Folia 35 by Folia

Hugo S.

Special

Avontuur

Roem

â&#x20AC;&#x2122;t Zal je huisbaas maar wezen

Studeren met een beperking

Koek verkopen in Iran

Thrillerauteur Tomas Ross

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 12-06-2009

Nummer 35

Dit is Piet

De VU biedt voor Nederland een aantal unieke masters op het gebied van de oudheid: onderzoeksmaster Oudheidstudies, Oudheidkunde en Erfgoedstudies*. Heb je een bachelor in Archeologie, Geschiedenis, Assyriologie of Griekse en Latijnse taal en cultuur en wil je je onderscheiden? Kom dan voor een master naar de Vrije Universiteit Amsterdam. Alle kennis rond de oudheid is gebundeld in een speciale afdeling, waar onderzoek en opleidingen samenkomen.

Kijk voor meer informatie over het onderzoek en de (unieke) masteropleidingen Archeologie, Griekse en Latijnse taal en cultuur, Erfgoedstudies, Oudheidkunde en Oudheidstudies op www.let.vu.nl/oudheid. * Betreft ook het meer recente erfgoed. Tevens toegankelijk voor kunsthistorici en sociaal-geografen.

SPAANS

Greenpeace is een onaĬankelijke internaƟonale milieuorganisaƟe die door onderzoek, overleg en acƟes werkt aan een duurzaam evenwicht tussen mens en milieu.

LEER JE BIJ ANIMO ACADEMIA DE ESPAÑOL

Cursussen in Amsterdam en Spanje Bel 020-6752293 of kijk op www.spaans-bij-animo.nl voor alle informatie.

Greenpeace zoekt voor een eigen promoƟeteam in Groot-Amsterdam

Voor meer informaƟe: www.greenpeace.nl/vacatures of neem contact op met Sandra Janssen 020 524 93 21, sjanssen@greenpeace.nl

ijs* r p n e t studen

www.greenpeace.nl

Wij bieden persoonlijke begeleiding vanuit ons kantoor, een goed salaris en aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden.

“Is youth unemployment a scar for life?” “How much is an extra year of education worth on the labor market?” Come to the Social Economics Introduction at June 18 in Maastricht.

Donateurwervers & Teamleiders m/v

12-16 uur per week

“Do tolls reduce trafﬁc jams?”

With a master in “Social Economics” at Maastricht University you will be able to answer important social questions. Visit www.socialeconomics.nl for more information.

inhoud

Die outfit. Die gouden tand. Die sieraden. Het ‘creatief’ opgestelde contract. Je voelt aan alles dat je Hugo Scheuer beter niet als huisbaas kunt hebben, maar je hebt toch een kamer nodig. De studenten die van hem huurden, zijn van een koude kermis thuisgekomen. ‘Ik moest mijn grote mond houden, anders zou ik problemen krijgen.’ blz.20

Belastbaar inkomen

Hugo S.

Special

Avontuur

Roem

’t Zal je huisbaas maar wezen

Studeren met een beperking

Koek verkopen in Iran

Thrillerauteur Tomas Ross

nieuws

Scriptieprijs gewonnen? De fiscus pikt een graantje mee......................... blz. 5

Dymph denkt na Over hoe de opkomst omhoog kan.................... blz. 5

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Jaargang 62 12-06-2009

Nummer 35

Lief pakt door Na de studentenraadsverkiezingen.................... blz. 7

Coververhaal Folia ontmoet muzikaal driemanschap Piet.......blz. 10

Dit is Piet

Onderweg Promovenda in een mannenbolwerk: Wieteke de Boer.............................................blz. 16

Cover: Piet, foto: Fred van Diem

Van Gouda naar Teheran

Win: God Help The Girl

Studenten exporteren de stroopwafel naar Iran.......................................................blz. 17

Stuart Murdoch is zanger van de Schotse band Belle and Sebastian. Volgende week verschijnt zijn solo-cd God Help The Girl. Murdochs muziek bevindt zich op het snijvlak van klassiek en pop. Op deze plaat wordt hij bijgestaan door verschillende gastzangeressen en het resultaat is even prachtig als verbluffend. Folia geeft drie albums weg en op www.folia.nl/rubrieken/ prijsvraag vind je alle informatie.

En verder: Nieuws 4-7, Promotie 7, Opinie/Brieven/Scriptie 8-9, Film/Het Beste 14, Fen is Uit/Eten 15, Weekgast 19, Annonces/Promoties/22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/ Puzzel/Spekkie Big 24

Extra: Special Functiebeperking In het hart van deze Folia vindt u een bijlage over studeren met een functiebeperking.

Colofon

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980, redactie@folia.uva. nl, Website: www.folia.nl, Uitgever: Stichting Folia Civitatis, Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker, Medewerkers aan dit nummer: Jaron Beekes, Bram Belloni, Eric van den Berg, Bob Bronshoff, Martien Bos (correctie), Robbert Dijkgraaf, Kirsten Dorrestijn, René Glas, Julie de Graaf, Rob Hartgers, Cees Heuvel, Bas Kocken, Henk Thomas, Won Tuinema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam, Havana redactie: Jobien Groen, Wim de Jong, Thijs den Otter, Annemarie Vissers, Paul van de Water (hoofdredacteur), Redactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje, Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zevenboom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com, Abonnement: E46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

Piet Piet van Wijk is hoofd communicatie van de UvA. Piet Schrijvers was ooit keeper bij Ajax en stond door zijn enorm gewicht bekend als de Beer van de Meer. Later vertrok hij overigens naar PEC Zwolle waar hij door het leven ging als het Lek van PEC. Piet Mondriaan was schilder die van simpele vierkante figuren prachtige schilderijen kon maken. Pieter Vin is UvA-student geschiedenis en tevens een begenadigd flipperaar. Piet Paulusma is de persoon die ons dagelijks meldt wat voor weer het wordt en of er dit weekend nog gebarbecued kan worden. Pieter Koning is raadslid van de Centrale Studentenraad en kan in twintig minuten de staatsinrichting van de UvA uitleggen. Piet Schoemaker is UvA-decaan en tevens verantwoordelijk voor de topsportende studenten. De betreurde Piet Bambergen was een kale dikke komiek die ooit furore maakte als de helft van het duo The Mounties. Zwarte Piet is de onnavolgbare hulp van Sinterklaas voor wie mijn dochter van drie nog steeds bang is. Piet de Rooij is bijzonder hoogleraar Nederlandse geschiedenis en was een van de trekkers van de historische canon van Nederland. Piet Dekker speelde in de eerste en originele samenstelling van Doe Maar en toen hij in tijdens het echte afscheidconcert, in 1983, op het podium werd geroepen, werd er minutenlang ‘Pietje, Pietje, Pietje’ gescandeerd. Als je je in een winkel van Piet Klerkx bevindt, ben je hoogstwaarschijnlijk op zoek naar een nieuw bankstel en de lekkerste patat op Texel haal je bij Friet van Piet. Het Pieterpad is een wandeling van Pieterburen naar de Sint Pietersberg die jaarlijks door duizenden mensen wordt gelopen. Piet is een Nederlandse jongensnaam, betekent letterlijk steen en in 2008 werden er zestien jongens geboren die zo genoemd zijn. Maar Piet is meer. Piet is een nieuw bandje van drie UvA-studenten die daarnaast ook allemaal achter de bar van het Crea Café staan. Piet heeft deze maand twaalf keer opgetreden; dat zijn een stuk meer concerten dan bijvoorbeeld De Dijk deze maand heeft verzorgd. Piet staat deze week op de cover van Folia, zal deze zomer op een groot aantal festivals staan (althans, dat hoop ik) en is bij deze Nederlands nieuwste hype. Waarom? Omdat ik het vind. Leve Piet!

Minutenlang werd er ‘Pietje, Pietje, Pietje’ gescandeerd

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

Folia 35 | 3

Foto: Bob Bronshoff

Hugo en z’n sportschoolvriendjes

nieuws kort

Check www.folia.nl voor een dagelijkse update van al het UvA-nieuws

Econoom wint UvA-scriptieprijs

Poolvogel

>Student internationale economie Edo Aalbers heeft de jaarlijkse UvAscriptieprijs gewonnen. >Tweede en derde prijs naar respectievelijk ecoloog en historica.

Foto: Won Tuinema

Economiestudent Edo Aalbers heeft tijdens de Universiteitsdag op 6 juni de jaarlijkse UvA-scriptieprijs gewonnen voor zijn masterscriptie A regression-based analysis of foreign exchange market contagion in the Asian crisis. Aalbers ontving voor zijn scriptie een bedrag van drieduizend euro bruto. De tweede en derde prijs gingen naar respectievelijk ecoloog Anieke van Leeuwen met haar scriptie over de in doodsnood verkerende kabeljauw, en naar historica Merel Klein, die een cultuurgeschiedenis schreef over mist in Londen in de negentiende eeuw. Juryvoorzitter en geesteswetenschappendecaan José van Dijck roemde alle tien voor de shortlist genomineerde scripties – ‘een genot om te lezen’ – maar zei ook dat het overleg van de jury er ‘binnen een uur glashelder en unaniem’ toe had geleid dat Aalbers de eerste prijs won. Er werden voor de prijs 59 scripties ingezonden. De scriptie van Aalbers heeft een hoge actualiteitswaarde, want zij gaat over de wereldwijde economische malaise en wat eraan te doen valt. De essentie van de scriptie, gehonoreerd met een 9, komt erop neer dat grote economische crises ‘besmettelijk’ zijn. Volgens Aalbers is ‘twintig procent’ van de huidige financiële crisis te verklaren uit het

Het cabarettrio Poolvogel heeft tijdens de zestiende editie van het Amsterdams Studenten Cabaret Festival zowel de publieksprijs als de juryprijs in de wacht weten te slepen. Met liedjes, absurdistische sketches en een duidelijke verhaallijn werd de zaal aan het lachen gemaakt. Het trio bestaat uit UvA-alumnus natuurkunde en filosofie, tegenwoordig masterstudent in Utrecht Joppe van Driel, student bouwkunde in Delft Matthijs de Wit en student natuur- en sterrenkunde aan de UvA Marius van Duijn. Poolvogel versloeg in de finale UvA-student psychologie Frank Brasser en de in Antwerpen studerende Diederik Smit. (HvdM)

Presentator Mieke van der Weij reikt de eerste prijs uit aan econoom Edo Aalbers

(internationaal) overslaan van de crisis van de ene sector naar de andere sector. ‘Investeerders die in paniek raken, trekken hun investeringen terug met alle gevolgen van dien voor andere investeerders: die gaan hetzelfde doen.’ Aalbers raadt potentiële investeerders aan zich nuchterder te gedragen en zich minder gelegen te laten aan wat andere investeerders wel of niet doen. ‘De rol van het IMF bij de regulering van het internationaal geldverkeer zal in de toekomst ook groter

moeten worden.’ Wellicht dat het IMF de kennis van Aalbers daarbij goed kan gebruiken, want hij heeft de organisatie al een keer op de vingers getikt bij de publicatie van verkeerde rentereeksen. ‘Daarover stuurde ik hen een e-mail, waarvoor ik hartelijk werd bedankt.’ Wat Aalbers precies met de prijs gaat doen weet hij nog niet. ‘Ik ga eerst op vakantie. Daarna ga ik mijn tweede studie, econometrie, afmaken en misschien nog een keer meedingen naar de UvA-scriptieprijs. ’ (DW)

Kinderkanker

4 | Folia 35

Twee UvA-studenten bezorgen sinds kort koude flessen prosecco in Amsterdam. Na een telefoontje bezorgt het bedrijf ‘Flesje Prosecco’ binnen 30 minuten een of meer flessen prosecco in Amsterdam. Voor 12,50 euro (vier flessen voor veertig euro) kun je, zonder op te staan van je plekje in het park, al een fles frizzante, rosé of spumante in je hand hebben. Het idee komt van Jos Zonneveld en Jasper Haarsma. ‘Als ik in het Vondelpark lig met een groep, of we varen over de grachten, dan is het altijd moeilijk om uit te maken wie even drank gaat halen,’ zegt Zonneveld. ‘Vanaf nu hoeft er niemand meer op uit. Je kunt ons nummer opslaan in je mobiel en wij komen koude prosecco bezorgen. Ook op de grachten.’ Haarsma en Zonneveld brengen beiden de flessen rond en eerstgenoemde houdt zich ook bezig met de sales. ‘Maar als het echt groot wordt zullen we moeten uitbesteden.’ Bestellen via www.flesjeprosecco.nl (AK)

Huurtoeslag

Foto: Henk Thomas

Onderzoekers van de afdelingen antropogenetica en kinderoncologie van het AMC hebben mogelijk een nieuwe invalshoek gevonden voor de behandeling van neuroblastomen, een zeldzame, agressieve tumor in het zenuwstelsel die alleen bij kinderen voorkomt. In deze tumoren blijkt het oncogen MYCN te zorgen voor sterke ontregeling van de celdeling. Het gen kan echter uitsluitend overleven als tegelijkertijd ook een ander gen actief is: CDK2. Het remmen of uitschakelen van CDK2 leidt dan ook tot celdood van kankercellen met actief MYCN. Op gezonde cellen heeft het geen effect. Dit blijkt uit een artikel dat deze week verschijnt in het Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Jan Molenaar, de eerste auteur, spreekt van een potentieel dodelijke symbiose tussen de twee genen. ‘Op termijn kunnen op basis van deze ontdekking wellicht nieuwe therapieën worden ontwikkeld,’ zegt hij. AMC-onderzoekers onder leiding van antropogeneticus Rogier Versteeg en oncoloog Huib Caron toonden aan dat het mogelijk is om in vitro (in de reageerbuis) het CDK2-gen te remmen met medicijnen. (DW)

Prosecco

Behalve in tientallen scholen en bejaardenhuizen was er op 4 juni ook een stembureau ingericht in de personeelskantine van de UB aan het Singel: stembureau 903. Er kwamen 843 mensen hun stem uitbrengen, onder wie UvA-medewerkers en studenten. Grote winnaars in de UB waren GroenLinks en D66 met respectievelijk 206 en 253 stemmen. UvA-docent nieuwe media Reinder Rustema en UvA-student Europese studies Thijs van der Rol gaan niet naar Europa. Hun partij Newropeans kreeg in de UB 6 stemmen en landelijk 18.101. UvA-alumna en D66-kandidaat Marietje Schaake (30), de jongste vrouwelijke kandidaat voor het Europese Parlement, heeft het wel gered: D66 haalde drie zetels in het nieuwe parlement. (DW)

Het plan om studenten die op kamers wonen weer recht te geven op huurtoeslag wordt door minister Van der Laan van Wonen, Wijken en Integratie vooralsnog niet gesteund. Dit recht is in 1997 afgeschaft, maar zal als het aan PvdA en CDA ligt weer worden ingevoerd bij kamers waar sprake is van een gedeelde gang en keuken, beheerd door een woningbouwvereniging. De huur zou boven 210 euro moeten worden vergoed. Studenten die een kamer bij een hospita of andere commerciële huisbaas huren, vallen in het plan buiten de boot. Maar Van der Laan wil eerst cijfers zien. ‘Ik wil op basis van feiten, cijfers en argumenten deze discussie voeren en die wijzen helemaal niet in de richting van huurtoeslag.’ De minister wil het onderzoek naar de kamernood afwachten en schuift de beslissing daarmee door naar december. (HOP/AK)

Hotel Museumzicht zoekt per 1 juli een betrouwbaar, handig en meertalig persoon die 2 dagen en/of 2 avonden dit kleine hotel zelfstandig draaiend kan houden. E-mails met foto a.u.b. naar: hotelmuseumzicht@planet.nl folia-museumzicht 090604.indd 1

04-06-2009 15:45:49

Stemmen in de studiezaal? >Rector Dymph van den Boom wil iets doen aan de lage opkomst bij de studentenraadsverkiezingen. >‘Maar je kunt niet verwachten dat alle dertigduizend studenten van de UvA geïnteresseerd zijn in medezeggenschap.’ Rector Dymph van den Boom zint op maatregelen om de opkomst bij de studentenraadsverkiezingen op te krikken. Dit jaar was de opkomst 22,7 procent, voorgaande jaren schommelde het percentage ook steeds tussen de twintig en vijfentwintig procent. ‘Het is en blijft laag,’ zegt Van den Boom. Ook landelijk bungelt de UvA onderaan als het gaat om de opkomst. Alleen Leiden en Rotterdam deden het slechter. Groningen en Eindhoven gaan aan kop met respectievelijk een opkomst van 46 en 41 procent. Tijd voor actie dus, al zegt Van den Boom dat het niet zo makkelijk is iets aan de opkomst te doen. ‘Wat mij wel duidelijk is geworden uit gesprekken met leden van de huidige centrale studentenraad, is dat Mei een uitstekende, heel persoonlijke campagne heeft gevoerd. Dingen weggeven, al

is het maar een appel, herinnert studenten er toch aan dat ze moeten stemmen.’ Van den Boom zegt ‘twee verschijnselen’ te signaleren binnen de studentenmedezeggenschap. ‘De druk om snel te studeren wordt steeds groter. Studenten betrekken bij de medezeggenschap wordt daarom steeds lastiger. Het kost je al snel een jaar, terwijl je je eigenlijk geen vertraging kunt

de sociale aspecten van het studeren, maar je kunt studenten ook attent te maken op de mogelijkheid bestuurlijke ervaring op te doen en ze een handvat reiken hoe ze dit dan moeten inplannen.’ Om de magere opkomst op te vijzelen denkt Van den Boom erover om meer stemlocaties in te richten op plekken waar veel studenten komen. ‘Ik wil de komende

‘Iets weggeven, al is het maar een appel, herinnert studenten er toch aan dat ze moeten stemmen’ permitteren. Ten tweede zijn er studenten die de medezeggenschap zo leuk vinden dat ze ermee door willen gaan op bijvoorbeeld landelijk niveau. Het wordt steeds belangrijker dat studenten al vroeg in hun studie bepalen of ze iets in de medezeggenschap willen doen of niet, want je moet het heel goed plannen.’ Van den Boom pleit ervoor dat er bijvoorbeeld tijdens de Intreeweek ook aandacht komt voor de medezeggenschap. ‘Die week is nu heel erg gericht op

maanden laten onderzoeken of er op meer locaties kan worden gestemd. Je zou dan kunnen denken aan studiezalen. Die zijn allemaal flink bezet met studenten, dus als we daar ook stemfaciliteiten creëren, kunnen we de opkomst misschien opschroeven. Aan de andere kant kun je ook niet verwachten dat alle dertigduizend UvA-studenten geïnteresseerd zijn in medezeggenschap; 25 procent van dertigduizend vind ik niet niks.’ (DW)

Fiscus int helft scriptieprijs >Afgelopen zaterdag werden de jaarlijkse UvA-scriptieprijzen uitgereikt. >Maar de winnaars lopen de kans met de fiscus te maken te krijgen en de helft te moeten inleveren. Dat is binnen, dacht promovendus Daan Meerburg toen hij op 7 juni vorig jaar tijdens de Universiteitsdag de hoofdprijs won in de jaarlijkse verkiezing van de beste masterscriptie. Meerburg voltooide in 2007 een dubbele onderzoeksmaster natuur- en sterrenkunde met een scriptie over een kosmologisch onderwerp: hij was op zoek gegaan naar de fundamentele natuurwetten die van kracht waren direct na de oerknal. De kwaliteit van de scriptie was dermate hoog dat de jury hem de prijs van drieduizend euro toekende. Bruto, hadden ze er beter even bij kunnen zeggen, laat Meerburg een jaar later weten. ‘Het was natuurlijk heel relaxed om wat geld te krijgen. Ik heb het niet allemaal opgemaakt, maar ik heb wel een deel uitgegeven aan duiken en aan een televisie. Het grappige is dat ik aan het eind van het jaar een belastingaanslag kreeg van 1400 euro vanwege de scriptieprijs,’ zegt hij met gevoel voor understatement. ‘Dat hadden ze me niet verteld.’ Bureau Alumnirelaties, die de prijzen uitdeelt, leek ook niet op de hoogte van het feit dat het een brutoprijs betrof, zegt Meerburg. ‘Gelukkig waren ze bereid mijn belastingkosten volledig te vergoeden, dus eigenlijk heb ik een prijs gekregen van 4400 euro bruto.’ De UvA-scriptieprijzen zijn omgerekend naar netto bedragen dus in feite veel lager dan door de winnaars en door Bureau Alumnirelaties wordt verondersteld. Veel

winnaars doen wellicht geen belastingaangifte van het geldbedrag dat ze hebben gewonnen, maar wie dat wel doet, is bijna de helft kwijt. Vraag is nu of het bedrag omhoog zou moeten worden bijgesteld, zodat de nominale waarde van de prijs na belas-

tingaangifte gelijk blijft, of dat winnaars moeten weten dat het om een bruto bedrag gaat waar ze zelf nog belasting over moeten betalen. Albert Goutbeek van Bureau Alumnirelaties laat weten de kwestie intern te zullen bespreken. (DW)

doctor

nieuws

Imrat Verhoeven (1969) promoveert op hoe en waarom burgers in actie komen tegen beleid. U schrijft dat protesterende burgers vaak onterecht worden weggezet als irrationeel. Hoezo? ‘Ik denk vooral dat politici er in eerste instantie vaak van uitgaan dat burgers een eigenbelang nastreven. En dat is lang niet altijd zo. Natuurlijk komt het ook voor dat burgers reageren vanuit het Not-InMy-Back-Yard-principe. Bijvoorbeeld bij de komst van een asielzoekerscentrum. Maar protesten gaan ook vaak over de manier waarop politici hun beleid voeren. Dit wordt dan als niet-democratisch of als machtspolitiek ervaren. Daar kunnen burgers erg boos om worden.’ Burgers komen volgens u niet zomaar in actie; er zijn vaak organisaties bij betrokken. ‘Ik heb gekeken naar een specifieke case, de protesten tegen de gemeentelijke herindeling van Den Haag. Hierbij waren allerlei partijen betrokken: overheidsorganen, politieke partijen, een regionaal dagblad, georganiseerde groepen burgers. Door de interactie tussen deze actoren ontstond er een publiek discours waarin herindeling door sommigen werd verdedigd en door anderen werd geproblematiseerd. Individuele burgers ontleenden aan dat publieke discours argumenten om tegen beleid te protesteren. Vervolgens werden burgers door sommige actoren geactiveerd om te protesteren.’ U keek dus naar een specifieke case. Zijn uw bevindingen wel breder toepasbaar? ‘De kwestie rond Den Haag was interessant omdat er veel actoren bij de protesten betrokken waren. Ik denk dat er in andere situaties waarschijnlijk andere actoren een rol zullen spelen. Dat dan bijvoorbeeld niet de gemeente maar een ngo een belangrijke speler is. Dat zag je bijvoorbeeld rond de kwestie van de Awac-vliegtuigen in Limburg. Daar was het een milieuorganisatie die de burgers heeft weten te overtuigen om actie te voeren. Mijn proefschrift laat zien dat steeds andere groepen een belangrijke rol kunnen spelen bij het mobiliseren van burgers tegen beleid.’ U beweert verder dat het de kwaliteit van de politiek ten goede zou komen als er naar protesterende burgers wordt geluisterd. Leg eens uit? ‘Ik bepleit inderdaad dat politici vaker zouden moeten kijken naar de rationalisatie achter zulke protesten. Als dan blijkt dat ze voortkomen uit eigenbelang, kun je alsnog besluiten je er niets van aan te trekken. Maar als het uit kritiek op overheidsoptreden ontstaat dan is er iets te leren. De protesten zijn dan een spiegel voor overheid en politiek; er zit een corrigerende werking in. Democratie is erbij gebaat dat erop gelet wordt dat politici niet op een extreme manier hun wil doordrukken.’ (NB)

Jaron Beekes

Imrat Verhoeven, Burgers tegen beleid. Een analyse van dynamiek in politieke betrokkenheid, promotie: 11 juni.

