneke Meijer ontving dezelfde prijs voor een actuariële wetenschappelijke scriptie, geschreven voor haar masterstudie Actuarial Science and Mathematical Finance. De prijs voor de publicatie was, naast een beeld van Johan de Witt, tienduizend euro.

De scriptieprijs bedroeg vijfduizend euro. De prijs is vernoemd naar staatsman en wiskundige Johan de Witt, die in 1671 het boekje Waardije van Lyf-renten naer Proportie van Los-renten schreef. Dit boekje wordt gezien als de start van de verzekeringswiskunde.

Acta Kauworganen

FEB Mirjam

Acta-onderzoeker Cees Kleverlaan heeft de NVGPT-publicatieprijs gewonnen. De Nederlandse Vereniging voor Gnathologie en Prothetische Tandheelkunde (NVGPT) heeft hem de prijs toegekend vanwege zijn artikel ‘Bridging the Gap Between Clinical Failure and Laboratory Fracture Strength Tests Using a Fractographic Approach’.

De gnathologie is de wetenschap van de kauworganen. De prijs werd Kleverlaan uitgereikt tijdens de algemene ledenvergadering van de NVGPT. Het artikel kwam tot stand in samenwerking met Moustafa Aboushelib en Albert Feilzer. De laatste is tevens decaan van Acta. Voorafgaand aan de vergadering hield Kleverlaan de achtste Michel Steenks-lezing, over het onderwerp ‘De brug tussen klinisch falen van zirconia kronen en het laboratorium’.

De ministerraad heeft op voorstel van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie ingestemd met de benoeming van drie nieuwe leden van de Centrale Plancommissie (CPC), waaronder hoogleraar ondernemerschap en organisatie Mirjam van Praag.

De andere twee nieuwe leden zijn de Leuvense hoogleraar economie Paul de Grauwe en jurist Joost Korte, directeur binnen het generaal-secretariaat van de Europese Commissie. De CPC is het onafhankelijke adviesorgaan van het Centraal Planbureau (CPB), dat minstens twee keer per jaar bijeenkomt om de directie van het CPB bij te staan en van advies te voorzien over de werkzaamheden van het CPB. Leden van de CPC worden voor drie jaar benoemd.

AMC Acute

Allen UvA

zorg

van Praag

Pride

Wat maakt acute intensieve zorg in het AMC zo anders dan anders? Die vraag staat centraal tijdens de thema-avond ‘Acute intensieve zorg’ die het AMC op 30 juni organiseert. Tijdens de avond kun je een-op-een in contact komen met in intensieve zorg gespecialiseerde AMC’ers van verschillende afdelingen, zoals het operatiecentrum, de recovery/high care, de spoedeisende hulp, de intensive care neonatologie en de intensive care kinderen. Je kunt elke vraag stellen. Over ontwikkelen, doorgroeien, opleidingen of over hoe het AMC werkt. De thema-avond is exclusief georganiseerd voor gespecialiseerd verpleegkundigen, anesthesiemedewerkers en ervaren verpleegkundigen met interesse in (vervolg)opleidingen. Tijdstip: 16.00-20.00 uur. Info: www.amc.nl

Op 10 juni organiseert UvA Pride, de organisatie van en voor UvA-homo’s, -bi’s en -transgenders, een lezing over de juridische erkenning van homoseksualiteit in internationaal perspectief. De lezing wordt gegeven door Kees Waaldijk, hoogleraar in de juridische aspecten van seksuele oriëntatie in Leiden. In grote delen van Europa, maar ook in andere delen van de wereld, is de relatie tussen de wet en homoseksualiteit de laatste jaren enorm veranderd.

Waaldijk zal ingaan op het veranderende karakter van de acceptatie van homoseksualiteit in Europa: vroeger was er sprake van ‘uitzonderingen op de regels’, tegenwoordig is sprake van ‘regels met uitzonderingen’, een subtiel maar belangrijk juridisch verschil.

Locatie: Universiteitstheater. Tijdstip: 16.00-17.00 uur.

AMC Chrisstoffels

Allen Duurzaamheid

Penning

De Jaap Chrisstoffels Penning 2011 voor bijzondere verdiensten op het gebied van de zorg voor psychisch getraumatiseerde kinderen is vandaag uitgereikt aan psycholoog/psychotherapeut Carlijn de Roos. De Roos ontving de onderscheiding tijdens het in Amsterdam gehouden symposium ‘Nieuwe ontwikkelingen in de kennis en behandeling van psychotrauma’. Carlijn de Roos kreeg de onderscheiding vanwege haar verdiensten als clinicus en als onderzoeker. De jury roemde bovenal haar geneigdheid tot samenwerking en gebrek aan competitiedrang. De Jaap Chrisstoffels Penning wordt om de twee jaar uitgereikt door de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het AMC en het Centrum traumagerelateerde stoornissen van academisch centrum De Bascule.

6 Folia

Op zaterdag 25 juni vindt er voor studenten, medewerkers en andere geïnteresseerden een duurzaamheidsevenement plaats met sprekers, workshops, tours, een markt en muziek onder de naam (G)reen (E)nergy (T)ransition (GET), georganiseerd door studenten van de Commissie Duurzaamheid van de UvA. Het doel van GET is om een dag vol plezier en inspiratie te bieden voor de wereld van morgen. Er zijn workshops en tours, onder andere kookworkshops duurzame maaltijden, bio-afbreekbaar plastic maken, een supermarktsafari met universiteitshoogleraar Louise Fresco, in een gerecyclede sloep door de grachten dobberen, en een tour op elektrische scooters langs de duurzame hoogtepunten van Amsterdam. Zie www.get2011.org

DINSDAG 14/06 10.00 uur: Lev Naumov - Informatica

Promotor: Prof.dr. P.M.A. Sloot.

(Agnietenkapel)

12.00 uur: Tanzeela Nazir Raja - Scheikunde

Promotor: Prof.dr. A.M. Brouwer.

(Agnietenkapel)

14.00 uur: Bas Wind - Geneeskunde

Promotor: Prof.dr. J.D. Bos. (Agn.kapel)

WOENSDAG 15/06 10.00 uur: Kelias Msyamboza Geneeskunde

Promotor: Prof.dr. B.J.M. Brabin.

(Agnietenkapel)

11.00 uur: Junko Aono - Kunstgeschiedenis

Promotor: Prof.dr. E.J. Sluijter. (Aula)

13.00 uur: Jenneke Arens - Antropologie

Promotor: Prof.dr. H.W. van Schendel.

(Aula)

14.00 uur: Hanke Matlung - Geneeskunde

Promotoren: Prof.dr. E.T. van Bavel en mw. prof.dr. C.J.M. de Vries. (Agn.kapel)

DONDERDAG 16/06 11.00 uur: Janine Stutterheim Geneeskunde

Promotoren: Prof.dr. H.N. Caron en mw. prof.dr. C.E. van de Schoot. (Aula) 12.00 uur: Antina Ghosh - Natuurkunde

Promotor: Prof.dr. D. Bonn. (Agn.kapel)

VRIJDAG 17/06 10.00 uur: Sarah Siegelaar - Geneeskunde

Promotor: Prof.dr. J.B.L. Hoekstra.

(Agnietenkapel)

12.00 uur: Onno Holleboom - Geneeskunde

Promotoren: Prof.dr. J.J.P. Kastelein en prof.dr. E.S.G. Stroes. (Agnietenkapel)

13.00 uur: Eliza Steinbock - Cultural Analysis

Promotor: Mw. prof.dr. M.A. Bleeker (UU). (Aula) 14.00 uur: José Israel Herrera Rechtsgeleerdheid

Promotor: Prof.dr. A.J. Hoekema.

(Agnietenkapel)

oratie

VRIJDAG 17/06 16.00 uur: Mw. prof.dr. M.L.L. Volman, hoogleraar Onderwijskunde Kennis van betekenis. (Aula) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de (Agnietenkapel), Oudezijds Voorburgwal 231.Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Snel een tijdelijke studentenwoning? www.ymere.nl

De lezing heeft nooit plaatsgevonden Student Nauman Janjua nodigde een van ’s werelds meest omstreden historici, de Britse Holocaust-ontkenner David Irving, uit voor een lezing in de statige kazerne van het Amsterdam University College (AUC). Maar dankzij een anonieme tip van een medestudent werd de bijeenkomst verboden. Luuk Heezen

A

l enkele jaren hadden de Nederlandse student University College Nauman Janjua (21) en de omstreden Britse Holocaust-ontkenner David Irving contact via e-mail.

Puur uit interesse voor het fenomeen van Holocaust-ontkenners, benadrukt Janjua, had hij de Brit wat vragen gemaild. ‘Ik ben het niet met ze eens, en heb geen sympathie voor hun denkbeelden, maar ik vind ze wel interessant.’ Hij nodigde David Irving uit voor een lezing over de relatie tussen Hitler en Friedrich Himmler, de Führers belangrijkste rechterhand.

Daarna wilde hij zijn medestudenten met Irving laten debatteren. Voor de zekerheid meldde Janjua zijn gast niet aan bij de universiteit: ‘Het moest stiekem gebeuren, want als ik Irving van tevoren had aangemeld, zou het waarschijnlijk een drama opleveren.’

Uit voorzorg nodigde Janjua pas op dinsdag 24 mei, een dag voor de lezing, via een besloten pagina op Facebook zijn jaargenoten uit voor het evenement. Zo’n veertig studenten waren geïnteresseerd, maar één persoon bleek faliekant tegen.

Er ging een anonieme tip naar het Cidi (Centrum Informatie en Documentatie Israël), dat op zijn beurt de gemeente Amsterdam en het AUC inlichtte. Rond elf uur in de ochtend van woensdag 25

mei kreeg Janjua een stroom aan gemiste oproepen en voicemails binnen. Zowel universiteit als gemeente gaven aan dat David Irving niet welkom was. Janjua zwichtte onder de druk en mailde om half twee zijn buitenlandse gast dat de lezing niet door kon gaan. Een andere locatie was volgens de student geen optie meer: ‘Ik had er al helemaal geen zin meer in.

Hoewel ik vind dat zijn lezing onder het recht op vrije meningsuiting had moeten vallen, heb ik respect voor de bezwaren. Ik hoef niet zo nodig een statement te maken.’

David Irving zelf doet wat minder luchtig over de kwestie: ‘Dit nodeloze bezoek heeft me veel tijd en geld gekost. Janjua voelt zich onder druk staan door twee telefoontjes. Weet je wat druk is? Als er mannen met bivakmutsen je lezing verstoren en je publiek aanvallen met honkbalknuppels en traangas!’ De historicus vindt sowieso de ophef rondom zijn persoon onbegrijpelijk: ‘Het is totale onzin dat ik de Holocaust ontken. Mijn tegenstanders praten elkaar na zonder mijn boeken te lezen. Ik baseer me op feiten, maar niet iedereen wil de waarheid horen. Ik vind het treurig dat het intellectueel klimaat hier het niet toelaat om vrij te discussiëren. Dat is in Engeland of Amerika gelukkig ondenkbaar.’

Hoogleraar Holocaust- en genocide-

studies aan de UvA Johannes Houwink ten Cate maakt korte metten met Irvings argument dat zijn vrijheid van meningsuiting is ingeperkt. ‘Bij vrijheid van meningsuiting hoort namelijk ook dat je een leugenaar een leugenaar kunt noemen. En dat is David Irving: in 2000 oordeelde een Britse rechter dat Irving voortdurend en herhaaldelijk bewijsmateriaal verkeerd heeft gepresenteerd en gemanipuleerd, en bovendien dat hij een Holocaust-ontkenner en een racist is. Tot de jaren ’80 was Irving een uitstekend militair historicus, scherpzinnig en origineel.

Irving: ‘Het is totale onzin dat ik de Holocaust ontken’ Maar hij is ontspoord.’ De beslissing van de gemeente Amsterdam en het AUC om Irving niet toe te laten, vindt Houwink ten Cate dan ook terecht. ‘Het ontkennen van de Holocaust is in Nederland strafbaar. De vrijheid van meningsuiting wordt gehandhaafd om er voor te zorgen dat iedere bevolkingsgroep, juist ook minderheden, deel kan nemen aan het maatschappelijk verkeer. Wanneer David Irving de Holocaust een verzinsel noemt, dan noemt hij in feite joden leugenaars, waardoor hun rol in in het maatschappelijk verkeer wordt bemoeilijkt.’ Irving heeft diezelfde woensdag in het Amstel

Hotel nog een kleine groep sympathisanten ontmoet, en is de dag daarna weer naar Engeland vertrokken. Toch zou hij graag alsnog een lezing voor studenten geven. Janjua zal dat debat in ieder geval niet organiseren: ‘Ik ben naïef geweest, en vind dat ik voorlopig genoeg ophef heb veroorzaakt. Wel ben ik bezig met een boek over Holocaustontkenning, bezien vanuit mijn eigen perspectief. Deze affaire komt daar zeker in.’ yyy

cv David Irving

David John Cawdell Irving werd geboren in 1938 in het Britse Brentwood, Essex, als zoon van een hoge luchtmachtofficier. Irving meldde zich in 1959 aan bij de luchtmacht, maar werd afgewezen vanwege een niet nader toegelicht lichamelijk gebrek. In 1961 studeerde hij af in economie aan het University College in Londen. Vanaf 1964 schreef Irving over diverse aspecten van de Tweede Wereldoorlog en het Derde Rijk, steeds vanuit de opvatting dat het geweld aan de kant van de geallieerden minstens zo groot was als dat van de nazi’s. Irving kreeg hevige kritiek toen hij in zijn boek Hitler’s War uit 1977 beweerde dat Hitler niet alles wist van de jodenvernietiging. In 1988 barstte de bom: Irving stelde dat er geen bewijs was voor de gaskamers in Auschwitz. Hoewel hij een jaar later deze beweringen introk, veroordeelde een Londense rechtbank hem in 2000 voor het ontkennen van de Holocaust, en een Oostenrijkse rechtbank deed in 2006 hetzelfde. Sindsdien publiceert Irving bij gebrek aan een uitgever zijn eigen boeken en geeft hij waar mogelijk lezingen.

Een 17-jarige David Irving presenteert zich in 1955 tijdens een fictieve verkiezing als kandidaat voor de Labour Party van zijn middelbare school in Brentwood, Essex / foto’s www.fpp.co.uk

Folia 7

8 Folia

objectief

Liefde, zorg en toewijding Verlies en veerkracht. Als deze foto een titel had gehad, zou dat hem zijn. Hij is afkomstig uit het proefschrift Alleenstaande moeders als kostwinner in de jaren vijftig en de levensloop van hun dochters. Je leven zelf vorm geven waar Yolanthe Wiegerinck donderdag 9 juni op hoopt te promoveren.

