Voorwoord
Je studententijd is een bijzondere fase in je leven. Je wereld wordt in korte tijd groter, je bouwt zelfstandigheid op en ontmoet talloze nieuwe mensen. Voor sommigen is het echter ook een uitdagende tijd. Door het leenstelsel hebben studenten jarenlang schulden moeten opbouwen om rond te kunnen komen en het wordt steeds moeilijker om een kamer te vinden. Zelf vond ik het wel spannend om te gaan studeren. Ik wist niet zo goed wat ik wilde gaan doen, dus ik nam twee tussenjaren de tijd om dat uit te zoeken. Toen ik eenmaal studeerde, merkte ik dat ik echt op mijn plek zat. Wel zag ik om mij heen dat veel van mijn studiegenoten met enorme prestatiedruk kampten en soms moeite hadden om rond te komen. In je studietijd zou je je volledig moeten kunnen focussen op je opleiding. Bij de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vertegenwoordigen we alle studenten in Nederland. We staan voor toegankelijk en goed onderwijs, een veilig en gezond studieklimaat en een studentenleven waarin jij je als student
volledig kunt ontplooien. We zitten veel aan tafel bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, spreken met politici, maar laten ook van ons horen in de media of tijdens acties. Zo wordt na jarenlange inzet het leenstelsel afgeschaft en ligt er eindelijk een concreet plan om voor meer studentenkamers te zorgen. Dat bewijst dat het écht helpt om van je te laten horen.
Dit magazine draagt dezelfde waarden uit. Juist door onze ervaringen met elkaar te delen, staan we sterker. We kunnen heel veel van elkaar leren en laten we dat ook gebruiken. Er is nog een hoop werk te doen, dus raak betrokken en zorg dat ze niet om je heen kunnen.
Joram van Velzen (hij/hem)
Voorzitter Landelijke Studentenvakbond (LSVb) 2022 | 2023
INHOUD
Boodschappentips van student Max
Goedkoop
Fietsprotest in Den Haag
Meerdere studenten en vakbonden protesteerden tegen tegenvallende overheidskeuzes. Wij waren erbij.
uitgaan in Tilburg
Door dit overzicht weet je wat er per avond in Tilburg (goedkoop) te beleven valt.
Hoe doe je zo goedkoop mogelijk boodschappen? Student Max shopt met je mee. Vader en zoon over hun studententijd Wat zijn de verschillen tussen het studentenleven van jaren ‘90 en nu?
Kim is topsporter en student
Hoe combineer je topsporter en student zijn? Kim van ‘t Verlaat vertelt dat daar heel wat bij komt kijken.
Tips van DUO en Nibud (25/26)
Antikraak (27)
Antikraak (27/28)
Kok Maurice (29)
Kok Maurice (29/30)
Nawoors (31)
Nawoord (31)
Strijd tegen de energierekening
Het beeld van extra dekens op de bank is bijna niet meer weg te denken uit studentenland. Gasprijzen stijgen tegenwoordig de pan uit, met ook in studentenhuizen een lage verwarming als resultaat. Wie hier goed over mee kunnen praten zijn de bewoners van een studentenhuis op de Hasseltstraat in Tilburg. In dit vrijstaande huis wonen negen mannen. Hun huis is slecht geïsoleerd en heeft daarom het verbruik van drie normale huishoudens. Besparen was en is dus noodzakelijk. De studenten nemen ons mee in de maanden van dubbele sokken en dikke truien.
“Er kwam een maand geleden onverwachts een brief op onze deurmat”, vertelt student Remco. “Hierin stond vermeld dat ons voorschot op gas, water en licht verhoogd werd met maar liefst 600 euro per maand.” Huisgenoot Lars vult aan: “Dit was even schrikken voor ons, dus belden we meteen naar ons energiebedrijf. Zij gaven aan dat het nieuwe bedrag per maand realistisch was voor de mate van energiegebruik in ons huis. Er moesten drastische veranderingen plaatsvinden, anders werd dit een erg duur grapje.”
Verwarming op nul
“Meteen nadat ik de brief had ontvangen en gelezen, liep ik naar de thermostaat om hem helemaal uit te draaien”, vertelt huisoudste Justus. Tot en met november is de verwarming ook daadwerkelijk uitgebleven. “Op een gegeven moment was het twaalf graden in huis. De was werd niet eens meer droog en sommige huisgenoten konden niet meer slapen door de lage temperatuur. Als we dan even op wilden warmen onder de douche, leek de kou daarna alleen maar erger.”
Met z’n allen
Er werd niet alleen op gas bezuinigd, ook elektriciteit speelde een rol. De studenten namen het heft in eigen handen. “De vriezer werd uit het stopcontact getrokken, de droger werd niet
meer gebruikt en ook de tweede koelkast werd leeggehaald en uitgetrokken.” Zelfs huiskat Fred moest zijn steentje bijdragen aan de besparingen. “Waar hij eerst een gat in de deur had om naar buiten te gaan, moet hij nu zijn lichaam door een kattenluikje proppen. Hierdoor tocht het een stuk minder én het blijft warmer binnen.”
Wat volgens de studenten nog meer helpt tegen de kou is het tegen elkaar aankruipen op de bank. Ook hier hebben ze tips voor. “Ga vaker langs bij je vriend/vriendin en douche daar, dat bespaart energie.” Lachend sluiten ze af: “Heb je geen geliefde, maar wel een scharrel of onenightstand? Douche dan ook daar, en vraag meteen om een ontbijtje!”
KAYLEE NOTEBOOM
hoeven niet de rode draad te zijn in mijn leven”
Druk bezig met haar afstudeerscriptie, een baan bij de krant en een eigen kamer in hartje Tilburg: de 25-jarige Kaylee Noteboom werkt hard aan haar toekomst. Een toekomst die voor haar vooral in het teken zal staan van afbetalen. De goedlachse studente journalistiek heeft ruim 70 duizend euro aan schulden. “Als ik het anders had kunnen doen, had ik dat gedaan. Ik heb alleen geen idee hoe.”
Twee maanden nog, dan hoopt de Zeeuwse Kaylee haar studie Journalistiek in Tilburg succesvol af te ronden. Een mooie mijlpaal voor haar, zeker aangezien haar vorige studie toch niet de juiste voor haar bleek. In haar afstudeerjaar, zo’n vijf á zes jaar geleden, stopte ze met hbo Social Work. Na een zware periode in haar leven – Kaylee verloor haar moeder – zocht de toentertijd 20-jarige naar een nieuwe start. Deze vond zij in de Kruikenstad.
