Dialog międzykulturowy w projektach współpracy europejskiej

2 Przykłady dobrej praktyki

w projektach współpracy europejskiej

IE

SIĘ

E I C Y Ż E Ł A C Z E Z R Dialog międzykulturowy

uCZEN

Zeszyt tematyczny

P

w programie

Program „Uczenie się przez całe życie” Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2008

P r z y k ł a d y d o b r e j p r a k t y k i w p ro g r a m i e

uczenie się przez całe życie

Zeszyt tematyczny

Dialog międzykulturowy

w projektach współpracy europejskiej Program „Uczenie się przez całe życie” Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2008

Koncepcja i redakcja

Ewa Kolasińska Biuro Studiów i Analiz

Wybór i prezentacja przykładów dobrej praktyki: Comenius

eTwinning

Leonardo da Vinci

Erasmus

Grundtvig

European Language Label

Anna Klimowicz Monika Bik Dagmara Wieczorkowska Renata Smolarczyk Michał Chodniewicz Gracjana Więckowska

Projekt okładki

Monika Wojkowska

Opracowanie graficzne

Monika Wojkowska

Skład i łamanie

Monika Wojkowska

Korekta

Agnieszka Pawłowiec Ewa Kolasińska

Druk

ARP Studio

ISBN

xxx

W opracowaniu wykorzystano zdjęcia nadesłane przez beneficjentów programu.

Spis treści 7

Wstęp Wprowadzenie

8

Comenius

9

PIEDI – Parcours d’Immigration comme Espace de Dialogue Interculturel

9

Wspólne dziedzictwo – dialog odmiennych kultur. Strategie i metody w nauczaniu interkulturowym

11

Kultura jako droga wzajemnego poznania i zrozumienia

14

Kulturowe różnice między Europejczykami – sztuka – tradycja – kuchnia – sport

16

My Culture, Your Culture, Our Culture

18

Integracja różnych kultur i tradycji jako środek tworzenia kultury i tożsamości europejskiej

20

Tradycyjna muzyka: podobieństwa i różnice w tożsamościach europejskich

23

Bohaterowie i tożsamość kulturowa – Heroes and Cultural Identity

25

Różne kultury – wspólna europejska przyszłość

27

etwinning

29

Our ancestors – charm of old-fashioned photographs

29

E-Exploring of New Horizons

30

Without Borders

31

Leonardo da Vinci

32

LIVING-ROOM. Wymiana doświadczeń w zakresie kształcenia kulturowego

32

Program edukacji i reedukacji przez praktykę w dziedzinie animacji kultury – ANIMATOR

34

Staż dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży

35

Wymiana Doświadczeń – Inwestycja w kadry rzemieślnicze

37

Konserwacja – Restauracja w Europie

40

Festiwal Kuchni Francuskiej – podniesienie i certyfikacja umiejętności zawodowych kucharzy

43

ERASMUS Workshop on Cultural Adaptation for International and Polish Students. How to make use of cross-cultural psychology in everyday life abroad?

Grundtvig Żydowskie tradycje edukacyjne w Europie

European Language Label

46 46

51 51

53

Śladami Żydów w Polsce i w Niemczech

53

Kocham Kraków. Z Gliwic do Krakowa

54

Laboratorium – Belgia frankofońska

55

ESEJ MIĘDZYKULTUROWY wyłoniony w konkursie FRSE

57

Szanowni Państwo, Kompetencja międzykulturowa, czy po prostu świadomość kulturowa, jest jedną z ośmiu kompetencji kluczowych, obok znajomości języka ojczystego, języka obcego, umiejętności matematycznych, komunikacyjno-informatycznych, przedsiębiorczości, kompetencji interpersonalnej oraz umiejętności uczenia się, które zdaniem Komisji Europejskiej są niezbędne do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym Europy.

Zgodnie z założeniami strategii lizbońskiej nasz kontynent ma być najbardziej konkurencyjnym obszarem gospodarczym na świecie. Jednak, żeby tak się stało, obywatele Unii Europejskiej muszą być wyposażeni w odpowiednią wiedzę i kompetencje, aby funkcjonować bez przeszkód na rynku pracy. W gospodarce opartej na wiedzy, to właśnie rynek pracy wyznacza potrzebę dostępu do takiej edukacji, która może w efektywny sposób wyposażyć uczących się w wyżej wymienione kompetencje.

Należy tu z całą mocą podkreślić, że kompetencja międzykulturowa nie jest jakimś pośrednim stanem świadomości na granicy dwóch różnych kultur lub ponad nimi. Jest to przede wszystkim znajomość innych kultur przy jednoczesnej pełnej świadomości swojej własnej kultury i tożsamości, co ma prowadzić do zrozumienia i tolerancji. Bardzo dobrze widać to na przykładzie definicji zaproponowanej przez Radę Europy. Definicja ta opisuje kompetencję międzykulturową za pomocą następujących parametrów: (1) umiejętności dostrzegania związku między kulturą własną a obcą; (2) wrażliwości i umiejętności w dokonywaniu odpowiednich wyborów strategii i ich użycia w kontaktach z osobami pochodzącymi z innych obszarów kulturowych; (3) umiejętności pośredniczenia między kulturą własną a obcą i radzenia sobie z międzykulturowymi nieporozumieniami i wynikającymi z nich sytuacjami konfliktowymi; (4) umiejętności przezwyciężania stereotypów.

Gorąco zachęcam Państwa do lektury niniejszej broszury i refleksji nad zawartymi w niej przykładami dobrej praktyki, które naszym zdaniem wyznaczają kierunek nowoczesnej edukacji we wszystkich jej obszarach i na różnych poziomach oraz są ze wszech miar godne pochwały i naśladowania. Jednocześnie gratuluję autorom projektów osiągnięcia wspaniałych efektów. Mam nadzieję, że Wasze inicjatywy, kreatywność i wielki entuzjazm wyzwolą kolejne pokłady społecznej energii, która jest nam tak niezbędna do właściwego rozwoju i postępu cywilizacyjnego. dr Paweł Poszytek dyrektor programu „Uczenie się przez całe życie”

Wprowadzenie

Szanowni Państwo, Oddajemy do rąk Państwa drugi zeszyt tematyczny zawierający wybór przykładów dobrej praktyki w europejskim programie edukacyjnym „Uczenie się przez całe życie”.

Niniejszy zeszyt poświęcony jest tematyce dialogu międzykulturowego, stanowiącego istotę współpracy w projektach realizowanych przez polskie placówki edukacyjne wspólnie z europejskimi partnerami. Praca z zagranicznymi partnerami umożliwia poznanie drugiego człowieka, wywodzącego się z innej kultury, innego środowiska. W ślad za poznaniem idzie zrozumienie, a od zrozumienia „innego” jest już tylko krok do akceptacji różnorodności kulturowej. Bez akceptacji tej różnorodności praca w międzynarodowym środowisku kulturowym czy praca w zróżnicowanym kulturowo środowisku byłaby po prostu niemożliwa.

Tego też uczą projekty programu „Uczenie się przez całe życie”. Uczą aktywnej tolerancji, dostrzegania wartości w innym człowieku, w innych grupach społeczno-kulturowych i w innych narodach.

Wiele z tych projektów, poza samym faktem pracy w międzynarodowym zespole, obrało sobie za temat edukację międzykulturową. Dzięki wymianie doświadczeń i nowatorskim inicjatywom przyczyniają się poprzez pogłębioną refleksję i wypracowane produkty końcowe, do rozwoju dialogu międzykulturowego w Europie. Proponujemy Państwu zapoznanie się z wybranymi projektami realizowanymi przez placówki edukacyjne na wszystkich poziomach nauczania – od szkół podstawowych po edukację dorosłych, a także nagrodzonymi w europejskim konkursie European Language Label.

Zeszyt powstał z myślą o organizowanej przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji tegorocznej konferencji waloryzacyjnej, która postawiła sobie za cel upowszechnienie i wdrażanie osiągnięć programów edukacyjnych UE „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu” w dziedzinie wielokulturowości.

Konferencja nawiązuje do Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego, ogłoszonego przez Parlament Europejski i Radę.

Od redakcji

Program COMENIUS – edukacja szkolna

Tytuł projektu:

PIEDI – Parcours d’Immigration comme Espace de Dialogue Interculturel Emigracja przestrzenią dialogu międzykulturowego Numer umowy: 06/JPC/06-00016-1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół nr 5 im. Hetmana Stefana Czarnieckiego 22-630 Tyszowce ul. Kościelna 27 tel. (+48 84) 661 93 51; 661 91 59 Adres strony internetowej: http://www.zs5-tyszowce.strefa.pl/Historia/Wspolne_spojrzenie.jpg Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Maria Feja Kraje uczestniczące w projekcie: Francja, Polska Kwota grantu: 7 789 euro Cele projektu: l umożliwienie odkrycia kraju partnerskiego poprzez przedstawienie przez polską emigrantkę jej drogi z Polski do aktualnego miejsca zamieszkania we Francji; l zmodyfikowanie poglądów uczniów, nauczycieli i rodziców na problemy emigrantów; l walka ze stereotypami i uprzedzeniami; l nawiązanie trwałej więzi między młodymi Polakami i Francuzami, zaprezentowanie swojego regionu i jego kultury partnerowi; l udoskonalenie umiejętności posługiwania się językiem francuskim; l danie impulsu uczniom francuskim do nauki języka polskiego; l otwarcie obydwu szkół – naszych uczniów i kadry nauczającej – na kulturę europejską.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Uczniowie zdobyli informacje na temat kraju i regionu partnerów projektu w dostępnych źródłach, dokonywali selekcji materiałów w celu przygotowania wystawy, pracowali przy redagowaniu tekstów do kalendarza, przy opracowaniu „portretu” Francji, wyborze zdjęć do kalendarza, redakcji gazety „Spacerkiem po Zamościu”, poszukiwali członków rodziny świadka w projekcie, przygotowali program artystyczny na wyjazd do Francji, zamieszczali na stronie internetowej szkoły materiały związane z projektem. Z pomocą nauczycieli tłumaczyli prostsze teksty dla potrzeb projektu. Nauczyciele przydzielali uczniom zadania i systematycznie kontrolowali ich wykonanie, organizowali wideokonferencje ze szkołą partnerską, nawiązywali kontakt z dziennikarzami i instytucjami współpracującymi, zorganizowali pobyt grupy francuskiej w Polsce.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Przedstawiciele władz w obu miastach – Tyszowcach i Biache – podpisali umowę o współpracy. Nauczyciele, uczniowie i ich rodzice lepiej poznali kulturę i obyczajowość francuską dzięki francuskim uczniom i ich rodzinom. Nastąpił znaczny wzrost motywacji do nauki języka partnera oraz poszerzyły się kompetencje językowe uczniów. U młodzieży zaobserwowano wzrost tolerancji i szacunku dla innych, większe poczucie odpowiedzialności za wykonaną pracę, wzrost umiejętności pracy w zespole i korzystania z technologii informatycznej oraz umiejętności selekcji materiału i jego prezentacji, samooceny, wykształcenie postawy badawczej, otwarcie na Europę i jej wartości. Nasza młodzież nawiązała trwałe kontakty

z rówieśnikami z Francji, owocujące wizytami całych rodzin. Nauczyciele rozwinęli swoje umiejętności w zakresie posługiwania się technologiami informacyjnymi, poszerzyli wiedzę na temat jej wykorzystania w praktyce szkolnej. Wzrosły też ich umiejętności związane z planowaniem i realizacją projektu, organizacją pobytu grupy partnerskiej w szkole. Wymiana doświadczeń z kolegami z Francji pozwoliła nauczycielom wzbogacić warsztat pracy. Wzrosła świadomość korzyści wynikających z pracy w grupach międzynarodowych.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: l Biografia świadka – „Droga emigracji przestrzenią dialogu interkulturowego”; l Kalendarz formatu A3 przedstawiający dziedzictwo kulturowe naszych krajów; l Broszura „Wspólne spojrzenie na historię Polski”; l Broszura „Spacerkiem po Zamościu”; l Broszura „ Muzeum – Miejsce pamięci w Bełżcu”; l CD-rom przedstawiający wystawy oraz spotkania oficjalne w Polsce i Francji.

Sposoby upowszechniania projektu: Nawiązano kontakt z lokalną prasą, która na bieżąco informowała o wydarzeniach związanych z projektem. Informacje na temat projektu zostały zamieszczone na stronie internetowej szkoły, Urzędu Miasta i Gminy w Tyszowcach, Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Lubelskim. W lokalnej telewizji przedstawiono informacje na temat projektu i jego realizacji. Na spotkaniu z władzami miasta obecna była liczna grupa mieszkańców. Projekt propagowano na spotkaniach grupy w starostwie oraz w miejscowym gimnazjum i Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Zamościu. Produkty końcowe przekazano do instytucji wspierających realizację projektu i takich, które wykorzystają je do dalszej pracy: biblioteka miejska, szkolna, Muzeum w Bełżcu, Urząd Miejski w Zamościu, Fundacja Kultury i Przyjaźni Polsko-Francuskiej.

Uczniowie ze sztandarem Francuskiego Ruchu Oporu

10

Uczestnicy projektu w drodze do kopalni-muzeum Lewarde

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Istnieje spore zainteresowanie innych szkół i instytucji taką formą współpracy, jaką jest realizacja projektu Comeniusa. Dzielenie się swoimi doświadczeniami. Wszystkie zdobyte podczas realizacji projektu materiały są wykorzystywane na lekcjach historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie i godzinach wychowawczych.

Tytuł projektu:

Wspólne dziedzictwo – dialog odmiennych kultur Strategie i metody w nauczaniu interkulturowym Numer umowy: 06/SPC-00004-2 Czas trwania projektu: 1.08.2005 – 31.07.2008 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Szkoła Podstawowa nr 25 im. Prymasa Tysiąclecia 35-508 Rzeszów ul. Starzyńskiego 17 tel. (+48 17) 748 35 60 e-mail: dyr@sp25rzeszow.x.pl; alas11@poczta.onet.pl Adres strony internetowej: http://www.sp25rzeszow.x.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Alina Stadnik Kraje uczestniczące w projekcie: Grecja, Włochy, Wielka Brytania, Hiszpania, Polska Kwota grantu: 5 580 euro Cele projektu: l integracja szkół, nauczycieli i uczniów; l poznanie dziedzictwa kulturowego współpracujących krajów; l doskonalenie metod w edukacji interkulturowej; l opracowanie materiałów dydaktycznych do edukacji interkulturowej; l doskonalenie procesu uczenia się w edukacji interkulturowej; l przełamywanie barier kulturowych i stereotypów; l uczenie postawy tolerancji i otwartości w odniesieniu do odmiennych kultur, rozwijanie ciekawości świata; l kontynuacja europejskiego wymiaru nauczania w programie szkoły; l aktywizacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i zagrożonych wykluczeniem społecznym.

