ZED sprak met Paolo Sorrentino

“Dankzij Maradona was ik nergens bang voor”

De Italiaanse regisseur Paolo Sorrentino maakte naam met flamboyante cinema als La Grande Bellezza, Youth en This Must Be the Place, maar in realiteit is hij een rustige en ingetogen man. Die intiemere kant laat hij ook doorschijnen in The Hand of God, een autobiografisch verhaal over geluk, tragiek, Napels en Diego Maradona.

Paolo Sorrentino: Ik voelde de behoefte om mijn eigen verhaal te vertellen, over wat mij als jongeling overkomen is. Het gaf me ook de kans om terug te keren naar Napels, mijn geboortestad. Ik had er enkel mijn eerste langspeelfilm gedraaid, L’uomo in più, en ik dacht dat het een goed idee zou zijn om er nog eens te werken. Ik voel me er nog altijd thuis, ook al woon ik al 15 jaar in Rome. Napels is de stad van mijn jeugd, mijn opvoeding, het belangrijkste deel van mijn leven.

L’uomo in più was in 2001. Is Napels sindsdien veel veranderd?

Moeilijk te zeggen. Qua architectuur en infrastructuur zijn er bepaalde zaken veranderd, maar de mensen zijn nog altijd dezelfde. Eigenlijk is Napels op zijn manier snobistisch. Napolitanen geven geen moer om wat zich buiten hun eigen stad afspeelt. Ze zijn enkel bezig met zichzelf.

Zoals je ze afbeeldt in de film zijn ze ook behoorlijk wreedaardig. Zelfs je eigen familie. Ze lachen mensen uit, ze steken de draak met fysieke gebreken. Heb je die bijtende humor van hem geërfd?

Je mag niet vergeten dat The Hand of God zich afspeelt in de jaren 1980. De cultuur is de voorbije 35 jaar veel veranderd. In die tijd zag niemand er graten in om anderen uit te lachen, vaak op een woeste en wrede manier. Het was normaal. Ik ben sowieso van een andere generatie. Maar ik vind conflicten absoluut ook veel amusanter dan situaties waar iedereen het met elkaar eens is. (lacht)

In de film raakt het jonge hoofdpersonage, Fabietto, in de ban van cinema. Hoe is dat bij jou gegaan?

Dat was nauw verbonden met de tragedie die me toen is overkomen. De maanden daarna gleed ik in een depressie. Ik lag de hele dag thuis in de zetel. Nu weet ik ook wel dat zo’n gedrag sowieso typisch is voor tieners, ook als ze niet zoveel te lijden hebben als ik heb gehad. (grijnst) Op een bepaald moment bedacht ik dat films misschien een uitweg zouden zijn. En in plaats van filmjournalist te worden en honderden films te bekijken, leek het me interessanter om zelf films te maken. Ik denk dat ik de juiste keuze heb gemaakt.

Je regiedebuut L’uomo in più was meteen ook jouw eerste samenwerking met acteur Toni Servillo. The Hand of God, waarin hij de vader speelt, is intussen al jullie zesde film samen. Waarom klikt het zo met hem?

We lachen om dezelfde dingen en we houden er allebei van om risico’s te nemen in ons werk. Het werkt goed tussen ons. Het is ook gemakkelijk om met goeie acteurs te werken, en ik vind hem de grootste van zijn generatie. Toen ik hem lang geleden leerde kennen, was hij al een gevestigde waarde in het theater. Ik was maar een jonge snaak die films wilde maken, dus ik was bang voor hem. Maar hij nam me meteen in bescherming, als een soort oudere broer.

De titel The Hand of God verwijst naar Diego Maradona. Wat heeft hij voor jou betekend?

Voor mij en voor veel mensen uit Napels vertegenwoordigt Maradona een moment van geluk, van plotse vrijheid na vele donkere jaren. Toen hij voor Napels kwam spelen, gaf hij de mensen hoop. Ook met zijn persoonlijkheid had hij een grote impact, vooral op jongeren. Ook op mij. Dankzij hem was ik nergens bang voor. Ik was natuurlijk niet zo zelfdestructief als hij.

Heb je hem ooit ontmoet?

Heel kort, tijdens een wedstrijd tussen Real Madrid en Napels voor de Champions League. Hij voelde zich toen echter niet zo best en was nerveus. Ik heb dus niet echt de kans gehad om met hem te praten. Maar toen ik in 2014 een Oscar kreeg voor La Grande Bellezza stuurde hij me een gesigneerd shirt van Argentinië. En dat is me uiteraard veel meer waard dan een babbel.

Heeft hij ooit geweten dat je aan een film werkte waarin hij een cruciale rol speelt?

Ik weet het niet zeker. Ik weet wel dat de mensen uit zijn omgeving op de hoogte waren, want die dreigden met een proces. (lacht) Ze dachten dat ik onrechtmatig zou gebruikmaken van Maradona’s portret. Wat natuurlijk niet zo was. Na een paar dagen was dat misverstand gelukkig opgelost. (RN)