Op buitenlands kamp by FOS Open Scouting

OP BUITENLANDS KAMP

INTRO 3 HOE BEGIN IK ER AAN? 4 BEPAAL JE DOEL 6 Voor wie? 8 Waarom gaan we op buitenlands kamp? 8 Wanneer op kamp? 11 Wie organiseert ons kamp? 11 Hoeveel mag ons kamp kosten? 11

BEPAAL JE BESTEMMING 12 Soorten buitenlandse kampen 14 Transport 14 Verblijf 17 Programma 20 Bestemming 23

BEPAAL JE WEG 24 Papierwerk 26 Verzekeringen/veiligheid/regelgeving 26 Kampmelding 31 FinanciĂŤn 32 Reis vastleggen 36 Materiaal 36

KLAAR OM TE VERTREKKEN 38 Ecologie 39 Communicatie richting ouders 39 Belangrijke link / hulpmiddelen gebundeld 39 Laatste checklist 40

COLOFON 43

Een nieuw scouts- en gidsenjaar, nieuwe plannen, nieuwe ideeĂŤn en misschien wel een buitenlandse kriebel. Indien je als eenheid volgende zomer de landsgrenzen wil oversteken, denk je daar best eerst even goed over na. Want uiteraard wil je een spetterend kamp waar de factor buitenland optimaal benut wordt. Deze publicatie van FOS Open Scouting geeft je alvast een aanzet met tips, tools en een plan om dit avontuur aan te pakken! Aan de hand van drie duidelijke stappen helpen we je om uit te vissen waarom je naar het buitenland gaat en welk potentieel dat inhoudt. Ga uitdagingen aan die je anders niet zou doen in het binnenland. Leg contacten en maak ontmoetingen mogelijk met de lokale cultuur van een land, want via ontmoeting kan je meteen heel wat bereiken op een buitenlands kamp. Ga op avontuur en ontdek hoe mensen leven en soms ook anders leven dan ons. Ga in dialoog en breng je eigen seniors wat wereldwijsheid bij. Gebruik daarbij je status als scouts, want zo zijn er nog 40 miljoen anderen in de wereld! Veel succes, Ploeg Internationaal

HOE BEGIN IK ER AAN? Als je met een scoutsgroep naar het buitenland trekt, is het enorm belangrijk dat je dit bewust doet. Net dat bewust op kamp gaan vergt een zeker niveau van voorbereiding. Door een bepaalde structuur in die voorbereiding te steken, ben je al goed op weg.

Met FOS Open Scouting raden we aan om volgende structuur te gebruiken. Automatisch ga je zo stilstaan bij een aantal zaken die anders niet zo voor de hand liggend zijn! We splitsen de voorbereiding op in drie delen:

1. BEPAAL JE DOEL

2. BEPAAL JE BESTEMMING

In deze fase is het vooral de bedoeling om een kader voor jezelf op te stellen én te kunnen meegeven met ouders. Een aantal zaken die ouders sowieso heel snel willen weten en een goeie houvast voor de groep zelf. Eindig in deze fase met de vraag “Waarom op reis?”. Wanneer je weet waarom je op reis gaat, kan je daar ook je programma naar inrichten.

In deze fase probeer je in kaart te brengen wat de groep verwacht en wil tijdens hun buitenlands kamp. Enorm belangrijk is dat je luistert naar wat de leden willen! Thema’s die aan bod kunnen komen: mobiliteit, logiesvorm, transport,... en uiteindelijk bestemming.

3. BEPAAL JE WEG In deze fase ga je een concrete planning opmaken, begroting opstellen, de administratie verzorgen en uiteindelijk reserveren en boeken.

TIP

Leg eens deze foto’s voor aan je leden en laat ze raden welk land het is. De eerste vraag die steeds (verkeerdelijk) oppopt als het gaat om een buitenlands kamp is “En waar ga je naartoe?”. Door deze vraag als eerste te stellen, beperk je je als groep enorm in mogelijkheden. Beter is om eerst samen te kijken waarom je als groep op buitenlands kamp wil. Vervolgens bepaal je hoe de reis er moet uitzien en vooral wat je wil gaan doen. Pas als je die dingen voor de

ganse groep helder hebt gemaakt, kan je gaan zoeken welk land hierbij past. Jonge avonturiers denken wel eens exotisch. De eerste landen die vaak worden vernoemd liggen niet altijd binnen Europa. Wie zou er niet graag naar Brazilië, Indonesië of Canada gaan? Het is echter geen meerwaarde voor een seniorgroep om buiten Europa op kamp te gaan. Europa heeft eigenlijk alles in huis om hun behoeften te beantwoorden.

5 1. Portugal, 2. Slovenië, 3. Montenegro, 4. Mcedonië, 5. Albanië, 6. Montenegro

6 5

3 1

BEPAAL JE DOEL WAAROM OP REIS?

PERIODE september-oktober Vooraleer we effectief beginnen aan de organisatie van ons kamp is het belangrijk om een kader te scheppen waarbinnen we gaan werken. Dit kader omvat een aantal zaken die ouders sowieso heel snel willen weten. Daarnaast is het

een goeie houvast voor de groep zelf en zorgt het voor een duidelijk doel, want waarom gaan we op buitenlands kamp? Dit stuk wordt meegegeven aan de hand van een duidelijke grafiek:

VOOR WIE?

WAAROM GAAN WE OP BUITENLANDS KAMP?

WANNEER OP KAMP?

WIE ORGANISEERT ONS KAMP?

HOEVEEL MAG ONS KAMP KOSTEN? TIP Communiceer dit deel zo snel mogelijk naar de ouders!

VOOR WIE? Of beter, met welke tak? Op elke leeftijd kunnen leden een buitenlandse kriebel ervaren. Maar niet altijd op dezelfde manier. Volwaardige buitenlandse kampen zijn enkel waardevol voor seniors en eventueel verkenners/gidsen. Jong-verkenners en -gidsen halen geen meerwaarde uit een buitenlands kamp. Zij hebben nog teveel te leren op een gewoon binnenlands kamp, waar technieken, zelfstandigheid en samenwerking centraal staan. Ze gaan bijvoorbeeld zelf koken, slapen in tenten, gaan alleen op dagtochten en leren pionieren. Bij bevers en welpen is een kamp een avontuur op zich, ook als je dicht bij huis blijft. Het is niet zo dat een buitenlandse ervaring daarom niet waardevol is. Je kan bij jonge takken die ervaring halen uit een kampthema, een spel of een verhaal.

TIP

Organiseer bij jonge takken op een binnenlands kamp een kampthema waarbij je “op wereldreis gaat”. Hiervan zijn genoeg voorbeelden te vinden bij andere eenheden!