11

„Dzień brytyjski” w rzeszowskiej szkole

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: l utworzenie i stała aktualizacja wspólnej strony projektu http://www.villiers.ealing.sch.uk/Socrates/index.html; l wspólna praca nad broszurą-katalogiem stron internetowych dotyczących dziedzictwa kulturowego w partnerskich krajach (materiał dydaktyczny); l dodatkowe zajęcia dla uczniów w ramach Klubu Europejskiego oraz Edukacji Interkulturowej (1 godzina w tygodniu przez cały rok szkolny); l wspólne zaprojektowanie i wykonanie małego słownika z podstawowym słownictwem dotyczącym kultury (materiał dydaktyczny); l opracowanie multimedialne na temat chrześcijańskich, hinduskich, sikhijskich i muzułmańskich świąt religijnych (materiał dydaktyczny); l wspólna praca nad planami lekcji dotyczącymi dziedzictwa kulturowego – metodą WebQuest (materiał dydaktyczny); l organizacja wystaw w szkole w celu prezentacji dziedzictwa kulturowego współpracujących krajów; l badanie dziedzictwa kulturowego współpracujących krajów, przygotowanie regularnie organizowanej imprezy szkolnej poświęconej dziedzictwu kulturowemu (Dzień Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Grecji); l organizacja dodatkowych działań dla uczniów (interaktywne lekcje europejskie w Regionalnym Centrum Informacji Europejskiej w Rzeszowie – edukacja europejska) oraz organizacja Centrum Informacji Europejskiej w szkole; l stała wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy partnerami (dzielenie się i rozpowszechnianie strategii uczenia się i nauczania); l zaprojektowanie plakatów wspólnie z uczniami ze specjalnymi potrzebami redukcyjnymi: 5 stolic współpracujących krajów (Londyn, Ateny, Warszawa, Berlin, Rzym); l organizacja szkolnych wyjazdów do historycznych miejsc w naszych krajach w celu zebrania materiałów do promocji dziedzictwa kulturowego wśród partnerów (edukacja regionalna); l stworzenie dla nauczycieli możliwości szerokiego dostępu do ICT i wyposażenie ich w dostępne odpowiednie materiały; l organizacja spotkań roboczych i wizyt studyjnych w Wielkiej Brytanii, Grecji, Włoszech i Polsce; l kontakty z regionalnymi i lokalnymi władzami, mediami w celu promocji projektu; l autoewaluacja w każdym uczestniczącym kraju w celu analizy dokumentacji, metod pracy; l praca nad CD prezentującym realizację projektu w drugim roku; l oficjalne spotkanie wszystkich partnerów w British Council (International School Award) w Londynie (maj 2007 r.) z p. Johnem Rolfem w celu promocji projektu oraz nawiązania bliższych oficjalnych kontaktów z pracownikami British Council dla wsparcia i uzyskania możliwości innych wariantów współpracy międzynarodowej.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Projekt Comeniusa to integralna część programu wychowawczo-dydaktycznego szkoły. Tematyka europejska, dziedzictwo kulturowe partnerskich krajów zajęły ważną rolę w życiu zarówno uczniów, jak i nauczy-

12

cieli. Tematy zajęć realizowane w ramach ścieżki międzyprzedmiotowej na przedmiotach takich jak: historia, j. polski, geografia, j. angielski, j. niemiecki, muzyka, sztuka, informatyka pozwoliły na korelację wielu aspektów nauczania interkulturowego. Różnorodność tematyki (geografia, tożsamość narodowa, kultura, religia) wpłynęła na kształtowanie postawy „obywatela Europy”. Znacznie zwiększył się poziom motywacji uczniów do rozwijania rozmaitych twórczych aktywności, do doskonalenia komunikacji w języku ojczystym, angielskim i niemieckim. Uczniowie pogłębili umiejętność współpracy w grupie zadaniowej, wzrosła ich samoocena, jak również poczucie własnej wartości oraz odpowiedzialności za powierzone zadania. Wielu uczniów nabyło umiejętność autoprezentacji, jak też rozwinęło umiejętności w zakresie aplikacji biurowych i pozyskiwania informacji ze źródeł internetowych. Projekt przyczynił się do częstszego stosowania przez nauczycieli metod aktywizujących: metody projektu, prezentacji multimedialnej, projektów autorskich na niektóre zadania Comeniusa np. Dni Krajów Europejskich. Nauczyciele nauczyli się zarządzania projektem, wypełniania formularzy, planowania pracy oraz współpracy międzynarodowej, poszerzyli wiedzę o krajach partnerskich, doskonalili znajomość języka angielskiego (kursy), zwiększyli wykorzystywanie ICT, poznali interaktywną metodę nauczania WebQuest w nauczaniu interkulturowym, wymienili doświadczenia i opinie na temat stosowanych metod nauczania.

Rodzice wyrażali aprobatę dla możliwości, jakie stworzył projekt w zajęciach pozalekcyjnych (Klub Europejski, Edukacja Interkulturowa, jak również wyrażali zadowolenie z uczestnictwa swoich dzieci w takich imprezach, jak np. Dni Krajów Europejskich; wspierali działania uczniów i nauczycieli w innych zadaniach Comeniusa, np. współfinansowali i pomagali w organizacji wyjazdów do miejsc dziedzictwa kulturowego.

Wzrósł prestiż szkoły w środowisku lokalnym, ze względu na bogatszą ofertę edukacyjną i współpracę międzynarodową. Zaczęto postrzegać szkołę jako lidera programów europejskich – był to dla pracujących w niej nauczycieli pozytywny wyróżnik wśród szkół konkurujących o uczniów, nastąpiła większa integracja środowiska lokalnego ze szkołą. W ten sposób Comenius stał się doskonałym elementem promocji szkoły w środowisku lokalnym.

Obchody Dnia Hiszpanii

13

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: l wspólna strona internetowa http://www.villiers.ealing.sch.uk/Socrates/index.html prezentująca przykłady pracy uczniów i nauczycieli; l broszura: Katalog stron internetowych (wspólna praca szkół), zawierający wyselekcjonowane i użyteczne strony poświęcone dziedzictwu kulturowemu współpracujących krajów. Dobre źródło informacji do wirtualnych doświadczeń z historycznymi i naturalnymi skarbami partnerskich krajów (CD); l broszura: Wspólny słownik (wielojęzykowa praca – 5 języków obcych) – materiał dydaktyczny dla uczniów i nauczycieli z terminologią dotyczącą kultury; l wspólna multimedialna prezentacja na DVD, przedstawiająca chrześcijańskie, sikhijskie, hinduskie i muzułmańskie święta. DVD zawiera opisy Bożego Narodzenia, hinduskich świąt Eid i Diwali, przepisy kulinarne, prezentację Jasełek, fotografie szopek, świąteczne dekoracje, iluminacje itd. – materiał dydaktyczny do interkulturowego dialogu wśród partnerskich szkół; l wspólna broszura „Plany lekcji metodą WebQuest dotyczące dziedzictwa kulturowego” (CD); l wspólna multimedialna prezentacja na DVD z najbardziej atrakcyjnymi działaniami i produktami projektu; l plakaty 5 europejskich stolic prezentujące dziedzictwo kulturowe (szkolna wystawa Comeniusa); l dni Narodowe (Brytyjski, Hiszpański i Grecki) w polskiej szkole (dokumentacja fotograficzna); l plakaty prezentujące kulturę Wielkiej Brytanii i Grecji; l wystawy w szkole, fotografie z oficjalnych wizyt, artykuły w prasie.

Sposoby upowszechniania projektu: Strona WWW projektu, sprawozdania w semestralnych biuletynach szkolnych (w dużych nakładach), dostępnych dla każdego nauczyciela, szkolna gazetka „Figielek”, relacje w szkolnym radiu, wystawy w szkole, informacje dla rodziców podczas wywiadówek, ulotki o projekcie, informacje do innych szkół, publikacje w prasie regionalnej i zagranicznej, współpraca z Biurem Promocji Miasta Rzeszowa, Urzędem Marszałkowskim, informacje dla lokalnego Przedszkola nr 37 (cichy partner), współpraca z lokalnym biznesem (sklep Społem, Pizzeria Skorpion).

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Multimedialne prezentacje, broszury opracowane wspólnie przez partnerów są dostępne w bibliotece do ponownego wykorzystania przez większą grupę polskich nauczycieli. Opracowana metoda WebQuest oraz plany lekcji wykorzystano we wszystkich europejskich szkołach. Produkty finalne są dostępne do wykorzystania w edukacji interkulturowej przez nauczycieli w wielu europejskich krajach, część z nich na stronie WWW. Niektóre lekcje oraz zajęcia zostały przeprowadzone wg konspektów opracowanych przez partnerów, multimedialne prezentacje wykorzystano na forum całej szkoły.

Tytuł projektu:

Kultura jako droga wzajemnego poznania i zrozumienia Numer umowy: 06/SPC/06-00025/P1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2009 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół Gimnazjalnych Zawiercie-Kromołów ul. Kościelna 27 tel. (+48 32) 672 43 61 e-mail: gimn13@poczta.onet.pl Adres strony internetowej: www.gimn13.republika.pl

14

Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Justyna Kukułka Kraje uczestniczące w projekcie: Francja, Polska Kwota grantu: 15 624,16 euro Cele projektu: l motywowanie uczniów do nauki języka angielskiego; l doskonalenie znajomości języka angielskiego w zakresie słownictwa związanego z kulturą oraz sprawności językowych wykorzystywanych w codziennej komunikacji; l efektywne wykorzystanie nowoczesnych technologii komputerowych w nauce języka angielskiego; l poznawanie kultury kraju szkoły partnerskiej; l pogłębianie wiedzy o własnym kraju i regionie poprzez samodzielne wyszukiwanie i gromadzenie informacji; l wytworzenie u uczniów poczucia tolerancji i akceptacji wobec innych kultur i wyznań; l poznanie podstawowych zwrotów w języku ojczystym partnera; l rozwijanie umiejętności współpracy w grupie; l dzielenie się przez nauczycieli wiedzą z zakresu stosowanych metod nauczania.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Uczniowie uczestniczyli w dodatkowych zajęciach z języka angielskiego, które odbywały się dwa razy w tygodniu i były prowadzone przez nauczyciela języka angielskiego. Brali też udział w zajęciach pozalekcyjnych z języka francuskiego, prowadzonych przez studentki Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych z Sosnowca. W lutym 2007 r. przeprowadzono wśród uczniów gimnazjum konkurs wiedzy o Francji.

W kwietniu 2007 r. zorganizowano Dzień Kultury Francuskiej, wykonano specjalną dekorację oraz zaproszenia dla gości. W grudniu 2006 r. odbyła się wystawa prac uczniów pt.: „Kultura polska widziana moimi oczami”, po każdej wymianie przygotowano wystawę zdjęć. W czasie trwania projektu nauczyciele organizowali specjalne zebrania międzyprzedmiotowe, w trakcie których dyskutowali i podejmowali decyzje dotyczące zadań realizowanych w ramach projektu. W czerwcu 2007 r. odbyła się konferencja podsumowująca projekt z udziałem uczniów, rodziców, nauczycieli i przedstawicieli władz lokalnych, na której w formie prezentacji multimedialnej omówiono wszystkie działania i przedstawiono produkty końcowe zrealizowane w ramach projektu. W trakcie wymian międzynarodowych uczniowie zostali podzieleni na grupy polsko-francuskie. Współpracując w tych grupach, stworzyli trójjęzyczny słownik podstawowych słów i zwrotów (angielsko-polsko-francuski). Wzięli udział we wspólnych warsztatach plastycznych, muzycznych, tanecznych, fotograficznych i sportowych. Nauczyli się śpiewać dwie piosenki w języku ojczystym partnera. Polscy uczniowie nauczyli francuskich kolegów tańczyć poloneza.

Wspólnie wykonali prace plastyczne pt.: „Kultura polska i francuska widziana moimi oczami”, rysunki na muszlach, kompozycje z kolorowego piasku, kolorowe wazoniki. Polska młodzież zaprezentowała francuskim uczniom w formie dramy fragment dramatu Adama Mickiewicza pt.: „Dziady. Część II”. Uczniowie razem brali udział w zajęciach w sali komputerowej. Opracowywali materiały na stronę internetową projektu. Wspólnie przygotowali potrawy na uroczysty „euroobiad”. Nauczyciele mieli okazję poznać inny system edukacyjny, przyjrzeć się pracy innych nauczycieli oraz sposobom prowadzenia zajęć.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): l poprawa znajomości języka angielskiego wśród uczniów, rodziców i nauczycieli; l podwyższenie umiejętności komunikacyjnych uczniów w dziedzinie języka angielskiego; l nawiązanie nowych przyjaźni i zwiększenie wzajemnego szacunku między uczniami z różnych krajów; l wykształcenie u uczniów szacunku dla kultury kraju partnerskiego; l zainteresowanie uczniów i rodziców językiem szkoły partnerskiej; l zbliżenie młodych obywateli Europy;

15

l porównanie i udoskonalenie stosowanych przez nauczycieli metod nauczania; l promocja szkoły w środowisku lokalnym; l podniesienie prestiżu szkół i uczestniczących instytucji w środowiskach lokalnych; l wzrost znaczenia szkoły i regionu na arenie międzynarodowej.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Wspólna strona internetowa projektu www.zs13socrates.republika.pl; trójjęzyczny minisłownik zawierający najczęściej używane słowa i zwroty (angielsko-polsko-francuski) oraz foldery prezentujące obydwie szkoły; prezentacje multimedialne prezentujące szkoły, a także wystawa zdjęć po każdej wymianie uczniów; CD-Rom z nagranymi piosenkami: polską i francuską; prace plastyczne uczniów nt.: „Kultura polska widziana moimi oczami” oraz „Kultura francuska widziana moimi oczami”; prace przedstawiające sceny z polskiego dzieła literackiego, malowane muszle i butelki wypełnione kolorowym piaskiem; krótkie opisy w języku angielskim: zabytków polskich i francuskich, wybranego dzieła polskiego malarza, francuskich obiektów związanych z morzem; zdjęcia z przeprowadzonych Dni Kultury: „Dnia Francuskiego” w Polsce i „Dnia Polskiego” we Francji oraz prezentacja multimedialna wszystkich działań i produktów końcowych zrealizowanych w ramach projektu; wystawa produktów końcowych projektu dla społeczności lokalnej w lokalnym Domu Kultury.

Sposoby upowszechniania projektu: Wydana została publikacja z informacjami o przebiegu projektu i jego rezultatach, ukazały się artykuły w lokalnej prasie. Promowano projekt na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Zawierciu. Informacje o przebiegu projektu zamieszczono na stronach internetowych szkół i stronie internetowej projektu; przedstawiono tam wszystkie produkty końcowe projektu. W szkole został zorganizowany „Dzień Kultury” kraju partnerskiego, na który zaproszeni zostali rodzice i władze lokalne. Podczas wizyt przygotowano euroobiady dla uczniów zaangażowanych w projekt i ich rodziców. Zorganizowano konferencje podsumowujące projekt dla uczniów, rodziców, nauczycieli oraz przedstawicieli władz lokalnych.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Materiały wypracowane przez uczestników projektu wykorzystywane są na lekcjach. Dzięki stworzeniu archiwum projektu w kolejnych latach uczniowie i nauczyciele będą mogli zapoznawać się z publikacjami i materiałami, które powstały w czasie projektu oraz wykorzystywać je w trakcie zajęć.

Tytuł projektu:

Kulturowe różnice między Europejczykami – sztuka – tradycja – kuchnia – sport Numer umowy: 06/SPC/06-00156-1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2009 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum nr 50 im. Janusza Korczaka 31-950 Kraków Osiedle Zgody 13 tel. (+48 12) 644 33 19 e-mail: gimn50@op.pl Adres strony www: www.republika.pl/gimn50 Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Jadwiga Dąbrowska Kraje uczestniczące w projekcie: Niemcy, Finlandia, Słowacja, Polska

16

Kwota grantu: 6 049,40 euro Cele projektu: Autorzy projektu założyli, że będzie on dla uczniów okazją do poszerzenia wiedzy na temat kultury, tradycji, historii i polityki krajów partnerskich, ze szczególnym uwzględnieniem najbliższego dla społeczności szkolnej regionu. Przy okazji uczniowie poznają życie codzienne rodzin z krajów partnerskich, a to przełoży się na: ich rozwój intelektualny, emocjonalny, w tym rozwój kreatywnego myślenia; doskonalenie umiejętności językowych oraz wykorzystanie w praktyce technologii komputerowych; kształtowanie odpowiedzialności, poszanowania dla własnej i cudzej pracy, tolerancji oraz szacunku dla odmienności; pobudzenie uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym środowiska lokalnego, europejskiego; zaspokajanie potrzeb ekspresji własnej i samokształcenia; kształcenie umiejętności pracy zespołowej, współdziałania w rozwiązywaniu problemów, kształtowanie nawyków zdrowego stylu życia.

Natomiast celem kadry pedagogicznej była wymiana doświadczeń na temat systemów wychowawczych i sposobów rozwiązywania problemów w szkole wielonarodowościowej.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Stała komunikacja między partnerami za pomocą różnych środków przekazu. Został w tym celu zre-dagowany tzw. Paszport Europejczyka, w którym partnerzy z poszczególnych krajów przygotowują informacje o sobie.