Opbouwende schulden Tijdens haar vorige studie kreeg Kaylee nog een aanvullende beurs, gratis Openbaar Vervoer (OV) en woonde ze nog thuis. Toen ze haar nieuwe studie startte viel de beurs weg, liep haar OV-abonnement af en moest ze opnieuw collegegeld gaan betalen. Daarbij verhuisde ze naar de Tilburgse binnenstad, waar ze een hoge huur moest betalen. DUO was, net als voor vele andere studenten, haar beste vriend. Kaylee leende namelijk maximaal, en doet dat nu nog steeds. “Ik heb altijd alles zelf moeten betalen.
“Schulden
NOTEBOOM
Lenen is voor mij noodzakelijk om rond te komen.”
Naast haar studie werkte Kaylee veel, ze had zelfs meerdere baantjes tegelijk. “Terwijl mijn vriendinnen s ’avonds wat leuks gingen doen, was ik aan het werk. Ik wist dat er bij een nieuwe studie ook meer schulden kwamen kijken, dus ik moest wel werken.” Het enorme bedrag aan schulden heeft Kaylee inmiddels maar geaccepteerd. “Ik weet dat ik 35 jaar de tijd heb om het geld terug te betalen. Dat bedrag zal straks zo’n 55 duizend euro (bij afstuderen wordt een deel een gift) zijn.”
Positief blijven
Tijdens haar studie loopt Kaylee zo nu en dan tegen problemen aan. Ze neemt ons mee naar een paar jaar geleden. “Ik wilde stage lopen in Hilversum, maar doordat mijn OV-abonnement was verlopen, zou me dat tientallen euro’s gaan kosten. Dat kon ik eigenlijk niet betalen.” Toch deed ze de stage. “Ik wilde niet dat de schulden mijn ontwikkeling in de weg stonden.”
Met haar salaris, maandelijkse lening en een kleine bijdrage van haar vader komt Kaylee rond. Dit lukt de ene maand beter dan de andere. “Soms krijg ik het niet eens voor elkaar om aan de eind van de maand de ingrediënten van een simpele studentenmaaltijd te kopen. Dan gaat elke cent wel tellen.” Het uitgavenpatroon van Kaylee verandert daarentegen niet, vertelt ze. “Als ik zin heb om uiteten te gaan met vriendinnen of af en toe een uitje te plannen, dan doe ik dat. De schulden zijn er gewoon, maar dat hoeft niet de rode draad te zijn in mijn leven.”
Alhoewel ze er niet constant mee bezig is, wordt ze dagelijks geconfronteerd met ‘het bedrag’. “Alles wat ik nu koop en bezit is eigenlijk pas van mij als ik de schuld heb afbetaald. Dat is wel een rare gedachte, al helemaal omdat het nog maar de vraag is of ik tegen die tijd de spullen nog gebruik.“
Optimistisch
Voor Kaylee zit er niks anders op dan het afbetalen van haar schulden. “Ik moet eerst 55 duizend euro verdienen en dan nog eens dat bedrag voordat ik écht 55 duizend euro heb.” In de komende twee jaar hoopt ze een vaste baan te vinden, dan kan ze de eerste stappen zetten. Het wordt dus aanpoten voor de journalist in wording, maar ze blijft optimistisch. “Ik blijf van mijn leven genieten en haal energie uit de leuke dingen. Ik probeer niet te veel na te denken over mijn schulden, het is gewoon zo.”
Minimale boodschappen met Max
Goedkoop boodschappen doen is een kunst op zich. De ene keer koop je te veel, de andere keer koop je te weinig en vaak is het te duur. Bredase student Max (24) doet zijn boodschappen bij de ALDI en vertelt over zijn beste boodschappen-trucs. Hiermee bespaart hij maandelijks geld, zodat hij dit kan uitgeven aan andere dingen of op zijn spaarrekening kan zetten.
Hoe vaak per week doe je boodschappen?
“Toen ik voor het eerst op mezelf ging wonen, probeerde ik boodschappen te doen voor de hele week. Al snel merkte ik dat ik veel te veel kocht en daarnaast heel veel voedsel over de datum liet gaan. Nu koop ik meestal om de twee à drie dagen boodschappen. Voor deze dagen kan ik eigenlijk altijd wel goed inschatten hoeveel boodschappen ik nodig heb. Ook gaat het op deze manier minder snel over de datum. Wanneer je voor één dag boodschappen doet, koop je vaak dingen waar je op dat moment zin in hebt. Dat maakt de boodschappen al snel duurder. Ik probeer dan ook nooit naar de supermarkt te gaan terwijl ik honger heb.”
Doe je aan budgettering als je naar de winkel gaat?
“Ik bereken voor iedere dag een bedrag dat ik maximaal mag uitgeven. Voor het avondeten bijvoorbeeld geef ik mijzelf een limiet van vijf euro per avond. Vaak koop ik voor twee dagen hetzelfde.
Dit is veel goedkoper qua ingrediënten, hierdoor is mijn gelddoel een stuk makkelijker te behalen. Natuurlijk eet ik het liefste iedere dag wat anders, maar als ik op mijn geld wil letten moet ik soms genoegen nemen met minder.”
Op welke producten bespaar je het meeste tijdens het boodschappen doen? “Vlees koop ik bijna nooit meer, het is behoorlijk duur en er zijn genoeg alternatieven. Wasmiddel koop ik altijd bij de ALDI, hier kost een fles namelijk de helft van de prijs van het wasmiddel bij de Albert Heijn. Tijdens het boodschappen doen kijk ik specifiek naar het aantal grammen van een product en kies dan de goedkoopste optie. Brood koop ik altijd maar in halfjes, want anders beschimmelt het. Van kaas daarentegen koop ik juist een groot blok: dit gaat niet snel over de datum en één blok is veel goedkoper dan meerdere plakjes. Van tevoren neem ik ook een boodschappentas van thuis mee. Vaak kost een plastic tasje aan de kassa maar tien cent, maar het is toch telkens weer tien cent dat je bespaart.”
‘Wat willen wij? Schuldenvrij!’
Het is maandag 7 november. In de stromende regen komen op de Koekamp in Den Haag studenten bijeen om te demonstreren tegen het overheidsbeleid rondom studenten. Vanaf daar uiten ze luidkeels hun frustratie over het overheidsbeleid rondom studenten.
“Pechgeneratie, wij eisen compensatie!”