Voor haar onderzoek interviewde Wiegerinck dertien moeders die kostwinner waren in de jaren vijftig, en 34 dochters, die opgroeiden met een alleenstaande moeder. In die tijd was het leven van een alleenstaande en werkende moeder niet vanzelfsprekend.

In hun werk werden de vrouwen vaak achtergesteld ten opzichte van mannen, maar veel van de moeders streden met succes om hun arbeidsituatie te verbeteren.

Wiegerinck: ‘Ik zie ook zorgen in de ogen van de moeder op de foto. De levens van deze vrouwen waren niet altijd makkelijk in de tijd waarin vrouwenemancipatie nog moest worden ingezet.’

In de levensloop van de dochters ontdekte Wiegerinck een patroon.

De moeders uit het onderzoek hadden hun man verloren en de dochters hun vader. Daardoor werden ze geconfronteerd met een daling van inkomsten en werden de dochters vaak van school gehaald om geld te verdienen voor het gezin. Maar dat was niet alleen een probleem, volgens Wiegerinck: ‘Ondanks dat gaven moeders en dochters met veerkracht hun eigen leven vorm en leerden ze juist kansen te herkennen en benutten.’ In vergelijking met hun leeftijdgenoten leerden deze dochters vaak op latere leeftijd door en maakten carrière. Ook scheidden ze zelf vaak van hun man, al hertrouwden ze meestal op latere leeftijd. Wiegerinck: ‘Als ik naar deze foto’s kijk, zie ik liefde, zorg en toewijding. Korte momenten van liefdevol samenzijn werden intensief beleefd in die tijd en zijn van grote betekenis geweest voor de levensloop van deze vrouwen.’ yyy Floor Boon Deze moeder en dochter werkten anoniem mee aan het onderzoek. De foto is gemaakt in Eindhoven rond 1950.

Folia 9

Amstelcampus: de droom van Doop Problemen rond buurtbewoners, projectontwikkelaars en vergunningen belemmeren de ontwikkeling van de Amstelcampus al vanaf 2002. En nog steeds is het megaproject omstreden. Vicevoorzitter Paul Doop veegt alle kritiek van tafel: ‘We denken er zelfs over een negende gebouw neer te zetten.’ Floor Boon en Merel Straathof

‘H

et lijkt haast een sprookje,’ jubelt bestuurder Paul Doop als hij de laatste planning van de Amstelcampus erop naslaat. Een tijdlijn, begonnen in 2002, illustreert hoe het megaproject van de Hogeschool van Amsterdam in 2015 eindigt met de Amstelcampus aan de kop van de Wibautstraat.

In acht nieuwe en gerenoveerde gebouwen kunnen 25.000 HvA-studenten van verschillende opleidingen straks studeren, wonen, winkelen en sporten.

Het Singelgrachtgebouw en het Amstelgebouw, waar mode-instituut Amfi huist, zijn al in gebruik. Komend collegejaar nemen studenten hun intrek in het gerenoveerde Kohnstammhuis en het aangrenzende Theo Thijssenhuis (dat tot vorige week Mauritsgebouw heette) op de hoek van de Mauritskade en de Wibautstraat. Half mei startte de HvA met de eerste bouwwerkzaamheden voor het nieuwe Boerhaavegebouw, deels op de plek van het gesloopte Wibauthuis.

Puinbak De bouw van de stadscampus ligt, volgens vicevoorzitter van het UvA- en HvA-bestuur Doop, nu op schema. Maar het megaproject is de afgelopen jaren omstreden geweest. De 300 miljoen euro kostende campus had al volop in gebruik moeten zijn, maar liep onderweg vier jaar vertraging op. Tijdens de aftrap van de bouw zei Paul Doop dat het ‘lang heeft geduurd, maar nu tijd is de puinbak op te ruimen en iets moois neer te zetten’.

Die ‘puinbak’ is de zandvlakte waar de omwonenden sinds de sloop van het Wibauthuis in 2007 al tegenaan kijken, maar zou ook de hobbelige weg kunnen illustreren die de HvA-bestuurders sinds het begin van het project in 2002 hebben afgelegd. Bewoners vielen over de plannen die hun woonomgeving drastisch zouden veranderen, bouwvergunningen lieten op zich wachten en nog steeds

10 Folia

plaatsen belangenverenigingen vraagtekens bij de manier waarop de HvA de campus financiert.

Verzet De buurtbewoners, verzameld in actiegroep KingKong, streden in de afgelopen jaren vooral tegen de omvang van het project, omdat de HvA volgens hen iedere vrije vierkante meter wil bebouwen. ‘Een olifant op een postzegel proppen,’ noemt Mauro Mastrogiacomo, buurtbewoner en D66-duoraadslid in Oost, het project.

‘We zijn niet tegen de Amstelcampus, maar bestuurders realiseren zich niet dat de hoogbouw niet alleen aan de grote Wibautstraat komt, maar straks ook twee woonwijken overschaduwt.’

Het protest leverde de eerste vertraging op. Er was verzet tegen de hoogte van de gebouwen, de sloop van het Wibauthuis, de komst van studentenwoningen, drukte van het bestemmingsverkeer, de openbare ruimte voor de buurt en de uitlaatgassen uit de parkeergarages. Na veel discussie werd het plan deels aangepast. ‘Het overeenkomen van een nieuw plan duurde lang,’ zegt Herman Bezemer, tot eind 2008 directeur Nieuwbouw van de HvA. ‘Buurtbewoners waren het met veel zaken niet eens. In overleg met KingKong en het stadsdeel hebben we flink wat aanpassingen gemaakt aan het Boerhaavegebouw. Dat heeft een behoorlijke vertraging opgeleverd.’

Uitgepraat Toch voelen sommige bewoners zich niet gehoord door de HvA. Hun strijd leidde wel tot aanpassingen, maar het grootste gedeelte van het plan bleef overeind. ‘En nu mogen we meepraten over de kleur van de bankjes en de grootte van de stoeptegels,’ zegt buurtbewoner Niek Zwartjes.

‘Daar bedank ik voor.’

Met de afronding van de plannen in het stadsdeel en de verstrekking van de grote bouwvergunningen voor het Wibautgebouw en het Boerhaavegebouw was het voor Zwartjes duidelijk: de slag om de

ruimte had actiegroep KingKong verloren. ‘Ik heb in één keer mijn archief over de Amstelcampus in de prullenbak gekieperd.’ Hij hekelt vooral de opstelling van de HvA in de tien jaar dat het bouwproject loopt. ‘Bij het meeste dat we voorstelden, was het antwoord “kan niet”. Dan ben je als buurtbewoner op een gegeven moment ook uitgepraat.’

Imagoschade Als de vernieuwde plannen in 2007 door het stadsdeel zijn goedgekeurd, dient zich een nieuw probleem aan. Projectontwikkelaar Trimp & Van Tartwijk, vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling van de campus, wordt in 2007 verdacht van betrokkenheid bij vastgoedfraude rond de Amsterdamse Zuidas. Die verdenking doet het HvA-bestuur besluiten het contract met de projectontwikkelaar begin 2009 op te zeggen. ‘De hogeschool zou te veel imagoschade lijden als we dat hadden voortgezet,’ zei vicevoorzitter Paul Doop daar destijds over in Havana. ‘Bovendien zou de goede relatie met de gemeente Amsterdam onder druk komen te staan.’

Nu zegt Doop dat deze kwestie ook vertragend heeft gewerkt. ‘Nadat Trimp & Van Tartwijk werden verdacht van betrokkenheid bij die grote fraudezaak, heb ik geconstateerd dat zij minder effectief werden. Het duurde jaren voor de twee grote bouwvergunningen binnen waren.’

Daarom richtte de HvA een eigen Bureau Nieuwbouw op. ‘Dat kreeg een soortgelijke vergunning in anderhalf jaar tijd voor elkaar,’ zegt Doop. Volgens zowel Hans van Tartwijk als Bezemer ligt dit genuanceerder. Bezemer: ‘Dat de vergunningen zo snel binnen waren, was te danken aan het voorwerk van Trimp & Van Tartwijk.’

leverden.’ Het is nog onbekend wanneer de rechter uitspraak zal doen, maar beide partijen zijn overtuigd van hun gelijk.

Na de breuk met Trimp & Van Tartwijk werd het eigen Bureau Nieuwbouw verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van de campus. Een goede bijkomstigheid, volgens Doop: ‘Je moet een school zelf bouwen. Een projectontwikkelaar haalt winst uit vastgoed, dat is niet wat wij beogen. Bovendien is een projectontwikkelaar niet gratis, dat is ook niet onbelangrijk.’

Bij zijn aantreden in 2006 besloot Doop al te breken met de financieringsvorm van de Amstelcampus die zijn voorganger Rob Scheerens had bedacht. Scheerens wilde een vastgoedfonds oprichten van waaruit de Amstelcampus kon worden ontwikkeld. Grote pensioenfondsen moesten daarin beleggen om de financiële risico’s van de Amstelcampus ‘uit te besteden’.

Zelf bouwen Het opzeggen van het contract werd de HvA niet in dank afgenomen. Trimp & Van Tartwijk kwam met een claim van 17 miljoen euro. Hans van Tartwijk: ‘Wij zijn veel omzet misgelopen, terwijl we goed werk

Financiële risico’s Het principe van uitbesteden vond Doop maar niets. In de Nederlandse geschiedenis is het een traditie van onderwijsinstellingen om hun gebouwen zelf te financieren en te bouwen en daar wilde Doop

De Amstelcampus in wording / foto Pascal Tieman

graag bij aansluiten. ‘Ik had dit meteen al in eigen beheer willen doen. Het waren mijn voorgangers die anders hadden besloten,’ zegt hij daarover.

‘Volstrekt onverantwoordelijk,’ noemt HvAbedrijfseconomiedocent Peter Fonkert van belangengroep Alternatief voor Vakbond (AVV) de beslissing van het college om in eigen beheer te ontwikkelen. ‘De financiële risico’s zijn enorm en een onderwijsinstelling moet die niet willen dragen. De HvA moet zich richten op onderwijs, niet op het ontwikkelen van dure gebouwen.’ Ook zegt Fonkert dat de HvA haar budget voor huisvesting grof overschrijdt. ‘Het college zegt bij herhaling in de met ons gevoerde correspondentie niet meer dan twaalf procent van de begroting aan huisvesting te besteden, maar volgens onze berekening komt de HvA met de Amstelcampus uit op meer dan achttien procent van het budget en dat percentage stijgt nog steeds.’

Samen met Beter Onderwijs Nederland (BON) besloot AVV vorig jaar actie te ondernemen. In een briefwisseling verzochten zij het college om uitleg en aanvullende informatie en dreigden de twee verenigingen de HvA voor de Ondernemingskamer, een speciale rechtbank voor bedrijven, te

slepen. ‘De HvA hanteert een zeer beperkte en flatterende definitie van huisvestingslasten. Zo negeren zij de rentelasten over de 200 miljoen aan vastgoedleningen en de afschrijvingen op gebouwen. Tevens houdt het CvB geen rekening met het feit dat tijdelijk gehuurde vestigingen contractueel weer in de oude staat als kantoorgebouw opgeleverd dienen te worden, zodra het huurcontract wordt beëindigd. Ook die forse lasten vinden wij nergens terug,’ aldus Fonkert. ‘Via de Ondernemingskamer hopen we daar helderheid over te krijgen.’

Eigen beheer Volgens Piet Eichholtz, hoogleraar vastgoedfinanciering aan de Universiteit van Maastricht, brengt het ontwikkelen van vastgoed door een partij die daar niet primair in is gespecialiseerd grote risico’s met zich mee. ‘Projectontwikkeling is een activiteit die er van de buitenkant misschien makkelijk uitziet, maar het vergt veel kennis, handigheid en ook commerciële hardheid. Dat zijn expertises die een onderwijsinstelling niet per se in huis heeft. Overigens geldt dat ook voor andere instellingen zonder ervaring. Een woningbouwcorporatie kan met project-

ontwikkeling net zo hard het schip ingaan als een onderwijsinstelling.’

‘Onzin,’ zegt Paul Doop, die deze kritiek van tafel veegt. ‘Sterker, we onderzoeken momenteel de mogelijkheid om nog een negende gebouw, het Rhijnspoorgebouw, neer te zetten om uiteindelijk ruimte te bieden aan totaal 28 duizend studenten.’

Doop betoogt dat het ontwikkelen van de campus in eigen beheer helemaal geen extra risico’s met zich meebrengt. ‘Waar een investeerder een gebouw in tien jaar afschrijft, doen wij er dertig jaar over.

Ook kunnen we goedkoper lenen en besparen we veel geld doordat wij onze eigen gebouwen direct voor eigen gebruik inrichten. Dat bespaart provisiekosten van degene die het anders zou verhuren.’

De beschuldiging van AVV dat de grens van twaalf procent wordt overschreden, wijst Doop ook van de hand. ‘Volgens onze planning geven we jaarlijks niet meer dan twaalf procent van onze begroting uit aan huisvesting. Daarin is al rekening gehouden met de kosten van tijdelijke huisvesting.’

eigendom van de instelling, en wordt er veertig procent gehuurd. Daarmee kan de HvA volgens Doop dertig procent meer studenten huisvesten, en zo nodig ook veertig procent studenten verliezen. ‘Door ook te blijven huren, kunnen bepaalde gebouwen zo nodig worden afgestoten als het aantal studenten afneemt. Dan concentreren we ons gewoon helemaal op de campus.’ Het opzeggen van de Wenkebachweg staat al gepland en dat de Leeuwenburg in de toekomst ook geheel of gedeeltelijk wordt afgestoten, sluit Doop niet uit.

Kees Lammers, sinds het vertrek van Herman Bezemer eind 2008 directeur Nieuwbouw, heeft ook vertrouwen in de planning. ‘Als directeur ben ik verantwoordelijk voor een budget- en een tijdsoverschrijding, maar daar ben ik niet bang voor. Die planning staat stevig, de campus is in 2015 klaar.’ yyy

Vertrouwen Met de komst van de Amstelcampus is zestig procent van de HvA-gebouwen

Dit is het vierde en laatste deel van een vierdelige serie over het College van Bestuur, in samenwerking met Het Parool.

Folia 11

MINOR COMMUNICATIE OVER GEZONDHEID

Graduate School of Communication

Overgewicht, roken, depressies, verslaving...

Communicatie is een wezenlijk onderdeel van de oplossing voor deze gezondheidsproblemen en daarvoor zijn specialisten nodig.

Iets voor jou? Kies voor de minor Communicatie over gezondheid!

