Wsparcie dla przedsiębiorców. Biuletyn programu Leonardo da Vinci

01(8)

4:08 PM

e i c r a Wsp d la w ó c r o i b ę i s p r ze d

Podwyższanie kompetencji zawodowych

Podwyższanie kompetencji menedżerskich

Nowoczesne narzędzia wspierające zarządzanie

Spis treści 3 Od redakcji Publikacja została sfinansowana z funduszy Komisji

01

Europejskiej w ramach programu „Uczenie się

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy 4 Uczenie się przez całe życie szansą rozwoju przedsiębiorstw sektora mśp

przez całe życie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska nie ponosi

7 Wykwalifikowane kadry to także kapitał dla rzemiosła

odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną oraz za sposób wykorzystania zawar-

8 Strategie Komisji Europejskiej w zakresie kształcenia zawodowego i dostosowania edukacji do potrzeb rynku pracy

tych w niej informacji.

10 PPP szansą rozwoju dla sektora MŚP w Polsce?

Biuletyn Programu Leonardo da Vinci

02

Produkty i narzędzia wsparcia dla przedsiębiorców 14 K ierunek: Hiszpania – rynek hiszpański szansą rozwoju polskich MŚP w dobie kryzysu

Wydawca:

15 Szkolenia umożliwiające zachowanie konkurencyjności MŚP 16 Czas pigułek wiedzy Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

17 Narzędzie ComTrain dla początkujących menedżerów

Narodowa Agencja Programu

18 Nowoczesne szkolenia zawodowe dla sektora budownictwa

„Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43

19 Ujednolicone ramy kształcenia zawodowego dla elektryków na poziomie europejskim

00-551 Warszawa

20 Zdobywanie doświadczeń w firmie symulacyjnej

Program Leonardo da Vinci

tel.: 22 463 13 81/82 fax: 22 463 10 21

21 Oprogramowanie biznesowe

www.leonardo.org.pl

22 Zarządzanie jakością w produkcji w szkoleniach e-learningowych

Zespół Redakcyjny:

23 T ransfer innowacyjnych i opartych na doświadczeniu metod nauczania do edukacji biznesowej

Izabela Laskowska Agnieszka Włodarczyk

24 Biblioteka Menedżera Budowlanego, cz. I i II

Joanna Srebrzyńska

25 Badania na temat zaangażowania MŚP w realizację mobilności 26 Szansa rozwoju dla rzemieślników

Korekta: Agnieszka Pawłowiec

27 Sieć interesariuszy małych i średnich przedsiębiorstw

Agnieszka Markiewicz

28 PPP – nowe możliwości rozwoju dla sektora MŚP w Polsce?

Projekt graficzny, skład:

Druk: Top Druk Ryszard Zelkowski

03

Opinie i refleksje 30 Opinie i wrażenia praktyków 32 Refleksje ekspertów

ISSN 1898-9365

34 Planowane rezultaty projektów transferu innowacji z konkursu 2011 r.

Nakład: 1500 egz.

Biuletyn jest rozpowszechniany bezpłatnie.

Od redakcji Drodzy Czytelnicy!

Mamy przyjemność zaprezentować Państwu kolejny numer biuletynu programu Leonardo da Vinci, tym razem dedykowany przedstawicielom małych i średnich przedsiębiorstw.

Wybraliśmy tę grupę odbiorców, ponieważ właśnie ona posiada duży potencjał rozwojowy oraz stymuluje wzrost gospodarki. To właśnie małe i średnie firmy potrafią szybko dostosować się do zmieniającej się sytuacji na rynku oraz aktywnie na nim działać i rozwijać się. Program Leonardo da Vinci stwarza warunki dla przedsiębiorców, którzy odpowiadając na priorytet

działań projektowych i zaangażowaniu osób i instytucji biorą-

strategiczny programu „Zachęcanie do współpracy między

cych w nich udział. Dla każdego projektu został podany adres

środowiskami edukacji, szkoleń i pracy”, tworzą oraz adaptują

strony internetowej, aby mogli Państwo zgłębić tematykę oraz

narzędzia mające na celu integrację i współpracę pomiędzy

wnikliwiej eksplorować m.in. materiały do zdalnych szkoleń

firmami a instytucjami zajmującymi się kształceniem zawo-

pracowników lub narzędzia pozwalające zwiększać efektywność

dowym. Zawiązywane w projektach partnerstwa umożliwiają

zarządzania.

wzajemną wymianę doświadczeń tych instytucji, ale także tworzenie wspólnych rozwiązań i strategii uwzględniających

Mamy nadzieję, że prezentowane rezultaty staną się podstawą

potrzeby każdej ze stron tak, aby wzajemnie się uzupełniały

do podjęcia przez Państwa decyzji o dalszym rozwijaniu umie-

i wprowadzały na rynek produkty wysokiej jakości.

jętności zawodowych. Szczególnie w czasie kryzysu zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy mogą wybrać dla siebie

W pierwszej części obecnego numeru w formie wprowadzenia

ciekawe, oszczędzające czas rozwiązania i formuły zawodowe-

do naszego zagadnienia przedstawiamy tło funkcjonowania

go podnoszenia kompetencji. Liczymy także, że część z tych

przedsiębiorstw w krajach europejskich (badania dotyczące

propozycji znajdzie zastosowanie w Państwa instytucjach

stanu doskonalenia zawodowego polskich przedsiębiorców

w zaproponowanej przez beneficjentów formule bądź w drodze

na tle europejskim), strategie i inicjatywy Komisji Europejskiej

adaptacji.

związane z dostosowaniem systemów edukacji do potrzeb

Zależało nam na przygotowaniu publikacji, której tematyka

rynku pracy, formułę współpracy partnerstwa publiczno-pry-

wzbudzi Państwa zainteresowanie oraz zainspiruje do realiza-

watnego, czyli relacji pomiędzy światem biznesu a instytucja-

cji własnych pomysłów i doskonalenia umiejętności zawodo-

mi publicznymi. Podejmujemy także wątek obecności rzemieśl-

wych. O wartości i użyteczności przedstawionych

ników na rynku jako liczącej się grupy przedstawicieli MŚP.

w biuletynie rezultatów mogą świadczyć wypowiedzi przedsiębiorców, którzy je testowali w trakcie trwania projektów.

Szczególnej Państwa uwadze polecamy wybrane rezultaty zrealizowanych projektów programu Leonardo da Vinci zarówno

Zapraszamy do lektury!

mobilności, partnerskich, transferu innowacji, jak i projektów centralnych. Prezentacje zawierają informację o produktach

Zespół Redakcyjny

końcowych, ich walorach praktycznych, ale także o przebiegu

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

3

01

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

Uczenie się przez całe życie szansą rozwoju przedsiębiorstw sektora mśp Rysunek 1. Uczestnictwo w kształceniu ustawicznym w 2010 r. dr inż. Dorota Kwiatkowska-Ciotucha – adiunkt w Katedrze Metod Ilościowych w Ekonomii w Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Ekspert Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w dziedzinach: szkolnictwo wyższe, edukacja dzieci i młodzieży, w tym wyrównywanie szans edukacyjnych, poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorców, współpraca ponadnarodowa. Ekspert ewaluacji ex-post programu Leonardo da Vinci

Prognozy zapotrzebowania na siłę roboczą w Europie mówią o ogólnym wzroście miejsc pracy w okresie 2006-2015 o 13 mln, przy czym ma to być wynik: wzrostu zapotrzebowania na wysoko kwalifikowanych pracowników o blisko 12,5 mln miejsc (ISCED1 poziom 5-6), blisko 9,5 mln wzrostu zapotrzebowania na średnio wykwalifikowaną kadrę (ISCED poziom 3-4) oraz spadku o blisko 8,5 mln miejsc w zakresie osób o niskich kwalifikacjach (ISCED poziom 0-2) (Future Skill Needs in Europe.

Medium-term Forecast Synthesis Report. CEDEFOP, Luksemburg 2008). Przewidywane zmiany w zapotrzebowaniu na wykwalifikowanych pracowników pokazują konieczność szybkiego wzrostu udziału tych osób w najbliższych latach, średnio w UE o ok. 41,6 proc. do 2020 r. w porównaniu do stanu z roku 2007. Przewidywany udział osób z wysokimi kwalifikacjami ma wynosić w Europie w 2020 r. 26 proc. Wart odnotowania jest fakt zacierania się różnic pomiędzy strukturą kwalifikacji kobiet i mężczyzn. W 2007 r. różnica między odsetkiem wysoko wykwalifikowanych kobiet i mężczyzn wynosiła 1,5 punktu procentowego na niekorzyść kobiet. Według prognoz w 2013 r. różnica ta ma zmniejszyć się do 0,8 punktu procentowego, a w 2020 r. ma wynieść tylko 0,2. Jest to skutek znacznego wzrostu aktywności zawodowej kobiet w ostatnich latach oraz aktualnych i planowanych działań Unii w zakresie podnoszenia kwalifikacji kobiet i ich dostosowania do potrzeb rynku pracy2.

Według prognoz przewidywany odsetek osób z wysokimi kwalifikacjami dla Polski w 2020 r. ma być wyższy od średniego dla Unii i ma wynosić 28,2 proc. Jest to olbrzymie wyzwanie, bowiem obecny odsetek wynosi jedynie 14,6 proc. i jest o 4,7 punktu procentowego niższy niż średnia unijna.

Przytoczone dane statystyczne wskazują z jednej strony na duże różnice w poziomie i strukturze kwalifikacji pomiędzy Polską a bardziej rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej, z drugiej świadczą o konieczności podjęcia radykalnych i zakrojonych na szeroką skalę działań w kierunku podniesienia kwalifikacji osób pracujących. Skuteczne podniesienie tych kwalifikacji to przede wszystkim upowszechnienie idei uczenia się przez całe życie niezależnie od miejsca pracy,

Unia Europejska

r mężczyźni r kobiety

Austria Belgia Bułgaria Cypr Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Rep. Czeska Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy Islandia Norwegia Szwajcaria Chorwacja Turcja 0

5

10

15

20

25

30

35

40

Opracowanie własne na podstawie Statystyki od A do Z, Eurostat 2011 r.

1 ISCED (International Standard Classification of Education) w najnowszej, obowiązującej od 1997 r. klasyfikacji wyróżnia się 7 poziomów 0-6. W odniesieniu do polskiego systemu edukacji poszczególne poziomy oznaczają: 0 przedszkole, 1 szkoła podstawowa, 2 gimnazjum, 3 szkolnictwo średnie, 4 szkolnictwo policealne, 5 szkolnictwo wyższe, 6 studia doktoranckie.

2 Jest to m.in. efekt uznania konieczności wzrostu dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy jako jednego z pięciu filarów Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Na realizację idei ESZ w poszczególnych krajach członkowskich Unii mogą być wykorzystywane m.in. środki w ramach funduszy strukturalnych, pochodzące z Europejskiego Funduszu Społecznego.

4

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

wykonywanego zawodu, wieku czy miejsca zamieszkania.

Badania porównawcze w obszarze uczestnictwa w kształceniu ustawicznym w krajach europejskich stawiają Polskę w bardzo niekorzystnym świetle (por. Rysunek 1.). Według wskaźników europejskich średni udział Polaków w kształceniu ustawicznym w 2010 r. wyniósł zaledwie 5,3 proc. (z różnicą ok. 1 punktu procentowego na korzyść kobiet), przy średniej unijnej na poziomie 9,1 proc. Najlepsza sytuacja w obszarze uczenia się przez całe życie występuje w krajach skandynawskich. W Danii, Szwecji i Finlandii udział w kształceniu ustawicznym jest dwu-, a nawet trzykrotnie wyższy od średniej unijnej.

To powinny być dla nas wzorce do naśladowania. Pomimo stojącego na najwyższym poziomie systemu edukacji i oświaty (np. w testach PISA młodzież fińska wypada najlepiej wśród krajów OECD) Skandynawowie od lat mają zakorzenioną potrzebę dokształcania się, niezależnie od wieku. U nas jest inaczej. Najczęściej wychodzimy z dyplomem szkoły wyższej czy średniej z przekonaniem, że wiedza zdobyta w ramach edukacji formalnej wystarczy nam na cały okres aktywności zawodowej.

W takim podejściu utwierdzają nas też pracodawcy, którzy nie widzą potrzeby doceniania osób podnoszących swoje kompetencje. A to niewłaściwe podejście. W dobie szybko rozwijających się nowoczesnych technologii, postępu organizacyjnego i technologicznego oraz otwartego rynku wiedza dezaktualizuje się szybko. Poza tym aktualne i przewidywane uwarunkowania rynku pracy wymuszają zwiększenie mobilności zawodowej. Europejczyk średnio 5-6 razy w trakcie swojej kariery zawodowej zmienia miejsce pracy czy wręcz rodzaj wykonywanego zajęcia. Polski model znacznie odbiega od średniej unijnej. Ciągle popularne jest zatrudnienie przez całe życie w jednym zakładzie pracy. Ale to się już zmienia. Wymuszają to zmiany w strukturze zatrudnienia według sektorów działalności (w tym rosnący udział sektora usług), procesy starzenia się społeczeństwa czy wydłużenie okresu aktywności zawodowej.

Dla zwiększenia mobilności zawodowej potrzebna jest stała aktualizacja posiadanej wiedzy i umiejętności. Szerszy udział w kształceniu ustawicznym przydałby się wszystkim pracownikom, ale jest to szczególnie ważne dla osób pracujących w przedsiębiorstwach, w tym zwłaszcza w małych i średnich.

Od lat mówi się, że polski sektor MŚP jest niedoinwestowany, a przedsiębiorstwa z trudem konkurują na europejskim rynku.

Polskie firmy cechuje duże rozdrobnienie, o czym świadczy bardzo duży odsetek mikroprzedsiębiorstw. W 2010 r. w Polsce liczba aktywnie działających przedsiębiorstw wyniosła blisko 1,726 mln i była wyższa o ok. 54 tys. w porównaniu z rokiem 2009 (Działalność…, 2012). Wśród przedsiębiorstw dominowały jednostki najmniejsze – 95,9 proc. wszystkich firm stanowiły mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające od 0 do 9 pracowników.

Udział firm małych (od 10 do 49 pracowników) wynosił 3 proc., średnich 0,9 proc., a dużych 0,2 proc. Udział mikrofirm znacznie przewyższał średnią unijną, która w 2010 r. wynosiła 91,8 proc.

(Raport…, 2011). W 2010 r. w przedsiębiorstwach pracowało w Polsce 8,859 mln osób i było to o ok. 30 tys. więcej niż w 2009 r. Blisko 6,5 mln osób to pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Średnia liczba pracujących w przeliczeniu na jeden podmiot wyniosła 5,1 osoby, przy czym w przedsiębiorstwach małych 2,7 (w tym mikro 2,1), średnich 104 i dużych 242 osoby.

Program Leonardo da Vinci

01

Inwestycje w kompetencje pracujących w firmach osób są prawdopodobnie najszybszym i najskuteczniejszym sposobem zwiększenia konkurencyjności naszych przedsiębiorstw.

W takim razie dlaczego tak niski jest nasz udział w formule uczenia się przez całe życie? Od lat podaje się te same dwa powody: niedostosowanie oferty szkoleniowej do potrzeb przedsiębiorstw oraz bariera finansowa. Jednak od 2004 r. możemy korzystać ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, które w dużej części przeznaczone są na dofinansowanie szkoleń dla osób pracujących, w tym głównie pracowników przedsiębiorstw. Duża konkurencja i zewnętrzne środki wpłynęły na znaczne uatrakcyjnienie oferty szkoleniowej i dostosowanie jej do aktualnych potrzeb. Szkolenia są też w dużym stopniu dofinansowane – dla firm mikro i małych do

Zdjęcie z archiwum projektu E-skill

80 proc., dla firm średnich do 70 proc. Obserwowane olbrzymie zainteresowanie dedykowanymi firmom priorytetami Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL) wskazuje, że przedsiębiorcy widzą potrzebę dokształcania pracowników i korzyści z uczestnictwa w dofinansowanych szkoleniach.

W komponencie centralnym w poddziałaniu 2.1.1. POKL, w całości dedykowanemu pracodawcom i pracownikom przedsiębiorstw kwota złożonych wniosków o dofinansowanie przekracza kilkakrotnie kwotę alokacji. W komponencie regionalnym w poddziałaniu 8.1.1. POKL sytuacja jest podobna. Duże jest również zainteresowanie różnymi formami projektów w dostępnym dla Polski już od 1998 r. programie Leonardo da Vinci.

W takim razie dlaczego w statystykach wypadamy tak słabo?

Same osoby pracujące są bardzo zainteresowane uczestnictwem w szkoleniach. Świadczy o tym m.in. wyjątkowo duże zainteresowanie bezpłatnymi szkoleniami z EFS dla osób, które z własnej inicjatywy chcą podnieść swoje kwalifikacje.

W większości są to pracownicy przedsiębiorstw. Takie szkolenia realizowane są głównie w poddziałaniu 8.1.1. POKL. Szkoda, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (instytucja f B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

5

01

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

zarządzająca funduszami strukturalnymi w Polsce) z uwagi na to, że w tym obszarze osiągnięto już zaplanowane poziomy wskaźników rezultatów uznało, że od 2012 r. nie będą ogłaszane konkursy na tego typu szkolenia. Szkoda, bo może to była najlepsza okazja do rozpropagowania idei uczenia się przez całe życie. A że osiągnięto już zaplanowane rezultaty – cóż, to raczej wynik budowania nietrafnych, bo opartych na błędnych założeniach, prognoz.

Istnieje również możliwość realizowania szkoleń dla osób pracujących w ramach tzw. programów rozwojowych uczelni (poddziałanie 4.1.1. POKL). Mogą być one realizowane w związku z rozszerzaniem oferty uczelni o kursy prowadzone w formule uczenia się przez całe życie. Szkolenia te cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Z uwagi na brak dostępnych danych krajowych zilustruję to danymi z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Na szkolenia dla osób pracujących realizowane od 2009 r. w ramach projektu Kuźnia Kadr zgłosiło się już blisko 7 tys. osób. Ze względów logistycznych mógł w nich wziąć udział tylko co trzeci chętny. Do tej pory przeszkolono 2650 osób, z czego 70 proc. to pracujący w przedsiębiorstwach, w tym ponad połowa to przedstawiciele sektora MŚP (samozatrudnieni, pracujący w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach). Na Rysunkach 2. i 3. przedstawiono strukturę pracujących w przedsiębiorstwach i uczestniczących w szkoleniach z podziałem na wielkość przedsiębiorstwa i grupy wiekowe.

Warto podkreślić, że blisko 30 proc. uczestników szkoleń to osoby w wieku 40+. Przytoczone liczby wskazują, że zainteresowanie podnoszeniem i aktualizacją kompetencji jest i tylko trzeba ten trend utrzymać.

Rysunek 2. Struktura pracujących w przedsiębiorstwach uczestników szkoleń w ramach projektu Kuźnia Kadr według wielkości podmiotu Osoby 600 500 400 300 200 100 0

Kobiety

Mężczyźni

r samozatrudnieni r mikroprzedsiębiorstwa r małe przedsiębiorstwa r średnie przedsiębiorstwa r duże przedsiębiorstwa Opracowanie własne na podstawie danych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Rysunek 3. Struktura pracujących w przedsiębiorstwach uczestników szkoleń w ramach projektu Kuźnia Kadr według grup wiekowych Osoby 600 500 400 300 200 100 0

Kobiety

Mężczyźni

r 21-30 r 31-40 r 41-50 r powyżej 50. roku życia Opracowanie własne na podstawie danych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Zatem dlaczego w statystykach odnośnie uczenia się przez całe życie wypadamy tak słabo? Problem prawdopodobnie leży m.in. w mentalności przedsiębiorców sektora MŚP i ich braku motywacji do inwestowania w swoich pracowników. Często można spotkać się ze stwierdzeniem, że wysyłanie ludzi na szkolenia to tylko dodatkowe, niepotrzebne koszty. Nie dość, że nie pracują, to jeszcze trzeba za to płacić. W bardzo krótkiej perspektywie to niewątpliwie prawda, ale wyższe kompetencje szybko zaczynają procentować. Wyższe kwalifikacje pracowników to bowiem nowe możliwości utrzymania się firm na rynku i ich dalszego rozwoju. I o tym trzeba głośno oraz szeroko mówić. Trzeba pokazywać dobre wzorce, zachęcać i przekonywać.

