СПЕЦИФИЧНИТЕ МЕТОДОЛОШКИ ПРОБЛЕМИ ПРИ ИЗРАБОТКАТА НА РЕЧНИКОТ HA МАКЕДОНСКИТЕ ЦРКОВНОСЛОВЕНСКИ РАКОПИСИ
Вангелија ДЕСПОДОВА, Скопје
Од своето формирање во 1964. год. одделението за историја на македонскиот јазик при Институтот за македонски јазик »Крсте Мисирков« во Скопје работи над Речникот на македонските црковнословенски ракописи. Во работата над овој Речник одделението ги прифати осведочените во пракса принципи на Slovm k jazyka staroslovenskeho што од 1958. год. го издава во свески Чехословачката академија на науките. Меѓутоа, јазичните особеносги на македонските ракописи бараат извесни дополнувања, корекции и адаптација на овие принципи. При оформувањето на корпусот ракописи што доаѓаат предвид како извори за Речникот се водеш е сметка за географскиот, хронолошкиот и тематскиот принцип. Во овој прилог се задржуваме само на географскиот принцип, т.е. даваме опис на јазичните особености на книжевните споменици што носат ортографски и лингвисгички белези на охридската и кратовската школа, двете значајни книжевни школи што дејсгвувале на македонското јазично подрачје во средниот век. Со анализа на секој ракопис ипо е предвиден за ексцерпција, а потоа со споредување на нивните јазични особеносш , се обидуваме да ги установиме сисгемите што навле1увале во мак. ракописи од т.н. среден период (о д 12 до поч. на 15 век)како хронолошки пластови, а исто така и промените што се последица о д влијанието на балканската јазична средина. Да се проучи јазичниот систем што е одразен во македонските ракописи е потребно исго така за да се олесни разрешувањето на повеќе проблеми што ќе се јават при лексикографската обработка. Така, на пр. како самосгојна лексичка единица ќе бидат цитирани оние зборови или фразеолошки сосгави што се вклопуваат во јазичниот систем. Исго така, при разврзувањето на скратенките, при реконструкцијата и при цишрањето на лексичките варијанти се пази узусот на ракописот од кој се цишра. Преку илустративниот материјал што ќе го содржи лексичката статија ќе
можат д а се видат типичните значења на дадениот заглавен збор што ги има в о македонските ракописи, а исто така и морфолошките и лексичките варијанги. На тој начин, низ Речникот на мак. цсл. ракописи ќе може да се следи надвладувањ ето на народната лексика над црковнословенската, како и историскиот развој на многу гласовни и морфолош ки ц р ш во мак. јазик опш то, а исго така и во неговите дијалекти. Mefy сгарословенските канонски ракописи о д македонски терен и македонските цсл. ракописи, кои и натаму го чуваат кирилометодиевскиот карактер, преодот е постепен. П оради не секогаш точната претстава за нормите на литературно-писмениот јази к и правописот препиш увачите и редакторите сепак внесуваат во новиот препис некои дијалектни црта од својот говор. Така, некои црти од народниот јази к што се в о старословенските споменици о д македонски терен само набележани, во мак. ракописи од т.н. среден период можат да бидат прифатени дури и како норма, иако е познато дека иновациите во јазикот теш ко навлегувале во писмените споменици. Во македонските ракописи од 12 до поч. на 15 в е к иновациите се ловеќе изразени в о фонеш ката, а помалку в о морфологијата, синтаксата и лекеиката. К ако резултат на депалатализадија на согласките игго ги опфатила повеќето јуж нословенски дијалекти во некои македонски ракописи се пиш ува само една о д еровите букви. Меѓутоа, пиш увањ ето на
Ћили
b е главно ирелевангно в о
однос на јазкчното подрачје од кое потекнува ракописот. К он 12 в е к нема нш у еден мак. ракопис каде не е одразено 1убењ ето на еровите в о т.н. слаба позиција, асимилацијата на ерови и вокализацијата на
z
Ћи
b , појавата на секундарни
во о и на b в о е ,
К он 13 и 14 в е к еровите се губат во мак. ракописи во сите категории: во префиксите, суфиксите, коренот на зборот, в о заменките BbGb и BbGfeKfc и н а крајот од зборот, как о в о неком мак. ракописи о д 14 и 15 век ерот и натаму се означува со п аер ок или со друг надреден знак. Преминот на b в о е се среќава во повеќе категории отколку преминот на
%во
о и поради тоа примерите со вокализиран b се в о ракописите MHoiy по-
чести, отколку примерите со вокализиран г . Сп .:Добром — Б р е н и е , о Gе A b , » H A O B ecK b, дов^децц
д е н \>;Верк.ап. H O peH H T eqb,
A0VKaß6GTB*i6Ub; Сл. на G TBtt, A B e p e q b , ж е р ц а .
