Luce ZED SPRAK MET Tunde Adefioye

ZED SPRAK MET

Tunde Adefioye

Tunde Adefioye groeide op in Los Angeles maar woont al dertien jaar in België. In Leuven richtte hij mee de organisatie Urban Woorden op, in Brussel is hij actief als dramaturg bij KVS. Hij toont een grote maatschappelijke betrokkenheid in zijn werk. Als fervent volger van ‘zwarte’ films gaf hij ZED een woordje uitleg over de recente golf nieuwe films, al nuanceert hij ook meteen.

Tunde Adefioye: Je moet begrijpen dat black cinema ook maar een containerbegrip is. Het is zelf heel divers. De Amerikaanse professor Hortense Spillers definieerde ‘zwarte’ cultuur als het in rekening brengen en in vraag durven stellen van de samenleving en de status quo. Zwarte cinema valt daar ook onder. Zo zal bijvoorbeeld een prachtige, poëtische film als Pariah in essentie de ‘witte blik’ en heteronormativiteit bekritiseren.

ZIE JE GELIJKENISSEN MET EERDERE STROMINGEN IN DE JAREN 60 EN 70 OF IS ER NU ECHT EEN NIEUWE DYNAMIEK?

Door de jaren heen is zwarte cinema in voortdurende verandering geweest. Er waren natuurlijk hoogtepunten zoals de films van Gordon Parks of de blaxploitation van de jaren 70, of Spike Lee in de jaren 90, maar het is moeilijk om dat echt in kaders op te delen. Je hebt altijd verschillende bewegingen gehad, ook binnen de meer mainstream zwarte cinema. Het evolueert constant. Nu is dat niet anders.

TOCH BEN JIJ NIET EVEN ENTHOUSIAST

OVER VEEL RECENTE FILMS. We hebben in de cinema meer nuance nodig over wat de black experience en geschiedenis is. Veel films zijn te braaf en eendimensionaal. Het is oké om ook de slechte eigenschappen van zwarte personages weer te geven. Daarom zijn films als Pariah of Boyz n the Hood zo belangrijk. Zij tonen dat wel. Ik ben nog steeds fan van Spike Lee, alleen al om waar hij symbool voor staat, maar ook hem

We hebben in de cinema meer nuance nodig over wat de black experience en geschiedenis is. Veel films zijn te braaf en eendimensionaal.

TUNDE ADEFIOYE

moeten we in vraag durven stellen. Dat deed bijvoorbeeld schrijfster Bell Hooks. Hooks schreef dat Lee vaak gewoon maffiafilms als Martin Scorsese maakte, maar dan met zwarte mensen. De stoere held die centraal staat in BlackKklansman ondermijnt de zwarte ervaring in de jaren 70 en maakt er een stereotype van. De afro, de prachtige vrouw actief bij de beweging die voor hem valt … Het is een simplificatie van de eigenlijke emancipatiestrijd die zoveel complexer was. Dat vind ik problematisch.

DENK JE DAT DE FILMINDUSTRIE ZELF OOK OPRECHT SYSTEMEN IN VRAAG KAN STELLEN OF IS ZE TE GECORRUMPEERD

DOOR GELD? Cinema kan absoluut een rol spelen in een herdefiniëring van concepten en systemen. Toch kunnen we het niet enkel aan de kunst overlaten. We moeten zelf kijken naar structuren, productiehuizen, op zoek gaan naar alternatieve vormen van productie. We moeten uitkijken dat we niet alle verantwoordelijkheid bij cinema zelf leggen.

ZIJN ER FILMS DIE JE RECENT ZAG WAAR JE

ENTHOUSIAST OVER BENT? Een film die mij recent aansprak was The Last Black Man in San Francisco. Die film heeft nog steeds geen distributie hier. Je hebt een paar mensen in België en de VS die beslissen of een film hier al dan niet uitkomt. Ava DuVernay’s A Wrinkle In Time kwam hier niet uit terwijl er mensen als Oprah Winfrey en Reese Witherspoon in meespeelden. Voor Sorry to Bother You: idem.