Może warto przedstawiać rzeczywiste przykłady, może trzeba zmienić język i sposób dotarcia do pracodawców; nie przekonywać już przekonanych, tylko zwracać się do nowych.

Jedno jest pewne, trzeba coś zmienić, bo na razie pomimo znacznych zewnętrznych środków i sporej reklamy w mediach o działaniach w ramach EFS niewiele się zmienia. Nadal jesteśmy w ogonie Europy pod względem wdrożenia formuły uczenia się przez całe życie. Można by zacząć od połączenia sił w tym obszarze. Przecież program „Uczenie się przez całe życie”, w tym zwłaszcza program Leonardo da Vinci, oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki w obszarze wsparcia osób pracujących realizują te same cele. Ale działają osobno.

Pracownicy instytucji zaangażowanych we wdrażanie obu programów niewiele nawzajem wiedzą o sobie i raczej traktują się jak konkurencja aniżeli jak podmioty podejmujące działania w tym samym kierunku, dla wspólnych celów. Może warto wykorzystać dobre, sprawdzone rozwiązania? C Literatura:

r Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2010 r.

GUS, Warszawa, 2012.

r Future Skill Supply in Europe. Medium-term Forecast up to 2020: Synthesis Report. CEDEFOP, Luksemburg, 2009.

r Raport o stanie małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2011.

r Statystyki od A do Z, Eurostat 2011.

6

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn nr 01/2012

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

01

Wykwalifikowane kadry to także kapitał dla rzemiosła Jolanta Kosakowska – dyrektor Zespołu Oświaty Zawodowej i Problematyki Społecznej w Związku Rzemiosła Polskiego, odpowiada za obszar spraw związanych ze szkoleniem uczniów w zakładach rzemieślniczych oraz systemem potwierdzania kwalifikacji zawodowych w trybie egzaminów czeladniczych i mistrzowskich, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych. Uczestnik grup eksperckich zajmujących się opiniowaniem i wdrażaniem zmian wynikających z modernizacji systemu kształcenia zawodowego. Zaangażowana w koordynację działań związanych z adaptacją nowych rozwiązań w proces szkolenia z udziałem rzemiosła

W ostatnich latach małe firmy zwiększyły zatrudnienie na rynku europejskim, w sytuacji gdy duże – pod wpływem kryzysu – dokonały redukcji pracowników, co potwierdzają oficjalne raporty przedstawiające sytuację na rynku pracy. Oczywiście, jest to związane także z filozofią firm i nastawieniem ich kierownictwa. Otoczenie biznesu bardzo się zmienia i nie jesteśmy wolni od wpływu kryzysu gospodarczego.

Kluczowym elementem dla rozwoju małych firm jest podnoszenie i doskonalenie kwalifikacji zawodowych. Dlatego konieczne jest podwyższanie poziomu szkolenia i doskonalenia zawodowego rzemieślników mistrzów i czeladników, które musi nabrać wyraźnej wartości. W procesie tym powinno pojawiać się więcej elementów dotyczących przedsiębiorczości, zarządzania zmianami, innowacyjności, zarządzania kadrami. Mistrzowie w większym zakresie muszą zmieniać się w menedżerów zarządzających swoimi przedsiębiorstwami tak, aby młode osoby, które w przyszłości otrzymają tytuły mistrzowskie, mogły być nie tylko pracownikami, ale także właścicielami firm.

W przyszłości na rynku w większym stopniu niż dziś widoczny będzie podział na zapotrzebowanie na proste usługi, uzależnione od konkurencji cenowej, oraz na segmenty usług luksusowych. W rzemiośle wdrażane są nowoczesne technologie automatyzacji i robotyki, co wywołuje procesy racjonalizacji.

Zmniejsza się liczba miejsc pracy dla słabo wykwalifikowanych pracowników. Trudno przewidzieć, jak daleko zajdzie unowocześnianie procesów technicznych w zakładach rzemieślniczych. Należy jednak przyznać, że skutki automatyzacji, np. w dziedzinie mechaniki samochodowej, wywołują nowe, atrakcyjne postrzeganie tego zawodu w kontekście kształcenia zawodowego. Unowocześnianie procesów technicznych odbywa się wraz z wytwarzaniem wysokowartościowych produktów odpowiadających indywidualnym potrzebom klientów, co jest szczególną cechą zakładów rzemieślniczych. Taka działalność ogranicza stopień automatyzacji procesów, co jest spowodowane wielkością zakładów, i pozostawia niewielką finansową swobodę działań inwestycyjnych. Bez wykwalifikowanych praProgram Leonardo da Vinci

cowników wiele zakładów nie będzie w stanie przeciwstawić się konkurencji. Zmiany demograficzne już mają i będą miały jeszcze większy wpływ na nasz rynek pracy. Istotna jest zatem pozycja starszych rzemieślników pozostających aktywnymi w zawodzie, ci bowiem doświadczeni fachowcy i kadra zarządzająca stają się tak samo ważni dla przyszłości społeczeństwa w branży techniczno-rzemieślniczej, jak konieczność przedstawienia formalnych świadectw kwalifikacji zawodowych przed podjęciem pracy.

Zgodnie z wyznacznikami Strategii Lizbońskiej zmierzamy do zmiany ze społeczeństwa przemysłowego do społeczeństwa informacyjnego. W tej sytuacji podstawowe wykształcenie szkolne i zawodowe będzie coraz mniej wystarczające i konieczne są działania na rzecz kształcenia uczniów oraz pracowników, którzy powinni aktywnie uczestniczyć w procesie kształcenia ustawicznego. Należy zatem wzmacniać system kształcenia zawodowego wiążący naukę w szkole i szkolenie u pracodawcy oraz doceniać naukę w procesie pracy.

Nauka zawodu realizowana z udziałem pracodawców umożliwia i ułatwia uczniom opanowanie umiejętności praktycznych i wiedzy zawodowej w stopniu odpowiadającym oczekiwaniom pracodawców wobec absolwentów procesu edukacji zawodowej i przyszłych pracowników. Środowisko zakładu i naturalne warunki pracy mają istotny wpływ na kształtowanie zdolności uczniów i absolwentów do przystosowywania się do zmieniających się warunków rynkowych.

W zakładach rzemieślniczych uczniowie z reguły uczęszczają do dziennej szkoły zawodowej, kończą ją, zdają egzamin czeladniczy, a następnie zostają w zakładzie i często kontynuują naukę w technikum. Niektórzy z nich kończą studia wyższe, co dowodzi, że wybór szkoły zawodowej nie jest drogą zamkniętą, a raczej otwiera możliwości dalszej edukacji związanej z wybranym zawodem.

Rzemiosło w szczególny sposób predysponowane jest do kształcenia osób gorzej uczących się. Jest ono na to gotowe i od wielu lat angażuje się do tego społecznego zadania.

Jednak rzemiosło nie może stać się specjalistą od kształcenia i integracji słabszych uczniów, środowisko to bowiem potrzebuje w dużym i coraz większym stopniu uczniów najlepszych.

Ważnym zatem zadaniem na drodze rozwoju kształcenia zawodowego jest tworzenie zróżnicowanych kierunków edukacji i jej realizacji na różnych poziomach, co pozwoli młodzieży na większe możliwości wyboru. Dla młodych ludzi ciągle atrakcyjniejsze jest zdobycie matury i podjęcie studiów niż nauka w zawodzie. Problem dodatkowo zaostrza niż demograficzny, co szczególnie dotyka rzemiosła, a więc środowiska małych i średnich firm, potrzebujących wykwalifikowanych kadr. f B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

7

01

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

Dlatego ważne są wszelkiego rodzaju działania na rzecz zwiększania atrakcyjności i jakości kształcenia zawodowego.

Programy nauczania muszą być stale aktualizowane w taki sposób, aby przekazywane umiejętności i wiedza były zorientowane na przyszłość. Podobnie jak przygotowanie do tytułu mistrza musi być dopasowane do realiów gospodarczych.

Już w czasie kształcenia należy intensywnie propagować odbywanie staży i praktyk za granicą. W ten sposób młodzi, i nie tylko, ludzie poszerzają swoje horyzonty, a przede wszystkim gromadzą doświadczenia międzynarodowe, rozwijają umiejętności międzykulturowe, uczą się nawiązywania kontaktów oraz poznają sposób pracy i zwyczaje innego kraju.

Istotne jest zatem wpływanie na podniesienie jakości kształcenia, większa jego przejrzystość, jak również uznawanie dyplomów w obszarze krajów UE, bazujących na porównywal-

nych standardach. Prace Unii Europejskiej nad stworzeniem Europejskiego Obszaru Edukacyjnego opartego na Europejskich Ramach Kwalifikacji (EQF) oraz Europejskiego Systemu Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym (ECVET) mogą stanowić płaszczyznę porozumienia w tej kwestii w obszarze krajów Wspólnoty Europejskiej.

Systemy te zakładają transparentność i opierają się na wzajemnym zaufaniu. Polegają one głównie na potwierdzaniu kompetencji i wyników w nauce. Ich celem jest przede wszystkim stworzenie niebiurokratycznych struktur, formalne potwierdzanie zdobytych kwalifikacji i kompetencji oraz poświadczanie, że wiedza i umiejętności są uznawane międzynarodowo. Zaletą ich jest także to, że zachęcają do dalszej nauki – doskonalenia zawodowego – oraz ułatwiają i motywują do kształcenia i pracy za granicą.C

Strategie Komisji Europejskiej w zakresie kształcenia zawodowego i dostosowania edukacji do potrzeb rynku pracy Janusz Reichel – wykładowca na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Autor licznych artykułów poświęconych społecznej odpowiedzialności, społeczeństwu obywatelskiemu, ekonomii społecznej i rozwojowi regionalnemu.

Brał udział w wielu, krajowych i międzynarodowych, projektach poświęconych wymienionym kwestiom. Czynny jako ekspert i ewaluator w licznych procedurach konkursowych m.in. dla Komisji Europejskiej oraz Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji

„Bezrobocie młodych w Unii Europejskiej bije rekordy”, „Rekordowe bezrobocie młodych”, „Problem bezrobocia młodych w UE”, „Bezrobocie wśród młodych osób jest najwyższe w historii” – to tylko niektóre aktualne tytuły serwisów informacyjnych. Rosnące bezrobocie wśród młodych Europejczyków jest faktem. Bez pracy pozostaje niemal 5,5 mln osób poniżej 25. roku życia. W tym względzie panuje dość duże zróżnicowanie w poszczególnych krajach UE od aż około 50 proc. w Hiszpanii i Grecji po 8-9 proc. w Niemczech i Holandii. Jak podaje Eurostat, w Polsce stopa bezrobocia wśród młodych sięga 27,5 proc., czyli jest wyższa niż średnia w 27 krajach Wspólnoty, która wynosi 22,4 proc. Nic dziwnego zatem, że Unia Europejska jako całość, a także poszczególne kraje, w tym Polska, próbują przeciwdziałać tym negatywnym trendom i traktują to niezmiernie poważnie. Tym bardziej że, obok kryzysu, należy uwzględnić także inne trendy wpływające na rynek pracy, m.in.: starzenie się społeczeństw, globalizację rynku pracy czy rozwój technologii.

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Aktywne działania na rzecz zatrudnienia i przeciwdziałania

8

Program Leonardo da Vinci

powstawaniu bezrobocia prowadzone są od dawna. Już na poziomie dokumentów strategicznych Unii Europejskiej znaleźć można wytyczne dotyczące kierunków działań, których celem jest stworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy w całej UE. Strategia Europa 2020 wyznacza konkretne wymierne cele: r wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinien wynosić 75 proc.; r liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10 proc., a co najmniej 40 proc. osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie; r liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 mln.

Europejska strategia zatrudnienia. W kierunku poprawy sytuacji pod względem zatrudnienia w Europie Europejska strategia zatrudnienia ma za zadanie prowadzić do osiągnięcia tych celów poprzez realizację m.in. następujących wytycznych: r zwiększenie uczestnictwa kobiet i mężczyzn w rynku pracy, ograniczanie bezrobocia strukturalnego i promowanie jakości zatrudnienia; r rozwijanie zasobów wykwalifikowanej siły roboczej odpowiadającej potrzebom rynku pracy oraz promowanie uczenia się przez całe życie; r poprawa jakości i wydajności systemów kształcenia i szkolenia oraz zwiększenie liczby osób podejmujących studia wyższe; r promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa.

Inicjatywy w ramach strategii Europa 2020 W ramach strategii na rzecz rozwoju Europa 2020 przewidziano szereg inicjatyw, spośród których trzy poświęcone są B i ule t yn nr 01/2012

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

zatrudnieniu i kwestiom społecznym, w tym kwestii włączenia społecznego. Są to: Mobilna młodzież, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym.

Celem inicjatywy Mobilna młodzież jest zwiększenie szans młodych ludzi na rynku pracy poprzez umożliwienie studentom i stażystom zdobywania doświadczenia za granicą oraz podniesienie jakości i atrakcyjności systemów kształcenia i szkolenia.

Celem Programu na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia jest akceleracja reformy rynku pracy, która ułatwi obywatelom podwyższanie kwalifikacji i dostosowanie do przyszłych potrzeb pracodawców, zaktualizuje i uprości przepisy unijne, doprowadzając w rezultacie do powstania nowych miejsc pracy. W tym celu wykorzystane zostaną: prognozy, analizy oraz badania, które pozwalają lepiej rozumieć zachodzące na rynku pracy procesy, opracowywana europejska klasyfikacja umiejętności, kompetencji i zawodów, europejskie ramy kwalifikacji, forum uczelni i przedsiębiorstw oraz fundusze UE, czyli w szczególności EFS oraz program „Uczenie się przez całe życie”.

Zadaniem Europejskiego programu walki z ubóstwem jest stworzenie ram dla realizacji wymienionego wyżej celu UE, czyli zmniejszenia do 2020 r. o co najmniej 20 mln liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym.

Wspólne zaangażowanie UE na rzecz zatrudnienia Komisja Europejska zainicjowała w 2009 r. nową strategię na rzecz ograniczania wpływu kryzysu na zatrudnienie, zatytułowaną Wspólne zaangażowanie na rzecz zatrudnienia. Jest to reakcja Unii Europejskiej na pierwsze objawy nadciągającego kryzysu, która zawiera propozycję działań uzupełniających do dotychczas prowadzonych. W jej ramach zaproponowano szereg bardzo konkretnych kroków, m.in.: r przeznaczenie w trybie przyspieszonym środków finansowych na zaplanowane cele; r wykorzystanie istniejących środków do stworzenia nowego unijnego instrumentu mikrokredytowego dla osób, które mogą mieć trudności z uzyskaniem środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej; r dążenie do stworzenia w UE co najmniej 5 mln ofert przyuczenia do zawodu dla młodzieży zagrożonej bezrobociem; r dodatkowe wsparcie istniejących programów, m.in. w ramach EFS; r udzielanie bezrobotnym natychmiastowej pomocy; r pomoc osobom w najtrudniejszej sytuacji w powrocie do pracy; r stworzenie praktycznego instrumentu pomocy dla firm, pracowników i ich przedstawicieli, ułatwiającego przewidywanie restrukturyzacji przedsiębiorstw i zarządzanie nią; r rozpowszechnianie przewodnika dla małych przedsiębiorstw, mającego za zadanie pomóc MŚP w utrzymywaniu i uzyskiwaniu potrzebnych kwalifikacji.

Nowe inicjatywy Mając na uwadze pogłębiającą się sytuację kryzysową, uruchamiane są nowe inicjatywy, których celem jest przede wszystkim zwalczanie problemu bezrobocia wśród młodzieży. Są to np. projekt Twoja pierwsza praca z EURES-em, który ma pomóc młodzieży w znalezieniu pracy w innym państwie członkowskim UE, czy inicjatywa Szanse dla młodzieży, skupiona na konkretnym pakiecie działań na rzecz m.in.: pomocy osobom Program Leonardo da Vinci

01

młodym w rozwijaniu umiejętności odpowiadających rynkowi pracy, zapewnienia możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego i szkoleń w miejscu pracy oraz pomocy osobom młodym w znalezieniu pierwszej dobrej pracy. W tym celu Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie do lepszego wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecznego, który wciąż dysponuje wolnymi środkami na projekty w wysokości 30 mld euro. Zachęca się również w ramach tego pakietu do kierowania środków finansowych na staże w przedsiębiorstwach dzięki programom Erasmus i Leonardo da Vinci.

Krajowy program reform Strategia Europa 2020 oraz towarzyszące jej inicjatywy zakładają, że wspomniane działania będą uwzględniane w krajowych programach reform, a następnie w konkretnych podejmowanych działaniach. W Polsce na te wyzwania odpowiada krajowy program reform Europa 2020, przyjęty przez Radę Ministrów 25 kwietnia 2012 r. W programie tym w obszarze Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu odniesiono się bezpośrednio do wspomnianych wyżej inicjatyw, realizowanych w ramach strategii Europa 2020 oraz do zaleceń Rady UE skierowanych do Polski w lipcu 2011 r.

Zaplanowane działania obejmą m.in.: r rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów kształcenia i szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach; r wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego w celu lepszego dostosowania do potrzeb rynku pracy oraz zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy.

Zakłada się również m.in.: r wdrażanie polityki na rzecz uczenia się przez całe życie, w tym kontynuowanie reformy szkolnictwa wyższego; r przeprowadzenie zmian w systemie kształcenia ogólnego i szkolnictwa zawodowego w celu lepszego powiązania z potrzebami rynku pracy; r prowadzenie dalszych działań na rzecz poprawy sytuacji osób młodych na rynku pracy; r doskonalenie aktywnej polityki rynku pracy oraz rozwój sektora ekonomii społecznej.

Uczenie się przez całe życie Wspieranie działań w zakresie kształcenia zawodowego odbywa się systematycznie dzięki programowi „Uczenie się przez całe życie”, w tym programowi Leonardo da Vinci, który jest jego komponentem. Celem tego ostatniego jest tworzenie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań dedykowanych rynkowi pracy, tak w wymiarze krajowym, jak i europejskim. Zakłada on także promowanie mobilności na rynku pracy, dzięki stworzeniu możliwości wymiany doświadczeń między instytucjami zaangażowanymi w kształcenie i szkolenie zawodowe oraz daje szansę na odbycie praktyk i staży zagranicznych, w których mogą wziąć udział zarówno uczniowie, pracownicy, jak i bezrobotni i absolwenci. Dzięki temu podnosi się atrakcyjność oraz jakość kształcenia zawodowego i ustawicznego. C

B i ule t yn nr 01/2012

9

01

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

PPP szansą rozwoju dla sektora MŚP w Polsce?

Bartosz Mysiorski – główny specjalista Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Autor i współautor wielu analiz, opinii i publikacji z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego. Koordynator projektu Transeuropean Promotion of PPP. Nominowany do reprezentowania Centrum PPP na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych w zespole specjalistów ds. PPP – UNECE Team of PPP Specialists

Terminem partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) określa się przedsięwzięcia inwestycyjno-eksploatacyjne realizowane w oparciu o umowę długoterminową zawieraną pomiędzy władzą publiczną a podmiotem sektora prywatnego, której celem jest stworzenie niezbędnej infrastruktury rzeczowej, finansowej i organizacyjnej, umożliwiającej świadczenie usług publicznych.

Fundamentem powyższej definicji jest więc wspólnota działań sektora publicznego i prywatnego – stworzona po to, by obaj partnerzy mogli jak najlepiej realizować cele, do których zostali powołani. Zadaniem partnera publicznego jest bowiem świadczenie usług publicznych, do czego obliguje go prawo, natomiast partner prywatny ma prowadzić działalność gospodarczą i osiągać z tego tytułu zyski.