Folia 35 | 5

in beeld

Op zaterdag 6 juni vond voor de achtste keer de Universiteitsdag plaats, het jaarlijkse evenement voor en door alumni, medewerkers en donateurs van de Universiteit van Amsterdam.

Emeritus hoogleraar en kankerspecialist Piet Borst houdt een toespraak over kwakzalverij

De roodwitte UvA-ballonnen die de universiteit voor pr-evenementen inzet

Eten tijdens de boottocht, als de schipper de boot tenminste van de wal krijgt

Hooggeleerde UvA’ers. Herkent u de twee Folia-columnisten?

Een bui noopt de organisatie de binnentuin van de OMP in ijltempo leeg te halen

Universiteitshoogleraar en socioloog Bram de Swaan (r) in discussie

Gebarentaal in de kozijnen. Of wordt hier gegaapt?

Foto’s: Henk Thomas

Al vroeg in de ochtend wordt de OMP opgesmukt…in roodwit

Economen Arie van der Zwan (l) en Arnoud Boot in debat over de crisis

‘Maxima’s’ bandoneonist Carel Kraayenhof in de Lutherse kerk

promoties

nieuws

Lief wil faculteit opschudden >Overwinnaar verkiezingen start campagne op de FNWI. >Denktank moet het hele jaar aandacht op de kwaliteit van het onderwijs vestigen. De nieuwe studentenpartij Lief van de Faculteit der Natuurkunde, Wiskunde en Informatica (FNWI) haalde tijdens de afgelopen studentenraadsverkiezingen vijf van de twaalf zetels. Na de verkiezingsoverwinning is Lief vorige week met de campagne ‘En nu’ begonnen. ‘We vragen vaker dan één week per jaar aan-

dacht van de kiezers,’ zegt voorzitter Lodewijk Berkhout. Hoewel de overwinning als een verrassing kwam, kan Berkhout deze wel verklaren. ‘We hebben in aanloop naar de verkiezingen veel mensen op de been gekregen. Onze boodschap maakte mensen enthousiast om na te denken over onderwijs. Daarom roepen we met de campagne “En nu?” studenten op zich aan te melden voor onze denktank.’ Lief wil graag dat het onderwijs op de faculteit verandert. Berkhout: ‘Nu worden bepaalde colleges al tien jaar op dezelfde manier gegeven, maar wij willen de boel opschudden en zaken veranderen. Er zouden bijvoorbeeld meer in-

teractieve toepassingen moeten komen om het onderwijs te verlevendigen en de modeluitwerking van tentamens moeten direct na afloop online komen.’ Inmiddels moet de FNWI, die vanuit het Maagdenhuis een flinke financiële beperking heeft opgelegd gekregen, bezuinigingen. ‘Als ik in de schoenen zou staan van onze nieuwe decaan Bart Noordam, dan zou ik ervoor zorgen dat er geen gedwongen ontslagen vallen. Voor de rest lijkt het me lastig om op deze faculteit te beknibbelen, want ons soort onderwijs en onderzoek zijn gewoon duur.’ (JJ)

Studentenhaver >Studentendesk Amsterdam organiseerde festival over bewustwording, vertrouwen en theater. >Maar groot deel van de doelgroep – buitenlandse studenten en studenten met een functiebeperking – liet het afweten.

Deelmemers aan de theaterworkshop tijdens het festival

shop ‘Blind vertrouwen’, een theaterworkshop en een (afgelaste) speeddate in het donker. Beide workshops draaiden om ‘samenwerking’. Tijdens de theaterworkshop werd twaalf studenten via improvisatieoefeningen de beginselen van het acteren bijgebracht, wat hilarische scènes opleverde. ‘We willen verschillende culturen bij elkaar brengen zonder dat je dezelfde taal spreekt,’ zegt Lotte Huising (22), die de workshop gaf. Met alleen twee buitenlandse studenten ging dat moeilijk, maar de sfeer was goed en er werd

Erkenning scheelt schadeclaims >Jaarlijks lopen in Nederland naar schatting 25.000 werknemers een beroepsziekte op. >Steeds meer van die werknemers dienen een claim in tegen hun werkgever. Betere preventie en betere sociaal-medische begeleiding van werknemers kan het aantal schadeclaims in verband met beroepsziekten drastisch terugdringen. Dat is de conclusie uit het onderzoek ‘Leerzame Schadeclaims’ dat vorige week verscheen. Het onderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers van de UvA, de Universiteit Maastricht (UM) en het Nederlands Centrum

10.00 uur: Erik Jan van Leeuwen - Informatica/ Wiskunde Optimization and Approximation on Systems of Geometric Objects. Promotor: Prof.dr. A. Schrijver. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Mervyn Vergouwen - Geneeskunde Delayed Cerebral Ischemia after Aneurysmal Subarachnoid Hemorrhage. The Role of Coagulation and Fibrinolysis. Promotoren: Prof.dr. M. Vermeulen en prof.dr. R.J. de Haan. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Janne Maaike Gerlofs Argumentatietheorie The Use of Conditionals in Argumentation. A Proposal for the Analysis and Evaluation of Argumentatively Used Conditionals. Promotoren: Prof.dr. F.H. van Eemeren en prof.dr. E.C.W. Krabbe (RUG). (Agnietenkapel)

WOENSDAG 17/06

Foto: Won Tuinema

Op 5 juni werd in Crea voor de tweede keer het Studentenhaver Festival gehouden. Werd het vorig jaar georganiseerd door stichting Driemiljoen, dit jaar was de organisatie in handen van Studentendesk A’dam. Wilde stichting Driemiljoen, een initiatief van drie studenten van de UvA, de maatschappelijke betrokkenheid van studenten stimuleren, bij Studentendesk Amsterdam (verbonden aan het Rode Kruis) draait het om bewustwording. Bestuurslid Gianna Troiani (24): ‘Studenten staan er nooit bij stil hoe het is om dingen te doen als je een functiebeperking hebt. Bewustwording leidt ertoe dat gewone studenten sneller contact maken met doven en blinden, zodat het wat meer mengt.’ In vergelijking met verleden jaar viel de opkomst tegen: dertig studenten deden dit jaar mee aan de activiteiten, terwijl dat er vorig jaar bijna tien keer zo veel waren. De doven en blinden hadden het laten afweten, waardoor de door Troiani gewenste blending niet echt tot stand kwam. Op het programma stonden onder meer een work-

DINSDAG 16/06

voor Beroepsziekten. Jaarlijks lopen in Nederland naar schatting 25.000 werknemers een beroepsziekte op. Steeds meer van die werknemers dienen een claim in tegen hun werkgever. In tegenstelling tot wat de onderzoekers verwachtten, vormen financiële redenen niet het hoofdmotief om een claim in te dienen. De motieven van werknemers zijn vooral sociaal-emotioneel van aard. Te denken valt met name aan de verwerking van leed en pijn die zijn veroorzaakt door de beroepsziekte en door de ontkenning van de klachten door werkgever, bedrijfsarts en medisch specialisten. Werknemers voelen zich vooral slecht behandeld, zijn daarover kwaad en dienen daarom een claim in. (DW)

een hoop gelachen. Tijdens de afsluitende borrel was er slechts één dove: Gomèr (22), die met zijn project ‘Mobile Signs’ eenvoudige cursussen gebarentaal aanbiedt op internet. De middag werd afgesloten door een zingende gitarist wiens teksten – over geslachtsdelen – door een tolk werden omgezet in gebarentaal. (Thomas van Lier)

10.00 uur: Peter Zoon - Scheikunde Fluorescent Probe Molecules with Individual Detection Capability. Promotor: Prof.dr. A.M. Brouwer. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Catharina Bakker - Geschiedenis Geld voor GGZ. De financiering van de geestelijke gezondheidszorg en de invloed van geld op de zorgpraktijk (1884-1984). Promotor: Mw. prof.dr. M.F. Gijswijt-Hofstra. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Malika Chegary - Geneeskunde Pathophysiology of Mitochondrial Fatty Acid Oxidation. Promotoren: Prof.dr. F.A. Wijburg en prof.dr. R.J.A. Wanders. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 18/06 10.00 uur: Masja Leendertse - Geneeskunde Enterococcus Faecium Infections: Where Bacterial Virulence Meets Innate Immunity. Promotoren: Prof.dr. T. van der Poll en prof.dr. M.J.M. Bonten (UMCU). (Agnietenkapel) 12.00 uur: Freek Dijkstra - Informatica Framework for Path Finding in Multi-Layer Transport Networks. Promotor: Prof.dr. P.M.A. Sloot. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Jasper Wijnen - Psychologie The Role of Selective Inhibition in Adaptive Oculomotor Control. Promotor: Prof.dr. R. Ridderinkhof. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 19/06 In Folia van deze week met een reportage over malafide huisbazen. De stelling op folia.nl luidde vorige week: Huisjes melkers moeten strenger worden aangepakt. • Ja, want ze maken misbruik van de woningnood onder studenten – 84,4% • Mwah, maakt me niet uit, bekijk het maar! – 6,5% • Nee, want studenten maken van hun huis vaak een puinhoop, die de huisbaas weer moet herstellen – 5,2% • Nee, want door de hoge huren vertrekken studenten weer snel en dat bevordert de doorstroom – 2% Totaal aantal respondenten: 77

10.00 uur: Arine Vlieger - Geneeskunde Complementary Therapies in Paediatric Gastroenterology. Prevalence, Safety and Efficacy Studies. Promotor: Prof.dr. H.S.A. Heymans. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Inge Verbrugge - Life Sciences Combining Radiotherapy with Death Ligands in Cancer Treatment: Feasibility and Molecular Mechanisms. Promotoren: Mw. prof.dr. J. Borst en prof.dr. M. Verheij (NKI-AVL). (Agnietenkapel) 14.00 uur: Fonnet Bleeker - Geneeskunde Mutational Profiling in Glioblastoma. Promotoren: prof.dr. W.P. Vandertop en prof.dr. C.J.E. Van Noorden. (Agnietenkapel) Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 35 | 7

opinie

Concurreren met de hele wereld Universiteiten en het bedrijfsleven zouden samen moeten zorgen dat er ook voor commercieel minder interessante studenten voldoende stagemogelijkheden zijn, vindt Marieke Smits. stage is dé manier om een voet tussen de deur te krijgen van het bedrijf of de organisatie waar je in de toekomst graag voor zou willen werken. Voor studenten van bepaalde studies staan bedrijven – zelfs in tijden van economische malaise – in de rij. Zo worden fiscalisten met flitsende businesscourses en reisjes naar het buitenland verleid een carrière bij een bepaald kantoor te overwegen. Advocatenkantoren bieden op hun beurt naast een uitdagend stageprogramma vergoedingen aan om de beste rechtenstudenten hun kantoren binnen te lokken.

Voor rechtenstudenten die de minder commerciële vakgebieden beoefenen, zoals internationaal publiekrecht, ziet de stagemarkt er minder rooskleurig uit. Organisaties staan niet klaar studenten met snoepreisjes binnen te lokken en bieden meestal geen enkele stagevergoeding. Dit maakt het regelen en financieren van een stage stukken moeilijker, terwijl het lopen van een stage juist voor deze groep studenten essentieel is: internationale organisaties stellen immers hoge eisen aan hun toekomstige werknemers. Talenkennis en buitenland ervaring zijn een vereiste. Hiernaast is de internationale

gevolg is van de daling van het percentage onvoldoendes van 31 naar 24 procent. De verhouding van de cijfers rond de vijf en de zes geeft geen voeding om te denken dat docenten tegenwoordig sneller geneigd zouden zijn om een twijfelachtige prestatie toch maar een zesje te geven. Het lijkt daarom dat de daling van het aandeel onvoldoendes vooral het gevolg is van een meer verplichtend studieklimaat (beginnen is meedoen is afmaken) en van de reductie van het aantal gelegenheden tot herkansing.

tiegetrouw laag is. In een jaar waarin Folia zelf nagenoeg geen aandacht schonk aan de verkiezingen en het studenten door de UvA niet al te gemakkelijk werd gemaakt om te stemmen, is 22,7 procent echter een hoopvol resultaat. In alle gebouwen van de UvA hebben de kandidaten van verschillende partijen zich van 11 t/m 15 mei met veel enthousiasme ingezet om studenten te overtuigen van het belang van medezeggenschap en van hun ideeën. In plaats van te focussen op de opkomst zou Folia ook daarover verhalen kunnen schrijven, waarin de inhoud meer centraal zou komen te staan. Medezeggenschap leeft namelijk best. Dat bewijs werd al geleverd in december 2008 toen studenten in groten getale richting Maagdenhuis marcheerden om met succes te strijden tegen belasting van extra studiepunten. De boodschap van het daaruit voortgevloeide plat-

Illustratie: Cees Heuvel

Het lopen van een stage tijdens je studie heeft vele voordelen. Zo krijg je als student de kans om eindelijk opgedane kennis in praktijk te brengen. Een stage biedt je de kans uit te vinden wat je precies met je studie wilt doen als je bent afgestudeerd en voorziet je van waardevolle werkervaring, onmisbaar op een goed cv. Maar bovenal is een stage de ideale manier om je eerste stappen op de arbeidsmarkt te zetten. Je bouwt een netwerk op en legt belangrijke contacten voor je verdere loopbaan. Veel studenten blijven na hun stage bij een bedrijf ‘hangen’ en hoeven zelfs niet meer op banenjacht. Kortom, een

brieven Cijferinflatie Op het artikel over cijferinflatie in Folia 33 geef ik graag de volgende aanvulling. De stijging van het gemiddelde tentamencijfer van 6,1 in 1993 naar 6,5 in 2006 heeft twee oorzaken: (a) het gemiddelde van de voldoendes is gestegen; en (b) het gemiddelde wordt minder omlaag getrokken door onvoldoendes. Op basis van de gegevens in het rapport van het SCOKohnstamm Instituut kan worden geschat dat hogere voldoendes ongeveer één kwart van de totale stijging van 0,4 punt verklaren, en dat ongeveer driekwart het

8 | Folia 35

Arne Brentjes, concern controller

Teleurstellend In het stuk ‘Mei wint studentenraadsverkiezingen’ van 29-05 wordt gesteld dat de opkomst weer tradi-

scriptie

Foto: Bob Bronshoff

‘ De internationale sector is vele malen competitiever dan de binnenlandse’

Anne van der Vinne

sector vele malen competitiever dan de binnenlandse. Wanneer je voor een functie solliciteert, behoren niet alleen je Nederlandse medestudenten, maar studenten van over de hele wereld tot je concurrentie. Zonder werkervaring in de internationale sector kom je gewoonweg bijna niet aan de bak. Juist een stage biedt de mogelijkheid genoemde competenties te verwerven en je netwerk uit te breiden. Zelf heb ik het afgelopen jaar een stage gelopen voor het World Food Programme in Madagascar. Via het TNT Global Experience Programme (GEP) kon ik als een van

de zes gelukkigen een halfjaar naar Afrika. Zowel mijn reis- als verblijfskosten werden volledig vergoed. Ik kan zeggen dat de stage zeker deuren heeft geopend naar een verdere internationale carrière, en zou elke student internationaal recht aan willen raden dezelfde stap te zetten. Helaas bestaan er, naast het GEP en een soortgelijk programma dat door Unilever wordt aangeboden, weinig stages die voor de minder fortuinlijke student toegankelijk zijn. Er zijn natuurlijk tal van beurzen waar je een beroep op kunt doen, zoals de Stunt-beurs (een tegemoetkoming in de reiskosten van 300 tot 900 euro). Dit is echter lang niet voldoende om een halfjarig verblijf in het buitenland en alle kosten die dit met zich meebrengt (visa, vaccinaties, reisverzekering etc.) te bekostigen. Ik begrijp dat studenten van bepaalde faculteiten commercieel gezien nu eenmaal interessanter zijn voor het bedrijfsleven en er dus meer in hen geïnvesteerd wordt. Toch zouden ook studenten van andere studierichtingen de kans moeten krijgen een passende stage te lopen en, wanneer de studie erom vraagt, dit in het buitenland te doen. Ik zou willen pleiten voor meer toenadering tussen universiteiten en bedrijfsleven om meer programma’s zoals het GEP te realiseren. Bedrijven zijn in het kader van Corporate Social Responsibility bereidwilliger dan ooit te investeren in duurzame en maatschappelijk verantwoorde initiatieven. En het sponsoren van studenten die zich in het buitenland voor een internationale organisatie in willen zetten, past hier perfect in. Het zou geen kwaad kunnen als universiteiten zich hiervan meer bewust zouden zijn en toenadering zouden zoeken met het bedrijfsleven om meer van dit soort programma’s op poten te zetten. l Marieke Smits studeert internationaal recht.

form HOHP (hoger onderwijs heeft prioriteit), waarin studenten landelijk samen strijden voor meer geld voor hoger onderwijs, is onlangs nog door Robert Dijkgraaf in nrc.next extra kracht bijgezet. Dus Folia, in plaats van studenten te melden dat de opkomst tijdens verkiezingen wederom teleurstellend is, zouden jullie meer kunnen schrijven over al bovengenoemde en andere studenteninitiatieven. Dat zal de opkomstcijfers, die natuurlijk hoger kunnen en moeten, enkel goed doen. Arjan Miedema, voorzitter studentenpartij mei

Taalinflatie In het hoofdredactionele commentaar sluit Jim Jansen zijn column in Folia 33 af met een oproep aan de UvA om te werken aan de kwaliteit van het onderwijs,

onder andere door te selecteren aan de poort en strenger te tentamineren. Bij het lezen van Folia 33 (met als thema cijferinflatie) viel me echter op dat het streven naar excellentie niet helemaal opgaat voor Folia zelf. In lijn met het thema bespeur ik een zekere taalinflatie, bijvoorbeeld in het artikel op pagina 18 van Remco Bouma, waar aan het einde van de eerste alinea permiteren wordt gebruikt, een woord dat toch echt met tt gespeld dient te worden. Op pagina 10, in de tekst in het kader, tref ik De E word, hier lijkt me een t ook de juiste toevoeging. Ik heb niet alle artikelen op deze manier gespeld en ik ben de eerste om te erkennen dat excellentie vooral in de inhoud gezocht dient te worden, maar enige kritische eindredactie op taalgebruik vind ik zeker passen. Jolanda van der Wal, student onderwijskunde

Anne van der Vinne (22) studeert Scandinavische talen en culturen en schrijft haar scriptie over de reacties die het boek Koranoid uitlokte in Noor wegen. ‘Voordat ik begon aan mijn opleiding woonde ik een jaar in Noorwegen voor een uitwisselingsproject. Toen ik later een van de Scandinavische talen als hoofdtaal moest kiezen, werd het dan ook Noors. Mijn scriptie schrijf ik over de roman Koranoid van een Noorse schrijver die bekend is onder het pseudoniem Erik Bakken Olafsen. Hij schreef het boek om, in zijn eigen woorden, de orthodoxe moslimwereld op de hak te nemen en dit leverde heftige reacties op in Noorwegen. Koranoid is geschreven in de vorm van een politierapport. Het gaat over het politieonderzoek naar aanleiding van een brandstichting in een woongemeenschap. De verdachte, tevens de enige overlevende van de brand, is een autistische jongen die in zijn jeugd islamitisch is geworden. Het rapport bestaat uit drie delen waarin de jongen wordt beschreven en verhalen worden verteld over zijn achtergrond. Het is een erg ingewikkeld boek en ik heb het de eerste keer dat ik het las nog niet helemaal begrepen, maar aanstootgevend is het zeker. De schrijver legt namelijk heel duidelijk een link tussen de autistische jongen en moslimfundamentalisme. In Noorwegen heeft dit voor veel commotie gezorgd in de media en de islamitische gemeenschap. Om de reacties op Koranoid goed te kunnen begrijpen, wil ik het boek eerst analyseren om erachter te komen wat de schrijver er precies mee wil zeggen. Het is een moderne roman met veel verschillende stijlen en voetnoten en vrij lastig om te lezen. Je moet echt je hoofd erbij houden. Ik kan nog niet zeggen of ik het een goed boek vind of niet, maar het is in ieder geval een uitdaging. Na deze analyse zal ik ingaan op het publieke debat dat in Noorwegen losbarstte na de publicatie in 2004. Hiervoor ben ik contact aan het leggen met verschillende moskeeën en verdiep ik me in artikelen en recensies uit de Noorse media. Eigenlijk ben ik toevallig op Koranoid gestuit toen ik het internet afzocht naar een geschikt boek om mijn scriptie over te schrijven. Ik wilde vooral onderzoek doen naar de maatschappelijke discussie die een boek kan uitlokken. Koranoid is daar geschikt voor en het onderwerp is ook nog eens heel actueel. Na mijn bachelor zou ik graag een master journalistiek gaan doen en met deze scriptie combineer ik alvast mijn interesse voor Scandinavië met de actualiteit.’ (Julie de Graaf )

Folia 35 | 9

interview

Alles voor Piet Door Harmen van der Meulen

Het leven van een beginnende band gaat niet over rozen. Optredens regelen, nummers schrijven, repeteren tot je erbij neervalt, en dan maar hopen dat het allemaal ergens toe leidt. Piet over tijdgebrek, ambitie en het rock-’n-rollbestaan on the road in Amsterdam. Een gesprek met Piet is niet zo’n eenvoudige opgave. Eerst moeten de drie bandleden verzameld worden op dezelfde plek, waarvoor het Crea Café de ideale locatie blijkt. Dat is namelijk de plek waar het allemaal begon voor Piet: Fen Verstappen (gitaar, zang), Moos Lamerus (toetsen) en Daphne Oyevaar (cello), zijn alle drie in het wild te bewonderen achter de bar van het Crea Café. Eenmaal compleet en op locatie moet je nog zorgen dat het drietal de aandacht verlegt van flauwe grappen en wederzijdse plaagstoten naar het beantwoorden van vragen over hun prille bestaan als band. Dat lijkt goed te gaan,

27 lentes jong. Je ziet het er niet aan af. Fen, een klein meisje (‘Ik ben 1 meter 60, dus ik zie er uit als een mongool met een veel te grote gitaar’) dat voor de oplettende Folia-lezer tevens te herkennen is op de foto boven de uitrubriek, verraadt haar leeftijd hoogstens in haar teksten. Die zijn vol mijmeringen over de liefde en het leven. Teksten in het Nederlands, want waar veel beginnende Nederlandse bandjes het coolere Engels als voertaal kiezen, blijft Piet liever dicht bij zichzelf. Fen: ‘Als je liedjes schrijft met een heel kleine bezetting, dan is wat er volgens mij bijzonder aan is, dat er

‘ Waarom we in het Nederlands zingen? Rare vraag. We zijn toch Nederlands?’ tot uw interviewer naar de leeftijd van de bandleden informeert. Een desastreus begin, volgens zangeres Fen. Verschillende getallen worden genoemd, bekentenissen afgelegd (‘Ik heb beloofd dat ik er pas vanaf mijn negenentwintigste over ga liegen’) maar uiteindelijk blijkt Moos 23, en de beide dames

Piet, vernoemd naar een van de muzikale opa’s van zangeres Fen, is de komende tijd te zien op diverse podia in Amsterdam, onder andere Skek (25 juni) en de Winston (11 en 27 juni). Piet maakt kleine, poppy luisterliedjes met heldere zang en zorgvuldig geconstrueerde, ietwat abstracte teksten. Piet is bezig met een album, dat begin 2010 verwacht wordt. Tot die tijd kunt u voor meer informatie, muziek en optredens terecht op www.myspace.com/muziekvanpiet. Kenners van de Amsterdamse bandscene herkennen Piet-gitarist Moos Lamerus wellicht als vast onderdeel van de Amsterdamse rock-’n-rollformatie The Blue Shades. Waar vindt hij de tijd om in twee bandjes te spelen? ‘Door heel weinig te werken,’ aldus Lamerus. ‘Ik werk zo’n twintig à vijfentwintig uur per week, en ben dertig à veertig uur per week bezig met muziek. Met The Blue Shades hebben we wekelijks drie vaste repetities, met Piet twee, maar daarmee treed ik nu dus best veel op. Uiteindelijk steek ik in beide bandjes ongeveer evenveel tijd.’

