Home
Jak efektywnie rozwijać sprawności językowe dzieci, wykorzystując teksty literackie MAŁGORZATA MAŁYSKA
W artykule przedstawiono elementy koncepcji uczenia języka polskiego dzieci w wieku 5–9 lat poza Polską. Koncepcja ta nawiązuje do podejścia holistycznego (Szyszko-Bohusz 1989; Schulz 2018) i koncentruje się na wykorzystaniu książki, tekstu kultury, tekstu literackiego zgodnie z prawidłowościami rozwojowymi dziecka, uwzględnia także specyfikę uczenia się języka polskiego jako odziedziczonego, drugiego, obcego.
M
oje dotychczasowe doświadczenia zawodowe (m.in. wieloletnia praktyka nauczyciela konsultanta) to głównie praca z nauczycielami języka polskiego poza Polską oraz z ich uczniami: w Sydney i w Abakanie, w Mińsku i w Berlinie, w Wilnie i w Chicago. Z punktu widzenia glottodydaktyki każde wymienione środowisko powinno mieć inny profil nauczania języka polskiego jako języka odziedziczonego. I tak rzeczywiście jest w zakresie fonetyki, słownictwa i semantyki, a także modeli składniowych. W każdym jednak wypadku, bez względu na obszar językowy, dzieci wieku 5–9 lat – taką grupę wiekową wyodrębnia Podstawa programowa dla uczniów polskich uczących się za granicą (2009) – przejawiają te same tendencje rozwojowe: każde z nich potrzebuje ruchu, emocji, bycia w grupie i dobrych w niej relacji, zaskoczenia i bezpośredniego doświadczenia jako źródła wiedzy. Harmonijny rozwój dziecka
Obserwacje dzieci w trakcie uczenia się, potwierdzane przez nauczycieli pracujących w różnych szerokościach geograficznych i uzupełnione o teoretyczne argumenty przede wszystkim zaczerpnięte z pedagogiki wczesnoszkolnej Ryszarda Więckowskiego (Więckowski 1995; Marek 2016) i innych przedstawicieli konstruktywizmu w pedagogice – Jeana Piageta, Lwa Wygotskiego, Jerome’a Brunera (Dylak) – posłużyły mi do opracowania strategii rozwoju dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Paradygmatem tej koncepcji stało się myślenie o uczniu jako o osobie ludzkiej, która powinna rozwijać się harmonijnie w sferze fizycznej, emocjonalnej i duchowej, społecznej i poznawczej. Takie spojrzenie na ucznia eliminuje redukcjonistyczne uprzywilejowanie sfery intelektualnej (poznawczej) kosztem innych wymiarów, również konstytuujących osobę ludzką (cielesność, emocjonalność, duchowość, ukierunkowanie prospołeczne). Uczenie się języka w kontekście harmonijnego rozwoju dziecka
Praca z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym ukierunkowała moje myślenie o uczeniu języka – zarówno rodzimego, jak i drugiego, odziedziczonego czy obcego. Staram się w procesie nauczania dbać o integralne postrzeganie moich uczniów. Oznacza to, że nie stawiam sobie celów wyłącznie dotyczących konkretnych sprawności intelektualnych, 107