Partnerstwo publiczno-prywatne nie jest więc prywatyzacją działań władzy publicznej. Nie jest, jak się często sądzi, zwolnieniem władzy publicznej z obowiązku świadczenia usług o charakterze publicznym. PPP zastępuje proces prywatyzacji.

Oddzieleniu od siebie ulega domena działań gospodarczych oraz domena odpowiedzialności polityczno-prawnej. Sprywatyzowana zostaje jedynie działalność gospodarcza: budowa, finansowanie, eksploatacja i zarządzanie przedsięwzięciem inwestycyjnym. Dostępność usług oraz ich jakość pozostają nadal w obszarze odpowiedzialności władzy publicznej.

PPP jest zatem połączeniem działań władzy publicznej oraz prywatnego kapitału na rzecz realizacji zadań, które pozostawały dotychczas w domenie działalności władzy publicznej.

Podział kompetencji przy realizacji zadań publicznych na kompetencje gospodarcze i polityczne oraz przypisanie ich odpowiednio partnerom prywatnym i władzom publicznym jest prosty. Polega bowiem na przydzieleniu właściwych obu stronom umiejętności, dając tym samym szansę (przy podobnych, a czasem mniejszych nakładach) na zwiększenie wolumenu świadczonych usług publicznych oraz wzrost efektywności ich wytwarzania.

Obecnie mamy do czynienia z sytuacją, w której z jednej strony są ograniczone budżety publiczne, zaś z drugiej występują rosnące oczekiwania społeczne dotyczące jakości oraz dostępności wysokiej jakości infrastruktury i usług publicznych. Pozytywną odpowiedzią na ten problem wydaje się partnerstwo publiczno-prywatne.

Wykres 1. Stosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego na świecie w 1997 r. oraz w 2007 r.

t PPP 1997 t PPP 2007

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PPPs in Developing Economies: Overcoming Obstacles to Private Sector Participation, DEPFA BANK 2007

Przedstawioną we wstępie diagnozę potwierdza znakomicie powyższa grafika. Popularność stosowania formuły PPP rośnie sukcesywnie na całym świecie. Globalny kryzys finansowy1 osłabił nieco tempo rozwoju PPP, lecz nie zahamował go całkowicie.

Z dotychczasowej analizy rynku PPP w Polsce wynika, że większość umów PPP podpisywana jest przez mniejsze lub średnie jednostki samorządu terytorialnego – głównie miasta i gminy2 (66 proc. wszystkich ogłoszonych w latach 2009-2011 postępowań). W porównaniu z europejskimi3 projektami PPP, polskie projekty są bardzo małe4.

1 Szacuje się, że liczba instytucji finansowych gotowych do wspierania inwestycji w formule PPP zmniejszyła się w czasie kryzysu o połowę. W miejsce dużych, globalnych banków weszły instytucje zaufania publicznego takie jak Europejski Bank Inwestycyjny czy Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, które pomagają domykać finansowanie dla planowanych przedsięwzięć PPP w Europie.

2 Opracowanie własne na podstawie Rynek PPP w Polsce 2009. Raport podsumowujący pierwszy rok obowiązywania ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym i ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi, Investment Support, Warszawa 2009, s. 10; Raport PPP w Polsce 2010. Raport podsumowujący rynek partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce w 2010 roku, Investment Support, Warszawa 2010, s. 13; Rynek PPP w Polsce 2011 r., Investment Support, Warszawa 2011.

3 Średnia wartość projektu PPP w Europie zamkniętego komercyjnie i finansowo wynosiła 213 mln euro w 2011 r. oraz 163 mln euro rok wcześniej, w 2010.

4C o ma również swoje zalety – przedsiębiorcy zainteresowani współpracą w ramach PPP w przypadku małych projektów mogą łatwiej uzyskać finansowanie komercyjne, co wpływa korzystnie na ich zaangażowanie w takie przedsięwzięcia.

10

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Strategie, instrumenty wsparcia i potrzeby rynku pracy

Rysunek 1. Liczba zawartych umów PPP5 w Polsce w latach 2009-2010 w podziale na wartość i model współpracy 5 4 3 2 1 0

< 1 mln PLN

1 mln < 5 mln PLN

5 mln < 10 mln PLN

10 mln < 50 mln PLN

> 50 mln PLN

t PPP t KNRBIU Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji i danych BIP oraz TED, a także Bazy Projektów Centrum PPP, www.PPPbaza.pl

Ma to ścisły związek z tym, że w zasadzie wszystkie realizowane są przez władze szczebla samorządowego. Niska wartość projektów jest konsekwencją właściwej im domeny odpowiedzialności ustrojowej w zakresie usług publicznych oraz, jak się wydaje, pragmatycznej ostrożności rozpoczynania działań w tym przedmiocie – od projektów małych i prostych logistycznie. Jest to jednocześnie szansa dla małych i średnich firm działających na rynkach lokalnych, aby włączać się w tego typu przedsięwzięcia – jako partner prywatny bądź jego podwykonawca.

Małe i średnie przedsiębiorstwa mogą również łączyć siły i tworzyć konsorcja w celu realizacji projektów PPP jako strona prywatna.

Decyzja o realizacji projektów PPP w zakresie np. sądów, więzień, kolejnych dróg i autostrad, strategicznego transportu powietrznego, kolejnictwa, w tym np. kolei dużych prędkości – a więc domenie odpowiedzialności władzy szczebla centralnego, może radykalnie, z roku na rok, podwyższyć średnią wartość tychże przedsięwzięć w Polsce. Jest to również szansa dla przedsiębiorstw sektora MŚP na partycypację w tego typu dużych działaniach, choćby jako podwykonawcy czy członkowie prywatnych konsorcjów.

Jak wynika z badań rynku PPP6, istnieje wyraźna dysproporcja pomiędzy wiedzą o PPP a faktycznym doświadczeniem w tej materii. O ile 54 proc. przedsiębiorstw słyszało o PPP, to już tylko 2 proc. stosowało je osobiście w praktyce.

Rysunek 2. Respondenci, którzy słyszeli o PPP i mają osobiste doświadczenia z realizacją projektów PPP (próba: 950 firm)

54% słyszało o PPP

2% ma osobiste doświadczenie z PPP

Źródło: Badanie ilościowe polskich przedsiębiorców, próba warstwowo-losowa

01

Jedynie przedsiębiorcy mający doświadczenie z PPP (ci, którzy ubiegali się o realizację tego typu projektów lub je realizowali) są znacznie bardziej wykształceni w tym zakresie i pewni swoich poglądów: 48 proc. określa poziom swojej wiedzy na temat PPP jako wysoki.

Struktura przedsiębiorstw, które ubiegały się o realizację projektów PPP (bądź faktycznie uczestniczyły w jego realizacji) odbiega znacznie od struktury ogółu przedsiębiorstw zidentyfikowanych jako potencjalnie zainteresowane formułą PPP. Połowa (50 proc.) przedsiębiorstw mająca doświadczenie z PPP to duże firmy (250 pracowników lub więcej), 34 proc. to firmy średnie (50-249 zatrudnionych), a 16 proc. – małe (1049 pracowników). Niemal wszystkie (94 proc.) to spółki prawa handlowego, z czego aż 40 proc. ma powiązania kapitałowe z innymi firmami działającymi poza granicami naszego kraju.

Inaczej wygląda ta struktura dla przedsiębiorstw potencjalnie zainteresowanych formułą PPP: dominują tu małe (10-49 pracowników) firmy (82 proc.), następnie średnie (50-249 zatrudnionych) firmy (15 proc.) oraz duże (powyżej 250 pracowników) firmy (3 proc.).

Rysunek 3. Charakterystyka firm mających doświadczenie z PPP na tle ogółu firm – wielkość zatrudnienia (PODSTAWA: wszystkie firmy, n = 1000) 82%

15%

3%

Ogół firm, n=950 16%

34%

50%

Firmy mające doświadczenie z PPP, n=50 t 250 osób lub więcej

t 50-249 osób t 10-49 osób

Źródło: Badanie ilościowe polskich przedsiębiorców, próba warstwowo-losowa i próba celowa

Z uwagi na specyfikę realizowanych dotychczas w Polsce projektów PPP nie dziwi też fakt, że dominują tu firmy budowlane (52 proc.) oraz zajmujące się transportem (20 proc.), a w dalszej kolejności przedsiębiorstwa związane z gospodarką komunalną (dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, rekultywacja – 8 proc.), kulturą, rozrywką i rekreacją (również 8 proc.), a także opieką zdrowotną (6 proc.), łącznością (4 proc.) i firmy zajmujące się wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną (2 proc.).

Potencjał rozwoju rynku partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce jest ogromny – w chwili obecnej roczna wartość rynku PPP wynosi ok. 2-3 mld zł, natomiast w ciągu najbliższych 10 lat7 wartość ta może zwiększyć się nawet trzykrotnie (4-7 mld zł).

Skorzystać mogą na tym polskie firmy, także te z sektora MŚP. Statek PPP odpływa. Czy firmy z sektora MŚP wsiądą na pokład?C

Także poziom wiedzy na temat partnerstwa publiczno-prywatnego wśród polskich przedsiębiorców pozostawia wiele do życzenia: tylko 15 proc. przedsiębiorców ocenia go jako wysoki.

5 Analiza potencjału podmiotów publicznych i przedsiębiorstw do realizacji projektów partnerstwa publiczno-prywatnego, publikacja opracowana przez Irenę Herbst, Aleksandrę Jadach-Sepioło oraz Elżbietę Marczewską w ramach projektu systemowego Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości „Partnerstwo publiczno-prywatne”, Warszawa, 2012 r.

6 Raport z badania wśród polskich przedsiębiorców, sporządzony na potrzeby Analizy potencjału podmiotów publicznych i przedsiębiorstw prywatnych do realizacji projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego dla Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa, 2012 r.

7 Według wyliczeń Witolda Orłowskiego poczynionych w opracowaniu Potencjalne makroekonomiczne korzyści stosowania PPP w Polsce, Niezależny Ośrodek Badań Ekonomicznych NOBE, Warszawa, 2011 r.

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

11

02

Produkty i narzędzia wsparcia dla przedsiębiorców

14 kurs języka hiszpańskiego o profilu biznesowym wraz z bazą firm i przykładami dokumentów handlowych Kierunek: Hiszpania – rynek hiszpański szansą rozwoju polskich MŚP w dobie kryzysu

15 szkolenia w zakresie metod organizacji pracy Szkolenia umożliwiające zachowanie konkurencyjności MŚP

16 pigułki wiedzy – wykorzystanie filmów instruktażowych w szkoleniach Czas pigułek wiedzy

17 narzędzie do oceny i pomiaru kompetencji menedżerskich Narzędzie ComTrain dla początkujących menedżerów

18 szkolenia w sektorze budowlanym w zawodach: dekarz, murarz, cieśla, monter sieci elektrycznych, tynkarz, betoniarz, monter urządzeń sanitarnych, inżynier sanitarny Nowoczesne szkolenia zawodowe dla sektora budownictwa

19 rozpoznanie i uznawanie kompetencji zarządczych inżynierów elektryków w edukacji pozaformalnej – raport Ujednolicone ramy kształcenia zawodowego dla elektryków na poziomie europejskim

20 wirtualna firma dla początkujących Zdobywanie doświadczeń w firmie symulacyjnej

21 kursy e-learningowe dotyczące zarządzania firmą Oprogramowanie biznesowe

22 szkolenia zawodowe na temat zarządzania jakością i produkcją Zarządzanie jakością w produkcji w szkoleniach e-learningowych

23 wsparcie systemu szkolenia zawodowego dla menedżerów – studia przypadków Transfer innowacyjnych i opartych na doświadczeniu metod nauczania do edukacji biznesowej

24 podręczniki do doskonalenia umiejętności menedżerskich w budownictwie Biblioteka Menedżera Budowlanego, cz. I i II

25 udział MŚP w mobilności – raport Badania na temat zaangażowania MŚP w realizację mobilności

26 p oznanie modelu kształcenia czeladniczego w Niemczech, w tym poznanie nowoczesnych technologii i trendów w branży fryzjerskiej Szansa rozwoju dla rzemieślników

27 r aport na temat wsparcia młodych przedsiębiorców oraz sieci organizacji pomagających przedsiębiorcom Sieć interesariuszy małych i średnich przedsiębiorstw

28 materiały dydaktyczne i szkoleniowe na temat współpracy instytucji publicznych i sektora prywatnego PPP – nowe możliwości rozwoju dla sektora MŚP w Polsce?

12

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Tę część biuletynu poświęcamy prezentacji przykładowych rezultatów projektów realizowanych w ramach programu Leonardo da Vinci; rezultatów, które mogą zostać wykorzystane przez przedsiębiorców do podnoszenia efektywności pracy w firmie, ale także w ramach indywidualnego poszukiwania i inspirowania się tymi rozwiązaniami w celu podnoszenia kompetencji własnych. Rozwój firmy i podnoszenie jej konkurencyjności są konieczne, a podnoszenie kompetencji pracowników jest tego nieuniknioną konsekwencją. Tworzone rozwiązania muszą odpowiadać na potrzeby szybko rozwijających się branż wykorzystujących najnowsze wyniki badań naukowych. Dlatego produkty wypracowywane przez beneficjentów programu łączą w sobie dwa światy: nauki i pracy, gdyż tylko takie mają szansę na wykorzystanie w praktyce.

Oczywistym już jest, że partnerstwa zbudowane z różnorodnych instytucji tworzą produkty, w których zbiegają się myśli obu tych środowisk, tym samym uwzględniając różne punkty widzenia. Takie właśnie rozwiązania przedstawiamy Państwu w biuletynie, te które nawiązują bezpośrednio do priorytetów strategicznych programu, a w szczególności do jednego z nich, tj.: zachęcania do współpracy między środowiskami edukacji, szkoleń i pracy.

Projekty, które Państwu prezentujemy, zostały ułożone w pewnym porządku, dającym możliwość zapoznania się z różnorodnymi formami wsparcia, jakie oferuje program. Z jednej strony są to konkretne kursy i szkolenia, z drugiej możliwość praktyk w przedsiębiorstwach.

Wyobraźmy sobie przedsiębiorcę, który chcąc rozpocząć współpracę międzynarodową, szuka informacji o firmach zagranicznych. Jeden z projektów – ESPA EST 2.0 przedstawia, w jaki sposób nie tylko znaleźć interesującą nas firmę, ale także kompleksowo przygotować się do wejścia na rynek hiszpański (str. 14). Kolejne przedsięwzięcia prezentują możliwość podnoszenia kompetencji zarówno pracowników szczebla niższego i kierowniczego, jak i efektywnego sposobu zarządzania firmą. Czas to jeden z deficytów pracodawców, dlatego niektóre projekty proponują, jak go zminimalizować w przypadku szkoleń dla pracowników (str. 15). Proponujemy także wykorzystanie szkoleń z użyciem filmów instruktażowych, możliwych do odtwarzania wtedy, kiedy to potrzebne – co również znacznie skraca czas poświęcany na wielokrotne powtarzanie informacji np. nowym pracownikom, ale także – co nie mniej ważne – udaremnia pomyłki wynikające z niewłaściwej interpretacji przekazanych danych (str. 16).

Warto zwrócić uwagę na projekty, które proponują możliwość samokształcenia.

Niebagatelny jest również rozwój firmy, jaki daje wymiana informacji w czasie stażu pracowników w innych firmach.

Przedstawiamy kilka projektów, które nie tylko pokazują korzyści płynące z praktyk zawodowych, ale także prezentują konkretne produkty dzięki nim powstałe. Wymiana doświadczeń odbywa się także na poziomie międzynarodowych sieci.

Pragniemy pokazać Państwu kilka inicjatyw, które właśnie taką formę wybrały, żeby się rozwijać.

Program Leonardo da Vinci

02

Strona programu Leonardo da Vinci – www.leonardo.org.pl/akcje/transfer-innowacji

Różnorodność produktów, jakie powstają w projektach programu, jest znaczna, ich oddziaływanie na grupy odbiorców także, tym samym przedstawione w tym biuletynie ilustracje są jedynie wybranymi przykładami przedsięwzięcia. Więcej projektów znajduje się na naszej stronie internetowej w zakładce: Wasze Projekty, gdzie prezentujemy tzw. dobre praktyki. Natomiast dla projektów transferu innowacji, które z założenia wypracowują materialne produkty, pełną ich pulę

Baza ADAM z produktami projektów rozwoju i transferu innowacji programu Leonardo da Vinci www.adam-europe.eu/adam/homepageView.htm#.UOCNMNlwl0s

znajdą Państwo w zakładce Warto wiedzieć na stronie: www.leonardo.org.pl/akcje/transfer-innowacji oraz w bazie ADAM, która prezentuje wszystkie projekty transferu innowacji programu Leonardo da Vinci.

Agnieszka Włodarczyk koordynator Zespołu projektów transferu innowacji programu Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

13

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Kierunek: Hiszpania – rynek hiszpański szansą rozwoju polskich MŚP w dobie kryzysu Numer projektu: 2010-1-PL1-LEO05-05043 Tytuł projektu: ESPA EST 2.0. Profilowany kurs języka hiszpańskiego dla MŚP Grupa partnerska: — Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie (Polska) – koordynator — CCI Dobrich (Bułgaria) — ITURBROK S.L. (Hiszpania) — SIA “Centro Picasso” (Łotwa) — Soros Educational Center Foundation (Rumunia) — Education@Internet (Słowacja) Grupa docelowa: przedsiębiorcy z Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej Rezultaty adresowane do MŚP: kurs językowy o profilu biznesowym; wielojęzyczny słownik multimedialny; zbiór dokumentów handlowych; baza ogłoszeń; bezpłatna baza firm sektora MŚP Strona WWW: www.Espa2.eu

Język hiszpański jest drugim najczęściej używanym językiem na świecie, włada nim prawie 500 mln osób. Poza Królestwem Hiszpanii posługują się nim mieszkańcy Ameryki Środkowej, Południowej oraz południa Stanów Zjednoczonych.

Nikła znajomość języka angielskiego wykazywana przez właścicieli oraz pracowników sektora małych i średnich przedsiębiorstw z Półwyspu Iberyjskiego jest podstawową blokadą w nawiązaniu

Strona projektu ESPA EST 2.0 z głównymi produktami

14

współpracy handlowej. Dodatkowo w kulturze hiszpańskiej głęboko zakorzeniona jest tradycja komunikowania się z partnerem biznesowym w rodzimym języku, czyli po hiszpańsku.

Właśnie w celu ułatwienia przedsiębiorcom z Polski oraz innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej kontaktów biznesowych z partnerami z Hiszpanii został stworzony projekt ESPA 2 (www.Espa2.eu), do którego dostęp jest bezpłatny i bez żadnych ograniczeń.

Projekt ten składa się z 6 produktów podstawowych: r ESPA Learning – kurs językowy o profilu biznesowym

Przykładowy ekran ze słownika multimedialnego projektu ESPA EST 2.0

ESPA Learning jest głównym produktem projektu, który łączy naukę języka z edukacją biznesową. Nie jest to klasyczny kurs językowy, gdyż główny nacisk został położony na rozwijanie umiejętności praktycznych, a nie gramatycznych. Kurs zawiera gotowe sytuacje komunikacyjne, których można doświadczyć w codziennym życiu każdego przedsiębiorcy. Po zakończeniu nauki użytkownik będzie wiedział, jak po hiszpańsku m.in.: zarezerwować bilet czy hotel; jak prowadzić negocjacje; na co zwrócić uwagę podczas podpisywania umowy; jak zarejestrować nową firmę w urzędzie w Hiszpanii; czy jak opracować dobry biznesplan. r ESPA Dictionary – wielojęzyczny słownik multimedialny Jest to multimedialny polsko-angielsko-bułgarsko-czesko-estońko-litewsko-łotewsko-rumuńsko-słowacko-węgiersko-hiszpański słownik online, podzielony na różne kategorie tematyczne.