Het staat buiten kijf dat je met de ganse groep op kamp vertrekt en daarbij ook rekening houdt met ieders problemen. Samen uit, samen thuis! Maar neem je ook externe foeriers mee? Denk hier grondig over na, want ook zij hebben een niet te onderschatten invloed op de groepsdynamiek en sfeer tijdens het kamp.

Bevers en welpen zijn 6 tot 10 jaar. Naar het buitenland gaan met hen is dus niet echt waardevol.

WAAROM GAAN WE OP BUITENLANDS KAMP? Dit is het startpunt voor het bepalen van een doel. Wat is de motivatie en beweegreden voor jullie om op kamp te gaan? Zit er een meerwaarde in als we dit jaar met deze groep naar het buitenland gaan (en ons jaar opofferen aan financiële acties)? Wanneer je dit weet, kan je daar ook je activiteitenprogramma naar inrichten. Eenheden gaan om verschillende redenen op kamp: In een buitenlands kamp werk je aan groepsdynamiek. Je werkt naar een betere groep en gaat de seniors ook uitdagen om de eigen grenzen te ontdekken/te verleggen. Hier lees je uiteraard al het nut van goeie activiteiten die deze processen beïnvloeden. Omdat een buitenlands

kamp iets buitengewoon is, is het iets waar je als groep gerust een jaarproject van kan maken. Het is een proces dat betrokkenheid doorheen het jaar van de groep vraagt, waarbij je als groep samen bouwt of werkt naar één doel. Het is binnen veel eenheden traditie om met de seniors op buitenlands kamp te gaan. Die traditie bepaalt ook vaak op welke manier dat gebeurt (je moet je hier niet persé naar conformeren)! We willen onze cultuur verrijken door op zoek te gaan naar andere culturen. We willen vooral gaan genieten.

Het buitenlands kamp is voor ons de kers op de taart, een mooie afsluiter voor een fantastisch jaar. Wij gaan op buitenlands kamp om als een onafscheidelijke vriendengroep terug te komen. Voor ons is teambuilding enorm belangrijk. Daar zijn trouwens ook voorwaarden aan verbonden: • Lukt enkel met een kleine groep (max 15 personen) • Adrenaline-activiteiten versnellen het teambuildingproces aanzienlijk (Canyoning, Raften, Rodelbaan, Zipline,...) Dit is slechts een onvolledige lijst met voorbeelden. Ga vooral op zoek naar wat jullie eigen motivatie is! Het kan ook een combinatie van meerdere elementen zijn.

WANNEER OP KAMP?

TIP

PERIODE De meeste eenheden gaan in de zomervakantie. Twee duidelijke voordelen hierbij zijn een grotere kans op mooi weer en de grote voorbereidingstijd die je hebt. Er zijn echter ook een aantal eenheden die in de paasvakantie gaan. En dat heeft ook zijn voordelen: Er is nooit iets volzet Het is dus ook minder druk Mensen die in de toeristische sector werken, hebben nog een frisse, positieve houding Het is goedkoper Bij extreme watersporten zoals raften is er meer water Je kan in de zomervakantie nog mee met je eenheidskamp! De temperatuur in het zuiden van Europa is gematigder

Als je kiest om een kamp zelf te organiseren is het belangrijk om in het begin van het jaar duidelijke afspraken te maken. Hoeveel inspraak krijgt iedereen? Wie doet er de research? Wie neemt de organisatie op zich? Hoe zit het met dit engagement tegenover werk en studie?

HOEVEEL MAG ONS KAMP KOSTEN? Dit is opnieuw iets dat ouders graag zo snel mogelijk weten. Wat gaat dit mij kosten? Plak een realistisch getal op het budget per persoon voor de ganse reis. Kies eerder een bedrag dat iets hoger ligt dan wat je denkt. Het is altijd eenvoudiger om achteraf nog wat geld terug te geven, dan extra te moeten vragen!

DUUR Je zal ook moeten beslissen hoe lang je op kamp gaat. Wij raden 10 dagen tot twee weken aan. Korter zorgt niet voor dezelfde groepsbinding, langer kan frustraties naar boven halen.

TIP

Kies zo snel mogelijk de exacte data (of op z’n minst een afgebakende periode die ze moeten vrijhouden). Zo kunnen ouders hiermee rekening houden in de vakantieplanning!

WIE ORGANISEERT ONS KAMP? Hier moet je keuze maken uit twee opties: Organiseer je de reis zelf, of kies je voor een kanten-klare reis? De mogelijkheden kan je vinden op pagina 14.

TIP

Gebruik volgende vuistregel: Normaal kampgeld + 100 euro Kostprijs per persoon per dag is ongeveer 45 euro Hou met volgende elementen ook rekening: • Is dit het enige kamp dit jaar? • Wat doe je met leden uit grote gezinnen? • Laat je de leden specifiek materiaal aankopen? (trekking-tentjes,...) • Geef je een bepaalde tegemoetkoming aan leden die het thuis niet breed hebben?

BEPAAL JE BESTEMMING WAT ZIJN JE WENSEN?

PERIODE oktober-november Om er een oprecht en waar jaarproject van te maken is het absoluut noodzakelijk om zoveel mogelijk de leden te betrekken in dit verhaal. Een buitenlands kamp leidt tot intense samenwerking en groepsvorming. Het is een groots project dat niet vrijblijvend is en dat enkel kan slagen als de leden mee verantwoordelijkheid opnemen. Ze worden geconfronteerd met dingen die ze niet verwachten. Daardoor moeten ze creatief denken & oplossingen zoeken, samenwerken, afwegingen maken, argumenteren, keuzes maken en verantwoordelijkheid dragen. Als moderator begeleid je hen hierin, maar ga vooral niet alles zelf doen! Gaandeweg vind je als moderator wel de juiste balans, want voor elke groep zal dit anders zijn.

Als je voldoende tijd spendeert met je leden om alle mogelijkheden en verwachtingen duidelijk te stellen ĂŠn je gaat er effectief mee aan de slag, zal de keuze gemakkelijker te maken zijn. Ga er echter niet vanuit dat dit proces vanzelf zal verlopen. Je zal je seniors moeten begeleiden en ze wijzen op mogelijkheden en grenzen. Als je allemaal dezelfde verwachtingen hebt, zal de keuze snel gemaakt zijn. Zijn de meningen verdeeld, dan zal je via overleg tot een compromis moeten komen waarin iedereen zich kan vinden. Vergeet in gans het proces echter nooit om steeds met iedereen rekening te houden! Ben je niet zeker hoe je dit proces het best aanpakt met de groep? Ga dan zeker eens langs bij Wegwijzer vzw!