Het fietsprotest is georganiseerd vanuit de LSVb. Ook studentenvakbond FNV Young & United en diverse sprekers waren van de partij. Van een afstand is goed te zien dat er actie wordt gevoerd door de duidelijke spandoeken, borden en vlaggen. Onder de grote groep aanwezigen zijn ook Iris en Deniez, leden van jongerenvereniging DWARS. Zij zijn vanuit Nijmegen naar de demonstratie gekomen en geven maar al te graag hun mening over het missen van overheidssteun. “Wij vinden het jammer dat de groep die financiële hulp het meest nodig heeft, zo vergeten wordt.” Het duo is vaker aanwezig bij demonstraties en deze zal dan ook zeker niet hun laatste zijn.
“Het is belangrijk dat wij onze stem laten horen. Alleen zo komen er veranderingen tot stand.”
Rondje door de stad Rond 13:30 uur stappen de demonstranten op hun fiets en begint hun tocht. De route van de demonstratie loopt dwars door het centrum en eindigt bij het de ingang van de Tweede Kamer. Wie de bonte stoet door de stad ziet trekken, heeft ze waarschijnlijk al van ver aan horen komen. Door het oorverdovende geschreeuw, klingelende fietsbellen en leuzen vanuit een megafoon waren de fietsende studenten onmisbaar. “Wat willen wij?”Klinkt het. “Schuldenvrij!”Ze laten een duidelijke stempel achter in het centrum. Niet alleen door de geluidsoverlast, maar ook door het feit dat er ‘gewoon’ over de autoweg werd gefietst.
“Dit sloeg echt aan”, vertelt een demonstrant, schor van het harde schreeuwen. “Dat is ook wat we hiermee willen bereiken: het trekken van zo veel mogelijk aandacht.” Opvallen doet het protest zeker. Autobestuurders rijden zachtjes en verward achter de stoet aan, en ook verschillende voetganger kijken – duidelijk onder de indruk – naar de grote groep studenten. De demonstranten maken duidelijk wat ze vinden met hun inmiddels door de regen kromgetrokken bordjes. Op één deze bordjes staat aangegeven dat ze zowel geen studententijd als geen toekomst meer hebben. Tekenend voor de huidige situatie, als we de kletsnatte trappers moeten geloven.
Voorop fietst LSVb-voorzitter Joram van Velzen, wapperend met een grote rode vlag. Hij leidt de groep naar de ingang van de Tweede Kamer.
Van korte duur Eenmaal daar aangekomen zet de actie zich voort. De zelfbedachte demonstratie-teksten vliegen je om de oren, en lijken harder te klinken tussen de hoge gebouwen. Dat de demonstranten niet naar Den Haag zijn gekomen om stil te blijven, is allang duidelijk. De politie staat de fietsers al op te wachten en verzoekt hen het terrein te verlaten. Het boegeroep van de demonstranten maakt duidelijk dat ze het hier niet mee eens zijn. Toch luisteren ze uiteindelijk naar de politie: de meerderheid vertrekt en een klein groepje blijft over.
Rond 15:00 uur zou de zelfgemaakte ‘Stop-derente’-petitie afgegeven moeten worden aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zij kwamen helaas niet opdagen. Een ander lid van de Tweede Kamer, Paul van Meenen van de D66, neemt de petitie uiteindelijk in ontvangst. Hij maakte in voorheen nog deel uit van de leenstelselcoalitie. De demonstratie heeft hiermee zijn einde bereikt. “We kunnen terugkijken op een geslaagde dag”, stelt van Velzen.
“Tienduizenden euro’s schulden is niet normaal. Wij zijn écht de pechgeneratie.”
“Wat willen wij? Schuldenvrij!”
‘Maak geldzaken bespreekbaar onder de jongeren’
Steeds meer studenten kampen met geldproblemen. Niet alleen is er weinig overheidscompensatie, maar ook de huidige inflatiestijging werkt niet bepaald in hun voordeel. Er wordt sneller geld geleend, maar ook dán hebben ze vaak nog moeite om de maand door te komen. De onvrede onder de studenten is groot. Volgens Niels Dokter, financieel adviseur bij Dokter & van Heuven Hypotheekadvies, is er echter licht aan het einde van de tunnel. Hij heeft een aantal belangrijke tips. ‘’Studenten hebben het zeker zwaar, maar er zijn genoeg mogelijkheden voor ze.’’
Overzicht
Het eerste wat Dokter aankaart is dat de studenten beter bij moeten houden waar hun geld precies naartoe gaat. “Veel studenten hebben geen duidelijk beeld van hun inkomsten en uitgaven”, vertelt hij. Dokter geeft aan dat er hierdoor te veel geld uitgegeven wordt, zonder een bewustzijn van hoeveel er overblijft. ‘’Als je niet precies weet waar je geld naartoe gaat, weet je ook niet waar je op kan besparen’’, licht Dokter toe. Hij adviseert hen dan ook om een zogeheten budgetplan te maken. ‘’Studenten moeten per maand een balans maken van in- en uitgaven. Het geld dat overblijft kunnen studenten naar hun eigen prioriteit uitgeven aan dingen als kleding, de bioscoop of een biertje in de kroeg. Zo voorkom je geldtekort aan het einde van de maand.’’
Weinig lenen
Als uitkomst van het opstellen van een budgetplan volgt een bepaald verschil tussen de maandelijkse inkomsten en uitgaven. Als dit negatief is, dan is er de mogelijkheid voor de studenten om geld te lenen. ‘’Het beste is om zo min mogelijk te lenen, echter heeft niet iedereen die luxepositie’’, vertelt de 55-jarige. Als de student door familie ondersteund kan worden bij de grootste kostenposten, dan raadt hij dit aan.
Er moet immers binnenkort ook rente betaalt worden over leningen. “Mochten studenten dan alsnog besluiten om te lenen, moet dit ook verstandig gebeuren”, laat Dokter weten. ‘’Houd je aan je budgetplan, leen alleen het bedrag wat je nodig hebt en niet meer dan dat.’’
‘Maak het bespreekbaar’
Ten slotte haalt Dokter nog één belangrijk punt aan, wat volgens hem zeker niet vergeten kan worden. “Maak je financiële situatie bespreekbaar. Deze is bij iedereen anders, maar studenten begrijpen elkaar wel en kunnen wat voor elkaar betekenen. Lukt het niet om rond te komen? Dan is het belangrijk om dit niet te verzwijgen in vrienden- en familiekringen”, vertelt de Brabander. “Jongeren staan hier nog veel te weinig bij stil. Door het bespreekbaar te maken wordt het voor hen ook makkelijker om bijvoorbeeld bij activiteiten aan te geven even rustig aan te doen met uitgaven. Uiteindelijk leveren dan ook de laatste dagen van de maand een stuk minder stress op.”