-
B fc n e q b ,
nepbqn,
G buieA b,
Ефрем Сирин —
Примерите co вокализиран
%во
в е ^ и е ^ д м е , G pb-
UAaA6HGUb, mgya , B en A b ,
ве^де>
rp fcu ieN b , n o orne-
о се помалку во споредба со примерите
каде има замена на b co е, но за определувањ ето на јазичното подрачје о д кое потекнува ракописот тие се позначајни. Kora се вр ш и карактеристика на мак.
ракописи, се зема предвид и оваа особеност. Примерите со замена на ^ со о во мак. ракописи ее распространети в о најразлични категории: во префиксите, предлозите, коренот о д зборот, суфиксите, заемките и заменките. Д о вокали -
L
зација на
во о доаѓа кај предлозите и кај членуваните зборови поради тоа,
што во говорот тие се во позиција к ако јаките ерови . С п .: Pag — т о и ,
Добром Охр.ап. -
вв^опи, во, оо, ко,
совранн,
сау
и^ бито кв
лакотв,
аож е,
о о т^ н и к * , дож д*, в о н г , во си го ,
^равор;
bohl
;
стоуденецосв; сотгкн еи а
Струм.ап. - т о к и о , о у п о в а н п е , с о ^ д а , \Бол.пс. - с о ^ д а н и е , K pfcnoK b, к и -
, надо, ва, оо, к о
MOG*f
YAOBfeKOGfc,
м оо^,
веоот*
отоуденецоо*;
Шаф.тр.-
ооткника,
rp t^ O O ^ ,
UHpOG*,
Добрејш Хлуд.тр. - ^ о л Е ,
ГрОВО,
ДН£;
оо^дав^!
ma,
П окрај замената на
L
намесго старите о и е (сп. во
flATOG*,
рав*, со^да,
ПОДАО-
пра^днм котк,
во^ опиш а,
останокв;
тсравор*, к р а т о к ћ . со о и на b со б в о мак. ракописи наоѓаме
Бол. пс.
kl gw l ,
л . мн.
h
аор. д а ^ ^ ш ) .
Промените кај еровите помогнаЛе многу промени кај консонантските групи, во структурата на слогот и во морфологијата. Најтипичната црта на македонските и бугарските ракописи о д 12 до 14 в е к е т.н. мешање на носовките. Во споредба со старословенските канонски ракописи употребата на носовките cera се нормира со н о во правописно п р ави л о : л го заменува д во позиција зад ж , ш f ц f ѕ , ж д , ш т
и в о почетокот о д слогот,
т.е. зад ј* Во некои ракописи од охрицската книж евна ш ко л а A и no
y
(сп. ђоБол. пс.
со A no меките A9, r f , р*,
уада
cP и no
, YAOTb,
а го
заменува
UJBYAT6 ). О братно, & се заменува
првобитно епентетското А .
Културните центри, каков игго бил при крајот на 12 в е к Охрид, со својот авторитет ja налож увале говорната состојба в о јазикот и во пиш увањ ето на буквите за носовките и тоа како во ракописите што настанале во рамките на овој центар (на пр.