GELUKKIG IS ER CINEMA ZED OM GEREGELD ONUITGEGEVEN PARELTJES EEN AANTAL VERTONINGEN OP HET WITTE DOEK TE GEVEN, ZOALS THE LAST BLACK MAN IN SAN FRANCISCO EN SORRY TO BOTHER YOU. INDERDAAD JAMMER DAT ZE NOOIT EEN ECHTE RELEASE KREGEN IN ONS LAND.

Dit zijn de systemen waar ik het over heb die we moeten durven in vraag stellen. De laatste jaren zijn er steeds meer mensen actief op zoek naar deze films. Het is erg jammer dat er niet méér wordt gedaan om deze films tot hier te krijgen, tegen de grote structuren en beslissingen van studio’s in. The Last Black Man in San Francisco is een persoonlijke favoriet omdat het heel genuanceerd durft te gaan. Hortense Spillers’ quote over critiquing the status quo komt er helemaal tot zijn recht. Daarnaast is het ook een heel poëtische sterke film. Ik hou ook heel veel van Julie Dash en de rol die zij gespeeld heeft met Daughters of the Dust. Die film kwam rond dezelfde tijd als Spike Lee’s eerste successen, maar het was de eerste keer dat een film geregisseerd door een Afro-Amerikaanse vrouw een brede release doorheen de VS kreeg. De eerste keer, en dat in de jaren 90! (KM/RV) 

Queen & Slim

Na hun eerste afspraakje worden een zwarte man en vrouw aangehouden door een witte agent, die onterecht met een wapen begint te zwaaien. De situatie escaleert en de agent wordt neergeschoten. In de pers worden ze afgeschilderd als gevaarlijke moordenaars. De zwarte Bonnie & Clyde slaan op de vlucht.

2019, duur: 2:12, Canada, VS, regie: Melina Matsoukas, met: Daniel Kaluuya, Jodie Turner-Smith e.a., dialogen: Engels

Vertoning: 12/8, 14/8, 16/8, 26/8, 29/8, 31/8 in Cinema ZED-Vesalius

Sorry to Bother you

Op een dag ontdekt de 30-jarige Cassius Green een geheime kracht binnen in zichzelf. Zijn carrière neemt een hoogtevlucht, tot op het niveau van de bedrijfsleiders die er een macaber geheim op nahouden. Cassius moet beslissen of hij ingaat tegen de bedrijfsleiders of kiest voor het geld.

Een intelligente, absurde sociale satire die breekt met alle klassieke filmconventies.

2018, duur: 1:51, VS, regie: Boots Riley, met: LaKeith Stanfield, Tessa Thompson e.a., dialogen: Engels

Vertoning: 20/8, 21/8, 22/8, 25/8, 28/8, 1/9 in Cinema ZEDVesalius

"Eén en al zenuwslopende opbouw, pure Hitchcock voor het #blacklivesmatter-tijdperk."

DE MORGEN

Get out

Als gemengd koppel zijn de Afro-Amerikaanse Chris en de witte Rose het voorbeeld van een volmaakte liefde. Ze worden uitgenodigd voor een weekendje bij Rose haar familie. De familie is vriendelijk – overdreven vriendelijk. Maar wanneer het weekend vordert, leiden een reeks verontrustende ontdekkingen Chris naar een waarheid die hij zich nooit had kunnen voorstellen.

Komiek en acteur Jordan Peele nam voor zijn debuutfilm als regisseur een gewaagde keuze door de genres komedie en griezelthriller te combineren, maar hij slaagde erin een steengoede film te maken die in de VS een enorme hit werd. Een intrigerende thriller die als sociale satire doet nadenken over relevante thema’s van nu en razend spannend is opgebouwd met grappige én huiveringwekkende scènes precies op de juiste momenten.

2017, duur: 1:44, VS, regie: Jordan Peele, met: Daniel Kaluuya, Allison Williams, Bradley Whitford e.a., dialogen: Engels

Vertoning: 30/7, 1/8, 9/8, 11/8 in Cinema ZED-Vesalius