TIP

Betrek de leden zoveel mogelijk in deze fase!

TIP

SOORTEN BUITENLANDSE KAMPEN Je kan alle soorten onderbrengen in twee categoriën. De kampen die je zelf voorbereidt en kampen die je kant-en-klaar boekt.

KANT EN KLARE KAMPEN Internationaal kamp: Er zijn er heel wat te vinden, ook binnen Europa. De meest gekende is de World Jamboree, maar er zijn ook kleinschaligere en vooral goedkopere kampen (Intercamp, Roverway, Scout Moot, nationale jamboree’s,...) Bouworde: organiseert bouwkampen in het buitenland. Je komt terecht op niet-toeristische locaties waar je enkele weken intensief samenleeft met de lokale bevolking en je handen uit de mouwen steekt. Daarbij logeer je op het project zelf. Je leert een land en cultuur zo op een andere manier kennen! Andere organisaties die groepskampen aanbieden: JEKA, X-Adventure, Outline Travel, Caveman Travel,... FOS Open Scouting ziet graag eenheden hun eigen kamp organiseren. Net dat proces heeft een ongelooflijk effect op de groepsbinding en persoonlijke ontwikkeling van de leden en moderators!

www.gostrange.be: Deze site maakt je gratis en voor niks wegwijs in de waaier aan mogelijkheden voor Vlaamse jongeren om een interculturele ervaring te beleven in het buitenland.

Organiseer eens een groepsuitwisseling Leden vinden dat super leuk Engels kan nuttig gebruikt worden Er ontstaan vakantieliefdes Je wordt bijna altijd super goed onthaald Je krijgt er enorm veel subsidies voor (zie pagina 35) • En het heeft gewoon een enorme meerwaarde om eens 5 dagen met een buitenlandse groep samen op kamp te gaan! • • • • •

ZELF ORGANISEREN Zorg dat je in het begin van het jaar duidelijke afspraken maakt! Zo kom je halverwege, tijdens examens of net voor het kamp niet voor verrassingen te staan. Betrek de eenheidsleiding voldoende in de voorbereiding. Zij blijven immers verantwoordelijk en geven de uiteindelijke goedkeuring. Doe aan vrijwilligerswerk: op www.gostrange.be kan je via de zoekfunctie filteren op vrijwilligerswerk. Je vindt er tientallen organisaties waar je terecht kan!

TRANSPORT Je hebt verschillende soorten transport. Om jullie op weg te helpen, geven we een indicatie van de gemiddelde kostprijs (uiteraard zijn er uitzonderingen te vinden!)

LIFTEN Dit is gratis. Wens je als groep te liften, lees dan zeker eens de bundel die Wegwijzer heeft samengesteld (wegwijzer.be/dossier/veilig-liften). Want doe dit op een verstandige en veillige manier.

TIP

Carpoolsites: www.eurostop.be www.blablacar.be

• •

Handige zoeksites: www.momondo.be www.google.be/flights

BUS Deze optie is pas interessant vanaf je met 25 of meer bent en maximum 1000 km ver gaat. Reken dan op gemiddeld 130 euro per persoon voor gecharterde bussen (privébus). Met lijnbussen (flixbus, eurolines,...) kan het nog stukken goedkoper! wegwijzer.be/dossier/dossier-busverbindingen www.kampvervoer.vlaanderen

VLIEGTUIG Reken op gemiddeld 220 euro per persoon in groep binnen Europa (laat je niet vangen door prijzen van low-cost maatschappijen, want je gaat best altijd voor een groepsboeking) Voordelen groepsboeking: • Ze geven zekerheid • Een gespreide betaling is mogelijk • Annuleringen en naamwissels zijn mogelijk • Bij een groepsboeking blijf je altijd samen • Ook hierover heeft wegwijzer een dossier: wegwijzer.be/dossier/groepsboekingen

TIP

In tegenstelling tot het vliegtuig wordt het met de bus goedkoper naarmate je met meer bent!

TREIN Deze optie is interessant wanneer je graag duurzaam en ecologisch reist. Helaas is dit eerder een dure optie.

Meer exotische transportmiddelen: Boot, Fiets, Kano, Paard, Tandem...

TIP

VERBLIJF

Met een interrail-pas heb je een betaalbare en leuke optie vast: www.interrail.eu/nl In Duitsland heb je iets gelijkaardig als een Go-pass: www.bahn.com/nl/view/aanbod/ regionaal/dagticket-voor-duitsland.shtml Goedkoop treinen in Frankrijk: www.ouigo.com/

MOBILITEIT VAN EEN BUITENLANDS KAMP

EIGEN AUTO’S Hiervoor mag je met niet teveel zijn. Via nl.viamichelin.be/web/Routes kan je eenvoudig de kosten (brandstof en tol) berekenen.

MINI-BUSJES Zo’n busje is vaak voor 8 à 9 personen. Per busje betaal je gemiddeld 700 euro huur per week. Daarvoor krijg je gemiddeld 2000 km inbegrepen. Voor elke kilometer meer betaal je dan ongeveer 25 a 30 cent. Brandstof en tol zitten hier nog nergens in! Bij het zoeken naar busjes moet je dus zeer goed letten op het aantal inbegrepen kilometers!

TIP

Zoek organisaties met eigen busjes. Bijvoorbeeld Jeugddienst Appelsientje www2. appelsien.be/minibus/index.html www.rome2rio.com/ Transport-zoekmachine Lees het hoofdstuk over ecologie (p.39) om ook hier bewuste keuzes te maken! Zie vervoer niet enkel van thuis naar bestemming gaan. Maar gebruik die tijd ook om een spel te spelen, mensen te leren kennen...

Anders dan bij een binnenlands kamp ben je vrij om een rondreis te maken. Vast kamp: Je kiest voor 1 locatie waar je het ganse kamp verblijft. Je moet weinig versleuren, opzetten en afbreken, maar bent beperkt in mogelijke activiteiten en je krijgt weinig variatie in omgeving. Trekkend kamp: Je trekt van plek naar plek en bent iedere dag onderweg. Je kan enorm veel zien (zelfs over meerdere landen), maar het is vermoeiend en je kan niet veel bagage meenemen. Combinatie van de twee: Je trekt rond, maar blijft telkens een aantal dagen op dezelfde locatie = het beste van twee werelden?

SOORTEN LOGIES Kamperen: als echte scouts en gidsen raden we deze optie uiteraard aan! Zoek je nog een kampplaats in het buitenland? Neem dan zeker een kijkje op www.buitenlandskamp.be. Naast een handige zoekfunctie voor kampplaatsen, vind je hier ook een link naar landenfiches, vol handige weetjes over je land van bestemming! Voeg nadien ook gerust je eigen kampplaats toe en draag zo bij aan deze waardevolle databank.