Охр. ап, Бол.пс., Бит. тр., Job и
д р .), така и в о ракописите
што настанале надвор од него. Меѓутоа, ова правописно п рави ло сепак не е во сите мак. ракописи од 12—14 ве к доследно спроведено. Т а к а ,в о ШафарикоbuoT триод од 12 в е к замената на носовките е засгапена делумно, а исто така и во Битолскиот триод о д истиот век. Во Доброшро^то eb. о д почетокот на 12 век има меш ање на носовките, но таа замена не е нормирана. Во
Болонскиот псалтир
о д 1230—1241 год., кој спаѓа во охридскиот
книж евен круг, пиш увањ ето на буквите за носовките е веќе подредено на новото правило и во тој поглед овој текст претставува најсоврш ен образец. Во овој ракопис & се пиш ува месго А освен в о погоре наведените позиции и зад
y,
УАДА,
што е типична особина на охридскиот говор. Сп.: YÄCTb,
WBYATe, ШВгЦА
(ном .-акуз.м н.),
поцш кда
,
жаж да,
UAAAUM ЦАТАКДН,
WLHA^A (акуз.м н.), naAYHNA. И во Охридскиот алостол о д 12 в е к каде, исто како в о Б о л.п с. е одразен охридскиот говор и замената на носовките е застапена на ист начин. П окрај мешањето на носовките, во мак. ракописи се јавува и упростено пиш увањ е со само еден знак за обете носовки. Д вата системи можат д а се сретнат в о еден ист ракопис, што значи дек а се јавуваат в о исто време. Најстар пример за ова е Охридскиот апостол, каде едниот пиш увач употребува само А. П ри крајот на 12 и поч. на 13 в е к во мак. ракописи се среќаваат примери в о кои место A се пиш ува t и обратно. Сп. уште во Д обром од поч. на 12 в е к : cfeufc, GBATfc
(за CBteTfc ), ПАТбАВ
(за
n fe T 6 A h ). Особено полно со
в акв и примери е Еђангелието на п о п Joban о д крајот на 13 в е к : BpfeMfe, врА КАА, Gfcufe, М Н А (заМ Н ћ), БАЈСА, UOAAJSA И1Н. Процесот на развој кај A и А не бил во македонскиот јази к еднаков. Д одека носовката од преден р ед е на целото македонско јазично подрачје заменета со е , носовката од заден ред е в о повеќето мак. говори заменета со
жпреминало
А, но на некои подрачја на
a
в о V, 0 , или
Според тоа, мешањето
со a , o v или * може да укаж ува на јазичното подрачје од кое потекнува
ракописот. Замена a м. А ( к \ м. н ќ ) и обратно има на пр. в о Job , Шаф. тр., Орб. тр., Х л у д .т р Х л у д .п а р ., Рад.пс., С л е п ч .а п Д о б р е јш и др. Замената на А со т» и обратно е одразена на пр. во Коп. т р М а к , Добром, Охр. а п Б о л . пс.уШаф. тр.у Слепч.тр.у В ерк.ап. и др. П иш увањ е о у м. а ( к > м. hA) и обратно среќаваме на пр. во PagyКратуДеч. eb.yДеч. пс.у Струм. ап.у Верк. ап.у Вран. ап. и др. Со исклучок на ракописите од источна М акедонија, каде по ц и ѕ место fe има
Qi,
на целото македонско јазично подрачје в о сите позиции fe дало е.
Совпаѓањето на
со и, што е о д втората п олови н а на 13 в е к една од
каракгеристичните особини на мак. ракописи, го следело правецот север-југ. Во повеќето македонски ракописи епенгетското А се испушта, само во некои продолж ува по традиција да се пиш ува. Едначењ ето по звучност е одразено во македонските ракописи како во средината од зборот, така и на крајот, т.е. п ред крајниот ер што исчезнал, ако сл ед н и о тзб о р п о ч н у васо незвучнасогласка.Сп.:/<?6 — г д е f ^ д р а в а , n Y 6 A h f ТАШКА; Б о л.п с. -
U p^G K A ,
(о д Ѕ Е ^ ^ ( к ) ; П р е м ч . окт.
-
ПОТНАОШТИ,
П р ^ Т ^ TO EO A f
^B ^ G T ^
Y phT O K L .
Корелацијата по звучност се изградувала и натаму и денес е основна во македонскиот конс. систем. О братно, корелацијата по мекост не се изградувала и има појава на затврднувањ е на меките консонанти и консонантски групи (в о некои мак. дијалекти се отклонува и опозицијата Н :
и АгА0), зар азл и к а
на пр. од бугарскиот јазик, каде имаме двоен систем со непалатална и палатална варијанта.
Независно од книж евниот круг на кој му припаѓаат ракописите, в о морфологијата отстапувањата од книжевната норма на старословенскиот канон се главно исти, што не е случај со фонетските особености на ракописот, според кои може да се изврш и убификација на ракописот. Категоријата на родот доб ро се пази в о мак. ракописи. Во категоријата на бројот има неправилна конгруенција в о број, како и колебањ а во употребата на еднина или множина и множина или двоина. Меѓутоа, во споредба со колебањ ата што се јавуваат во категоријата на родот и бројот, многу побројни се колебањ ата в о падеж от, така што се забележува дека пишувачите го имаат из!убено усетот за п равилна употреба на падежите. Овој процес се одви вал в о правецот запад-исток.