Goedkoop
De leukste aanbiedingen in tilburg
plekken voor een gezellige avond in het Brabantse Tilburg.
Dobbel Dinsdag bij Café Bolle
Maandag is de dag om even uit te rusten en te studeren na je drukke weekend. Bij de grote bibliotheek, gelegen naast het centraal station, kun je in een rustgevende omgeving met medestudenten studeren. Je hoeft dobbelen. Dobbel je een even getal? Dan krijg je Bolle
Burgemeester Brokxlaan 1000 - Tilburg
Als beloning van je productieve studiedag is het op dinsdag tijd voor een borrel. Wel heb je een beetje geluk nodig om een goedkope avond te hebben. Bij Café Bolle is het namelijk Dobbel Dinsdag. Tussen 23:00 en 00:30 mag je na elke bestelling dobbelen. Dobbel je een even getal? Dan krijg je de hele bestelling gratis! Bij café Bolle wordt er vooral Nederlandse muziek en wat allround hits gedraaid waar je de hele avond op kan dansen.
Bij het studentenleven hoort naast studeren ook het uitgaan met medestudenten. Het is inmiddels een onmisbaar fenomeen geworden onder de gemiddelde student. Een avondje uit kost al snel veel geld en als student telt iedere euro. Hieronder vind je een lijstje met de goedkoopste en leukste en studeren bij de Lochal. omgeving met medestudenten studeren. Je hoeft geen consumpties af te nemen, je mag gratis gebruik maken van de WIFI en alle beschikbare studiematerialen. Ten slotte hoef je thuis niet onder een dekentje te gaan zitten, want de verwarming in de Lochal staat altijd aan.
Piusplein 8 - Tilburg
uitgaan
Woensdag:
Poolen bij Saints
Na een avond borrelen ben je vast toe aan een activiteit. Trommel al je vriendinnen op, want op woensdag is het girlsnight bij Saints.
Voor dames is de tafelhuur dan helemaal gratis! Kom je met een gemengd gezelschap? Ook dan is het voordelig: je krijgt namelijk vijftig procent korting op de tafelhuur.
Heuvelring 222 - Tilburg
Donderdag:
Bij café de Boekanier krijg je op donderdag voor €1,30 een pijpje Jupiler, voor €1,60 Wittekerke Rosébier of een Desperado’s voor €2,00. Op deze manier kun je goedkoop veel biertjes drinken. Op andere plekken is een biertje al snel €3,00, dit scheelt zo €1,70 per biertje! De sfeer bij de Boekanier is ook reuze gezellig.
Stadhuisstraat 11 - Tilburg Vrijdag:
bij
Om het weekend in te luiden kun je op vrijdag terecht bij het meest bekende studentencafé van Tilburg.
Bij Polly Maggoo krijg je tussen 22:30 en 23:30 vijftig procent korting op bier. Deze actie geldt iedere dag bij de Polly Maggoo en zorgt ervoor dat je het eerste uur van je avond goedkoop bier kunt drinken. ‘De Polly’ heeft ook regelmatig themaavonden en live muziek. Over je fiets hoef je je geen zorgen te maken, deze kun je zo’n honderd meter van het café veilig stallen in de bewaakte fietsenstalling.
op
Heuvel 10 - Tilburg
‘DUO? Dat hadden we in mijn tijd niet hoor’
‘Vroeger was alles beter’: een bekend gezegde. Dat studenten het vandaag de dag zwaar kunnen hebben is duidelijk, maar hoe zat dat veertig jaar geleden? Kampten de studenten toentertijd ook met geldproblemen of hadden zij het een stuk beter voor elkaar? Om antwoord te krijgen op deze vraag vertellen vader Daan Goedkoop (59) en zoon Daan Goedkoop (20) over hun studententijd in Leiden. Vaderlief begon in 1981, junior is net gestart. Ze bespreken verhalen en dilemma’s, maar halen ook duidelijke verschillen aan. Was vroeger daadwerkelijk ook alles beter? Tijd om de proef op de som te nemen.
In de winkelstraat van Leiden, tussen de karren vol met boodschappen en kakelende studenten, vinden we de woning van ‘kleine Daan’. Hij is sinds een paar maanden verhuisd van zijn studentenflat met zestien personen naar een mooi studentenhuis aan de Haarlemmerstraat, waar hij nu samenwoont met zes huisgenoten. Zijn woonruimte - zo’n 12 m2 - kan hij betalen zonder geld te lenen. De kersverse student kan zijn hoofd boven water houden, mede door de financiële hulp van zijn vader, ‘grote Daan’. Dat maakt hem een trotse vader. “Mijn ouders hielden altijd de hand boven mijn hoofd. Dat ik nu hetzelfde kan doen voor mijn zoon geeft me een goed gevoel. Het is altijd mijn missie geweest hem te helpen met zijn studie.“
‘Ze
leven op grote voet’
Hoe blij en dankbaar hij ook is, toch is de financiële bijdrage van zijn ouders in kleine Daans geval niet genoeg om rond te komen. Net als vele andere studenten heeft hij een bijbaan. ‘’Door mijn bijbaantje kan ik een fijn sociaal leven leiden. Bovenal hoef ik door het extra zakcentje geen verenigingsborrel of vakantie te missen. Dat is voor mij ook veel waard.’’
Zo veel mogelijk borrels of skivakanties met vrienden bijwonen is iets wat Daan senior zijn wenkbrauwen doet fronsen. “In mijn tijd was dat niet aan de orde, zulke dure activiteiten”, vertelt hij. “Wanneer ik door gebrek aan geld niet mee de kroeg in kon, begreep iedereen dat.” De financiële dilemma’s die studenten van nu ondervinden zijn vaker luxeproblemen, stelt de 59-jarige. “Ze klagen tegenwoordig over het leenstelsel, maar lenen ook maximaal. Ze leven op erg grote voet. En dan gaat het het een keer mis.’’ Zijn zoon vult aan: “Ik kan mezelf nu prima onderhouden, maar ik zie dit bij andere leeftijdsgenoten anders. ‘’Sommigen hebben ook gewoon een stuk minder te besteden dan anderen. Als je dan niet bewust met je geldzaken bezig bent, tik je nogal snel de rode cijfers aan.’’