10 | Folia 35

iets eigens aan is. Dat is in ons geval iets eigens van ons drieën. Ik wilde niet per se graag in het Nederlands zingen, maar als ik teksten eigen wil houden dan moet ik gewoon in mijn eigen taal zingen. Dat is de beste manier waarop ik me kan uitdrukken. Dat klinkt walgelijk, maar het is wel echt zo. Ik vind het ook raar dat het gangbaarder is om het niet te doen. Ik begrijp waarom je het vraagt, maar toch is het best raar. We zijn toch Nederlands?’ D ood paard

Een internationale doorbraak zal er misschien iets door worden uitgesteld, maar Piets motieven zijn zuiver. Fen: ‘Als je motivatie om liedjes te schrijven internationale roem is, dan vind ik dat je om de verkeerde redenen muziek maakt. Je maakt toch muziek omdat er iets is wat je wilt overbrengen, niet omdat je ergens iets te halen hebt, erkenning of zo. Dat vind ik echt zielig en sneu. Daarbij, we hebben zo veel goede Nederlandstalige artiesten gehad dat het nogal kort door de bocht is om Nederlandstalig te associëren met bijvoorbeeld Nick en Simon.’ Moos: ‘Maar überhaupt breken weinig Nederlandse bands door, of ze nu Engelstalig of Nederlandstalig zingen.’ De lokale doorbraak van Piet kan hoe dan ook niet lang meer op zich laten wachten: al maanden spelen ze Amsterdam plat met meerdere optredens per week, de zaken lopen voorspoedig. En dat terwijl ze pas vier maanden geleden zijn begonnen. Moos en Fen zaten samen eerst in een ander bandje maar ‘dat had elke

week een andere naam en op een gegeven moment zijn we ermee opgehouden,’ vertelt Moos. Fen haakt in: ‘Dat was een soort dood paard waaraan ik heel hard aan het trekken was. Ik wilde heel graag mijn eigen Nederlandstalige liedjes gaan spelen en toen ben ik met Moos gaan repeteren. Hij was een aanwinst, ik kan wel een beetje gitaar spelen, maar Moos beheerst gitaar en piano veel beter. Hij kon veel aanvulling geven wat betreft structuur en arrangementen. Toen hadden we een eerste optreden en toen dachten we: “Het is wel karig zo.”’ Gelukkig was daar Daphne Oyevaar, met jaren klassieke scholing op de cello, to the rescue. Zij had de cello jaren niet meer aangeraakt, maar een verzoek van Fen deed haar die beslissing heroverwegen. Daphne: ‘Ik ging naar jullie kijken in de Crea Muziekzaal. Toen vroeg je: “Ken jij iemand die contrabas speelt of cello?” Toen ging ik nadenken. Ik heb ongeveer tot mijn twintigste cello gespeeld en les gehad. Daarvan heb ik iets van vier jaar in suffe jeugdorkesten gespeeld, en toen was ik wel klaar met die suffe klassieke muziek. Toen wou ik studeren en reizen, en ik dacht: ik zie wel wanneer ik weer iets met dat ding ga doen. Tot een paar maanden geleden dus.’ K akelend kippenhok

Na dat eerste optreden volgden er vele. Elke mogelijkheid om te spelen wordt door de band met alle zes hun handen volledig aangegrepen. Hoewel ze rustig begonnen waren, kun je nu al gerust zeggen dat hun levens om Piet draaien, met alle gevolgen van dien. Fen studeert wijsbegeerte, maar heeft haar eerste offer al moeten brengen, Moos en Daphne hebben er wijselijk voor gekozen te stoppen met studeren. Fen: ‘Ik vind studeren onwijs leuk. Ik ben nu vier jaar bezig, en zou eigenlijk nu mijn bachelor afronden. Maar ik heb de afgelopen weken voor de keuze gestaan, heel veel spelen met Piet of een vak afronden, en dat laatste is dus niet gelukt. Daar baal ik niet echt van, want dit is wat ik het liefste doe, maar het mag wel een keertje klaar zijn met studeren.’ Moos: ‘Ik heb voor de muziek gekozen. Repeteren, optreden, en alles er omheen regelen, dat is wat ik wil. En ik werk er een beetje naast, maar zo weinig mogelijk.’ Daphne: ‘Ik deed een master internationale betrekkingen, maar ik ga nu werken, en spelen.’ Al die optredens samen zorgen ervoor dat de drie onafscheidelijk zijn. Als enige man bekent Moos het

eigenlijk vooral heel erg gezellig. Het is niet een kakelend kippenhok of zo.’ Fen legt uit: ‘Dapnhe en ik hebben vaak nogal expliciete gespreksstof en dat hebben we ook alleen met elkaar, dus het is altijd heel fijn als we elkaar zien. Dan moeten we ratelderatelderatel dat hele ding afwerken, en laatst was Dapnhe tien dagen op vakantie…’ Moos: ‘Misschien toch een beetje een kippenhok.’ Fen: ‘Dat vond ik heel erg. Toen sms’ten we ook elkaar: waar moeten we nu heen met onze blabla? Maar toen Moos en ik met zijn tweeën moesten optreden, kwam hij naast me zitten en zei hij over een vrouw: “Dat wijf heeft echt een teringlelijk shirt aan en ontzettende hangtieten.”’ Daphne: ‘Dus af en toe neemt hij mijn rol over.’

Foto: Fred van Diem

D roompodium

Piet: v.l.n.r. Daphne Oyevaar (cello), Moos Lamerus (toetsen) en Fen Verstappen (gitaar, zang)

soms wel moeilijk te hebben in het gezelschap van twee vrouwen die geen blad voor de mond blijken te nemen. ‘Het gaat bizar veel over seks, waarbij ik

meestal niet meedoe omdat mijn mond gewoon openvalt, dus ik voel mijn mannelijkheid weleens op de proef gesteld worden. Maar aan de andere kant is het

Piet is op het moment vooral wereldberoemd in Amsterdam, en dat komt goed uit, want een bandbus is nog niet voorhanden. Piet doet het met een fietskar. Moos: ‘Het is een soort huifkar die je aan je fiets hangt met zo’n zeil erover. Met zijn drieën vormen we een soort fietscolonne. Wel de lengte van een tourbus, maar opgevuld door drie fietsen.’ Fen: ‘Ik fiets voorop, daarna komt Daphne met de enorme turkooizen cellokist die ze van Moos’ stiefvader heeft gekregen, en dan sluit Moos de rij met dat karretje waar zijn keyboard half uithangt.’ Daphne: ‘Aangezien we vooral optreden in Amsterdam, is het prima te doen met de fiets. En het is hartstikke leuk.’ Zoals eerder gezegd is Piet, in colonne en op diverse podia, al vaak te bewonderen geweest, en het lijkt in de toekomst niet minder te worden. Maar waar staat Piet in haar dromen? Fen: ‘Ik dacht altijd dat als me dat ooit een keer gevraagd zou worden dat ik dan natuurlijk Paradiso zou zeggen. Maar laatst hebben we in het theater gespeeld, en dat vond ik ook wel een bijzondere ervaring. Omdat mensen er met zo veel aandacht luisteren dat je er zo met zijn drieën in het donker muziek staat te maken. Uit coolheidsoverwegingen zeg ik Paradiso, maar misschien is het stiekem wel Carré of zo.’ Moos: ‘Als je het echt hebt over wildste dromen in het algemeen dan zou ik het heel vet vinden als wij het voor elkaar zouden krijgen dat we muziek maken met zijn drieën die gevolgd wordt door mensen die het interessant en leuk vinden.’ Fen: ‘Iets als de Parade of Oerol of zo lijkt me ook wel wat. Twee maanden met zijn drieën in een tent liggen, en iedere avond wat liedjes spelen.’ Daphne: ‘Dat lijkt me echt geweldig.’ l

Folia 35 | 11

Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag. GRATIS! www.gildeamsterdam.nl

STUDIJOB BESTAAT 10 JAAR! Voor de studentenadministratie van een grote onderwijsinstelling in Amsterdam is StudiJob op zoek naar vier

Medewerkers data-entry (38u p/w) die in de maanden juli, augustus en september fulltime beschikbaar zijn voor het verwerken van (her)inschrijvingen, mutaties en aanverwante formulieren. In deze periode zijn vakanties niet toegestaan. Wanneer je niet de gehele periode beschikbaar bent, kom je niet in aanmerking voor de functie. Vanaf september is een parttime invulling van de functie bespreekbaar, mits je 24u per week beschikbaar blijft voor het uitvoeren van de werkzaamheden. Er bestaat een mogelijkheid dat je na deze periode wordt doorgeplaatst naar een andere locatie om daar parttime dezelfde werkzaamheden te verrichten. De functie wordt dan wel iets uitgebreid met andere administratieve taken en je zult ook studenten te woord staan aan de balie. Ben je de gehele periode beschikbaar voor de werkzaamheden? Mail dan je CV en een korte motivatie naar alessandra@studijob.nl. r 4UVEJ+PC JT HFPQFOE WBO VVS r 7PPS NFFS JOGPSNBUJF CFM r XXX TUVEJKPC OM

Studeren met een functiebeperking Bijlage bij Folia en Havana

HvA-rustruimtes

Paralympische Spelen

Van inschrijving tot diploma

Chillen in het rommelhok

Marije Smits: op één been naar Londen

Studeren met een functiebeperking: hoe doe je dat?

Karel van der Toorn:

Science Park en Amstel Campus

‘Iedereen is erg behulpzaam’

‘Studenten met een beperking moeten hun verantwoordelijkheid nemen’

Nieuwbouw met speciale wensen

Vier studenten over hun functiebeperking

(advertentie)

'$167 '( /(6672) 9225 -( 2*(1" +OST STUDEREN JE VEEL TIJD EN MOEITE 'A VOOR OPLOSSINGEN EN REGELINGEN NAAR JE DECAAN OF KIJK OP WWW TIJDGEBREK NL

Studeren met een functiebeperking aan de HvA en UvA

Inhoud

04 06

Dyslexie, reuma, doofheid en andere beperkingen

08 10 12 13 14

Goud in 2012?

Crea, ASVL, Usc en Asva

‘Ik mocht mijn scriptie niet inleveren, omdat het voorstel al te veel spelfouten bevatte.’

Van A tot Z Kun je al bij het inschrijven vermelden dat je een functiebeperking hebt, en wat zijn precies je rechten? ‘Een student moet het zelf aangeven, want we willen niet stigmatiseren.’

Marije Smits studeert geneeskunde en is topsporter. Momenteel bereidt ze zich voor op de Paralympische Spelen in Londen van 2012. Een beeldverslag.

Onbeperkt-beperkt De HvA en UvA kregen samen een half miljoen euro voor studenten met een functiebeperking. Doel: gelijke kans op studiesucces. Is het gelukt?

Hier rust men Wettelijk moet er op elke HvA en UvA-locatie een rustruimte zijn voor wie dat nodig heeft. Hoe zien die ruimtes eruit?

Opinie ‘Dyslexie is een aangeboren ontwikkelingsstoornis,’ aldus Aryan van der Leij, hoogleraar orthopedagogiek.

Toekomstgebouwen Dit jaar verhuist de bètafaculteit van de UvA naar het Science Park, en is de HvA druk met de bouw van de Amstel Campus. Is er bij de nieuwbouw rekening gehouden met studenten die speciale behoeftes hebben?

Wat doen de organisaties in de loopgraven van de HvA en UvA voor studenten met een beperking?

Colofon Deze special is gemaakt in opdracht van de UvA-HvA-projectgroep Studeren met een functiebeperking en is mede mogelijk gemaakt met subsidie van het Ministerie van OCenW. Hij verschijnt als bijlage van Folia 35 en Havana 34. Hoofdredactie Jim Jansen Eindredactie Mirna van Dijk en Wim de Jong Medewerkers Bram Belloni, Pepijn Bernard, Floor Boon, Martien Bos (correctie), Fred van Diem, Kirsten

Kruisje Een deel van de studenten van onze hogeschool en universiteit heeft een functiebeperking. Een lichamelijke handicap, psychische problemen of dyslexie bijvoorbeeld. Om hoeveel studenten het gaat, weten we niet precies. Want in onze studentenadministratie zetten we uiteraard geen kruisje achter de namen van studenten met een functiebeperking. En bovendien ondervindt een deel van die studenten tijdens de studie geen speciﬁeke problemen. Maar vaststaat dat vele honderden studenten, of zelfs een paar duizend, wél hinder ondervinden van hun beperking. De universiteit en de hogeschool willen er alles aan doen om te zorgen dat ook die studenten hun opleiding kunnen voltooien. Ten eerste omdat de wet ons dat verplicht. In 2003 is de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte aangenomen. Die wet verplicht ons om te zorgen dat deze groep studenten dezelfde kansen heeft als studenten zonder functiebeperking. Maar we hebben die wet natuurlijk niet nodig om daarnaar te streven. Gewoon, omdat iedere student ons even lief is en de steun en begeleiding moet krijgen die hij of zij nodig heeft om de opleiding met succes te kunnen afronden. Laten we ons gelukkig prijzen dat we leven in een maatschappij die geen groepen langs de kant

De toegankelijkheid van gebouwen laat soms nog te wensen over laat staan. Onze instellingen hebben de wettelijke, maatschappelijke en morele plicht om studenten met een functiebeperking zo goed mogelijk te ondersteunen. Dankzij de extra inspanning die in de afgelopen jaren is geleverd binnen de UvA en HvA is er voor vrijwel ieder probleem wel een oplossing voorhanden. De studentendecanen staan klaar om studenten met een functiebeperking te helpen als zij vertraging oplopen in hun studie, speciale voorzieningen nodig hebben, hun studie tijdelijk moeten onderbreken of een beroep willen doen op ﬁnanciële ondersteuning. Ook hebben we geïnvesteerd in bewustwording onder docenten en ander personeel. We zijn dus op de goede weg. Maar we zijn nog niet klaar. De toegankelijkheid van gebouwen laat soms nog te wensen over; vooral bij historische panden van de UvA in de binnenstad is dat een lastig punt. Een ander punt is de informatievoorziening. Alle informatie is beschikbaar, maar die is niet altijd even makkelijk te vinden voor studenten. De toegankelijkheid van informatie moeten we daarom nog verbeteren. Niet alleen de hogeschool en de universiteit hebben verplichtingen op dit gebied. Studenten moeten zelf ook hun verantwoordelijkheid nemen. Het gebeurt nogal eens dat studenten pas aan de bel trekken als het eigenlijk al te laat is. Als ze geen studiebeurs meer krijgen omdat ze onvoldoende voortgang geboekt hebben, bijvoorbeeld. Voor wie tijdig ingrijpt, is er bijna altijd een oplossing.

Dorrestijn, Cees Heuvel, Bas Kocken, Anne Koeleman, Aryan van der Leij, Thomas van Lier, Pascal Tieman, Karel van der Toorn, Hans van Vinkeveen, Annemarie Vissers, Paul van de Water Druk Dijkman offset, Diemen Advertentiewerving Bureau Van Vliet BV, Zandvoort, Tel 023-5714745 zandvoort@bureauvanvliet.com Voor meer info www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl

Karel van der Toorn, voorzitter College van Bestuur UvA/HvA

Functiebeperkingsspecial

Altijd wel een mouw Studeren met een functiebeperking, hoe doe je dat? Vier studenten vertellen.

‘Gewoon met mijn krukken de trap op’

‘Niemand kijkt er echt van op’

Wie? Linda Bilardie (45, premaster Sociologie) Functiebeperking? Palindroom reuma Wat is dat? Vorm van reuma waarbij de ontsteking in de gewrichten voorkomt in aanvallen.

Wie? Barbara Eelman (23, eerstejaars Geschiedenis) Functiebeperking? Dyslexie Wat is dat? Verzamelnaam voor alle aandoeningen waarbij er problemen zijn met geschreven taal.

‘Ik werkte al tien jaar in het bankwezen toen ik ziek werd. Na een tijd waarin ik alleen op bed kon liggen ben ik als vrijwilliger bij een school gaan werken. Ik besefte dat ik dat eigenlijk veel leuker vond dan mijn eerdere baan. Om me verder te verdiepen heb ik HBO Pedagogiek gedaan, wat me ondanks de reuma goed afging. Nu doe ik de premaster Sociologie aan de UvA. Nog steeds komt en gaat mijn reuma. Ik heb er vooral last van bij het schrijven. Na drie kwartier of een uur kan ik niets meer weergeven op papier, terwijl er wel nog kennis in mijn hoofd zit. Typen kan ik langer volhouden, dus maak ik mijn tentamens op een laptop. Daar krijg ik dan langer de tijd voor, om mezelf niet te veel te belasten. Soms loop ik ook een poosje op krukken en in ergere periodes moet ik wel eens een maand in bed blijven. Gelukkig worden onze hoorcolleges opgenomen en op blackboard gezet, zodat ik ook na die periodes mijn tentamens nog kan halen. Mijn medestudenten en docenten zijn op de hoogte van mijn reuma en iedereen hier is erg behulpzaam. Ik had bijvoorbeeld een paar weken goed last dit voorjaar en toen wilde ik twee weken naar Curaçao om bij te komen. In die weken dat ik weg was zouden er ﬁlms voor mijn studie vertoond worden. Ik heb de dvd’s toen mogen lenen van de docent. Daar ben ik wel blij mee. Praktische problemen op de UvA ben ik verder niet tegengekomen. Ja, een keer was de lift kapot, maar ik moest toch naar drie hoog. Toen ging ik gewoon met mijn krukken de trap op. Dat was best zwaar, maar ik moest daar toch zijn.’

‘Dyslexie is bij iedereen anders. Sommige mensen hebben er last van als ze lezen, anderen als ze schrijven. Het hangt ook van je opleiding af wat de moeilijke punten zijn. Ik heb vooral moeite met spelling. Verder lees ik behoorlijk langzaam, vooral Engelse teksten. Dat is zwaar in de tentamentijd; ik moet voldoende tijd uittrekken en geen aﬂeiding hebben. Een hoofdstuk lezen kost me zeker anderhalf uur. Op de havo heb ik al een test gedaan waaruit bleek dat ik dyslectisch ben. Daar ben ik wel elke keer overgegaan, met een 5,5. Ik kreeg toen spellingsles en extra tijd voor tentamens. Op mijn opleiding Museologie op de AHK had ik ook weinig problemen, omdat je daar vaak met groepjes samenwerkt. Alleen mijn eindscriptie was moeilijk. Ik mocht mijn scriptie niet inleveren, omdat het voorstel al te veel spelfouten bevatte. Gelukkig is het goed gekomen. Bij zo’n kleine school zijn er weinig faciliteiten voor dyslectici, maar er valt wel altijd met leraren te praten. Op de UvA is dat lastiger. Hier zijn er heel veel faciliteiten, maar je moet het wel weten. Ik kwam er pas achter toen een docent me doorverwees naar de studieadviseur. Hij vond dyslectisch zijn ‘geen excuus om zo veel fouten te maken’. Nu ga ik opnieuw een test doen, om te kijken wat mijn zwakke punten precies zijn. Na de zomer word ik dan daarin begeleid. Ik ben zeker niet een uitzondering: heel veel mensen op de UvA zijn dyslectisch dus niemand kijkt er echt van op. Ik denk dat er in Nederland sowieso veel mensen zijn die last hebben met spelling. Dat gaat op de middelbare school al fout. Ik zie zelf soms de spelfouten in de krant staan, maar ik hoor niet bij de mensen die zich daaraan storen. Ik vind het juist grappig dat zelfs ik sommige fouten eruit kan halen!’

Functiebeperkingsspecial

aan te passen tekst: Anne Koeleman en Annemarie Vissers beeld: Fred van Diem

‘Er valt altijd wel een mouw aan te passen’

‘In groepen werken vind ik nog lastig’

Wie? Dennis Bliek (21, tweedejaars Sportmarketing HES) Functiebeperking? Mitochondriale myopathie Wat is dat? Spierziekte waardoor Dennis’ spierkracht afneemt met de jaren. Desondanks is Dennis een fanatiek rolstoelhockeyer.

Wie? Reguillo Tjon a Meeuw (30, laatstejaars Engineering, Design and Innovation) Functiebeperking? Pervasieve ontwikkelingsstoornis/ autistische stoornis. Wat is dat? Pervasieve stoornissen hebben invloed de ontwikkeling op gebieden als sociale vaardigheden, taal- en voorstellingsvermogen, motoriek.

‘Nee, moeite met de touch-toetsen van de kofﬁeautomaten heb ik niet, dat lukt allemaal prima. Ik kan mijn rolstoel in hoogte verstellen, dus mijn HvA-kaart krijg ik ook met gemak in de automaat. Wel lijkt het niet mogelijk fatsoenlijk te printen: op de een of andere manier zijn de scherminstellingen zo weergegeven dat ik onmogelijk het display kan lezen. Maar verder hoor je mij niet klagen: ik heb les op de Fraijlemaborg, een heel toegankelijk gebouw. Ik kan overal makkelijk komen met mijn rolstoel, elke etage heeft een invalidentoilet. Prima dus. Sinds kort heb ik twee straten verderop ook nog een invalidenparkeerplek, die heb ik met hulp van mijn decaan hier geregeld. Met het openbaar vervoer naar school komen is vrij omslachtig, dus kom ik liever met de auto. Nou, één gesprekje met de decaan en ze hing al aan de telefoon met de gemeente om dat voor elkaar te krijgen. Ik merk dat er overal altijd wel mogelijkheden zijn, en met humor kom ik ook een heel eind. Ik bespreek mijn ziekte heel open en met de nodige grappen met studiegenoten. Dat werkt prima. Dan begrijpen ze ook beter dat ik niet aan alles kan meedoen. De sportlessen kan ik fysiek moeilijk volgen, maar dan neem ik het ﬂuiten of de organisatie voor mijn rekening. Er valt altijd wel een mouw aan te passen. Hoewel ik dus zelden problemen ervaar, is het wel een keer voorgekomen dat ik door vermoeidheid een tentamen niet op het gestelde tijdstip kon maken. Ik had het nog besproken met de betreffende docent van het vak. Prima, leek allemaal geregeld. Alleen toen ik er op terugkwam bleek hij niet thuis te geven. Vond hij dat ik te laat was met het maken van een nieuwe afspraak. Maar ach: zoiets maak je hooguit één keer mee. Met tentamens lukt het verder altijd: ik mag in een aparte ruimte toetsen maken, met anderen die ook een functiebeperking hebben. Ik mag er ook langer over doen en het werk spreiden. Soms ben ik te moe om alle tentamens – die vaak in twee weken gepropt worden – te maken. Gebruikmaken van de rustruimte dan? Nee, geen idee. Hebben we die dan?’