ONDERwERpEN DIE AAN bOD KOMEN: Ontwikkelingen in publieke gezondheidscommunicatie De kwaliteit van gezondheidsjournalistiek Juridische aspecten van communicatie Gebruik van nieuwe marketingtechnieken Vaardigheden voor effectief communiceren

· · · · ·

VOOR wIE? Derde jaars studenten binnen de domeinen ‘Gezondheid’ of ‘Taal en communicatie’. wANNEER? September 2011 t/m januari 2012 MEER wETEN? www.falw.vu.nl/communicatie-over-gezondheid LIEVER EEN ANDERE MINOR? Kijk voor alle minoren aan de VU op www.vu.nl/minoren

We invite you to the Graduate School of Communication in Amsterdam WWW.GRADUATESCHOOLOFCOMMUNICATION.UVA.NL

The Graduate School of Communication offers one-year and two-year programmes in the following areas: ■ ■ ■ ■

Youth and Media Persuasive Communication Political Communication Corporate Communication (only in Dutch)

The Graduate School has an excellent international standing

Ontdek de masterspecialisatie

Statistical Science for the Life and Behavioural Sciences in Leiden.

Zoek je flexibel werk in de zorg?

17 Juni van 14:30 - 17:00 in Wageningen 23 Juni van 14:30 - 17:00 in Leiden

www.math.leidenuniv.nl/statscience/

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Voor een onderdeel van een grote onderwijsinstelling in Amsterdam is StudiJob op zoek naar een

Audiovisueel medewerker (16 p/w)

Flexbureau Cordaan zoekt voor de zomermaanden medewerkers in de huishouding, verzorging, verpleging en begeleiding

Het Flexbureau biedt: Je doet ervaring op in het verzorgen van mensen Je maakt kennis met de verschillende locaties van Cordaan in de thuiszorg / verpleging en verzorging / VGZ Goede werkervaring Kans op een leuke bijbaan na de zomer Vergoeding boven minimumloon, volgens CAO

De Audiovisuele Dienst verzorgt de facilitaire ondersteuning voor alle gebruikers van audiovisuele middelen voor deze onderwijsinstelling. Dit varieert van uitleenapparatuur, AV-middelen die moeten worden opgebouwd voor evenementen tot aan de apparatuur die standaard in de collegezalen aanwezig is.

Wij vragen:

Leeftijd minimaal 18 jaar Je bent minimaal 3 weken of langer beschikbaar in de periode van juni t/m september 2011 Je bent flexibel inzetbaar Je hebt affiniteit met de zorg Je volgt een relevante opleiding of bent in het bezit van relevante diploma’s Je vindt het leuk om met, en bij, oudere mensen te werken

Voor een uitgebreid functieprofiel zie: http://www.studijob.nl/vacatures/24750 Periode: vanaf eind augustus voor langere tijd.

Dagen: deze functie is voor de avonddiensten van 16.30 t/m 20.30 uur op maandag t/m donderdag!

Meer weten of direct solliciteren? Kijk op www.cordaanbaan.nl

Ben je op zoek naar een leuke bijbaan in de avonduren? Heb je goede affiniteit met AV/IC middelen en ben je graag probleemoplossend bezig? Neem dan snel contact op met Joep: 020-535 3462 of mail naar joep@studijob.nl.

COR 1126 flexwerk folia 117x169.indd 1

01-06-11 15:50

#specialsocialemedia inhethogeronderwijs

iPad versus krijtje: moderne communicatiemiddelen aan de universiteit 2 Coole studentenapps: apps die kunnen helpen bij de studie 4 Sommige wetenschappers zien een gevaar in sociale media. Terecht? 6 Vier dagen offline: verslag van een internet- en mobielloos bestaan 8

Deze special is een uitgave van de Kring van Hoofdredacteuren, waarin de hoofdredacteuren van alle Nederlandse hogeronderwijsbladen verenigd zijn.

De uitgave is reeds verschenen of zal deze week verschijnen in dertien universiteits- en hogeschoolbladen.

Special sociale media 1

iPad vs. krijtje Twitter, iPhone-apps, live e-lectures, iPad: het blijft vooralsnog bij experimenten, van intensief gebruik is nauwelijks sprake. Maurice Timmermans / illustratie Simone Golob

T

U Eindhoven: Vandaag tussen 15:00 en 18:00 bungeejumpen op het terrein van de #TUeindhoven. Wie durft?

RU Nijmegen: Apenactivisten kondigen acties aan op dies: De Anti Dierproeven Coalitie komt donderdag met zo’n twintig mensen ...

TU Delft: Oh, jammer! RT @collegerama: Opname mislukt van Intreerede Joris Dik door vastlopen recorder.

Het is een willekeurige greep uit de vele tweets die universiteiten de afgelopen weken de wereld in slingerden. Volgens Twitter.com versturen de universiteiten van Utrecht en Delft de meeste berichten en tellen ook de meeste followers (ruim 3600). De Open Universiteit en de Universiteit Maastricht twitteren het minst, maar de laatste heeft wel weer de meeste vrienden op Facebook. Dient Twitter veelal om studenten en medewerkers te attenderen op het laatste nieuws, met de accounts op Hyves, Facebook en in mindere mate LinkedIn worden eerder (internationale) nieuwkomers geworven of de banden met alumni aangehaald.

Het klinkt alsof de instellingen weten hoe de hazen lopen in de sociale netwerken, maar in de praktijk valt er nog een wereld te winnen, zo meldde ClipIt, een bedrijf dat online media scant, eind vorig jaar.

Een analyse wees uit dat universiteiten op sociale netwerksites te weinig in gesprek treden met studenten en voornamelijk

‘ Universiteiten stappen niet zomaar van het Blackboard af’ informatie verstrekken. Het doet denken aan het horseless carriage syndrome: de neiging om nieuwe technologie te zien in het licht van bestaande – dus om de eerste auto te beschouwen als een koets zonder paard. De meeste buzz of berichtenstromen veroorzaakte vorig jaar de Universiteit van Amsterdam, gevolgd door Delft, 2 Special sociale media

Tilburg, Amsterdam (VU) en Utrecht.

Buzz op internet, niet onbelangrijk wellicht, maar wat gebeurt er eigenlijk in de collegezaal? Spelen sociale media maar ook apps, podcasts, sms, e-lectures en de iPad een rol in het academische onderwijs? Welke universiteiten lopen voorop? De belangenvereniging VSNU heeft er geen zicht op. ‘Dat valt niet bij te houden,’ zegt een woordvoerder, die de opmars van sociale media in het onderwijs ‘erg dynamisch’ noemt. De VSNU ziet hoogstens een rol voor zichzelf weggelegd bij ‘het communiceren van best practises’.

Surfnet, de ict-organisatie van het hoger onderwijs en onderzoek, kent de jaarlijkse Innovatieregeling waarbij universiteiten en hogescholen een subsidie van tienduizend euro kunnen krijgen voor vernieuwende ict-voorstellen in het onderwijs. Wie klopt er vaak aan en wie nooit? Surfnet wil geen namen noemen, bang om instellingen voor het hoofd te stoten.

Papierverspilling Universiteiten – of beter: vakgroepen, docenten – proberen vooral veel uit, maar maken nauwelijks intensief gebruik van de nieuwe mogelijkheden, zegt Sjoerd de Vries, die werkt bij het Twentse onderzoekscentrum Somere (Social Media Research). Universiteiten zijn er volgens hem niet happig op om sociale media in eigen huis breed te ondersteunen. ‘Ze hebben veel geld uitgetrokken voor elektronische leeromgevingen als Blackboard, die precies aansluiten bij de traditionele manier waarop universitaire bestuurders denken: in vakken, lessen, taken.

En minder in mensen, netwerken. Van die dure leeromgevingen stappen ze niet zomaar af.’

Volgens Huib Verhoeff, informatiespecialist bij de Utrechtse universiteitsbibliotheek, zijn het doorgaans de UB’s die binnen de instellingen vooroplopen.

Verhoeff werkt mee aan een pilot onder

studenten, artsen en onderzoekers, die moet uitwijzen of de iPad geschikt is als communicatiemiddel in onderwijs en onderzoek. ‘Als de test slaagt, kunnen we nieuwe studenten een iPad aanbieden met daarop alle leerstof voor de eerste twee jaar. Dat is goedkoper dan de prijs van studieboeken.’

Tablets Dat is nog maar de vraag. De eerstejaars farmaceutische wetenschappen van de Vrije Universiteit hebben sinds september allemaal een iPad in bruikleen. De meeste studieboeken staan erop, maar toch blijven studenten de dikke scheikundepillen kopen om in de kantlijn te kunnen krassen, zegt projectleider Dianne Vredenburg. ‘Uit onze evaluatie blijkt dat de tablet, met daarop instructievideo’s over apparatuur en veiligheid, vooral handig is tijdens practica. In de toekomst willen we studenten er tijdens colleges korte toetsen op laten maken. Ze krijgen ter plekke feedback en ontdekken tijdig of ze de stof beheersen.

We hopen dat hierdoor het slagingspercentage en uiteindelijk het rendement stijgt.’

Eerder benadrukte een voorlichter van farmaceutische wetenschappen dat de iPad losstaat van de werving en geen cadeautje is. ‘Een kwestie van meegaan met de tijd.’ Op de website prijken de voordelen: ‘Geen gesleep met boeken, altijd al je lesmateriaal bij je, niet meer in de rij voor de kopieermachine, geen papierverspilling!’

En wie zijn bul haalt mag ’m houden.

Mobiel leren De Open Universiteit heeft haar studenten cultuurwetenschappen, die afgelopen december op studiereis

‘ In de loop van het college lieten we ze ook via sms commentaar geven, maar dat moet je eigenlijk filteren’ gingen naar Florence, uitgerust met een smartphone plus een speciale huisgemaakte applicatie. De app is een vorm van augmented reality waarbij de echte en virtuele wereld in elkaars verlengde

komen te liggen, zegt Stefaan Ternier, onderzoeker op het gebied van mobiel leren. ‘Zodra de studenten in de buurt komen van de Ponte Vecchio of een ander cultuurhistorisch hoogstandje, begint hun telefoon te piepen en krijgen ze achtergrondinformatie. Daarnaast moeten ze vragen beantwoorden en opdrachten maken, beschrijven wat ze zien bijvoorbeeld. Via de applicatie kunnen ze aantekeningen maken, foto’s nemen en teksten inspreken. Dat is allemaal gekoppeld aan Google Maps, zodat de studenten, eenmaal thuis, zien op welke plaats ze wat hebben ingesproken.’

Waar het om draait, is dat studenten – liefst in een authentieke context – in in-

teractie treden met de lesstof, zegt Ternier, en niet louter informatie tot zich nemen.

‘Denk bij dit laatste aan navigatiesoftware.

Je wordt ergens naartoe geleid, je volgt zonder na te denken en achteraf heb je geen idee waar je bent geweest. En heb je dus niets geleerd.’ livestream Dat geldt in zekere zin ook voor weblectures. Steeds meer opleidingen nemen colleges op en plaatsen die online zodat studenten ze later kunnen terugzien.

De Maastricht School of Business and Economics wil echter één ding vermijden: Uitzending Gemist. Mede daarom zijn in het Surf-project Oase negen universiteiten

en hogescholen op zoek naar de beste vorm, eventueel aangevuld met ‘extra’s’ zoals bij een film op dvd.

Vorig jaar gingen de Maastrichtse economen nog een stapje verder. Ze deden een proef waarbij studenten via internet het college statistiek live konden volgen, handig als de groep studenten zo groot is dat die niet in de zaal past. De vrees dat niemand zou opdagen, bleek overigens ongegrond. Bij aanvang bepaalden de studenten via sms welke statistiektaken ze behandeld wilden hebben. De sms’jes verschenen (via een PowerPoint-plug-in) direct op het scherm.

‘De studenten waardeerden het zeer dat er rekening werd gehouden met hun

wensen,’ zegt statistiekdocent Lutz Krebs.

‘In de loop van het college lieten we ze ook via sms commentaar geven, maar dat moet je eigenlijk filteren, want je krijgt te vaak “groeten aan alle leden van dispuut X” of “vanavond gratis bier bij student Y”.’ feedback In Tilburg maakt econoom Bob van den Brand op een andere manier gebruik van live verbindingen, waarvoor hij een paar weken geleden een internationale prijs ontving. Zijn studenten kunnen na het tentamen via internet inloggen en rechtstreeks volgen hoe Van den Brand voor een camera de antwoorden

doorneemt. Niet alleen weten ze meteen hoe ze hun tentamen hebben gemaakt, ook worden docenten minder bestookt met e-mails.

Niet alle experimenten gaan de boeken in als geslaagd. In de Rotterdamse bachelor communicatie en media liet professor Jeroen Jansz eerstejaars tijdens colleges twitteren om feedback uit te lokken. ‘Niet iedereen beschikte echter over de juiste smartphone en het draadloze netwerk haperde regelmatig, met als gevolg dat de feedback zich na een paar weken beperkte tot conversatie tussen een vijftal studenten en mijzelf.

Kort daarna ben ik ermee gestopt, je sluit anderen namelijk buiten.’ yyy

Special sociale media 3

Een elektronische coach voor slechts € 7,99 ’s Ochtends lees je in bed op je iPad het laatste nieuws. Op de wc check je de tweets van je vrienden en tijdens het ontbijt post je foto’s op Facebook. Je kunt niet meer zonder apps. De truc is alleen om tussen de duizenden iFart’s en iTinkle’s de echte juweeltjes te vinden. Hieronder vijftien must-haves. Peter Keizer / foto Reyer Boxem

je kunt natuurlijk ook je iPad aansluiten op een beamer en ze tijdens een voordracht projecteren.

Dropbox [Apple, Android] (gratis) Dropbox synchroniseert je documenten online tussen verschillende computers en je smartphone of tablet, zodat je ze altijd en overal kunt raadplegen. Werk je aan een scriptie op je laptop, dan staat direct de laatste versie van het stuk op je pc en mobieltje. Daarnaast is Dropbox ook ontzettend handig als je met meerdere mensen tegelijk aan een project werkt. Je kunt gemakkelijk bestanden delen of tegelijk op verschillende plekken aan hetzelfde materiaal werken. Met de Dropbox-app heb je niet alleen toegang tot je bestanden, je kunt ze ook bewerken in bijvoorbeeld tekstverwerker-app Pages.

22Tracks [Apple] (1,59 euro) Het optreden van 22Tracks-oprichter Venz (@venz_Amsterdam) bij DWDD zorgde ervoor dat de app meteen 5000 keer werd gedownload. Een dag later won zijn bedrijf de Dutch Startup Awards 2011. Het programma stootte zelfs de eeuwige topper WhatsApp van de eerste plek in de App Store. Met 22Tracks kun je tweeëntwintig verschillende muziekplaylists beluisteren met elk tweeëntwintig nummers, geselecteerd door diverse dj’s.