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

r ESPA Info – zbiór dokumentów handlowych Ten produkt zawiera dużą liczbę dokumentów, które mogą się okazać przydatne przy rozpoczęciu wymiany handlowej. Są to zarówno przykłady dokumentów oficjalnych (państwowych), jak również opracowania własne zawierające ciekawe informacje o kulturze biznesowej i zwyczajach Hiszpanów. r ESPA B2B – baza ogłoszeń Baza obejmuje zestaw praktycznych narzędzi dających możliwość łatwego i efektywnego poszukiwania pracowników, produktów, partnerów do współpracy czy niezbędnych technologii.

Każdy użytkownik może bezpłatnie zamieścić tu swoje ogłoszenie. r ESPA Society – społeczność projektu Ten produkt jest platformą do wymiany informacji, służy do komentowania lekcji i materiałów dydaktycznych oraz do kontaktu użytkowników z twórcami projektu. Dodatkowo jest również miejscem, gdzie można dzielić się swoimi spostrzeżeniami i komentarzami z innymi użytkownikami. Początkujący eksporterzy lub importerzy mogą uzyskać tu odpowiedzi od bardziej doświadczonych członków społeczności projektu. r ESPA Base – bezpłatna baza firm sektora MŚP W tym produkcie można znaleźć dane kontaktowe do wielu małych i średnich przedsiębiorstw różnych branż z obszaru Hiszpanii, Polski, Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji i Węgier zainteresowanych współpracą biznesową. Dodatkowo każdy użytkownik może bezpłatnie stworzyć wizytówkę i katalog swojej firmy, otrzymując unikalny adres internetowy.

Odkryj potencjał drzemiący w rynku hiszpańskim i bezpłatnie korzystaj z naszego portalu (www.Espa2.eu), który pomoże Ci odnieść sukces na tamtejszym terenie.

Mateusz Czepielewski Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Szkolenia umożliwiające zachowanie konkurencyjności MŚP Głównym rezultatem projektu Multimedialne narzędzia wspomagające szkolenie pracowników małych i średnich przedsiębiorstw przemysłowych w zakresie metod organizacji pracy są moduły szkoleniowe dla pracowników MŚP umożliwiające im nabycie niezbędnych kompetencji oraz minimalizujące czas szkolenia poza stanowiskiem pracy. Osiągnięto to poprzez zastosowanie formuły blended learning

Strona projektu E-MSP

(połączenie tradycyjnego treningu na sali szkoleniowej ze szkoleniem online.

Uczestnicy pracują łącznie trzy lub cztery dni z trenerem (w zależności od modułu), na początku i końcu szkolenia, a zasadnicza część nauki przeniesiona jest na e-learning, który może odbywać się poza godzinami pracy. Do wyboru jest pięć modułów: r organizacja pracy; r ustalanie czasu pracy; r rachunek kosztów; r zarządzanie jakością; r planowanie zasobów.

Kolejnym rezultatem przedsięwzięcia jest raport przedstawiający porównanie kompetencji pracowników MŚP produkcyjnych w obszarze organizacji produkcji (w perspektywie 5 krajów UE) na podstawie przeprowadzonych badań, zawierający rekomendacje dotyczące kompetencji i potrzeb szkoleniowych organizatorów procesów produkcji.

Trzeci rezultat to opis metodyki ewaluacji i profilowania szkoleń zgodnie z oczekiwaniami uczestników, opartej o stosowany w badaniach marketingowych wskaźnik zadowolenia klienta (CSI – customer satisfaction index), wykorzystywanej

przez lidera projektu REFA Wielkopolska.

Docelową grupę odbiorców rezultatów projektu stanowią właściciele, kierownictwo i pracownicy małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych, a także trenerzy oraz instruktorzy nauki zawodu.

Raport profili kompetencyjnych i instrumenty ewaluacji szkoleń są do pobrania bezpłatnie ze strony lidera projektu (www.refa.pl/projekty-leonardo-da-vinci/). Zapisy na szkolenia w formule blended learning i pytania przyjmowane są pod adresem: biuro@refa.pl. Szkolenia są płatne, jednakże ich cena jest bardzo atrakcyjna w porównaniu z tradycyjnymi formami kursów.

Moduły szkoleniowe w części e-learningowej są zaprojektowane w formie przyjaznej dla użytkownika. Część z nich zawiera materiały wideo ilustrujące omawiane zagadnienia. Każdy moduł kończy się testem, który jest oceniany. To jest źródło informacji, na ile uczestnik przyswoił wiedzę zawartą w module. Dzięki temu na zakończenie szkolenia trener ma szansę weryfikacji wiedzy poszczególnych uczestników na sali szkoleniowej i pomocy w zrozumieniu nienależycie jeszcze opanowanych zagadnień.

Raport na temat profili kompetencyjnych może pomóc właścicielom i kierownictwu

Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05048 Tytuł projektu: Multimedialne narzędzia wspomagające szkolenie pracowników małych i średnich przedsiębiorstw przemysłowych w zakresie metod organizacji pracy – E-MSP Grupa partnerska: — Stowarzyszenie REFA Wielkopolska (Polska) – koordynator — REFA Bundesverband e.V. (Niemcy) — Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji Ustawicznej „Transfer” (Polska) — Fraunhofer IPA (Słowacja) — Racionalizacni Agentura (Czechy) — Hellenic Regional Development Centre (Grecja) Grupa docelowa: właściciele, kierownicy, pracownicy małych i średnich firm Rezultaty adresowane do MŚP: moduły szkoleniowe w zakresie metod organizacji pracy Strona WWW: http://refa.poznan.pl/e-MSP – dostęp do kursów e-learningowych płatny

MŚP przedsiębiorstw w takim prowadzeniu polityki szkoleniowej, aby szkolenia kadry były realizowane w pierwszym rzędzie w obszarach, które są zgodne z potrzebami rynkowymi, innymi słowy: w obszarach, które, jak wynika z badań, są przydatne w MŚP w celu zachowania konkurencyjności. Podaje informacje, czy rozważany kurs będzie z korzyścią dla przedsiębiorstwa, czy też można z niego zrezygnować (ewentualnie przyporządkować mu niższy priorytet i zrealizować po przeprowadzeniu istotniejszych).

Instrumenty ewaluacji szkoleń pozwalają na branie pod uwagę nie tylko ocen poszczególnych elementów szkolenia, ale czynienie tego razem z wagami przyporządkowanymi tym elementom przez uczestników, co sprawia, że działania optymalizujące szkolenie mogą się skupiać na elementach rzeczywiście wymagających jak najszybszej poprawy z punktu widzenia ich istotności dla uczestników.

Leszek Nowaczyk Stowarzyszenie REFA Wielkopolska

Biuletyn projektu E-MSP

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

15

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Czas pigułek wiedzy przedstawienie całego procesu podczas jednego nagrania, ale poszczególnych etapów czy działań (mikroumiejętności) podczas kilku krótkich filmów. Ponadto, czynności zapisane jako pigułka wiedzy są łatwe do zrozumienia i naśladowania przez pracowników, niezależnie od ich poziomu kwalifikacji. Format elektroniczny umożliwia też łatwą dystrybucję, a w razie potrzeby materiały dla pracowników z innych oddziałów firmy można udostępnić online.

Zastosowanie metodyki pigułek wiedzy jest obecnie dobrym rozwiązaniem dla biznesu, gdyż zakłada wykorzystanie nowoczesnych narzędzi i niski koszt opracowania materiałów. Daje przy tym możliwość wielokrotnego korzystania z materiałów nie tylko przez jedną osobę (jak w przypadku szkoleń tradycyjnych), ale przez wszystkich pracowników firmy.

Dodatkowo, pigułki wiedzy są również idealnym kanałem komunikacyjnym nie tylko ze współpracownikami, ale również z klientami, dostawcami czy partnerami firmy, pozwalając na ich edukację W ramach projektu Metodyka Pigułek Wiedzy, realizowanego od grudnia 2010 r. w zakresie oferowanych produktów do listopada 2012 r., opracowana została i usług. metodyka pigułek wiedzy oraz podręcznik Pigułki wiedzy można więc zastosować m.in. do: mediatora wiedzy. okazania, jak prawidłowo obsługiwać Metodyka pigułek wiedzy to nowa metoda r p sprzęt (np. drukarka, skaner); kształcenia, która wzmacnia kompetencje rp rzedstawienia, jak prawidłowo wypełzawodowe poprzez zastosowanie krótnić dokumentację (np. formularz rozlikich wskazówek multimedialnych (tzw. czenia delegacji, wniosek o zaliczkę); pigułek wiedzy). Pigułki wiedzy przedr z aprezentowania konkretnych czynnostawiają, jak przeprowadzać określone ści na linii produkcyjnej (np. odpowiedczynności na stanowisku pracy oraz są nie i precyzyjne łączenie poszczególdostępne zawsze, gdy pojawia się potrzenych elementów); ba. Ich użycie powoduje natychmiastowe rp okazania, jak precyzyjnie wykonywać rozwiązanie problemu. Trwają nie dłużej określone czynności (np. pakowanie niż 5 minut, dlatego ich celem nie jest towaru do wysyłki, przygotowywanie i nakładanie tynku na ścianę).

Numer projektu: 2010-1-PL1-LEO05-11454 Tytuł projektu: Metodyka Pigułek Wiedzy – efektywne nauczanie i wymiana wiedzy w MŚP, KPM Grupa partnerska: — Fundacja Obserwatorium Zarządzania (Polska) – koordynator — PRESTIN (Portugalia) — Technological Institute of Aragon (Hiszpania) — ZEUS Consulting S.A. (Grecja) — Nowoczesna Firma S.A. (Polska) Grupa docelowa: właściciele i pracownicy MŚP, trenerzy i konsultanci Rezultaty adresowane do MŚP: metoda kształcenia, która wzmacnia kompetencje zawodowe poprzez zastosowanie krótkich filmów instruktażowych wraz z podręcznikiem metodyki pigułek wiedzy i poradami multimedialnymi Strona WWW: http://pl.edupills.eu/o-projekcie/rezultaty-projektu/ metodyka/

Strona projektu KPM

16

Metodyka pigułek wiedzy została opracowana pierwotnie w Portugalii na potrzeby dużych przedsiębiorstw, natomiast partnerstwo projektu zaadaptowało ją do potrzeb grupy docelowej, czyli małych i średnich przedsiębiorstw, trenerów, konsultantów.

Dokument w sposób teoretyczny opisuje: r i deę społecznego uczenia się; ro gólne założenia metodyki; re tapy metody; r r olę mediatorów wiedzy; Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

r korzyści i wyzwania; r przykłady zastosowania metodyki.

Metodyka dostępna jest bezpłatnie na stronie internetowej projektu pod linkiem: http://pl.edupills.eu/o-projekcie/ rezultaty-projektu/metodyka/.

Celem podręcznika jest natomiast wsparcie mediatorów wiedzy w procesie wdrażania metodyki pigułek wiedzy jako efektywnego sposobu gromadzenia wiedzy i dzielenia się nią w organizacjach, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach. Pozycja ta dostarcza praktycznych informacji na temat pigułek wiedzy: r ich tworzenia; r formatów; r praktycznych zastosowań; r sposobów dystrybucji.

Podręcznik również jest dostępny bezpłatnie na stronie internetowej projektu pod linkiem: http://pl.edupills.eu/o-projekcie/rezultaty-projektu/manual/.

Założeniem projektu było przeprowadzenie pilotażu wśród wybranej grupy małych i średnich przedsiębiorstw z Polski i Hiszpanii. W tym celu przeszkolona została grupa mediatorów wiedzy, którzy następnie współpracowali z wybranymi firmami. Na zakończenie tej fazy reprezentanci firm, mediatorzy wiedzy oraz zewnętrzni eksperci zostali poproszeni o wyrażenie opinii na temat opracowanej metodyki. Kolejnymi rezultatami projektu są nagrania wideo dotyczące wykorzystania pigułek wiedzy oraz zawierające szereg praktycznych wskazówek. Skierowane są one do pracowników małych i średnich przedsiębiorstw, mediatorów wiedzy oraz pozostałych osób, które chciałyby zastosować metodykę pigułek wiedzy w swojej działalności. Nagrania są dostępne na stronie http://pl.edupills.eu /knowledge-pills/multimedia/ oraz na kanale edupills na YouTube i uzupełniane na bieżąco.

Marta Mazur Fundacja Obserwatorium Zarządzania

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Narzędzie ComTrain dla początkujących menedżerów

Strona projektu ComTrain

Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland z siedzibą w Lublinie wraz z partnerami z 5 krajów UE realizuje projekt pt. Ocena kompetencji i rozwój potencjalnego przedsiębiorcy – COMTRAIN. Okres realizacji projektu obejmuje 24 miesiące (1.01.2011 r. – 31.12.2012 r.). Partnerstwo tworzą instytucje reprezentujące zarówno sektor publiczny, jak i prywatny.

Korzystając z rezultatów wcześniejszych projektów (ASTRA oraz CECE) zrealizowanych w ramach programu LLP, opracowano elektroniczne narzędzie do oceny poziomu kompetencji przedsiębiorców/ osób planujących założenie własnej działalności gospodarczej (online oraz offline) oraz programy i materiały szkoleniowe przeznaczone do rozwoju sześciu kompetencji miękkich takich jak: r komunikacja; r przedsiębiorczość; r efektywność; r rozwiązywanie problemów; r planowanie i organizowanie; r postawa proaktywna.

Grupę docelową projektu stanowią potencjalni przedsiębiorcy (pracownicy, studenci absolwenci uczelni, bezrobotni) oraz trenerzy.

Narzędzie ComTrain umożliwia rozpoznanie i pomiar poziomu kompetencji menedżerskich osób planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej i jednocześnie pozwala zaprojektować (zdefiniować) plan szkoleniowy przedsiębiorcy. Bezpośredni związek pomiędzy oceną kompetencji menedżerskich a planem szkoleniowym ukierunkowanym

na potrzeby jednostki jest kluczowym elementem konstrukcji narzędzia. Posiadanie właściwych kompetencji, które sprzyjają efektywnemu kierowaniu firmą, jest kluczem do sukcesu. Są to zarówno kompetencje ogólne, odnoszące się do różnych dziedzin życia (np. komunikacja, współpraca, wytrwałość, przedsiębiorczość), jak i specyficzne, związane z wąską dziedziną i obszarem funkcjonowania.

Zarówno kompetencje ogólne, jak i specyficzne mogą występować u różnych osób na różnym poziomie – od bardzo wysokich, przez przeciętne, aż do ich braku. Narzędzie ComTrain umożliwia pomiar poziomu obu rodzajów kompetencji w odniesieniu do standardów kompetencji określonych dla 6 krajów partnerskich.

Narzędzie z możliwością analizy potrzeb szkoleniowych, opracowania planu szkoleń dostosowanego do potrzeb indywidualnych, uzupełnione programami i materiałami szkoleniowymi dla trenerów i uczestników szkoleń pozwala efektywnie wykorzystać fundusze oraz czas.

Opracowane w ramach projektu programy i materiały szkoleniowe to innowacyjne pakiety szkoleniowe, zarówno dla uczestnika, jak i trenera, dostępne na dwóch poziomach: średnio zaawansowanym oraz zaawansowanym. Szkolenia realizowane zgodnie z wypracowaną metodologią i z zastosowaniem opracowanych materiałów są ukierunkowane na rozwój kompetencji takich jak: komunikacja, wytrwałość, przedsiębiorczość, współpraca,

Numer projektu: 2010-1-PL1-LEO05-11496 Tytuł projektu: Ocena kompetencji i rozwój potencjalnego przedsiębiorcy, ComTrain Grupa partnerska: — Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego OIC Poland (Polska) – koordynator — Syntra West vzw (Belgia) — RPIC-ViP s.r.o. (Czechy) — Viešoji įstaiga Darnaus vystymo (Litwa) — Eurosuccess Consulting Ltd. (Cypr) — Universidade de Aveiro (Portugalia) Grupa docelowa: potencjalni przedsiębiorcy (pracownicy, studenci, bezrobotni) oraz trenerzy Rezultaty adresowane do MŚP: narzędzie do oceny i pomiaru kompetencji menedżerskich dla przedsiębiorców oraz możliwość zaprojektowania planu szkoleń Strona WWW: www.oic.lublin.pl/comtrain/index.html rezultaty są udostępniane odpłatnie – kontakt na e-mail: ewelina.iwanek@oic.lublin.pl

rozwiązywanie problemów czy też postawa proaktywna. Metodologia szkoleniowa opiera się na zasadach efektywnej edukacji dorosłych, tj. wykorzystującej metody, takie jak praca zespołowa, odgrywanie ról, uczenie się poprzez działanie, które są bardziej efektywne niż tradycyjne formy. Stosowana metodologia promuje aktywne uczenie się, współpracę oraz komunikację między trenerem a uczestnikami. Jednocześnie uwzględnia indywidualny styl uczenia się tak, aby zaspokoić potrzeby poszczególnych uczestników.

Wypracowany w ramach projektu system certyfikacji trenerów gwarantuje jakość i rzetelność świadczonych usług.

Ewelina Iwanek-Chachaj Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju Gospodarczego „OIC Poland”

Program Leonardo da Vinci pozwala tworzyć oraz doskonalić już istniejące narzędzia wykorzystywane do rozwoju kompetencji kadry kierowniczej, instruktorów, a także nauczycieli w instytucjach kształcenia zawodowego i szkoleniowych. Wzrost kompetencji trenerów i kadry zarządzającej wspiera rozwój przedsiębiorstw, prowadzi do poprawy poradnictwa zawodowego i tworzenia właściwych ścieżek kariery zawodowej.

Biuletyn projektu ComTrain

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

17

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Nowoczesne szkolenia zawodowe dla sektora budownictwa Numer projektu: 2008-1-PL1-LEO05-02059 Tytuł projektu: Doskonalenie szkolenia zawodowego w sektorze budowlanym w celu identyfikacji i uznania kwalifikacji w krajach Unii Europejskie – E-skill Grupa partnerska: — Polski Związek Pracodawców Budownictwa (Polska) – koordynator — Polish-British Construction Partnership Sp. z o.o.

(Polska) — CREDIJ (Francja) — Universidade do Minho (UMinho) (Portugalia) — Ufficio Scolastico territoriale di Venezia (Włochy) — Econometrica Ltd. (Grecja) — The Chartered Institute of Building (Wielka Brytania) Grupa docelowa: absolwenci i uczniowie szkół budowlanych oraz aktywni zawodowo pracownicy, szkoleniowcy, nauczyciele zawodu oraz trenerzy zawodu Rezultaty adresowane do MŚP: zestaw szkoleń o innowacyjnym charakterze w sektorze budowlanym Strona WWW: www.pzpb.com.pl (aby uzyskać dostęp, należy zwrócić się do Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa)

Głównym rezultatem projektu Doskonalenie szkolenia zawodowego w sektorze budowlanym w celu identyfikacji i uznania kwalifikacji w krajach Unii Europejskiej jest zestaw szkoleń zawodowych dotyczących zastosowania innowacyjnych technik i technologii w ośmiu zawodach budowlanych: betoniarz, cieśla, dekarz, murarz, monter sieci elektrycznej, HVAC, monter urządzeń sanitarnych, tynkarz.

Założeniem realizowanego przedsięwzięcia było stworzenie zestawu szkoleń o innowacyjnym charakterze. Przygotowywane materiały nie stanowią bazy do nauki zawodu od podstaw, gdyż taką wiedzę zapewnia szkolna edukacja zawodowa.

Moduły projektu zawierają tylko charakterystyczne i nowe aspekty dotyczące każdej z wymienionych profesji. Ponadto materiał szkoleniowy został wzbogacony o takie tematy, jak: przepisy prawne umożliwiające wykonywanie zawodu w danym kraju biorącym udział w projekcie, przepisy BHP, organizacji stanowiska pracy, użycia nowoczesnych narzędzi

18

i sprzętu oraz informacji o ochronie środowiska i wykonywaniu zawodu zgodnie z normami ekologicznymi. W materiałach beneficjenci znajdą także użyteczne linki do odpowiednich stron internetowych oraz listę publikacji, które zawierają informacje z zakresu budownictwa, regulacji prawnych w krajach europejskich, spraw ekologicznych etc.