‘Lange tijd heb ik – en mijn omgeving trouwens ook – niet geweten wat er aan de hand was me me. Ik merkte wel dat ik samenwerken met medestudenten in groepjes en bij projecten heel lastig vond. ‘Normale’ sociale omgang vind ik bijvoorbeeld moeilijk, er zijn zo veel prikkels om me heen, vaak voelt het als één grote chaos. Dat samenwerken verliep dus heel stroef. Voordat ik aan deze studie begon heb ik Werktuigbouwkunde gestudeerd. Daar liep ik tegen hetzelfde probleem aan. Nog steeds wist ik dat er iets niet klopte, maar wat, dat bleef vaag. Uiteindelijk is het op een gegeven moment, in het laatste studiejaar, helemaal misgelopen. Dat heeft een enorme impact op mij gehad, je zou kunnen spreken van een trauma. Op een geven moment ging het echt niet meer en ben ik hulp gaan zoeken. Toen werd duidelijk dat ik autistisch ben en vielen de puzzelstukjes op z’n plek. Met die informatie ben ik aan de slag gegaan. Uiteindelijk ben ik dus twee jaar na de diagnose begonnen met de studie Engineering, Design and Innovation. Via een speciaal traject kon ik vrijstellingen krijgen en zo ook de studie afmaken. Tentamens maken lukt prima, maar in groepen werken vind ik nog steeds lastig. Nu kan ik dat wel bespreken met een begeleidster die ik wekelijks spreek. Of studiegenoten weten van mijn stoornis? Dat weet ik niet, ik heb het er niet met ze over gehad. Een paar docenten en de coördinator van de opleiding weten het wel. Ik heb wel eerder een interview voor een voorlichtingsﬁlm gegeven, dus het zou kunnen dat mensen op de hoogte zijn. En anders lezen ze het nu.’

Functiebeperkingsspecial

Van inschrijving tot a Met een functiebeperking je studie doorkomen is best te doen. Zeker als je de nodige hulptroepen inschakelt. Waar en bij wie moet je zijn?

Een beperking kan je ervan weerhouden aan een studie te beginnen. Een slechthorende moet wel de docent kunnen verstaan, spelfouten worden ook iemand met dyslexie aangerekend en een student in een rolstoel moet de collegezaal kunnen bereiken. De universiteit en hogeschool bieden allerlei voorzieningen: voor slechtzienden zijn computers met een vergroot beeldscherm en desgewenst kan een hele werkgroep worden verplaatst naar een rolstoeltoegankelijke zaal. Voor dit soort zaken kun je terecht bij de studentendecaan, je studieadviseur of je studieloopbaanbegeleider. De student moet zelf aangeven dat hij hulp nodig heeft. ‘We willen niet registeren of stigmatiseren,’ zegt Claudia Flüggen, de studentendecaan van de UvA. ‘Daarom wordt bij inschrijving meestal niet gevraagd of je een handicap hebt. Bij intakegesprekken wordt soms wel gevraagd of de opleiding ergens rekening mee kan houden, zoals topsport of een beperking. Wij geven foldertjes mee, maar het is aan de student of hij daar iets mee doet.’ De studentendecaan helpt onder andere met ﬁnanciële zaken, zoals het ondertekenen van een declaratieformulier voor implantaten voor een slechthorende. Ook heeft de studentendecaan contacten met externe organisaties, bijvoorbeeld het instituut dat dyslexietesten afneemt. De studieadviseur regelt de meer praktische zaken, denk aan een parkeerplek voor een invalidenwagen of een aparte tentamenruimte voor een dyslectische student. Maar het kan natuurlijk altijd beter. Flüggen: ‘Het gaat vaak om details waar je niet bij stilstaat als je geen handicap hebt. Een stem in de lift die zegt op welke verdieping je bent is voor een blinde van groot belang.’

Onnodig en schaamte Het merendeel van de studenten met een functiebeperking brengt nooit een bezoekje aan de studentendecaan of studiebegeleider voor hulp. Anne Janssens (26) studeert Geschiedenis en schrijft op dit moment zijn scriptie. Zijn studie lijdt er niet onder dat hij maar één arm heeft en hij heeft niet het idee dat hij in zijn functioneren beperkt wordt. Tot een begeleider heeft Anne zich dan ook nooit gewend. Een andere reden dat studenten hun handicap niet melden, is schaamte. De meeste mensen hangen het niet aan de grote klok dat ze manische depressief zijn of last hebben van angstaanvallen. Zelfs als hun prestaties eronder lijden, maken zij dat liever niet bekend. ‘Toen ik vorig jaar depressief werd, had ik

Thomas van Berkel (23) is zo’n buddy. Hij hielp vorig jaar een dyslectische studiegenoot met haar masterscriptie Planologie. ‘Zij had de UvA om een buddy gevraagd en die vroegen of ze zelf een geschikte persoon kende. Ik had al een paar keer eerder teksten van haar gecorrigeerd. Woordwisselingen kunnen heel grappig zijn, maar sommige stukken van die scriptie waren heel vermoeiend om te lezen.’

Gedwongen stoppen Klachten kunnen zo erg zijn dat het niet meer mogelijk is om verder te studeren. Marjolijn van Beeren (23) studeerde Psychobiologie toen ze drie jaar geleden plotseling erg ziek werd. Om welke ziekte het ging, was onduidelijk. ‘Het is uitzonderlijk hoe

‘Achteraf gezien had ik het beste naar mijn studiebegeleider kunnen stappen’ achteraf gezien het beste naar mijn studiebegeleider kunnen stappen. Maar daarvoor schaamde ik me te erg,’ vertelt student Nederlands Chris de Groot (24). ‘Als de studiebegeleider de docenten op de hoogte had gesteld, hadden zij beter begrepen waarom ik zo afwezig was tijdens de colleges. Uiteindelijk heb ik het aan één docent verteld, voor wie ik een werkstuk moest maken waar ik me maar niet toe kon zetten. Ik schaamde me enorm, maar hij toonde begrip.’ Over psychische klachten zoals depressie, autisme en ADHD bestaat nog veel onbegrip onder studenten en medewerkers, volgens de studentendecaan van de HvA, Lydie van de Laar.

sympathiek de universiteit daarop reageerde. Mijn studiebegeleider bleef me beterschap wensen en sommige docenten boden aan dat ik het tentamen zou maken op een moment dat ik me minder ziek voelde.’ Vergeleken met andere studies is Psychobiologie niet ﬂexibel: als je één practicum mist, kun je het vak soms al niet meer halen. Na een jaar aanmodderen besloot Marjolijn zich uit te schrijven. ‘De studentendecaan heeft me daarmee geholpen, want dat is nog een heel administratief gedoe.’ Omdat Marjolijn door haar ziekte studievertraging heeft opgelopen, kan ze als ze weer gaat studeren aanspraak maken op het Afstudeerfonds van de UvA.

Voorzieningen

Het afstuderen

Opleidingsinstituten zien natuurlijk het liefst dat studenten in een vroeg stadium aangeven welke handicap zij hebben, zodat daar rekening mee gehouden kan worden. Tamar Strietman (22) heeft al voordat ze aan Culturele Antropologie begon geinformeerd naar de voorzieningen die de UvA heeft voor studenten met dyslexie. ‘Hiervoor studeerde ik aan de Hogeschool voor de Kunsten en ik vond het behoorlijk spannend om over te stappen naar de universiteit. Via mijn studieadviseur hoorde ik dat de UvA een cursus geeft. Die volg ik nu. Het is heel prettig om ervaringen uit te wisselen en tips te krijgen. Ik ben erachter gekomen dat je meer tijd kunt krijgen voor tentamens, dat er spraaksynthesecomputers zijn en dat je aan een student gekoppeld kan worden die jouw teksten nakijkt.’

Door het vele typwerk, in combinatie met stress en een verkeerde houding, heeft Kim Buijs (24) rsi gekregen toen ze haar scriptie schreef. ‘Ik had vreselijk veel pijn in mijn armen. Het was een hele opluchting dat mijn begeleider er rekening mee hield.’ Kim is een paar maanden geleden afgestudeerd en heeft, door minder stress, ook weinig last meer van rsi. Zo zie je dat het in een speciﬁek geval ook nog kan gebeuren dat het studeren je een handicap oplevert.

Breed begrip Een functiebeperking kan fysiek zijn of psychisch. De betekenis van het woord is niet vastomlijnd. Valt migraine er bijvoorbeeld ook onder? Volgens Flüggen heeft een student een functiebeperking als hij structureel gehinderd wordt bij het studeren. De ene handicap is duidelijker zichtbaar dan de andere. Vaak zul je niet eens weten dat jouw studiegenoot rsi heeft, depressief is, autistisch, chronisch vermoeid of aan één oor doof. Hoeveel studenten daadwerkelijk een functiebeperking hebben, is onduidelijk, maar het ligt tussen de vijf en veertien procent. ‘Studenten met een fysieke handicap komen vaak aan het begin van het jaar langs om te vragen welke voorzieningen er zijn en vinden verder zelfstandig hun weg,’ vertelt Flüggen. ‘Zij zijn gewend om met hun beperking om te gaan. Er is een veel grotere groep met onzichtbare handicaps, zoals autisme of psychische problemen.’

Functiebeperkingsspecial

Sommige namen van geïnterviewde studenten zijn op hun verzoek geﬁngeerd.

fstuderen

tekst: Kirsten Dorrestijn beeld: Pepijn Bernard

Routewijzer Verwacht je studievertraging als gevolg van een functiebeperking? Dan is het belangrijk dat je zo snel mogelijk contact opneemt met een studentendecaan. In deze routewijzer kan je lezen wat een studentendecaan voor jou kan doen.

UÊLi«iÀ }i Ê> ÃÊ}iÛ }ÊÛ> ÊV À ÃV iÊâ i ÌiÊL voorbeeld reuma, suikerziekte, ziekte van Crohn, ME/CVS, astma).

Hoe en wat? Voor wie? Als je een functiebeperking hebt, kun je belemmeringen ondervinden bij je studie. Functiebeperkingen zijn aandoeningen die doorgaans blijvend van aard zijn en tot studievertraging kunnen leiden. Hieronder vallen: UÊÛ ÃÕi iÊLi«iÀ }i ÊL Û ÀLii `ÊL ` i `]Ê iÀ blik); UÊ>Õ` Ì iÛiÊLi«iÀ }i ÊL Û ÀLii `ÊÃ iV Ì Ài ` heid, doofheid); UÊ Ì À ÃV iÊLi«iÀ }i ÊL Û ÀLii `Ê`Ü>ÀÃ >iÃ i]Ê posttraumatische dystroﬁe, RSI); UÊ«ÃÞV ÃV iÊLi«iÀ }i ÊL Û ÀLii `Ê> }ÃÌÃÌ À Ã sen, depressie, eetproblemen); UÊLi«iÀ }i Ê> ÃÊ}iÛ }ÊÛ> Êii Ê iÀÃi vÕ VÌ iÃÌ À nis (bijvoorbeeld dyslexie, spraakstoornis);

Het eerste contact is altijd op eigen initiatief. In dit intakegesprek worden vervolgens jouw mogelijkheden, beperkingen en de eventuele belemmeringen in het onderwijs besproken. De studentendecaan is er voor: UÊ iÌÊÛiÀÌÀ ÕÜi Ê>> i i ÊÛ> Ê`iÊ i ` }ÊÛ> Ê bijzondere omstandigheden (= jouw functiebeperking of (chronische) ziekte), waardoor je studievertraging zou kunnen oplopen of hebt opgelopen; UÊ iÌÊ>`Û ÃiÀi ÊL Êi Ê iÌÊ>> ÛÀ>}i Ê vÊL ÃÌi i ÊÛ> Ê eventuele voorzieningen bij de opleiding (zoals verlenging van de tentamenduur); UÊ iÌÊ>`Û ÃiÀi ÊÛ> Ê`iÊiÝ> i V ÃÃ iÊ ÛiÀÊ ÕÜÊ persoonlijke omstandigheden in verband met het bindend afwijzend studieadvies (BAS) aan de HvA of bij sommige studierichtingen aan de UvA waar een negatief bindend studieadvies geldt;

UÊ iÌÊLi}i i ì ÊÛ> Ê ÕÊ> ÃÊÃÌÕì Ì]Ê ÊÃ> i ÜiÀ king met de studieadviseur of (studieloopbaan)-begeleider, tijdens je opleiding (instroom, doorstroom en uitstroom); UÊ iÌÊ>> ÛÀ>}i ÊÛ> ÊÛiÀ i } }ÊÛ> Ê ÕÜÊ«ÀiÃÌ>Ì i beurs en/of van verlenging van de diplomatermijn bij de Informatie Beheer Groep (IBG); UÊ iÌÊ>> ÛÀ>}i ÊÛ> ÊwÊ > V l iÊV «i Ã>Ì iÊL ÊìÊ betreffende fondsen van de HvA en de UvA; UÊhet geven van advies bij jouw verzoek tot uitschrijving aan de HvA of de UvA en restitutie van collegegeld op grond van ziekte of van een functiebeperking. Voor informatie over studeren met een functiebeperking aan de HvA en UvA kun je op www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl terecht.

Studentendecanaat HvA www.sz.hva.nl/decanaat of 020 595 14 63.

Studentendecanaat UvA www.uva.nl/studentenzaken of 020 525 80 80. Functiebeperkingsspecial

Marije Smits (22) studeert Geneeskunde aan de UvA en is topsporter. In 1998 werd kanker in haar rechterbeen geconstateerd. Een jaar later werd het been inclusief knie geamputeerd. Sinds 2001 is Marije atleet. Tijdens een internationaal toernooi in Durban in 2004 sprong ze haar persoonlijke record van 3,50 meter. In Beijing bij de Paralympics liep ze vorig jaar de honderd meter in 18,27; ook een persoonlijk record. Op de foto is Marije in het Pim Mulier Sportpark in Haarlem, waar ze in training is voor de Paralympische Spelen in Londen van 2012. (JJ) beeld: Bram Belloni

Onbeperkt studeren Studenten met een functiebeperking verdienen een net zo grote kans op studiesucces als elke andere student. De HvA en de UvA spannen zich samen in om eventuele knelpunten weg te werken. De projectleider, Lydie van de Laar, vertelt.

Begin 2007 kregen de HvA en de UvA een subsidie van ruim vijf ton voor studenten met een functiebeperking. Lydie van de Laar (32), leider van het project ‘Studeren met een functiebeperking’, vertelt waaraan dat geld besteed is en nog gaat worden, want het project loopt tot eind dit jaar.

Kun je eerst iets vertellen over het wat en waarom van het project? ‘Als je een functiebeperking hebt en je gaat studeren dan word je geconfronteerd met allerlei hindernissen en knelpunten. Het project heeft als uiteindelijk doel dat ook studenten met een functiebeperking gelijke kansen op studiesucces moeten hebben. De subsidie is bedoeld om knelpunten weg te werken. Studenten met een functiebeperking hebben er recht op om ‘onbeperkt’ te kunnen studeren. Wij hebben ons vooral gericht op het verbeteren en het vaststellen van beleid en procedures. Daarnaast wilden we de informatievoorziening optimaliseren voor zowel medewerkers als studenten. Tot slot hebben we ons gericht op het creëren en het verbeteren van allerlei voorzieningen voor studenten met een functiebeperking. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan voorzieningen voor dyslectische studenten. Voor die groep hebben we cursussen ontwikkeld, bijvoorbeeld lees-, leer- en schrijfstrategieën. Vrijwel alle instellingen voor hoger onderwijs hebben trouwens de subsidie gekregen. De UvA en de HvA zijn de enige die het project samen uitvoeren en ook gezamenlijk subsidie hebben gekregen.’ Wat heeft het project tot nu toe opgeleverd? ‘Heel veel. Het onderwerp staat duidelijk op de kaart en het is veel meer gaan leven. Dat is natuurlijk fantastisch. Zonder dit project zou die aandacht er echt niet geweest zijn. Er is nu ook bundeling van informatie, zonder het project zou die er ook niet niet zijn. Klinkt mooi, maar kun je wat concreter zijn? ‘Informatie over studeren met een functiebeperking was er wel, maar nogal versnipperd en heel moeilijk te vinden. We hebben een website ontwikkeld waarop alle beschikbare informatie staat. De informatievoorziening is in alle opzichten beter geworden. Niet alleen door middel van de website, maar ook door brochures en voorlichtingsbijeenkomsten. Zo krijgen alle nieuwe medewerkers bij hun introductiebijeenkomst informatie over wat het betekent om te studeren met een functiebeperking. We hebben een zogeheten routewijzer laten maken aan de hand waarvan een student snel kan zien waar hij terecht kan als er sprake

Functiebeperkingsspecial

is van studievertraging. Verder – en dat is echt heel belangrijk – kunnen studenten al bij inschrijving op de UvA of HvA kenbaar maken dat ze een functiebeperking hebben en ze kunnen aangeven dat ze een intakegesprek willen met een studentendecaan. We hebben ook allerlei cursussen ontwikkeld en die worden met veel succes uitgevoerd. Vooral de cursus over dyslexie is een groot succes. Tot slot is er sprake van (bijna) vastgesteld beleid met protocollen, bijvoorbeeld voor de aanvraag van voorzieningen en over hoe je studenten met een functiebeperking kunt begeleiden. Er is tot nu toe geen beleid geweest, en dat komt er nu wel aan.

Het is ook goed dat er nu voor de Amstelcampus een adviesgroep is die zich met functiebeperking bezighoudt en daar zitten ook studenten in. Het zou toch jammer zijn als de Amstelcampus klaar is en we komen tot de ontdekking dat we allerlei voorzieningen vergeten zijn. Zo’n adviesgroep is een uitstekend middel om te voorkomen dat er op dat gebied allerlei fouten worden gemaakt. Ik ben er trots op dat in complexe organisaties als de UvA en de HvA de bereidheid bestaat om tijd en energie vrij te maken om de situatie van studenten met een functiebeperking te verbeteren. Die bereidheid zie je op alle niveaus en daar hebben wij duidelijk een stimulerende rol in gespeeld.‘

Wat hebben studenten aan die protocollen? ‘Zowel studenten als medewerkers kunnen nu weten wat hun rechten en plichten zijn. Het laat zien wie waar verantwoordelijk voor is. Het kan een einde maken aan allerlei vormen van rechtsongelijkheid en onduidelijkheid. Alles staat helder op papier. Het zijn instellingsbrede afspraken die voor iedereen gelden. Studenten hoeven dan niet meer te vechten om een simpele voorziening gerealiseerd te krijgen. Zo’n protocol biedt houvast als er sprake is van onzekerheid. Natuurlijk, met een protocol alleen ben je er

Waarom is de looptijd van het project verlengd? ‘Het uitvoeren van dat wat we bedacht hebben is lastig en vraagt meer tijd dan we dachten. We hebben bijvoorbeeld een nieuwe opzet gemaakt voor het begeleiden van autistische studenten en we hebben allerlei handleidingen voor docenten ontwikkeld. Die informatie is nog niet structureel ingebed. Daar blijkt meer tijd voor nodig te zijn. Om die inbedding goed voor elkaar te krijgen is het project verlengd tot 31 december 2009. Dat geldt trouwens niet alleen voor de HvA en de UvA, maar voor alle onderwijsinstellingen.’

‘Studeren met een functiebeperking staat nu duidelijk op de kaart, het is gaan leven’ nog niet. Het gaat er vervolgens ook om dat iedereen weet dat die protocollen er zijn en dat iedereen daar rechten aan kan ontlenen. Daar moeten we de komende tijd extra aandacht aan besteden.’

Waar ben je als projectleider trots op? ‘Op die onderdelen van het project waar studenten aan hebben meegedaan. Studenten met een functiebeperking hebben vaak te weinig energie om daadwerkelijk mee te doen met dit project, maar als ze meedoen komt dat de kwaliteit natuurlijk wel ten goede. De film die we hebben gemaakt is geweldig. Die film spreekt erg aan waardoor het thema functiebeperking veel meer gaat leven. In die film vertellen studenten van de HvA en de UvA op indringende wijze over hun beperking en wat het voor ze betekent om toch te studeren. Ik ben ook trots op de workshops voor studentenbegeleiders. We hebben die ontwikkeld samen met de afdeling Onderwijsresearch en Ontwikkeling van de HvA. We geven die workshops nu frequent en er is veel belangstelling voor.

Is het achteraf gezien een goede keuze geweest om de UvA en de HvA dit project samen te laten uitvoeren? ‘Ja, dat was verstandig, en het was ook logisch om het samen te doen. Natuurlijk heb je last van allerlei cultuurverschillen, maar de afdelingen studentenzaken van beide instellingen werken al jaren intensief samen. De studentendecanen doen ook veel samen. In die zin zou het zelfs een beetje raar zijn als we dit project los van elkaar zouden doen. Eigenlijk kun je wel zeggen dat juist dit project een heel mooi voorbeeld is van hoe positief en succesvol de samenwerking tussen beide instellingen kan zijn. De samenwerking levert een duidelijke meerwaarde op. Voor de uitvoering van het project is het ook goed dat er twee projectleiders zijn, eentje van de UvA en eentje van de HvA. Daar was aanvankelijk wel verzet tegen, maar we kunnen terugkijken op een prima samenwerking. Je moet natuurlijk wel meer overleggen, maar dat komt de uitvoering van het project uiteindelijk alleen maar ten goede.’

met een beperking tekst: Paul van de Water beeld: Fred van Diem

Lydie van de Laar: ‘We hebben een geweldige ﬁlm gemaakt, daar ben ik echt trots op’

Studenten met een beperking zijn beter af

Heldere informatie en eenduidig beleid

Marcelle Peeters, directeur van de gemeenschappelijke dienst Onderwijs en Onderzoek O2 en lid van de stuurgroep Studeren met een functiebeperking: ‘Het project draagt bij aan de doelstellingen zoals die in de instellingsplannen staan beschreven. Bovendien heeft het deze doelgroep weer eens scherp onder onze aandacht gebracht. Het project heeft er ook toe bijgedragen dat in de overwegende ad-hocaanpak een ﬂinke professionaliseringsslag is gemaakt. Als de voorstellen van de projectgroep worden gerealiseerd, zullen studenten met een functiebeperking beter af zijn.’