Utworzono wspólną stronę internetową. Przygotowano folder regionalny w języku niemieckim i angielskim, w którym zostały zawarte informacje o mieście oraz najbliższej okolicy każdej z partnerskich szkół. Uczniowie opracowali projekty logo symbolizującego partnerstwo czterech szkół – w wyniku konkursu wybrano jedno, wspólne dla wszystkich logo – dzieło polskich uczniów. W Finlandii przeprowadzono warsztaty taneczne i kulinarne, podczas których młodzież w mieszanych grupach przygotowywała typowe dla swego regionu potrawy i prezentowała sposoby nakrycia stołu. Finałem tych działań stało się wydanie wspólnej książki kucharskiej. Uczniowie zaprezentowali dla całej społeczności szkoły fińskiej tańce i piosenki ze swego regionu. Ustalono także, że na kończącą projekt olimpiadę sportową zostaną wykonane specjalne stroje sportowe dla drużyn (z logo projektu i elementami regionalnymi i narodowymi), a młodzież wystąpi w mieszanych drużynach sportowych. Odśpiewanie kolejnych zwrotek hymnu przez poszczególnych partnerów będzie początkiem tego sportowego spotkania.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Regularne spotkania partnerów były okazją do przekazywania informacji o przebiegu działań. Wszystkie podejmowane zadania były dokumentowane. Prowadzono analizę porównawczą materiałów nadesłanych przez szkoły partnerskie, uczniowie sporządzali też dokumentację fotograficzną, raporty z wycieczek, wyjazdów szkolnych. W ramach koła Comeniusa prowadzona była analiza aktywności uczniów na wielu płaszczyznach: kulinarnej, regionalnej, tanecznej. Elementy projektu włączono do programu wychowawczego i dydaktycznego szkoły. W programie rozwoju szkoły uwzględniono metody kształcenia i wychowania oparte na doświadczeniach krajów partnerskich. Wiedza o krajach partnerskich oraz o ich systemie edukacji jest wykorzystywana podczas realizacji ścieżki międzyprzedmiotowej – edukacja europejska i regionalna. Realizacja projektu wpływa także na poszerzenie wiedzy i umiejętności metodycznych oraz merytorycznych nauczycieli, wzbogacenie metod nauczania interdyscyplinarnego, rozwój umiejętności komunikacyjnych i wiedzy w zakresie języków obcych.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Zorganizowano konkurs plastyczny na opracowanie wspólnego dla czterech partnerów logo projektu Comeniusa. Wydano ilustrowaną książkę kucharską z płytą CD oraz folder regionalny o szkole i jej otoczeniu, w języku niemieckim i angielskim. Zredagowano „Paszport Europejczyka” służący prowadzeniu korespondencji. Przeprowadzono warsztaty kulinarne i taneczne w Finlandii. Zorganizowano debatę w środowisku na

17

temat wykorzystania funduszy unijnych, w tym programu Comenius, w dzielnicy Nowa Huta. Przygotowano w języku polskim i niemieckim prezentację multimedialną „Okolice naszego gimnazjum”. Zawiera ona filmy i fotografie wykonane samodzielnie przez uczniów, opis rejonu gimnazjum oraz najciekawszych zabytków z najbliższego otoczenia szkoły. Opracowano też folder o gimnazjum zawierający informacje o tradycjach szkoły na tle tradycji kraju i regionu. Publikacja wspólnych osiągnięć znajduje się na stronie internetowej.

Przygotowano „Dzień lokacji w naszej szkole“ w nawiązaniu do obchodów 750 rocznicy lokacji Krakowa.

Pamiątką z tej uroczystości został album wykonany przez uczniow.

Sposoby upowszechniania projektu: Projekt został nagłośniony poprzez publikowanie artykułów w prasie lokalnej, upowszechnianie informacji o rozwoju projektu w gazecie szkolnej. Uczniom i rodzicom prezentowano dorobek szkoły. Środowisku lokalnemu, społeczności uczniowskiej, partnerom zagranicznym, instytucjom wspierającym pracę szkoły, władzom oświatowym i samorządowym przedstawiono prezentacje multimedialne. W szkole zorganizowano również serię sesji popularno-naukowych oraz odegrano kilka przedstawień teatralnych. Wypracowane podczas realizacji projektu materiały są udostępniane nauczycielom, uczniom i rodzicom w zbiorach biblioteki szkolnej, a informacje o realizowanym projekcie umieszczono na stronie internetowej szkoły oraz w folderze informacyjnym.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Opracowane dokumenty np. książka kucharska, folder, prezentacje multimedialne, prace plastyczne, opracowania graficzne wykorzystywane są podczas zajęć dydaktycznych różnych przedmiotów oraz kół zainteresowań. Realizacja międzynarodowego projektu wpływa korzystnie na rozwój aktywności społeczności szkolnej. Dzięki poznaniu systemów edukacyjnych i wychowawczych krajów partnerskich następuje wymiana myśli pedagogicznej oraz rozwój metodyki kształcenia. Wzrasta umiejętność pracy zespołowej nauczycieli, samodzielność uczniów oraz ich odpowiedzialność za wykonywaną pracę.

Kształtowana u uczniów umiejętność autoprezentacji, wyrażania własnych opinii i wyciągania wniosków będzie procentować w dalszej edukacji oraz życiu zawodowym.

Tytuł projektu:

My Culture, Your Culture, Our Culture Numer umowy: 06/SPC/06-01239-2 Czas trwania projektu: 01.08.2005 – 31.07.2008 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Szkoła Podstawowa w Zabłociu 43-246 Strumień ul. Bielska 36 e-mail: spzablocie@poczta.onet.pl Adres strony www: http://spzablocie.scholaris.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Ewa Homa Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Niemcy, Wielka Brytania i Hiszpania Kwota grantu: 3 390,74 euro Cele projektu: Poszerzenie kulturalnej świadomości między szkołami partnerskimi, pokonywanie barier i stereotypów na temat krajów partnerskich. Podnoszenie poziomu osiągnięć szkolnych uczniów i zapewnienie im

18

możliwości zdobywania nowej wiedzy, pokazanie perspektyw i podniesienie poziomu umiejętności, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozwijanie umiejętności językowych i wykorzystanie technologii informacyjnej. Doskonalenie warsztatu pracy nauczycieli poprzez wymianę doświadczeń, dzielenie się wiedzą na temat metod i form pracy z dzieckiem, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W pierwszym roku współpracy uczniowie nawiązali korespondencję z rówieśnikami z zaprzyjaźnionych szkół.

Wymieniali się informacjami nt. „Jak to jest dorastać w Hiszpanii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Polsce?”, jak wygląda ich życie szkolne, rodzinne; czym się interesują i jak najchętniej spędzają czas wolny. Dzieci rozszerzały swoją wiedzę o krajach europejskich – poznawały zwyczaje i tradycje świąteczne. W następnym roku poznawały tradycje ludowe krajów – pieśni i tańce regionalne oraz baśnie i legendy. W bieżącym – ostatnim roku współpracy uczniowie prezentują biografię słynnych ludzi: królów, naukowców, artystów.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Szkoła znajduje się na wsi, gdzie coraz bardziej odczuwane są zagrożenia wynikające z bezrobocia, braku perspektyw, braku funduszy na rozwój infrastruktury wsi. Udział w projekcie wpłynął na upowszechnienie znajomości języków państw członkowskich, podniesienie jakości nauczania, rozwijanie współpracy między szkołami europejskimi. Pozwolił na pełniejsze upowszechnianie takich priorytetowych wartości, jak: poszanowanie praw dziecka, tolerancja, szacunek i zrozumienie dla różnic kulturowych w Europie. Wzrósł poziom świadomości dzieci i rodziców w zakresie politycznej, społecznej i kulturalnej tożsamości krajów europejskich. Dla małych społeczności, jak Zabłocie, program ukazał realne możliwości i korzyści wynikające z przynależności do Unii Europejskiej. Wpłynął na podniesienie prestiżu szkoły i miejscowości w środowisku lokalnym, stał się wspaniałym narzędziem promującym szkołę oraz jej możliwości i osiągnięcia.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Przygotowując produkty końcowe, brano pod uwagę ich użyteczność także po zakończeniu programu.

Powstał czterojęzyczny słownik skupiający słownictwo wokół tematów; „Dom”, „Szkoła”, „Miasto”, „Wakacje”. Nagrane zostały płyty DVD zawierające ulubioną grę zespołową, piosenki i tańce ludowe, inscenizacje baśni i legend oraz program prezentujący wiadomości o krajach europejskich. Powstały także opracowania na temat systemów edukacyjnych w poszczególnych krajach i prezentacje multimedialne dotyczące świąt i życia szkół. Ponadto uczniowie nawiązali stałą korespondencję z rówieśnikami z zaprzyjaźnionych szkół. Nauczyciele zgromadzili zestaw pomocy, który wykorzystują w swojej pracy.

Sposoby upowszechniania projektu: Informacje na temat działań realizowanych w ramach programu zamieszczane są na szkolnej stronie www.spzablocie.scholaris.pl oraz gminnej stronie www.strumien.pl. W lokalnej prasie „Nowa Formacja” oraz w „Gazetce Szkolnego Małolata” zamieszczane są artykuły dotyczące programu oraz przygotowywanych w związku z tym imprez i uroczystości. Dyrektor szkoły i przedstawiciele współpracujących szkół udzielili wywiadu do lokalnego „Radia 90”. Na prezentacje realizowanych zadań zapraszani są rodzice oraz przedstawiciele władz lokalnych. O bieżących działaniach informuje także gazetka znajdująca się na szkolnym korytarzu.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Zgromadzone materiały w postaci: nagrań DVD, słowników i pomocy dydaktycznych wykorzystywane są w czasie zajęć przedmiotowych oraz zajęć dodatkowych, czyli kółek i zajęć świetlicowych lub lekcji bibliotecznych. Uczniowie biorący udział w programie i korespondujący z rówieśnikami ze szkół partnerskich mogą kontynuować znajomość po zakończeniu programu. Poszerzone umiejętności językowe i informaty-

19

czne ułatwią im kształcenie na następnych etapach edukacji. Nauczyciele wzbogacili swój warsztat pracy, rozwinęli zdolności językowe oraz umiejętności z zakresu technologii informacyjnej, częściej podejmowali działania związane z promocją szkoły w regionie.

Udział w programie wpłynął w znacznym stopniu na integrację społeczności szkolnej, pobudził do wspólnych działań, uaktywnił kreatywność uczniów i nauczycieli.

Tytuł projektu:

Integracja różnych kultur i tradycji jako środek tworzenia kultury i tożsamości europejskiej Numer umowy: 06/SPC/ 06-0129/P3 Czas trwania projektu: 01.08.2004 – 31.07.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Publiczne Liceum Ogólnokształcące nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi 45-048 Opole ul. Pułaskiego 3 tel. (+48 77) 454 22 86; 402 18 87 e-mail: sekr@lo2.opole.pl; iwgos@interia.pl Adres strony www: www.lo2.opole.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Małgorzata Podraza Kraje uczestniczące w projekcie: Polska, Włochy, Francja, Niemcy Kwota grantu: 6 180 euro Cele projektu: Na łonie natury

20

Uczestnicy projektu – pełna integracja Projekt umożliwił wzajemne poznanie się poprzez odkrywanie kultur i tradycji krajów partnerskich, a także przyczynił się do budowy tożsamości europejskiej. Temat ten, o podłożu kulturowym, umożliwił studiowanie i wymianę materiałów w zakresie ważnych aspektów kultur krajów uczestniczących, w przeszłości i teraźniejszości. Czy antagonizmy już zniknęły? W jaki sposób nasze święta i zwyczaje miejscowe, regionalne i narodowe, nasze języki i religie mogą przyczynić się do budowy wspólnej tożsamości? Czy istnieją jakieś przeszkody? Jakie mogą być dzisiaj cechy charakterystyczne młodego Europejczyka? Czy działalność kulturalna taka jak: sport, muzyka, sztuka, sprzyjają tworzeniu wspólnej kultury europejskiej? Czy rozszerzenie Unii Europejskiej zmienia tę konstrukcję wspólnej tożsamości? Co oznacza dla młodego człowieka dzisiaj dewiza Europy „Połączone w/z różnorodności”? Czy Europa jest rzeczywistością kulturową? W jaki sposób uwzględnia ona różne kultury i tradycje pochodzące z zewnątrz (imigracje)? Pytania te były rozpatrywane w każdym z państw, a następnie nastąpiła ich wymiana z państwami uczestniczącymi, tak aby tym samym doprowadzić do lepszego poznania i zrozumienia rzeczywistości europejskiej oraz do otwarcia się młodych ludzi na świat, tolerancję i wzajemne poszanowanie kultur i tradycji.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Zorganizowano szereg spotkań z uczniami w celu zapoznania ich z tematyką projektu i sposobami jego realizacji. W listopadzie 2006 r. odbyło się spotkanie koordynatorów w Beaupreau we Francji, na którym podsumowano i omówiono działania w poprzednim roku trwania projektu, a następnie podjęto decyzje dotyczące kierunku nowych badań i sposobów realizacji tematu. Przez następne miesiące młodzież realizowała swoje pomysły, tworząc plakaty, filmy, albumy, prace plastyczne i przygotowując występ taneczny na wspólne spotkanie młodzieży. W maju 2007 r. wszyscy uczniowie i nauczyciele z czterech partnerskich szkół spotkali się w Materze we Włoszech, gdzie przez tydzień uczestnicy prezentowali swoje osiągnięcia, organizowali wystawy, przedstawiali swój repertuar muzycznowokalny, jak również uczestniczyli we wspólnych warsztatach i wspaniale się integrowali. Po spotkaniu każda ze szkół zorganizowała u siebie wystawy prezentujące realizację projektu, aby podzielić się swoimi doświadczeniami z szerszą społecznością szkolną (pozostali uczniowie, nauczyciele, rodzice).

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Projekt został umieszczony w planie dydaktyczno-wychowawczym szkoły, co oznacza, że współpraca uczniów i nauczycieli ze szkołami europejskimi oraz międzynarodowe spotkania młodzieży zaistniały jako stały element procesu dydaktycznego w szkole. Większość rezultatów powstała na lekcjach wychowawczych, języka angielskiego, informatyki oraz na zajęciach pozalekcyjnych. Na początku i pod koniec roku szkolnego zorganizowano wystawę szkolną prezentującą rezultaty prac nad projektem. Na korytarzach szkolnych i w niektórych salach dydaktycznych prezentowana jest stała wystawa działalności szkoły w ramach projektu. Projekt, spotkania w ramach projektu oraz osiągnięte rezultaty są omawiane na radach pedagogicznych.

Dzięki realizacji projektu na lekcjach młodzież zapoznała się z treściami przybliżającymi kulturę innych narodów oraz uczyła się tolerancji wobec innych zwyczajów. Tematyka projektu wzbudziła zainteresowanie tematami, które wybiegają poza szkolny program nauczania, a których realizacja motywuje uczniów do samodzielnego myślenia, twórczej aktywności, zainteresowania się własną kulturą i tradycjami oraz do nawiązania kontaktów z rówieśnikami z innych krajów (poprzez forum internetowe), co z kolei zachęciło i zmotywowało młodzież do uczenia się języków obcych. Do inicjatyw kształtujących postawy

21

Warsztaty taneczne

uczniów z pewnością można zaliczyć wszystkie prace „społeczne”, takie jak: organizacja wystaw szkolnych, prezentacja swoich prac na wystawach informacyjnych o projektach Comeniusa. W celu usprawnienia prac nad projektami multimedialnymi łączono lekcje informatyki z językiem angielskim. Uczniowie opracowywali i tworzyli projekty, uczyli się je zapisywać w odpowiednim formacie, zgrywali je na dyskietki, a następnie na CD. Tworzyli również formę graficzną okładek na płyty i okładki oraz kontaktowali się z uczestnikami projektu z partnerskich szkół (na Forum znajdującym się na stronie internetowej szkoły) w ramach tych lekcji. Tworzenie prac w języku angielskim i korespodencja z partnerami, często w innych językach, zmotywowały ucznów do nauki języków obcych.