Eeuwig student
Het grootste verschil tussen nu en destijds? Grote Daan is resoluut: “De studieduur. Vroeger deed men veel langer over de studie, zolang ze het maar konden betalen. Ik zag in mijn omgeving dan ook dat studenten niet zoveel moeite hadden met wat extra studiejaren. Dat was niet meer dan normaal.” Dat is nu wel anders, stelt kleine Daan. “Als je nu een 4e/5e-jaars student bent, voelt men zich al heel oud en willen ze ook niet meer samenwonen met jonge studenten. Mijn vader woonde met 6e, 7e en 8e-jaars! Dat kun je je nu haast niet meer voorstellen.’’
Een ander groot verschil dat vader Goedkoop aankaart is het feit dat zijn studententijd geen Ome DUO kende. “Nu lenen jongeren in een handomdraai, maar daar was vroeger geen sprake van”, legt hij uit. “Als je ouders heel weinig verdienden kon je een studiebeurs aanvragen. Studeren was vooral iets voor mensen met geld. Was het geld op? Dan had je minder opties dan nu.”
Luxe, luxe en nog eens luxe De één heeft meer te besteden dan de ander. Zo ziet ook kleine Daan in zijn eigen studentenhuis. ‘’Waar de ene persoon elke keer duur wil avondeten, telt de ander elke rode cent. Biefstuk bij het avondeten is voor sommigen vanzelfsprekend, maar ik hoorde laatst hoe een vriend de dag doorkwam op gekookte lasagnebladen met zout.’’ Je bent als student nooit rijk genoeg, voegt hij toe. “Studenten willen tegenwoordig alleen maar méér geld. Maximaal lenen ‘als extraatje’ en grote geldbedragen in aandelen zijn hier de uitkomst van. Toch klagen zij ook nog, vervolgt kleine Daan. ‘’Luxe went snel, je hebt het op den duur niet meer door. Het is een rare gewoonte van deze tijd geworden.’’ Vader en zoon knikken instemmend: “Dat is misschien nog wel het grootste contrast met zo’n veertig jaar geleden.’’
BIJZONDERE BIJBAANTJES
Netwerken, geld verdienen en vaak ook doen wat je leuk vindt. Het hebben van een bijbaantje is populair onder veel studenten. Van een doorsnee-bijbaan is bij studenten Nikita, Tjeu, Dylan en Dennis geen sprake. Zij vertellen over hun bijzondere schnabbels.
Nikita Aarts
Bijbaan: Kistdrager/commandodrager bij Draagkracht
Maandsalaris: €600,Aantal uur (wekelijks): 20 uur Woonsituatie: Studentenhuis Studie: HRM
Nikita is commando-drager bij uitvaartonderneming Draagkracht. “Draagkracht ondersteunt op externe uitvaarten zoals bij DELA of Monuta. Samen met andere collega’s regelen we met de uitvaartleider de uitvaart.’’
“De meeste mensen kijken ervan op dat een jonge meid als ik in deze sector werkt. Vaak snapt men niet hoe leuk het kan zijn om in de uitvaartbranche te werken. Doordat je de naasten een mooi afscheid kan geven, voel ik mij op mijn werk gewaardeerd. Ons team bestaat met name uit studenten en mensen van mijn leeftijd. Dat maakt het werk naast dankbaar ook gezellig.’’ Ondanks haar hoge aantal werkuren in de week is een lening bij ome DUO noodzakelijk om rond te komen. Ze legt uit: “Ik verdien minimumloon, maar krijg er zó veel voor terug. Ik zou het voor geen enkel bijbaantje willen inruilen.’’
Tjeu Koopman
Bijbaan: Beleggen in crypto Maandsalaris: €3300,Aantal uur (wekelijks): 8 uur +/Woonsituatie: Studentenhuis Studie: Rechten
Tjeu heeft in een korte periode veel geld verdiend door te beleggen in crypto. “Tijdens de corona tijd besloot ik dit samen met een vriend te doen. Hiermee was ik best veel tijd kwijt, omdat ik goed wilde weten hoe alles werkt op de aandelenmarkt. Ik heb binnen vier maanden bijna 100 duizend euro verdiend met het beleggen.”
Het is bijzonder om zoveel te verdienen in korte tijd. “Ik ben nadat ik zoveel verdiende, per direct gestopt met beleggen. Beleggen brengt natuurlijk risico’s met zich mee. Verdiep je goed in de aandelenmarkt, en investeer absoluut niet in crypto met geleend geld.”
Dylan Dreyer Varsics
Functie: E-Commerce ondernemer
Maandsalaris: € 1200,Aantal uur (wekelijks): 10 uur +/Woonsituatie: Studio Studie: Pre-MSc Information Management
Dylan is eigenaar van zijn eigen E-commerce onderneming. “Als zelfstandig E-commerce ondernemer verkoop ik verschillende producten onder mijn eigen merk.”
Populaire producten uit zijn assortiment zijn bijvoorbeeld customhorlogedozen die hij te koop zet op verschillende internationale websites. “Ik heb voorraden in China, Duitsland en de VS. Vanuit één van deze magazijnen wordt mijn product verpakt en direct verzonden naar de klant.”
Het werk kan gedaan worden op alle verschillende locaties, hierdoor is één fysieke locatie niet nodig. “Mijn omzet verandert maandelijks. Het kan in november erg druk zijn en in mei relatief rustig. Gelukkig wordt mijn maandelijks ‘loon’ niet beïnvloedt en kan ik mezelf genoeg ruimte geven om rond te komen, zodanig dat ik geen geld hoef te lenen van ome DUO.”
Dennis Westenend
Bijbaan: Eigenaar van eigen kledingmerk ‘The Wolves’ Maandsalaris: €0,Aantal uur (wekelijks): 6 uur +/Woonsituatie: Studentenappartement Studie: Marketing & Communicatie
Dennis heeft in samenwerking met een vriendin het merk ‘The Wolves’ opgezet. Dit is een kledingmerk in de hiphop/ streetwear. “Hiphop is een harde wereld waarin je constant moet vechten voor wat je wil bereiken. Dat is dan ook precies wat dit merk uit wil stralen.”
Bij het beheren van een kledingmerk komt veel kijken. De taken die Dennis uitvoert zijn bijvoorbeeld het stukje marketing rondom het merk, de inkopen en het bedrukken en borduren. “Mijn studie heeft mij goed geholpen met het opzetten van het merk.” Tot nu toe levert het niks op: elke verdienste wordt weer terug gestopt in het merk. “We zien het als een investering: we maken ook geen verlies, en ons merk gaat op deze manier in de toekomst verder groeien.”