Frank van Kampen, hoofd studentenzaken van de UvA en lid van de stuurgroep Studeren met een functiebeperking: ‘Dit project is een mooie kapstok voor de samenwerking tussen de UvA en de HvA. Als dit project er niet was geweest, dan zou het er voor studenten met een functiebeperking minder goed uitzien. Geen heldere informatievoorziening en geen eenduidig beleid, maar forse versnippering. Juist een onderwerp als functiebeperking moet je vooral centraal regelen. De uitwerking kan natuurlijk prima op lokaal niveau gebeuren. De ﬁlm is trouwens echt leuk. Ik raad iedereen aan ‘m te gaan zien.’

www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl www.handicap-studie.nl www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl/ﬁlm.htm www.tijdgebrek.nl www.sz.hva.nl www.uva.nl/studentenzaken

Functiebeperkingsspecial

Rustruimtes zonder uitrusters tekst: Hans van Vinkeveen beeld: Fred van Diem

Een rustruimte voor mensen met een beperking? De reactie van de receptionist, beveiliger of medewerker klantenservice van de HvA-gebouwen is steeds dezelfde. Een blik van: waar heb je het over? Nou, over een speciale plek dus waar iemand in een rolstoel of met een hernia even kan bijkomen en de batterij opladen. Het vervolg is ook hetzelfde: de huismeester brengt redding en gidst ons naar de gevraagde time-outruimte. Denk hierbij niet aan een verwenplek waar je wordt gesnoezeld, maar aan een rommelig hok ergens ver weg. En waar bij de route ernaartoe niet gekeken wordt op een drempel meer of minder. Intrigerend is waarom ze er zijn, rustruimten. Er wordt namelijk niet of nauwelijks gebruik van gemaakt door de doelgroep. De voorziening is volgens het Expertisecentrum Handicap en Studie niet verplicht; het is dus een tegemoetkoming op initiatief van de hogeschool zelf.

persoon het vertrek inmiddels heeft verlaten. ‘Maar dan hadden we wel iets geroken.’ Of hij er zelf niet af en toe een dutje doet? ‘Hier wil je toch voor geen goud liggen?’ Van Dam wil het ook anderen niet aandoen en verwijst iedereen naar de kolfruimte. Er schijnen plannen te zijn voor een betere plek.

‘Een plek voor pas geworden moedertjes’ Locatie: Jan Bommerhuis De receptionist heeft aan een half woord genoeg. Het is de gezellige woonkamer als je de trap afgaat naar de kelder. ‘Je loopt er zo in.’ En inderdaad, een tel later zitten we onderuitgezakt op een hip zitbankje tegenover Marilyn Monroe, die ons vanaf een poster aankijkt. Helaas zitten we in deze chillroom verkeerd. Voor de uitrustkamer moeten we de lange keldergang uitlopen. Klapdeuren door, trap weer op, een deur naar rechts maar welke ook alweer. Nee, via deze deur staan we buiten. Uiteindelijk komen we terecht bij de EHBO-ruimte, waar huismeester Piet Vermeij een poging doet om in het Guiness Book Of Records te komen met de kortste rondleiding ooit. In de tweeënhalve jaar dat de school in het gebouw zit is er nooit een uitruster geweest, weet Vermeij. Wel veel ‘pas geworden moedertjes’ die komen kolven. Vandaar de koelkast, waarin nu het avondeten van de huismeesters ligt. Piet vindt een aparte uitrustruimte niet overdreven. ‘Stel je voor, iemand voelt zich niet lekker, dan zit je zonder.’ Via het ondergrondse doolhof lukt het warempel in één keer het gebouw uit te komen.

‘Hier wil je toch voor geen goud liggen’ Locatie: Leeuwenburg Meer een isoleercel waar je niet dood gevonden wilt worden. Dat is de indruk van de rustplek op Leeuwenburg. Het zit diep onder de grond, op verdieping min drie, naast gezellige ruimten als een parkeergarage en zwakstroomcentrale. In de gang struikelen we bijna over een vergeten brandkast. De rustruimte is karig ingericht met een wasbak, verstelbaar bed en tillift. De airconditioning is irritant aan het brommen. Er moet wel eerst op de eerste verdieping een sleutel gehaald worden. Huismeester Wijnand van Dam heeft slechts één keer iemand naar de rustruimte begeleid. Dat was een paar maanden geleden. Hij weet niet of die

Functiebeperkingsspecial

‘Voor deze ruimte gelden voorrangsregels’ Locatie: Tafelbergweg Verbaasde gezichten bij de klantenservice. Het moet volgens de facilitair manager wel de EHBO-ruimte zijn. ‘Als ik het niet weet, weet niemand het hier.’ De rustruimte ligt er stil en verlaten bij. Althans binnen, daarbuiten is er het lawaai van een verbouwing. De ruimte is een rommelige hok met een brancard, wasbak en op tafel een onfris bakje om oren schoon te spuiten. Een stapeltje damesbladen ligt er voor de belangrijkste gebruikers: de kolvers. ‘Er staan er soms wel vijf voor de deur,’ vertelt Ans Buijs van klantenservice. Voor de ruimte gelden voorrangregels. Komt er een eerstehulpklant, dan moeten de kolvers eruit. En de twee vaste uitrusters met ‘iets waarover ze niet willen uitweiden’ moeten weer wachten op een kolver. Heel af en toe ligt er een al te emotioneel familielid bij te komen dat het tijdens een diploma-uitreiking te kwaad kreeg.

De studentendecanen van de HvA hebben inmiddels een inventarisatie gemaakt van wensen en ideeën over rustruimtes in de gebouwen van de HvA. Het is de bedoeling dat deze wensen vertaald worden naar initiatieven om de rustruimtes te verbeteren.

Dyslexie en studeren, gaat dat wel samen?

tekst: Aryan van der Leij beeld: Cees Heuvel

Het (studenten)leven kan voor dyslectici behoorlijk lastig zijn, maar met volharding en een slimme werkwijze kunnen zij ver komen, aldus Aryan van der Leij.

Wie dyslectisch is, leest en spelt moeizaam en traag. Collegedictaat bijhouden is lastig, werkstukken maken kost veel tijd, tentamens voorbereiden ook. Tentamen doen is helemaal lastig. Niet zozeer vanwege gebrek aan kennis van zaken, maar omdat het lezen en vooral het beantwoorden van de vragen zo veel moeite kost. Medestudenten kunnen het ook moeilijk hebben – niet vanwege de techniek van het lezen en spellen, maar omdat ze zich niet goed hebben voorbereid. Waarom heeft de dyslecticus het zo moeilijk met de techniek? Dyslexie is in de meeste gevallen een aangeboren ontwikkelingsstoornis. Dat wil zeggen dat het in de familie zit. Omdat de natuur nu eenmaal niet houdt van eenvoud, zijn er ook mensen die dyslexie krijgen terwijl er geen genetische overdracht in het spel is. Je zou kunnen spreken van niet-aangeboren dyslexie, hoewel de term nietaangeboren meestal slaat op verschijnselen die te herleiden zijn tot een opgelopen hersendisfunctie, bijvoorbeeld ten gevolge van hersenvliesontsteking of een ongeluk met hersenletsel. Wat het is laat zich demonstreren door de volgende tekst te lezen. Het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Wie vlot leest heeft met deze tekst geen moeite. Dat komt omdat alle woorden die er hadden moeten staan bekend zijn, zeker bij studenten wo en hbo. Ook de zinsbouw en de zinnen geven houvast, maar het belangrijkste is dat er nauwelijks hinder is op woordniveau, want er is kennis van de schrijfwijze van deze woorden in het geheugen. En er is een uiterst ﬂexibel systeem waarmee letters van verkeerde plaatsen op de goede terechtkomen. Laten we wel wezen, wat kan ‘wllikueirg’ anders zijn dan ‘willekeurig’? Een dyslecticus heeft ook wel van die kennis, maar de manier waarop hij daar gebruik van maakt is anders. Eigenlijk leest hij veel meer letter voor letter. Vandaar dat het zo traag gaat. Toch heeft ook een dyslecticus wel beelden van hele woorden in zijn hoofd, maar hij mist het ﬂexibele systeem om die te gebruiken bij het herkennen van zo’n tekstje. Als je spelling baseert op letter voor letter omzetten kan het ook misgaan, want er zijn allerlei regels die de spelling bepalen die niet op de simpele koppeling tussen

klanken en tekens gebaseerd zijn. Die vergen een beeld van samenhangende letters en dat beeld is er dus minder. Van dyslexie kun je veel last hebben. Probleem is dat je over allerlei talenten kunt beschikken, bijvoorbeeld in de exacte vakken, de architectuur, de fotograﬁe of in de kunst, maar dat je, om je talent verder te ontwikkelen, in het onderwijs een hele brei van vakken met bijbehorende tentamens, werkstukken en examens moet doorwerken voordat je daaraan toekomt. Dat vergt veel volharding. Dat vergt ook dat je op een of andere manier slim omgaat met je handicap. Langer de tijd nemen, eerder beginnen, teksten eerst op hoofdzaken doornemen voordat het verliezen in details je tijd gaat opslokken.

Een dyslecticus leest eigenlijk letter voor letter, vandaar dat het zo traag gaat Gelukkig is er tegenwoordig begrip voor dyslexie. Dat begrip heeft geleid tot een aantal protocollen die toegepast worden in het onderwijs, te beginnen met het basis- en speciaal onderwijs, maar ook het voortgezet onderwijs, het hbo en wo. Die protocollen geven aan hoe dyslexie kan worden herkend en gediagnosticeerd. Degenen die de diagnose dyslexie krijgen komen in aanmerking voor maatregelen zoals het gebruik van apparatuur tijdens de lessen en verlenging van examen- en tentamenduur. Gegeven de te trage verwerking van teksten – of je ze nu leest of schrijft – , heeft verlenging inderdaad zin. Dat betekent niet dat je daarmee van je dyslexie af bent. Hoewel er goede therapieën zijn, waarin naast de lees- en spellingstechniek ook je zelfvertrouwen, volhardingsvermogen en inzet van slimme werkwijzen aan bod komt, gaat dyslexie een leven lang mee en moet je er dus mee leren leven. Aryan van der Leij is hoogleraar orthopedagogiek aan de UvA. Hij promoveerde in 1983 op het proefschrift Ernstige leesproblemen. Functiebeperkingsspecial

Hoe rolstoelvriendeli Op grond van de Algemene wet gelijke behandeling en de Wet gelijke behandeling moet iedereen in staat zijn zich makkelijk te bewegen binnen openbare gebouwen. Voldoen het nieuwe Science Park (UvA) en de Amstelcampus (HvA) wel aan al deze toegankelijkheidseisen?

Amstelcampus

Met een walkietalkie het gebouw door Op de kop van de Wibautstraat wordt de Amstelcampus gebouwd. Met trots noemt de HvA het de grootste stadscampus van Nederland. 25.000 studenten moeten hier uiteindelijk kunnen studeren, verdeeld over tien verschillende gebouwen. In 2014 moet de hele campus gebruiksklaar zijn, maar op dit moment is een groot deel van de gebouwen nog niet gebouwd. Arthur Cramer, projectmanager Nieuwbouw, is verantwoordelijk voor het in kaart brengen van de wensen van verschillende groepen mensen. ‘In juni starten we met een adviesgroep voor de minder validen,’ vertelt Cramer in zijn kantoor aan de Amsteldijk. ‘Samen met de studentendecanen van de verschillende domeinen [het equivalent van faculteiten, red.] en met minder valide studenten gaan we nadenken over wat er allemaal mogelijk is naast de wettelijke verplichtingen.’ Wettelijk is bijvoorbeeld vastgelegd dat alle ruimtes toegankelijk moeten zijn, dat de liften braille en spraaksystemen bevatten en dat drempels niet hoger mogen zijn dan twee centimeter. Cramer: ‘In de adviesgroep gaan we richtlijnen opstellen waaraan gebouwen kunnen worden getoetst. Er zijn dingen

Functiebeperkingsspecial

die moeten, zoals braille in de lift, en er zijn dingen die we graag willen als er nog geld over is, zoals bijvoorbeeld ringleidingen voor mensen met een gehoorapparaat.’ Bij de ontwikkeling van de Amstelcampus kwam Cramer in contact met een projectgroep die de toegankelijkheid van UvA- en HvA-gebouwen in kaart bracht. Liften, parkeerplaatsen, de gebruiksvriendelijkheid van de kluisjes voor rolstoelgebruikers, alles werd getoetst. Cramer: ‘Het is relatief eenvoudig om rekening te houden met zaken als invalidentoiletten en de toegankelijkheid van deuren en verdiepingen. Maar over sommige zaken had ik ook nog nooit nagedacht. Deze mensen wezen mij op een rustkamer voor studenten die snel moe worden, bijvoorbeeld omdat ze een whiplash hebben.’ Bij de gebouwen die al klaar zijn, vroeg Cramer een groep minder validen om hem te helpen. Ze kregen een walkietalkie mee en de opdracht om het gebouw door te komen. ‘Op de kleinste dingen liepen ze vast. Deuren openen, dat was helder. Maar een kopje kofﬁe halen, dat bleek een stuk ingewikkelder. De betaalautomaten van de kofﬁe- en snoepautomaten hingen veel te hoog.’ Het voordeel van het bouwen van een heel nieuw complex is dat aanpassingen voor minder validen al in de bouwplannen kunnen worden meegenomen.

In oude gebouwen is dat lastiger. Zo hebben veel gebouwen in de binnenstad een monumentenstatus. Dat betekent dat verbouwen alleen mag onder strenge voorwaarden. De voorgevels mogen niet worden veranderd en het weghalen van een trap is vaak niet mogelijk of zelfs verboden.

Brandweer Volgens de site van de projectgroep van de UvA en de HvA, www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl, schort het op een aantal punten nog aan toegankelijkheid bij HvA-gebouwen. Hoewel het onderzoek naar de toegankelijkheid van gebouwen niet volledig en niet meer actueel is, geeft het een indicatie van de huidige status. ‘De gebouwen die op de site staan (James Wattstraat, Wibautstraat en Wenckebachweg), zijn nu tijdelijk door de HvA in gebruik,’ legt Cramer uit. ‘In de nieuwe gebouwen zal de adviesgroep een rol spelen om dit zo goed mogelijk op te lossen.’ Toch ervoer Cramer zelf al problemen in een pas opgeleverd ‘bestaand’ gebouw. ‘De trapliften die rolstoelgebruikers nemen om de trap op te komen, zijn niet bestand tegen die hele geavanceerde dingen van een paar honderd kilo. De brandweer moest eraan te pas komen om een jongen uit de traplift te krijgen. Bij het bestellen van de nieuwe liften houden we daar dus rekening mee.’

jk is de lift? tekst: Floor Boon beeld Science Park: Rudy Uytenhaak beeld Amstelcampus: Bureau Amstelcampus

Science Park

Verder kijken dan wettelijke eisen Al sinds halverwege de jaren zeventig zetelt de faculteit Biologie van de UvA op de plek van het huidige Science Park. Er werden boomgaarden aangelegd en kassen gebouwd. Ook ontsproot het wereldwijde web op deze plek door een aaneenschakeling van netwerken. De eerste e-mail van de wereld werd vanaf het Science Park verstuurd. Dat beviel zo goed dat de UvA daar nu een clustering van wetenschap en onderzoek voorstaat. Er is ruimte voor bedrijven, onderzoekinstituten en er kunnen studenten worden gehuisvest. In 2010 zal de bètafaculteit volledig zijn verhuisd naar Watergraafsmeer. Het nieuwe gebouw van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) is, in tegenstelling tot de Amstelcampus, al wel grotendeels gebouwd. Grote kranen en een weids uitzicht markeren nu waar de laatste gebouwen moeten komen. Een deel van de instituten is al verhuisd, de rest volgt de komende tijd. Het moderne gebouw is licht, ruim en voorzien van alle gemakken. Een rondgang door het gebouw toont aan dat er bij de inrichting ook met minder validen rekening is gehouden. Naast de draaideur bevindt zich een ingang waar rolstoelen met gemak doorheen kunnen, er is een ruime lift voor rolstoelen

en ook de poortjes die toegang geven tot de liften kunnen worden gebruikt. Marlous Mollee, communicatieadviseur van de FNWI, heeft nog geen enkele drempel kunnen ontdekken in het gebouw. Wel weet ze te vertellen dat de studieplekken in de mediatheek zijn verlaagd, waardoor ze alleen toegankelijk zijn via een kleine trap. ‘Maar aan de andere kant van de mediatheek zijn ook studieplekken waar rolstoelgebruikers wel bij kunnen,’ aldus Mollee. Een kleine test toont aan dat ze gelijk heeft. Mollee: ‘In de voorbereidende fase is er geen werkgroep geweest met minder validen om hen te horen over hun wensen. Wel zijn alle wettelijke richtlijnen meegenomen in de bouwplannen. Minder validen kunnen overal naar binnen, alle verdiepingen zijn goed bereikbaar en er zijn meerdere invalidentoiletten.’ Hoewel de liften nog niet klaar zijn, lijkt het erop dat er geen braille in de lift zit. Volgens Mollee zijn de knoppen echter groot genoeg en vertonen ze reliëf, waardoor de cijfers ook voor blinden goed voelbaar zijn. ‘De mensen van de Arbo die controleren of de arbeidsomstandigheden goed zijn, hebben erop toegezien dat aan alle eisen is voldaan. En mocht er een student zijn die ergens last van heeft, dan horen we het graag.’ Dat gebeurde al eens toen de kantine net in gebruik was genomen. ‘De afvoerband voor gebruikt servies

was zo ingericht dat je de mensen in de spoelkeuken niet kon zien. De band was daardoor alleen zo ver weg dat je of een duikvlucht moest nemen om je spullen weg te zetten, of je hoofd moest stoten. Studenten met een beperking zouden daar zeker moeite mee hebben gehad, maar dat is na klachten snel opgelost.’

Zonnekoepel De website die alle gebouwen in kaart bracht, www. studerenmeteenfunctiebeperking.nl, biedt geen informatie over het Science Park. Dat was toen nog niet gebouwd. Wel is de projectgroep voornemens om de website uit te bouwen in een grootschalige follow-up. Volgens studentendecaan Claudia Flüggen, een van de initiatiefneemsters van de website, zal dan ook verder worden gekeken dan de wettelijke eisen. Naar de aanwezigheid van een lichtalarm bijvoorbeeld, voor blinden. Het geld voor de website kwam uit een potje van het ministerie van Onderwijs. Geld voor een vervolg zal uit de universiteit zelf moeten komen. Het enige waar het volgens Mollee aan schort is de toegang tot de sterren- en de zonnekoepel op het dak. Die zijn alleen maar via een gietijzeren trap bereikbaar. Maar ook die kan aangepast worden, zegt Mollee. ‘Binnen twee weken als het nodig is.’ Functiebeperkingsspecial

Van goede wil tekst: Thomas van Lier beeld: Bas Kocken

Als je slechthorend, slechtziend, dyslectisch of autistisch bent of in een rolstoel zit, hoe toegankelijk zijn dan de verschillende studentenvoorzieningen? Een rondgang. Asva Voorzitter Martijn Weeda van de Asva heeft weinig ervaring met studenten met een functiebeperking. Als die er al zijn, vormen zij geen enkel probleem. ‘Wij krijgen nooit klachten. In het verleden zal het ongetwijfeld voorgekomen zijn dat er bij de Asva studenten werkten die lichamelijk niet helemaal goed konden functioneren, maar zo ver reikt mijn geheugen niet. Mijn voorganger miste een arm, maar we hebben er geen maatregelen voor hoeven treffen. Bij doofheid zou de communicatie moeilijk worden. Mocht het voorkomen, dan moet de vice-voorzitter gebarentaal leren of zouden we per e-mail moeten communiceren. De Asva is niet groot genoeg om hier beleid op te maken. Het zijn situaties waarop je iets gaat verzinnen zodra je er tegenaan loopt.’

Crea Geen beleid, maar wel ad-hocoplossingen, dat geldt ook voor de culturele organisatie Crea. Volgens staﬂid Sjoerd Jans is er geen aanleiding geweest om maatregelen te treffen voor studenten met een functiebeperking. Dat zou hen kunnen afschrikken om mee te doen aan een cursus. ‘Studenten met een functiebeperking worden waarschijnlijk niet gestimuleerd door onze website. Maar een aantal laat zich in ieder geval niet weerhouden. Zo zongen stotterende studenten uitstekend mee in het koor. We willen ze opnemen in de gemeenschap, net zoals dat vroeger gebeurde. Daarom hebben we ook nog nooit een speciﬁeke activiteit gehad voor mensen met een handicap. Eén keer was er een jongen in een rolstoel die een cursus literatuur wilde volgen op de derde verdieping. Maar de lift ging niet verder dan de tweede. Wij stelden voor om hem elke week door drie mannen naar boven te laten tillen, maar dat

Functiebeperkingsspecial

weigerde hij. Dus is hij niet naar de cursus gegaan. Later werd de lift doorgetrokken naar de derde verdieping, want de overheid eist dat openbare gebouwen toegankelijk moeten zijn voor mensen met een functiebeperking. Zo hebben we in bepaalde ruimtes nu ook een visueel brandalarm voor doven en slechthorenden. Als het nodig is, treffen we maatregelen naar vermogen. Als organisatie moet je daarop reageren.’

USC De situatie bij het Universitair Sport Centrum is vergelijkbaar. Bestuurslid Irene Dirven: ‘We hebben een lift en een toilet voor rolstoelgebruikers. Alle zalen zijn voor hen toegankelijk, behalve twee, die hebben een trapje. Het gebouw stamt uit 1976, met dat gegeven moeten we leven. We hebben eigenlijk nooit speciﬁeke vragen gehad over voorzieningen. Als die er waren, zou dat het punt op de agenda zetten. Studenten met een functiebeperking sporten nu gewoon in het reguliere programma. Ze houden van de anonimiteit. Maar het heeft ook weinig zin om nu aan extra voorzieningen te werken, want over een jaar gaan we verhuizen. Bovendien zijn we programmagebonden. Er is vanaf vijf uur ‘s middags weinig ruimte voor extra programmaonderdelen. Als er een groep komt die om zeven uur ’s avonds rolstoelbasketbal wil spelen, moeten we ze teleurstellen. Maar om tien uur ’s ochtends, als het nog niet zo druk is, kan het wel.’