Młodzież udoskonaliła również swoje umiejętności posługiwania się komputerem przy opracowywaniu prezentacji, nagrywaniu filmu, samodzielnym wyszukiwaniu i przetwarzaniu informacji i komunikacji. Na spotkaniu międzynarodowym uczniowie nauczyli się prezentować publicznie swoje prace.

Projekt przyczynił się do rozszerzenia ich wiedzy o innych kulturach. Uczniowie z różnych klas dobrowolnie zgłaszali się do udziału w projekcie, zgłaszali swoje pomysły projektów a następnie wykonywali je samodzielnie (projekty multimedialne, rejestracja imprez miejskich) lub zespołowo (prace artystyczne, taniec). Perspektywa wzięcia udziału w spotkaniu międzynarodowym i zaprezentowania swoich prac na forum szkół partnerskich przyczyniła się do dużej rywalizacji oraz do zaangażowania uczniów w wykonywane prace. Słaba znajomość języka angielskiego wśród Francuzów i Włochów zmobilizowała nauczycieli uczestniczących w projekcie do nauki języka francuskiego i włoskiego. Udoskonalono metody pracy nad projektami multimedialnymi o charakterze interdyscyplinarnym. Przedmioty, na których projekt był realizowany, zostały wzbogacone o treści zawarte w temacie projektu.

Nauczyciele i uczniowie realizujący projekt tworzyli zgraną grupę, która spotykała się regularnie, wymieniając się doświadczeniami i pomagając sobie wzajemnie. Z partnerami z pozostałych szkół zapewniono stały kontakt za pomocą internetu. Konkretne aspekty projektu zostały podzielone między poszczególnych nauczycieli (administracja projektu, tworzenie forum internetowego, strony internetowej, koordynacja realizacji prac uczniowskich).

Wszyscy wykazali bardzo duże zaangażowanie. Szkoła współpracowala także z Bractwem Rycerskim prężnie działającym w mieście, a efektem tej współpracy jest jeden z filmów przygotowanych przez uczniów. Rodzice zachęcali dzieci do udziału w projekcie, pomagając im w zdobywaniu informacji i w wykonaniu prac oraz służąc transportem.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: l prezentacje multimedialne: Święta Narodowe w Polsce, Imprezy w Opolu, Polskie Symbole Narodowe, Demokracja w historii, Prawa Kobiet, Taniec Ognia, Święta Rodzinne, Dzień Wiosny, Bractwo Rycerskie; l nagranie zawierające reportaż o najważniejszych świętach narodowych i miejscach pamięci; l wywiady: Co polska młodzież sądzi o demokracji; l prace plastyczne: Mapa Polski ze wskazaniem miejsc związanych ze świętami narodowymi, Postać kobiety zawierająca opis historii Dnia Kobiet, Plakat przedstawiający obchody Dnia Wiosny w szkole, Album artystyczny przedstawiający wszystkie święta rodzinne; l spotkanie końcowe, na którym wszyscy uczestnicy przedstawili i omówili swoje prace, jak również szu-

22

kali podobieństw i różnic w swoich tradycjach i kulturze; wszyscy partnerzy zaprezentowali muzykę i tańce ze swoich krajów; l strona internetowa zawierająca dokumentację projektu, umieszczona na stronie polskiej szkoły: www.lo2.opole.pl; l album-kronika zawierająca wszystkie informacje o projekcie i jego przebiegu; l ankieta wypełniona przez wszystkich uczestników projektu, dotycząca oceny jego przebiegu; l forum ułatwiające młodzieży szybki kontakt z partnerami w innych szkołach; l osobne projekty multimedialne: Wróżby Andrzejkowe, Przesądy, Halloween, Prima Aprilis, Noc Świętojańska, Walentynki, Tradycje i święta; l film wideo zawierający quiz przeprowadzony wśród uczniów dotyczący przesądów; l film przedstawiający etapy pieczenia pączków na Tłusty Czwartek; l plakaty: Dni Opola, Juvenalia, Palmy Wielkanocne, Wieś Opolska, Tłusty Czwartek, Obrzędy i tradycje rodzinne, Komiks obrazujący przesądy polskie; l forma przestrzenna – dom, w którym przedstawiono wszystkie najważniejsze etapy w życiu człowieka – w poszczególnych pokojach, wraz z opisami; parawan zawierający opisy wszystkich polskich tańców ludowych; l Marzanna – symbol pierwszego dnia wiosny.

Sposoby upowszechniania projektu: Ukazały się dwa artykuły o udziale szkoły w projekcie w „Gazecie Wyborczej” (w dodatku „Opole”) oraz w „Nowej Trybunie Opolskiej” pod koniec 2006 r., skierowane do mieszkańców woj. opolskiego. Podobne artykuły ukazały się w tym samym czasie w prasie francuskiej („Ouest France”). W szkole zorganizowano wystawy dla społeczności szkolnej, a podczas Dni Otwartych dla przyszłych uczniów, ich nauczycieli i rodziców.

Wszystkie placówki uczestniczące w projekcie upowszechniają, organizują i ułatwiają prezentacje prac uczniów łączących różne dziedziny (literaturę, historię, języki obce, sztuki plastyczne, muzykę…), udostępniając nowoczesne technologie komunikacyjne, sale multimedialne oraz umożliwiając korzystanie z poczty elektronicznej.

Udogodnienia te są stosowane na wszystkich poziomach nauczania, tak aby polepszyć relacje międzyklasowe i wymianę między uczniami z klas o profilach humanistycznych, ścisłych i ekonomicznych.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Przeprowadzenie lekcji języka angielskiego poświęconych tematyce obyczajów i tradycji, na których zostały wykorzystane wszystkie programy multimedialne oraz prace plastyczne wykonane w ramach projektu. Opracowane materiały będą wykorzystywane na lekcjach języka angielskiego oraz informatyki.

Tytuł projektu:

Tradycyjna muzyka: podobieństwa i różnice w tożsamościach europejskich Numer umowy: 06/SPC/06-00293-1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2009 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum im. Ks. Walentego 44-264 Jankowice ul. Równoległa 5 e-mail: gimn.1.ks.walentego@wp.pl Adres strony www: www.traditionalsongs.eu Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Beata Nogły

23

Kraje uczestniczące w projekcie: Hiszpania, Niemcy, Polska Kwota grantu: 5 878,20 euro Cele projektu: l poznanie kultury, historii i geografii krajów partnerskich; l rozwijanie umiejętności posługiwania się językami obcymi; l kształtowanie postawy tolerancji, poszanowania inności i ciekawości w poznawaniu świata.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Nawiązanie kontaktów pomiędzy uczniami poprzez korespondencję e-mailową oraz wyjazdy zagraniczne, pogłębienie wiedzy dotyczącej każdego z krajów, mobilizacja uczniów i nauczycieli do nauki języka angielskiego. Co roku uczniowie ze szkół partnerskich zbierali regionalne piosenki, aby następnie przetłumaczyć je na język angielski, zanalizować ich treść, zapisać nuty oraz zaprezentować na koncercie. Co roku wybierany był inny temat przewodni; w pierwszym roku była to praca, w drugim – czas wolny, w trzecim – kobiety i mężczyźni.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Uczniowie i nauczyciele otrzymali możliwość pracy w nowych, międzynarodowych warunkach. Zaangażowanie uczniów w projekt zagospodarowuje im czas wolny i jednocześnie chroni przed zachowaniami patologicznymi. Obcując z ludźmi z innych krajów i kultur, uczniowie kształtują w sobie postawę dialogu i tolerancji. Ponadto rozwijają dociekliwość poznawczą i mają świadomość użyteczności zdobytej w szkole wiedzy. Podczas pracy nad projektem uczniowie nabywają wiele nowych umiejętności: samooceny, pracy w grupie, efektywnej komunikacji interpersonalnej. Zdobywają także wiedzę z wielu dziedzin: socjologii, informatyki. Wykorzystują język obcy w praktyce. Ponadto poszerzają swoją wiedzę z zakresu muzyki regionalnej i lepiej poznają swoje środowisko lokalne. Praca nad projektem bardzo mobilizuje uczniów do nauki języka angielskiego Dzięki stałej komunikacji z uczniami z zagranicy oraz wyjazdom zagranicznym kompetencje językowe, a w szczególności umiejętność swobodnej komunikacji w języku angielskim, znacznie się polepszyły. Uczniowie stali się bardziej tolerancyjni, otwarci i pewni siebie.

Nauczyciele mają możliwość nabycia nowych doświadczeń i zaobserwowania nowych metod pracy, które z pewnością wykorzystają w praktyce.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Zbiór tekstów piosenek regionalnych z Galicji, Saksonii i Śląska wraz z nutami i analizami tekstów w oryginalnej wersji językowej każdego z krajów oraz wersji angielskiej. Prezentacje PowerPoint prezentujące regiony, z których pochodzą szkoły partnerskie. Film prezentujący polskie gimnazjum. Strona internetowa.

Plakaty, zdjęcia, wystawy.

Sposoby upowszechniania projektu: Uczniowie oraz nauczyciele niebiorący udziału w projekcie byli informowani o przebiegu projektu. W trakcie wizyt roboczych w szkołach partnerskich odbyły się koncerty, podczas których uczniowie wykonywali wybrane utwory. Na koncerty zaproszeni zostali przedstawiciele władz lokalnych, społeczności lokalnej oraz prasa.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Jednym z produktów końcowych projektu jest zbiór piosenek regionalnych wraz z nutami i analizami tekstów. Materiał ten można wykorzystać na zajęciach muzyki, jak również na zajęciach języka ojczystego oraz języka angielskiego. Ponadto zbiór ten, jak i płytę z nagraniami regionalnych piosenek oraz film można wykorzystać jako materiał promocyjny każdej ze szkół.

24

Tytuł projektu:

Bohaterowie i tożsamość kulturowa – Heroes and Cultural Identity Numer umowy: 06/SPC/06-00016-1 Czas trwania projektu: 01.08.2006 – 31.07.2009 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Gimnazjum nr 1 w Gdyni im. Gdyńskich Harcerzy II Rzeczypospolitej 81-364 Gdynia ul. 10 Lutego 26 tel. (+48 58) 620 33 16 e-mail: jedynagazetka@wp.pl Adres strony www: www.bohaterowiejedynki.republika.pl i www.ourheroes.eu Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Oktawia Gorzeńska Kraje uczestniczące w projekcie: Wielka Brytania (Szkocja), Polska, Słowacja, Norwegia, Włochy, Turcja Cele projektu: Jednym z celów operacyjnych projektu „Bohaterowie i tożsamość kulturowa” było uaktywnienie młodzieży i zaangażowanie do realizacji zadań projektowych jak największej liczby uczniów. Nauczycielom zależało na tym, aby młodzi ludzie zdobyli doświadczenie w różnych obszarach życia społecznego i w przyszłości chcieli angażować się w demokratyczne podejmowanie decyzji. Pozostałymi celami było: rozwijanie swoich zainteresowań i umiejętności oraz poznawanie kultury innych europejskich krajów.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W realizację projektu zaangażowało się ponad 450 uczniów, zainteresowanie tematem przerosło oczekiwania nauczycieli. Działania związane z projektem miały szeroki zasięg – obejmowały prace badawcze, przedstawienia, wizyty w muzeach, wybory najlepszego z kandydatów na bohatera, organizację konkursów, wystaw oraz przygotowanie tekstów, prezentacji. W dużym stopniu wykorzystywano multimedia i technologię komputerowo-informacyjną. Dzięki systemowi głosowania młodzież uczyła się zasad demokracji. Ważne dla kształtowania postaw młodych ludzi były spotkania z odmienną kulturą, możliwość podziwiania prac Prezentacja państw uczestniczących w projekcie – Turcja

25

Prezentacja państw uczestniczących w projekcie – Słowacja uczniów z innych krajów oraz prezentowanie własnej kultury poza granicami kraju.

Temat i założenia projektu zapewniały elastyczność, zarówno w sposobie realizacji, jak i liczbie pracujących nad nim uczniów i nauczycieli.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Projekt odegrał niebagatelną rolę w życiu szkoły. Stał się częścią planów: dydaktycznego i wychowawczego. Swoim zasięgiem objął wszystkich chętnych do działania uczniów. Dzięki realizowanym w projekcie zadaniom młodzież poznała odmienne zwyczaje, historię, styl życia w innych krajach.

Udoskonaliła również swoje umiejętności w posługiwaniu się nowoczesną technologią informacyjnokomunikacyjną, a także uczyła się zasad demokracji i pracy w grupie. Projekt z pewnością zmotywował społeczność szkolną do nauki języków, szczególnie języka angielskiego. Warto wspomnieć o ogromnym zaangażowaniu Szkolnego Klubu Europejskiego, powołaniu punktu konsultacyjno-informacyjnego w bibliotece oraz stworzeniu strony internetowej www.bohaterowiejedynki.republika.pl. W realizację projektu włączyli się także rodzice, którzy wspierali uczniów i nauczycieli. Ważnym rezultatem Comeniusa w naszej szkole była możliwość wyjazdów zagranicznych – forma nagrody dla uczniów. Projekt zmobilizował również grupę nauczycieli do nauki języka angielskiego.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Głównymi produktami końcowymi były: prezentacje multimedialne, filmy, albumy, blogi i przedstawienia poświęcone bohaterom. Łącznie uczniowie z 6 szkół partnerskich pracowali nad blisko 200 wybranymi indywidualnie bohaterami. Każdy kraj wybrał 2 bohaterów promowanych w międzynarodowym głosowaniu, oto przykłady: Leonardo da Vinci, Florence Nightgale, Jan Paweł II, Ataturk. Wspólny rezultat końcowy osiągnęliśmy poprzez proces międzynarodowego głosowania. Uczniowie poddali ocenie prezentacje z innych szkół i głosowali na te, które najbardziej przypadły im do gustu. Dodatkowo uczniowie korzystali z forum dyskusyjnego.

Sposoby upowszechniania projektu: Promocji i rozpowszechnianiu działań służyły: tablice ogłoszeń, strony internetowe, plakaty, wystawy, biuletyny oraz listy elektroniczne. Ogromną rolę w nagłośnieniu projektu odegrało samo głosowanie na bohatera.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Projekt wzbogacił programy nauczania, np. języków, WoS-u, historii. Powstałe filmy, albumy i wystawy można wykorzystać w czasie zajęć. Najważniejszym efektem jest rozwój uczniów, poszerzanie ich horyzontów, uwrażliwienie na problemy współczesnego świata, otwarcie się na ludzi odmiennych kulturowo.

Projekt przyczynił się również do rozwoju umiejętności językowych (język angielski) i ICT.

26

Tytuł projektu:

Różne kultury – wspólna europejska przyszłość Numer umowy: 06/SPC/06-00077-2 Czas trwania projektu: 01.08.2005 – 31.07.2008 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Szkoła Podstawowa nr 2 im. ks. Jana Trzopińskiego 34-236 Sidzina Sidzina 205 tel. (+48 18) 267 31 91 e-mail: matyasik@wp.pl ; kikid351@poczta.onet.pl Adres strony www: http://bystra.info/comenius/ Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Zofia Bylica Kraje uczestniczące w projekcie: Hiszpania, Słowacja, Turcja, Polska Cele projektu: l przygotowanie uczniów do włączenia się do wspólnej Europy; l ustalenie zasad współpracy pomiędzy szkołami europejskimi i promowanie edukacji na odległość; l pomaganie uczniom w odkrywaniu, dzieleniu się doświadczeniami i uczeniu się od innych kultur; l zachęcenie uczniów oraz nauczycieli do zapoznania się i używania nowych technologii w komunikacji; l włączenie społeczności szkolnej do rozwoju projektu; l zwrócenie uwagi uczniów na różne potrzeby edukacyjne (mniejszości narodowe itp.); l nauczenie interdyscyplinarnego spojrzenia na projekt; l rozwinięcie umiejętności językowych w czasie praktycznej komunikacji; l zwiększenie jakości edukacji w szkole.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: l uczniowie wykonali wystawy, plakaty, rysunki przeznaczone dla wszystkich członków szkolnej społeczności; l powstały gazetki, broszury i ulotki związane z realizacją projektu; l uczniowie przygotowali prezentacje o ginących zawodach; l wymienili się przepisami kulinarnymi ze swoich regionów; l uczniowie przygotowywali potrawy wg otrzymanych przepisów oraz wydali wspólną książkę kucharską; l nauczyli się 3 tańców regionalnych, które zostały nagrane na wideo; l młodsi uczniowie wykonali plakaty prezentujące różne stroje regionalne; l starsi uczniowie prezentowali stroje regionalne, wykonywali zdjęcia oraz wymieniali się nimi ze swoimi kolegami z partnerskich szkół; l uczniowie wykonali albumy ze zdjęciami swoich rodzin: rodziców, dziadków, rodzeństwa itp.; l uczniowie brali udział we wspólnej zabawie ze swoimi dziadkami, uczyli się dawnych zabaw i gier; l nauczyciele podczas regularnych spotkań z uczniami omawiali, wdrażali i ewaluowali działania.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): W pracy nad projektem wykorzystywano komputery. Dla wielu uczniów było to wprowadzenie do obsługi Internetu, zapoznali się z językiem HTML. Pisząc e-maile do kolegów ze szkół partnerskich, doskonalili swoje umiejętności obsługi komputera, jak również rozwijali umiejętności językowe w czasie praktycznej komunikacji (wideokonferencje, spotkania z rówieśnikami, pisanie e-maili, opisywanie siebie, swojej miejscowości, rodziny, podawanie przepisów).