Dankzij de speellijsten, ingedeeld op genres als disco, electro, hiphop en rock, kun je op een simpele en makkelijke manier nieuwe muziek ontdekken.

4 Special sociale media

Wikipedia Mobile [Apple, Android] (gratis) Wikipedia is misschien niet de meest betrouwbare bron voor informatie, maar wel een gemakkelijke plek om je even snel in te lezen over zeebevingen, organolithiumchemie of de tijdritten van Aleksandr Porsev. De mobiele versie geeft op een overzichtelijke manier alle artikelen weer en toont je op een kaart ook informatie over de gebouwen en plekken om je heen.

iStudiez Pro [Apple] (2,39 euro) iStudiez helpt studenten en docenten hun leven te organiseren: afspraken maken, colleges plannen en opdrachten bijhouden. iStudiez is niet alleen een overzichtelijke agenda, het vertelt je ook in een mooi menu welke taken je nog moet uitvoeren en met wie. In een adresboek kun je contactgegevens van medestudenten en docenten opslaan. De app kan de gegevens ook draadloos synchroniseren tussen je laptop, iPad en iPhone.

Prezi Viewer [Apple] (gratis) Powerpoint-killer Prezi heeft een app ontwikkeld voor de iPad. Met de Viewer kun je de flitsende presentaties die je op Prezi.com hebt gemaakt bekijken. Maar

Zite [Apple] (gratis) Zite kan van alle blogs, sites, feeds en Twitter-accounts die je leest een persoonlijk magazine maken. Dat kan Flipboard ook, maar het bijzondere aan Zite is dat het leert van je gebruik. Het leert wat je interesses zijn en maakt er dan zelf een aantrekkelijk e-magazine van met alleen die stukken die je echt wilt lezen. De app werkt vooralsnog alleen op de iPad.

Qwiki [Apple] (gratis) Nuttige informatie hoeft niet saai en grijs te zijn. Tenminste, niet met Qwiki.

Het programma verzamelt automatisch allerlei info voor je over een onderwerp van sites als Wikipedia, Flickr, Google en duizenden andere bronnen en maakt daar een soort mini-docu van met foto’s, kaarten en video’s. De informatie wordt zelfs voorgelezen.

Nalden [Apple] (gratis) Professioneel blogger, nerd en entrepreneur Nalden brengt dagelijks nieuwe blogs over kunstenaars, hippe producten, mooie websites en inspirerende projecten. Zijn bijzondere website, nalden.net,

is sinds kort ook als app beschikbaar op de iPad. De blogs vliegen als praatwolkjes over je scherm. Kantel je de tablet, dan krijg je ook video’s, fototentoonstellingen en bloedmooie wallpapers te zien. Een app zoals een app hoort te zijn.

Goodreader [Apple] 3,99 euro) Een superrobuuste pdf-reader, waarmee je niet alleen documenten kunt raadplegen, maar ook tekeningen toevoegen, notities maken en stukken markeren. Je kunt er alles mee bekijken: handleidingen, boeken, magazines. Met de laatste versie kun je je verrichtingen zelfs meteen synchroniseren met bijvoorbeeld Dropbox. Erg handig dus als je onderweg wat werk wilt verrichten.

Scydo [Apple, Android] (gratis) Er zijn al behoorlijk wat apps te vinden waarmee je gratis kunt bellen met vrienden. Denk aan Skype en Fring. Scydo maakt het net iets gemakkelijker. Je hebt geen gebruikersnaam nodig, maar meldt je aan met je telefoonnummer. Je werkt met je bestaande telefoonlijst en kunt dus – net als bij WhatsApp – direct zien wie ook van de app gebruikmaken. Bellen gaat over de mobiele internetverbinding van je telefoon en is dus buiten je abonnementskosten verder gratis, maar pas wel op met de datalimiet van je provider en gebruik je 3G-verbinding niet in het buitenland. In het laatste geval konden het wel eens erg dure gesprekken worden.

Pulse News Reader [Apple, Android] (gratis) Het dagelijks bijhouden van tientallen websites en al je online vriendjes en vriendinnetjes kan tijdrovend zijn. Pulse News verzamelt alle berichten automatisch voor je en maakt er een kleurrijk en interactief mozaïek van. Al je leesvoer op een overzichtelijke en elegante manier gepresenteerd.

Als je even niet wilt luisteren naar de geinponems van 3FM en ook iets anders zoekt dan het trage Sky Radio, dan moet je zeker TuneIn aanschaffen. Daarmee kun je live luisteren naar duizenden radiostations van over de hele wereld. De stations zijn onderverdeeld op muzieksoort (hiphop, jazz, top40, etc), maar je kunt ook gewoon een nummer intikken en het programma zoekt het radiostation waar het op dat moment te horen is. Verder kun je zoeken op locatie, een radiowekker instellen en programma’s opnemen.

TuneIn Radio Pro [Apple, Android] (0,79 euro)

Instapaper [Apple, Android] (3,99 euro) Tijdens het surfen kom je allerlei leuke

artikelen tegen, maar vaak ontbreekt de tijd om het allemaal te lezen. Instapaper slaat de webpagina’s voor je op en geeft je de mogelijkheid om het later allemaal nog eens rustig door te lezen. De app geeft de stukken helemaal clean weer, zonder alle reclame en links die op de originele site staan.

Air Display [Apple] (7,99 euro) Wat is er beter dan één scherm? Twee schermen, natuurlijk. Met Air Display kun je je iPad, iPhone of iPod als tweede beeldscherm voor je computer gebruiken.

Zo kun je Twitter, Facebook of bijvoorbeeld iTunes op je extra scherm plaatsen en houd je meer ruimte op je computer-

scherm over om te werken. Je kunt de programma’s overigens ook op je iPad of iPhone bedienen met je vingers.

Things [Apple] (7,99 euro) Als je iemand bent die niets gedaan krijgt omdat je duizend en één dingen aan je hoofd hebt, dan moet je zeker Things downloaden. Things is een overzichtelijk en gemakkelijk te gebruiken task manager.

Afspraken, deadlines, notities en projecten, deze app houdt het allemaal voor je bij. En je kunt de data ook nog draadloos naar je pc sturen. Je moet alleen wel flink in de buidel tasten voor deze elektronische coach. yyy

Special sociale media 5

6 Special sociale media

Internet maakt dom Digitale afleiding is overal en we geven er gemakkelijk aan toe. Raken we eraan verslaafd en maakt het ons dommer, zoals Amerikaanse wetenschappers beweren? Anne Carlijn Kok / foto’s Jeroen van Kooten

S

ommige wetenschappers zien een gevaar in sociale media.

Het is verslavend, het tast je hersenen aan en je wordt er dommer van, schrijft de Amerikaanse auteur Nicholas Carr in zijn boek The Shallows, over de invloed van internet op onze hersenen. Hij denkt dat we niet meer diep en grondig kunnen denken en onze concentratie sneller verliezen omdat delen van de hersenen aftakelen of zelfs verdwijnen door veel internetten. Ook de Britse neurologe Susan Greenfield ziet internet als een gevaar, met name voor kinderen. Zij denkt dat door het digitale verkeer communiceren moeilijker wordt, net als het opbouwen van relaties.

Maar deze doemscenario’s ziet Niels Taatgen, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de Rijksuniversiteit Groningen, niet. ‘Het is overdreven te stellen dat je hersenen definitief veranderen. Ik zie het probleem wel, maar je hersenen veranderen altijd als je iets leert.’

Volgens Taatgen zit het probleem van sociale media veel meer in het verlies van productiviteit. ‘Het geeft constant onderbrekingen tijdens je werk,’ verklaart hij. ‘Interrupties zijn normaal, de telefoon gaat of er komt iemand binnen. Maar de helft van de interrupties bestaat uit zelfinterrupties. Waarom doen mensen dat? En hoe erg is dat?’

Hoe erg het is, hangt af van je bezigheden.

Af en toe is het heel goed om te switchen tussen verschillende taken, vindt Taatgen.

‘Maar bij werkzaamheden die concentratie vergen, zoals het schrijven van een paper of een boek, is een interruptie echt storend. Uit sociaal-psychologisch onderzoek blijkt dat mensen meer geneigd zijn te kiezen voor korte doelen met een kleine beloning, zoals Facebook of Twitter, dan geconcentreerd te blijven op langetermijndoelen met een grote pay-off.’

Het ‘gevaar’ zit volgens Taatgen in het terugschakelen naar je paper of artikel. ‘Dat doen we meestal niet meteen. Je moet

altijd weer over een hobbel heen. Als je leest of schrijft heb je een hele context in je hoofd,’ vertelt Taatgen. ‘Die bouw je langzaam op terwijl je bezig bent. Na een interruptie moet je alles weer activeren.

Het is dan verleidelijk om eerst op Facebook of Twitter te kijken. Dat maakt de afleiding nog erger, het kost dan nog meer moeite om terug te keren naar je hoofdtaak. Hoe dat precies zit, daar doe ik nu onderzoek naar.’

Dom of slim ‘Het is inderdaad wel handig als je niet steeds afgeleid wordt,’ beaamt Pieter Roelfsema, directeur van het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen en hoogleraar neurobiologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Terugschakelen is lastig, we zijn geen computer die gemakkelijk tussen verschillende taken schakelt. Ik sluit ook niet uit dat we ons minder goed kunnen concentreren op lange stukken tekst. Maar dat internet je dom maakt, zoals Carr beweert, daar ben ik het helemaal niet mee eens.’

Internet maakt de mens juist slim, vindt hij. ‘Sociale media leiden af, maar internet geeft veel bruikbare informatie, die snel beschikbaar is. Vroeger las ik een boek en kwam ik er op het eind achter dat het niet was wat ik zocht. Met een kater als gevolg.

Als ik nu iets wil weten, ga ik het internet op. Je hoeft maar twee keer te klikken en je weet hetzelfde als na het lezen van een boek.’

Dat sociale media dommer maken, wil Barend van Heusden, hoogleraar cultuur en cognitie aan de Rijksuniversiteit Groningen, niet beweren. ‘Maar,’ zegt hij, ‘ik denk wel dat het vermogen tot abstract denken afneemt, zoals Carr beweert. Het vermogen om lang en grondig iets te analyseren, aandacht voor iets te hebben, dát gaat achteruit. Ik merk dat ook bij mijn studenten. Het vermogen om complexe redeneringen op te zetten of te lezen, daar krijgen ze meer moeite mee.’

Het grote verschil tussen oude en nieuwe media is volgens Van Heusden dat het geschreven woord letterlijk voor de ogen blijft staan. In tegenstelling tot het digitale woord beweegt het niet en kun je niet doorklikken. ‘En dan kun je abstracte gedachten vormen,’ legt hij uit.

‘Je kunt ernaar kijken, je ziet het voor je.’

Het sonnet is een mooi voorbeeld. ‘Een vorm van poëzie die pas mogelijk werd dankzij geschreven tekst. Een sonnet is te ingewikkeld om alleen mondeling over te dragen. Het is redenering in poëzievorm.

Je begrijpt het alleen als je kunt lezen en teruglezen. Zonder de drang om door te klikken.’

Die drang om door te klikken en verder te surfen, daar ligt het eigenlijke probleem, denkt Van Heusden. ‘Het is moeilijk om je op één onderwerp te concentreren. Internet is snel en veranderlijk en nodigt constant uit om over te gaan naar het volgende onderwerp.

De waarde van iets lijkt te schuilen in de mate waarin het je ‘doorslingert’ naar de volgende ervaring. En dat staat haaks op de geschreven tekst, die juist uitnodigt om te blijven hangen.’

Niets bekend Een interessante discussie noemt hersenonderzoeker en docent aan het VU Medisch centrum, Jeroen Geurts, de grote aandacht voor de invloed van sociale media op je brein. ‘Maar ik vrees dat er gewoon nog niet zo heel veel over

bekend is. Er zijn allerlei verwachtingen, maar er is nog geen onderzoek dat aantoont dat het slecht is of dat je hersenen veranderen.’

Het brein verandert constant, legt hij uit. ‘Hersenen passen zich aan. We leren door internet nieuwe dingen, we gaan sneller schakelen in ons hoofd. Maar als je Facebook en Twitter uit zet, is alles na een tijdje weer bij het oude.’ Het is wel belangrijk dat het brein afwisselende informatie krijgt. ‘Je moet je brein fit proberen te houden. Dat kan door sporten of het nieuws volgen. Maar het is geen slecht idee om af en toe ook een moeilijk boek

De drang om door te klikken en verder te surfen, daar ligt het eigenlijke probleem te pakken, een boek dat je brein als het ware uitdaagt. Dan leg je nieuwe verbindingen aan.’

Sociale media leiden dus af en vermindert het vermogen tot abstract denken. Maar maakt het dommer? En geeft het blijvend aangetaste hersenen, zoals Carr en Greenfield beweren? Hersenonderzoeker Geurts zegt dat je door het gebruik van internet kritisch leert kijken naar informatie en beweringen. En zo moeten we dus ook maar kijken naar de beweringen van Carr en Greenfield over aangetaste hersenen en dommer worden. yyy

Special sociale media 7

‘Hé, een boek!’

Lisa Dupuy, student aan het University College in Maastricht, leefde vier dagen zonder mobiel, mail en internet. ‘Ik heb een heel diepe gedachte die ik jammer genoeg niet met de rest van de wereld kan delen.’ illustratie Paul de Vreede

Dag 1 We gaan van start. Gisteravond heb ik mezelf officieel uitgelogd d.m.v. een status­update op Facebook: ‘offline for 4 days!’

Mijn beltegoed is gisteren toevallig (echt!) opgegaan. Toch maar besloten op te waarderen, want je weet ’t nooit…

Niet de tijd checken op je mobiel; gebruik daar je horloge maar voor.

Broerlief zit thuis achter de laptop. Uit reflex wring ik me naast hem. ‘Laat mij nou ook gewoon even… Eh, nee laat maar.’

Schrik wakker van een trillende telefoon.

Leuk hoor, nachtelijke sms’jes, maar al8 Special sociale media

leen als ik mag reageren. Laat mij nu maar lekker slapen.

Dag 2 Hé, een boek! En een ligstoel, een zonnetje, een colaatje… hoezo, zapcultuur? 3 uur en plus-200 bladzijden verder. Zonder doorklikken of inloggen, heel relaxed.

Ik had net een heel diepe gedachte, iets over walvissen. Die kon ik dus jammer genoeg niet met de rest van de wereld delen.

Ik ben zo slim geweest om al eerder plannen te maken voor vanavond. ‘We bellen later wel over precies hoe en wat.’ Nou, niet dus.

Maar ik heb besloten dat (a) de huistele-

foon geen ‘social medium’ is, en (b) opnemen een passieve actie, dus toegestaan is.