TIP

Een zeer goedkope vorm is wildkamperen. Lees er alles over in de online publicatie van Wegwijzer: wegwijzer.be/dossier/wildkamperen-in-europa

Op buitenlandskamp.be vind je ook heel wat links naar externe sites met kampplaatsen zoals deze: • campsites.scouts.org.uk/sites/Map: kampeerterreinen in Groot Brittanië • scout.ch/de/3/pfadistiftung/lagerplatzsuche: kampeerterreinen in Zwitserland • campaments.cat/: Kampterreinen in Catalonië Home hospitality: of mensen die hun eigen huis openstellen voor reizigers. Spotgoedkoop en lukt overal. Je krijgt er meteen ook gratis lokale gidsen bij! TIP

Gebruik je status als scout/gids om slaapplaatsen te vinden!

• •

Handige site: couchsurfing.com Niet eenvoudig met grote groepen

Jeugdverblijven: Vooral in België. Er zijn er ook te vinden in het buitenland, maar deze zijn eerder beperkt. • Internationale scouting and guiding centres: • Gilwell park & andere in Groot-Brittanië: scoutadventures.org.uk/all-centres • Kandersteg International Scout Centre www.kisc.ch/ • WAGGGS world centre ‘Our Chalet’: wagggs.org/en/our-world/world-centres/our-chalet/ • www.donboscoyouth.net: biedt accomodatie aan rondreizende jongeren • www.campbellroom.org.uk/: Kamphuis in het Verenigd Koninkrijk • sol.scouting.nl/ca/search: Adressen van kamplocaties in Nederland

•

chalets.youth.lu/: Adressen van kamplocaties in Luxemburg

Nog veel meer te vinden via www.buitenlandskamp.be

• •

Hostels: relatief goedkoop! www.hostelworld.com www.hihostels.com Hotel: een dure optie in de meeste landen.

Trekkershutten: In de bergen kan je vaak niet anders dan overnachten in een berghut • www.trekkershutten.nl/: Alle trekkershutten in de Benelux • www.refuges.info/: Heel wat berghutten in verschillende Europese berg-massieven. Airbnb: Let op! 80 procent van de verblijven op Airbnb zijn illegaal (= niet in orde met verzekeringen). Kies je toch voor deze optie, vraag dan zeker een bewijs van keuring van het verblijf.

TIP

Weet je in welke regio je gaat rondtrekken? Kijk dan ook eens of de regio zelf geen site heeft met info! www.buitenlandskamp.be bundelt al deze info per land!

TIP

PROGRAMMA ACTIVITEITEN Kies de activiteiten die je wenst te doen met de groep. Hou hierbij rekening met volgende eigenschappen: Wat is mogelijk binnen de fysiek van de personen? Heeft er bijvoorbeeld iemand hoogtevrees? Of heeft er iemand zwakke knieën? Wat doe je wanneer de wensen van leid(st) ers en leden botsen? Zoek daarin een evenwicht! Hou niet enkel rekening met de fysieke veiligheid van een persoon, maar ook met de emotionele veiligheid! Elk lid moet zich veilig voelen in zijn/haar omgeving. Zo heeft iedereen een eigen comfortgrens die gerespecteerd moet worden.

TIP

Organiseer een groepsuitwisseling en krijg meteen de leukste activiteiten aangeboden in de regio! Je krijgt er bovendien heel wat geld voor via JINT vzw (zie financien – subsidies)

op het strand of een etentje in een lokaal restaurant dan een etentje in de Burger King.

EEN KAMP ZONDER TREKTOCHT, DAT BESTAAT TOCH NIET? Richtlijnen om met seniors op trektocht te gaan: • maximum 5 à 6 uur stappen per dag (middagpauze niet meegerekend) • maximum 25 à 30 kilometer per dag (maar blijft uiteindelijk afhankelijk van de omgeving waarin je wandelt! Voor bergen is 12 – 15km al voldoende)

Lees meer over de ‘scoutsmethode’ in ons scoutsmapartikel “Fundamenten van FOS Open Scouting”.

Zorg voor een gezonde balans tussen scouts-activiteiten (natuur, technieken, spel,...) en andere activiteiten (shoppen, strand,…) Een buitenlands kamp is ook de ideale gelegenheid om grenzen te verleggen. Zo is voor sommige leden het reizen naar een onbekend land al grensverleggend. Maar je mag hier gerust ook in de activiteiten rekening mee houden. Authenticiteit: Denk eraan dat je in het buitenland zal zijn. Dit is een unieke kans om dat land te ontdekken in al z’n facetten! Kies eerder voor een trektocht in het plaatselijke gebergte dan zandkastelen bouwen

TIP

Wandel stukken van een GR-route. Deze zijn systematisch langs de mooiste wandelpaden die je kan vinden http://www.groteroutepaden. be/ (klik verder naar ‘over de grens’).

TIP

Zoek op voorhand het noodnummer voor bergredding op in je land van bestemming. Als er dan iets gebeurt, hoef je je geen zorgen te maken over het ontbreken van een 3G-verbinding. • • Zorg voor degelijke topografische wandelkaarten en duid op voorhand goed je route aan. Hou rekening met de traagste stappers. Laat hen voorop lopen. Controleer op voorhand het weerbericht! Onweer in de bergen is absoluut te mijden! Vertrek daarom vroeg zodat je tegen 16u a 17u op je bestemming bent, want onweer valt vaak in de late namiddag/avond.

• •

Laat je niet vangen door korte afstanden in de bergen. Hoogtemeters zijn minstens even belangrijk. Wat neem je mee van materiaal? Hiervoor vind je enorm veel op internet. Een aantal sites die goeie tips geven: hikingadvisor.be/paklijsten metderugzakopreis.be/inpaklijst-trektocht debbiestochten.com Neem zeker ook een kijkje in onze eigen FOS-Shop voor materiaal: ecom.fosshop.be

TIP

Extra paar veters en secondelijm zijn geen overbodige luxe op trektocht.