Triatlete Kim is topsporter en uitwonend student:
“Ik kan dit leven leiden door maximaal te lenen”
Op jonge leeftijd een topsportcarrière beginnen, de hele wereld overvliegen en thuiskomen bij een wand vol met medailles: het lijkt een droom van velen. Apetrots gaat Kim van ’t Verlaat (21) dan ook haar rijtje af met gewonnen prijzen en internationale toernooien waar ze ooit aan deelnam. Niet als voetballer of hockeyer, maar als beoefenaar van een unieke sport: triatlon. Waar menig topsporter op jonge leeftijd al snel te maken krijgt met reuzecontracten, gigantische salarissen en bonussen, loopt het voor Kim helaas anders. Naam maken in de triatlonwereld is haar grote droom, maar financieel is het leven als triatlete zwaar. “Triatlon is mijn werk, maar ik verdien er geen cent mee.”
Topsport voor je portemonnee
Buiten haar trainingsdagen neemt de triatlete jaarlijks deel aan maar liefst vijftien internationale wedstrijden. Een druk schema, al helemaal omdat Kim naast haar topsport ook nog een voltijdse hbo-opleiding Journalistiek in Tilburg volgt. “Ik hoop mijn schoolprojecten op tijd in te kunnen leveren, zodat ik me extra goed kan focussen op een aankomend toernooi in Los Angeles.” Waar een trip naar het grote Amerika zeker wat doet kriebelen bij haar, komen de eerste (financiële) dilemma’s ook al snel om de hoek kijken. Bovenop de gebruikelijke (hoge) onderhoudskosten krijgt Kim de reiskosten, accommodatie en ook deelname aan toernooien niet vergoed. Dat gebeurt zelden, vertelt de eenentwintigjarige: “Het werkt hetzelfde met Europese wedstrijden: al zou ik een goed resultaat behalen en hiermee een kleine prijs winnen, zou ik de kosten van de reis niet eens kunnen dekken.”
Het deelnemen aan toernooien of wedstrijden is essentieel om überhaupt kans te maken op een vergoeding. Des te vaker je aanwezig bent bij een toernooi, des te groter de kans is dat je een volgende keer opnieuw geselecteerd wordt. 1
“Afgelopen zomer had ik twee toernooien in het buitenland”, vertelt Kim, die hiervoor diep in haar buidel moest tasten. “Daar was ik zo’n dertienhonderd euro aan kwijt, zonder iets te winnen.” Toch kom je nooit met een verloren gevoel thuis, vertelt ze optimistisch. “De ervaringen zelf zijn goud waard voor mij. Ik zie de hele wereld en kan me meten met internationale collega’s in de top. Mijn persoonlijke ontwikkeling weegt zwaarder dan het financiële stukje.”
De generatie van studieschulden
Over de afgelopen jaren heeft Kim een schuld opgebouwd van ongeveer 21 duizend euro. Dit komt vooral doordat ze maandelijks het maximale bedrag leent bij DUO. “Dit leven kan ik leiden door mijn lening. Het is de enige manier voor mij om alle extra kosten te dekken.” Ergens is er nog een hoop dat de overheid over een aantal jaar de studenten gaat compenseren, maar hier rekent Kim niet op. Ze maakt zich niet te veel zorgen over haar schulden. “In deze generatie heeft iedereen schulden opgebouwd. Wanneer ik later een huis wil kopen, zullen andere oudstudenten in dezelfde situatie zitten als ik. Het is nou eenmaal de pechgeneratie.” Ook als ze daadwerkelijk haar brood gaat verdienen als triatlete, is het niet zo dat de schulden als sneeuw voor de zon verdwijnen. Integendeel zelfs: de kans dat ze het geld terugverdient binnen de sport is klein, ook op langere termijn. “Soms denk ik: was ik maar voetballer, haha.”
Bewust budgetteren Besparen doet Kim op allerlei manieren. Bewust budgetteren Besparen doet Kim op allerlei manieren. “Als topsporter is het belangrijk om gezond en goed te eten, daarvoor zijn veel groente en fruit belangrijk. In de supermarkt zijn gezonde ingrediënten juíst duur, wat het lastig maakt om goedkoop boodschappen te doen. Halverwege de week zijn de meeste ingrediënten er ook al doorheen, dat gaat erg hard.” Het leven van een topsporter heeft nou eenmaal meer dilemma’s, vertelt Kim. “Je maakt constant de afweging tussen de triatlon-kosten en de kosten van dagelijkse boodschappen of activiteiten. Soms kan ik een maand mijn fiets niet onderhouden omdat ik anders niet genoeg overhoud voor boodschappen.”
Topsporter en student Kim was 10 jaar toen ze voor het eerst in aanraking kwam met de sport. Samen met haar broer bezocht ze een open training in de stad waarin zij opgroeide, Spijkenisse. Daarna is het balletje gaan rollen en werd haar interesse steeds serieuzer. Om haar topsportdroom te bewerkstelligen verhuisde Kim naar het Limburgse Sittard. Ze woont daar met andere topsporters in het Watersley-sportpark
Al ligt het wat ver van het ouderlijk huis, het park heeft alles wat Kim als triatlete nodig heeft: de heuvelachtige omgeving is perfect om te rennen en te wielrennen. Ook is er een zwembad, een atletiekbaan en de mogelijkheid om haar pedalen te bestijgen in het Tom Dumoulin Bike Park. Ook haar appartement is jaloersmakend voor de gemiddelde student: het is ruim, netjes opgeruimd en voorzien van een eigen keuken, tuin en badkamer. Eén blik in de kamer verraadt Kims liefde voor Triatlon. Niet alleen hangt het vol met medailles en foto’s van Kim tijdens wedstrijden, ook staan haar wedstrijdfietsen midden in de kamer. “Ik zou deze sport nooit opgeven voor de geldzorgen die ik erdoor krijg,
MA: 14:00-15:30 zwemmen 16:30-18:00 krachttraining
DI: 7:00-8:30 zwemmen 9:30-10:30 hardlopen 13:00-15:00 fietsen
WO: 7:00-8:30 zwemmen 13:00-15:30 fietsen
ZO: 8:00-8:30 hardlopen 11:00-14:00 fietsen
ZA: 7:00-8:30 zwemmen 9:15-10:15 hardlopen 14:00-15:30 fietsen
VR: 14:00-15:00 zwemmen
DO:
8:45-9:45 hardlopen 14:00-15:30 zwemmen 16:30-18:00 krachttraining - Nederlands Kampioen Junioren Cross Triathlon 2017 - Nederlands Kampioen Junioren Cross Triathlon 2019 - Brons op Europees Kampioenschap Duathlon Junioren (lopen-fietsen-lopen) 2020 - Vierde op Wereldkampioenschap Cross Triathlon - Deelname EK Triathlon junioren 2019 - Deelname EK Triathlon U23 2022 - Diverse medailles op Nederlandse Kampioenschappen tussen 2013 en 2016 in de jeugdcategorie (crosstriathlon en crossduathlon)
Ter informatie: junioren is 16 t/m 19 jaar U23 is 20 t/m 23 jaar
Moeite met het onderhouden van geldzaken?