De plannen gaan door!

En een vriendin namens mij laten sms’en is vals spelen voor een goed doel: anders staan we zonder vrienden in de kroeg.

Dag 3 ’s Ochtends rustig opstarten: Hotmail, webmail, Twitter, Facebook. Van mijn dagelijkse routine is niets meer over.

Een dagje zon en water, daar heeft een laptop gelukkig niets te zoeken. Het boek is ondertussen bijna uit.

Ik heb het niet meer – wat gebeurt er in de wereld?! De NOS is prima, maar ik mis

mijn geliefde, revoluties teweegbrengende Twitter-timeline.

Mijn internetgedrag is een kwestie van alles-of-niets. Als ik een e-reader wil lezen zit ik al bijna in mijn inbox. Een schijnbeweging! (of een schwalbe) Ik heb een ware, on-Twitteriaanse #hash­taghaat ontwikkeld. Want #zegaannergensover, #zograppigzijnzeniet en #waaromheeftSpitszeook?!

Dag 4 Enkele sluwe vrienden proberen me te bereiken via mijn broer. Zit die trouwens altijd zo aan het scherm geplakt? En ik dan ook?

Mijn mobiel ligt nu ergens, in een lege vaas ofzo. In ieder geval niet voor het grijpen. Uit voorzorg.

Mis ik het wel, mis ik het niet?

Ik moet wel een goede oneliner hebben straks, als terugkomtweet. Misschien gewoon kort en krachtig, zoals de Terminator: ‘I’M BACK!’ yyy

MERCATOR SAPIENS

SALE 50 % KORTING

OP T-SHIRTS EN VELE ANDERE ARTIKELEN!

Alléén verkrijgbaar bij: Studystore (voorheen Selexyz), Roetersstraat 41 Allard Pierson Museumwinkel, Oude Turfmarkt 129

OFFICIAL UVA MERCHANDISE Oude advertentie.indd 1

27-04-11 23:07

Folia 13

14 Folia

‘ Ik heb een verschrikkelijke behoefte aan de waarheid’ Na een lange UvA-loopbaan gaat Solange Leibovici met pensioen. ‘Ik had graag hoofddocent willen worden. Dat ik mijn mond opendeed, heeft grote gevolgen gehad voor mijn carrière.’ Dirk Wolthekker / foto Fred van Diem

‘H

eerlijk,’ antwoordt Solange Leibovici op de vraag hoe het voelt om met pensioen te gaan en de UvA dus te verlaten. ‘Dat gedoe hier, de onverschilligheid, de bureaucratie, de oneerlijkheid vaak, de zelfvoldaanheid, de chaos. Eindelijk kan ik eraan ontsnappen.

Hoe het op andere faculteiten gaat kan ik niet beoordelen, maar bij geesteswetenschappen signaleer ik een volstrekt gebrek aan verantwoordelijkheid en visie op elk niveau. De inschrijving van studenten komt er weer aan. Waarom gaat dat elk semester opnieuw mis? Waarom moeten studenten steeds opnieuw op de grond zitten in te kleine lokalen? Wie plant zoiets in? En waarom moet ik me bij een voordracht maar zien te redden met een grote onhandige Hollywood-microfoon uit het jaar nul terwijl ik een opspeldmicrofoontje heb gevraagd? De ramen? Die gaan niet open, dus is het hier bedompt.

De vitrages? Ze zijn vies en stinken, bah!

Moet ik ze soms zelf wassen? En dan lees ik dat het College van Bestuur vergadert in een luxe hotel in Parijs of dat Kareltje [CvB-voorzitter Karel van der Toorn, red.] naar Israël gaat om de kwaliteit van de universiteiten daar te bekijken. Dat kan ik hem zo wel zeggen: die is beter dan hier. Ik vergelijk de UvA wel eens met het Boekarest van vlak na dictator Ceauşescu: kaalslag.’

Het interview is nog niet begonnen of Solange Leibovici doet haar reputatie van universitaire criticaster – boze tongen beweren zelfs dat ze een beroepsquerulant is – eer aan. Dertig jaar gold ze als de luis in de pels van de UvA, maar vooral van de Faculteit der Letteren, later Geesteswetenschappen, waar ze al die jaren werkte en waar ze lief en veel leed deelde met studenten en collega’s. Lief vooral met studenten, leed vooral met collega’s en bestuurders. Ze promoveerde, maar een hoogleraarschap zat er niet in, een hoofddocentschap evenmin. Geschreven heeft ze wel. Veel zelfs. Vaak scherpe, trefzekere opinies in publiekstijdschriften als De Groene Amsterdammer, in wetenschappelijke tijdschriften als Tijdschrift voor Psychoanalyse en The Journal of Aging, Humanities and the Arts en in universiteitsblad Folia. ‘Mijn kritische opiniebij-

dragen in Folia hebben niet bijgedragen aan mijn populariteit bij het UvA-bestuur.’

Leibovici schreef de afgelopen dertig jaar geregeld in Folia over in haar ogen universitaire misstanden, bestuurders die er met de pet naar zouden gooien en kwistig met geld strooien en onderzoekers die op onderzoekgebied ‘meelopen met de heersende mode’. Leibovici: ‘Dat ik mijn mond opendeed heeft grote gevolgen gehad voor mijn carrière. Ik begon als universitair docent en eindig als universitair docent. Nou ja, een kleine promotie heb ik toch wel gemaakt, want eigenlijk begon ik bij Frans als toegevoegd assistent-docent.’

U studeerde en promoveerde in de Franse taal en literatuur, maar switchte naar literatuurwetenschap. Waarom?

‘Het aantal studenten Frans liep in de jaren negentig snel terug omdat bovenbouwstudies als Europese studies een volwaardige studie werden met een eigen propedeuse. Aanvankelijk moest je daarvoor een eerste jaar in bijvoorbeeld een taal halen, waardoor de collegebanken vol

‘Ik vergelijk de UvA wel eens met het Boekarest van vlak na dictator Ceauşescu: kaalslag’ zaten. Toen dat niet meer het geval was, werd ik gevraagd naar literatuurwetenschap over te stappen. Ik zag daar carrièrekansen. Alleen Frans was ook maar alleen Frans. Bij literatuurwetenschap kon ik over de Franse literatuur heen kijken.’

Het bleek niet het begin van een glanzende carrière.

‘Nee. Vooral hoofddocent had ik graag willen worden. Dan had ik een eigen onderzoekslijn kunnen uitzetten en opbouwen, ik had promovendi kunnen begeleiden. Allemaal dingen die je als gewoon docent niet kunt. Ik ben dol op mijn vak en op mijn studenten, maar verder dan lesgeven en scripties en werkstukken begeleiden ben ik, naast mijn eigen onderzoek, niet gekomen. Er werd afgesproken dat ik bij literatuurwetenschap hoofddocent zou worden, maar toenmalig decaan Karel van der Toorn stak daar een stokje voor door zonder sollicitatieprocedure

iemand van buiten aan te nemen. Die was overigens al snel weer weg.’

U doceert vooral over de geschiedenis van de psychoanalyse en psychoanalytische theorieën over cultuur en literatuur. Wat spreekt u zo aan in de psychoanalyse?

‘De psychoanalyse is een therapie die uitgaat van het contact tussen twee mensen en van de helende werking die zo’n contact kan hebben. Daarnaast is het een methode om culturele producten zoals literatuur, film en kunst te analyseren en interpreteren. De psychoanalyse verscherpt je denken, je leert erdoor verbanden te leggen en op details te letten. Ook als je lesgeeft heb je veel aan de psychoanalyse: je leert er een band mee opbouwen met je studenten, waardoor je hen niet alleen leert kennen, maar ook leert snappen wat zij niet snappen.’

Kunt u uw vertrek aan de UvA eens psychoanalytisch duiden?

‘Het is toch een beetje als doodgaan, afgedankt worden, oud zijn. En dat terwijl ik juist nu op mijn hoogtepunt ben qua kennis en inzichten. De psychoanalyse gaat ervan uit dat je door je levenservaring op den duur ook meer kennis van zaken hebt en dus ook beter bent op je vakgebied.’

U was coördinator van de onderzoeksgroep ‘Psychische stoornissen en creativiteit’. Dan zat u zeker wel goed aan de UvA? ‘Er lopen hier inderdaad aardig wat gestoorden rond, maar creatief? Ik meende altijd dat je aan een universiteit leerde om kritisch en creatief te denken, maar dat is niet altijd het geval. Op de geesteswetenschappen is de laatste dertig jaar stelselmatig bezuinigd. Ik begrijp dat ook wel: wij ontdekken niet een medicijn tegen aids, maar door al die bezuinigingen is er voor creatieve onderzoeks­ ideeën weinig ruimte meer. Je zit voornamelijk vast aan bestaande stokpaardjes van professoren. Mijn onderzoek, dat binnen de literatuurwetenschap niet erg populair is, hebben ze, ondanks mijn kritische houding, altijd met rust gelaten, vooral omdat ik veel publiceer.’ Ze steekt een Camel-filtersigaret op: ‘Dat mag hier niet, maar daar trek ik mij nu niets meer van aan – of heb je er last van?’

In 2009 kwam uw boek Het vergeten gezicht uit, een zoektocht naar het leven van

uw Frans-joodse vader en uw Nederlandse moeder, die NSB’er was. Hebben hun levens uw loopbaan beïnvloed?

‘Het leven van mijn vader niet erg. Hij was in de oorlog soldaat en gevangengezet in het Duitse kamp Sandbostel. Na de bevrijding ging hij terug naar Frankrijk waar hij mijn moeder in Parijs ontmoette.

Zij was uit Nederland gevlucht, begreep ik later. Tien jaar na het huwelijk overleed hij en mijn moeder ging met ons terug naar Nederland.’

En het leven van uw moeder?

‘Dat is allesbepalend geweest voor hoe ik in het leven sta. In haar eerste huwelijk was mijn moeder getrouwd met een NSB’er. Ik heb altijd willen weten of zij zelf ook NSB’er was. Ik vroeg ernaar. Zij zweeg. En zweeg. Toch voelde ik altijd dat er achter haar verhaal nog een verhaal verscholen zat. Pas na haar dood in 2006 heb ik haar dossier bij het Nationaal Archief mogen inzien. Zij was NSB’er.

Ze verkocht krantjes en zamelde geld in.

Er werd na de oorlog een arrestatiebevel tegen haar uitgevaardigd waardoor zij vluchtte. Mijn vader heeft nooit geweten dat hij met een NSB’er was getrouwd.

Het zwijgen van mijn moeder heeft ertoe geleid dat ik juist een verschrikkelijke behoefte heb aan de waarheid, de dingen zeggen zoals ze zijn. Ik verdraag geen onechtheid, geen leugens en geen schijnheiligheid. Juist die dingen heb ik aan de UvA veel meegemaakt.’

Na afloop van het gesprek vraagt Leibovici of ze de concepttekst van het interview nog even mag lezen. ‘Prima, geeft u uw visitekaartje met uw contactgegevens maar,’ zegt de interviewer. ‘Ik zal u mijn privévisitekaartje geven, daar staan ook mijn UvA-gegevens op.’ Ze overhandigt een even klassiek als chique visitekaartje op geschept papier. ‘Toen ik eind jaren negentig op de faculteit visitekaartjes wilde bestellen kreeg ik ze niet. “U gaat toch weg,” kreeg ik te horen. Toen heb ik maar mijn eigen visitekaartjes laten drukken. En weggaan, dat doe ik nu pas.

Heerlijk.’ yyy

CV Solange Leibovici

Solange Leibovici (Parijs, 1946) werd opgeleid aan de Rietveldacademie, maar verdiepte zich nadien in de romanistiek, vertaalwetenschap, filmwetenschap, psychoanalyse en cultuurfilosofie. Ze studeerde Franse taal en letterkunde (MO-A en MO-B, daarna haar doctoraal). Ze promoveerde en werd universitair docent Franse literatuur en later literatuurwetenschap.

Folia 15

Holland Festival

Tristan Sharps

Het Holland Festival viert dit jaar zijn 64e editie. Honderdvijftig voorstellingen waaronder de opening van opera Mea Culpa en de musical Fela!. Locaties zijn onder andere: Het Muziektheater, de Stadsschouwburg, Frascati en het Westergasterrein.

Sharps begon als theaterregisseur, maar ging acteren. In 1999 werd hij artistiek leider van het Engelse gezelschap Dreamthinkspeak. Zij gebruiken ruimte, licht, beelden, film en geluid in hun liveperformances en werken in gebouwen over de hele wereld. Van een oude papierfabriek in Moskou tot een modern hotel in Shanghai. Meer informatie is te vinden op www.dreamthinkspeak.com

De kantoortuin van Tsjechov Tussen de honderdvijftig voorstellingen van het Holland Festival vinden we ook een moderne sequel van Tsjechovs De kersentuin. Zowel voor als achter de schermen van Before I Sleep spelen UvA-studenten een rol. Gina Miroula

L

ocatietheater wordt het genoemd. Een voorstelling die wordt opgevoerd op een andere plek dan in een theatergebouw. Before I Sleep van artistiek leider van Brits toneelgezelschap Dreamthinkspeak Tristan Sharps ging vorig jaar in première op het Brighton Festival. De setting: een oude Co-op supermarkt. Tussen 9 en 25 juni speelt de cast van Dreamthinkspeak het stuk opnieuw, aangevuld met tweeëntwintig Nederlandse acteurs, onder wie Florian Meyjer (19, eerstejaars communicatiewetenschappen).

Dit keer in een leegstaand kantoorpand aan de Amsterdamse Zuidas, het zogeheten FOZ-gebouw.

De kersentuin, het laatste toneelstuk van de Russische schrijver Anton Tsjechov, speelt zich af in 1900 in een landhuis te midden van een kersenboomgaard.

De villa dreigt vanwege grote schuld geveild te worden. De familie Ranevskay komt bezorgd bij elkaar, op zoek naar een oplossing. Zakenman Lopachin stelt voor de bomen in de tuin om te hakken om vervolgens te bebouwen met vakan-

16 Folia

tiehuisjes. Een voor een vertrekken de bewoners uit Tsjechovs verhaal om elders een nieuw leven te beginnen. De enige die aan het eind overblijft, is de oude bediende Firs.

Slavische wereld Before I Sleep begint in een negentiendeeeuwse zolderkamer, paradoxaal genoeg gesitueerd op de begane grond van het FOZ-gebouw. Kaarslicht tekent een schaduw op de muur. Firs begroet de toeschouwer en gaat naar bed. Door het zolderraam zien we een supermarkt.