TIP

BESTEMMING Nu je met de groep overeen bent gekomen wat je verwacht van het buitenlands kamp en wat je allemaal wil doen, kan je op zoek gaan naar een bestemming die het meest beantwoordt aan jullie vereisten. Sommige landen vergen meer opzoekingswerk dan anderen. Een overnachtingsplaats in Frankrijk zal je veel sneller vinden dan in Albanië. FOS Open Scouting raadt af om buiten Europa op kamp te gaan. Het vergt heel wat meer papierwerk (visum, internationaal passpoort,...) en voor seniors biedt een Europese buitenlandervaring al voldoende uitdaging! Taal kan ook een bepalende factor zijn voor jullie keuze. Sommige landen zijn veel minder toegankelijk doordat ze niet goed zijn in Engels, bijvoorbeeld Italië. Temperatuur: Dit lijkt een vreemde parameter maar is niet te onderschatten. In sommige

TIP

Wegwijzer vzw biedt specifieke workshops aan om je bestemming te kiezen en je kamp uit te werken. Eenheden van FOS Open Scouting krijgen er korting (en gratis toegang tot de site)! Zo ontdek je ook landen die je zelf totaal niet kent.

landen kan het soms zodanig warm zijn, dat trekkingstochten bijvoorbeeld niet mogelijk zijn (groepen mispakken zich veel met landen in de Zuidelijke Balkan: Kroatië, Montenegro, Albanië, Roemenië). Zorg voor een gezonde mix tussen natuur- en stadsbezoeken. Net als bij een gewoon binnenlands kamp vinden we het belangrijk dat je op een buitenlands kamp op zoek gaat naar natuurbeleving. Dit hoeft niet tien dagen lang in de jungle te zijn, maar af en toe eens terugkeren naar de natuur heeft zo z’n effect op de groep en op de leden! Natuur brengt rust, verwondering en prikkelt de fantasie bij leden. Denk maar aan het moment waar je ooit zelf eens op de top van een berg stond met vrienden. De frisse wind, het adembenemende uitzicht en het gevoel van onoverwinnelijkheid laadt je op en versterkt een groepsdynamiek enorm.

Op Buitenlandskamp.be vind je heel wat landenfiches met info.

BEPAAL JE WEG PRAKTISCH

PERIODE december-april

Anders dan bij een gewoon binnenlands kamp kan je niet anders dan een buitenlands kamp tot in de puntjes (in de mate van het mogelijke) uit te werken en voor te bereiden. Zorg voor een deftig draaiboek en kampkaft dat je op kamp kan gebruiken, voorzie oplossingen voor mogelijke

probleemsituaties, werk je activiteiten volledig uit en geef die concrete planning ook telkens mee aan de ouders. Want ook zij zijn niet happig om hun zoon of dochter naar het buitenland te laten gaan zonder een degelijke en heldere voorbereiding.

PAPIERWERK Als lid van FOS Open Scouting valt dit eigenlijk enorm goed mee voor jullie! Voor de meeste zaken zijn jullie standaard verzekerd.

REISTOELATING Iets waar je hoe dan ook voor moet zorgen als je leden nog geen 18 jaar zijn, is een reistoelating voor minderjarigen om het lid in kwestie naar het buitenland te laten gaan onder jullie begeleiding. Het sjabloon voor zo’n toestemming kunnen ouders in hun gemeentehuis aanvragen of vinden op onze site.

WAT ALS JE ID KWIJT IS? Telefoneer naar DOC-STOP 00800 2123 2123 In geval van diefstal doe je een aangifte bij de politie Neem contact op met de Belgische ambassade (contactgegevens vind je op diplomatie. belgium.be). TIP

www.Kamiel.be is een handige site en vertelt je welke paperassen je vóór je vertrek in orde brengt.

TIP

Laat leden een kopie/foto nemen van alle belangrijke documenten (ID’s, rijbewijzen, bankkaarten, kampboekje...), maar laat ze dit zelf bijhouden/in de cloud plaatsen (het is verboden kopies van andermans ID bij te houden)

WAT NEEM JE MEE IN DE ADMINMAP? Draaiboek kamp Alle contracten en bevestigingen van organisaties en verblijfplaatsen Medische fiches Reistoelatingen voor minderjarigen Een fiche per lid/leiding met kopie van ID, persoonsgegeven en contactgegevens in geval van nood Ongevalsaangiften Overzicht met belangrijke contactgegevens (FOS Open Scouting, eenheidsleiding, cardstop, noodnummers, hulpdiensten, ambassades,...)

NOODNUMMER FOS OPEN SCOUTING: (+32) 0473 63 02 80

VERZEKERINGEN/VEILIGHEID EN REGELGEVING WIE IS ER VERZEKERD? Alle leden van FOS Open Scouting! Ook occasionele vrijwilligers zoals bijvoorbeeld fouriers.

VOOR WAT BEN JE VERZEKERD? Persoonlijke ongevallen Burgerlijke aansprakelijkheid met de daaraan gekoppelde rechtsbijstand tegenover derden Schade aan tijdelijk gehuurde gebouwen

VOOR WAT BEN JE NIET VERZEKERD? Repatriëring bij ziekte of ongeval in het buitenland Annulatieverzekering Luchtsporten (inclusief benjijumping) Auto’s

Schade aan eigen materiaal (laptop, gsm, bril,...) Schade als gevolg van dronkenschap Wanneer buitenlandse zaken een negatief reisadvies geeft, ben je sowieso niet verzekerd Ben je niet zeker of een bepaalde activiteit verzekerd is? Neem dan gerust contact op via verzekeringen@fos.be! Informeer naar gevaarlijke dieren die je zou kunnen tegenkomen en zorg dat je vooraf weet hoe je moet handelen bij zo’n confrontatie.

WAT BIJ EEN ONGEVAL/ CRISISSITUATIE? Blijf kalm en verzeker eerst dat jij, het slachtoffer en omstaanders geen risico lopen. Verwittig indien nodig eerst de hulpdiensten! Blijf met 1 iemand bij het slachtoffer. Zorg dat je met alle andere leden iets gaat doen. Verwittig in overleg met de hulpdiensten de ouders. Vermeld de feiten op een neutrale manier, zonder oordeel of conclusies. Verwittig FOS Open Scouting. Administratieve afwikkeling: verzekeringspapieren invullen (vergeet niet om het medisch attest door de arts te laten invullen) en opsturen. Voor meer info zie onze bundel ‘Verzekeringen in een notendop’ op fosopenscouting.be.

