OP ZOEK NAAR EEN NIEUW ELAN VOOR ZORGARBEID. EVC-TOEPASSINGEN IN DE GEZONDHEIDSZORG (1) DOOR
H. PARYS*, P. DE CONINCK**, A. DE JONGHE** en H. MEULEMANS*
Deze bijdrage is een synthese van het onderzoeksrapport “Op zoek naar een nieuw elan voor zorgarbeid. EVC-toepassingen in de gezondheidszorg”. Het onderzoek wil tegemoetkomen aan de noden van de non-profit sector om specifieke maatregelen te ontwikkelen om de schaarste aan gekwalificeerd personeel op te vangen en de snelle uitstroom uit de sector te beperken of te vertragen. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van minister F. Vandenbroucke. Het onderzoek ligt op het snijvlak van een aantal maatschappelijke problemen. De bevolking veroudert en de vraag naar zorg stijgt. Er zijn minder jongeren en dus potentieel minder individuen die voor de ouderen zorgen. De aard van de zorgverstrekking verandert, zodat de zorgverstrekkers bereid worden geacht meer werkdruk te aanvaarden, flexibeler te werken en zich aan te passen op arbeidsorganisatorisch en technologisch vlak. In de loop van de jaren negentig werd onderkend dat zich heel wat kwalitatieve problemen in de zorgarbeid voordoen. Ploegarbeid, avond- en weekendwerk, wisselende uurroosters, slechte communicatie tussen diensten, emotionele en lichamelijke belasting, onvoldoende tijd voor essentiële zorgtaken en te veel logistieke en administratieve taken werden erkend als de grote problemen bij zorgarbeid. De beleidsmaatregelen speelden in op deze kwalitatieve problemen en wegen werden gezocht om de fysieke werkdruk en arbeidsbelasting te verminderen. Toekomstscenario’s voorspellen dat het personeelstekort in de sector niet zal verminderen. Omwille van de zware werkdruk voltrekt het werken in de sector zich zeer vaak in een deeltijds statuut en arbeidskrachten verlaten de sector vroeg. Hoe dan ook, de druk om personeel op nieuwe taken voor te bereiden blijft groot.
(1) Samenvatting van de resultaten van een onderzoeksproject (2000-2001) in opdracht van F. Vandenbroucke, minister van Sociale Zaken en Pensioenen. Het onderzoek is een coproductie van de afdeling Sociologie, Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen en de vakgroep Sociaal Recht, Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen (U.I.A.). Met dank aan prof. M. Rigaux, Faculteit Rechten, Universiteit Antwerpen (U.I.A.), voor zijn inspirerende belangstelling voor het gehele onderzoeksproject. * Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen, Universiteit Antwerpen (U.I.A.) ** Faculteit Rechten, Universiteit Antwerpen (U.I.A.)
5