Meyjer: ‘Het is een doorkijkje naar de tijd waarin wij leven.’ We wandelen verder en ontdekken de rest van het verlaten

‘Je bent een soort pop, of eigenlijk: een hoer’ landhuis, omringd door bos- en sneeuwlandschap. Binnen sluipen we door de smoezelige kelder, een Slavische wereld waar de cast het publiek in het Russisch en Pools aanspreekt. Boven passeren we

een keuken met chique gedekte tafels waar Marokkaans, Farsi en Italiaans de voertalen zijn.

Brievenbusgaten Meyjer: ‘Ik heb vrijwel geen tekst. Dat maakt niet uit, want de toeschouwer hoort niets. Dat zit zo: het FOZ-gebouw is verbonden aan de aangrenzende UN Studio, één van de andere opgeleverde kantoorpanden aan de Zuidas. Daar speel ik. De crew heeft een viewing panel in de muur van het FOZ gemaakt. Brievenbusgaten waardoor iedereen ons kan bekijken. Wij zien de toeschouwers alleen niet.’

Door middel van een portofoon krijgen de acteurs instructies wanneer een scène opnieuw kan beginnen. Want dat is wat er gebeurt. Before I Sleep is een doorlopende voorstelling die anderhalf uur duurt. Om de vijf minuten wordt het publiek in kleine groepjes naar binnen geleid. De tijd van aanvang kan zelf ingevuld worden. Intekenen kan op een lijst bij de ingang.

woningen. Rechthoekig met alleen een bed, wachtend op een nieuwe bewoner.

Poppenhuis Op de derde verdieping van het FOZgebouw staat een poppenhuis. Alle ruimtes uit het kantoorpand zijn op schaal terug te vinden in deze maquette.

Firs dwaalt er rond, op zoek naar rust.

‘Kijk daar heb je hem,’ zegt Meyjer. Hij wijst naar een plastic poppetje, nauwelijks groter dan een duim. ‘Zijn bazin heeft gevraagd om een kop koffie, maar honderd jaar later probeert hij haar nog steeds te vinden.’

In de rest van het pand zijn veel lege vertrekken, kamers die maar niet verkocht worden. Ze doen denken aan container-

Netwerk In het FOZ-gebouw wacht Norma Schiphof. Schiphof (24, algemene cultuurwetenschappen) loopt stage bij de afdeling Externe Betrekkingen van het Holland Festival. Zij houdt zich bezig met het werven van sponsors, donateurs en fondsen. Schiphof: ‘Voor de sponsoring van het theaterstuk hebben we vijf bedrijven gevonden die met ons in zee willen. Vier van hen hebben een financiële bijdrage geleverd. Het vijfde bedrijf, G&S Vastgoed, heeft het pand voor de voorstelling beschikbaar gesteld. Het werkt het best om directeuren persoonlijk te benaderen.

Promotiewerk Guénaëlle de Graaf (27, muziekwetenschappen) is promotiemedewerker op het Holland Festival. De Graaf: ‘Als promotiemedewerker ben je vooral bij de plekken waar nog geen infrastructuur aanwezig is. Programmaboekjes uitdelen, mensen hun plaats aanwijzen en cd’s verkopen. Balletvloeren oprollen en stoelen aan elkaar rijgen zijn de wat zwaardere taken. Je maakt alles van achter de schermen mee en ontmoet artiesten.

Vorig jaar heb ik Les Arts Florisants, een barokgroep uit Frankrijk, naar hun hotel moeten begeleiden. Het werk is heel gevarieerd.’

Florian Meyjer (voor) en Tristan Sharps in het decor van Before I Sleep / foto Fred van Diem

Bestuursleden van het Holland Festival hebben hun netwerk hiervoor aangewend. Ook Douglas Grobbe, beschermer van het Holland Festival en voorzitter van Amsterdam Bright City – een ontmoetingsplaats voor mensen die wonen en werken op en rond de Zuidas – was meteen enthousiast.’

Jackson-moonwalk Florian Meyjer zat van zijn elfde tot zijn achttiende op de jeugdtheaterschool van Amsterdam. Meyjer: ‘Ik heb het altijd leuk gevonden om te acteren. Vooral in een groep. Het is als één grote familie.

De auditie van Before I Sleep was in dit kantoorpand, in een toen nog lege ruimte.

We werden met meer dan twintig acteurs

tegelijk gecast. Oude en jonge mensen. Een aparte middag, want het ging meer om bewegingstheater dan conventioneel spel.

Heel basic: lopen en kijken. Een soort van mime. Zo droeg Tristan Sharps mij op eerst een beslissing met mijn lichaam en daarna met mijn hoofd te nemen.’ Meyjer doet voor wat hij bedoelt. Het houdt het midden tussen een stukje Jackson-moonwalk en een robot met emoties. Meyjer: ‘Tristan is gepassioneerd, een echte verhalenverteller en ontzettend sociaal. Hij maakt met iedereen een praatje. De acteurs vindt hij even belangrijk als de crew.’

nemen. Meyjer vertolkt de rol van Gajew, de broer van landeigenaar Ranevskay.

Toch zou hij niet tekenen voor een leven als acteur. Meyjer: ‘Je bent een soort pop, of eigenlijk: een hoer. De instructies die je krijgt, moeten opgevolgd worden. Als chirurg ga je aan het eind van de dag naar huis. Werk en privé zijn makkelijk van elkaar te scheiden. Ben je acteur, dan sta je daar altijd met je eigen ikje. Heel persoonlijk en daardoor kwetsbaar. Ik vind het juist fijn om theoretisch bezig te zijn. Met mijn neus in de boeken. Wat dat betreft ben ik een enorme nerd.’ yyy

‘Je eigen ikje’ Sharps gehele cast bestaat uit dertig acteurs, waarvan acht de rol van Firs op zich

Before I Sleep speelt van 9 t/m 25 juni.

Voor meer informatie over de voorstelling zie www.hollandfestival.nl

Young Professionals

De Young Professionals Club van het Holland Festival richt zich op een nieuwe groep: jonge ondernemers tussen de 25 en 39 jaar. Tegen een gereduceerd tarief (€ 17,50 in plaats van € 25,- tot € 45,- per ticket) kunnen zij uit een speciaal geselecteerde lijst voorstellingen kiezen. Doe dit wel op tijd. Per voorstelling zijn 100 plaatsen beschikbaar.

Aanmelden kan via Facebook en Linked­In. Voorwaarde: je komt met minimaal twee personen.

Folia 17

De centrale belangenbehartiger van Amsterdamse studenten

Fietsverkoop iedere donderdag 12.30 uur.

Ook bakfietsverhuur.

Gratis rechtshulp voor en door studenten.

Actueel kameraanbod en tips voor het vinden van je eerste kamer op onze website.

Cursussen die je studie ondersteunen, zoals speedreaden.

Hulp bij het opzetten van een project of evenement.

i

Belangrijk nieuws over huisvesting, bezuinigingen, en onderwijs.

ASVA, meer dan fietsen

W

ord lid van

is voortgekomen uit het studenten-

Om jouw studententijd zo flexibel

een eigen onderzoeksbureau om

ASVA, dan kun-

verzet in de Tweede Wereldoorlog

mogelijk te laten verlopen, lobbyt

meer inzicht te krijgen in studentge-

nen we er samen

en is dan ook al 66 jaar de belan-

ASVA bij de UvA en HvA, de ge-

relateerde onderwerpen en zorgen

voor zorgen

genbehartiger van studenten van de

meente Amsterdam en de landelijke

we ervoor dat het studentenbelang

dat iedere

Universiteit en Hogeschool van Am-

politiek op het gebied van onderwijs

goed gehoord wordt in de media.

student in Amsterdam voorzien is

sterdam. Er zijn op dit moment on-

en studentenvoorzieningen. Zo heeft

Tenslotte biedt ASVA steun aan

van goede faciliteiten en kwalitatief

geveer zestig UvA- en HvA-studenten

ASVA ervoor gezorgd dat de politiek

studie- en studentenverenigingen,

onderwijs, want dat is hard nodig.

die zich actief bij ASVA inzetten voor

eindelijk werk maakt van het tekort

bijvoorbeeld door het organiseren

Het kamertekort in Amsterdam is

hun medestudenten. Deel je onze

aan studentenkamers. Ook organi-

van trainingen.

meer dan 10.000 en de kwaliteit van

doelen en wil jij jezelf ook inzetten

seren we congressen en debatten

ons onderwijs wordt steeds meer

voor het studentenbelang? Bekijk

om studentenbelangen aan het licht

uitgehold. De ASVA studentenunie

dan onze vacatures op de website.

te brengen. Daarnaast heeft ASVA

illustratie Marc Kolle

Eindelijk af van Studieweb Zo’n twintig jaar lang hebben studenten van de UvA zich geërgerd aan het middeleeuws ogende Studieweb, dat al bij een schamele 1500 bezoekers overbelast raakt. 20 juni aanstaande is het D-Day voor een volledig nieuw inschrijfsysteem: SIS. Vijf vragen en antwoorden over de nieuwe registratiemethode. Luuk Heezen Waarom een nieuw systeem?

Het huidige inschrijfsysteem, Isis, was sterk verouderd. Dat programma bestond uit twee componenten: het deel van de software dat ‘achter de schermen’ communiceerde met de databases, en het deel aan de voorkant, waarmee studenten in aanraking kwamen. Dat laatste deel, Studieweb of CTIS voor studenten van de economische faculteit, werd al jaren niet meer bijgewerkt en het werd tijd om één volledig programma te gebruiken, in plaats van verschillende losse programmaatjes. Ook recente nationale wetgeving noopte tot vernieuwingen in het inschrijfsysteem. Door de invoering van de bachelor-masterstructuur is bijvoorbeeld het aantal mogelijke vooropleidingen tot een master gegroeid, en daarmee de noodzaak om het gekozen studiepad in beeld te brengen. Dat is ook de reden dat de meeste Nederlandse universiteiten bezig zijn hun inschrijfsysteem te vervangen of aan te passen.

Wat komt er in plaats van Studieweb?

De vervanger van het huidige inschrijfsysteem heet SIS, een softwareproduct van het Amerikaanse softwarebedrijf Oracle.

Het is een aan de Nederlandse situatie aangepaste versie van een programma dat al wereldwijd op universiteiten draait. De

In het nieuwe systeem hebben studenten en medewerkers meer inzicht in de studieresultaten opdracht voor een nieuw inschrijfsysteem is internationaal aanbesteed in het samenwerkingsverband SaNS, bestaande uit de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam, Universiteit Leiden, Universiteit van Tilburg en de Radboud Universiteit. Overigens is dat project niet onomstreden: de Radboud Universiteit stapte er tijdens

de rit uit, omdat de kosten veel hoger opliepen dan begroot en de releasedatum steeds werd verzet.

Wat gebeurt er achter de schermen?

De hele operatie heeft een lange aanlooptijd. Vanaf 2005 is een omvangrijk team bezig om de overgang naar het nieuwe inschrijfsysteem zo soepel mogelijk te laten verlopen. In mei dit jaar werd SIS al door de onderwijsadministraties in gebruik genomen. Er moesten ongeveer vijf miljoen gegevens omgezet worden van de oude systemen naar het nieuwe, en die gelegenheid is meteen aangegrepen om eventuele fouten te verbeteren. Ook zijn er trainingen geweest voor het personeel dat met de software gaat werken, en is er een servicedesk voor studenten voorbereid.

Waarom duurde het zo lang?

Eenmaal onderweg in het traject van de Europese aanbesteding kostte het de onderwijsinstellingen binnen SaNS meer

moeite dan verwacht om het eens te worden over een gemeenschappelijk sjabloon voor de Nederlandse vertaling van de software. En ook intern is er vertraging opgelopen, omdat het moeilijker bleek dan gedacht om alle informatiesystemen in een programma onder te brengen.

Het minorenbeleid bleek bijvoorbeeld bij iedere faculteit net anders geregeld te zijn. Er is veel tijd en energie gestoken in intern overleg, om elkaar te begrijpen en zo veel mogelijk misverstanden te voorkomen, aldus SIS-programmamanager Luuc Bruyning.

Wat gaat er veranderen?

In het nieuwe systeem hebben studenten en medewerkers meer inzicht in de studieresultaten, ook in die van jaren terug. Het is bovendien beter mogelijk om je studie te plannen: je ziet voor je je aanmeldt voor vakken of je voldoet aan de ingangseisen en je kunt steeds heel duidelijk zien wat je nog moet doen om te kunnen afstuderen. Wel is het noodzakelijk eerst via Studielink je (her) inschrijving te regelen, pas daarna kun je je inschrijven via SIS. Vanaf komend najaar kun je ook je diploma via SIS aanvragen. Als alles goed verloopt, zijn je studieresultaten nog tot eind oktober via Studieweb te raadplegen. Daarna wordt de oeroude software eindelijk naar het digitale kerkhof verwezen. yyy

Folia 19

bul 2011 Sander Wirken Leeftijd: 25 (geboren 17 nov.1985) Beroep: medeoprichter en (onbetaald) coördinator internationale uitbreiding van ontwikkelingsorganisatie Niños de Guatemala Studie: Bachelors politicologie en rechtsgeleerdheid, master International Public Law (cum laude) Afgestudeerd: 2011 Docent: ‘Harmen van der Wilt en Göran Sluiter, de dragende krachten achter de afdeling International Criminal Law. Ze doen toonaangevend onderzoek, weten veel van hun vakgebied en kunnen ontzettend goed lesgeven.’

Onderwijs op de vuilnisbelt

UvA-locatie: ‘Oudemanhuispoort met de prachtige binnentuin. Rechten hoort daar thuis.’

Café: ‘Café De Jaren en de Coffee Company in de Doelenstraat waren mijn twee studiezalen.’