27

Projekt dał również nauczycielom możliwości udoskonalenia umiejętności komunikowania się przez Internet, praktycznego posługiwania się językiem angielskim, poznania i porównania systemów edukacyjnych w partnerskich krajach, wzbogacania swojego warsztatu pracy o nowe doświadczenia.

Z dużym zaangażowaniem w realizację projektu włączyli się rodzice. Gościli u siebie dzieci z partnerskich szkół, pomagali w realizacji Dni Otwartych. Przygotowali potrawy z opracowanych przez dzieci książek kucharskich. Dzięki tym kontaktom wzbogacili swoją wiedzę na temat innych krajów, bliżej poznali warunki życia dzieci z Turcji, Hiszpanii, Słowacji. Dzięki kontaktom z partnerami projektu, lokalnymi władzami i stowarzyszeniami kulturalnymi pojawiła się możliwość tworzenia ducha współpracy, przyjaźni, respektowania innych kultur, a także zaznajamiania zarówno uczniów, jak i nauczycieli z nowymi technologiami.

Umożliwiło to stworzenie międzynarodowej platformy współpracy dla młodych ludzi z różnych krajów.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: W wyniku realizacji projektu uzyskano następujące rezultaty materialne i produkty końcowe: l wspólna strona internetowa, na której zostały opublikowane wszystkie materiały i projekty; l filmy wideo z tradycyjnymi tańcami, zabawami i grami; l albumy ze zdjęciami przedstawiającymi przedmioty codziennego użytku; l wszystkie materiały zostaną przedstawione w prezentacji uzyskanych produktów końcowych.

Sposoby upowszechniania projektu: Na zakończenie roku w każdej szkole odbywały się Dni Otwarte, w czasie których były prezentowane zebrane materiały. Uczniowie wykonywali tańce, zabawy, których nauczyli się od swoich rodziców. Przy wejściu do szkoły umieszczono „Europejskie Okna”. W tych oknach przedstawiano ważne informacje, projekty, prace uczniów z partnerskich szkół. Dzięki tym oknom uczniowie poznawali swoich rówieśników, oglądali zdjęcia, mapy, obrazy. Jest to sposób informowania jak również motywowania rodziców i innych osób odwiedzających szkołę do współpracy nad projektem. Każda szkoła partnerska miała swoje okno.

Na początku realizacji programu stworzono wspólne logo projektu. W szkolnej gazetce „Wesołe Smutki” uczniowie opisywali realizację poszczególnych zadań, jak również pisali artykuły o partnerskich krajach.

Systematycznie odbywały się spotkania z rodzicami, podczas których byli oni informowani o zadaniach realizowanych w ramach projektu. W „Gazecie Krakowskiej” i „Kronice Beskidzkiej” zostały opublikowane reportaże z wizyty roboczej w Polsce.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Informacje zdobyte przez uczniów na temat ginących zawodów, strojów regionalnych, tańców posłużyły jako materiały dydaktyczne podczas realizacji ścieżki regionalnej. W ramach projektu powstała książka kucharska, która została rozpowszechniona wśród rodziców. Zarejestrowane na DVD tańce są wykorzystywane w trakcie zajęć klas I-III.

28

Program eTWINNING

– współpraca szkół za pośrednictwem mediów elektronicznych Tytuł projektu:

Our ancestors – charm of old-fashioned photographs Czas trwania projektu: 05.10.2005 – 30.06.2006 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Katolickie Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki 71-242 Szczecin Plac św. Ottona 1a e-mail: gimnazjum@katgim.pl Adres strony www: www.katgim.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Paulina Kuźmo-Biwan, Alicja Krystosiuk Kraje uczestniczące w projekcie: Austria, Litwa, Polska, Słowacja Cele projektu: l zainteresowanie uczniów historią, zarówno Europy, własnego kraju, jak i własnej rodziny; l zdobycie i poszerzenie wiedzy z zakresu geografii, tradycji partnerskich krajów; l nawiązanie nowych znajomości i poznanie życia codziennego partnerów; l rozwijanie kompetencji językowych i technicznych poprzez kontakt z obcojęzycznymi partnerami, wspólną pracę z użyciem technologii informacyjno-komunikacyjnej.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Uczniowie z pomocą nauczycieli przygotowywali materiały dotyczące określonych tematów (zagadnień z życia codziennego, historii, geografii), pracując w grupach, rozmawiając ze starszymi krewnymi. Zebrane informacje w postaci prezentacji PowerPoint, artykułów, wypracowań, reportaży ze zdjęciami (często starymi fotografiami z albumów rodzinnych) wysyłali do partnerskiej szkoły. Prace były wspólnie omawiane na czacie, forum, drogą e-mailową. Przygotowując materiały dla kolegów z partnerskiej szkoły, uczniowie odkrywali wiele interesujących faktów z historii i tradycji własnego kraju i własnej rodziny.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Uczniowie poznali kraj partnera zarówno od strony historii i geografii, jak i aspektów życia codziennego.

Wzbogacili wiedzę na temat własnego kraju, przeszłości własnej rodziny, rozwinęli zdolności językowe i umiejętności korzystania z ICT. Stali się bardziej otwarci, tolerancyjni i zainteresowani przedmiotami, które wchodziły w treść projektu.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Powstała strona internetowa projektu: http://etwinning.ovh.org, na której umieszczone są materiały zebrane podczas pracy nad projektem.

Sposoby upowszechniania projektu: Strona internetowa projektu.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Projekt zachęca uczniów do nauki języków obcych, uczy otwartości, tolerancji.

29

Tytuł projektu:

E-Exploring of New Horizons Czas trwania projektu: 05.10.2005 – nadal trwa Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Szkoła Podstawowa nr 11 im. Stefana Batorego 88-100 Inowrocław ul. Jana Sobieskiego 5/7 tel. (+48 52) 357 56 83 e-mail: sp11ino@poczta.onet.pl Adres strony www: http://sp11ino.republika.pl/ Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Katarzyna Sopolińska Kraje uczestniczące w projekcie: Cypr, Polska Cele projektu: l zapoznanie uczniów z historią i tradycją kraju partnerskiego oraz jego życiem codziennym poprzez porównywanie poszczególnych aspektów, odkrywanie różnic i podobieństw pomiędzy Polską a Cyprem; l rozwijanie kompetencji językowych; l doskonalenie umiejętności technicznych.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: W oparciu o mitologię Cypru, polskie legendy i baśnie, opowieści partnerów oraz fakty dzieci stworzyły sobie obraz przeszłości i życia codziennego swoich partnerów. Uczniowie przygotowywali liczne prezentacje PowerPoint, które następnie wysyłali do partnerów. Prace były wspólnie omawiane poprzez e-maile, czat, forum. Wspólnie opracowywano i rozwiązywano quizy, krzyżówki, uczono się typowych dla obu krajów gier, wspólnie przygotowywano komiks.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Uczniowie poznali zarówno partnerski, jak i swój kraj od strony historii, geografii, literatury. Stali się bardziej otwarci i tolerancyjni oraz rozwinęli swoje umiejętności językowe i techniczne.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Powstała strona projektu, liczne prezentacje multimedialne, krzyżówki, quizy, gry, komiks.

Sposoby upowszechniania projektu: Na stronie szkoły utworzono „podstronę” zawierającą materiały powstałe podczas realizacji projektu, zdjęcia.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Zgromadzone podczas projektu materiały służą jako źródło informacji na temat kraju partnerskiego. Sam projekt zachęca uczniów do nauki historii, geografii. Uczy otwartości, tolerancji. Pozwala uczestnikom nabyć pewności siebie w posługiwaniu się językiem obcym oraz narzędziami technologii komunikacyjnoinformacyjnej.

30

Tytuł projektu: Without Borders

Czas trwania projektu: 26.12.2006 – 30.06.2007 Nazwa, adres, tel. polskiej szkoły: Zespół Szkół Zawodowych nr 1 25-378 Kielce ul. Zgoda 31 tel. (+48 41) 361 27 06 e-mail: zsz1.kielce@wp.pl Adres strony www: www.zsz1.kielce.pl Nauczyciel koordynator w polskiej szkole: Monika Mądrawska Kraje uczestniczące w projekcie: Grecja, Polska, Słowacja Cele projektu: l zachęcenie uczniów do nauki geografii i języków obcych; l doskonalenie umiejętności posługiwania się narzędziami technologii informacyjno-komunikacyjnej; l rozwijanie kompetencji językowych – wykształcenie u uczniów swobody i pewności siebie w posługiwaniu się językiem angielskim; l poznanie tradycji, kultury i życia codziennego partnera – uświadomienie uczniom, że istnieje wiele podobieństw pomiędzy nimi a rówieśnikami z innych krajów – zlikwidowanie granic i barier pomiędzy nimi.

Zadania zrealizowane przez uczniów i nauczycieli w ramach projektu: Uczniowie przygotowywali materiały z określonych zagadnień (najczęściej w postaci prezentacji PowerPoint – tekst, wykonane samodzielnie zdjęcia) i wysyłali je do szkół partnerskich. Prace były później omawiane drogą e-mailową i z wykorzystaniem komunikatorów internetowych. Uczniowie korzystali z licznych programów, m.in. do obróbki zdjęć.

Osiągnięte rezultaty, czyli wpływ projektu na szkołę (nauczycieli, uczniów, rodziców, środowisko lokalne): Uczniowie i nauczyciele poznali aspekty codziennego życia szkoły i swoich partnerów a także geografię i historię wszystkich zaangażowanych w partnerstwo krajów. Ponadto rozwinęli swoje zdolności językowe i techniczne.

Produkty końcowe powstałe w wyniku realizacji projektu: Liczne prezentacje, strony internetowe z fotografiami oraz angielsko-grecko-polsko-słowacki słownik podstawowych zwrotów.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób można wykorzystać rezultaty projektu (waloryzacja projektu): Poprzez wymianę informacji na temat planu zajęć, przedmiotów, zajęć pozalekcyjnych, sposobu spędzania wolnego czasu uczniowie mogą sobie wyobrazić, jak wygląda zwykły dzień ich kolegów z egzotycznego dla nich samych kraju, a nauczycielom pozwala porównać system edukacji, metody i warunki pracy.

Przedstawienie miast, interesujących miejsc i charakterystycznych krajobrazów danego kraju przybliża uczestnikom projektu odległe niekiedy rejony Europy i emocjonalnie angażuje w naukę geografii, historii, wzbudzając zwyczajną ciekawość. Uczniowie stają się bardziej otwarci i tolerancyjni. Łatwiej nawiązują kontakty, nawet te wymagające komunikacji w języku obcym.

31

Program LEONARDO DA VINCI – kształcenie i szkolenie zawodowe

Tytuł projektu:

LIVING-ROOM. Wymiana doświadczeń w zakresie kształcenia kulturowego Numer projektu: PL/07/LLP-LdV/VETPRO/140408 Partnerzy projektu: Associazione WID; Università per Stranieri di Perugia Beneficjent: Fundacja Cracovitalia Kraków Rola partnera polskiego: l rola organizacji wysyłającej; l obowiązek rekrutacji uczestników Wymian; l odpowiedzialność za zarządzanie, monitoring i ewaluację projektu; l współodpowiedzialność za przygotowanie kulturowe, pedagogiczne i językowe uczestników; lprzygotowanie programu i harmonogramu Wymian oraz dbałość o jego prawidłową realizację.

Cele projektu: Najważniejszym celem projektu jest rozwój zawodowy i wymiana doświadczeń, metod kształcenia oraz umiejętności związanych z obszarem przygotowania kulturowego osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe. Zawartość projektu to przede wszystkim budowanie płaszczyzny (tytułowego „LIVING-ROOM”), trwałej i wykraczającej poza czas trwania projektu współpracy pomiędzy partnerami projektu, której celem będzie wypracowanie programów/metodologii w dziedzinie kształcenia kulturowego.

Ponadto projektowi zostały wytyczone następujące cele: l wypracowywanie wspólnych kryteriów jakościowych i kwalifikacyjnych dotyczących specjalistów, trenerów, nauczycieli, itp. w dziedzinie kształcenia kulturowego; l próba ujednolicenia nazewnictwa oraz zdefiniowania pojęć dotyczących podjętej w projekcie problematyki (wiele terminów na to samo: „mulitkulturowość”, „wielokulturowość”, „interkulturowość”, „międzykulturowość”); l określenie i zdefiniowanie nowych zjawisk oraz kierunków rozwoju europejskiego rynku edukacji zawodowej w kontekście kształcenia kulturowego; l wypracowywanie nowatorskich rozwiązań, praktyk i narzędzi, umożliwiających rozwój zawodowy oraz sprawne przekazywanie wiedzy; l zwalczanie istniejących stereotypów i uprzedzeń związanymi z różnicami kulturowymi; l zapewnienie innowacyjności i wysokiej jakości kształcenia jako podstawy kompetentnie opracowanych materiałów szkoleniowych z dziedziny edukacji kulturowej; l określenie roli i przydatności oraz wskazanie narzędzi informatycznych przydatnych przy kształceniu zawodowym w organizacjach.

Opis projektu: Projekt skierowany jest do osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe w dziedzinie różnic międzykulturowych. Potrzeby tych osób podlegają nieustannemu rozwojowi wraz ze zmieniającym się polskim i europejskim rynkiem edukacji zawodowej. Z jednej strony ciągle jest obecna potrzeba podstawowego kształcenia pracowników MŚP z kulturowości, a z drugiej już – potrzeba kreowania europejskiej przestrzeni współpracy, wolnej od uprzedzeń i ksenofobicznych zachowań. Celem projektu jest więc przekazanie uczestnikom takiej wiedzy i doświadczeń z włoskiego wielokulturowego środowiska, która wpłynie na wzbogacenie metodologii kształcenia uczestników, a ponadto pozwoli wprowadzać wysokie standardy jakościowe.

32

Mobilni pracownicy MŚP z Polski są konstruktywną siłą zawodową w UE, dlatego warto zadbać o ich rozwój w obszarze objętym projektem. W LIVING-ROOM chodzi nie tyle o potwierdzenie tezy, iż odmienne środowiska się różnią, co o kulturę koegzystencji i integrację osób z różnych przestrzeni kulturowych.

Obecność wielokulturowości w otoczeniu to przecież nie problem, a wartość dodana.