Deze tips hebben DUO en Nibud voor jou!
Het kan erg lastig zijn om op een goede manier met je geldzaken om te gaan, zeker als je als student veel andere dingen aan je hoofd hebt. Daarom vertellen experts Tea Jonkman en Karin Radstaak hoe je dit op een snelle en verstandige manier kan aanpakken.
Is er ook een concreet advies als we het hebben over lenen?
DUO: “Werk met budgettering: zet al je inkomsten en uitgaven op een rijtje. Door dit te doen krijg je een goed beeld van je financiën. De een heeft hier meer motivatie voor dan de ander, maar een vaste dag in de maand inplannen om een overzicht te maken leidt tot meer financiële rust.
De eerste stap is het opstellen van je vaste lasten, bijvoorbeeld huur, gas, water, licht en verzekeringen. Hiervoor heb je elke maand sowieso een vast deel van je budget nodig. Voor je andere kosten kun je bewuste keuzes maken, zoals goedkoop boodschappen doen of een keer minder op stap gaan.
Nibud: “Ook mijn advies is gebaseerd op inkomsten en uitgaven. Er gaat volgend jaar redelijk wat veranderen voor studenten: ze krijgen onder meer een basisbeurs. Hiervoor is het belangrijk om goed te weten wat precies je inkomsten zijn. Heb je een bijbaan? Kom je in aanmerking voor een aanvullende beurs? Hoeveel is die basisbeurs nou eigenlijk? Dit moet je allemaal meenemen. Hetzelfde geldt voor je uitgaven. Hoeveel huur betaal je precies? Hoeveel geef je uit aan boodschappen? Vergeet ook zeker niet zaken als cadeautjes, verjaardagen of uitstapjes met vrienden.”
DUO: “We moeten het niet als taboe zien. De voorwaarden die bij lenen komen kijken zijn heel gunstig voor studenten. Maak je daarom vooral niet té druk over het lenen voor je studie. Het terugbetalen wordt namelijk over een lange periode verspreidt, wat genoeg perspectief biedt. Er komt uiteraard wel het principe van bewust lenen bij kijken.”
Nibud: “De voorwaarden om te lenen voor studenten zijn heel gunstig vanuit de overheid. Toch is er een grote keerzijde. Ook al is de rente laag, het blijft een lening die je na je studie gewoon weer terug moet betalen. Dat lijkt nog ver weg, maar voordat je het weet is het zover. Omdat de rente elke vijf jaar kan veranderen, is het niet zeker hoe de situatie er over een aantal jaar uit zal zien. Des te meer je leent, des te meer je terug moet betalen. Zet dus wederom goed voor jezelf op een rijtje wat je inkomsten zijn. Lenen zou hiervoor de laatste post moeten zijn om je rijtje compleet te krijgen.“
Wat zou je (toekomstig) uitwonende studenten adviseren?
DUO: “Kijkend naar de cijfers binnen DUO, merken we op dat er steeds meer wordt geleend. Ergens is dat ook logisch: het leven wordt steeds duurder. De drempel om te lenen is zichtbaar kleiner geworden, het wordt met meer gemak gedaan door studenten. Uiteindelijk hebben ze dit geld ook gewoon nodig om te studeren. Studenten hoeven geen verantwoording af te leggen hoe het geld besteedt wordt. Of ze die lening nou gebruiken voor ‘echte’ lasten of bijvoorbeeld een skivakantie is niet uit onze cijfers te halen.”
Nibud: “Uit onderzoeken binnen Nibud is gebleken dat studenten heel anders tegen lenen aankijken dan eerst. Het fenomeen droeg eerst de stempel ‘vervelend’, maar is nu meer dan normaal. Het feit dat alles duurder is geworden geeft misschien aan dat je je uitgavenpatroon moet aanpassen. Dit is zo makkelijk nog niet, iemand hiervoor om hulp vragen is dan ook niet iets om je voor te schamen.
Jonkman – woordvoerder Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)”
Kijken studenten anders tegen lenen aan dan vroeger? Zo ja, is hier een verklaring voor?Karin Radstaak – woordvoerder Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud)’’ Tea
Wisse (19) vond in antikraak zijn
‘Dit
studentenoord:
ga ik nooit meer krijgen voor die prijs’
Een plekje voor jezelf, om de volgende stap in je leven te zetten. Vele jongeren dromen hierover, maar hebben deze nog niet gevonden. De 23-jarige Wisse Pluim had wél geluk, toen hij op 19-jarige leeftijd de antikraak woonruimte van zijn broer kon overnemen. “Het kwam uit de lucht vallen, maar desondanks was ik er erg blij mee. Ik kan het iedereen aanraden.”
Eén ding is zeker, vertelt Wisse: “Bij antikraak heb je genoeg ruimte om prettig te kunnen leven voor een goede prijs.” Hij had zelf een ruimte van zo’n 30 m2 in totaal, onderverdeeld in een aparte slaap- en woonkamer. Voor menig student klinkt dat al als een walhalla, maar als ze de prijs horen breekt hun klomp. Wisse betaalde namelijk per maand € 275,- inclusief gas, water, licht en internet. ‘’Ruimte genoeg, iedereen kon zo blijven slapen!’’
Antikraak
Bij een antikraak-woning woon je tijdelijk in een leegstaand gebouw waar een nieuw bestemmingsplan voor wordt ontwikkeld. Al klinkt het erg voordelig, toch moeten er duidelijke afspraken worden gemaakt met de verhuurder. Anders sta je straks plotseling op straat. De bruikleenovereenkomst die met de verhuurder wordt afgestemd kan zonder opgaaf van reden en met een korte opzegtermijn (doorgaans 2 weken of 28 dagen) worden opgezegd. Daarbij heeft de bewoner geen recht op vervangende woonruimte. Echter, hetgeen waar Wisse het meeste aan moest wennen was
het feit dat er geen sloten op de ruimtes werden bevestigd. Zijn huurbaas kon elk moment van de dag binnenwandelen. ‘’De beste man klopt niet op de deur, nee, hij trekt de deur gelijk open. Lig je dan nét met je vriendin in bed.’’