ALCOHOL Elk Europees land heeft zijn eigen set regels omtrent alcohol, drugs en het gebruik daarvan in het openbaar. Het spreekt voor zich dat je het beleid binnen je groep hieraan aanpast (hoeveelheid, frequentie, wat bij overtredingen,...). Bovendien is iedere leid(st)er op elk moment verantwoordelijk voor leden die hem/haar zijn toevertrouwd tijdens een buitenlands kamp. Denk dus goed na hoe je hier als groep mee omgaat. Hou de volgende richtlijnen in het achterhoofd wanneer je hiermee aan de slag gaat: Het doel van een drugsbeleid is niet alleen maar regels en sancties bedenken. Met je drugs-

beleid wil je problemen vermijden en enkel regels formuleren zoals “wie op de scoutsfuif dronken is, mag niet mee op kamp”, zal het alcoholgebruik van de leden niet wegnemen. In de eerste plaats biedt een drugsbeleid je de kans om een context te creëren waarin de problematiek bespreekbaar is. Een drugsbeleid geeft een signaal over wat kan en niet kan, wat onze waarden zijn, wat onze visie is. Hou rekening met de wet. Binnen scouting kunnen we veel regels en afspraken maken, maar we kunnen niet beslissen om opeens door het rode licht te rijden. Zo zijn tot op vandaag (soft)drugs en openbare dronkenschap onaanvaardbare juridische risico’s.

Kaart van Europa met alcoholwetgeving (minimumleeftijden voor het drinken van alcohol)

Neem je rol op als verantwoordelijke leid(st) er. We mogen nooit vergeten dat we het vertrouwen krijgen van ouders om hun kinderen onder onze hoede te nemen. We moeten zorg voor hen dragen. Als we als leiding onbedachtzaam zouden omgaan met alcohol en andere drugs, zou er van een vertrouwensrelatie met de ouders al snel geen sprake meer zijn. Hou er rekening mee dat naar de scouts gaan erg belangrijk is voor de leden, zeker in het geval van seniors. Scouting speelt vaak een erg belangrijke rol in hun leven. Die rol mag niet in het gedrang komen doordat ze in de fout gaan met alcohol of drugs. Met enkel een wetboek of een bijbel kom je niet tegemoet aan eventuele problemen. Een open dialoog, een goed gesprek zal vaak meer resultaat hebben dan een wekenlange schorsing. Hoe hard regels ook nodig zijn, ze zijn niet altijd de beste oplossing voor iedereen. Tracht die veiligheid in te bouwen en zorg dat je door je regels niet met je rug tegen de muur komt te staan. Wees realistisch. Uitersten in gelijk welke richting leveren niets op en worden haast zeker niet gedragen door de groep.

BEGELEIDING Je bent vanaf 18 jaar verantwoordelijk voor jezelf, maar verantwoordelijk zijn voor anderen vergt nog wat extra maturiteit. FOS Open Scouting adviseert eenheden die op buitenlands kamp gaan om minstens iemand van 21 jaar of ouder mee te hebben als begeleiding. Die heeft meteen ook de eindverantwoordelijkheid. Wat aantal begeleiding betreft, raden we een verhouding van 1 op 6 leden aan.

EHBO Zoek tijdens je voorbereidingen gegevens van dichtsbijzijnde dokters en ziekenhuizen Ga ten rade bij je apotheker voor specifieke noden voor je bestemming (zonnecrème, inentingen, tekentang, insectenmelk, ...) Zorg dat je duidelijke instructies meekrijgt van de ouders voor leden die vaste medicatie nemen. Op www.opkamp.be/ehbo-op-kamp vind je meer info!

TIP

Staan jullie GSM-nummers nog juist in KEEO? Check dit zeker zodat ons nationaal secretariaat jullie in geval van nood kan bereiken!

BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS • • • • • •

Europees noodnummer 112 Antigifcentrum +32 70 245 245 Brandwondencentrum +32 2 268 62 00 Card stop +32 70 344 344 Doc stop 00800 2123 2123 of +32 2 518 2123 Noodnummer FOS Open Scouting +32 0473 63 02 80

TIP

Leid(st)ers hebben de wettelijke plicht om zoveel mogelijk gevaren te voorzien en uit te sluiten (organisatieplicht)

KAMPMELDING Voor kampen ben je pas verzekerd als groep als je kamp ook erkend wordt door de nationale koepel. Daarom moet je voor een kamp steeds een kampmelding doen. Voor buitenlandse kampen komt daar zelfs nog wat extra werk bij. Hieronder leggen we stapsgewijs uit wat je moet doen.

Eerst en vooral moet je kamp gemeld worden via www.foskampen.be! Hier mag je het stuk van overnachtingen en activiteiten nog even overslaan. • De deadlines hiervoor zijn dezelfde als die van de binnenlandse kampen en te vinden op fosopenscouting.be. • Vervolgens genereert foskampen een automatische mail met bevestiging van ontvangst.

• •

•

overnachtingsplaats Er is een kampprogramma met uitgewerkte activiteiten per dagdeel Er zijn concrete praktische voorbereidingen (contactpersonen, begeleiding activiteiten, reserveringen, verzekeringen, vervoer,...) Er wordt voldoende rekening gehouden met mogelijke risico’s en gevaren en hoe daar mee om te gaan

Keuren we jullie kamp goed? Dan doet ploeg internationaal nog het volgende: • De eenheid, periode en verblijfplaats(en) worden doorgegeven aan de nationale scoutskoepel van jullie bestemming • Jullie kamp wordt goedgekeurd via foskampen.be • Jullie kampprogramma wordt opgeslaan op onze server • Er wordt ten laatste twee weken voor jullie kamp een fysieke brief verstuurd met daarbij een Internationaal scoutspaspoort, een noodlijnkaartje, een verzekeringskaartje en Engelse/Franse versies van verzekeringspapieren Na het kamp vraagt ploeg internationaal aan de kampverantwoordelijke of we informatie van hun kamp mogen delen met andere eenheden en wegwijzer vzw + hoe het was!

Je krijgt een bevestigingsmail van de stafmedewerker internationaal met wat info en de vraag naar meer informatie (kampprogramma). Jullie bezorgen minimum twee weken voor vertrek het kampprogramma.

verzekeringskaartje scoutspaspoort

Deze onderwerpt ploeg internationaal aan een grondige analyse. Volgende punten wijzen op een goede voorbereiding: • Per dag vermeldt het programma een

noodlijnkaartje

FINANCIËN Het financiële luik bij een buitenlands kamp is voor velen een onzekerheid. In wat volgt proberen we je zoveel mogelijk handvaten aan te reiken om met een gerust gevoel op kamp te vertrekken. Wacht hier overigens niet te lang mee. Wanneer je extra financiële inzamelacties nodig hebt, weet je dat best zo snel mogelijk.