Taki zestaw wiadomości składa się na część teoretyczną każdego modułu zawodowego, zaś wybrane przynajmniej jedno zagadnienie o innowacyjnym charakterze jest szczegółowo rozwinięte w części treningowej skryptu. Moduły zawodowe zostały skonstruowane w taki sposób, aby w przyszłości mogły być rozbudowywane lub ich treść mogła być użyta fragmentarycznie podczas szkoleń.

Do każdego modułu został dołączony dodatkowy specjalny test porównujący wiedzę beneficjentów najpierw przed zapoznaniem się z treścią modułu i po odbytym szkoleniu. Do modułu dodano także CD-ROM z materiałami audiowizualnymi (filmy, prezentacje, zdjęcia) oraz elektroniczną wersją książki wraz ze słownikiem angielsko-polskim obejmującym terminologię związaną z branżą budowlaną.

Dodatkowo został opracowany podręcznik Moduł dla trenera, dla nauczycieli zawodu z materiałami dydaktycznymi, ćwiczeniami oraz użytecznymi wskazówkami, jak prowadzić zajęcia.

Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym z programu Leonardo da Vinci Transfer Innowacji.

bardziej wyraźny (według danych GUS co piąty pracownik w budownictwie to kobieta). Kolejną grupę osób, dla których pakiet szkoleń projektu, a szczególnie Moduł dla trenera może być przydatny podczas codziennej pracy szkoleniowej, stanowią szkoleniowcy, nauczyciele zawodu oraz trenerzy zawodu.

Kurs projektu został stworzony z myślą o niekomercyjnym wykorzystaniu go w szkoleniu młodzieży i pracowników budowlanych. Może stanowić zamknięty kurs lub być uzupełnieniem do istniejącego programu nauczania. Pełny komplet materiałów szkoleniowych dostępny jest

Grupą docelową szkoleń wypracowanych podczas realizacji projektu są absolwenci i uczniowie szkół budowlanych oraz aktywni zawodowo pracownicy, którzy dzięki uczestnictwu w takich kursach mają możliwość podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych. Szkolenia są adresowane również do kobiet i tym samym służą wspieraniu wysiłków zmierzających do wyrównywania szans w dostępie do kształcenia zawodowego i równouprawnienia na rynku pracy, w tym wypadku mając na uwadze szczególnie branżę budowlaną. Udział kobiet w pracach budowlanych jest coraz

Zdjęcie z archiwum projektu E-skill

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

na stronie projektu www.proconstr.eu.

Aby uzyskać dostęp do danych, należy się zwrócić do promotora projektu – Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (www.pzpb.com.pl). Wszelkie prawa do materiałów są zastrzeżone. Publikowanie, powielanie, używanie całości lub części materiału dla własnych korzyści bez zgody konsorcjum projektu lub koordynatora jest zabronione.

Barbara Pużańska/Maciej Siemiątkowski Polski Związek Pracodawców Budownictwa

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Ujednolicone ramy kształcenia zawodowego dla elektryków na poziomie europejskim Swobodne przemieszczanie się i wzajemne rozpoznawanie wyników wstępnego kształcenia w zawodach elektryk i inżynier elektryk nie zostały jeszcze w pełni wdrożone i spotykają się z wieloma barierami utrudniającymi pracownikom

Zdjęcie z archiwum projektu ELEVET

tego sektora wyjazdy do pracy za granicę i rozpoznawanie ich umiejętności zawodowych poza granicami kraju.

Celem projektu zatytułowanego Przejrzystość kształcenia zawodowego inżynierów elektryków (ELEVET) jest zwiększenie swobody mobilności wśród młodych specjalistów z sektora elektryki, zwiększenie motywacji do dalszego kształcenia się i podejmowania pracy w krajach Europy przez stworzenie europejskiego systemu uznawania i transferu efektów uczenia się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego.

Projekt kładzie szczególny nacisk na wypracowanie lepszej przejrzystości tytułów zawodowych uzyskiwanych w ramach wstępnego kształcenia i szkolenia zawodowego wewnątrz systemu ECVET (Europejskiego Systemu Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym), wzajemnego uznawania efektów uczenia się uzyskanych w drodze kształcenia formalnego i nieformalnego oraz wypracowanie standardowych wskaźników jakościowych do przyznawania transferowalnych punktów za osiągnięcia w kształceniu zawodowym na poziomach krajowym i europejskim.

Projekt służy także wzmocnieniu współpracy pomiędzy firmami, partnerami społecznymi i organizacjami edukacyjnymi, zaangażowanymi w opracowywanie ścieżek kształcenia, oraz ściślejszemu powiązaniu systemu kształcenia zawodowego ze środowiskiem pracy, a jednocześnie unowocześnieniu ścieżek kształcenia i szkolenia zawodowego dla

elektryków i specjalistów przez włączenie zestawu umiejętności miękkich do szkoleń zawodowych.

W pierwszej fazie projektu partnerzy rozpoznali i porównali w krajach europejskich aktualny stan przyznawania uprawnień instalatorom, technikom i inżynierom elektrykom (zarówno osobom wykonującym instalacje, projekty, jak też kontrolującym i koordynującym prace).

Kolejny etap stanowi próba ujednolicenia wymagań dotyczących nadawania uprawnień wyżej wymienionym osobom w drodze dyrektywy europejskiej. Efektem końcowym będzie propozycja systemu zdobywania i weryfikacji uprawnień zawodowych inżynierów elektryków w ramach ECVET oraz jednolitego, europejskiego certyfikatu dla elektryków, wydawanego według ujednoliconych wymagań opracowanych w ramach projektu ELEVET. Profil zawodowy inżynierów elektryków zostanie jednocześnie zmodernizowany poprzez integrację miękkich umiejętności (praca w zespole, języki obce, komunikacja, przywództwo itp.) z umiejętnościami twardymi, specyficznymi dla branży elektrycznej. Opracowanie szerszego zestawu kompetencji dla tej grupy docelowej ułatwi im lepsze przystosowanie się do zmieniających się wymagań rynku pracy i coraz wyższych wymagań stawianych przez pracodawców.

Wyniki projektu będą propagowane za

Numer projektu: 518429-LLP-1-2011-1-PL-LEONARDO-LMP Tytuł projektu: Przejrzystość kształcenia zawodowego inżynierów elektryków – ELEVET Grupa partnerska: — Stowarzyszenie Elektryków Polskich – SEP (Polska) – koordynator — The Spanish Confederation of Teaching Centres – CECE (Hiszpania) — Society of Power Engineers in Romania – SIER (Rumunia) — European Forum of Technical and Vocational Education and Training – EFVET (Belgia) ­— Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki – PIGE (Polska) — Consortium for Secondary Professional Training CONSEL – ELIS (Włochy) — The Academy of Professional Higher Education – SDE College (Dania) Grupa docelowa: instalatorzy, technicy, inżynierowie elektrycy Rezultaty adresowane do MŚP: podręcznik dla trenerów – opisuje w szczegółach treść nowej ramy kwalifikacji, uzyskania i rozpoznawania punktów dla inżynierów elektryków Strona WWW: www.elevet.sep.com.pl

pośrednictwem mediów społecznościowych takich, jak LinkedIn czy Facebook oraz przez krajowe portale w Polsce, Rumunii, Włoszech, Hiszpanii i Danii.

W celu utworzenia systemu uznawania i transferu wyników wewnątrz opracowanej ramy programowej podpisane zostaną porozumienia o współpracy pomiędzy stosownymi ministerstwami, uczelniami, ośrodkami szkoleniowymi i stowarzyszeniami naukowo-technicznymi.

Opracowała Joanna Srebrzyńska na podstawie materiałów projektu ELEVET

Program Leonardo da Vinci ułatwia wdrażanie rozwiązań i systemów pozwalających na podnoszenie jakości kształcenia oraz porównywanie i uznawanie kompetencji. Program promuje narzędzia EQARF (Europejskie Ramy Odniesienia na rzecz zapewnienia jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym), ECVET (Europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym), Europass, EQF (Europejskie Ramy Kwalifikacji) oraz NQF (Krajowa Rama Kwalifikacji) w odniesieniu m.in. do umiejętności zdobytych drogą nieformalną i pozaformalną.

Biuletyn projektu ELEVET

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

19

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Zdobywanie doświadczeń w firmie symulacyjnej Numer projektu: 2010-1-SK1-LEO04-PP_01401 4 Tytuł projektu: Firma symulacyjna – uczenie przez działanie Grupa partnerska: — Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. Króla Jana III Sobieskiego w Stalowej Woli (Polska) – koordynator — Obchodná akadémia (Słowacja) — Obchodní akademie a Vyšší odborná škola sociální (Czechy) — Business College Helsinki (Finlandia) Grupa docelowa: młodzież szkół średnich/przedsiębiorcy Rezultaty adresowane do MŚP: umiejętność prowadzenia firmy Strona WWW: www.ekonomik.vot.pl/index.php/opis-projektu

Projekt Firma symulacyjna – uczenie przez działanie polegał na zakładaniu i prowadzeniu przez uczniów partnerskich szkół firm symulacyjnych, które działają jak realne przedsiębiorstwa, z tą różnicą, że obracano w nich wirtualnymi pieniędzmi i towarami. Uczniowie pracujący w firmach nauczyli się zakładać działalność gospodarczą, zatrudniać pracowników, sporządzać dokumentację, w tym dokumentację handlową, tworzyć

i prowadzić stronę internetową przedsiębiorstwa. Cztery razy w roku odbywały się Międzynarodowe Targi Firm Symulacyjnych (u każdego z partnerów), na które młodzież przygotowywała swoje symulacyjne przedsiębiorstwo, opracowując katalogi towarów, dokumentację i ulotki dla firm, przygotowując stoisko firmy oraz prezentację multimedialną firmy, ucząc się komunikacji z klientem w języku angielskim. W czasie realizacji projektu uczniowie nawiązywali kontakty z realnymi przedsiębiorstwami. Firmy symulacyjne konkurowały ze sobą, uczestnicząc w konkursach organizowanych w czasie targów w następujących kategoriach: najlepsza firma symulacyjna, najlepszy katalog firmy, najlepiej przygotowane stoisko, najlepszy reprezentant, najciekawszy slogan reklamowy firmy.

Wiedza i umiejętności zdobyte przez uczestników projektu mogą być wykorzystane przez MŚP – mogą one zatrudniać wartościowych pracowników, młodych ludzi, których wiedza, dzięki praktycznym działaniom, wykracza poza program nauczania szkoły.

Uczestnictwo w projekcie ośmieliło młodzież, pokazało jej, że założenie i prowa-

Zdjęcie z archiwum projektu Firma symulacyjna

dzenie własnej firmy nie jest rzeczą trudną, zachęciło do stania się samodzielnym przedsiębiorcą i pracodawcą.

W trakcie realizacji projektu nauczyciele poznali nowe, aktywizujące młodzież metody nauczania (firma symulacyjna), które umożliwiają praktyczne kształcenie kadr dla MŚP. W czasie spotkań młodzieży partnerskich szkół przeprowadzane były sympozja i warsztaty związane z działalnością przedsiębiorstwa, np. Strona internetowa firmy symulacyjnej, Rola marki w marketingu, co w znacznym stopniu poszerzyło wiedzę uczniów o gospodarce.

Maryla Wardak-Matusiak Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. Króla Jana III Sobieskiego w Stalowej Woli

Program Leonardo da Vinci umożliwia zdobywanie kompetencji kluczowych1 tj.: r porozumiewanie się w języku ojczystym; r porozumiewanie się w językach obcych; r kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne; r kompetencje informatyczne; r umiejętność uczenia się; r kompetencje społeczne i obywatelskie; r inicjatywność i przedsiębiorczość; r świadomość i ekspresja kulturalna.

1 Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie – europejskie ramy odniesienia: http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/ pdf/ll-learning/keycomp_pl.pdf

Zdjęcie z archiwum projektu Firma symulacyjna

20

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Oprogramowanie biznesowe

Strona z produktami projektu ICT4SME

Celem projektu Partnerstwo dla trwałego wsparcia MŚP w zastosowaniu oprogramowania biznesowego jest dzielenie się wiedzą, najlepszymi praktykami i doświadczeniami instytucji, służącymi wzmocnieniu edukacji, innowacji w sektorze MŚP oraz podejścia zorientowanego na kształcenie i szkolenie zawodowe.

Wypracowane materiały mają za zadanie wskazywać drogę rozwoju i wzmacniania przedsiębiorczości, przywództwa, tworzenia małych/rodzinnych firm i zarządzania, które w dłuższej perspektywie umożliwią wzrost konkurencyjności w europejskim sektorze mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Partnerstwo realizujące projekt skupiło się na kluczowych aspektach efektywnych praktyk edukacyjnych: dostarczenia menedżerom i pracownikom biznesowej

wiedzy w postaci nowoczesnych i gotowych do wykorzystania kursów e-learningowych. Kursy te są dostępne w siedmiu obszarach tematycznych: zarządzanie finansami, zarządzanie relacjami z klientem, rozwój nowego produktu, zarządzanie kulturowe, e-marketing, badania rynkowe oraz kreatywność i innowacyjność w planowaniu i rozwoju biznesu. Kursy mają nie tylko poszerzyć wiedzę przedsiębiorców z tych zakresów, ale także uświadomić konieczność ciągłego i konsekwentnego poszerzania wiedzy związanej z dynamicznie zmieniającymi się trendami na rynku.

Produkty projektu w krótkoterminowej perspektywie ułatwiają właścicielom firm

Strona z produktami projektu ICT4SME

przejście od tradycyjnych programów nauczania przedsiębiorczości, praktyki kształcenia i edukacji zawodowej do aktywnych, praktycznych i twórczych kursów, łatwo dostępnych dla użytkow-

Numer projektu: 2009-1-GB2-LEO04-01432 4 Tytuł projektu: Partnerstwo dla trwałego wsparcia MŚP w zastosowaniu oprogramowania biznesowego – ICT4SME Grupa partnerska: — Miasteczko Multimedialne Sp. z o.o. (Polska) – koordynator — Stockholm School of Economics (Łotwa) — Belgian Network for Open and Distance Learning (Belgia) — The MRS Consultancy Limited (Wielka Brytania) — Stowarzyszenie Klaster Multimediów i Systemów Informacyjnych (Polska) Grupa docelowa: właściciele firm z sektora MŚP (niezależnie od branży); trenerzy, szkoleniowcy, firmy doradcze; uczniowie i studenci przedmiotów i kierunków związanych z przedsiębiorczością Rezultaty adresowane do MŚP: kursy e-learningowe (materiały w języku angielskim): Zarządzanie finansami, Zarządzanie relacjami z klientami, Rozwój nowego produktu, Zarządzanie kulturowe, Badania marketingowe, Kreatywność w planowaniu i rozwoju biznesowym Strona WWW: http://miasteczkomultimedialne.pl/ICT4SME/

ników. W perspektywie długoterminowej natomiast wynikiem projektu będzie akceleracja rozwoju innowacyjności, co z kolei powinno wpłynąć na rozwój tempa wzrostu poziomu innowacyjności w sektorze MŚP w krajach Unii Europejskiej.

Dodatkowo, jako rezultat projektu partnerstwo przygotowało zestaw narzędzi dla nauczycieli i trenerów kształcących i doskonalących potencjalnych przedsiębiorców w postaci repozytorium online, które zawiera m.in. wzór planu biznesowego, wzór raportu finansowego, test samooceny kompetencji, które mogą być pomocne w pracy dydaktycznej, linki do ciekawych stron związanych z biznesem.

Leszek Skowron Stowarzyszenie Klaster Multimediów i Systemów Informacyjnych (Polska)

Program Leonardo da Vinci promuje tworzenie i adaptację treści, metodologii i usług w kształceniu zawodowym w oparciu o technologie informatyczno-komputerowe.

Zdjęcie z archiwum projektu ICT4SME

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

21

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Zarządzanie jakością w produkcji w szkoleniach e-learningowych Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05035 Tytuł projektu: Jakość dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Quality for SME – Q4SME Grupa Partnerska: — Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów – PIAP (Polska) – koordynator — Institute for Applied Systems Technology Bremen GmbH ATB (Niemcy) ­— ASTRA – Association for Innovation and Development (Słowacja) — CARSA – Consultores de Automatizacion y Robotica (Hiszpania) Grupa docelowa: pracownicy MŚP, kadra zarządzająca MŚP, nauczyciele i konsultanci Główne rezultaty projektu: system szkoleń zawodowych: zestaw przewodników, podręczników użytkownika dla użytkownika końcowego/ dostawcy szkolenia/konsultanta ds. podnoszenia jakości produktu i procesu produkcyjnego oraz zarządzania jakością Strona WWW: www.q4sme.pl lub www.q4sme.eu Dostęp do szkoleń Q4SME jest odpłatny. Wysokość stawki ustalana będzie indywidualnie dla każdej firmy, zależnie od zakresu szkoleń oraz dodatkowych usług.

Możliwe jest także zakupienie licencji na oprogramowanie i treści szkoleniowe.

Projekt Q4SME realizowany był w latach 2009-2012. Profil działalności, kompetencje, doświadczenie oraz wiedza każdego z uczestniczących partnerów były różne, jednak w ramach utworzonego konsorcjum doskonale się uzupełniały. Pozwoliło to stworzyć zespół ekspertów, który w czasie trwania projektu, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczeń, opracował

Strona projektu Q4SME

22

ofercie szereg tradycyjnych szkoleń zawodowych skierowanych głównie do sektora przemysłowego.

Biuletyn projektu Q4SME

nowe, innowacyjne rozwiązanie – system szkoleń e-learningowych przeznaczonych dla pracowników małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych.Celem projektu był transfer wiedzy oraz opracowanie szkoleń dostosowanych do wymogów grupy docelowej dotyczących szeroko pojętej jakości. Głównym odbiorcą tych szkoleń są małe i średnie przedsiębiorstwa produkcyjne oraz firmy szkoleniowe i konsultingowe.

O takim wyborze głównej grupy docelowej zadecydował fakt, że w Europie MŚP stanowią ponad 99,6 proc. wszystkich przedsiębiorstw i zatrudniają ponad 67 proc. pracowników, a trwający kryzys gospodarczy miał i nadal ma bardzo negatywny wpływ na kondycję firm z tego sektora.

Podniesienie jakości produktu, procesu produkcyjnego czy wreszcie wprowadzenie systemu zarządzania jakością w firmie pomoże utrzymać konkurencyjność firmy, zachowując jednocześnie koszty na akceptowalnym, rozsądnym poziomie.

Pomimo iż systemy e-learningowe są znane i rozwijane od wielu lat na świecie, ich popularność nie rośnie w takim tempie, w jakim można byłoby się tego spodziewać, biorąc pod uwagę wygodę uczącego się oraz możliwości prezentacji treści i organizacji szkoleń, które te systemy posiadają. Instytut PIAP ma w swojej

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Szkolenia zawodowe przygotowane w ramach tych kursów obejmują szeroko omawiane pojęcie jakości w kontekście całego przedsiębiorstwa. Na kursach omawiane są systemy jakości stosowane w małych firmach, sposoby ich wprowadzania i prowadzenia. Poruszane są także zagadnienia związane z tzw. kulturą produkcji czy wreszcie z kontrolą jakości produktu. Każdy kurs składa się z trzech modułów, w ramach których zgrupowano lekcje zgodnie z ich tematyką. Każda lekcja zbudowana jest w oparciu o wspólny szablon. Na jej początku znajduje się krótki wstęp, wyjaśniający temat lekcji oraz wypunktowane informacje, które szkolony powinien przyswoić po zakończeniu zajęć. Dalej jest już właściwa treść zajęć. Na końcu zamieszczono kilka pytań sprawdzających. Udzielenie właściwej odpowiedzi pozwala przejść do następnego pytania, natomiast każda błędna odpowiedź przekierowuje uczącego się do początku lekcji. Po zakończeniu

Folder projektu Q4SME

całego kursu, po przyswojeniu wiedzy ze wszystkich lekcji i modułów istnieje możliwość wystawienia certyfikatu ukończenia kursu. Certyfikat można otrzymać po osiągnięciu co najmniej 80 proc. pozytywnych odpowiedzi.

