Home
Nauczanie mediacji a rzeczywistość zawodowa DOMINIKA BARTOSIK
Działania mediacyjne w kształceniu językowym polegają na tłumaczeniu o charakterze nie tylko zewnątrzjęzykowym, ale także wewnątrzjęzykowym. Ten sam przekaz może być ujęty na kilka sposobów, a zależy to od sytuacji komunikacyjnej i rejestru językowego interlokutora. Z takim rodzajem mediacji spotkać się można szczególnie na zajęciach o profilu specjalistycznym. Nauczyciel powinien więc efektywnie nią zarządzać i nadać jej interdyscyplinarny charakter.
C
hoć pojęcie mediacji obecne jest w sferze edukacji językowej, najczęściej kojarzy się ją z tłumaczeniem w różnych postaciach. W takim znaczeniu użyta jest również w Europejskim systemie opisu kształcenia językowego (ESOKJ 2003), w którym poświęcono jej stosunkowo mało uwagi i skupiono się głównie na jej międzyjęzykowym charakterze. Wymieniono tam wiele rodzajów tłumaczeń (zarówno ustnych, jak i pisemnych), które są przykładami mediacji wymagającej użycia dwóch języków. Co prawda jest także mowa o tym, że mediacja nie zawsze musi mieć charakter międzyjęzykowy, może bowiem również przyjmować charakter wewnątrzjęzykowy, czego przykładami są streszczenia i parafrazy tekstów. Zarządzanie mediacją a języki specjalistyczne
W wydanym w 2018 r. dokumencie Common European Framework of References for Languages: learning, teaching, assessment. Companion volume with new descriptors (CEFR 2018) mediacja nabiera nowego znaczenia, a jej przykłady są szerzej opisane. W przywołanym dokumencie podkreśla się ciągłe interakcje użytkowników języka ze społeczeństwem. Można więc stwierdzić, że mediacja jako działanie językowe nabiera coraz bardziej interdyscyplinarnego charakteru, zwłaszcza w zakresie języków dla potrzeb zawodowych. Sukces komunikacyjny nie polega bowiem na tworzeniu tłumaczeń z jednego języka na drugi, lecz na skuteczności wykonania powierzonego zadania, co wskazuje na to, że w nauczaniu najlepiej sprawdza się tzw. podejście zadaniowe. Język dla potrzeb zawodowych, jak twierdzi większość językoznawców, jest odmianą języka ogólnego (Bugajski 2007: 233), co prowadzi do konieczności postrzegania mediacji jako działań o charakterze wewnątrzjęzykowym. W rozmaitych sytuacjach mamy przecież do czynienia z różnymi wariantami języka, stylami, rejestrami czy rodzajami tekstów. Warto pamiętać, że języki dla potrzeb zawodowych to nie tylko określona leksyka, ale także wiele innych elementów, np. określone struktury gramatyczne czy konwencje stylistyczne. Znajomość wymienionych elementów nie gwarantuje zrozumienia tekstu, istnieje bowiem jeszcze inny, niezwykle ważny czynnik, mianowicie wiedza z zakresu danej dyscypliny. Może się zdarzyć również sytuacja odwrotna: fachowiec będzie w stanie zrozumieć tekst (w formie ustnej lub pisemnej) bez znajomości cech języka specjalistycznego, ponieważ dysponuje odpowiednią wiedzą przedmiotową i dzięki kontekstowi będzie w stanie 25
