Home
Objaśnianie pojęć – zadanie mediacyjne w języku prawniczym PAULINA DWUŻNIK
Mediacja wewnątrz- i międzyjęzykowa – polegająca na pośredniczeniu w komunikacji między użytkownikami języka lub języków o różnym stopniu wiedzy specjalistycznej – to jedno z najważniejszych, a zarazem najtrudniejszych zadań komunikacyjnych. Na przykładzie języka prawniczego łatwo zauważyć, jak wielu trudności przysparza ono nawet wybitnym specjalistom.
K
omunikacja specjalistyczna to nie tylko wymiana informacji między specjalistami. W różnym stopniu i z różną częstotliwością zachodzi ona także między specjalistami a laikami, a także między osobami po prostu interesującymi się daną dziedziną (Kubiak 2002: 7). Występowanie w roli mediatora, czyli pośrednika językowego w komunikacji specjalistycznej, jest zadaniem złożonym i wymagającym właściwego odczytania intencji nadawcy skomplikowanego stylistycznie i często przepełnionego terminami komunikatu, przetworzenia tego komunikatu i dostosowania go do potrzeb odbiorcy tekstu wyjściowego, często laika lub specjalisty innej dziedziny. Mediacja w komunikacji specjalistycznej
Prawnicy specjalizujący się w konkretnych, wąskich dziedzinach prawa muszą opracowywać umowy między stronami niedysponującymi wiedzą specjalistyczną, a często także językową. Pośredniczenie w komunikacji w języku prawniczym wymaga zatem stosowania licznych działań mediacyjnych, czyli: mediacji pojęć (objaśniania ich znaczeń), mediacji tekstu (przetwarzania tekstu, przekazywania informacji, streszczania, parafrazowania czy pisemnego tłumaczenia tekstu) oraz mediacji komunikacji, czyli tworzenia warunków komunikacji, jej podtrzymywania i w razie potrzeby wznawiania. W niniejszym artykule przedstawiono mediację pojęć i przykłady zadań dotyczących tego rodzaju działań mediacyjnych. Prawnicy mający często do czynienia z sytuacją konfliktu muszą – pośrednicząc między stronami, które nie komunikują się bezpośrednio – brać pod uwagę kontrastujące ze sobą stanowiska i cele komunikacyjne. Często są to sytuacje negocjacji umowy, wypracowywania ugody czy sporów wynikających z różnych interpretacji zawartych kontraktów. Taki kontekst mediacji wymaga od pośrednika komunikacyjnego wykorzystania licznych kompetencji językowych, społecznych, a czasem interkulturowych, jeśli komunikacja dotyczy użytkowników różnych języków i przedstawicieli różnych kultur prawnych. Nawet w obrębie jednego języka zadania mediacyjne okazują się bardzo czasochłonne oraz wymagające licznych korekt. Mediacja językowa stanowi z pewnością jedno z najtrudniejszych, a zarazem najciekawszych wyzwań komunikacji specjalistycznej, gdyż polega ona nie tylko na przekazywaniu informacji, ale także na tworzeniu i współtworzeniu nowych znaczeń (Janowska 2017: 80–88). 31