Broer Jochem woonde zo’n vier á vijf jaar geleden in het oude gemeentehuis van BeekUbbergen – een dorpje net buiten Nijmegen – als antikraakwoning. Nadat hij de woning verliet mocht Wisse het wooncontract overnemen. De verhuizing kwam voor Wisse vrij plotseling, toch zag hij het als een buitenkans. “Ik was er erg blij mee. Niet alleen was dit dé kans op zelfstandigheid, ook hoefde ik geen selectieprocedure of loting te doorstaan.”
Kosten besparen
Op jezelf wonen betekent ook zelfstandig boodschappen doen en koken. Om rond te komen leende Wisse maandelijks zo’n vijfhonderd euro bij ome DUO. Ook maakte gebruik van gespaard geld om al zijn kosten te dekken. Verder probeerde hij zo verantwoordelijk om te gaan met zijn uitgaven. Wanneer hij iets met zijn vrienden ging doen, probeerde hij zo weinig mogelijk geld uit te geven, maar wel te genieten van alle momenten. ‘’Als we een keer ergens snel wat gingen eten namen vrienden vaak een volledig menu en ging ik voor een kleine frisdrank en een burger. Zo konden we toch samen genieten van het moment én bespaarde ik geld.’’
Andere mogelijkheden
Op dit moment zoeken bijna 27 duizend studenten een woning, blijkt uit recent onderzoek van het Utrechtse kenniscentrum Kences. Als je het aan Wisse zou vragen, zouden studenten elkaar vaker kunnen helpen in de zoektocht. Zo zijn er verschillende manieren om de volgende stap te zetten, bijvoorbeeld via Facebook-groepen of makelaars. ‘’Je eigen netwerk inzetten is ook een hulpmiddel”, stelt Wisse. ”Soms kan een student die bij een bepaalde organisatie een woning huurt, bekenden aanraden voor de woning.’’
Wisse zijn gouden tip voor alle studenten die nog op zoek zijn naar een woning? ‘’Blijf consistent reageren, ook als het niet lukt. Rome werd ook niet in één dag gebouwd.’’
Snel, voedzaam en goedkoop Studenten soep van chef-kok
Maurice
Maurice van Kuijk (52) is werkzaam als chef-kok bij Grand Café de Heerlijkheid in het Brabantse Valkenswaard. Hij verdient al jaren zijn brood in de keuken en vertelt dan ook graag over zijn werk.
“Koken is veel meer dan enkel het klaarmaken van eten, het heeft zowel sociale als creatieve aspecten. Koken verbindt mensen en laat hen bewust keuzes maken, zowel in de winkel als voor het fornuis.”
Ook Maurice is student geweest heeft tijden gekend van financiële dilemma’s. Hij neemt ons mee in zijn ervaringen: “Het kok zijn is voor mij altijd een bijkomend voordeel geweest. Ik had natuurlijk altijd een streepje voor op anderen met mijn inzicht en kennis.”
Maurice wil zijn ervaringen graag delen en heeft daarom een goedkope en erg voedzaam recept samengesteld. Trommel al je huisgenoten op en ga gezellig samen aan de slag, want deze soep bespaart je een hoop geld en zorgen dat je er een hele dag op kan teren.
Pompoensoep
Ingrediënten 5 personen
1 oranje pompoen
1 kloof gember
2 bouillonblokjes
1 liter water
2 eetlepels zonnebloemolie
Bereidingstijd: 30 minuten
Kosten: 5 euro voor meer dan 1 liter soep
Bereidingswijze
1. Ontpit de pompoen en snijd deze in stukjes, schillen hoeft niet.
2. Verhit de zonnebloemolie in een grote soeppan.
3. Snijd de gember in flinterdunne stukjes.
4. Voeg de pompoen toe en bak deze al omscheppend een minuut of twee mee.
5. Voeg dan de 2 blokjes bouillon toe en eventueel zout en peper.
6. Voeg 1 liter water toe en breng alles hierna aan de kook.
7. Laat de soep 20 minuten pruttelen.
8. Pureer de soep met een staafmixer breng hem opnieuw aan de kook voor 5 minuten.
9. Schenk de soep in kommen en geniet van je voedzame en budgetvriendelijke gerecht!
Tips van Maurice
- Geen staafmixer?
Ongepureerd is de soep even lekker!
- Groentje in zakjes kopen is geldverspilling!
Snijd je groente zelf en bespaar een hoop geld
- Gember over?
Maak er gemberthee van!
- Ga creatief om met je overige ingrediënten.
Nawoord:
Maud Nyenhuis
- Redacteur
- Art-director
“Mijn favoriete tip uit het magazine is het samen koken en eten. Zo heb je voor een klein bedrag een lekkere en gezonde maaltijd en het is ook nog gezelliger dan alleen eten!”
Noa Dokter
- Redacteur
- Community & PR
“Als je net zoveel van shoppen houdt als ik, is deze tip iets voor jou! Ik gebruik apps zoals Vinted. Niet alleen om een beetje bij te verdienen, maar ook om goedkoop leuke nieuwe kleding te scoren.”
Jurgen van Veenendaal
- Chef beeldredactie
- Redacteur
‘’Mocht je nog betaalverzoeken hebben die nog steeds niet zijn betaald, stuur je verzoeken dan uit op de 24e. Het gaat je 100 procent helpen!’’
Justus Visser
- Redacteur
‘’De beste tip vind ik het bespreekbaar maken van geldproblemen. Er zijn genoeg studenten die het moeilijk hebben als student, en je kan best een avondje lekker thuisblijven omdat je weinig geld hebt in plaats van elke keer veel geld uitgeven in de stad.’’
Lennard Vader
- Hoofdredacteur
“Ik las laatst hoe een student zijn oven na gebruik open laat staan. Hierdoor zou de warmte verspreiden in de ruimte. En mocht je wat lekkers gemaakt hebben, dan ruikt de kamer meteen beter!”
Colofon
Redactie
Maud Nyenhuis Noa Dokter Jurgen van Veenendaal Justus Visser Lennard Vader
Eindredactie Lennard Vader
Vormgeving
Sam van Roosmalen Kyra Janssen Delien Anita Timo Botermans Beeldredactie Jurgen van Veenendaal
Begeleiding minor corporate journalism Leon van Eijndhoven Mark Hasperhoven Veronique van Campen Pieter-Marijn van der Velden
Begeleiding LSVb Joram van Velzen