TIP

In een eerste schatting kan je volgende verdeling gebruiken: 50 procent transport 25 procent verblijf 25 procent voeding en activiteiten

SOM-FONDS Bepaal op voorhand (in samenspraak met ouders) wat je met eventuele tekorten of overschotten doet. Controleer op voorhand welke limieten er staan op je bankkaart en of je er geld mee kan afhalen in het buitenland. Banken hebben vaak ook overdreven hoge administratiekosten om geld af te halen in het buitenland (20 euro om 500 af te halen buiten de eurozone)

Voorzie een tweede bankkaart mocht je eentje kwijtspelen. Bewaar cash niet op één plek. Spreek met leden op voorhand duidelijk af waarvoor ze al dan niet eigen zakgeld zullen nodig hebben. Je vertrekt op kamp met heel wat geld dat in een korte tijd uitgegeven wordt. Om hier enigszins overzicht te houden, stel je best één financieel kampverantwoordelijke aan die alles nauwgezet in een kasboek bijhoudt.

Wist je dat FOS Open Scouting de inspanningen van je eenheid voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren financieel ondersteunt? We werkten een systeem uit met twee delen, samen het SOMfonds: meer info op fosopenscouting.be

Begroting en financiën Buitenlands kamp BLK Wat

Begroting Detail

Subsidies/sponsoring Subsidies groep, gemeente, provincie, Jint,... Sponsoring slagerij maertens Subtotaal

€

€ €

€

€ €

€

€ €

€

€ €

€ € € €

€

€ € € € €

€

€ € € € €

€

€ € € € €

€

€ € € € €

€

€ € € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € € € €

€ €

€

€ €

€

€ €

€

€ €

€

€ €

€

€ €

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ € € €

€

€ €

€

Treintickets, vliegtuigtickets, huur busjes,... Wegenvignetten / Tol Brandstofkosten Andere Subtotaal

€

Materiaal Kampeermateriaal Spelmateriaal EHBO Documentatie Verzekeringen Andere Subtotaal

€

Maaltijden (# euro x # personen x # dagen) Drank (# euro x # personen x # dagen) Subtotaal

€

Voeding & Drank

Activiteiten Activiteit 1 Activiteit 2 Activiteit 3 ... Subtotaal

€

Varia

TOTAAL

€ €

€

Transport

Andere Ingebouwde reserve (10% van totaal budget) Subtotaal

€

Ter info Kampplaats 1 x

Prijs per persoon Aantal personen

aantal kilometers

prijs per kilometer

brandstrofprijs per liter

brandstofverbruik per 100 kilometer

Kampplaats 2

€

Kampplaats Aantal nach Prijs per per Aantal perso

Kampplaats Aantal nach Prijs per ten Aantal perso

Kost busjes aantal kilom prijs per kilo brandstrofp brandstofve Totaalkost t Totaalkost b

xxx

BEGROTING

Kost busjes

Aantal nachten

TOTAAL

€

Deelnameprijs (# euro x # personen) Subtotaal Huur terrein/gebouw 1 Huur terrein/gebouw 2 Huur terrein/gebouw 3 Huur terrein/gebouw ... Toeristenbelasting Subtotaal

UIT

€

Logies

Streekbierenavond Wijnverkoop Fuif Eet-avond Subtotaal Kampprijs

Actueel TOTAAL

€ €

€

Financiële acties

UIT

Totaalkost transport busjes

Aantal nachten

Totaalkost brandstof

Prijs per tent

…

Aantal personen

…

Op voorhand maak je een begroting waarbij je kosten tegenover inkomsten zet. Bij een begroting ga je schatten hoeveel geld overal bij komt kijken. In evenwicht betekent dat je evenveel kosten als inkomsten hebt. Hierbij zijn een aantal variabelen die je op weg helpen als je ze kent. Vraag deze excel via internationaal@fos.be

Variabelen Bij het maken van een begroting kan je rekening houden met een aantal variabelen: De afstand naar een bestemming is eigenlijk geen sterke variabele. Vooral doordat de volgende variabele veel sterker is: De levenskost in de verschillende Europese landen vind je terug op onderstaande kaart. Timing: Ga je in hoog- of laagseizoen? Zowel transport, overnachting als activiteiten verschillen in prijs! Grootte van de groep Logiesvorm: ga je elke dag kamperen of op hotel? Voeding: zelfkook of niet? Aantal dagen: dit is de eenvoudigste en meest efficiente manier om te besparen (snoeien in dagen) De grootste besparing kan je doen in de keuze van transport: bus ipv vliegtuig Programma: aantal activiteiten bij externe organisaties

Kosten Dit is uiteraard afhankelijk van de keuzes die je maakt tijdens het deel â&#x20AC;&#x2DC;Bepaal je wegâ&#x20AC;&#x2122;. TIP

In geval van een rampscenario is het handig dat je bij je eenheid of bij iemand die je kent een grote som geld snel kan lenen (door bijvoorbeeld Western Union te gebruiken om het over te maken).

TIP

Soms zul je waarborgen moeten betalen. Dit zijn grote bedragen die je echter na afloop terug krijgt. Voorzie dit ook in je begroting.

Inkomsten Je vraagt elk lid waarschijnlijk wat deelnamegeld. Denk aan volgende mogelijkheden: • Het is niet voor iedereen vanzelfsprekend om meteen zo’n bedrag te betalen. Biedt daarom de mogelijkheid voor een spaarplan! • Werk met een vast bedrag vanaf dag 1. Ga niet aanpassen tijdens het jaar. Vraag daarom liever een iets te hoog deelnamegeld dan te laag. (ouders krijgen liever terug dan dat ze moeten bijbetalen). Richtlijn: normaal kampgeld plus 100 euro. • Tijdens de fase ‘Bepaal je doel’ leg je dit deelnamegeld al vast. Beslis ook op voorhand wat je doet met overschotten. Financiële acties: Eens je in het buitenland zit, wil je graag alles kunnen doen waar je zin in hebt. Je wil niets tekort komen. Daarnaast kan je ook niet extreem veel geld gaan vragen aan de leden, omdat je graag iedereen mee hebt. Je drukt de prijs dus best zoveel mogelijk. Om deze twee redenen is het aangeraden tijdens het jaar financiële acties te organiseren ten voordele van je buitenlands kamp. Je zal merken dat mensen op die manier graag hun steentje bijdragen. • Een fuif organiseren is leuk, maar zeer intensief en je haalt er niet altijd veel geld uit. • Bij een verkoop ben je vaak beter af om dingen aan te bieden die meer waarde hebben. Dan kan je er ook een grotere winst op vragen. (voorbeelden: wijn, pralines, zelfgebakken wafeltjes,...) • Zoek naar acties die geen enkele moeite kosten! (rostjespotten in de lokale bakker, slager,...) • Je kan ook op kamp zelf een actie doen! Zoek talenten in je groep en toon ze in uniform op de dichtsbijzijnde toeristische trekpleister. Voldoende voor een extra ijsje ;)

TIP

Bekijk acties economisch. Zet tijd, energie en hoeveel geld er tegenover staat uit in cijfers en zoek de meest efficiente manier. Denk na over de doelgroep van je actie. Ga niet telkens op zoek naar geld bij de ouders!