A.S.V.L. A.S.V.L., de Amsterdamse Studenten Vereniging Leeuwenburg, heeft een lid dat in een rolstoel zit. Voor problemen zorgt dat niet, volgens voorzitter Ellen Smit. ‘De societeit is gelijkvloers, dus je hoeft geen trap op. Er is momenteel geen rolstoeltoegan-

kelijk toilet, de kosten om dat aan te laten leggen zijn te hoog. Dat vindt de jongen in de rolstoel wel vervelend. Maar het zou niet rendabel zijn om er een te maken, want over een jaar gaan we naar een andere locatie. In het nieuwe gebouw komt zeker een toilet voor rolstoelgebruikers. We hebben nooit dove of blinde leden gehad. Doven zouden iemand moeten meenemen die de gebarentaal beheerst, anders moeten meerdere personen gebarentaal leren, want niet iedereen kan overal aanwezig zijn. Het zou studenten met een functiebeperking kunnen afschrikken dat er geen voorzieningen zijn. De drempel is wel hoger. Maar de voorzieningen kosten geld en je loopt het risico dat niemand er gebruikt van maakt. Daarom beginnen we er pas aan als het nodig is.’

vE90 Bij studentenpastoraat vE90 aan de Van Eeghenstraat organiseert men lezingen, discussies en bijeenkomsten rond een thema. Studenten vragen zelden speciﬁek een gesprek aan over functiebeperking, volgens studentenpastor Riekje van Osnabrugge. Zij ziet daarom geen reden de bestaande situatie te veranderen: ‘We hebben wel eens iemand in een rolstoel gehad en we krijgen ongetwijfeld ook studenten met een gedragsstoornis in ons pand. Zij komen niet voor hulp maar willen gewoon meedoen aan onze activiteiten. Soms storten ze hun hart uit: dan vertellen ze over hoe moeilijk het is om te leven met een functiebeperking of dat hun dromen in duigen zijn gevallen. Maar de studenten worden goed opgevangen in de groep. Een jongen in een rolstoel met een gedragsstoornis kreeg veel zorg van andere studenten. Ik was er wel een beetje verbaasd over hoe vanzelfsprekend dat ging. Functiebeperking wordt bij ons niet gethematiseerd. We willen vooral een luisterend oor zijn.’

Mercator Sapiens Official UvA Merchandise

Voorheen

UvA Shop

Een overzicht van onze artikelen vindt u op onze nieuwe website waar u online kunt bestellen:

w w w. m e rc a t o r s a p i e n s . n l Roetersstraat 35, 1018 WB Amsterdam tel. 020-525 6159 info@mercatorsapiens.nl

het beste

Acda en De Munnik Marte Koeleman (20), derdejaars Nederlandse taal en cultuur:

Bezieling op de Zuidpool Encounters at the End of the World; premiere: donderdag 11 juni Werner Herzogs Encounters at the End of the World lijkt op een natuurdocumentaire over Antarctica. Maar het is, in Herzogs woorden, ‘not another film about penguins’. De grote vraag van Encounters is namelijk wat mensen toch bezielt om op Antarctica te gaan wonen en werken. Als zodanig past de film perfect in het oeuvre van de regisseur. Van films als Fitzcarraldo tot documentaires als Grizzly Man, Herzog toont graag extravagante mensen die tot het uiterste gaan om hun droom of visie te verwerkelijken. Het merendeel van Antarctica’s ‘bewoners’ (de meeste zijn er tijdelijk) zijn wetenschappers. Ze doen er onderzoek, naar ijsbergen, vulkanen of pinguïns bijvoorbeeld. Maar Herzog komt ook een filosoof tegen, een econoom en een linguïst. De geïnterviewden lijken allen op zoek naar meer dan wetenschap. Het zijn nomadische avonturiers in hart en nieren, mensen die slecht gedijen in de normale samenleving en hun heil zoeken aan het ‘einde van de wereld’. Voor diegenen die willen ontsnappen aan de alledaagse werkelijkheid is Antarctica een goede bestemming. Door gasuitstortingen ontstane ijstunnels op de flank van een ingevroren maar zeer actieve vulkaan; zeeleeuwen die onderwater mysterieuze liederen zingen; een zeebedding vol schelpen en zeesterren, verstopt onder een metersdikke ijslaag waaronder je echt geen leven meer verwacht. De beelden die Herzog mee terug heeft genomen, en dan met name de onderwateropnamen, doen haast buitenaards aan.

14 | Folia 35

Zoals altijd voorziet Herzog zijn film zelf van commentaar met zijn kenmerkende Duitse accent. Het geeft hem niet alleen de mogelijkheid tot reactie op de interviews, maar biedt ook ruimte voor zelfreflectie. Ook Herzog zelf vraagt zich voortdurend af waar hij nu precies naar op zoek is op het onherbergzame ijzige continent. Encounters gaat over existentialisme, zowel voor als achter de camera. Niet alle vragen die Herzog zichzelf stelt krijgen een antwoord. Conclusies blijven in Encounters grotendeels uit. De film is eerder een aaneenschakeling van mijmeringen over het menselijk bestaan. De pinguïns die Herzog hoopte te vermijden zitten overigens wel degelijk in de film. Zo wil Herzog van de lokale pinguïnonderzoeker weten of er ‘gay penguins’ zijn en of er wel eens pinguïn gek wordt van al dat groepsgedrag. De laatste vraag wordt door de natuur beantwoord, als de filmcrew daadwerkelijk een suïcidale pinguïn tegenkomt. Het levert de film één van haar treffendste beelden op: een eenzame vogel die niet naar zee gaat maar zijn noodlot tegemoet waggelt – richting het onherbergzame binnenland van Antarctica. (René Glas) Encounters at the End of the World (VS, 2007) Regie: Werner Herzog

Boek: ‘Madame Bovary van Flaubert. Een hysterische vrouw die zich op zoek naar heftige gevoelens van de ene emotie in de andere stort en uiteindelijk kiest voor het summum: de dood.’ Tv: ‘Staat van verwarring, een guerrillaprogramma dat steeds op een andere tijd begon en werd aangekondigd als een absurd programma voor iedereen die met het verkeerde been uit bed is gestapt. Originele dingen als een fluisterinterview met een oninteressant persoon en leuke neologismen als “wekhengst” en “fantasielzoeker”. Ik mis het.’ Afknapper: ‘Ik vind veel dingen stom: statementbrillen, woekerprijzen voor musicals, vrouwen met te kleine rugzakjes, zinsconstructies als “ik heb zoiets van” of “zeg maar”, enquêtemensen op treinstations, toeristen op een fiets.’ Humor: ‘Ronald Goedemondt, een paranoïde Brabandertje die vertelt over kleine maar heel reële ergernisjes zoals het boodschappenbalkje bij de kassa van Albert Heijn. Klanten leggen het neer alsof zij hun territorium willen afbakenen.’ Theater: ‘Kamp Holland van Orkater. De acteurs zitten in een tank die op een bermbom rijdt. Veel lawaai, alsof je midden in de oorlog zit. Een harde piep waardoor je hoort dat je niets meer hoort. Intussen wordt er door politici gepraat over aantallen doden. Een voorstelling die je

Foto: Hans van Vinkeveen

film

Hebbeding: ‘Mijn fiets, ik krijg een onwijs geluksgevoel van fietsen in Amsterdam. Ik wil alles zien, ruiken, horen. Heb het gevoel dat ik zo de stad echt beleef.’

Marte Koeleman

laat nadenken over wat we daar doen.’ Muziek: ‘Acda en De Munnik, ze spelen met taal, hun teksten zijn bijna gedichten. Dat ik naar Amsterdam wilde hebben zij versterkt. Ik moest gewoon ook een keer door de Eerste Helmersstraat fietsen omdat zij erover zingen.’ Film: ‘Garden State: een feelgoodfilm over een depressieve jongen die voor de begrafenis van zijn moeder naar zijn geboortedorp terugreist. Als hij stopt met pillen slikken beleeft hij de meest bizarre avonturen. Zo staat hij gekleed in vuilniszakken heel hard te schreeuwen in de regen. Een film die schuurt en ongemakkelijk voelt, dat vind ik goed.’ Stokje: ‘Ik geef het stokje aan student geneeskunde en filosofie Jolien Francken. Ze is een vrolijke alleskunner met net als ik een brede interesse die nu bij ons samenkomt in hersenonderzoek.’ (Hans van Vinkeveen)

Foto: Henk Thomas

fen is uit

Veel plezier gewenst Toen ik nog op de Schrijversvakschool zat, kreeg ik ooit de opdracht een absurdistisch verhaal te schrijven. Ik heb toen geschreven over mijn allereerste ervaring met een feest waarop elektronische muziek gedraaid werd, Manifesto. Een absurde avond it was. Licht en muziek stompten loeihard en in gelijke cadans op mijn zintuigen in. In de nok van Paradiso bungelde een vrouw, die afgezien van een gezellig stel tepelkwastjes naakt was, aan een stel vleeshaken door haar rugvel. De in felgekleurde spandex en lycra gestoken menigte keek angstig uit de ogen en stonk memorabel naar zweet, maar was desalniettemin zeer lief en bijzonder. En ondanks mijn fundamentele dansangst (zie mijn stukje in Folia 33) swingde ik de ganse avond de ballen uit mijn broek en was ik verliefder dan ooit op mijn vriend die ik toen al elf jaar kende. Het was ook mijn eerste ervaring met xtc, inderdaad. Ik heb sindsdien weinig dancefeestjes bezocht. Ondanks die absurde maar geweldige eerste ervaring kan ik me toch maar weinig vermaken met elektronisch geploink en geplingel, stampende beats en dampende mensenmas-

SANTIGOLD JAMIE LIDELL

CROOKERS

DIPLO

SPECIAL SET SPEC

CHRIS CUNNINGHAM SIMIAN MOBILE DISCO LIVE

DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG NID&SANCY CRYSTAL

DEADMAU5 CASTLES XL LIVE SET

sa’s. Ik geloof dan ook niet dat 5 Days Off iets voor mij is. De ware liefhebber daarentegen schijnt het niet te mogen missen, deze vijfdaagse dancemarathon. Op de site lees ik dat dit festival in 2001 begon als spin-off van het Gentse 10 Days Off-festival. Daar staat ook dat het festival graag een ‘kwalitatief hoogwaardige doorsnede wil bieden van de internationale elektronische muziek en daarmee zowel nationaal als internationaal een sterke reputatie (heeft) opgebouwd.’ Volgens mij is daar niets van gelogen, want ik weet nog meer van de voedselvoorkeur van de Zuid-Chinese panda dan van elektronische muziek en zelfs ik herkende enige namen uit de line-up. (Zoals daar onder anderen zijn: Crystel Castels, Jamie Lidell, Crookers, De Jeugd Van Tegenwoordig, Black Rose en Moderat.) De site meldt bovendien dat er sinds een paar jaar ook aandacht is voor aangrenzende kunstvormen zoals mediakunst. Verder is het festival over de jaren zo populair geworden dat het vijf dagen lang maar liefst drie verschillende locaties beslaat, namelijk de Melkweg, Paradiso en het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Ik ben voor de verandering eens niet van plan mijn eigen aanbeveling te bezoeken, maar wens u allen veel plezier. En getuigenverslagen van blote vleeshaakmevrouwen of anderszins spetterende feestervaringen ontvang ik graag. (Fen Verstappen)

DOES IT OFFEND YOU, YEAH?

KINDRED SPIRITS ENSEMBLE - STRINGS OF LIFE

SLAGSMÅLSKLUBBEN S LAGSMÅLSKLUBB

RICHIE LE LE HAWTIN

DR. LEKTROLUV LU UV

BENGA

LIVE

THUNDERHEIST

JOOST J OOST VAN VAN BELLEN BELLEN

15 -19 Juli 2009 Melkweg | Paradiso Nederlands Instituut voor Mediakunst

Passe-partout € 65 (ex. lidmaatschap & servicekosten) voorverkoop informatie www.5daysoff.nl

5 Days Off, 15 tot en met 19 juli 2009, De Melkweg, Paradiso en het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Een passe-partout kost €65,-, verkrijgbaar via onder andere www.ticketservice.nl en 0900-300 1250

Foto: Won Tuinema

5 Days Off, diverse locaties

eten

Koelkastmagneet Confusion, Postjesweg 7 Al tijden stond het op ons vriendinnento-dolijstje: uit eten bij Confusion. Confusion is een kleurig restaurant, behang aan de muren, gekleurde lampjes, placemats van Kitsch Kitschen, kortom: een uitgelezen restaurant voor de vrouwelijke student. Om ons heen bevinden zich echter ook een heleboel stelletjes en vriendengroepjes. Het is er erg druk, gelukkig hebben we gereserveerd. We beginnen met verse muntthee (E 2,50) en wat brood met tapenade (E 3,00). Daarna homemade rode curry met geroosterde pompoen en zoete aardappel, geserveerd met rijst (E 12,75). De maaltijdsalade met hazenrugfilet en gebakken bospaddenstoelen, geroosterde rode bietjes en chocoladebalsamicodressing (E 11,00) is origineel en smaakt goed. Ik ga zelf voor de kipsaté met kroepoek, frites en salade (E 12,75). Geen slechte keuze, want de kipspies wordt prachtig geserveerd met krullende kroepoek en smakelijke satésaus. Ook de frietjes zijn lekker knapperig. Naast de bietensalade wordt er een extra side salad bij de saté geserveerd. Meestal laten we als echte zoetekauwen nog wat ruimte vrij voor het dessert. Maar deze keer zitten de meesten van ons al vol. Jammer, want we zijn erg nieuwsgierig naar de banoffee pie (E 5,50). Twee van ons bestellen de Luikse koffie (E3,25). Die ziet er mooi uit, maar van het koffie-ijs dat er eigenlijk bij zou zitten, is niets te proeven. Bij navraag wordt verteld dat die waarschijnlijk gesmolten is, maar we krijgen er gelukkig nog een extra bolletje bij. We zijn van mening dat ze het ijs eigen-

lijk beter apart kunnen serveren. Al met al smaakt de koffie ons toch erg goed. Een beetje medelijden met de gehaaste serveersters heb ik wel. Met z’n tweeën bedienen zij het gehele bomvolle restaurant. Dat leidt ertoe dat we soms zelf om bediening en de rekening (E98 zonder fooi) moeten vragen. We nemen het voor lief en ik verblijd mij als een klein kind over de leuke magneet met reclame voor het restaurant die je bij de rekening krijgt. Die reclame hebben ze eigenlijk niet nodig, omdat het zo druk is. Maar de magneet hangt al op mijn koelkast. (Fieke van Nieuwkoop) Prijs: prima Eten: superlekker Sfeer: retro en gezellig druk Bediening: gehaast

OPROEP Ben je (betaalbaar) uit eten geweest (maximaal E25,- per persoon)? Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@ folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten van het etentje tot een bedrag van E50,- vergoed.

Folia 35 | 15

onderweg

Eén foton, twee elektronen Door Nadine Böke

Wieteke de Boer onderzoekt hoe het omzetten van licht in elektriciteit efficiënter kan. En dat bevalt prima, al is en blijft de natuurkunde een mannelijk bolwerk. ‘Mensen moeten niet denken dat natuurkunde te moeilijk is. Of dat alleen nerds deze studie doen. Dat is gewoon niet waar!’ Wieteke de Boer (25) liet zich toen ze zelf ging studeren aanvankelijk afschrikken door deze bekende vooroordelen. Dus koos ze voor de ‘veilige’ bèta-gammapropedeuse. ‘Die heb ik maar vier dagen volgehouden. Toen zei een docent: als je eigenlijk al zeker weet dat je de bètarichting op wilt, kies daar dan zo snel mogelijk voor. Anders ga je achterlopen.’ De Boer stapte over op natuurkunde en heeft daar geen moment spijt van gehad. ‘Het is een leuke, waardevolle studie. Je leert er zelfstandig en abstract nadenken. En je hebt er sowieso iets aan, ook als je niet verder wil in het onderzoek. In het bedrijfsleven, bijvoorbeeld bij banken, willen ze heel graag bèta’s hebben. Vanwege die abstracte manier van denken.’ Zelf koos De Boer wel voor een carrière in de wetenschap. Een stage bij de groep Optoelectric Materials van het Van der Waals-Zeeman instituut voor Experimentele Fysica beviel haar prima. ‘De stage ging goed, en ik heb het zo naar mijn zin gehad bij dit instituut en met deze collega’s. Dus toen mijn begeleider me een promotieplek aanbood was de keus snel gemaakt.’ Het onderzoek van De Boer heeft te maken met silicium nanokristallen. Silicium is een van de meest voorkomende stoffen op aarde: het is namelijk de basis van zand. De stof wordt veel gebruikt in computers, maar ook in zonnecellen. De Boer: ‘Met behulp van een zonnecel wil je licht omzetten in elektriciteit; oftewel lichtdeeltjes, fotonen, omzetten in elektronen. Silicium kan dat. Maar: heel inefficiënt. Onze groep doet onderzoek naar hoe we dat proces efficiënter kunnen maken.’ H et O ! - moment

Een collega van De Boer ontdekte dat piepkleine nanokristallen van silicium in staat zijn om één foton om te zetten in twee elektronen, terwijl het normaal is dat één foton één elektron oplevert. De Boer: ‘Als we dit proces goed zouden kunnen begrijpen en toepassen, zou dat de efficiëntie van zonnecellen flink kunnen verhogen. En dat is waar ik me nu van dag tot dag mee bezighou. Ik doe experimenten met licht, met lasers en dergelijke. En dan doe ik bijvoorbeeld proeven met verschillende kleuren licht, verschillende intensiteiten, met continue belichting of belichting in pulsen. Om te kijken wat het effect van dit alles is, en of je hier iets uit kunt afleiden over de omzetting van fotonen in het silicium.’ Het opzetten, uitvoeren en uitwerken van deze experimenten vormen de hoofdmoot van De Boers werk

16 | Folia 35

als aio. Maar ze geeft ook les. ‘Officieel hoor je hier voor tien procent van je aanstelling les te geven. Dat is niet alleen voor de collegezaal staan; het kan ook in de vorm van het begeleiden van de projecten van bachelorstudenten. Momenteel geef ik een werkcollege aan eerstejaars. Dat vind ik erg leuk om te doen. Het leukste vind ik om bij studenten het O!-moment te creëren. Dat ze dan iets niet snappen, en jij laat zien: als je het nou eens zo bekijkt, of als je nou eens die analogie trekt… En dat ze het dan opeens wel begrijpen.’ L eerzame mannenwereld

De Boer bezoekt regelmatig congressen, vaak in het buitenland. ‘Dit jaar ga ik nog naar Engeland, Spanje en de VS. Dit onderzoek is heel internationaal gericht en je hebt veel interactie met mensen uit andere landen. Het is erg leuk dat je dan bijvoorbeeld op een congres iemand tegenkomt van wie je net een paper hebt gelezen, en dat met diegene kan bespreken. Al in mijn afstudeerstage heeft mijn begeleider me meegenomen naar een congres en me een presentatie laten geven.

Heel goed dat hij dat gedaan heeft. Ik was doodzenuwachtig natuurlijk; maar zoiets is heel leerzaam. ’ Leuk werk, een leuk instituut, leuke collega’s, een leuke internationale werksfeer. Erg positief allemaal. Toch is er wel nog iets wat De Boer als minpuntje heeft ervaren tijdens haar studie en in haar huidige werk: ‘De wetenschap is een vrij mannengerichte wereld. Nederland staat geloof ik ook in de top drie van Europese landen die het ’t slechtst doen qua vrouwen in de wetenschap. Ik heb dat tijdens mijn studie en ook nu nog altijd wel gemerkt. Door van die kleine of quasigrappige opmerkingen die mensen maken. Niet alleen op de UvA, ook daarbuiten. Toen ik bijvoorbeeld in mijn eerste jaar als aio ergens was waar mijn begeleider een presentatie gaf, en hij van een bepaald onderdeel zei: “Dit heeft Wieteke gedaan,” zei iemand tegen me: “O, dus je bent niet alleen voor de decoratie?”’ l Onderweg is een onregelmatig verschijnende serie interviews met promovendi die ongeveer halverwege hun onderzoekstraject zijn.

achtergrond

Stroopwafels in Teheran Door Kirsten Dorrestijn

Ze houden van stroopwafels en het zijn geboren ondernemers: drie studenten introduceren een oer-Hollands koekje in Iran.

Foto: Wietse Rypkema

Aan het eind van dit jaar zijn er stroopwafels te koop in Teheran. Zo’n gek idee is dat niet, want Iraniërs zijn gek op koekjes. Afgelopen januari reisden Michel Scholte en Arthur Steiner (beiden 22) met een rugzak vol stroopwafels naar het Midden-Oosten om de markt te onderzoeken. Iedereen was dolenthousiast over de koekjes. Als test worden ze op dit moment aangeboden in een hotel in Yazd, een plaatsje midden in de woestijn. Daarna moet de stroopwafel naam gaan maken in Teheran. Een jonge bakker, Arash, wil de wafels in zijn bakkerij verkopen. Arthur ontmoette Arash in Azië, tijdens een reis die hij maakte na zijn eindexamen. ‘Hij nodigde me uit om eens bij hem op bezoek te komen in Iran. Dat heb ik gedaan en ik stond versteld van de prachtige Perzische cultuur en de gastvrije mensen. Jongeren in Teheran zijn heel modern, en trots op hun land. Ze spreken goed Engels en zijn belezen. Teheran is een bruisende stad met veel jonge kunstenaars. Inmiddels ben ik er vier keer geweest.’ Helga Delaere, Arthur Steiner (m) en Michel Scholte

B iologische bakkerij

De werkloosheid onder hoger opgeleide jongeren in Iran is groot. Arash heeft natuurkunde gestudeerd, maar is een biologische bakkerij begonnen omdat hij met zijn studie geen werk kon vinden. ‘Samen met Helga Delaere en Michel, met wie ik al verschillende andere projecten heb opgezet, ben ik op dit idee gekomen,’ vertelt Arthur.

nen elkaar vanaf de kleuterklas, en vormen nu samen Stichting Driemiljoen. Vorig jaar organiseerden ze het Studentenhaver Festival, waar 650 jongeren op afkwamen. Kortom, de samenwerking gaat gesmeerd. Onlangs hebben de studenten weer vijfhonderd stroopwafels naar Iran gestuurd voor een test. ‘Dat

‘ De stroopwafels werden per kameel door de woestijn vervoerd’ ‘Arash is een goede vriend van me geworden. Toen hij voor het eerst een hap van een stroopwafel nam, zei hij: “Dit vinden alle Iraniërs lekker.”’ Toen Michel en Arthur in januari in Iran waren, hebben ze gekeken of de wafels echt in de smaak vallen en hebben ze beoordeeld welke prijs er per stuk voor gevraagd kan worden. Het ziet ernaar uit dat de stroopwafel een succes wordt. In het hotel worden de wafels in combinatie met een kop thee aangeboden. De verkoop is gericht op de rijke klasse, het is een luxeproduct. Met zijn biologische bakkerij trekt Arash sowieso al een vermogende klantenkring. P er kameel

Helga studeert culturele antropologie, Michel sociologie en Arthur doet geschiedenis en Arabisch. Ze ken-

bleek iets ingewikkelder dan we hadden verwacht,’ zegt Helga. ‘De lading was binnen drie dagen op het vliegveld van Teheran, maar vervolgens duurde het nog drie weken voordat de wafels daadwerkelijk in het hotel arriveerden. Ze moesten per kameel door de woestijn worden vervoerd.’ De volgende stap is om een stroopwafelmachine naar Iran te brengen. D adelstroop

Het is nog de vraag of alle ingrediënten van een stroopwafel voorhanden zijn in Iran. Michel: ‘We willen het liefst dat alles daar te krijgen is zodat we ons project op den duur kunnen loslaten. Misschien moet daarvoor het recept worden aangepast. Ook wordt de stroopwafel waarschijnlijk nog afgestemd op de smaak van Iraniërs, bijvoorbeeld door dadelstroop te gebruiken. Arash

is professioneel bakker, dus hij heeft verstand van zulk soort zaken. Ten slotte willen we de stroopwafels biologisch maken. Biologische producten zijn nieuw in Iran en de elite vindt ze aantrekkelijk.’ Het recept van de echte Hollandse stroopwafel hebben de studenten nog niet in handen. Oorspronkelijk komt dit koekje uit Gouda. Daar liggen de geheime recepten. ‘Veel verkopers zijn aangesloten bij een groot Gouds concern,’ vertelt Helga. ‘Zij verklappen hun werkwijze niet zo snel. Gelukkig hebben we een zelfstandige verkoper op de Dappermarkt gevonden, die ons wil leren hoe je goede stroopwafels maakt. Deze man maakt ze naar eigen recept en die zijn bovendien veel romiger dan de exemplaren uit de supermarkt. Vervolgens leggen we Arash in een filmpje uit hoe hij te werk moet gaan.’ H oning of tegeltjes

Het stroopwafelavontuur is voor Helga, Arhur en Michel waarschijnlijk niet winstgevend. Maar deze onderneming is het begin van meer handel met het Midden-Oosten. ‘Ons volgende plan is om een populair product van daar naar Nederland te halen,’ zegt Michel. ‘Denk aan tapijten, thee, honing of tegeltjes. We willen samenwerken met jongeren. Zij staan te springen om handeltjes op te zetten, maar hebben vaak geen middelen daartoe. Er bestaan natuurlijk al bedrijven die producten leveren uit het Midden-Oosten; onze pistachenootjes komen bijvoorbeeld uit Iran. Maar dat is pure handel. Wij willen Nederlanders ook kennis laten maken met de cultuur. Er ligt veel potentieel in het Midden-Oosten.’ l

Folia 35 | 17

*5:31D;:01: 91010185:3+

PEPER 51@B>.=512 A-: 01

www.ASVA.nl

=-?5> B;:1: 5: (1>? =-?5> B;;:=@59?1 5: =@58 A;;= ?51: @@= 9--?>/4-<<185671 -/?5A5?15?1: 5: 01 B567 -? 5> "=;61/? ';;=&5? , 8> 57 0;;= 01 .@@=? 8;;< B;=0 57 /;:>?-:? :-31=;1<1: E @2 7;9 61 :;3 1A1: .@5?1:><181: F ,';;= 41? 3=-?5> -<<-=?191:? 9;1? 61 41? :51? -8811: 0;1: D13? 05:0- ;1=1: 051 >5:0> --: "=;61/? ';;=&5? 9110;1?