Добромирођото eb. о д поч. на 12 в е к уигге нема распаѓање на падежОхридскиот апостол веке га забележуваме почетоците на образувањето на една општа падеж на форма. Во Болонскиот псалтир има некои Во
ниот сисгем. Во
м орфолош ки ц р ш што претставуваат преоден период. Што се однесува до падежниот систем што е одразен в о него, забележуваме само у п р о п у вањ е, а не и распаѓање, додека во македонските ракописи о д втората п оло ви н а на 13 в е к и подоцна има веќе целосно распаѓање на падеж ниот систем. Cn.:Job — н BOAfc e r o
T B O pH T bf
o (h i)H b
свои
варити
na wnt>
вгн*
пр^ж де
ш
првв^нецћ, п о а о \г ,
tr$ b B6 0 b ,
к
ППШ: Струм.ап.
-
в * п о т * А м ца
до
днвиш а
-
no
пра^днм кв свнш ицш
врвж енм б
ga
ш
fecn
кам ени, n
г а а ( г оаа)
оупованпб
твоего
Мак — р о д п п ж д е н л т в * , Добрејш пасц^;
ж п^нп
^ ан\ в ^ ;
и ^ в ед (е) шт
BfeYHfcn;
Хлуд.пар. —
пастм ри
Григор.пар. и ^ п д и шт
^euA fe с в о г о . Покрај неправилната употреба на падежните наставки, целосното распаѓање на стариот падеж ен систем во мак. ракописи се одразува и в о замената на падежите со аналиш чки п ред лош ки конструкции. Во мак. ракописи (како и в о бугарските) се забележ ува зачестена употреба на членот во посгпозиција. Сп.: U fcG T O T O ,
Добрејш
— денотт*,
отоуденецос^,
^а ^ј ц ј т ^ р а к * .
Место долгите придавски форми, в о мак. ракописи се забележ ува зачестена употреба на кратки и контрахирани придавски форми. Сп.: -
rpfclllH bl
W
HepA^OVKAHbl,
^НОИ A H eB H bl,
Сл. наЕфрем Сирин
AHb GAAHbl, lJBfeTb
ovTpbHM.
Bo македонските ракописи ce забележ ува тенденција за обош ш у вањ е на една генерализирана форма на заменката ШКб, така пгго во едни ракописи ce претпочита само формата за машки р о д н ж б , a п ак во други формата за среден р о д б ж е. О бопш тувањето на само една форма од заменката и ж е в о македон-
ските ракописи може да значи почеток на создаваньето во современиот македонскиот јазик на релативни заменки о д топот на заменката 'што\ каде не е изразен родот, бројот и падежот. Примери за удвојувањ е на објектот, што доаѓа к ако влијание на балканската јазична средина и ш то е во современиот мак. јазик нормална појава, наоѓаме уште в о ракописите о д 13—14 век. Во мак. ракописи од 12—14 в е к генитивот се заменува со д ати во т заискаж увањ е на присвојност. О ваа црта е една од специфичните карактеристики на македонските ракописи, почнувајќи од ДобромироЪото еЪ. од поч. на 12 век, иако денеска присвојноста се изразува со предлозите на, од + генерализираната падеж на форма. Според В. Јагиќ (Entstehungsgeschichte , 2 7 9 - 2 8 0 ) конструкциите со адноминален датив можат да се сметаат к ако указание за балканската провениенција на старословенскиот јазик. Во сите словенски јазици гае се заменети со генитовни конструкции, само во македонскиот и во бугарскиот јазик се употребуваат и натаму. Наставката - т ъ во 3 л . едн. сег. вр. во ракописите од охридската книж евна ш кол а се пиш ува и натаму (ja наоѓаме и в о денеш но време), дод ека во другите македонски ракописи, следејќи го правецот запад-исток, примерите без наст, - т ъ се досга чести. Во современиот македонски јазик во 1 л .м н .с ег.в р . кај глаголите има наст, -ме (освен во северните говори, каде има наст. - мо). Наставката -ме се јавува во македонските ракописи од охридската ш ко л а кон 12—13 в е к за д а се избегав омонимијата што настанала кај атематските глаголи по губењето на еровите, кога се изедначиле формите за 1 л. едн. и мн. Во 3 л. мн. аористната наставка -
ша
се вкрстила со имперфекгната наст.