Opsteker: ‘Ik had haast met afstuderen omdat ik mijn scriptie wilde insturen voor de UvA Scriptieprijs 2011. Dankzij de inzet van de onderwijsbalie en de examencommissie lukte het binnen drie dagen, in plaats van enkele weken. Precies op tijd voor de deadline van de scriptieprijs.’

foto Bram Belloni

Hij studeerde politicologie en rechten, werd in Guatemala geraakt door de erbarmelijke situatie van kinderen daar, en richtte daarom ontwikkelingsorganisatie Niños de Guatemala op: Sander Wirken. Julie de Graaf

‘I

k wil op het snijvlak van internationaal recht en internationale politiek werken, dat wist ik al ruim voordat ik eindexamen deed. Ik was op de middelbare school een goede leerling: een nerdje met een gemiddeld cijfer van boven de negen. Die houding ben ik in mijn eerste jaren aan de universiteit kwijtgeraakt. Ik begon aan twee bachelors, politicologie en rechten, maar zat ook bij Dwars, de jongerenorganisatie van GroenLinks, reisde veel en ging veel uit. Daarnaast deed ik mee aan United Netherlands, een programma aan

20 Folia

de Radboud Universiteit Nijmegen waar teams worden gevormd voor internationale conferenties waarbij de Verenigde Naties worden nagebootst. Zo deed ik mee aan de Harvard National Model United Nations in Amerika. Tijdens die trip merkte ik dat ik eigenlijk niet terug wilde naar Amsterdam. Studeren was niet bevredigend, dus besloot ik vrij te nemen om vrijwilligerswerk te doen. Een vriend van me was op dat moment door Guatemala aan het reizen. Ik zocht hem op en bleef, om Spaans te leren en les te geven aan kinderen in de hoofdstad die bij de vuilnisbelt woonden. Eenmaal terug in

Amsterdam wilde ik me blijven inzetten voor die kinderen. In Guatemala is veel behoefte aan onderwijs: dertig procent van de bevolking is analfabeet en veel kinderen kunnen niet naar school. Samen met twee vrienden richtte ik een stichting op om een school in Guatemala te bouwen. We gingen naar de notaris, openden een bankrekening, maakten plannen en haalden geld op. De stichting, Niños de Guatemala (NDG), werd hetgeen waar ik energie en voldoening uit haalde.

Terwijl we druk bezig waren met NDG, maakte ik mijn bachelors af en begon aan een master internationaal recht. De master was inspirerend en zorgde ervoor dat ik me in mijn studie verdiepte. Toen ik alle vakken had afgerond, vertrok ik weer naar Guatemala. Om af te studeren hoefde ik alleen nog mijn scriptie te schrijven, en ik dacht dat ik die daar wel in een paar maanden zou schrijven. Daar kwam niets van terecht. Ik was veel te druk met de bouw van de school en het opzetten van de Guatemalteekse tak van

NDG. Uiteindelijk ben ik toen veertien maanden in Guatemala geweest, en heb ik daarna in Nederland nog een jaar aan mijn scriptie gewerkt. Ik schreef over de Guatemalteekse burgeroorlog en de Internationale Commissie Tegen Straffeloosheid in Guatemala. Mijn scriptie kreeg een 9,5 en afgelopen maand won ik de UvA Scriptieprijs 2011. Ik wil binnenkort weer naar Guatemala, om samen met filmproductiebedrijf Mundox een documentaire over de straffeloosheid daar te maken. De scriptieprijs zie ik als een aanmoediging om dat plan waar te maken.

Op het moment ben ik weer aan het studeren. Ik doe een master politicologie aan SciencesPo in Parijs. Tegelijkertijd zet ik de Franse tak van NDG op. Ons doel is om zo veel mogelijk kinderen in Guatemala onderwijs te bieden, en daar kunnen we alle hulp bij gebruiken.’ yyy Meer weten over Niños de Guatemala?

Zie www.schoolbouwen.nl.

Fen is uit

het beste

eten

Anale bevrijding

Estafette

De kaart is niet nodig

ITs Festival Amsterdam diverse Amsterdamse theaters

Arend Jonkman (24) bachelor planologie

Yam Yam Trattoria - Pizzeria Frederik Hendrikstraat 90

Toen ik achttien was en mijzelf bezon op een toekomstig schooltraject, kon ik ten aanzien van de Toneelschool of het Rietveld – los van een totaal gebrek aan talent – genoeg redenen bedenken om in die richting in ieder geval geen verlangens te koesteren.

Film: ‘Underground van Kusturica. Hij is bizar en totaal ongeremd, een constante verrassing. Een man verzwijgt voor zijn vriend dat de oorlog is geëindigd, zodat zij ondergronds wapens voor de handel kunnen blijven produceren. In de slotscène crossen ze door ondergrondse gangen Europa door en wordt het bizarre nog groter.’

Dat Amsterdam pizzatechnisch meer te bieden heeft dan de wagenwielen die ze je in de Leidsepleinbuurt voor zeven euro voorschotelen, moge bekend zijn. Sinds de ontdekking van de houtoven hoeven bodems niet meer taai, zompig of – erger – drassig te zijn. Waarom deze toch vrij ouderwetse uitvinding zo lang op zich liet wachten in onze hoofdstedelijke pizzeria’s is mij een raadsel, waarom ze inmiddels nog niet allemaal zijn overgestapt al helemaal. Misschien is smaak niet altijd het criterium.

De pizzabakkers van Yam Yam introduceerden de houtoven een paar jaar geleden in elk geval als een van de eersten. Een verstandige beslissing: de zaak, gehuisvest in twee sober ingerichte woonpanden aan de Frederik Hendrikstraat, zit altijd vol. Vanavond met buurtbewoners, vriendinnengroepjes en snelle jongens met een auto waarvan er volgens mijn vriend op de hele wereld maar twintig bestaan.

Als ik aan kunstopleidingen denk, dan denk ik namelijk aan meisjes op tweedehands pumps met verknipte T-shirts en een verknipte persoonlijkheid en aan jongens met zaadhatende spijkerbroekjes en een gecultiveerde rookverslaving. Ik denk aan een klittend clubje mensen dat elkaar bijnamen geeft en dat graag uitweidt over een moeilijke jeugd en anale bevrijding. Ik denk aan twintigers die elkaar lieverd noemen. Aan twintigers die zich bij voorkeur in een veilig groepje voortbewegen. Ik denk aan twintigers die bij wijze van begroeting bij elkaar op schoot kruipen en aan twintigers die denken dat zij en hun schootbroeders de meest enerverende, intellectuele en bevrijde wezens zijn die de aardkloot tot nog toe mocht verwelkomen.

En ik dacht op mijn achttiende nu juist dat het tijd was om volwassen te worden.

Een studie filosofie werd het dus, en met deze studie plaatste ik mezelf natuurlijk in het centrum van de academische traditie; een plek waar louter gekapitaliseerd wordt op de rede en niet op allerhande onvoorspelbare emoties. Voor meninkjes, masochistische verlangens en een moeilijke jeugd is geen plek bij filosofie, en ik vond dat heerlijk relativerend, ontnuchterend en verhelderend.

Een beetje grijzig was mijn studietijd zo natuurlijk ook een beetje, zeker vergeleken bij die van mijn bevrijde collega-studenten van de kunstacademie. De rede brengt immers meesterwerken voort – zeker binnen de filosofie – maar echt kleurrijk is zij eigenlijk zelden te noemen.

En zonder kleur is het leven niet veel minder inzichtelijk, maar toch een stuk minder appetijtelijk. yyy Fen Verstappen Van 23 juni t/m 1 juli presenteert het ITs Festival Amsterdam een heel nieuwe generatie theater- en danstalent aan publiek, programmeurs en pers. Vers van de pers spelen deze talenten in 50 unieke producties die aangevuld worden met debatten, lezingen, workshops en nagesprekken.

Het ITs Festival Amsterdam vindt dit jaar plaats van 23 juni t/m 1 juli op verschilllende locaties. Voor informatie over tickets, ga naar www.itsfestivalamsterdam.com of bel 020 626 6866.

Tv: ‘De serie Six Feet Under over een begrafenisonderneming. Wat boeit, is de rauwe sfeer, de depressieve personages en ook de zwarte humor. Zo pakt de dochter uit het gezin een ex-vriendje terug door een voet van een lijk in zijn kluisje te stoppen.’

Boek: ‘De romans van Kundera. Hij heeft pakkende observaties en koppelt die aan grote filosofische thema’s als liefde of communisme. In een mooie stijl die literair is maar rechttoe rechtaan en niet over de top. Mijn favoriet: Het boek van de lach en de vergetelheid.’

Humor: ‘Ik heb nog nooit zo gelachen als tijdens de rolstoelroadmovie Aaltra. Twee ruziënde buren raken allebei door een landbouwmachine verlamd en gaan in hun rolstoel verhaal halen bij het bedrijf in Finland. Ze maken misbruik van hun handicap. Totdat mensen het zat worden. Zo worden ze na zich lazarus te hebben gezopen tot hun nek in zee wakker.’

Afknapper: ‘Het concert van Interpol in de Heineken Music Hall. Er was totaal geen sfeer. De band deed er geen moeite voor. Die afstandelijkheid is misschien hun act, maar je gaat toch voor de belevenis naar een concert.’

Muziek: ‘Portishead. De zangeres heeft een fantastische stem waarmee ze heel veel kan en die toch teer en breekbaar is. Live is de muziek ietsje rauwer, net als hun laatste cd. Mijn favoriete nummer is “The Rip”.’

Kunst: ‘Schilder Kees van Dongen, om de combinatie van de gezichten, de uitvergrote ogen vooral, met het prachtige kleurengebruik. Indrukwekkend en typisch voor zijn kunst is “Woman in a black hat”.’

Website: ‘Metacritic.com, een verzamelsite van recensies van films, tv-series en muziek, waarvan een totaalscore wordt gemaakt. Via zo’n lijstje heb ik de alltime topper Dr. Strangelove ontdekt.’

Tijdschrift: ‘Rooilijn, het vaktijdschrift voor wetenschap en beleid in de ruimtelijke ordening. Ik zit in de redactie en kom hierdoor meer met de praktijk van mijn vakgebied in aanraking.’

Midden in onze discussie over de vraag of de kennis dat uitlaten bij sportwagens aan de zijkant zitten al dan niet bij mijn algemene ontwikkeling hoort, krijgen we de kaart, die we eigenlijk niet nodig hebben. We weten het al. Voor de vorm werpen we een blik op het aanbod, dat veel breder is dan pizza’s alleen, en bestellen alvast een karafje Monte Pulciano (18 euro). Deze droge rode wijn is vol van smaak, maar niet te zwaar en past uitstekend bij ons hoofdgerecht.

Origineel is mijn keuze voor de ‘Pizza Yam Yam’ al lang niet meer. Bij eerdere bezoekjes overwoog ik nog wel eens iets anders, maar dat idee verwierp ik onmiddellijk als tafelgenoten wel voor de klassieker kozen. Mijn spijt bij de aanblik op en de geur van de met tomatensaus, mozzarella, mascarpone, ham, truffelsaus, rucola en parmezaan belegde pizza (13,25 euro) zou te groot zijn.

Vooraf delen we een eenvoudige caprese (9,75 euro). Het brood dat we erbij krijgen smaakt een beetje als dat in Italië: zoutloos. Ik kan er niet zo mee zitten. Als de pizza voor mijn neus wordt gezet, ben ik zelfs blij dat ik nog wat hongerig ben. Want hoewel niet overdreven groot – sommige mannen zullen hem zelfs aan de kleine kant vinden – is het nog best een klus om de rijkbelegde pizza op te krijgen. Achter het geheim van deze onvergetelijke huispizza ben ik nog altijd niet. Het moet iets te maken hebben met de basis van mascarpone en truffelsaus. Ook al heb ik helaas geen houtoven, toch zou ik een moord doen voor het recept. yyy Carlijn van Donselaar Eten: de beste pizza’s van de stad Sfeer: levendig Prijs: uitstekende prijs-kwaliteitverhouding

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan Jim Jansen, hoofdredacteur van het nieuwe blad van HvA en UvA Folia Magazine. Hij is de laatste in de jarenlange estafette die “Het beste” was.’ yyy Hans van Vinkeveen

Folia 21

annonces ATTENTIE

Na dit nummer verdwijnt de Annoncerubriek uit Folia. En volgende week – woensdag 15 juni – houden we het ook wat betreft deze rubriek op Folia.nl voor gezien.

AMSTERDAMLEZING

Eberhard van der Laan - ‘Amsterdam: kansen voor een derde Gouden eeuw’. Amsterdamlezing door Eberhard van der Laan, burgemeester van Amsterdam. Gastheer is Paul Scheffer, bekleder Wibautleerstoel. Di. 21 juni in de Aula (Singel 411), aanvang 20.00 uur. Gratis, informatie en reserveren: www.uva.nl/amsterdamlezingen

CULTUUR

Pianiste (omgeving Artis) zoekt (alt) violist(e) of cellist(e)om samen repertoire op te bouwen en naar kleine optredens toe te werken. Ervaring met altviool. Glinka, Bruch, Schubert (Argeggione), Piazzola (o.a. Grand Tango) als indicatie van niveau en interesse.

Tel.: 020 623 6180/ 06 3390 8821. E-mail: e.ouweleen@wanadoo.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - Amsterdam Over het IJ zoekt jou! (7-17juli) Hou je van theaterfestivals? Aanmelden? vrijwilligers@ overhetij.nl Midzomerdienst www.studentenekklesia.nl 31 juli - 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 – Amsterdam

STUDENT EN STUDEREN

Roma Caput Mundi: Rome en het culturele erfgoed van Europa, 753 V.C.- 2011. Koninklijk Nederlands Instituut Rome, interuniversitaire BA-cursus, oktober 2011 en januari 2012. Heden en verleden - Deze cursus laat je gedurende veertien dagen actief kennismaken met het fascinerende heden en verleden van Rome, de stad die als geen ander vorm heeft gegeven aan de ontwikkeling van de Westerse cultuur, vanaf de vroege Oudheid tot vandaag de dag. Voor wie - BA-studenten in het bezit van een propedeuse van alle universitaire studierichtingen. Beurzen en studielast - Equivalent van 5 ECTS. Voor succesvolle studenten zijn beurzen beschikbaar.

Voor informatie: www.knir.it AmsterdamCollegereeksen van het Instituut voor Interdisciplinaire Studies, najaar 2011.

In deze IIS-colleges worden vragen en benaderingen vanuit verschillende wetenschapsgebieden verrassend verkend en creatief gecombineerd: - Geheime Praktijken 7 sept.-14 dec. - Quantumlessen 12 sept.-8 nov. - Macht en onmacht in het Midden-Oosten 14 sept.-7 dec. De colleges zijn ook toegankelijk voor niet-reguliere studenten. Kijk voor meer info www.iis.uva.nl/keuzeonderwijs. Inschrijving kan ook via deze website.

USC SPORT

Singer-songwriteravond in Oerknal Op vrijdag 17 juni wordt het podium van eetcafé Oerknal ingewijd met een SingerSongwriteravond. De line-up zal bestaan uit beginnende singer-songwriters uit de 22 Folia

muziek

lezingenladder

Plug & Play

De Balie

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

Amsterdamse studentenscene, te weten Eva Bos, Froukje van der Velde, Simple People, Punya Hoek, Dave en Romy Akkerman. Zij wisten ijzersterke optredens neer te zetten tijdens het Amsterdams Studenten Festival vorige maand. Vanaf 21.00 uur ben je van harte welkom om deze nieuwe talenten te komen bewonderen en toejuichen. Entree is gratis. Science Park 306 (in sportcentrum Universum).

