Kształtowanie autonomii i umiejętności samooceny uczniów na lekcjach języka obcego Wykorzystanie mapy marzeń KAROLINA ZIOŁO-PUŻUK
Posługiwanie się narzędziami trenerskimi i coachingowymi na lekcjach języka obcego budzi zrozumiałe wątpliwości. Mają one swoje źródło w pytaniach o przydatność tych narzędzi do realizacji postawionych celów językowych, wynikają też z podejścia praktycznego, gdyż nie zawsze jest odpowiednio dużo czasu na tego typu działania. Przedstawione zastosowania mapy marzeń / mapy celów to propozycja włączenia do kursu językowego zadań kształtujących autonomię i umiejętność samooceny uczniów, a co za tym idzie, pozytywnie oddziałujących na proces uczenia się. Propozycja ta może być szczególnie wartościowa dla nauczycieli pracujących z tymi dorosłymi, którzy od dawna funkcjonują poza formalnym systemem edukacji.
M
apa myśli jako narzędzie porządkowania wiedzy i zarządzania nią jest w edukacji znana i często wykorzystywana. Opiera się na koncepcji Tony’ego Buzana. Jest to według pomysłodawcy: „wszechstronne narzędzie do wizualnego wyrażania myśli […] Technikę tę można zastosować do wszelkich form procesów myślowych, a zwłaszcza do wspomagania zapamiętywania, tworzenia, nauki […] Mapy myśli bywają określane jako «wielofunkcyjne narzędzie do obsługi mózgu»” (Buzan 2016: 3). W tym najszerszym ujęciu mapa marzeń / mapa celów jest jedną z form mapy myśli. Czerpie ona, podobnie jak mapa myśli, z ćwiczeń kreatywnych, pozornie może przybrać podobną formę, ale ma na celu introspekcję, skupienie na sobie i własnych celach oraz marzeniach. Dotyczy więc nie tylko myśli, lecz także emocji. Mapa myśli ma budowę centryczną, podczas gdy mapa marzeń nie musi uwzględniać tego schematu. Mapa myśli pomaga zarządzać informacjami i wiedzą, mapa marzeń – pragnieniami oraz celami. Nie oznacza to jednak, że jest to tylko narzędzie twórczej ekspresji emocji, gdyż może być wykorzystane także do oceny własnych osiągnięć, wyznaczania celów oraz budowania motywacji do dalszej nauki. Mapa marzeń słusznie więc wielu osobom kojarzy się przede wszystkim z zajęciami, zarówno indywidualnymi, jak i grupowymi, prowadzonymi przez trenerów lub coachów, mającymi na celu ustalenie oraz uporządkowanie hierarchii marzeń i celów. Polega na tworzeniu obrazów, kolaży z wycinków z gazet, czasem form przestrzennych, z ograniczeniem tekstu pisanego do minimum. Symboliczne przedstawienie oznacza, że takie mapy bez odpowiedniego wyjaśnienia przez twórców nie są czytelne dla innych osób. Na zajęciach z języka obcego narzędzie to, odpowiednio zmodyfikowane, może okazać 25