Sponsoring: Laat zeker lokale handelaren, transportbedrijven of reisbureaus je evenementen sponsoren.

TIP

Spreek service clubs (Rotary, Lions club,...) aan. Dit zijn mensen die zich verenigen om geld te schenken aan goede doelen (voor vrijwilligerswerk en uitwisselingen)!

Subsidies Gemeentes voorzien subsidies (kamptoelage, kampvervoer), maar kampen in het buitenland tellen vaak niet mee. • Europa voorziet een heel pak geld om jongeren te laten ontmoeten over de grenzen heen. Jint vzw verdeelt dat geld in Vlaanderen. Specifiek voor een buitenlands kamp kan je een groepsuitwisseling organiseren. Laat je niet afschrikken door de administratieve last die dit voortbrengt, want Jint vzw helpt je daar heel graag bij! Meer info vind je via www.youthinaction.be •

TIP

MATERIAAL Sinds de start van de Europese unie zijn heel wat gemeentes over de landgrenzen heen gaan verbroederen. Die gemeentes hebben ook verbroederingscommissies waar geld zit. Het loont zeker de moeite om eens op te zoeken of je eigen gemeente zoâ&#x20AC;&#x2122;n verbroederingsrelatie heeft, want een buitenlands kamp richting die gemeente komt ongetwijfeld in aanmerking voor geld!

REIS VASTLEGGEN Tenslotte ga je alles zoeken en vastleggen. Ook hier heb je een duidelijke tijdsindeling: Vroeg: Transport (ook ter plaatse) Gemiddeld: Overnachtingsplaatsen en plaatselijke contacten Laat: Organisaties, activiteiten en toeristische info

Hiervoor hanteren we 1 regel: Less is more! Neem enkel mee wat je echt nodig hebt. Stel op voorhand een materiaallijst samen zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

TIP

Zoek op welke stopcontacten ze ter plekke gebruiken. Ook gasflessen zijn niet overal hetzelfde.

KLAAR OM TE VERTREKKEN AANDACHTSPUNTEN

ECOLOGIE Ecologie dragen we hoog in het vaandel bij FOS Open Scouting. Ga hier ook bewust mee om bij een buitenlands kamp! Het is net die bewustheid waarmee je een sterk signaal geeft naar de leden op een moment dat ze nog beïnvloedbaar zijn. Dit betekent niet per se dat je zo duurzaam mogelijk op kamp moet gaan, want dan zouden we jullie een vliegtuigreis ontzeggen (alhoewel we dit fantastisch zouden vinden). Nee, eerder dat je bij elke keuze bewust stilstaat bij de impact ervan en hoe je die kan beperken. Laat nergens afval achter. In veel landen is het trouwens (gelukkig) niet de gewoonte om peuken gewoon op de grond te smijten! Ga actief aan natuurbeleving doen! Loslopend wild: Heel wat ideeën om alle aspecten van een kamp milieuvriendelijk en energiezuinig te maken vind je in het tweede deel van Loslopend Wild: Milieuvriendelijk en energiezuinig op jeugdkamp (uit te lenen op het secretariaat van FOS Open Scouting) www.opkamp.be verzamelde heel wat tips rond ecologische en milieubewuste acties op kamp www.zomerzondervliegen.be blogt met regelmaat verhalen en ervaringen rond reizen zonder vliegtuig

COMMUNICATIE (RICHTING OUDERS) VOORAF Organiseer een infoavond: geef een stand van zaken van de voorbereidingen en deel jullie beslissingen. Wees vooral transparant en volledig. Zorg dat je professioneel overkomt (deftige powerpoint, duidelijke structuur).

TIJDENS HET KAMP Zet af en toe eens iets op de website/blog/facebookpagina (maar niet teveel). Geniet vooral van het kamp ;)

NA HET KAMP Organiseer eens een fotoavond, of als er iemand in de groep graag schrijft, maak dan een leuk verslag. Wegwijzer organiseert trouwens elk jaar een wedstrijd voor kampverslagen met heel wat mooie prijzen (www.wegwijzer.be/kampverslag)!

BELANGRIJKSTE LINKS/ HULPMIDDELEN GEBUNDELD Wegwijzer: Onafhankelijk kenniscentrum voor doe-het-zelf reizigers. Mail met al je vragen naar jeugd@wegwijzer.be Je kan er ook zeer goeie workshops aanvragen waarbij je als eenheid van FOS Open Scouting korting krijgt! Internationaal café: Jaarlijks infomoment voor alle FOSsers die op buitenlands kamp wensen te gaan. Ploeg internationaal: beantwoord graag jullie vragen. www.buitenlandskamp.be www.youthinaction.be www.gostrange.be www.opkamp.be www.foskampen.be www.fosopenscouting.be Infobundel ‘Verzekeringen in een notendop’

LAATSTE CHECKLIST

Is je kampmelding via foskampen.be gebeurd? Zijn iedereen en al je activiteiten verzekerd? Heeft iedereen betaald? Is iedereen op de hoogte van de juiste datum, uur en plaats van vertrek en aankomst? Heb je van iedereen een kopie van de identiteitskaart? Heb je de toelating van de ouders ontvangen? Zijn alle medische zaken in orde? Heb je de medische fiches van iedereen ontvangen? Zijn de nodige ongevalsaangiftes mee? Is de EHBO-koffer in orde? Heb je het adres van een ziekenhuis en noodnummers gevonden? Heeft iedereen de nodige documenten van de mutualiteit mee (een Europese Ziekteverzekeringskaart)? Zijn alle bewijzen van boekingen in orde? Sommige jeugdherbergen vragen om enkele dagen vooraf je komst definitief te bevestigen. Weet iedereen welke bagage er mee moet? Heb je de nodige landen stafkaarten mee? Heb je iemand aangeduid die verantwoordelijk is voor de financiĂŤn? Zijn er afspraken gemaakt met het thuisfront?

NOODNUMMER FOS OPEN SCOUTING: (+32) 0473 63 02 80

MET DANK AAN PLOEG

COLOFON

Met de steun van de Vlaamse Overheid

Tekst en eindredactie Ploeg Internationaal van FOS Open Scouting in samenwerking met Wegwijzer vzw Fotografie Thomas De Wulf en Jan Verbeure Cartoons Lise Vanlerberghe Lay-out Justine Vergotte Verantwoordelijke uitgever Hannes De Reu Kortrijksesteenweg 639 9000 Gent

MAAK ER EEN ONVERGETELIJK AVONTUUR VAN!