така што дош л о до изедначувањ е на настав ките. Така, на п р. во Б ол.пс. има наст.
и во аорисгот, а во Верк. ап. наст, - j s e во имперфектот. Во по-
веќето македонски дијалекти и во лит. јазик денеска се употребува имперфектната наст.
> fia > а ).
Во мак. ракописи од 12—14 в е к формите на супин се заменуваат со инфинитовни, а инфинитивните со конструкции од сврзниците
да, нхко + лична
глаголска форма. П ред целосното губење на партиципните форми во мак. ракописи најпрвин почнува пред формата на партиципот д а се употребува сврзникот И., потоа во ном.мн. кај акгивниот партоцип на презентот се употребува една скаменета форма со наст. -Ц16 или -Ц1И, и најпосле, формите на акгивниот партоцип на претеритот се сфаќаат како синоними на некой лични глаголски форми (аорист, имперфект, па и сег. вр . и императив).
Меѓу карактеристиките на македонските ракописи о д т.н. среден п ери од е и употребата на слож ени конструкции за идно време, употребата на помош ниот глагол ЕЪ1ТН п р ед формата на глагол в о перфект и др . Мно1убројните лексички архаизми во мак. ракописи можат д а се објаснат со конзервативносга на охридската книж евна ш ко л а. Kaj лексичките дублети што се употребувале по традиција во охридската или в о преславската книж евна ш кол а се забележува дека охридската лексичка варијанта можела д а стане опш тословенска. С епак, и во мак. ракописи може д а се издели уште еден слој лексички синоними што се среќаваат само в о мак. ракописи.
С п и с о к на користените р а к о п и с и и H ubnure скрат енки
12 в е к L Добромирођо ebaurenue (Д обром ) , Публична бкблиотека Салтиков-Ш чедрин, Ленинград, Q n I 55, 183 л. и Б и б л . на манасгирот Св. Катерина на Синај бр. 43 , 23 лисга. 2. Охридски апостол (Охр.ап.), Л енинова библ., Москва, собр. Григоровича, 1 6 9 5 ,1 1 2 лисга. 3. Слепченски апостол (Слепч. ап.), Публична библ. Салтиков-Ш чедрин, Ленинград, F n l l O l и 101 а, 130 л .; Л е н и к о в а б и б л .,М о с к в а ,б р . 1 6 9 6 ,6 л .;Р а к о писен оддел на Б и б л . А Н СССР, Ленинград, собр. Срезневского, бр. 2 4 .4 .6 , 1 лисг; Н ародна библ., П л овди в, 9 листа. 4 . Битолски триод (Бит. тр.), БАН, Софија, бр. 2 8 , 1 0 1 лист. 5. DlaifrapuKob триод (Шаф. трЈ, Публична библ. С алш ков-Ш чедрин, Ленинград, F n I 7 4 , 1 5 7 лисга. 6. Ilo ro g u m b псалтир (Пог. пс.), Публична библ. С алш ков-Ш чедрин, Ленинград, Погод. 8 , 2 7 8 листа. 7. rp u ro p o b m eb паремејник (Григор.пар.), Л ен и н ова би б л ., М осква, Румјацевскимузеј бр. 1685.