Rezultaty/wyniki: l wymiana doświadczeń zawodowych i skorzystanie z praktycznych osiągnięć partnerów; l nawiązanie stałej i trwającej również po zakończeniu projektu współpracy z partnerami, umożliwiającej wspólne wypracowywanie metod, narzędzi oraz kryteriów jakościowych w kształceniu kulturowym; l samodzielna analiza i definiowanie nowych zjawisk zachodzących na europejskim rynku pracy, związanych z przemianami kulturowymi; l nabycie umiejętności przygotowania programów edukacyjnych oferty szkoleniowej w oparciu o specyficzne potrzeby grup pracowniczych MŚP, aktywnych w środowiskach wielokulturowych; l stworzenie pakietu sprawdzonych materiałów dydaktycznych, metod, zasad przygotowania oferty szkoleniowej dla kadry zajmującej się kształceniem zawodowym w zakresie kulturowym w instytucjach szkoleniowych, organizacjach MŚP oraz NGOs. Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Branża szkoleń i kształcenia kulturowego jest dziedziną ukierunkowaną przede wszystkim na działalność biznesową oraz na zysk. Mniejszy nacisk kładzie się na wszechstronne kształcenie pracowników w rozumieniu, akceptacji i poznawaniu odmienności kulturowych, w celu uzyskania nowej jakości społecznej. Nie wystarczy tylko kształcić umiejętności poprawnego zachowywania się w środowisku wielokulturowym, aby osiągać biznesowe powodzenie. W ten sposób można ledwie zapewnić poprawne funkcjonowanie pracowników z różnych środowisk kulturowych. W swoich celach realizatorzy projektu zmierzają do zmiany w tym zakresie, również na poziomie krajowym i europejskim. Dzięki realizacji projektu europejscy partnerzy dowiedzą się, w jaki sposób odbywa się integracja polskich pracowników na europejskim rynku zawodowym. Na poziomie krajowym pojawi się nowa jakość związana z wiedzą i doświadczeniami przekazanymi od włoskich partnerów. Dzięki temu polscy specjaliści będą przygotowani na istotne zmiany zachodzące na polskim rynku kształcenia i będą mogli odpowiednio sprawnie reagować na nowe potrzeby tego rynku. Projekt wzbogaci ofertę kształcenia zawodowego o innowacyjne elementy definiowania i rozumienia procesów międzykulturowych. Podniesie również jakość oferty szkoleniowej poprzez wykorzystanie nowych metod i narzędzi, a także podniesie jakość analizy problematyki związanej z edukacją kulturową. Celem projektu jest kreowanie takiej wspólnej przestrzeni w kształceniu zawodowym, w którym rozumienie odmiennych grup i środowisk kulturowych odbywa się na równych prawach.

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Fundacja Cracovitalia 31-580 Kraków ul. Nowohucka 3/27 tel. (+48 12) 394 59 88; fax (+48 12) 397 31 93 e-mail: info@cracovitalia.org koordynator: Artur Wawryszuk Okres realizacji projektu: 03.03.2008 – 30.09.2008

33

Tytuł projektu:

Program edukacji i reedukacji przez praktykę w dziedzinie animacji kultury – ANIMATOR Numer projektu: PL/06/B/P/PP/174050 Partnerzy projektu: l The Society of Richelieu (Stowarzyszenie Studentów, Absolwentów i Przyjaciół DAMU), Czechy l Uniwersytet im. Witolda Wielkiego w Kownie, Litwa l Stowarzyszenie „Katedra Kultury”, Polska (SKK) l Laundry, Wielka Brytania Beneficjent: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytet Warszawski (IKP UW) Rola partnera polskiego: IKP UW pełni rolę koordynatora, w związku z tym odpowiada za całość prac w ramach projektu. Od strony merytorycznej przede wszystkim jest ekspertem w dziedzinie kształcenia animatorów kultury na szczeblu akademickim; praktyka animacyjna jest w tym przypadku wyprowadzona z myślenia antropologicznego – które ujmuje człowieka (potencjalnego beneficjenta działań animacyjnych) jako całość i zawsze zaczyna się od rozpoznania środowiska kulturowego, w którym człowiek żyje.

SKK to stowarzyszenie absolwentów i współpracowników specjalizacji Animacja kultury prowadzonej przez IKP UW. Jego zadanie to poszerzanie sieci absolwentów oraz współpraca przy tworzeniu modelu „inkubatora”, czyli modelu skutecznego wprowadzania absolwentów w rzeczywistą praktykę w dziedzinie kultury.

Cele projektu: l promocja i rozwój kształcenia zawodowego w dziedzinie animacji kultury; l budowa pomostu między kształceniem uniwersyteckim a samodzielną pracą w dziedzinie kultury, wiążącego teorię z praktyką i zapewniającego transfer wiedzy i umiejętności; l współpraca praktyków kultury oraz studentów starszych lat/młodych absolwentów animacji kultury z różnych środowisk kulturowych; l kształcenie dorosłych: aktywnych praktyków kultury; l opracowanie modelu „inkubatora” ułatwiającego start zawodowy.

Opis projektu: W kontekście tych celów partnerstwo zostało tak pomyślane, by obejmować zarówno praktyków (Laundry), jak i stowarzyszenia absolwentów (The Society of Richelieu oraz Stowarzyszenie „Katedra Kultury” ściśle współpracujące z Instytutem Kultury Polskiej UW) oraz instytucje prowadzące kształcenie na poziomie akademickim (IKP UW, Uniwersytet im. Witolda Wielkiego).

Działania w ramach projektu dotyczyły z jednej strony skierowania programu animacji do nowych grup docelowych, w tym opracowania programów kształcenia dla praktyków kultury (w różnych systemach kształcenia), oraz realizację projektu animacji kultury – modelu „inkubatora” – praktyki, która łączy kształcenie akademickie z działaniem i pozwala rozpocząć samodzielną pracę zawodową. Ten drugi aspekt działań realizowany był w ramach dwóch modeli: pracy animacyjnej w środowisku lokalnym (małej miejscowości) oraz pracy animacyjnej w środowisku miejskim – w obu przypadkach kluczowe było rozpoznanie cech kultury tych środowisk.

Podczas projektu prowadzono również liczne prace nad rozpoznaniem sieci istniejących instytucji kultury z uwzględnieniem zróżnicowań w obrębie partnerstwa.

34

Rezultaty/wyniki: l program studiów podyplomowych w dziedzinie animacji kultury (uniwersytecki kurs podyplomowy); l wprowadzenie elementów kształcenia animacyjnego do systemu edukacji na Litwie; l wszczęcie debaty na temat kształcenia animacyjnego w Czechach i Wielkiej Brytanii; l model „inkubatora” – działania animacyjnego bezpiecznego i monitorowanego, a jednocześnie umożliwiającego rozpoczęcie pracy zawodowej; model został sprawdzony z jednej strony w ramach społeczności lokalnej (miejsce: Gozdowo), z drugiej – w przestrzeni miejskiej, w ramach scenariusza „7 cudów”; l mapa tradycyjnych ośrodków kultury wraz z katalogiem innowacyjnych projektów i działań w kulturze możliwych do wykorzystania w tych instytucjach; l „targi inicjatyw animacyjnych” – formuła spotkania umożliwiającego wymianę idei oraz doświadczeń w sektorze kulturalnym (zamknięcie projektu w kwietniu 2008 roku); l strona www otwarta dla osób, grup nieformalnych i instytucji pracujących w dziedzinie animacji kultury, stanowiąca platformę wymiany programów, idei, kontaktów, narzędzi i metod kształcenia w tej dziedzinie; www.culturalanimation.com.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Rezultaty projektu mogą być wykorzystane w całości (curricula, modele projektów, przykłady działań) i w części (poszczególne programy zajęć) przez wszystkie instytucje prowadzące kształcenie w dziedzinie animacji kultury lub przez praktyków na tym polu (zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych).

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski 00-927 Warszawa ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 e-mail: animacja@uw.edu.pl Stowarzyszenie Katedra Kultury 00-927 Warszawa ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 e-mail: katedrakultury@gmail.com Okres realizacji projektu: 10.11.2006 – 09.05.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 260 000 euro/190 535 euro

Tytuł projektu:

Staż dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży Numer projektu: PL/07/LLP-LdV/PLM/140168 Partnerzy projektu: l Turmvilla Bad Muskau – Soziokulturelles Zentrum im Muskauer Park (Turmvilla Bad Muskau – Ośrodek Kultury i Pracy Socjalnej w Parku Mużakowskim) l HochDrei e.V. – Bilden und Begegnen in Brandenburg (Stowarzyszenie „Do Trzeciej Potęgi – Kształcenie i Spotkania w Brandenburgii”) l Jugendbildunsstätte Burg Ludwigstein (Młodzieżowe Centrum Edukacyjne Burg Ludwigstein) l Jugendbildungsstätte Kurt Löwenstein e.V. (Stowarzyszenie Edukacji Młodzieży imienia Löwensteina Kurta) l Spohns Haus – Ökologisches Schullandheim Gersheim: Spohns Haus (Szkolny Ośrodek Ekologiczny w Gersheim)

35

Beneficjent: Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) Rola partnera polskiego: PNWM jest odpowiedzialna za całościową organizację projektu w porozumieniu z organizacjami partnerskimi (rekrutacja uczestników, staż, program, monitoring realizacji, ewaluacja, upowszechnianie wyników projektu).

Cele projektu: Celem projektu jest przede wszystkim podniesienie kwalifikacji stażystów jako opiekunów polskoniemieckich spotkań młodzieży. Odbywając trzymiesięczny staż w placówce pozaszkolnego kształcenia młodzieży w Niemczech, mogą oni usystematyzować swoje wiadomości z zakresu pracy z młodzieżą, poszerzyć wiedzę dotyczącą organizacji i prowadzenia polsko-niemieckich i międzynarodowych wymian młodzieży, udoskonalić kompetencje konieczne do pracy w międzynarodowym, międzykulturowym środowisku oraz zapoznać się z alternatywnymi i innowacyjnymi metodami pracy z młodzieżą z różnych krajów w Niemczech.

W ten sposób promotor projektu chce zwiększyć szanse stażystów na krajowym i europejskim rynku pracy oraz stworzyć okazję do nawiązania współpracy między rodzimymi instytucjami stażystów w Polsce a instytucjami w Niemczech.

Opis projektu: Projekt „Staż dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży” skierowany jest do młodych osób współpracujących z pozaszkolnymi ośrodkami pracy z młodzieżą w Polsce i w Niemczech. Są to zwykle absolwenci studiów pedagogicznych lub innych kierunków humanistycznych, którzy posiadają obszerną wiedzę teoretyczną, lecz nie zdążyli jeszcze zebrać zbyt wielu doświadczeń praktycznych. Celem projektu jest przede wszystkim podniesienie kwalifikacji tych osób jako organizatorów i animatorów polsko-niemieckich spotkań młodzieży, a w efekcie poprawa jakości i upowszechnienie tego rodzaju spotkań. Trzymiesięczny staż odbywa się w pozaszkolnej placówce edukacyjnej dla młodzieży w Niemczech. Stażyści mogą w tym czasie usystematyzować swoje wiadomości z zakresu pracy z młodzieżą, rozszerzyć swoje umiejętności organizowania i prowadzenia polsko-niemieckich i międzynarodowych wymian młodzieży, udoskonalić kompetencje konieczne do pracy w międzynarodowym, międzykulturowym środowisku oraz zapoznać się z alternatywnymi i innowacyjnymi metodami pracy z młodzieżą stosowanymi w innym kraju. Projekt stanowi również okazję do nawiązania bądź umocnienia istniejącej już współpracy między polskimi i niemieckimi instytucjami, z którymi na co dzień współpracują stażyści, a instytucjami, w których odbywają oni praktyki.

Rezultaty/wyniki: Rezultatem projektu jest przede wszystkim podniesienie kwalifikacji stażystów, a w efekcie ich atrakcyjności na rynku pracy. Ponadto przekłada się to na poprawę jakości międzynarodowych spotkań młodzieży oraz ich popularyzację. Poprzez projekt następuje upowszechnianie przez stażystów po powrocie do kraju nowych form i metod pracy w ich środowisku zawodowym. Projekt przyczynia się również do umocnienia sieci współpracy między polskimi i niemieckimi instytucjami pozaszkolnej pracy z młodzieżą oraz do nawiązania nowych kontaktów instytucjonalnych oraz personalnych w tej branży. Powstają wspólne projekty oraz nowe partnerstwa polskich i niemieckich organizacji i instytucji.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Dzięki projektowi następuje upowszechnianie przez stażystów po powrocie do kraju nowych form i metod pracy w ich środowisku zawodowym. Ponadto powstają nowe lub umacniają się długoletnie partnerstwa polskich i niemieckich organizacji i instytucji pracujących z młodzieżą. O rezultatach projektu informowane

36

są organizacje współpracujące z Promotorem oraz inne zajmujące się pozaszkolną pracą z młodzieżą w Polsce i w Niemczech. Ponieważ Promotor już po raz drugi organizuje staże w ramach wsparcia z programu Leonardo da Vinci (i planuje trzecią edycję projektu), co roku poszerza się krąg instytucji zaangażowanych w projekt lub nim zainteresowanych. W ten sposób następuje popularyzacja idei staży zagranicznych.

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) 03-972 Warszawa ul. Alzacka 18 tel. (+48 22) 518 89 16, fax 617 04 48 osoba kontaktowa: Aleksandra Milewska Okres realizacji projektu: 01.07.2007–31.07.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 32 790 euro

Tytuł projektu:

Wymiana Doświadczeń – Inwestycja w kadry rzemieślnicze Numer projektu: LdV/M06/k/Exd/800 Partnerzy projektu: Escola Professional de Tomar Beneficjent: Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców Rola partnera polskiego: l rekrutacja uczestników i przygotowanie ich do wyjazdu; l współpraca z partnerem portugalskim w zakresie organizacji pobytu i programu szkoleń; l wymiana doświadczeń w zakresie inwestycji w kadry rzemieślnicze, zwłaszcza w aspekcie szkoleń; Warsztaty w ramach projektu

37

l organizacja pobytu polskich uczestników pod względem wymiany międzykulturowej; l rozliczenie projektu i upowszechnianie rezultatów projektu.

Cele projektu: Celem projektu było zacieśnienie współpracy Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców z Mikołowa z Escola Professional de Tomar z Portugalii przez wymianę doświadczeń kadry szkoleniowej. Celem projektu była poprawa jakości szkoleń zawodowych oferowanych pracownikom przedsiębiorstw rzemieślniczych w zakresie: inwestowania w kadry, usprawnienia zarządzania zasobami ludzkimi, identyfikowania potrzeb w zakresie kwalifikacji pracowników, analizy potrzeb szkoleniowych, poprawy organizacji szkoleń w firmach rzemieślniczych.

Opis projektu: Projekt zakładał 2-tygodniowy pobyt na wymianie w Portugalii 16-osobowej grupy uczestników, którą stanowili szkoleniowcy kadr rzemieślniczych różnych branż. Z uwagi na wielość reprezentowanych przez uczestników profesji program projektu był bardzo wszechstronny. Podczas wymiany uczestnicy mieli okazję zapoznać się z instytucją partnera i poznać system kształcenia kadr rzemieślniczych w trzech profesjach (gastronomii, grafiki komputerowej i fotografii), w jakich szkoli placówka w Tomar. Poza warsztatami i spotkaniami w samej szkole partner zorganizował uczestnikom wizyty studyjne w zakładach nawiązujących do ich zawodów m.in. w salonie samochodowym Peugeot, na farmie Tiantonio, fabryce materiałów i odzieży Fareleiros, gabinetach kosmetycznych i fryzjerskich w całym kraju. Niezwykle interesujące spotkanie miało miejsce podczas wizyty w siedzibie Stowarzyszenia Małej i Średniej Przedsiębiorczości – Nersant Associacao Empresarial w Tores Novas. Na tym spotkaniu przedstawiciele polskiej organizacji zrzeszającej rzemieślników i przedsiębiorców mogli zapoznać się ze strategiami rozwoju przedsiębiorczości na lata 20072013 w Portugalii, dotyczącymi m.in. wdrażania nowoczesnych systemów szkoleń kadr oraz doskonalenia umiejętności zawodowych, promocji portugalskiej przedsiębiorczości i systemów pomocowych we wdrażaniu nowych technologii. Poza aspektem czysto zawodowym uczestnicy mieli niebywałą okazję poznać tradycję, historię i kulturę państwa partnera. Bogaty program wizyt o charakterze kulturowym nadał projektowi wymiar międzykulturowości. Realizacja projektu dowiodła, iż „Kuchnia łączy narody”. Organizacja wspólnych bieUczestnicy programu

38

Uczestnicy projektu podczas warsztatów

siad, serwowanie tradycyjnych portugalskich potraw i próba serwowania przez partnera dań kuchni polskiej oraz towarzysząca temu muzyka biesiadna wpłynęły na zacieśnienie relacji pomiędzy państwami oraz zaowocowały planami kontynuowania współpracy.