Opracowane rozwiązanie istotnie rozszerza ofertę PIAP w zakresie szkoleń zawodowych. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się ze szczegółową ofertą szkoleniową PIAP oraz do współpracy.

Michał Smater Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Transfer innowacyjnych i opartych na doświadczeniu metod nauczania do edukacji biznesowej stwa, instytucje szkoleniowe, absolwenci szkół wyższych.

Jednym z rezultatów projektu jest trzyjęzyczna publikacja projektowa The case study method in business education (angielsko-polska oraz angielsko-litewska), obejmująca wskazówki, jak pisać i nauczać z wykorzystaniem metody case study oraz wszystkie powstałe w ramach projektu studia przypadku (na dołączonym CD). Krótkie streszczenie powstałych w ramach projektu studiów przypadku można znaleźć na stronie http://leonardo.ue.poznan.pl/case/, gdzie w zakładce Additional materials znajduje się newsletter opisujący aktywności projektowe.

Zdjęcie z archiwum projektu TEIT-MBE

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu wraz z europejskimi partnerami w ramach projektu Leonardo da Vinci przygotował studia przypadku, które mają wspomóc system szkolenia zawodowego i służyć podnoszeniu kwalifikacji menedżerskich.

Wartość przygotowanych studiów przypadku jest tym większa, że opracowane zostały w ścisłej współpracy z krajowymi firmami i odnoszą się do specyfiki prowadzenia biznesu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, która z całą pewnością różni się od doświadczeń innych krajów o ugruntowanej już gospodarce rynkowej. Cały proces przygotowywania studiów przypadku był nadzorowany przez trenerów z Wielkiej Brytanii – Trevora Williamsona i Philipa Ammermana, będących niekwestionowanymi autorytetami w tej dziedzinie. Powstałe studia przypadku były następnie testowane na grupie menedżerów zajmujących się na co dzień zarządzaniem firmami. Łącznie w Polsce i na Litwie powstało kilkanaście studiów przypadku, obejmujących takie firmy, jak: W. KRUK, Duda S.A., Sphinx, InLand, Wykrojniki, Kraft, Denticija, E-cito, Fermentas, Paparazzi czy Shopping Centre Europa.

Grupą docelową projektu są wykładowcy i trenerzy zajmujący się szkoleniem biznesowym. Bezpośrednią grupę docelową stanowią menedżerowie. Beneficjentami są wykładowcy i trenerzy, przedsiębior-

Zdjęcie z archiwum projektu TEIT-MBE

Na sukces rynkowy firmy wpływ ma wiele czynników, takich jak zdolność adaptacji do zmieniających się warunków otoczenia, do redukcji kosztów, właściwie dobrana strategia rynkowa, dostęp do szeroko rozumianych zasobów, korzystne otoczenie, potencjał technologiczny i innowacyjny itd. Jednakże w gospodarce opartej na wiedzy jednym z najważniejszych czynników sukcesu jest wysoka jakość kapitału ludzkiego, w szczególności kadry zarządzającej. Menedżerowie, z racji pełnionych funkcji, mają decydujący wpływ na wyniki osiągane w firmie.

Stąd oczekuje się od nich rozległej wiedzy, posiadania wyjątkowych i wszechstronnych umiejętności analitycznych i prognostycznych, kreatywności i innowacyjności, umiejętności podejmowania decyzji i współpracy z całymi zespołami ludzkimi. W Polsce, wciąż niestety, dominuje encyklopedyczny (teoretyzujący) system

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Numer projektu: 2010-1-PL1-LEO05-11462 Tytuł projektu: Transfer innowacyjnych i opartych na doświadczeniu metod nauczania do edukacji biznesowej – TEIT-MBE Grupa partnerska: — Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu (Polska) – koordynator — ISM University of Management and Economics (Litwa) — Navigator Consulting Partners LLP (Wielka Brytania) — Elmfield House Associates Limited (Wielka Brytania) Grupa docelowa: wykładowcy i trenerzy zajmujący się szkoleniem biznesowym Rezultaty adresowane do MŚP: studia przypadku, które mają wspomóc system szkolenia zawodowego i służyć podnoszeniu kwalifikacji menedżerskich Strona WWW: http://leonardo.ue.poznan.pl/case

kształcenia, mało przydatny w świecie realnego biznesu. Przedstawiciele biznesu narzekają, że uczelniane systemy i metody kształcenia są anachroniczne, przesycone teoretycznymi modelami i niedostosowane do realiów biznesowych, co sprawia, że absolwenci uczelni posiadają dyplom, ale nie umiejętności.

Podnoszeniu umiejętności zarządczych najlepiej tymczasem służą ćwiczenia praktyczne w zakresie testowania aplikacyjności zaawansowanych narzędzi i metod zarządzania. Analizując zakres materiałów szkoleniowych i dobrych praktyk, można dojść do wniosku, że najbardziej efektywną metodą, która może zmniejszyć dystans pomiędzy teorią i praktyką, jest metoda studium przypadku, stosowana przez najlepsze światowe uczelnie, a która w Polsce i w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wciąż jest innowacją. Jest to znakomite narzędzie pozwalające dostarczyć praktyczne rozwiązania z zakresu zarządzania, bazujące na wydarzeniach ze sfery realnego biznesu.

Maciej Pietrzykowski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

23

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Biblioteka Menedżera Budowlanego, cz. I i II Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05016 Tytuł projektu: Biblioteka Menedżera Budowlanego, cz. I i II – CLOEMC II Grupa partnerska: — Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej (Polska) – koordynator — Association of Building Surveyors and Construction Experts – AEEBC (Belgia) — Universidad Politécnica de Valencia – PUV (Hiszpania) — Chartered Institute of Building Ireland – CIOBIE (Irlandia) — Polish British Construction Partnership – PBCP (Polska) — University of Salford – UoS (Wielka Brytania) – Chartered Institute of Building – CIOB (Wielka Brytania) — Universidade do Minho – UMINHO (Portugalia) — Technische Universität Darmstadt – DARM (Niemcy) Grupa docelowa: kadry małych i średnich przedsiębiorstw, urzędnicy Rezultaty adresowane do MŚP: zbiór trzynastu podręczników służących do doskonalenia umiejętności menedżerskich w budownictwie Strona WWW: www.adam-europe.eu/adam/project/view.htm?prj=8989

Sektor budownictwa dając dochód na poziomie 14 proc. PKB, jest jednym z najważniejszych w gospodarce UE. Doskonalenie kształcenia kadr w tym sektorze jest bardzo istotne ze względu na efektywność i zrównoważony rozwój przemysłu budowlanego. Kadry menedżerów budowlanych zajmujących się realizacją przedsięwzięć budowlanych są głównie odpowiedzialne za powodzenie przeprowadzenia procesu budowlanego m.in. pod kątem efektywności finansowej, czasu realizacji, jakości zrealizowanego obiektu oraz bezpieczeństwa na budowie.

W sektorze budowlanym można zaobserwować stale rosnącą migrację inżynierów i menedżerów budowlanych z uwagi na różny stopień rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów UE. Z tego względu niezwykle ważne jest doskonalenie umiejętności kadr menedżerskich w budownictwie oraz rozpoznawania i certyfikacji ich kwalifikacji. Działania takie sprzyjają mobilności tych kadr w UE i pozwalają zrównoważyć zapotrzebowanie na specjalistów w różnych krajach i w różnych przedziałach czasu. W produkcji budowlanej właściwe zarządzanie jest jednym z kluczowych warunków osiągnięcia przez przedsiębiorstwo sukcesu.

24

W ramach zrealizowanych projektów opracowano zbiór trzynastu podręczników służących do doskonalenia umiejętności menedżerskich w budownictwie, ze szczególnym uwzględnieniem kadry małych i średnich przedsiębiorstw, gdzie można zaobserwować największe braki w wyszkoleniu tego typu. Publikacje stanowią część Biblioteki Menedżera Budowlanego.

Podręczniki zostały uznane jako podstawa do certyfikacji kwalifikacji menedżerskich przez Association of European Building Surveyors and Construction Experts (AEEBC). Spełniają również kryteria Dyrektywy UE nr 2005/36/EEC o Rozpoznawaniu kwalifikacji zawodowych. AEEBC na podstawie rozpoznawania kwalifikacji menedżerskich wydaje certyfikat w postaci Karty EurBE (European Building Expert), który zapewnia uznawanie poziomu kwalifikacji menedżerskich w budownictwie przez ponad 20 organizacji zawodowych z większości krajów UE. Uzyskanie i spełnienie kryteriów przyznawania certyfikatu – karty EurBE przez menedżerów budowlanych pozwala im podwyższać kwalifikacje i sprawniej zarządzać małymi i średnimi przedsiębiorstwami.

Założenia oraz zawartość merytoryczna publikacji były konsultowane ze stowarzyszeniami i firmami budowlanymi, zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Podręczniki są dostępne w wielu językach europejskich (polski, angielski, portugalski, hiszpański, niemiecki). Osoby chcące poprawić swoje umiejętności językowe mają doskonałą możliwość przestudiować książki w językach obcych, usprawniając w ten sposób znacznie swoje kompetencje lingwistyczne, co z kolei wpływa korzystnie na mobilność i komunikację z inżynierami z całej Unii Europejskiej.

Opracowane podręczniki przydatne też będą zarówno menedżerom z dużych firm budowlanych, jak i studentom studiów podyplomowych w zakresie zarządzania w budownictwie.

Publikacje z pierwszej części Biblioteki Menedżera Budowlanego są dostępne komercyjnie w polskich księgarniach branżowych w języku polskim. W chwili obecnej pozostałe pozycje we wszystkich wersjach językowych dostępne są poprzez stronę internetową organizacji

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

The Chartered Institute of Building (dla zrzeszonych członków) oraz Association of Building Surveyors and Construction Experts (AEEBC) – dla członków zrzeszonych w organizacjach krajowych – w Polsce w Polskim Stowarzyszeniu Menedżerów Budowlanych PSMB. Więcej informacji o projekcie wraz z konspektami podręczników można znaleźć w Europejskiej Bazie Projektów i Produktów Programu Leonardo da Vinci – Bazie ADAM pod poniższym adresem: www.adam-europe.eu/adam/project/ view.htm?prj=5426.

Partnerzy wspomnianych projektów realizują obecnie trzecią część Biblioteki

Zdjęcie z archiwum projektu CLOEMC II

Menedżera Budowlanego, opracowując sześć kolejnych podręczników, które będą dostępne pod koniec 2013 r. Więcej informacji na temat opracowywanych pozycji można znaleźć pod poniższym adresem: www.adam-europe.eu/adam/ project/view.htm?prj=8989.

Andrzej Minasowicz, Paweł Nowak, Jacek Zawistowski Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Badania na temat zaangażowania MŚP w realizację mobilności

Zdjęcie z archiwum projektu

Koordynatorem projektu była firma ProFUTURUS ze Słowenii. Polskę reprezentowała Konstancja Szymura z Aviva Poland – Międzynarodowego Centrum Praktyk Zawodowych z siedzibą we Wrocławiu.

Organizacje w projekcie pochodziły zarówno z sektora prywatnego, jak i publicznego, z różnych środowisk kulturowych, językowych i z różnych sfer biznesu. Większość z nich była już zaznajomiona z projektami mobilności LLP – LdV (programu „Uczenie się przez całe życie”) i wykazywała duże zainteresowanie w zachęcaniu firm (do 50 pracowników) reprezentujących różne branże do skorzystania z możliwości, jakie oferują projekty unijne związane z mobilnością zawodową. Staże i wymiany w ramach programów unijnych sprzyjają bowiem wymianie idei, szukaniu nowych sposobów wykorzystania technologii, rozwiązują problemy związane z zatrudnieniem, a przede wszystkim inwestowaniu w kształcenie i edukację zawodową.

Publikacja projektu

Uczestnicy projektu przeanalizowali zaangażowanie małych i średnich przedsiębiorstw w projekty mobilności w sześciu europejskich państwach.

Za pomocą ankiet próbowano znaleźć przyczyny chęci lub braku zainteresowania projektami mobilności, określić oczekiwania firm odnośnie projektów mobilności oraz profile potencjalnych beneficjentów. Oprócz uzyskanych informacji projekt przyczynił się do zwiększenia wiedzy w MŚP na temat tych programów mobilności. Okazało się, bowiem że znaczna część menedżerów, właścicieli i liderów firm ma ograniczoną wiedzę na ich temat i sposobów ich finansowania.

Wyniki analizy kwestionariuszy w przebadanych firmach pokazują, że najbardziej interesujące w perspektywie mobilności są kraje sąsiadujące. Należy jednak podkreślić, że kierownicy firm mogą skorzystać z możliwości wyjazdu do wszystkich

Numer projektu: 2008-1-SI1-LEO04-00024 5 Tytuł projektu: Analiza zaangażowania w projekty mobilności organizacji typu S1 i S2* * S1 – organizacje zatrudniające 1-20 pracowników, S2 – organizacje zatrudniające 21-50 osób

Grupa partnerska: — ProFUTURUS (Słowenia) – koordynator — Intersplet (Słowenia) — Good-idea Marketing und Handels GmbH (Austria) — Almedo (Szwecja) — Institut für lebenslanges Lernen in Europa (Niemcy) — Sistema Turismo s.r.l. (Włochy) — Międzynarodowe Centrum Praktyk Zawodowych (Polska) Grupa docelowa: kierownicy małych i średnich przedsiębiorstw Rezultaty adresowane do MŚP: raport na temat zainteresowania MŚP realizacją mobilności w zależności od wielkości organizacji Strona WWW: www.profuturus.si/Content/Projects/LDV/Docs/ PF_LDV_report_analysis.pdf

zano ograniczoną promocję programu wśród tej grupy docelowej. Ogólny wniosek z analizy dotyczy konieczności zwiększenia działań informacyjnych na temat pogramów LLP w firmach we wszystkich 27 państwach członkowskich UE. Umożliwiłoby to większą popularność programu i osiągnięcie jego celów w najwyższym stopniu.

Strona projektu

krajów UE w celu uzyskania dodatkowej wiedzy i nowych umiejętności oraz kwalifikacji związanych z nowym środowiskiem.

Wykazano ponadto, że brak motywacji do zaangażowania w mobilność firm zatrudniających do 50 pracowników nie wynika tylko z braku umiejętności językowych, ale także z niedostatku informacji i wiedzy na temat możliwych korzyści z niej płynących.

Dzięki realizacji tego przedsięwzięcia opublikowano analizę zaangażowania w projekty mobilności organizacji o określonej wielkości. Wynika z niej, że małe firmy nie angażują się w projekty mobilności programu Leonardo da Vinci m.in. ze względu na brak wiedzy o korzyściach, jakie daje udział w programie.

Za główną przyczynę tego stanu wska-

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Konstancja Szymura Międzynarodowe Centrum Praktyk Zawodowych

Program Leonardo da Vinci wspiera mobilność osób dla celów szkolenia zawodowego oraz mobilność osób zawodowo zajmujących się kształceniem i szkoleniem zawodowym, duży nacisk kładzie się na zarządzanie jakością mobilności, w tym pedagogicznego, językowego i kulturowego przygotowania do pobytu za granicą i organizacji tego pobytu w oparciu o zasady określone w Europejskiej Karcie na rzecz Jakości Mobilności. (Przewodnik dla wnioskodawców, Program „Uczenie się przez całe życie”, Zaproszenie do składania wniosków 2011-2013, Priorytety strategiczne 2013).

25

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

Szansa rozwoju dla rzemieślników Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO03-18916 Tytuł projektu: Mobilność zawodowa polskiego rzemieślnika szansą na rozwój Grupa partnerska: — Cech Rzemieślników i Innych Przedsiębiorców w Wodzisławiu Śląskim (Polska) – koordynator — Cech Rzemieślniczy w Recklinghausen (Niemcy) Grupa docelowa: rzemieślnicy branży fryzjerskiej Rezultaty adresowane do MŚP: zapoznanie się z niemieckim, modelowym systemem kształcenia czeladniczego; poznanie nowoczesnych technologii i trendów w branży fryzjerskiej; zdobycie nowych kompetencji Strona WWW: www.cech.wodzislaw.pl

Grupa uczestników obejmowała pracodawców – rzemieślników prowadzących działalność gospodarczą, posiadających kwalifikacje do zatrudnienia pracowników młodocianych w celu przygotowania zawodowego. Niemiecki system edukacji zawodowej uznawany jest za jeden z najlepszych na terenie całej Unii Europejskiej. Uczestnicy projektu zgłębiali wiedzę o niemieckim systemie kształcenia poprzez wizyty w profesjonalnym centrum edukacyjnym, a także w tamtejszych firmach rzemieślniczych kształcących pracowników młodocianych.

Pierwszy cel projektu – wymiana doświadczeń w zakresie szkoleń zawodowych z partnerem niemieckim – został zrealizowany poprzez udział uczestników projektu w licznych spotkaniach, przede wszystkim z niemieckimi rzemieślnikami. Realizacji ww. celu służyły następujące działania: r zapoznanie się z metodami praktycznej nauki zawodu w zakładach fryzjerskich; r zwiedzanie największego w Niemczech ośrodka szkolenia zawodowego rzemiosła (Münster); r przygotowanie zawodowe pracowników młodocianych pod kątem wymagań pracodawców w Niemczech; r szkolenie dotyczące techniki i nauczania fryzjerów; r warsztat fryzjerski: Metody szkolenia uczniów, praktyka i teoria.

Cel drugi – zapoznanie się z niemieckim, modelowym systemem kształcenia czeladniczego – osiągnięto przede wszyst-

26

kim poprzez wizytę i zwiedzanie centrum szkoleniowego w Recklinghausen w Niemczech, gdzie uczestnicy zapoznali się z metodami kształcenia uczniów.

Odbyło się także spotkanie w szkole zawodowej w Recklinghausen.

Podczas spotkań rozmawiano m.in. o technikach przygotowania zawodowego niemieckich uczniów i metodach ich kształcenia na przykładzie zawodu fryzjera. System kształcenia zawodowego w znaczący sposób różni się od polskiego systemu, co bardzo wyraźnie podkreślali uczestnicy projektu Mobilność zawodowa polskiego rzemieślnika szansą na rozwój. Uczniowie kształcą się, tak jak i w naszym kraju, zarówno w szkołach zawodowych, jak i w zakładach rzemieślniczych. Odmienność polega na tym, że to część praktyczna dominuje w niemieckim systemie kształcenia zawodowego i przeznaczasię na nią 3-4 dni w tygodniu, podczas gdy zajęcia teoretyczne realizowane są jedynie w ciągu 1-2 dni.

W Polsce nie kładzie się tak dużego nacisku na fachowość i stopień specjalizacji absolwenta. Efektem takiej sytuacji jest to, że na rynek pracy wypuszczane są osoby, które mają problem ze znalezieniem zatrudnienia. Braki w wykształceniu w systemie niemieckim, które powstają podczas praktyk w zakładach rzemieślniczych, uczniowie mogą nadrobić podczas kilkutygodniowych warsztatów organizowanych przez izby rzemieślnicze.

Cel trzeci – poznanie nowoczesnych technologii i trendów w branży fryzjerskiej – zrealizowano dzięki szkoleniom: r czas na kolor i fryzurę – kreatywne tworzenie fryzur za pomocą nowoczesnych technik koloryzacji i strzyżeń; r nowe trendy w fryzjerstwie; r koki i upięcia – najmodniejsze upięcia, nowości ze światowych trendów; r potęga koloru – rozwiązywanie trudności mogących pojawić się podczas zabiegu koloryzacji.

Wszystkie ww. szkolenia przeprowadzili fryzjerzy z Krajowego Związku Fryzjerów oraz mistrzowie fryzjerstwa sekcji fryzjerskiej w Recklinghausen, w formie praktycznych warsztatów.