1 /5621=>

, 1? 5> 11: 5:A1>?1=5:3 $;9> B1=7 61 911= 0-: ?51: @@= <1= B117 1 .1:? 1= 1531:8567 /;:>?-:? 911 .1D53 9--= 41? 5> 4-=?>?5771 81@7 05:0- >?@011=? 1>?@@= 1: !=3-:5>-?51B1?1:>/4-<<1: --: 01 '& --=:-->? 5> D1 /;H=05:-?;= 5: !>0;=< B--= D1 D182 ;;7 B;;:? 1: B--= D1 >-91: 91? :131: -:01=1 >?@01:?1: -/?5A5?15 ?1: ;=3-:5>11=? $8;?1=A--=? 1: 1@D1:A180 71::1: ;;7 05? >;;=? ?1-9> $?@01:?1: 31A1: 4@5>B1=7.13181505:3 101=8-:0>1 81> /;9<@?1=81> ;=3-:5>1=1: ><;=?1:-/?5A5?15?1: ;2 7:@?>189500- 31: "=;61/? ';;=&5? 5> 11: 5:5?5-?512 A-: 01 '=56 &:5A1=>5?15?

G: .--> 1? 0;18 A-: 41? <=;61/? 5> ;9 01 5:?13=-?51 A-: 01 A1=>/45881:01 .1A;875:3>3=;1<1: 5: B;;:B5671: ?1 .1A;=01=1: , 7 41. 4118 A118 31811=0 ;A1= -:01=1 /@8?@=1: A1=?18? 05:0- , --= ;;7 A;;= 01 75:01=1: 3--? >;9> 11: B1=180 ;<1: 56A;;=.1180 -8> 57 A1=?18 0-? 57 :51? 911= ?4@5> B;;: ;2 0-? 1= 5: >;99531 31D5: :1: :51? GG: 519-:0 01 .--> 5> 9--= 0-? D;B18 A-01= -8> 9;101= .1>85>>5:31: :191: !;7 01 .@@=?.1B;:1=> 81=1: 187--= 71: :1: , --?>? .1: 57 .56A;;=.1180 91? 11: >?18 75:01=1: ?411 3--: 0=5:71: .56 41? .16--=01:?14@5> 1 >/4;;8 A-: 051 75:01=1: >?--?

;:3=1> ,$?@01:?1: 5:

:-->? 0-? ?14@5> 1: 01 ;@01=1: D@881: B18 11:> 8->? 41..1: A-: -8 0-? 7-.--8 @ 7;:01: D1 D51: 0-? 01 75:01=1: 4118 8512 D56:

"=;61/? ';;=@5?

-/4?1=>?-:0>B5671:

!>0;=< 5> 11: 3=;?1 B567 91? A118 <;=?51728-?> '5- 9;:0 ?;?

"=;61/? ';;=&5? 5> 11: 5:5?5-?512 A-: 01 '=561

$' ;=3-:5>11=? 6@:5 41? /;:3=1>

9;:0 =1/8-91 =-71: >?110> 911= .1B;:1=> ;< 01 4;;3?1 A-: 01

&:5A1=>5?15? 9>?1=0-9 1: ( $ %=-:>5?5;:

,$?@01:?1: 5: -/4?1=>?-:0>B5671: 05:0-

-/?5A5?15?1: 051 01 >?@01:?1: ;=3-:5>1=1: , 1 11=>?1 711= 0-? B1

1: :?1=599-:-3191:? @5? 9>?18A11:

D-8 0--= 911= A1=?1881: ;A1= "=;61/? ';;=&5?

4@5>B1=7.13181505:3 3-A1: 7B-91: 1= A51= 75:01=1: 1 A;831:

$?@01:?1: 7=5631: 3=-?5> B;;:=@59?1 5:

1911:?1=--0>850

01 711= >?;:01: 1= 4;=01> 9;101=> ;< 01 >?;1< 1: 9;1>?1: B1

=@58 A;;= 41? ;=3-:5>1=1: A-: -/?5A5?15?1:

><=117? ;A1= 01 =;8 051 >?@01:?1: 5: 01

B-/4?856>?1: --:81331: (1 B5::1: ;;7 >?110> 911= A1=?=;@B1:

5: 01 B567 1 -/?5A5?15?1: D;=31: 1=A;;=

B567--:<-7 41..1: (59 01 (--=0 A-:

1:>1: 7;91: :--= ;:> ?;1 91? .=51A1: 051 D1 :51? .13=56<1:

0-? -@?;/4?;:1: 1: A1=>/45881:01 1?:5>/41

B;:5:3.;@B/;=<;=-?51 01 1C A1=?18? ;A1= 01

3=;1<1: ;< 11: 8--30=19<18531 9-:51=

.1?171:5> 051 01 /;:?-5:1=B;:5:31: 41..1:

011?61

05/4?1= ?;? 187--= 7;91:

314-0 A;;= 01 $<--:0-991=.@@=? !;7 D@881:

05:0- D;@ :51? D; >:18 5: !>0;=< D56: 3--: B;:1: -8> D1 :51?

<;85?5/5 A-: 01 "A0 '' 1: 01 /;:/8@>51>

;=01> 9;101=>

$;:6-

-@1?

"A0

A-: 01 9500-3 .1><=171: 91? /;=<;=-?51>

--: 41? <=;61/? 9110110 ';831:0 6--= 5> D1 -231>?@011=0 1: D-8

--= A1=B-/4?5:3 D@881: 01 <=1>?-?51> A-: 01

D1 4--= B;:5:3 9;1? A1=8-?1: , 7 3- D171= ;< D;17 :--= 11: 7-

75:01=1: A1=.1?1=1: 1: D-8 01 61@30 01 ?560

91= 5: 01D1 .@@=? D13? D1 >?18853 -? 3180? A;;= 911= >?@01:?1:

/;:>?=@/?51A1= .1>?101: 1? 1:531 7:18<@:?

A-: "=;61/? ';;=&5? , 1? 5> 451= 41819--8 :51? D; >81/4? -8> @5? 01

5: 41? <=;61/? 5> 0-? 01 ;=3-:5>-?51 >;9>

6@:5

5: "-A586;1: --: ?

9105- .8567? 1? 8112? 451= 51? -8811: 01 .@@=? 9--= ;;7 01 >?@

9;15?1 4112? B;:5:31: ?1 7=5631: $?@01:?1:

$?-A-:31=B13 '-:-2 @@= 5> 1= 11:

01:?1: 01 B;:5:3.;@B/;=<;=-?51> 1: 01 31911:?1 9>?1=0-9

051 --: "=;61/? ';;=&5? 9110;1: >?@01=1:

.;==18 1 ?;13-:3 5> 3=-?5> 112 61 ;< 0;;=

41..1: 0@> .--? .56 11: <=;61/? -8> ';;=&5? (1885/4? 11: 5011?61

--: 01 '& 1: 41..1: 11: >;885/5?-?51<=;/10@=1

11: 9-58?61 ?1 >?@=1: :--=

A;;= 01 &A

0;;=8;<1:

1A1:191:?1: ->A- :8

>?-0>0181: 1: 41? <@.8517

1: @5?3-A1 A-: 01 $' >?@01:?1:@:51 '1:018>?=--? )) 9>?1=0-9 #1-31=1: <1<1= ->A- :8

Foto’s: Bram Belloni

weekgast

Noelle Aarts (1957) is bijzonder hoogleraar strategische communicatie. Op vrijdag 5 juni sprak zij haar oratie uit. Dinsdag 2 juni Als weekgast ben ik gevraagd om per dag in zo’n tweehonderd woorden verslag te doen van wat ik doe, denk en meemaak. Het voelt als twitteren. Vorige week was ik op het Commonline-congres over nieuwe media, bedoeld voor communicatieprofessionals. De helft van de zaal zat voortdurend te twitteren en dus verslag te doen van wat zich op dat moment afspeelde. De techniek maakte het mogelijk om al dit getwitter, inclusief meningen over het optreden van de keynote speakers en discussianten (waar ik er zelf een van was), ter plekke op een groot scherm zichtbaar te maken. Een aparte ervaring om luid en duidelijk geëvalueerd te worden op het moment van actie! Het doet me denken aan de continue stroom aan opiniepeilingen die ons land teisteren. Sociaal wetenschappers stellen nogal wat kritische vragen over de betrouwbaarheid van deze peilingen, veelal gepresenteerd in ogenschijnlijk keiharde cijfers en percentages. Zo valt al gauw af te dingen op de representativiteit van de steekproeven. Daarnaast wordt gewezen op het gevaar van een zichzelf waarmakende voorspelling: als we elke dag lezen dat Geert Wilders zo veel stemmen gaat krijgen zullen steeds meer mensen op hem gaan stemmen. In sommige landen zijn opiniepeilingen tot een maand voor de verkiezingen verboden. Er valt wat voor te zeggen. Dan nu mijn dag: begonnen met een fietstocht van Beek-Ubbergen naar station Nijmegen, vandaar met de trein naar Amsterdam Centraal, alwaar opnieuw met de fiets naar het Bushuis en straks weer terug. Een prettige reis die ik elke dinsdag maak. Op kantoor praat ik met enkele studenten over hun afstudeeronderzoek, beantwoord ik een continue stroom aan e-mails, verwerk ik het commentaar op een artikel-in-wording over competing claims in public space en

kan ik het niet nalaten om nog eens door de rede te gaan die ik komende vrijdag zal uitspreken.

Woensdag 3 juni Vandaag werk ik bij de sectie communicatiewetenschap van Wageningen Universiteit, mijn andere werkplek. Een van mijn studenten presenteert de resultaten van zijn onderzoek naar ervaringen van bewoners van asielzoekerscentra in Nederland en dan met name van vluchtelingen afkomstig uit oorlogsgebieden. Dat heeft hij onderzocht aan de hand van de behoeftepiramide van Abraham Maslow. Het onderzoek laat zien dat in primaire behoeften zoals eten en drinken prima wordt voorzien. Maar veilig voelen de meeste vluchtelingen zich niet, aangezien hun bij aankomst meteen duidelijk wordt gemaakt dat het volstrekt onzeker is of ze in Nederland mogen blijven. Die onzekerheid duurt lang, variërend van twee tot tien jaar. Gedurende die periode verblijven vluchtelingen in het asielzoekerscentrum, zonder mogelijkheid om zichzelf te ontplooien. De universele behoefte aan erkenning, ergens bijhoren, iets betekenen en gerespecteerd worden staat hiermee onder grote druk en dat gedurende een lange periode. Ik vind dat onthutsend. De dag van de oratie komt nu wel heel dichtbij. Mensen spreken me voortdurend aan (‘Ben je er klaar voor?’) en verschillende vakbladen bellen voor een interview. Ik heb besloten niet meer te poetsen aan mijn verhaal. Belangrijker zijn nu de schoenen die nog aan mijn outfit ontbreken. En dus neem ik de rest van de dag vrij en ga de stad in.

Donderdag 4 juni Vandaag werk ik thuis aan de afronding van het artikel over competing claims in public space, waarin we verslag doen van een onderzoek naar de ontwikkeling en instandhouding van een slepend conflict tussen hangjongeren en omwonenden op een plein in een grote stad. Zojuist heb ik voor de eerste keer een telefonische vergadering gehad waar meerdere mensen aan deelnamen. Het werkte aardig goed, maar ik zou er niet graag een gewoonte van maken. Het gesprek vertoonde toch wat horten en stoten. Meer dan eens begonnen we allemaal tegelijkertijd te praten, dan weer vielen er stiltes waarin werd afgewacht. Gezichtsuitdrukkingen en andere vor-

men van lichaamstaal hebben kennelijk een belangrijke functie voor het verloop van gesprekken, een onderwerp dat mij vakmatig – maar ook anderszins – mateloos interesseert: waarom zeggen mensen op een bepaald moment wat ze zeggen, wat is daarvan het effect en hoe kunnen we dat begrijpen? Morgen daarover meer!

Vrijdag 5 juni De dag begonnen bij de kapper om voor de gelegenheid mijn haar te laten opsteken. Thuis aangekomen spraken gezichten boekdelen en dus het strak gekapte hoofd weer onder de kraan om met een paar spelden de vertrouwde slordigheid terug te krijgen. Met de auto naar Amsterdam, regelrecht naar de aula. Het voelt werkelijk eervol om in die prachtige oude kerk te mogen spreken voor een zaal vol mensen van divers pluimage. Ik zie collega’s, familie, vrienden en een flink pak mensen uit de communicatiepraktijk. Mijn rede gaat over strategische communicatie van organisaties in een voortdurend veranderende omgeving. Einstein zei ooit: niet alles wat meetbaar is, is relevant en niet alles wat relevant is, is meetbaar. Strategische communicatie gaat vooral over niet-meetbare aangelegenheden, zoals het opbouwen van relaties, het creëren van vertrouwen en het signaleren van gevoeligheden om daar vervolgens adequaat op te kunnen reageren. In mijn rede stel ik voor om gesprekken te nemen als onderzoeksobject, de verhalen die mensen elkaar in, rondom en over een organisatie vertellen. In die verhalen kunnen ervaringen en verwachtingen met betrekking tot een organisatie worden herkend en komen veranderingen tot stand. Daarmee bieden verhalen ook mogelijkheden als interventiestrategie. Na de rede volgt een receptie waarin ik gedurende anderhalf uur felicitaties in ontvangst neem. Om half zes worden we met enige moeite de aula uitgewerkt en begeven we ons naar het KHL Koffiehuis voor een buffet. Er zijn liedjes van collega’s en familie, mensen spreken mooie woorden. Rond tien uur zijn de meeste mensen naar huis en gaat het diner over in een afterparty. De kinderen nemen het heft en handen, draaien muziek, dansen en gaan uit hun dak. Rond twaalf uur lopen we naar het Lloyd hotel, waar we de dag in stijl afsluiten met champagne. l

Folia 35 | 19

reportage

Hugo de huisjesmelker Door Eric van den Berg en Rob Hartgers

Dakloze studenten, geruïneerde stromannen, een financiële strop voor de banken van miljoenen euro’s. Het is allemaal het werk van één man: Hugo Scheuer – fraudeur en huisjesmelker. ‘Hij ziet eruit als een bendelid,’ zegt een voormalig huurder over Hugo Scheuer. ‘Het is een klein mannetje, hij praat rustig maar komt heel intimiderend over. Hij heeft een lichtbruine huidskleur, een gouden tand en draagt een trainingspak met bontkraag en gouden kettingen.’ De meeste studenten die huurden van Hugo Scheuer hadden al snel in de gaten dat hun huisbaas er op zijn minst eigenzinnige opvattingen op over zakendoen op na houdt. Huurcontracten werden getekend in de Burger King en waren soms opgesteld in steenkolenengels. Afspraken kwam Scheuer zelden na. ‘Sprak je om elf uur af, dan kwam hij om vier uur,’ herinnert een UvA-studente zich. De exorbitant hoge huren waren ook een teken aan de wand. De studenten betaalden 375 tot wel 650 euro voor kamers die volgens de toetsingsregels van de huurcommissie maximaal 300 euro mogen kosten. B edreiging en intimidatie

Inmiddels is gebleken dat Scheuer niet alleen een huisjesmelker was, maar ook een oplichter. De appartementen waarin hij kamers verhuurde, stonden niet op zijn naam, maar op die van stromannen. Deze tussenpersonen werden door Scheuer aan een hypotheek geholpen, waarschijnlijk door te frauderen met de aanvraag. De stromannen werd voorgespiegeld dat het een gouden investering betrof, volledig legaal. Scheuer regelde alles: de financiering, de inrichting van de woningen en de verhuur. De stromannen betaalden Scheuer een eenmalig ‘fee’ voor zijn

gen, was het vaak zijn bizarre gedrag wat hen daartoe dreef. ‘Ik was het zat dat Hugo steeds zonder toestemming de woning binnenkwam,’ vertelt UvA-studente culturele antropologie Nikki Dijkman, die een kamer van Scheuer huurde aan het Sierplein in Slotervaart. ‘Een paar keer per week stond hij ineens binnen. Dan liep hij rond in de keuken en de badkamer. Toen ik hem daar op aansprak kreeg ik te horen dat ik mijn grote mond moest houden, anders zou ik problemen krijgen. Uiteindelijk was de maat vol en ben ik een procedure gestart bij de huurcommissie. Ik wist al dat ik te veel huur betaalde.’ ‘ K ijk maar goed over je schouder ’

Met huurders die klaagden had Scheuer weinig geduld. Dijkman: ‘Hij eiste dat ik de procedure zou stopzetten, anders zou hij mij eruit zetten. Hij overhandigde me een briefje waar op stond dat ik voor 1 januari 2009 de woning moest verlaten. “Als ik jou was, zou ik dat maar doen, anders stuur ik een paar mannen die je komen halen,” zei hij. Toen gingen bij mij de alarmbellen rinkelen. Ik heb een nieuw slot op mijn kamerdeur laten zetten. Scheuer eiste dat ik het oude slot zou terugplaatsen, anders zouden ze de boel komen leeghalen. De volgende dag stond hij voor de deur met drie van zijn sportschoolvriendjes, gespierde negers van een meter van of twee. Ik was alleen thuis en wilde ze niet binnenlaten. Ze duwden de deur open, waarop ik naar mijn kamer rende en de deur op slot deed. Ik hoorde dat ze gereedschap pakten. Toen ben ik naar

‘ Hij zei: “Als ik jou was, zou ik de woning verlaten, anders stuur ik een paar mannen die je komen halen”’ diensten (volgens een stroman zesduizend euro per woning) en maandelijks nog eens tweehonderd euro. Ze vingen vervolgens een deel van de huuropbrengst. In totaal zou het gaan om elf stromannen die per persoon zo’n vier appartementen op hun naam hebben staan. Per appartement werden meestal vier kamers verhuurd. Bij het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag (MOV) regende het klachten over Scheuer en zijn bedrijfje SC Consultancy. Hoewel de huurders meestal een zaak tegen Scheuer aanspanden om de huur omlaag te krij-

20 | Folia 35

kwam een stel brede negers het appartement binnen. Pure intimidatie. Als ik daar een probleem mee had moest ik Scheuer maar bellen, zeiden ze. Toen er in december niemand thuis was heeft hij het gas en elektra afgesloten en de verwarmingsketel meegenomen. Ik durfde niet meer in mijn eigen huis te zijn en sliep bij een vriendin. Scheuer ging met drie mannen langs bij mijn huisgenoot om de sleutel op te eisen. Mijn huisgenoot had zijn telefoon op de speaker gezet. Ik hoorde gegil en gedreig en heb 112 gebeld. Toen ik bij het appartement aankwam was de politie er al. Hugo kwam naar me toe. Hij zei dat ik voortaan over mijn schouder moest kijken.’

mijn balkon gegaan en heb de politie gebeld. Die waren er gelukkig snel.’ Ook andere huurders maakten kennis met de sportschoolvriendjes van Scheuer. De Maastrichste hbostudente Wanda Pappers kon aanvankelijk een potje breken bij ladiesman Scheuer: ‘Hij zei dat hij wel met me op stap wilde. Toen wilde hij me ook nog eens knuffelen. Ik heb geschreeuwd en hem van me af geduwd. Hij schrok en beloofde me dat ik geen problemen zou krijgen.’ Die problemen kwamen er toch, nadat Pappers naar de huurcommissie stapte. ‘Opeens

S tromannen of slachtoffers ?

In december vorig jaar werd Scheuer door de jongerenafdeling van de SP uitgeroepen tot huisjesmelker van het jaar, onder meer vanwege zijn creatieve huurcontracten, met vondsten als: ‘De verhuurder heeft geen rechtsgeldige redenen nodig voor opzegging zoals deze in de wet bedongen zijn’. Eind januari werd Scheuer door de politie Amsterdam-Amstelland gearresteerd op verdenking van hypotheekfraude, witwassen en valsheid in geschrifte. Het kaartenhuis stortte in elkaar. Toen pas kwamen de stromannen in beeld. Deze ‘investeerders’ zijn zwaar de pineut nu de hypotheekbanken het onderpand terugeisen. ‘Sarah’ kan haar tranen moeilijk bedwingen als ze over de kwestie praat. De 33-jarige kapster heeft maar liefst zes appartementen op haar naam staan. Scheuer regelde de hypotheken en de verhuur. ‘Als ik zijn naam hoor begint mijn hoofd pijn te doen,’ zegt Sarah. ‘Pas toen Scheuer werd opgepakt en ik bij de politie moest komen voor verhoor begreep ik wat er aan de hand was. Ik had nooit het idee dat ik Scheuer moest wantrouwen. Hij weet hoe hij je moet benaderen. Nu komt alles op me af en heb ik geen geld meer. Er zijn al data geprikt voor de executieverkopen. Ik wil er liever niet over praten.’ Fiscaal econoom ‘Kees’ had via Scheuer drie woningen op zijn naam staan. Hij verwacht dat hij twee ton restschuld moet terugbetalen aan de bank. Kees, in zijn smaakvol ingerichte appartement in Oud-West: ‘Dit ben ik straks ook kwijt. Ik zit zwaar in de shit.’ Kees kan het nauwelijks bevatten: ‘Ik leerde Scheuer kennen via een voormalige collega. Ik had wat spaargeld en was op zoek naar investeringsmogelijkheden. Scheuer regelde de hypotheken voor drie woningen, inclusief bouwdepots. Met een deel daarvan heb ik hem zijn setup fee van in totaal 18.000 euro betaald. Per appartement zou ik maandelijks ongeveer 500 euro

maar Scheuer had mijn handtekening vervalst. Veel documenten waren per fax verstuurd.’ Hoewel Kees toegeeft dat ‘hebberigheid’ een rol speelde, voelt hij zich vooral een slachtoffer. Hij heeft aangifte gedaan tegen Scheuer wegens oplichting. Zijn bankrekening is bevroren en hij moet binnenkort intrekken bij zijn vriendin. Zijn slotconclusie: ‘If it sounds too good to be true, it is too good to be true.’