13 в е к 1. РадомироЪо еЬангелие (Pag), ЈА ЗУ III б 24 (М ихановиќ 6), 182 л . 2. Д обрејш ино еЬангелие (Добрејш ), Народна б и б л., Софија, б р . 307 (1 7 ), 127л. 3. СгаматоЪо еЬангелие (Стам), П ублична б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Л енинград, собр. А рх. общ ., 338, 22 л . 4. ЕЬангелие m n o n J o b a m (Job), ЈА ЗУ III с 1 (М ихановиќ 33), 133 л . 5. Вранеш нички апостол (Вран, ап.), Ј А З У III а 48, 26 листа. 6. Струмички апостол (Струм, ап.), Народен музеј в о Прага, IX , Е 2 5 , 88 л . 7. КопитароЪ триод (Коп.тр.), Народна и универзитетска б и б л., Љ уб љ а на ,
Кор. 9 ,7 2 л . 8. Орбелски триод (Орб. тр.), П ублична б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Л енинград, F n I 102, 241 лист. 9. ХлудоЪ триод (Хлуд. тр.), Држ авен историски музеј бр. 133, М осква, 191 л . 10. Болонски псалтир (Б о л.п с.), Универзитетска б и б л. в о Б о л о њ а бр. 2499, 264 л . 11. РадомироЬ псалтир (Рад.пс.), Зографски манастир, Атон; 1 л . в о Публичната б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Л енинград, Q n I 11. 12. Дечански псалтир (Деч. пс.), П ублична б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Л енинград, Г ильф . 17, 201 лист. 13. Премчански октоих (Премч. окт.), Народна б и б л., Белград, Р -1 0 4 , 23 л . и
КичеЪски октоих (Кич. окт.), Музеј српске православие ц р к ве , 65 л . (д ва дела од ист ракопис, познат и како М акедонски белградски октоих). 14. ХлудоЪ пареме/ник (Х луд.пар.), Држ авен историски музеј, М осква, собр. Х лу д о в а 1 4 2 ,1 7 1 л. 14 1 . КраюЪско еЬангелие
и п о ч . на
15 в е к
(Крат.), Народна и универзитетска б и б л., Скопје,
MS 2 0 ,1 5 1 лист. 2. ЧетЪороеЬангелие македонско (Мак), Ј А З У III б 7 (М ихановиќ 15), 145 л . 3 . Карпински апостол (Карп, ап.), Држ авен историски музеј, М осква, собр. Х л у д о в а 2 8 1 1 0 1 ,1 6 8 л . 4. СлоЬа на Ефрем Сирин I (Сл. на Ефрем Сирин), П ублична б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Ленинград, Г ильф . 20 има 7 л ., Гильф . 6 0 има 4 листа. 5. СлоЬа на Ефрем Сирин II(С л . на Ефрем Сирин) од 1353 год., поголемиот д е л се чува в о Народна б и б л., Софија, бр. 297 (1 5 1 ), 1 л . в о Нар. б и б л. Б елград, бр. 433 (2 3 7 ), 1 л . в о Публичната б и б л. Салтиков-Ш чедрин, Ленинград, F п 1 6 3 ,в к у п н о 115 л .
Sažetak SPECIFIČN I METODOLOŠKI PROBLEM I P R I IZ R A D I R JE Č N IK A MAKEDONSKIH CRKVENOSLAVENSKIH RU K O PISA Pri izradi R ječnika m akedonskih csl. rukopisa uglavnom su prim ijenjena n ačela Slovníka jazyka staroslověnského što ga od 1958. izdaje Č ehoslovačka akadem ija nauka. M eđutim , s obzirom n a to što im a razlika u korp u su ruk o p isa koji su poslužili za izradu spom enutih ije čn ik a, bile su nužne određene do p u n e, korekcije i adaptacije tih načela. Uz to nužno je p o treb n o da se p reth o d n o p o t punije p rouče jezične osobitosti m akedonskih pisanih spom enika, k ako bi se pojave što se uklapaju u sisteme koji su nalegli kao kronološki slojevi ili kao poslje dica utjecaja balkanske jezične sredine mogle odvojiti od vlastitih osobina svakog rukopisa.
UDK 808.101
YU ISSN 0583-6255
SLOVO
31
Ä&#x152; A S O P IS S T A R O S L A V E N S K O G
ZA VO D A U ZAG REBU
Z A G R E B 1981.
SLOVO
Č A S O P IS S T A R O S L A V E N S K O G » S V E T O Z A R R IT IG «
ZAVODA
In stitu ta za filologiju i folkloristiku, p .o . Zagreb
Izlazi je d a n p u t godišnje
U RED N IŠTVO : 4 1 0 0 0 ZA GREB, DEM ETROVA 11
B R O J: 31
U rednički odbor? ANICA NA ZO R, M A RIJA PA N TELIČ, JO SIP TAND ARIC
Glavni urednik:
A NI CA N A ZO R Odgovorni urednik: BISERKA GRABAR
Tehnički urednik: JO SIP M ILIC Lektor tekstova na hrvatskom jeziku: ZRINKA VUKOVIC
K orektori:
JASNA VINCE, ANICA VLAŠIĆ-ANIĆ
Ovaj broj časopisa »Slovo« izlazi uz financijsku pom oć Republičke zajednice za znanstveni rad SR Hrvatske, S IZ -V II.
Tisak: Štamparski zavod »Ognjen Priča«, Zagreb, 1982.