Rezultaty/wyniki: Wymiana doświadczeń wpłynęła w dużym stopniu na liczbę działań podejmowanych przez cech wzorem Nersant Associacao Empresarial z Tores Novas. Zachęciła również do śmielszego korzystania ze środków unijnych zarówno w celach inwestycyjnych, jak i szkolenia kadr, wzorem przedsiębiorców z Portugalii. Cenną nauką były również przykłady zarządzania małymi przedsiębiorstwami walczącymi z olbrzymią konkurencją, zwłaszcza zalewem dóbr z rynków wschodnich np. Chin. Receptą portugalskich przedsiębiorców okazała się „wysoka jakość produktów” zapewniana dzięki stosowaniu strategii dywersyfikacji pionowej, tj. wyeliminowania pośredników w procesie produkcji. Na przykład producent wyrobów mięsnych zajmuje się hodowlą zwierząt, produkcją wyrobów masarskich i dystrybucją do miejsc sprzedaży, zachowując przy tym najwyższe normy jakości.

Poznanie systemu kształcenia młodych kadr rzemieślniczych oraz proces przeprowadzania egzaminów zawodowych okazały się kolejnym cennym doświadczeniem dla polskich uczestników wymiany.

Wszyscy uczestnicy otrzymali dwa certyfikaty potwierdzające udział w wymianie w języku polskim i angielskim, co niewątpliwie wpłynie na ich pozycję zawodową na europejskim rynku pracy.

Bogaty zbiór zdjęć zarówno z zakładów rzemieślniczych, jak i przedsiębiorstw portugalskich oraz miejsc kultu i historii Portugalii zebrane na płytach CD; wydanie broszury, a następnie dystrybuowanie wśród członków Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców z Mikołowa, Żor i innych partnerskich instytucji z regionu Śląska może wpłynąć na propagowanie portugalskiej przedsiębiorczości, rzemiosła i kultury w Polsce oraz zaowocować dalszą współpracą.

Propagowanie efektów materialnych wymiany odbędzie się za pośrednictwem mediów branżowych (odpowiednich dla profesji uczestników wymiany) oraz na stronach www promotora i partnera.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Organizacja wymian w Polsce dla rzemieślników i przedsiębiorców z Portugalii i innych krajów europejskich. Rozszerzenie działalności Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Mikołowie, zwłaszcza poprzez ewaluację zrealizowanego programu i angażowaniu pozostałych członków Cechu do uczestnictwa w podobnych projektach. Wykorzystanie zdobytej wiedzy w codziennej pracy w prowadzonych przez uczestników zakładach.

39

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców 43-190 Mikołów ul. Wyzwolenia 22 e-mail:cechmikolow@o2.pl Koordynator projektu: FPMS – Doradztwo Unijne Joanna Ochniak 60-694 Poznań os. Wł. Jagiełły 26/21 e-mail: fpms@wp.pl Okres realizacji projektu: 15.11.2007 – 30.05.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 22 800 euro

Tytuł projektu:

Konserwacja – restauracja w Europie Numer projektu: PL/06/A/Exd/174451 Partnerzy projektu: Firma Zajączkowska-Kłoda Sp. z o.o., Polska Beneficjent: Urząd Gminy Asti, Włochy Koordynator projektu: Firma Zajączkowska-Kłoda Sp. z o.o.

Rola partnera polskiego: l ustalenie szczegółowego, merytorycznego programu wymiany, w celu optymalnej realizacji celów projektu. Nastąpiło ono po ostatecznym naborze beneficjentów, co pozwoliło na uwzględnienie zgłoszonych przez uczestników potrzeb; l koordynacja działań; l współpraca z partnerami i beneficjentami; l organizacja spotkań; l opracowanie wyników; l upowszechnienie efektów projektu.

Cele projektu: l umożliwienie polskim konserwatorom dzieł sztuki skutecznego konkurowania na europejskim rynku pracy poprzez analizę włoskiego rynku pracy, jego uwarunkowań prawnych oraz nawiązanie współpracy; l podniesienie jakości kształcenia konserwatora poprzez poznanie nowych metod szkoleniowych, technik i technologii; l udoskonalenie mechanizmów umożliwiających dokształcanie i szkolenie zawodowe, dzięki którym konserwator będzie mógł zdobywać umiejętności oraz kwalifikacje przez całe życie oraz podnosić kwalifikacje z innych specjalizacji pokrewnych (ewentualnie przekwalifikowanie) tak, aby być przygotowanym na zmiany na rynku pracy;

40

l

tworzenie spójnego europejskiego systemu edukacji konserwatorskiej m.in. poprzez analizę włoskiego systemu edukacji.

Opis projektu: Konserwacja-restauracja w Europie jest dziedziną, w której właściwie każdy kraj ma swój własny model kształcenia i zarządzania. Różne są także prawne uwarunkowania ochrony dziedzictwa kulturowego. Dotychczasowe próby unifikacji są mało skuteczne. Ta różnorodność powoduje duże zamieszanie w tej grupie zawodowej, uniemożliwiając przejrzystość kwalifikacji i funkcjonowanie konserwatorów na wspólnym rynku pracy. Polska wypracowała ceniony w Europie model kształcenia konserwatorów, oparty na 6-letnich studiach magisterskich. Daje on gruntowne przygotowanie do wykonywania zawodu. Jednakże promotor w trakcie swojej działalności spotykał się z głosami specjalistów kształcenia i konserwatorów dotyczącymi potrzeby doskonalenia polskiego systemu szkolenia. Szczególnie istotnym mankamentem jest fakt, że po zakończeniu studiów absolwent ma ograniczoną możliwość dalszego doskonalenia zawodowego z powodu braku szkoleń specjalistycznych np. z zakresu tzw. zanikających zawodów (pozłotnictwo, jubilerstwo, tapicerstwo, intarsjowanie, snycerka, haft) oraz najnowszych technologii.

Projekt zakłada organizację wymiany z partnerem włoskim. Podczas realizacji innego projektu okazało się mianowicie, że we Włoszech istnieje potrzeba poprawy funkcjonującego systemu kształcenia na poziomie wyższym oraz regulacji oceny kwalifikacji zawodowych. System włoski jest skomplikowany i (jak się okazuje) mało przejrzysty i mało wydajny. Z jednej strony Włosi borykają się z brakiem wyspecjalizowanych pracowników w sektorze ochrony zabytków. Z drugiej – na wysokim poziomie funkcjonują tam prowadzone w różnej formie szkolenia specjalistyczne (m.in. w zakresie zanikających zawodów i technik). Instytucje potrafią kompleksowo realizować projekty konserwatorskie. Właściwe wydaje się więc dokonanie wzajemnej analizy, wskazania zalet i wad poszczególnych systemów i przeniesienie dobrych wzorców. Rozwinięciem proponowanego projektu wymian ma być projekt pilotażowy zakładający stworzenie oraz opracowanie nowatorskiej europejskiej ścieżki szkoleniowej dla konserwatorów.

Promotorem projektu jest Firma Zajączkowska-Kłoda, która działa w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, wydaje pismo branżowe, jest aktywna w środowisku zawodowym i współpracuje na szczeblu międzynarodowym z uczelniami i instytucjami ochrony zabytków. Poprowadzenie tego projektu jest zgodne z profilem działalność firmy i jej założeniami programowymi.

Firma chciałaby również aktywnie włączyć się w proces doskonalenia zawodowego środowiska konserwatorów dzieł sztuki. Partnerem przyjmującym jest Gmina Asti (Włochy), która w trosce o znajdujące się na terytorium Piemontu dziedzictwo kulturowe jest zainteresowana rozwojem szkolnictwa konserwatorskiego w swoim regionie w celu poprawy zarządzania pracami z dziedziny ochrony zabytków oraz ich realizacji.

W ramach projektu promotor zorganizował we wrześniu 2007 roku wyjazd 15 beneficjantów do Asti (Włochy). Beneficjenci wzięli udział w seminariach, spotkaniach, warsztatach zorganizowanych przez partnera przyjmującego. Podczas pobytu polscy uczestnicy spotkali się z ich włoskimi odpowiednikami.

Odbyły się wizyty w urzędach publicznych, instytucjach zajmujących się ochroną zabytków, szkołach konserwatorskich i spotkania z wykonawcami prac konserwatorskich, również in situ.

Beneficjenci mogli: l przeprowadzić analizę włoskiego systemu kształcenia konserwatorów i zarządzania ochroną zabytków oraz drogi rozwoju zawodowego konserwatora we Włoszech, l rozpoznać włoski rynek pracy w dziedzinie konserwacji-restauracji, l poznać uwarunkowania prawne, l poznać teoretyczne założenia i techniki stosowane w konserwacji we Włoszech.

Wszyscy beneficjenci są związani z dziedziną szkolenia w zakresie konserwacji, są to: pracownicy dydaktyczni uczelni, specjaliści od programów doskonalenia zawodowego, organizatorzy szkoleń.

Na zasadzie wzajemności Firma Zajączkowska-Kłoda przyjęła grupę specjalistów z Włoch w październiku 2006 r.

41

Rezultaty/wyniki: Ważnym rezultatem projektu jest syntetyczne opracowanie dotyczące szkolenia specjalistow w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, przygotowane na podstawie raportów beneficjentów, raportów partnerów oraz przeprowadzonych analiz i badań. Materiały te rozpowszechniane są w artykułach publikowanych w prasie branżowej i Internecie. Efektem spotkań grupy ekspertów włoskich i polskich było sprawdzenie możliwości współpracy uczestników projektu, którzy niewątpliwie są autorytetami w działaniach naukowych i artystycznych.

Zróżnicowanie pod względem zawodowym zarówno grupy uczestników wymiany ze strony polskiej i włoskiej, jak i możliwość kontaktu z przedstawicielami rozmaitych instytucji reprezentujących różne środowiska zawodowe umożliwiło wielopłaszczyznową dyskusję, wynikiem której jest przekonanie o konieczności integracji konserwatorów dzieł sztuki z pokrewnymi grupami zawodowymi. Obserwacja współpracy włoskich konserwatorów z pracownikami urzędów (odpowiedzialnych za ochronę dziedzictwa kulturowego), jak i architektami, urbanistami, historykami sztuki, teologami, archeologami itp. może wskazywać sposoby i mechanizmy integracji zawodowej przy realizacji konkretnych przedsięwzięć konserwatorsko-rewitalizacyjnych.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Efektem realizacji programu wymian będzie stworzenie projektu międzynarodowego szkolenia konseratorówrestauratorów, rzemieślników, architektów, archeologów, historyków sztuki, socjologów na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego.

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Joanna Zajączkowska-Kłoda tel. kom. 0 512 100 438 Sylwia Zołotarew tel. kom. (+48 42) 676 34 65 Okres realizacji projektu: 01.09.2006 – 31.03.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 1 7420 euro

Tytuł projektu:

Festiwal Kuchni Francuskiej – podniesienie i certyfikacja umiejętności zawodowych kucharzy Numer projektu: PL/07/LLP-LdV/VETPRO/140037 Partnerzy projektu: Constant – Michel Labarre Polska Rola partnera polskiego: l rekrutacja uczestników; l przygotowanie ich do wyjazdu; l współpraca z partnerem francuskim w zakresie organizacji pobytu i programu szkoleń; l wymiana doświadczeń w zakresie metodologii edukacji kulinarnej; l organizacja pobytu polskich uczestników pod względem wymiany międzykulturowej, głównie w zakresie kuchni francuskiej i polskiej; l rozliczenie projektu; l upowszechnianie rezultatów projektu – np. organizacja polskich eliminacji do konkursu Bocuse D’or.

42

Uczestnicy projektu

Cele projektu: l polsko-francuska wymiana doświadczeń profesjonalnych trenerów z branży kulinarnej; l identyfikacja nowych trendów w gastronomii polskiej i francuskiej; l doskonalenie umiejętności zawodowych pod okiem niekwestionowanego mistrza światowej sztuki kulinarnej Paula Bocuse’a; l poznanie specyfiki kuchni, tradycji i historii obu krajów; l poprawa jakości i dostępności ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego kucharzy, umożliwiającego zdobywanie umiejętności oraz kwalifikacji przez całe życie; l promocja i poszerzanie wpływu kształcenia zawodowego na procesy innowacyjne wzmacniające rozwój konkurencyjności i kształtujące przedsiębiorczość w celu zwiększenia szans zatrudnienia; l promocja i poszerzanie zakresu innowacji w procesie kształcenia zawodowego.

Opis projektu: Projekt obejmował wymianę doświadczeń połączoną z warsztatami kulinarnymi 20-osobowej grupy uczestników, którą stanowili szefowie kuchni wysokiej klasy polskich zakładów gastronomicznych (szefowie kuchni z racji wykonywanej pracy są na co dzień nauczycielami zawodu, jak również trenerami i doradcami zawodo-wymi). Poza samymi warsztatami każdy z uczestników miał możliwość odbycia stażu w kuchni jednej z restauracji Paula Bocuse’a, odwiedzenia kilku restauracji w Lyonie oraz zwiedzenia winnic znajdujących się w okolicach Lyonu. Szkolenie w Instytucie Paula Bocuse’a podzielone zostało na dwie części, co dawało możliwość dokładnego poznania stylu, smaku i systemu pracy w kuchni. Nadawało to projektowi międzykulturowy charakter. Program szkoleniowy zakończył się uroczystością wręczenia certyfikatów potwierdzających udział w wymianie w Instytucie, podpisanych przez samego „papieża francuskiej sztuki kulinarnej” – Paula Bocuse’a. Odbyła się ona w pochodzącej z 1834 roku sali kominkowej XIII-wiecznego zamku będącego siedzibą Instytutu. Poza warsztatami kulinarnymi polscy kucharze mieli okazję zwiedzić piwnice w winnicy Chateaux Meursault, zawierającej zbiory 700 tys. butelek głównie czerwonego wina.

Odwiedzili także jedną z czterech brasserie Paula Bocuse’a – Brasserie „Le Nord”. Smakowali tam klasycznej kuchni lyońskiej oraz zwiedzali muzeum historii kuchni francuskiej. Największe wrażenie na wszystkich uczestnikach zrobiła uroczysta kolacja w jednej z najbardziej prestiżowych i luksusowych restauracji francuskich, posiadającej od 40 lat niezmienne 3 gwiazdki nadawane przez słynną markę Michelin, słynącej z najbardziej luksusowych dań opartych na recepturach samego mistrza – Restauracji Paula Bocuse’a***. Świetności całemu wieczorowi dodał fakt, iż grupa z Polski została powitana przez samego Paula Bocuse’a, który obdarował naszych rodaków autografami w swojej ostatniej książce kulinarnej, jak również pozował do pamiątkowego zdjęcia.

43

Rezultaty/wyniki: Odbycie wymiany w Lyonie przez polskich uczestników miało duży wpływ na podniesienie jakości ich codziennej pracy poprzez zmianę menu, systemu zarządzania personelem, uczestnictwo w konkursach i pokazach kulinarnych. Uczestnicy uzyskali różnież wyższy status w branży gastronomicznej (jedynie 22 osoby w Polsce mogą poszczycić się dyplomem Instytutu Paula Bocuse’a). Efektami materialnymi wymiany są: l certyfikaty poświadczające wzięcie udziału w szkoleniu w Instytucie oraz wymianie w języku polskim i francuskim dofinansowanej ze środków LdV; l publikacje w mediach: www.papaja.pl, www.gastrona.pl, „Poradnik Restauratora”, www.e-horeca.com.pl; l pokazy kulinarne: „Festiwal kuchni francuskiej” – Poznań 04.02.08, EUROGASTRO 27.03.08, „Festiwal Kuchni Wigilijnej i Dań Sylwestrowych” Mikołajki 12.12.08, „Festiwal Starych i Nowych Marek” Wrocław 03.03.08, l wyróżnienia i nagrody: uczestnik wymiany Dominik Brodziak wystartował i wygrał eliminacje Polski do Bocuse D’or (relacje w „Rzeczpospolitej” i „Dzień dobry TVN” – relacja na żywo oraz mediach branżowych).