Cursusaanbod • Windsurfen Wil je er eens helemaal uit maar toch dicht bij huis blijven? Kom dan windsurfen op IJburg. In de periode van juni tot oktober zijn er cursussen op vrijdag, zaterdag en zondag.

Er wordt gesurfd vanaf IJburg, bij surfcenter IJburg. Een beginnerscursus van 10 uur kost studenten € 115. Een 10-urenkaart kost € 110. Check www.usc.uva.nl • Bodyshake Wil je ook strakke buikspieren? Kom dan woensdag 8 juni om 18.30 uur naar studio 2 van Universum voor de workout Bodyshake.

Iedereen kan meedoen. Sneak preview van het nieuwe USC Groepsfitnessseizoen! Check www.usc.uva.nl voor de video.

Check www.usc.uva.nl • Wielrennen Altijd al eens willen wielrennen? Kom dan naar de instaptrainingen van USC / SVU / SKITS. Stap op en rij mee! In kleine groepjes leer je de fijne kneepjes. Racefietsen zijn te leen. Zie www.usc.uva.nl (wielrennen) of neem contact op met Kees de Vrij (Kees@ SKITS.nl).

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Gezocht: Secretaris / communicatiecoördinator bij SBO voor het secretariaat en het medeopstellen van het jaarlijkse communicatieplan, met interesse in huurdersbelangen, deskundigheid op het gebied van communicatie, minimaal 8 tot 12 uur per week. Wij bieden u een boeiende vrijwilligersfunctie en een goede onkostenvergoeding. SBO is de organisatie van huurders van Ymere in Amsterdam. Info: Secretariaat SBO, NZ Voorburgwal 21-1, 1012 RC Amsterdam, tel.

020 625 8046 email: info@sbobewoners.nl Verschil maken in het leven van een kind dat extra aandacht kan gebruiken? Word Bijdehand-buddy. Ga samen leuke dingen doen, een nieuwe hobby zoeken of gewoon gezellig kletsen. www.njr.nl/bijdehand

WONEN

Aangeboden: gebruik van mijn huis hartje Amsterdam (Stopera) in ruil voor de deskundige verzorging van mijn 3 katten voor de periode 25 juni t/m 9 augustus 2011. Tel. na 18.00 uur: 020 623 5768.

Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuismannen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www. vrachttaxi.nl

DIVERSEN

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed.

Nadere informatie tel. 566 3090, spermabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl

DO 9/6 20.30 uur Plug & Play is het CREA poppodium, waar je iedere eerste donderdag van de maand nieuwe bands kunt ontdekken. Deze maand met optredens van The Fridge en Ulysses. toegang gratis

WO 08/06, 13.00 uur Strafbare Kunst - Op zoek naar de grens Symposium van de KNAW over de stand van de kunstvrijheid in Nederland anno 2011. Met o.a.

Jonas Staal.

theater

DO 9/6 - za 11/6 20.30 uur

Driesprong - CREA Woudenberg productie Als jij dolgraag een kind wil, en dit is volgens jou de enige manier om aan dat kind te komen, nou, mooi zo. Dan heb je nu je kind.

Driesprong is een pijnlijke komische voorstelling, geschreven door Helmert Woudenberg.

Regie: Olaf Pieters. toegang e 7,-, studenten e 5,-

COmeDy

Vr 10/6 20.30 uur

Easy Laughs - Improv Comedy

‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. English spoken. e 10,- (20:30) / e 5,- (22:30) / both e 12,-

theater

Di 14/6 - DO 16/6 20.30 uur

De Jossen – STA!

De Jossen hebben hun eigen Josdom gecreëerd: een simpel en absurd bestaan, met simpele en absurde sociale structuren - lieflijk en vertederend, maar ook eng en sektarisch.

Toch geloven ze in hun bestaan, want dat maakt van hen de Jossen. Alles gaat goed, tot één van de Jossen begint te twijfelen aan hun absurditeit. De twijfels slaan over op de andere Jossen, en ze ontdekken voor het eerst hoe complex de menselijke omgang en menselijke emoties werkelijk kunnen zijn. toegang e 8,-, studenten e 6,-

DO 16/6 20.30 uur

Een afwisselende avond met singer songwriters, stand up comedians, theatermakers en cabaretiers. Zij laten zien wat ze kunnen aan het immer enthousiaste publiek! Laatste open podium van het jaar. toegang gratis

Dans

za 18/6, zO 19/6 20.30 uur

Waiting for Mister Blue

Een CREA danstheater productie van RO/CO. Een grillige en absurdistische fantasiewereld gebaseerd op het sprookje Blauwbaard. Choreografie/regie: Tamara Roso. In Perdu. toegang e 8,-, studenten e 6,Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl

crea zomer cursussen 4 juli t/m 19 augustus 2o11 www.crea.uva.nl

WO 08/06, 20.00 uur Dappere nieuwe wereld Presentatie van gelijknamige essaybundel van denktank Prospect: jonge denkers in debat met o.a. Ronald Plasterk.

WO 08/06, 21.00 uur Paleisje voor Volksvlijt: Kunst, Wetenschap en Vermaak Fysicus Annemiek Cornelissen en beeldend kunstenaar Sachi Miyachi kijken hoe kunst en wetenschap elkaar kunnen versterken.

Mediamatic Bank

DO 09/06, 16.00 uur Verboden boeken leesclub Praat mee over sex, fascisme en anarchie, en Mein Kampf, Het verhaal van O. en The Anarchist Cookbook.

DI 14/06, 19.30 uur Multinational vs. Verzet Avond over de protesten tegen Shell in de jaren 80 vanwege de aanwezigheid in Zuid-Afrika ten tijde van Apartheid.

Pakhuis de Zwijger DI 14/06, 20.00 uur BNO Spellbound Art director en huisstijlmanager van het Van Gogh Museum Jacob de Baan over de verzakelijking in het culturele veld.

De Roode Bioscoop

theater, muziek CREA Open Podium

Felix Meritis

MA 06/06, 17.00 uur SLAA | Gekte en de literatuur Is er nog ruimte voor wat afwijkt van de normale gedragsnorm? Met o.a. A.H.J. Dautzenberg en Esther Gerritsen.

UB

VR 10/06, 16.00 uur Mark Sacks-lezing Emeritus hoogleraar Wijsbegeerte David Wiggins van de Universiteit van Oxford over ‘Identity and Individuation’.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’. Voor adressen zie www.folia.nl/lezingenladder.

Restaurant Van Speyk

Spuistraat 3A • Amsterdam • www.vanspeyk.com Zoekt ter versterking van haar personeelsbestand vanaf 1 juli aanstaande

Bediening m/v vanaf 18 jaar voor 2 à 3 dagen PT bediening.

Ervaring niet vereist, motivatie wel.

Goed uurloon en flexibele werktijden Contact: +31 (0)6 531 54 296 Michiel van der Zijden E-mail: info@vanspeyk.com

folia-van speyk 110531.indd 1

01-06-2011 16:52:44

De student

Dijkgraaf & Fresco

Van der Meulen & Curvers

Koudeterreur

Excellent wanbeleid

De hoogleraar

Laatst gebeurde het weer, op een podium in een hoofdstedelijke zaal waar ik moest optreden bij een debat. Een ijskoude poolwind viel loodrecht naar beneden op de sprekers. Onze papieren wapperden in de wind, met mijn verkleumde vingers hield ik ze nauwelijks in bedwang. Hetzelfde overkomt me regelmatig in restaurants waar ik tevergeefs verlang naar soep om mijn handen te warmen. Een ander voorbeeld: de taxi. De airco loeit op volle kracht door de ventilatoren op knie-, elleboog- en nekhoogte. De temperatuur staat op 19 graden, buiten is het 21. En als het buiten 25 is, zoals tijdens de recente minihittegolf, blijft de thermo­staat laag staan.

Goed, ik ben een meer dan gemiddelde koukleum. Maar hier is echt iets mis.

Zonder het te beseffen zijn we afgedreven naar een situatie waarin onnodig lage temperaturen de norm, ja, zelfs een statussymbool zijn geworden. Niet alleen

in Nederland of de VS, maar overal. Hoe armer het land, hoe hoger de airconditioner staat. En aangezien veel arme landen zich op lage, dus warme, breedtegraden bevinden, gaat er vreselijk veel energie in het koelen zitten. Maar ook in Nederland is airconditioning mode geworden, zelfs als het buiten niet warm is. Koeling in de slaapkamer is tegenwoordig een verkoopargument op de woningmarkt.

We kunnen erover filosoferen hoe het zo is gekomen. Nageaapte gewoontes uit de VS, kantoren waar de ramen niet open kunnen. Ik denk dat het vooral te maken heeft met het feit dat we steeds meer de omgeving naar onze hand willen zetten.

Hoe dan ook, we moeten ervan af. Niet alleen vanwege de CO2-uitstoot of de energiebesparing. Maar ook om te leren dat we uiteindelijk met het weer moeten leven, in warmte en in koude, bij regen en zonneschijn. Wie zich daarvan volledig los wil maken, begrijpt de grenzen van ons mens zijn niet. yyy Louise O. Fresco

Wie wel eens een nieuwsbericht leest over de plannen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor de toekomst van het onderwijs, zal waarschijnlijk het belang dat gehecht wordt aan ‘excellentie’ niet ontgaan zijn. Excellentie is het toverwoord, het antwoord op alle gebreken van het Nederlandse onderwijs in het algemeen en de naam van de weg die Nederland moet volgen om in de internationale top 5 van kenniseconomieën te belanden.

Minister Van Bijsterveldt en staatssecretaris Zijlstra vinden daarom dat op basis- en middelbare scholen meer aandacht moet komen voor ‘opbrengstgericht werken waarbij leraren de vorderingen van leerlingen systematisch volgen en verbeteren’. In 2015 moet 60 procent van de basisscholen en 50 procent van de middelbare scholen dit revolutionaire systeem hanteren – nu schijnen die percentages respectievelijk 30 en 20 procent te zijn. Op het meren-

Göran Sluiter hoogleraar internationaal strafrecht

Carsten de Dreu hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie

deel van de scholen worden dus blijkbaar op dit moment de vorderingen van leerlingen niet systematisch gevolgd en verbeterd. Wat voor scholen zouden dat zijn? De beruchte zwarte scholen waar leerlingen de hele dag zitten te blowen op het schoolplein – de leraren doodsbang verschanst in een hermetisch afgesloten lerarenkamer – en tussen het homo’s haten door zich vermaken met roofovervallen? Of doorgeslagen montessorischolen waar leerlingen na een semester beeldhouwen en filosofie zelf mogen weten wat voor cijfers ze op hun kerstrapport zetten?

De werkelijkheid is waarschijnlijk dat alle scholen hun leerlingen door middel van toetsen en rapporten wel degelijk systematisch volgen; scholen waar leerlingen geen rapport krijgen, vinden de meeste ouders een tikkeltje te revolutionair. De beleidsmakers van OCW tonen andermaal aan zelf vooral te excelleren in wanbeleid. yyy Harmen van der Meulen

Annemarie Mol hoogleraar antropologie van het lichaam

overigens Het proces van Ratko Mladić kan eindelijk duidelijkheid verschaffen over de rol van Dutchbat, dat de slachting bij Srebrenica niet verijdelde.

Carsten de Dreu: ‘Daar ben ik het niet mee eens. Ik denk niet dat het proces veel nieuwe feiten zal opleveren of dat er meer duidelijkheid komt over wat er precies is gebeurd en of het voorkomen had kunnen worden. Hoewel het misschien een beetje laat is, is dit proces goed voor de rechtsgang, voor de slachtoffers en voor de betrokkenen bij Dutchbat. Toch zal dit proces het onderzoek dat het Niod eerder deed niet overstijgen. Mladić zal zich proberen vrij te pleiten en zijn eigen rol zoveel mogelijk proberen te bagatelliseren. Zijn verdediging heeft er al op gewezen dat Mladić zal zeggen dat hij tijdens de slachting een evacuatie leidde en daarom geen idee had wat er verder gebeurde. Het wordt een moeilijke rechtszaak en als er wel nieuwe details naar voren komen, verandert dat de situatie? Dat Mladić een grote rol speelde is duidelijk.

Dat er een slachting was: duidelijk. Dat

Dutchbat in een moeilijke positie zat, maar verkeerde beslissingen nam, ook duidelijk.

Daar zal het proces niets aan veranderen.’

Göran Sluiter: ‘Dat is nog maar de vraag.

Het Joegoslavië Tribunaal waar Mladić wordt voorgeleid, is niet geïnteresseerd in de Nederlandse waarheid over Srebrenica.

Natuurlijk zijn de feiten wel van belang in het proces, maar niet welke rol Dutchbat daarin heeft gespeeld. Ik denk ook dat de aanklager weinig behoefte heeft aan nieuw bewijs in deze zaak; het zou ook betekenen dat het tribunaal zijn werk eerder niet goed heeft gedaan. Interessant wordt vooral het verweer van Mladić. Het tribunaal lijkt een goed beeld te hebben van zijn rol in de oorlog en genoeg bewijs om hem schuldig te verklaren. Toch zal Mladić niet zeggen dat Dutchbat het hem wel makkelijk heeft gemaakt en dat hij door hun toedoen

gemakkelijker de genocide kon plegen.

Meer duidelijkheid daarover zal eerder komen door twee civiele zaken die tegen de staat zijn aangespannen. Ook loopt er op last van een aantal slachtoffers nog een strafrechtelijk onderzoek tegen Thom Karremans die als luitenant-kolonel van Dutchbat verantwoordelijk was voor de acties in Srebrenica.’

Annemarie Mol: ‘Oneens. Een proces is ongeschikt voor dit soort dingen. Het Niod heeft onderzoek gedaan naar Dutchbat.

Wie de resultaten van dat onderzoek onduidelijk vindt, zou andere historici kunnen uitnodigen. Maar in een proces wordt de werkelijkheid juridisch geframed. Het zal draaien om de vraag of Mladić volgens de regels van het juridische repertoire straf verdient – niet alleen voor het bloedbad in Srebrenica, hij wordt van veel meer

beschuldigd. Dus staat het individu Mladić centraal en de vraag waaraan hij juridisch gesproken allemaal schuldig is. Historische waarheidsvinding focust niet op een geïsoleerd individu, maar op een bredere context. Wat was er allemaal aan de hand in voormalig Joegoslavië? Waarom waren er zo veel loslopende mannen bereid om Mladić te volgen, om wapens te gebruiken?

Waar kwamen die wapens vandaan? En alle broederhaat? Er bestaat een groot verschil tussen beide manieren van benaderen en ze moeten niet met elkaar verward worden. Dat biedt geen duidelijkheid, maar vertroebelt de zaken alleen maar.

En onderzoek naar Mladić verwarren met onderzoek naar Dutchbat, daar wordt ook niemand beter van.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.

Folia 23