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Cel czwarty – zdobycie nowych kompetencji – został osiągnięty poprzez przygotowanie kulturowo-językowe, które uczestnicy projektu odbyli przed wyjazdem. Kontynuacja realizacji tego celu nastąpiła już podczas trwania wymiany, np. poprzez uczestniczenie w zorganizowanych dla rzemieślników szkoleniach.

Na potwierdzenie uzyskanych umiejętności oraz udziału w wymianie każdy z uczestników projektu otrzymał: dokument Europass – Mobilność, certyfikat wydany przez Cech Rzemieślników i Innych Przedsiębiorców w Wodzisławiu Śląskim oraz certyfikat wydany przez Kreihandwerkerschaft w Recklinghausen.

Uczestnicy podkreślali głównie korzyści, które wynieśli ze szkoleń przeprowadzanych podczas wymiany oraz wizyty w szkole fryzjerów. Duże wrażenie zrobił na nich niemiecki system kształcenia zawodowego, co tylko potwierdza słuszność wyboru Niemiec jako kraju wymiany. Wśród beneficjentów projektu podziw wzbudzała niemiecka organizacja pracy. Powtarzali oni, że pomimo iż wielu rozwiązań nie są w stanie wprowadzić ze względów finansowych, to jednak dokonali w swoich zakładach drobnych ulepszeń organiza-cyjnych, które miały duży wpływ na funkcjonowanie.

Podczas wizyty w niemieckich zakładach rzemieślniczych większość uczestników wymiany zwróciła uwagę na porządek panujący w zakładach pracy i ich obejściu, a także na szczególne poszanowanie miejsca pracy i narzędzi, którymi posługiwali się pracownicy i uczniowie.

Uczestnicy projektu podkreślali także, iż dzięki mobilności nawiązali współpracę z niemieckimi rzemieślnikami, co pozwoli im na wymianę doświadczeń np. w zakresie śledzenia najnowszych trendów i technologii w branży fryzjerskiej.

Anna Orszulik Cech Rzemieślników i Innych Przedsiębiorców w Wodzisławiu Śląskim

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

02

Sieć interesariuszy małych i średnich przedsiębiorstw stanu rzeczy jest brak odpowiednich kwalifikacji młodych przedsiębiorców, by poradzić sobie na rynku bez dodatkowej pomocy z zewnątrz. Szczególnie dotyczy to firm z sektora rzemiosła i usług.

Projekt SME-TraiNet odpowiada na powyższe potrzeby, zakładając poprawę struktur wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw w trudnej fazie pomiędzy trzecim a piątym rokiem funkcjonowania firmy. Ponadto, identyfikuje i rozpowszechnia najlepsze praktyki, niezbędne do rozwoju młodych przedsiębiorców z sektora MŚP w krajach partnerskich.

W ramach projektu SME-TraiNET przeprowadzono badania nt. wsparcia młodych przedsiębiorców w krajach partnerskich, warsztaty oraz międzynarodowe konferencje. Raport z badań podsumowuje główne wyniki analizy i prezentuje obecne szkolenia dostępne na rynku Strona projektu SME-TraiNet

Jednym z priorytetów politycznych we wszystkich krajach Unii Europejskiej jest wspieranie i promowanie przedsiębiorczości małych i średnich firm. Jednak wsparcie udzielane MŚP zazwyczaj koncentruje się przede wszystkim na pierwszych etapach działalności organizacji. Tymczasem wielu małym i średnim przedsiębiorstwom najwięcej problemów przynosi trzeci rok prowadzenia działalności gospodarczej. Powodem takiego

dialogu między przedsiębiorstwami a organizacjami świadczącymi usługi szkoleniowe i doradcze oraz europejskimi izbami handlowymi i rzemieślniczymi, jak również europejskimi stowarzyszeniami doradczymi i szkoleniowymi.

Przedsięwzięcie realizowała grupa 12 instytucji, głównie działających w obrębie rzemiosła, małych i średnich przedsiębiorstw, związków, sieci itp. z 10 krajów Unii Europejskiej, a jego liderem była Austriacka Izba Gospodarcza.

Publikacja projektu SME-TraiNet

Publikacja projektu SME-TraiNet

Numer projektu: 142786-LLP-1-2008-1-AT-LEONARDO-LNW Tytuł projektu: SME-TraiNet – Sieć interesariuszy w obszarze kształcenia zawodowego i doradztwo na rzecz zrównoważonego rozwoju młodych przedsiębiorstw i MŚP Grupa partnerska: — Wirtschaftskammer Österreich (Austria) – koordynator — Consortium Employment and Environment (Włochy) — International Centre for Promotion of Enterprises (Słowenia) ­— Edupoli (Finlandia) ­— European Management Centre (Bułgaria) — The Centre for Development Programs EMI-ECO (Estonia) — Hamburg Chamber of Skilled Crafts (Niemcy) ­— Związek Rzemiosła Polskiego (Polska) — Slovak Chamber of Commerce and Industry (Słowacja) — European-Turkish Business Centres Network (Turcja) — Lahti University of Applied Sciences (Finlandia) ­— Trade Union of Adult Educators in Finland (Finlandia) Grupa docelowa: przedsiębiorcy, firmy szkoleniowe i doradcze Rezultaty adresowane do MŚP: raport z badań na temat wsparcia młodych przedsiębiorców w krajach uczestniczących w projekcie oraz sieci organizacji wspierających przedsiębiorczość Strona WWW: www.smetrai.net

oraz instytucje wspierające działania młodych biznesmenów. Ponadto, wskazuje szkolenia uznane za dobrą praktykę oraz instytucje wspierające, które je świadczą.

Opisuje także potencjalne luki i potrzeby do dalszego doskonalenia obecnej oferty szkoleniowej dla młodych biznesmenów we wszystkich krajach partnerskich.

Wynikiem projektu SME-TraiNet jest stworzenie sieci różnorodnych organizacji związanych ze wspieraniem przedsiębiorczości, której celem jest promowanie Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Z ramienia Polski w projekcie uczestniczył Związek Rzemiosła Polskiego.

Opracowała Joanna Srebrzyńska na podstawie materiałów projektu

Program Leonardo da Vinci ułatwia udział w poszczególnych swoich działaniach różnorodnym instytucjom sektorowym i związkom tych instytucji. Są to organizacje partnerów społecznych i przedsiębiorców. Tym samym program promuje, wspiera i rozwija strategie współpracy regionalnej.

27

02

Produkty i narzędzia wspierające przedsiębiorców

PPP – nowe możliwości rozwoju dla sektora MŚP w Polsce? go, szczególnie przez instytucje, które posiadają ofertę szkoleniową dla sektora publicznego i budowlanego. Ponadto, materiały mogą być wykorzystywane do przekazywania wiedzy bezpośrednio na konferencjach i w formule e-learningowej; r podręcznik – opracowanie przedstawiające procedury PPP w krajach partnerskich oraz przedstawienie specyfiki w realizacji przedsięwzięć w tej formule. Znajduje się w nim omówienie dobrych i złych praktyk na konkretnych przypadkach (studia przypadków), dla warunków polskich modelowy przykład to tzw. ścieżka dojścia – przewodnik zalecanego postępowania w realizacji PPP. Podręcznik zawiera 4 rozdziały wraz z pytaniami i odpowiedziami oraz metodologię nauczania. Publikacja przeznaczona dla nauczycieli, dostarcza informacji o realizacji projektów w formule PPP w różnych aspektach, zawiera sekcję pytań i odpowiedzi w przedmiocie PPP, co umożliwia nabywanie wiedzy oraz dobrych praktyk stosowania formuły PPP. Ponadto, Partnerstwo publiczno-prywatne opiera opisuje także proponowaną metodolosię na współpracy w ramach konkretnych gię nauczania; przedsięwzięć lub świadczenia usług podmiotu publicznego i partnera prywat- r broszura na temat wiedzy i stanu rynku PPP w krajach partnerskich – w punego. Kooperacja polega na podziale zablikacji dokonano wstępnej analizy dań i ryzyk pomiędzy wspomnianymi podwykorzystania formuły PPP w krajach miotami i regulowana jest odpowiednimi biorących udział w projekcie (Polska, przepisami prawnymi. Dzięki właściwemu Wielka Brytania, Irlandia Turcja i Portupodziałowi odpowiedzialności, zadań i galia). Poruszone zostały takie kwestie, ryzyk pomiędzy partnerów jest osiągana jak: opis tła historycznego wykorzywysoka efektywność działań. stania formuły PPP, charakterystyka Powyższa forma współpracy jest stosoobecnego i szacunek przyszłego rynku wana w wielu krajach świata i jest uznana PPP, opis kwestii prawnych związanych za bardzo efektywną formułę realizacji z funkcjonowaniem PPP, podział ryzyk inwestycji m.in. w infrastrukturę. W Polsce w projektach PPP, studia przypadków partnerstwo publiczno-prywatne także przedsięwzięć PPP – zarówno udane staje się coraz bardziej popularne, projekty, jak i porażki. Publikacja skłaa transfer materiałów z powyższego da się z 7 rozdziałów (wstęp i wnioski projektu umożliwia dalszą popularyzację oraz opis 5 krajów partnerskich). tego typu modelu współpracy.

Grupę docelową stanowi potencjalna Głównymi rezultatami projektu Transeugrupa realizująca szeroko pojęty proces ropejska promocja partnerstwa publiczdydaktyczny różnych szczebli w zakresie no-prywatnego (TEP-PPP) są: PPP – urzędnicy samorządowi i urzędnicy r materiały dydaktyczne i szkoleniowe władzy szczebla centralnego, dewelopena potrzeby kursów z zakresu PPP – podręcznik zawiera studia przypadków rzy, zarządcy nieruchomościami, prawnicy, pracownicy małych i średnich firm PPP + PPP procedury + Metodologia budowlanych, przedstawiciele instytucji (MOODLE). Materiały mogą być wykorzystywane przez publiczne i prywatne finansowych (banki, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne), uniwersytety organizacje szkoleniowe zajmujące i szkoły wyższe o profilu technicznym, się rozwojem kształcenia ustawiczne-

Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05040 Tytuł projektu: Transeuropejska promocja partnerstwa publiczno-prywatnego – TEP-PPP Grupa partnerska: — Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (Polska) – koordynator — Dublin Institute of Technology, Construction Management & Technology (Irlandia) — Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej (Polska) ­— Uniwersytet w Minho (Portugalia) — Erbil Project Consulting Engineering Co. Ltd. (Turcja) — Chartered Institute Of Building (Wielka Brytania) Grupa docelowa: małe, średnie i duże firmy budowlane, instytucje finansowe Rezultaty adresowane do MŚP: materiały dydaktyczne i szkoleniowe dot. nowej formuły współpracy – partnerstwa publiczno-prywatnego; podręcznik dla nauczycieli; broszura na temat wiedzy i stanu rynku PPP w krajach partnerskich Strona WWW: www.tep-ppp.eu

28

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Publikacja projektu TEP-PPP

prawnym i ekonomiczno-finansowym, pracownicy organów nadzoru podmiotów publicznych w krajach partnerskich.

Sektorami docelowymi są: sektor budowlany, inżynieria budowlana, specjalistyczne usługi budowlane, administracja publiczna, sektor finansowy, sektor doradczy (prawny, ekonomiczny, techniczny), szeroko rozumiany sektor usług zajmujący się zarządzaniem usługami o charakterze publicznym.

Dostęp do wszystkich rezultatów projektu TEP-PPP jest możliwy poprzez stronę internetową projektu pod adresem www.tep-ppp.eu w sekcji dokumenty.

Materiały mają charakter nieodpłatny i są dostępne w 4 wersjach językowych: polskiej, angielskiej, portugalskiej i tureckiej. Dostęp do platformy MOODLE www.tep-ppp.activemoodle.com. Szczególnie interesujący wydaje się porównywalny opis rozwiązań PPP stosowanych w poszczególnych krajach partnerskich tj. Polsce, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Turcji i Portugalii, oraz opisy studiów przypadków w poszczególnych krajach – zarówno projektów zwieńczonych sukcesem (godnych powielania), jak i tych, które zakończyły się porażką (w celu wyciągnięcia wniosków na przyszłość, aby unikać błędów).

Bartosz Mysiorski Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego

03 Opinie i r efleksje

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

29

03

Opinie i refleksje

Opinie i wrażenia praktyków Numer projektu: 2010-1-PL1-LEO05-11454 Tytuł projektu: Metodyka Pigułek Wiedzy – efektywne nauczanie i wymiana wiedzy w MŚP Opis rezultatu: Dokument zawiera syntetycznie zebraną wiedzę, instrukcje i wskazówki z zakresu posługiwania się metodyką pigułek wiedzy, czyli metodyką zakładającą wykorzystanie krótkich nagrań audio, wideo i multimedialnych do szkolenia pracowników w miejscu pracy i zarządzania wiedzą organizacyjną firmy. Składa się z części opisujących, czym jest metodyka pigułek wiedzy oraz jak stosować pigułki wiedzy, omawia też sposób ich tworzenia w trzech dostępnych formatach, formy dystrybucji wśród odbiorców oraz prezentuje studia przypadków wykorzystania metodyki w przedsiębiorstwach.

Adres strony z produktem/platforma: http://pl.edupills.eu/o-projekcie/rezultaty-projektu/metodyka/

Strona projektu KPM

Opinia przedsiębiorcy: W ramach projektu Metodyka Pigułek Wiedzy w firmie LEVEL zdefiniowano kilkanaście najważniejszych zagadnień z obszaru działania konkretnych osób, które powinny być lepiej poznane przez innych pracowników. Wiedza ta do tej pory była wykorzystywana przez dane osoby, które ją stosowały w praktyce, ale

Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05048 Tytuł projektu: Multimedialne narzędzia wspomagające szkolenie pracowników małych i średnich przedsiębiorstw przemysłowych w zakresie metod organizacji pracy Opis rezultatu: Multimedialne moduły szkoleniowe oparte o przykładowy proces gospodarczy realizowany w przedsiębiorstwie: r Moduł Kształtowanie (organizacja) pracy; r Moduł Ustalanie czasu pracy; r Moduł Planowanie zasobów (ludzie, urządzania, materiały); r Moduł Rachunek kosztów; r Moduł Zarządzania jakością.

30

Program Leonardo da Vinci

nie dzieliły się nią z innymi, dla których także bez wątpienia byłaby przydatna. Zauważono, że często barierą w dzieleniu się wiedzą jest pozycja formalna lub nieformalna danej osoby w organizacji, a także chęć monopolizowania wiedzy w relacjach z przełożonymi. Przyczyną może być też po prostu brak czasu lub brak osobistego kontaktu – tak się dzieje w przypadku posiadania kilku placów budów na terenie całej Polski.

Celem projektu było stworzenie pigułek w postaci krótkich spotów wideo, które byłyby łatwo przyswajalne przez innych.

Udało się do przedsięwzięcia zaangażować kilka osób, które swobodnie dzieliły się wiedzą, w sposób bardzo naturalny, ale w miarę możliwości zrozumiały tak, aby oglądający pigułki mogli zrozumieć przesłanie nagrania. Dużą rolę odegrał trener, który bardzo sprawnie kierował pracą zespołu i współpracował z kierownikiem projektu ze strony Fundacji Obserwatorium Zarządzania. Początkowo w projekcie czynny udział brały trzy osoby, w trakcie jego realizacji dołączyły jeszcze dwie i nagrały wideo. Kilku następnym osobom najpierw brakło odwagi, aby wziąć udział w projekcie. Jednak gdy pracownicy ci przekonali się o pozytywnym wpływie metodyki na proces zarządzania w firmie, i oni postanowili zgłosić się do nagrania kolejnych odcinków z tematyki, którą najlepiej znają, a także zgłosili chęć podzielenia się wiedzą z innymi. Dogranie kilku nowych klipów zaplanowano w okresie zimowym, w czasie mniejszego obłożenia pracą.

Pigułki zostały zamieszczone na serwerze, do którego zasobów mają dostęp wszyscy pracownicy centrali firmy, a także wybrani kierownicy budów. Zatrudniając nowe osoby, poleca się im zapoznanie z treścią wybranych klipów – jest to skuteczniejsze niż nudne szkolenia stanowiskowe. Zgromadzone w trakcie projektu materiały są zatem pomocne w działalności firmy.

Imię i nazwisko oraz nazwa firmy: Dariusz Smoliński – dyrektor projektów Biuro Obsługi Inwestycji, LEVEL Witold Szymański

Opracowane moduły mogą być wykorzystywane do prowadzenia szkoleń w ramach modelu blended learning (połączenie tradycyjnej nauki z udziałem trenera, wykładowcy z pracą własną z wykorzystaniem komputera). Pozwala to na znaczne skrócenie czasu nauki w porównaniu ze stosowaniem tylko tradycyjnego nauczania.

Adres strony z produktem/platforma: Produkt jest udostępniany na zasadach komercyjnych.

Prosimy o kontakt z liderem projektu Stowarzyszeniem REFA Wielkopolska.

Opinia przedsiębiorcy: Opracowane w ramach projektu moduły szkoleniowe zawierają w pigułce podstawową wiedzę potrzebną w przedsiębiorstwie w obszarach, których dotyczą. Koncentracja na najistotniejB i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

Opinie i refleksje

szych, rzeczywiście potrzebnych aspektach jest szczególnie ważna dla małych i średnich przedsiębiorstw, gdzie bardzo często jedna osoba musi łączyć wiedzę wymaganą w większych firmach na kilku stanowiskach. Korzystanie z materiałów e-learningowych jest nieskomplikowane, głównie dzięki dobrze opracowanym instrukcjom – przewodnikom po platformie szkoleniowej. Z uwagi na to, że szkolenie jest podzielone na dwie części – skróconą do minimum część z udziałem trenera oraz część pracy własnej uczestników z komputerem (e-learning) – udział w nim nie wymaga zbyt długiego odrywania pracowników od stanowisk pracy, ponieważ sesje e-learningowe mogą oni odbywać w dogodnym dla siebie czasie, poza godzinami pracy. Rozwiązanie takie pozwala także na minimalizowanie kosztów delegacji, w przypadku firm posiadających oddziały rozrzucone po kraju. Główny ciężar nauki przypada na część „zdalną”, niewymagającą ściągania uczestników na dłuższy czas w jedno miejsce.

03

Imię i nazwisko oraz nazwa firmy: Tadeusz Frankowski – dyrektor ds. produkcji Metalplast-Technika Sp. z o.o.

Strona projektu E-MSP

Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05035 Tytuł projektu: Quality for SME Opis rezultatu: System szkoleń e-learningowych w języku polskim, dostępnych za pośrednictwem Internetu. Szkolenia Q4SME skierowane są głównie do małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych, jednakże korzystać mogą z nich także firmy prowadzące szkolenia oraz firmy konsultingowe. Zakres tematyczny kursów obejmuje szeroko pojętą jakość w MŚP, począwszy od systemów jakości oraz ich implementacji w małych firmach poprzez kulturę produkcji, czyli automatyzację, robotyzację, inteligencję otoczenia aż po kontrolę jakości produktu.

Grupy docelowe szkoleń to: pracownicy MŚP, kadra zarządzająca MŚP, nauczyciele i konsultanci.

Szkolenia mogą być prowadzone jako kursy czysto e-learningowe z wykorzystaniem istniejącego systemu posadowionego na serwerze zdalnym (u dostawcy zewnętrznego) lub na serwerze lokalnym w firmie. Możliwe jest również prowadzenie szkoleń mieszanych (blended learning).

Adres strony z produktem/platforma: www.q4sme.pl, www.q4sme.pl dostęp do aktualnej wersji szkoleń możliwy jest poprzez stronę

Opinia przedsiębiorcy: Rozwiązanie Q4SME testowane było w naszej firmie w trakcie realizacji projektu. W ramach współpracy przetestowano wszystkie szkolenia w języku polskim. Wnioski ze szkoleń przekazane zostały do twórców systemu w celu walidacji i analizy opracowywanego rozwiązania.