Hoe werkt hypotheekfraude? De ‘zakenmethodes’ van Scheuer zijn niet uniek. De Rotterdamse advocaat Peter van der Mersch, deskundige op het vlak van hypotheekfraude, schetst het profiel van de gemiddelde hypotheekfraudeur: ‘Een gladde prater die veelal allochtonen vrouwen van middelbare leeftijd op feesten en partijen benadert met een aantrekkelijk investeringsvoorstel. Zo iemand weet

F ailliet en spoorloos

een “pandje” dat de dames kunnen kopen. Door de

Het uitgebreide justitiële onderzoek tegen Scheuer loopt nog. Hij is inmiddels failliet verklaard. De woningen van de stromannen in Noord, Slotervaart en Bos en Lommer worden geveild. Gezien de ingestorte woningmarkt zullen de woningen een fractie op brengen van hun hypotheekwaarde. De huurders, waarvan een deel in afwachting van de executieverkoop nog steeds huurt van de stromannen, komen allemaal op straat te staan. De stromannen zullen nog jaren moeten boeten voor hun inmenging met Scheuer: hen wacht allen het faillissement. Op hun spullen zal beslag gelegd worden. Kees is inmiddels zo ver dat hij hoopt in de schuldsanering te komen. Hij zal dan drie jaar lang moeten rondkomen van een bijstandsinkomen. Scheuer was niet bereikbaar voor commentaar. Mogelijk zit hij nog steeds in voorarrest. l

waardestijging creëren ze een aardig pensioenpotje.’ In veel gevallen zijn de stromannen evengoed slachtoffer als de huurders, zegt Van der Mersch: ‘Vaak zijn ze zich er onvoldoende van bewust dat ze iets doen wat niet mag. Het verhuren van een pand met hypotheek is vrijwel altijd in strijd met het huurbeding.’ Hypotheekfraude is vrij eenvoudig. Consumptieve kredieten worden centraal geregistreerd bij het Bureau Kredietregistratie in Tiel, hypotheken staan alleen vermeld in het kadaster. Tenzij een alerte bankmedewerker een kijkje neemt in het kadaster, is niet bekend dat de aanvrager al meerdere hypotheken op zijn of haar naam heeft staan – op zich niet verboden, maar wel een signaal om beter naar de aanvraag te kijken. Ook worden salarisstrookjes zelden nagetrokken op echtheid.

Illustratie: Bas Kocken

overhouden. Allemaal wit. Zolang ik het verhuren aan Scheuer overliet was ik passief belegger en kon ik de inkomsten gewoon bij de fiscus opgeven. Ik heb een goede baan en geen zin in gezeik. Op mij kwam hij heel betrouwbaar over. Hij was misschien niet heel zakelijk gekleed, maar hoe de huurders hem omschrijven, zo ken ik hem niet.’ Kees’ zakenrelatie met Scheuer begon in de zomer van 2008. Al in oktober werd hypotheekverstrekker Amstelstaete achterdochtig. De bank wilde weten of Kees zelf op de opgegeven adressen woonde. Kees: ‘Op instructie van Scheuer stuurde ik ze een brief waarin ik de dingen een beetje uitlegde, zonder de hele waarheid te vertellen. Ze lieten me niet meer los en bleven maar bellen en brieven sturen. Toen heb ik besloten open kaart te spelen. Dat was in november. Scheuer was daar niet blij mee. In januari kreeg ik een brief van het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag over een klacht die was ingediend door een van de huurders van het Sierplein. Ik belde Scheuer, maar hij nam niet meer op. Toen ging alles heel snel. Ongeveer een maand later eisten de banken de hypotheken op. Ik probeerde nog iets te regelen, maar de banken gaven geen gehoor aan mijn verhaal en gingen niet in op mijn voorstellen. Ze zeiden dat ik fraude had gepleegd. De SNS Bank liet me een stapel facturen zien die ik zou hebben ondertekend,

Folia 35 | 21

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

annonces ZOMERRECES FOLIA Op woensdag 19 juni wordt het laatste nummer van Folia’s 62e jaargang verspreid. Pas weer in Folia 02 jrg. 63, verspreiding woensdag 2 september, worden Annonces opgenomen.

CULTUUR Jazzy a-capellakoor VoorHeen CREA Capella zoekt nieuwe leden. Wil jij het komende studiejaar bij een swingend koor zingen? Kom kijken naar ons optreden op 14 juni, 15 uur CREA Muziekzaal. Zie www.creacapella.nl voor meer informatie. SLAA: Hommage aan Kees Fens. Met o.a. Pieter Broertjes, Freek de Jonge, Mark Pieters. 14 juni, De Balie. Vrij entree voor Vrienden van de SLAA plus 1 introducé(e). www.slaa.nl Geïnteresseerd in Amsterdams nieuws? Altijd al radioprogramma’s willen maken over politiek, muziek, cultuur of sport? Wordt dan vrijwilliger bij Amterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam

STUDENTEN EN STUDIE Bij de leerstoelgroep Strafrechtwetenschappen is een vacatu-

re voor twee student-assistenten (m/v) voor 1 dag per week, gedurende 1 jaar voor het verrichten van ondersteunende werkzaamheden voor prof.mr. G.K. Sluiter. Functie-eisen - U heeft goede studieresultaten, m.n. ook ter zake van het straf(proces)recht en het internationaal publiekrecht. U beschikt over goede vaardigheden met elektronische juridische databanken en met het tekstverwerkingsprogr. MS Word. Daarnaast bent u in staat nauwkeurig, zorgvuldig, zelfstandig en flexibel te werken. Ten slotte heeft u goede kennis van de Nederlandse taal en beheerst u het Engels. Taken - De student-assistenten verrichten ondersteunende werkzaamheden voor het onderzoek. Student assistent 1: Ondersteuning bij uitgave jurisprudentiebundel ‘Annotated Leading Cases of International Criminal Tribunals’ (voor meer info. zie www.annotatedleadingcases.com). Werkzaamheden: o.a. controleren van drukproeven en het onderhouden van contacten met auteurs. Student assistent 2: Ondersteuning onderzoeksproject ‘International Criminal Procedure – Expert Framework’ (voor meer info. zie www.icp-ef.org). Werkzaamheden: o.a. voorbereiden en organiseren conferenties en het onderhouden van contacten met deelnemers in het project. De aanstelling geschiedt bij voorkeur per 1 september 2009. De dagen van aanwezigheid worden in onderling overleg vastgesteld. Sa-

lariëring geschiedt conform de salaristabel van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (http://www.vsnu.nl/ web/show/id=45895/langid=43). Indicatie: circa E 340 bruto per maand. Inschaling is mede afhankelijk van het aantal behaalde studiepunten. Een minimum van 60 behaalde EC is een voorwaarde voor aanstelling als student-assistent. Voor meer info. kunt u contact opnemen met prof.mr. G.K. Sluiter, tel. 020 525 3315, e-mail g.k.sluiter@uva.nl. Uw schriftelijke sollicitatie, vergezeld van CV en cijferlijst dient u binnen twee weken na plaatsing van deze advertentie te richten aan prof.mr. G.K. Sluiter, Leerstoelgroep Strafrechtwetenschappen, UvA, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Postbus 1030, 1000 BA A’dam. Nieuw programma interdisciplinaire collegecycli 1e semester studiejaar 2009-2010 bestaat uit: Geheime praktijken, Macht en onmacht in het Midden-Oosten, Relativiteit: Ruimte en tijd volgens Einstein, China: van global games tot global crisis en Wetenschapsgeschiedenis. De inschrijving start vanaf juni. In september wordt een proefcollege verzorgd. Meer informatie: www.iis.uva.nl/keuzeonderwijs

SPORT Ook zin om te hockeyen? MHC Amstelveen zoekt toppers voor de eerste (top 1e klasse) en tweede teams, maar ook meer recrea-

Problemen met studeren in verband met een functiebeperking?

tieve hockeyers of zelfs complete teams zijn welkom. Speciale studententarieven!! Meer weten? Bezoek onze website (www.mhcamstelveen.nl) of mail naar hockeyenbijamstelveen@gmail.com

STUDENTEN SPORT CENTRUM USC Activiteiten • Clinic Kitesurfen In deze uitdagende clinic (één les van 2,5 uur) leer je de basisbeginselen van kitesurfen. Je zweeft hoog boven de golven met de wind in je kite. Op 13, 20 en 27 juni. Studentenprijs E 55. Schrijf je in bij USC De Boelelaan of PCH Fitness. • Intensief tennis Op 29 en 30 juni starten de tennis intensiefcursussen bij USC Tennis. Je traint 2x per week 1,5 uur. Voor niveaus 7/8, 8 en 9. Studentencursusprijs E49. • Afvallen zonder streng dieet Wil jij verantwoord afvallen en bewegen? Doe dan mee met het Good Fit programma o.l.v. de diëtisten van het USC. Voedingsadvies, fitness bij het USC onder deskundige begeleiding op vrijdagavond en een kwartaal onbeperkt fitnessen. Het voedingsadvies helpt je af te vallen zonder een streng dieet te volgen. Studentenprijs E 55. • Zomerrooster Ook deze zomermaanden juli en augustus kun je sporten bij het USC. Ruim aanbod. Rooster volgt z.s.m. Check voor al het bovenstaande www.usc.uva.nl

VERDIENEN Lieve oppas gevraagd voor onze drie kinderen (twee meisjes en één jongen, 7, 9, 10 jr.). Eén of twee middagen in de week van 15.00-19.00 uur. Wij wonen op IJburg, makkelijk te bereiken met tram 26 vanaf het Centraal Station. Verdiensten: E35 per middag. Info bel Harry of Eva: 06 5191 9762 of 020 665 5346. Geen tijd gehad om Cars of Ice Age te zien? Bij ons krijg je (soms ongehinderd) de kans! Wij zoeken een student die af en toe een dagdeel of avond op kan passen, zodat wij naar de volwassen films kunnen gaan. Amsterdam Sloten (020 670 9061 of 06 2374 5145).

dachtover.nl of bel 020 531 7600.

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Studentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuismannen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSEN Zoek mensen die willen deelnemen aan een internationale enquête over zingeving en levensbeschouwing. Aanmelden bij e.sengers@fsw.vu.nl, vragenlijst wordt per mail toegestuurd.

Vrijdag 12 juni – Atrium beperkt geopend. Veel bezoekers verwacht in OMHP. Vanwege de UvA Last VRIJWILLIGERSWERK, Minute Voorlichting kunnen stuSTAGES, e.d. denten en medewerkers op vrijStuderen met een Doel?!?! Wordt dag 12 juni geen gebruikmaken bestuurslid bij Niños de Guatema- van zelfbedieningscounter in het la! Wij bieden je de kans om vanAtrium. Uitzondering is de koffieuit Nederland echt bij te dragen corner, deze blijft geopend voor aan een betere wereld. Wij zoestudenten en UvA-medewerkers. ken voor 2009/2010 een secretaris Vanaf 17.00 uur is de mensa weer (10-12 u./week). Ook andere capa- volledig geopend. In de Oudemanciteiten zijn welkom! Niños de Gu- huispoort worden tussen 10.00 atemala is een stichting bestaande en 13.00 uur veel bezoekers veruit creatieve, enthousiaste studen- wacht. De universiteit verontschulten die zich inzetten voor onderdigt zich voor eventueel ongemak wijs in Guatemala. Check www. en bedankt u voor uw begrip! schoolbouwen.nl. Interesse? Mail info@ninosdeguatemala.org of bel De Spermabank van het AMC Margriet Crijns (06 2950 8534). is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Aandacht over? Word buddy voor Nadere informatie tel. 020 566 daklozen of verslaafden bij De Re- 3090, spermabank@amc.uva. genboog Groep! Zie www.aannl of www.spermadonoren.nl

CREA is de culturele organisatie van de UvA en HvA. Turfdraagsterpad 17, 1012 XT Amsterdam, 020 5251400.

do 11 juni 20.30

Theater:

CREA Open Podium - Best of

Deze maand presenteert het CREA Open Podium zijn Best Of van dit seizoen. Een aﬂevering gemist? Kom dan nu kijken naar een speciaal samengesteld programma met de leukste optredens van het afgelopen jaar. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis. Reserveren niet mogelijk.

za 13 juni 20.30

Theatersport Vereniging Amsterdam:

Improﬁësta

TVA brengt een afwisselende avond met improvisatietheater. Korte snelle scènes zullen zich in hoog tempo afwisselen. Het publiek geeft suggesties voor de inhoud en op basis daarvan wordt ter plekke geïmproviseerd. Vrolijk, lichtvoetig en vol verrassingen. Plaats: CREA Theater. Toegang: € 8,-. Reserveren: 525 1400.

zo 14 juni 15.00

Muziek:

VHCC zingt Platzak

Kom naar het Best of-concert van VoorHeen CREA Capella: Leve de crisis! Dit A-capella octet stoft juweeltjes uit haar geschiedenis af en presenteert ze vol trots aan haar publiek. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang: € 3,-. Reserveren: 525 1400.

Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl

di 16 juni 19.00

Film:

CREA Eindpresentaties - Film

De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080 De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

Cursisten van de CREA ﬁlmcursussen vertonen hun kersverse materiaal. Laaf je een avond lang aan hun creatieve producten. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang gratis. Reserveren niet mogelijk.

w w w. c r e a . u v a . n l 22 | Folia 35

roem

Wanhoop Door Dirk Wolthekker

Boeken van misdaadauteurs als Esther Verhoef, Saskia Noort of Marion Pauw, daar heeft hij niets mee. ‘Vinexboekjes waarin veel wordt vreemdgegaan,’ noemt thrillerauteur en scenarioschrijver Tomas Ross hun boeken, die deze maand nog eens extra in de belangstelling staan omdat juni traditiegetrouw de Maand van het Spannende Boek is. Marion Pauw won afgelopen week de jaarlijkse Gouden Strop voor het beste Nederlandstalige spannende boek van het afgelopen jaar: Daglicht. Ross, eind jaren tachtig een van de initiatiefnemers van de themamaand, won de prijs zelf ook verschillende keren, maar hij zegt dat zijn boeken toch van een heel andere aard zijn dan die van ‘de dames’. ‘Ik baseer me – veel meer dan zij – op historische feiten of kwesties waar ik een deels fictief verhaal omheen bouw. Het gaat in mijn boeken niet primair om het oplossen van een moord, maar om het neerzetten van een spannend en goed gedocumenteerd verhaal. Een voorbeeld: in 1942 werd De Nachtwacht overgebracht naar de mergelgrotten bij Maastricht. Maar kwam de echte Nachtwacht na de oorlog wel terug? Zo’n vraag kan een spannend boek opleveren.’ We spreken Tomas Ross (1944) onder de hanenbalken van een historisch pand in de Amsterdamse binnenstad. Een ruimte om te schrijven en inspiratie op te doen, niet gehinderd door een oude typemachine van het merk Underwood. ‘Jaren zeventig, een kuthuwelijk, twee kinderen en dan moest ik ook nog tikken op dat ding. Van jongs af aan wilde ik journalist worden, maar mijn vader, die bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst werkte, had aan journalisten een nog grotere hekel dan aan communisten. “Ga maar geschiedenis studeren,” zei hij, met de gedachte dat daar vast een baan uit zou rollen. Ik ging naar de VU: bidden en danken, niets voor mij. Ik kwam bovendien uit Den Haag en voelde mij in Amsterdam ontheemd. Het liefst liftte ik op donderdagavond al terug naar huis. Ik besloot na een jaar toch naar de School voor Journalistiek te gaan. Daar leerde ik drinken, neuken, lachen en stukken tikken. Ik ging filmrecensies schrijven voor de Haagse krant Het Vaderland en werd later presentator bij de

Foto: Bob Bronshoff

Hij studeerde niet-westerse sociologie, maar werd thrillerauteur en scenarioschrijver: Tomas Ross.

Tomas Ross

Tros. Dat liep niet goed af toen ik socialistische politici als Bram van der Lek en Fred van der Spek wilde interviewen. No way. Toen kwam ik erachter hoe erg het is om bij de Tros te hebben gewerkt: je krijgt daarna geen andere baan. Ik was 27 en dacht: ik ga weer studeren. Sociologie, uit pure wanhoop. Hoogleraar Wim Wertheim was mijn held. Hij was een groot Indiëkenner en ik keek huizenhoog tegen hem op. In Den Haag voelde je Indië bijna, maar mijn “drift” naar Nederlands-Indië werd denk ik vooral veroorzaakt door mijn al vroege ambitie om – hou je vast – zendeling te worden in “ons” Nieuw Guinea. Mijn goed gereformeerde opvoeding en school, waar ons werd ingeprent dat ook de Papoea’s – en vooral de Papoea-kindjes – de Here Jezus moesten leren kennen, waren daar debet aan. Persoonlijk had ik ook banden met Indië: mijn opa was flink met de klewang tekeergegaan in Atjeh. Over Indië hing het romantische waas van de koloniën en Wertheim voelde dat goed aan, al was hij een groot criticus van het koloniale system. Op een dag had hij zijn keurige pak inge-

wisseld voor een Mao-boordje. Bij hem schreef ik een scriptie over het ontstaan van het communisme in Indonesië, zodat ik in 1974 kon afstuderen. Doorgaan met de wetenschap heb ik nooit overwogen, integendeel. Ik wantrouw de wetenschap. Die houdt te veel vast aan conventies. Neem de bijna-doodervaringen die cardioloog Pim van Lommel via zijn werk meemaakte. Zo’n man wordt door gevestigde wetenschappers als Dick Swaab neer-ge-sa-beld. Die heeft daar misschien allerlei argumenten voor, maar die borduren steeds op elkaar voort. De ene wetenschappelijke oplossing is zodoende vaak een kopie van de ander. Echte wetenschappelijke creativiteit bestaat niet. Dan kan ik als schrijver veel beter werk verrichten. Zo wil ik altijd nog eens een spannend verhaal schrijven over de Greet Hofmans-affaire, waar communisten bij waren betrokken, maar waarover nooit wordt gepubliceerd. Koninklijk Huishistoricus Fasseur vindt het niet leuk als je daarover begint. Toch is hij kennelijk een wetenschapper. De wetenschap laat te veel liggen. Dat raap ik op.’ l

Folia 35 | 23

Foto’s: Henk Thomas

dijkgraaf & fresco

Woordzoeker

Zapmomenten Bij televisieshows, zelfs over wetenschap, zijn opvallend veel mensen achter de schermen betrokken. Regie, productie, camera’s, geluid, licht, rekwisieten, catering, beveiliging, allemaal vreselijk belangrijk, maar ze komen nooit in beeld. Maar van één dame was het me niet duidelijk wat zij nu precies op de studiovloer deed. Ze keek vooral heel nauwkeurig naar de opname, maar zei meestal niets. Ja, soms kwam ze wel eens met een suggestie, vaak om iets sneller of met meer effect te doen, en dan luisterde iedereen naar haar. Wat was nu precies haar rol? Na een tijdje werd het me duidelijk. Zij was op jacht naar zapmomenten. Naar die cruciale ogenblikken waar de aandacht van de kijker even verslapt en de duim instinctief naar de knop op de afstandsbediening gaat. Hup, en weg zijn de kijkers, om voorlopig niet terug te keren. Zo’n zapmoment kan van alles zijn. Een deskundige die één volzin te lang doorgaat. Een filmpje dat er gewoon niet uit ziet. Een aarzelende presentator. Een proefje dat gemakkelijk tien keer leuker kan. Maar alle zapmomenten zijn even dodelijk. Net als bij kuddes antilopen op de Afrikaanse savanne kan de kleinste trigger een massale vlucht oproepen. Comfortabel in hun fauteuil of wegzakbank gezeten stormen honderdduizenden kijkers naar het andere net. De analyse van zapmomenten is bijna wetenschap geworden. Kijkgedrag wordt tegenwoordig namelijk bijzonder nauwkeurig gevolgd. Programmamakers krijgen gedetailleerde computergegevens waarmee ze als het ware de precieze seconde kunnen vaststellen waarin de aandacht is verslapt. Vertelt een BN’er net iets te lang over de verjaardag van haar oma, dan kun je de volgende dag nalezen dat dat feestje 53.000 kijkers heeft gekost. Hoe anders in de collegezaal. Daar hebben studenten toch heel wat minder keus. In plaats van meer dan honderd digitale kanalen ter beschikking te hebben, zitten zij eerder opgescheept met zo’n Oost-Duitse radio, zonder keuzeknop, altijd afgestemd op de staatszender. Niet dat er geen zapmomenten zijn. Die zijn er genoeg. Ze vinden alleen in het hoofd van de toeschouwer plaats. Het is niet ongebruikelijk bij colleges of lezingen een zaal te zien waar iedereen, maar dan ook echt iedereen, soms zelfs ook de spreker, mentaal al lang naar een ander kanaal is over geschakeld. Kijk, daar zou die dame nu handig zijn. Als die nu eens alle zapmomenten bij een college in kaart zou kunnen brengen. Want daar heb ik nog wel een theorie over die gebruikmaakt van de allerlaatste communicatietechnieken. Heeft u even? He, wat doet u nou, lezer, niet zomaar weggaan! Robbert Dijkgraaf is universiteitshoogleraar mathematische fysica.

De gegeven woorden zijn -in alle richtingen- in het diagram verborgen. Sommige letters zijn meer dan een keer gebruikt. De resterende letters vormen de oplossing van deze puzzel. AFBROUWEN, BESLAAN, BESLAG, BIERKELDER, BIERPUL, BIERSTEEN, BLIKJE, BOCKBIER, BOTTELEN, BROUWEN, BROUWGERST, BROUWSEL, CAFE, EESTEN, FERMENTATIE, GERST, GEUR, GLAS, HAPPEN, KIEMKAST, KOELEN, KRAT, KROONKURK, KUIP, MOUTSILO, OUDBRUIN, OXYDATIE, PILS, PROOST, SCHENKEN, SCHUIM, TANK, TAPPEN, TERRAS, VILTJE, WATER, WIEKSEN, WORT. Helemaal ingevuld? Mail de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag 16juni naar mededelingen@folia.uva.nl en maak kans op twee toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl