Wystawa w Fotoplastykonie Poznańskim
6.03 – 31.05
Przebłyski wolności Centrum Informacji Kulturalnej, ul. F. Ratajczaka 44, Poznań Godziny otwarcia: poniedziałek – piątek 10 – 19 sobota 10 – 17 niedziela nieczynne ostatnie wejście do Fotoplastykonu godzinę przed zamknięciem
Bilety: normalny – 5 zł ulgowy – 2 zł rodzinny –10 zł grupowy (10 lub więcej osób) – 20 zł
„Kolejna europejska wojna uwieczniona zostanie przy pomocy stereofotografii” Oliver Wendell Holmes (pisarz, lekarz, propagator stereoskopii), 1859
Zapraszamy Państwa do obejrzenia wyjątkowej wystawy w Fotoplastykonie Poznańskim. Niezwykłe jest bowiem miejsce, w którym umieszczono urządzenie. Po krótkiej przerwie w działalności fotoplastykon cieszy oczy w zabytkowym budynku Arkadii oraz staje się wehikułem czasu dla wszystkich miłośników historii Wielkopolski. Wyjątkowe są też prezentowane zdjęcia. Nową odsłonę funkcjonowania Fotoplastykonu Poznańskiego otwiera pokaz stereofotografii z czasu I wojny światowej, okresu bezpośrednio poprzedzającego odzyskanie przez Polskę państwowości po ponad stu latach zaborów. Tym samym wystawa nawiązuje do zakończonego niedawno roku obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Pejzaż naszego kraju, stanowiącego arenę starć obcych mocarstw, uwieczniono na kilku prezentowanych stereofotografiach. Przemarsz pruskiej armii widzimy na zdjęciu „Wkroczenie naszych zwycięskich wojsk do Łodzi”. Niektóre obrazy pozbawione są nawiązań do trwającego konfliktu – jak w przypadku stereofotografii „Kościół w Łodzi” przedstawiającej widok na kościół Zesłania Ducha Świętego czy „Rynek w Łowiczu z widokiem na dom, w którym mieszkał Napoleon I” – i odnoszą się do ważnych miejsc w danych miejscowościach. Stereofotografie tego rodzaju, poza niewątpliwymi walorami estetycznymi, spełniały ówcześnie funkcję propagandową. Dobrze zachowana architektura i malowniczość miast dowodziły skuteczności w zarządzaniu zajętych miejscowości. Zupełnie inaczej przedstawiano działania wrogich armii dopuszczających się aktów zniszczenia, gdziekolwiek się pojawiły – utrwalonych na takich zdjęciach jak „Hotel w Ortelsburgu (Szczytnie) zniszczony przez rosyjski granat” czy „Zniszczona fabryka w Mławie”. Barbarzyństwo przeciwnika podkreślały również sceny pobojowisk
bitewnych – na przykład „Dumni ludzie z północy, którzy walczyli na polach Flandrii” przedstawiające poległych. Najczęściej do tego typu zdjęć pozowali żołnierze, co wynikało z działania cenzury kreującej idealizowany wizerunek wojny. Stereofotografie pokazują również pracę nad przygotowaniem armii do bitwy, jak w przypadku zdjęcia „Członkowie szkoły oficerskiej ćwiczący krótkie uderzenia bagnetem” budującego wizerunek odpowiedzialnych dowódców i gotowej do walki kadry. Inną istotną funkcją stereofotografii było uwiecznienie istotnych historycznych wydarzeń. Przykładem jest zdjęcie z konferencji odbywającej się w Paryżu w latach 1919–1920, przedstawiające obrady w gmachu francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych przy paryskim Quai d’Orsay. Na sali zasiadali wówczas między innymi prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson, premier Wielkiej Brytanii David Lloyd George i premier Francji Georges Benjamin Clemenceau, widoczni również na innej stereofotografii – „Opuszczenie pałacu w Wersalu” ukazującej polityków po podpisaniu traktatu pokojowego kończącego oficjalnie I wojnę światową. Odwiedziny Fotoplastykonu Poznańskiego to zawsze podróż w czasie. Tym razem proponujemy przeniesienie się sto lat wstecz, aby za pośrednictwem stereofotografii doświadczyć wydarzeń, które wpłynęły na losy Polski i całego świata. Zdjęcia pokazujące działania wojenne, widoki na miasta czy różne wydarzenia historyczne stanowią świadectwo epoki i poza rozrywką przynoszą również sporą porcję wiedzy. Marcel Skierski Stereofotografie pochodzą z kolekcji Tomasza Bielawskiego, www.dotomka.blogspot.com