Treści szkoleniowe zawarte w kursach obejmują pojęcie jakości w małej firmie w kilku aspektach, co odzwierciedlone jest w strukturze szkoleń. Struktura zajęć zbudowana została w sposób logiczny i przejrzysty dla użytkownika, lekcje pogrupowano tematycznie w trzech modułach. Jakość materiałów stoi na wysokim poziomie merytorycznym, jednak co może być paradoksalne, niektóre lekcje wydają się przeładowane treścią. Duże ilości czystego tekstu mogą być nużące dla uczącego się. Warto byłoby wzbogacić treść kursów w więcej elementów multimedialnych. Narzędzie użyte do dostarczania treści szkoleniowych jest dla użytkownika przyjazne. Nawigacja po kursach jest prosta i intuicyjna. W większości wypadków nie będzie potrzeby prowadzenia lekcji wprowadzających do obsługi systemu. Podstawowe funkcje systemu spełniają wymagania przeciętnego użytkownika, bardzo ciekawa i pomocna jest możliwość interaktywnego komunikowania się z innymi użytkownikami bądź z trenerem za pośrednictwem udostępnionych narzędzi jak: czat, wirtualna tablica czy wideokonferencja. Możliwość otrzymania certyfikatu ukończenia kursu także jest motywująca do nauki.

System, jak już wspomniano, był w firmie testowany w trakcie realizacji projektu Q4SME. Nie wyklucza to jednak ponownego odbycia kursów w momencie udostępnienia szkoleń przez twórców na zasadach komercyjnych.

Przewiduje się przeprowadzenie szkoleń wśród załogi z wykorzystaniem zdalnego serwera bez tradycyjnych lekcji wprowadzających do obsługi systemu.

Imię i nazwisko oraz nazwa firmy: Alfred Nowicki – prezes zarządu ESCO Sp. z o.o.

Strona projektu Q4SME

Program Leonardo da Vinci

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

31

03

Opinie i refleksje

Refleksje ekspertów dr inż. Marek Polak ekspert programu „Uczenie się przez całe życie” Wszystkie polskie organizacje zrzeszające pracodawców i sami pracodawcy alarmują od dawna, że pogłębia się rozbieżność pomiędzy oczekiwanymi przez nich kompetencjami absolwentów uczelni i szkół a tym, co ci absolwenci w rzeczywistości reprezentują. Nie ustaje fala krytyki wobec naszego systemu edukacji i szkolenia zawodowego jako słabo przystającego do współczesnych wymogów rynku i potrzeb sektora przedsiębiorczości. Jak wynika z badań rynkowych, wchodzący w życie

Strona projektu Compete!

zawodowe absolwenci szkół i uczelni nie posiadają na ogół oczekiwanych kompetencji interpersonalnych, nie legitymują się wartościowymi praktykami zawodowymi odbytymi w szkole lub w uczelni i bardzo rzadko wskazują w swoich życiorysach zawodowych na takie praktyki odbyte za granicą.

O ile duże przedsiębiorstwa są w stanie stworzyć własne komórki szkoleniowe i dedykować odpowiednie środki na uzupełniające szkolenie swoich młodych pracowników, o tyle przedsiębiorstwa mikro, małe i średnie są na ogół pozbawione takich możliwości. Dlatego też wszelkie inicjatywy wychodzące w tym zakresie spoza sektora MŚP są bez wątpienia potrzebne i mile widziane przez przedsiębiorców.

Program Leonardo da Vinci jest od wielu lat poważnym wsparciem dla polskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Priorytety programowe jednoznacznie wskazują na powiązanie działań prowadzonych w ramach programu z potrzebami sektora MŚP. Projekty staży zagranicznych (IVT i PLM), adresowane głównie do średniego szczebla szkolnictwa zawodowego i absolwentów uczelni, owocują zauważalnymi na rynku pracy efektami dotyczącymi wzrostu doświadczenia i obycia w środowisku międzynarodowym. Mimo raczej powtarzalnego schematu tych projektów nieocenione są spostrzeżenia i zawodowe doświadczenia młodych ludzi, wyniesione z innej kultury i organizacji pracy, nie wspominając o doskonaleniu języka obcego i

32

Program Leonardo da Vinci

kształceniu otwartości międzykulturowej. Projekty wymiany doświadczeń (VETPRO) to między innymi wyjazdy zagraniczne osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe lub rozwój zasobów ludzkich w przedsiębiorstwach. Dają możliwość rozwoju zawodowego wyjeżdżających, co przekłada się później na lepsze zarządzanie zasobami ludzkimi w ich przedsiębiorstwach.

Projekty transferu innowacji (TOI) są narzędziem tworzącym produkty i rezultaty odpowiadające potrzebom środowiska MŚP, nadające się do wdrożenia w przedsiębiorstwach.

Przegląd projektów TOI w europejskiej bazie ADAM wskazuje na imponujący zakres tematyki dedykowanej bezpośrednio lub pośrednio sektorowi MŚP. Warto tu wskazać na inicjatywy powiązane z takimi zagadnieniami, jak: r opracowanie i wdrożenie systemu transferu punktów kredytowych w kształceniu i szkoleniu zawodowym ECVET; r wdrażanie Krajowych Ram Kwalifikacji; r podnoszenie jakości kształcenia i doskonalenia zawodowego; r wdrażanie innowacyjnych systemów odpowiadających potrzebom rynku pracy; r badanie i analizowanie losów absolwentów szkół i uczelni; r tworzenie rozwiązań ułatwiających uznawanie kwalifikacji zawodowych w państwach UE; r zarządzanie kompetencjami zawodowymi na podstawie analizy procesów pracy i wiele innych.

Nie można zapominać o tym, że udział we wszystkich typach projektów programu LdV ma bardzo pozytywny wpływ na kształtowanie wśród beneficjentów orientacji pro-projektowej i jakże cenionych wśród pracodawców umiejętności prowadzenia bądź realizacji projektów. Uczestnictwo w inicjatywach programu LdV kształtuje praktyczne umiejętności pracy zespołowej, skutecznej komunikacji oraz efektywnego zarządzania czasem i przydzielonymi zasobami.

Strona projektu ALCVET

B i ule t yn nr 01/2012

Opinie i refleksje

Oceniając zrealizowane działania projektowe, zwracamy szczególną uwagę na możliwość ich praktycznego wykorzystania w środowisku przedsiębiorczości, a także na trwałość wypracowanych w ich ramach produktów i rezultatów. Pojęcie trwałości w projektach mobilności jest stosunkowo łatwe i zrozumiałe, bowiem umiejętności i kompetencje nabyte w ramach staży zagranicznych pozostawiają na długo pozytywne ślady w profilu osobistym i zawodowym beneficjenta. Znacznie trudniej wygląda to w przypadku projektów TOI. Mimo bardzo rygorystycznego traktowania kryterium trwałości problem nadal istnieje, a stan obecny jest daleki od zadowalającego. Przyczyn można upatrywać przede wszystkim w: r ciągle niedostatecznym poziomie zaangażowania przedsiębiorców na etapie planowania i realizacji projektu oraz testowania jego produktów, co skutkuje późniejszym zmniejszonym zainteresowaniem wdrożeniami w przedsiębiorstwach; r braku środków na „pielęgnowanie” wypracowanych produktów w okresie po ustaniu finansowania projektu, co powo-

duje ich dość szybką dezaktualizację i niedostosowanie do dynamicznych zmian rynkowych; r niedostatecznym rozumieniu terminu „trwałość” przez konsorcja projektowe.

Pożądanym remedium byłby zwiększony udział przedsiębiorców w realizacji projektów, tak w przypadku projektów mobilności, jak i projektów TOI. Przedsiębiorcy z sektora MŚP, występujący jako wnioskodawcy lub partnerzy w konsorcjach projektowych, byliby swego rodzaju gwarantem trwałości produktów i rezultatów projektów.

Reasumując, znaczenie programu LdV dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw jest wymierne i istotne. Mimo nadal zbyt skromnego udziału tego sektora w projektach programu LdV z ich efektów korzystają w Polsce setki firm. Wielką szkodą dla sektora MŚP byłoby ograniczenie tych dojrzałych i sprawdzonych w praktyce form pomocy przedsiębiorcom w nowej edycji programowej 2014-2020.

dr inż. Piotr Głowacki ekspert programu Leonardo da Vinci

przeprowadzenia szerszych analiz. Na chwilę obecną można jedynie mówić o zaobserwowanych tendencjach. Nie ulega jednak wątpliwości, że trwałość i przydatność produktów – przygotowanych w ramach programu Leonardo da Vinci – ulega systematycznej poprawie, a działania podejmowane w ramach programu Leonardo da Vinci przynoszą zauważalny postęp.

Jak projekty realizowane w ramach programu Leonardo da Vinci wspierają rozwój sektora mśp?

W gospodarce rynkowej małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) odgrywają niezwykle istotną rolę i są coraz bardziej niezastąpionym elementem każdego właściwie funkcjonującego rynku.

Korzystny wpływ małych i średnich firm na całokształt gospodarki przejawia się w wielu obszarach i dziedzinach. Wydaje się jednak, że szczególnie istotny wpływ MŚP przejawia się w zakresie: tworzenia miejsc pracy, generowania innowacyjnych produktów i usług, oferowania niszowych produktów i usług oraz tworzenia nowych rynków produktowych.

Pierwsze strategie wspierania MŚP w Unii Europejskiej pochodzą z początku lat 90. W tym okresie zaczęto wdrażać pierwsze narzędzia wspólnotowe wspierające rozwój tego sektora.

W rezultacie powstało wiele ujednoliconych i zliberalizowanych przepisów dotyczących MŚP, uproszczono opodatkowanie tego sektora, opracowano też bardziej długofalowe formy jego wsparcia.

Działania Unii Europejskiej znajdują coraz większy oddźwięk na gruncie krajowym, na którym daje się też zauważyć coraz większe zainteresowanie MŚP oferowanymi programami wsparcia. Dotyczy to praktycznie wszystkich form wsparcia i całego sektora MŚP. Jeśli chodzi o program Leonardo da Vinci, szczególną aktywność i zaangażowanie – z grona MŚP – przejawia, moim zdaniem, branża rzemieślnicza. Przyczyną może być fakt, że dysponuje ona – dzięki swoim regionalnym organizacjom branżowym – dobrym rozeznaniem i kontaktami z zagranicznymi partnerami. Projekty Leonardo da Vinci realizowane w takim kontekście są szczególnie efektywne i wymierne. Organizacje rzemieślnicze potrafią bowiem lepiej niż indywidualne MŚP wyartykułować swoje potrzeby, znaleźć właściwych partnerów oraz zadbać o uzyskanie oczekiwanych rezultatów.

Na ile produkty tworzone w ramach projektów programu Leonardo da Vinci są trwałe i możliwe do wykorzystania?

Precyzyjna odpowiedź na powyższe pytanie wymagałaby Program Leonardo da Vinci

03

Strona projektu DARE

Dzięki coraz lepszej informacji oraz szkoleniom uczestnicy programu Leonardo da Vinci zdają się coraz lepiej rozumieć, że zapewnienie trwałości i możliwości wykorzystania produktów jest nie tylko wymogiem formalnym programu, ale ich własną wielką szansą.

Coraz bardziej powszechna staje się świadomość, że odpowiednia trwałość i przydatność produktów owocuje korzyściami realizowanymi przez wiele lat, a nie krótkotrwałymi efektami odczuwanymi w trakcie realizacji projektów.

Uczestnicy inicjatyw realizowanych w ostatnich latach zdają się też coraz lepiej dostrzegać osobiste korzyści, jakie może im przynieść – w dalszej pracy i karierze zawodowej – przygotowanie trwałych i możliwych do wykorzystania produktów.

Ta rosnąca świadomość daje też szanse stałej poprawy jakości oferowanych projektów i produktów – z korzyścią dla wszystkich uczestników programu Leonardo da Vinci. C B i ule t yn nr 01/2012

33

Planowane rezultaty projektów transferu Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19898 Tytuł projektu: Doskonalenie i udostępnianie spawalniczych kursów szkoleniowych Koordynator: Instytut Spawalnictwa Grupa docelowa: osoby kształcące się w zawodzie spawalnik Strona internetowa projektu: www.weldimp.com r Multimedialny Słownik Spawalniczy w formacie elektronicznym w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, polskim, portugalskim, węgierskim, włoskim i rumuńskim r podręcznik zawierający terminy i definicje z zakresu niezgodności spawalniczych w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, polskim, portugalskim, węgierskim, włoskim i rumuńskim

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05- 19896 Tytuł projektu: E-learningowe, zawodowe narzędzie językowe – podziel się standardami Koordynator: Globalnet Sp. z o.o.

Grupa docelowa: psychologowie, osoby zatrudnione w gastronomii, przy produkcji żywności, związane z przemysłem obuwniczym, graficy oraz projektanci, nauczyciele języków zawodowych Strona internetowa projektu: www.shareproject.eu r kursy językowe e-learningowe w dziedzinach: gastronomii, żywności organicznej, psychologii, przemysłu obuwniczego, grafiki i wzornictwa, w językach: litewskim, greckim, czeskim, angielskim, wraz z podręcznikiem do tworzenia testów według Common European Framework of References for Languages na języki partnerów projektu, oraz testy językowe zgodne z powyższymi ramami dla nauczania zawodowych języków w ww. zakresie tematycznym

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05- 19920 Tytuł projektu: Europejski program zarządzania logistycznego w sektorze energii odnawialnej Koordynator: Bydgoska Szkoła Wyższa Grupa docelowa: kadra kierownicza firm – producentów energii odnawialnej oraz dystrybutorów energii produkowanej z okręgowych zakładów energetycznych, pracownicy administracji terenowej odpowiedzialni za sektor lokalnego wykorzystania energii, absolwenci uczelni – potencjalni pracownicy sektora energii odnawialnej Strona internetowa projektu: www.elompres.eu r szkolenie e-learningowe w zakresie zarządzania logistycznego w sektorze energii odnawialnej wraz z 15 wykładami i praktycznymi ćwiczeniami

34

Program Leonardo da Vinci

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19871 Tytuł projektu: Otwarte szkolenia kompetencji inżynierskich w logistyce Koordynator: Wyższa Szkoła Logistyki Grupa docelowa: pracownicy przedsiębiorstw logistycznych, produkcyjnych i dystrybucyjnych, nauczyciele zawodu, szkoleniowcy Strona internetowa projektu: www.lot4eng.com r narzędzie do identyfikacji zapotrzebowania na menedżerskie i inżynierskie kompetencje w zakresie logistyki oraz identyfikacji luk kompetencyjnych r szkolenie e-learningowe obejmujące 9 modułów kompetencji menedżerskich i 4 inżynierskie oraz moduł e-learningowy z metodyką posługiwania się innowacyjnymi technologiami informatyczno-komunikacyjnymi w szkoleniach zawodowych dla logistyków

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19913 Tytuł projektu: Zwiększona konkurencyjność poprzez ciągłą i udoskonaloną transparentność 2 Koordynator: Północna Izba Gospodarcza Grupa docelowa: doradcy biznesowi i osoby szkolone Strona internetowa projektu: www.econ-it2.eu r szkolenie dla doradców biznesowych obejmujące tematy: dostępność finansów, innowacje/zmiany w zarządzaniu, relacje w zarządzaniu doradca/klient, planowanie biznesowe, planowanie strategiczne, komunikacja interpersonalna, zarządzanie w kryzysie, zarządzanie ryzykiem, rozwój przedsiębiorczości

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19891 Tytuł projektu: Metodyka interaktywnego zarządzania strategicznego dla poprawy przedsiębiorczości rolniczej w Europie Centralnej i Wschodniej Koordynator: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Grupa docelowa: doradcy rolni, przedsiębiorcy rolni Strona internetowa projektu: www.adam-europe.eu/adam/project/extendedsearch.htm r podręcznik Przedsiębiorczość z wizją – interaktywne zarządzanie strategiczne r interaktywne narzędzie nauki zarządzania strategicznego, publikacja o metodzie interaktywnego zarządzania strategicznego, roli trenerów z opisem aplikacji internetowej r publikacja nt. efektów szkoleń z zakresu zarządzania strategicznego z użyciem metody ISM r publikacja nt. zarządzania strategicznego – przegląd studiów przypadków

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

innowacji z konkursu 2011 r.

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19900 Tytuł projektu: Wzmocnienie zarządzania aktywnością biznesową w sieciach gospodarczych Koordynator: Fundacja „Partnerzy dla Samorządu” Grupa docelowa: menedżerowie i animatorzy zajmujący się zarządzaniem działalnością biznesową sieci gospodarczych w Polsce i na Litwie, pozostali menedżerowie, przedsiębiorstwa Strona internetowa projektu: www.partners.org.pl/leonardo r zestaw narzędzi dla zarządzających sieciami gospodarczymi w Polsce i na Litwie r podręcznik o zarządzaniu sieciami gospodarczymi w Polsce i na Litwie

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19872 Tytuł projektu: Webinar 2 learn – wykorzystanie wideokonferencji w nauczaniu osób dorosłych Koordynator: Obserwatorium Zarządzania Grupa docelowa: trenerzy, firmy szkoleniowe, małe i średnie firmy, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne Strona internetowa projektu: www.webinar2learn.eu r materiały szkoleniowe dotyczące wykorzystania metodyki

webinarów*

* webinar – termin używany do określenia seminarium online, zawierających prezentację wideo, dźwięk, tekst itp.; odbywających się „na żywo” 18 webinarów online poruszających różne aspekty organizacji szkoleń online

r porady multimedialne: krótkie filmy 2- 3-minutowe na temat Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19899 Tytuł projektu: Holon T4T – Szkolenie dla trenerów Koordynator: IDEA! Management Consulting Ltd Grupa docelowa: trenerzy, właściciele i pracownicy małych i średnich firm rodzinnych Strona internetowa projektu: holont4t.euproject.org r kurs e-learningowy dotyczący poprawy funkcjonowania i uzdrowienia organizacji z modułem szkoleniowym dedykowanym firmom rodzinnym

zagadnień związanych z organizacją webinarów

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19883 Tytuł projektu: Szkolenia w zakresie e-biznesu z wykorzystaniem telefonii komórkowej – zastosowanie mobilnego systemu wspomagającego sposób prowadzenia zajęć w celu nabycia umiejętności zarządzania e-biznesem

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19884 Tytuł projektu: Gry Zarządzanie strategiczne – innowacyjna metoda nauczania dla edukacji biznesowej Koordynator: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Grupa docelowa: trenerzy, instytucje szkoleniowe, menedżerowie Strona internetowa projektu: leonardo.ue.poznan.pl/smg r gra strategiczna z notatkami metodycznymi dla 8 studiów przypadków wraz z podręcznikiem o używaniu wirtualnych gier strategicznych w edukacji biznesowej

Numer projektu: 2011-1-PL1-LEO05-19895 Tytuł projektu: Homoresponsabilis w zglobalizowanym świecie Koordynator: Uniwersytet Łódzki Grupa docelowa: trenerzy i nauczyciele przedsiębiorczości, ostatecznie skorzystają uczniowie szkół zawodowych, a w przyszłości przedsiębiorcy Strona internetowa projektu: dostęp do informacji przez bazę ADAM, www.adam-europe.eu/adam/project/extendedsearch

Program Leonardo da Vinci

Strona projektu E-business Mobile Training

Koordynator: Nowoczesna firma S.A. Grupa docelowa: trenerzy, szkoleniowcy, przedsiębiorcy, menedżerowie e-biznesu, menedżerowie marketingu internetowego Strona internetowa projektu: http://mtraining.eu r materiały szkoleniowe do nauczania zagadnień e-biznesowych za pośrednictwem telefonii komórkowej (EMTM), 10 porad multimedialnych obrazujących funkcjonalność i praktyczne zastosowanie EMTM

B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12

35

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” Program Leonardo da Vinci ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa tel.: 22 463 13 81/82 fax: 22 463 10 21 www.frse.org.pl www.leonardo.org.pl B i ule t yn n r 0 1 / 2 0 12