Wystawa w Fotoplastykonie Poznańskim
4.09 – 30.11.2019
P o z n a ń na przełomie wieków
Centrum Informacji Kulturalnej, ul. F. Ratajczaka 44, Poznań Godziny otwarcia: poniedziałek – piątek 10 – 18 sobota 10 – 17 niedziela nieczynne ostatnie wejście do Fotoplastykonu godzinę przed zamknięciem
Bilety: normalny – 5 zł ulgowy – 2 zł rodzinny –10 zł grupowy (10 lub więcej osób) – 20 zł
Oglądając najnowszą wystawę w Fotoplastykonie Poznańskim, przeniesiemy się w czasie, by zoba czyć, jak zmieniało się nasze miasto przez niemal 150 lat. Podróż rozpoczniemy od 1888 r., kiedy to pruskie wówczas miasto Posen nawiedziła jedna z największych w dziejach powodzi. Zniszczenia były pokaźne, ucierpiała znaczna część Starego Miasta, a stan wód osiągnął taką wysokość, że uli cę Garbary można było pokonać łodzią. Śladami, jakie pozostały po tym wydarzeniu do dzisiaj, są tabliczki znajdujące się przy ulicy Długiej i w ko ściele Bożego Ciała na Piaskach. Wysokość ich zawieszenia upamiętnia stan, jaki woda osiągnęła w trakcie powodzi (ponad 58 m n.p.m.). Następnie przejdziemy na słynne poznańskie place. Pierwszy z nich – plac Wilhelmowski (dzisiej szy plac Wolności) rozpoznamy dzięki pomnikowi nachodzkiemu z 1870 r. przedstawiającemu lwa w otoczeniu czterech pruskich żołnierzy. Monu ment ten, zaprojektowany przez Cäsara Stenzla, upamiętniał bitwę pod czeskim Náchodem i był jed nym z symboli niemieckiego panowania nad Wartą. Podobną wymowę miała nieco późniejsza, odsło nięta w 1903 r. statua przedstawiająca kanclerza Ottona von Bismarcka ustawiona na dzisiejszym placu Adama Mickiewicza. Obydwa pomniki miały w Poznaniu raczej ponurą sławą. Często obrzucane kamieniami symbole dominacji zaborcy ostatecznie zniknęły z przestrzeni miejskiej po zwycięskim po wstaniu wielkopolskim. Prezentowane stereofoto grafie z tego najwcześniejszego okresu pochodzą ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Kolejnym przystankiem będzie Poznań mię dzywojenny wraz z jednym z najbardziej charak terystycznych obiektów tego czasu, czyli Wieżą Górnośląską. Wybudowana jeszcze przez zaborcę w 1911 r. (projekt Hansa Poelziga), uznana zosta ła za perłę architektoniczną stolicy Wielkopolski. Budynkiem zainspirował się reżyser Fritz Lang, tworząc jedną z lokalizacji na potrzeby superpro dukcji Metropolis z 1927 r. Wieża Górnośląska nie przetrwała tragicznych dwudziestowiecznych wydarzeń. Obiekt zniszczono w trakcie bombar dowań w latach 1944–1945 i rozebrano ostatecz nie w 1955 r. Dziś na miejscu Wieży Górnośląskiej wznosi się pawilon nr 11 (Iglica).
Wielkim wydarzeniem minionego czasu był Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla odby wający się w Poznaniu 25–29 czerwca 1937 r. Uro czystości pod przewodnictwem legata papieskiego i prymasa Polski Augusta Hlonda zakończono wielką manifestacją ku czci Chrystusa Króla. Ob chody opisano na łamach siódmego numeru pi sma „Ruch Katolicki”: Już bowiem poprzedniego dnia wieczorem, a następnie od wczesnego rana 40 pociągów popularnych zaczęło zwozić pielgrzymki z całego kraju, z bliższych zaś okolic olbrzymie masy napłynęły piechotą. Warto wspomnieć o kolekcji, z której pochodzą międzywojenne stereofotografie prezentowane na wystawie. Autorem zdjęć jest bowiem Stefan Bolesław Poradowski – poznański kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog. Poza muzyką Pora dowskiego pasjonowała również fotografia, w tym ta trójwymiarowa. Uzupełnienie wystawy stanowią dwuwymia rowe zdjęcia dzisiejszego Poznania autorstwa Pauliny Węgielnik. Dzięki fotografiom możemy błyskawicznie ocenić, jak zmieniła się stolica Wielkopolski przez ostatnie 150 lat. Począwszy od przełomu XIX i XX w., kiedy nad Wartą panował pruski zaborca, poprzez czas rozkwitu w przede dniu II wojny światowej, uwieczniony przez Stefa na Bolesława Poradowskiego, aż po współczesność, jakiej doświadczamy codziennie, spiesząc do szko ły lub pracy. Dzięki wystawie w Fotoplastykonie Poznańskim mamy okazję podziwiać zmieniające się miasto, ale także zastanowić się nad tym, co przyniesie przyszłość. Ekspozycja po raz kolejny wykracza poza fo toplastykon. Na ścianach wokół urządzenia pre zentujemy fotografie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego i Miejskiego Konserwatora Zabytków. Stanowią one dopełnienie trójwymia rowej ekspozycji. O ile stereofotografie w Fotopla stykonie Poznańskim prezentują zmiany w tkance miejskiej i architekturze, to dwuwymiarowe zdję cia ukazują codzienne życie mieszkańców stolicy Wielkopolski. Marcel Skierski
Wydawnictwo Miejskie Posnania dziękuje Narodowemu Archiwum Cyfrowemu w Warszawie, Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu oraz Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków w Poznaniu za zgodę na nieodpłatne opublikowanie materiałów ikonograficznych.