Obecnie przygotowuje się do eliminacji europejskich w Norwegii, które będą przepustką do konkursu światowego; l publikacja płyt CD i biuletynów z opisem potraw i przepisami, ćwiczonymi pod okiem profesjonalnych trenerów podczas warsztatów w Instytucie.

Wartość, użyteczność projektu – w jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu: Duże wrażenie na uczestnikach szkolenia zrobiła kultura organizacji pracy w kuchni, objawiająca się przede wszystkim okazywaniem szacunku wobec przełożonych, panującą ciszą w kuchni w czasie wykonywania obowiązków zawodowych, strojem kucharskim podkreślającym zajmowane stanowisko i czystością. Jeden z uczestników szkolenia podsumował wymianę we Francji słowami, które mogą stanowić zachętę dla kolejnych grup: „...poznanie kuchni francuskiej na wymianie w Lyonie nie zastąpi żaden kurs u nas w kraju, a wieczór w Restauracji Paula Bocuse’a zapamiętam na zawsze”. Podsumowując: zdobyta wiedza może być wykorzystywana zarówno w codziennej pracy, jak i na pokazach i konkursach kulinarnych. Udział w wymianie we Francji zwiększa również szanse uczestników na krajowym oraz międzynarodowym rynku pracy. Przykład – jeden z uczestników po powrocie otrzymał pracę w sieci Hoteli Sheraton.

Podczas pracy

44

Uczestnicy z certyfikatami

Nazwa i dane kontaktowe polskiego partnera projektu: Constant – Michel Labarre 62-090 Kiekrz k. Poznania ul. Wakacyjna 19 tel. kom. 0 512 100 438 Koordynator projektu: FPMS – Doradztwo Unijne Joanna Ochniak 60-694 Poznań os. Wł. Jagiełły 26/21 Okres realizacji projektu: 15.10.2007 – 07.07.2008 Budżet projektu/przyznany grant: 33 860 euro

45

Program ERASMUS

– szkolnictwo wyższe

Tytuł projektu:

Workshop on Cultural Adaptation for International and Polish Students.

How to make use of cross-cultural psychology in everyday life abroad?

I. Informacje ogólne o działaniu Dziedzina/y akademicka/ie: Działanie oparte jest o wiedzę psychologiczną (w szczególności z zakresu psychologii międzykulturowej) i socjologiczną, ale angażuje studentów różnych kierunków. W zajęciach uczestniczyli i uczestniczą studenci psychologii, socjologii, filologii angielskiej, ekonomii, zarządzania, bankowości, turystyki oraz wychowania fizycznego.

Zgodnie z kodyfikacją programu Erasmus: 1.14.0 2.14.2 3.14.6 4.14.4 Nazwa i dane kontaktowe instytucji koordynującej działanie: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie (SWPS) 03-815 Warszawa ul. Chodakowska 19/31 Adres strony www: www.swps.edu.pl Dział Współpracy Międzynarodowej SWPS tel. (+48 22) 517 96 12 tel./fax: (+48 22) 740 90 10 Nazwy instytucji partnerskich, których studenci uczestniczyli w działaniu: Dania: Copenhagen Business School (kod Erasmusa: DK KOBENHA05) Finlandia: University of Joensuu (kod Erasmusa: SF JOENSUU01) Francja: Universite Lumiere Lyon II (kod Erasmusa: F LYON02), Audencia Nantes, Ecole De Management (kod Erasmusa: F NANTES12) Grecja: Athens University of Economics And Business (kod Erasmusa: G ATHINE04), Panepistimio Kritis (kod Erasmusa: G KRITIS01) Hiszpania: Universidad Autónoma De Madrid (kod Erasmusa: E MADRID04); Universidad Pontificia Comillas De Madrid (kod Erasmusa: E MADRID02) Holandia: Saxion University Enschede (kod Erasmusa: NL ENSCHED03); Litwa: Lietuvos Kuno Kulturos Akademija (kod Erasmusa: LT KAUNAS04), Niemcy: Evangelische Fachhochschule Darmstadt (kod Erasmusa: D DARMSTA03), Martin - Luther Universitat Halle – Wittenberg (kod Erasmusa: D HALLE01), Friedrich-Schiller-Universität Jena (kod Erasmusa: D JENA01), Universität Regensburg (kod Erasmusa: D REGENSB01) Szwecja: Lunds Universitet (kod Erasmusa: S LUND01) Turcja: Hacettepe University (kod Erasmusa: TR ANKARA03), Maltepe University (kod Erasmusa: TR ISTANBU18) Węgry: Eötvös Loránd Tudományegyetem (kod Erasmusa: HU BUDAPES01) Włochy: Universita Commerciale ‘Luigi Bocconi’ Di Milano (kod Erasmusa: I MILANO04) W warsztatach uczestniczyli także studenci Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie oraz stypendyści programu Erasmus, którzy przyjechali do innych, poniżej wymienionych, uczelni warszawskich: l Uniwersytet Warszawski (kod Erasmusa: PL WARSZAW01); l Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie (kod Erasmusa: PL WARSZAW12); l Akademia Finansów (kod Erasmusa: PL WARSZAW15); l Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego (kod Erasmusa: PL WARSZAW21); l Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych (kod Erasmusa: PL WARSZAW30).

46

Cel działania: l uwrażliwienie studentów polskich i międzynarodowych na kwestie spotkania się różnych kultur; l przekazanie wiedzy na temat stereotypów i uprzedzeń, etnocentryzmu, szoku kulturowego i procesu adaptacji do nowej kultury oraz różnic kulturowych w Europie; l wymiana informacji o krajach pochodzenia studentów, ze szczególnym uwzględnieniem społeczno-kulturowych aspektów życia w Polsce – poznanie norm, wartości oraz wytłumaczenie różnic i podobieństw w zachowaniach codziennych; l integracja studentów polskich ze studentami zagranicznymi SWPS i integracja pomiędzy studentami Erasmusa z różnych warszawskich uczelni.

Czas trwania działania: Działanie jest organizowane przez SWPS co semestr od semestru zimowego roku akademickiego 2005/2006 (w semestrze letnim roku 2007/2008 odbywa się szósta edycja warsztatów).

W latach 2005/2006-2006/2007 warsztaty były prowadzone dla dwóch lub trzech grup w semestrze.

W semestrze letnim roku 2007/08 w zajęciach uczestniczą dwie grupy studentów.

Sposób finansowanie działania: Warsztaty kulturowo-adaptacyjne dla studentów programu Erasmus są w całości finansowane przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej. Do roku akademickiego 2007/2008 włącznie uczelnia przeznaczyła na realizację działania szacunkowo 12 500 EUR.

II. Przygotowanie działania Jak powstawał i kto był zaangażowany w przygotowanie działania i opracowanie programu dydaktycznego: Program warsztatów jest programem autorskim (opracowanie i przeprowadzenie) psychologów międzykulturowych: Dominiki Cieślikowskiej, Elżbiety Kielak oraz Karoliny Mazurowskiej ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Autorki programu, pracując w Dziale Współpracy Międzynarodowej SWPS, zajmowały się wymianą studentów, m.in. w ramach programu SOCRATES-Erasmus i „Uczenie się przez całe życie”. Idea warsztatów kulturowo-adaptacyjnych zrodziła się w pierwszym roku pracy autorek w uczelni i wynikała z analizy sytuacji studentów zagranicznych. Rozmowy ze studentami polskimi i zagranicznymi, ankiety ewaluacyjne, przygotowanie merytoryczne autorek i ich własne doświadczenia przyczyniły się do zwiększenia zaangażowania Działu Współpracy Międzynarodowej SWPS w integrację studentów Erasmusa w nowym środowisku, w którym się znaleźli podczas pobytu na stypendium. Analiza sytuacji wykazała, że istnieje potrzeba większego zintegrowania studentów Erasmusa przyjeżdżających do SWPS i innych uczelni warszawskich. Dlatego też zaproszenie do udziału w warsztatach wystosowane zostało do innych szkół wyższych w Warszawie. Niektóre z nich uczestniczą w działaniu od trzech lat.

III. Realizacja działania Zrealizowany program dydaktyczny: Wrażliwość kulturowa: Poprzez gry integracyjne i inne aktywności uczestnicy mają możliwość nie tylko poznać się nawzajem, ale także przyjrzeć się własnemu sposobowi myślenia o relacjach międzykulturowych.

Kluczowe słowa: wrażliwość kulturowa, różnice międzykulturowe, etnocentryzm i etnorelatywizm Proces adaptacji: Uczestnicy zdobywają podstawy wiedzy o procesie adaptacyjnym do nowej kultury. W trakcie zajęć poznają teorię, ale i wymieniają własne doświadczenia związane z podróżowaniem, życiem i pracą poza ojczyzną. Proces własnej adaptacji do polskiej kultury służy jako przykład, który studenci monitorują.

Kluczowe słowa: strategie akulturacyjne: integracja – asymilacja – marginalizacja – separacja; szok kulturowy Różnice międzykulturowe: W trakcie spotkań omawiane są różnice międzykulturowe, pojawiające się w różnych sferach życia – publicznej i prywatnej. Prowadzący i studenci rozmawiają o wzajemnych stereotypach

47

wyjaśnienia ich genezy i zastąpienia treściami kulturowymi. Uczestnicy uczą się od siebie nawzajem skryptów w celu zachowań i norm typowych dla konkretnych społeczeństw, aby wykorzystywać tę wiedzę we własnym życiu.

Kluczowe słowa: wymiary kulturowe, wartości, stereotypy, uprzedzenia Europa – jedność w różnorodności: Różnorodność narodowościowa uczestników stwarza możliwości przedstawienia nie tylko teorii na abstrakcyjnym poziomie, ale i poznania konkretnych cech charakterystycznych dla Europejczyków. Proces poznawania konkretnych kultur wymaga wzbogacenia programu o wiedzę o dziedzictwie europejskim i różnicach, jakie występują pomiędzy reprezentantami odmiennych części kontynentu.

Kluczowe słowa: incydenty krytyczne, asymilatory kulturowe, relacje międzykulturowe Program adaptacyjno-kulturalny (proszę opisać, jaki program został zaproponowany uczestnikom): W trakcie warsztatów organizowane są przedsięwzięcia stricte kulturalne, związane z tradycją i historią Polski: kolacje w polskiej restauracji, Mikołajki i polska Wigilia, spotkanie wielkanocne, spotkania poświęcone obchodzonym w danym okresie świętom (np. Wszystkich Świętych), zwiedzanie Warszawy.

Efekty kształcenia (kompetencje i umiejętności wynikające z nabytej podczas kursu wiedzy): Dzięki udziałowi w warsztatach uczestnicy: l rozwijają swoją wrażliwość kulturową i tolerancję dzięki zrozumieniu niektórych mechanizmów, takich jak etnocentryzm, stereotypy, uprzedzenia; l poznają wiedzę na temat procesu adaptacji do życia w nowej kulturze (akulturacja/szok kulturowy) i potrafią analizować „koszty” i „zyski” swojego pobytu w Polsce; l bardziej świadomie i satysfakcjonująco korzystają z wyjazdu i radzą sobie w trudnych momentach; l lepiej rozumieją i potrafią radzić sobie z różnicami kulturowymi: poznają psychologiczne i kulturowe aspekty funkcjonowania w Polsce w odniesieniu do kraju pochodzenia; l uczą się poznawać innych uczestników kursu z wiedzą na temat własnego kraju i jego kultury; l potrafią efektywniej komunikować się z osobami z innych krajów i rozumieją źródła potencjalnych nieporozumień oraz konfliktów międzykulturowych; l nawiązują głębsze i częstsze kontakty nie tylko ze studentami z innych krajów Europy, ale także z Polski; l zdobywają wiedzę o polskiej kulturze: skryptach zachowań, normach i wartościach, które kształtują prywatną, publiczną i profesjonalną sferę życia.

Zastosowane metody oceny efektów kształcenia (jaką wiedzę/ kompetencje/umiejętności uzyskali studenci): W przedsięwzięciach ewaluacyjnych studenci deklarują bardziej swobodne poruszanie się w polskim środowisku kulturowym dzięki poznaniu skryptów zachowania Polaków i polskich norm kulturowych. Bardziej świadomie monitorują własny proces adaptacji do innej kultury i lepiej czują się w Polsce, nie tylko dzięki lepszej znajomości kultury, ale i poznaniu „Erasmusowców” z innych warszawskich uczelni.

Zastosowane metody oceny działania przez studentów: ankieta – studenci każdej edycji warsztatów wypełniają anonimowo ankietę ewaluacyjną po zakończeniu zajęć. W ankiecie mają możliwość przedstawić własne opinie na temat kursu i ocenić: program i przekazywane treści, materiały, przygotowanie prowadzących i sposób prowadzenia zajęć, dostosowanie treści warsztatów do potrzeb uczestników, sprawność merytoryczną oraz własny poziom zaangażowania w zajęcia. Jest to też okazja do podzielenia się informacjami, jakich treści zabrakło i co można byłoby zmienić w kolejnej edycji; ewaluacyjny wywiad grupowy – podczas uroczystości oceniająco-pożegnalnej (ostatnie spotkanie, zazwyczaj poza murami uczelni) prowadzący rozmawiają z uczestnikami kursu i uzyskują informacje o ich odczuciach z pobytu w Polsce i o zajęciach (programie, formule zajęć, sposobie prowadzenia) oraz przeprowadzają konkurs wiedzy o Polsce, obejmujący tematy i zagadnienia prezentowane w trakcie kursu; „Dzienniki Erasmusowe” – studenci w trakcie pobytu mają za zadanie prowadzić systematyczne zapiski, które wykorzystywane są podczas zajęć do monitorowania procesu adaptacji i omawiania poszczególnych tematów

48

Na zakończenie zajęć studenci przedstawiają prowadzącym dzienniki, które są zapisem poszczególnych zdarzeń, ale i odwzorowują proces ich adaptacji oraz postępy w zdobywaniu wiedzy i umiejętności potrzebnych do funkcjonowania w nowym kraju i z obcymi kulturowo osobami. Dziennik jest dla studenta narzędziem samopoznania, a dla prowadzących bogatym źródłem wiedzy i informacją zwrotną na temat zajęć.

Liczba uczestniczących w działaniu studentów ogółem i w podziale na kraje: 188 Dania: 1, Finlandia: 3, Francja: 65, Grecja: 2, Hiszpania: 10, Holandia: 4, Litwa: 1, Łotwa: 2, Niemcy: 9, Polska: 55, Portugalia: 10, Rumunia: 2, Szwecja: 4, Włochy: 3, Węgry: 2, Turcja: 15.

Liczba punktów ECTS, jaką otrzymali studenci za udział w działaniu: 4.

IV. Wyniki realizacji działania Produkty powstałe w wyniku realizacji działania (materiały dydaktyczne, pomoce naukowe, sprawozdania, inne): l materiały dydaktyczne i prezentacje tematyczne oraz Erasmus Student Manual – materiał tekstowy (opis zagadnień i wybór literatury) dla studentów; l prezentacje studentów na temat poszczególnych krajów i aspektów funkcjonowania w ich rodzimych kulturach oraz krótkie filmy do wykorzystania w trakcie zajęć; l „Dzienniki Erasmusowe” – trwały zapis codziennych zmagań studentów z obcą kulturą, życiem i nauką w innym środowisku, nawiązywania nowych znajomości nie tylko z innymi studentami międzynarodowymi, ale także z Polakami; l pomoce naukowe w formie studiów przypadków, opisów sytuacji, wzorców scenek specyficznych kulturowo oraz ćwiczeń pobranych z różnych źródeł metodycznych.

W przygotowaniu: l materiały dla studentów międzynarodowych (podręcznik zawierający opis zagadnień ważnych z punktu widzenia adaptacji do nowej kultury i wiedzy specyficznej kulturowo o poszczególnych krajach i kulturze polskiej, w tym przykłady z życia studentów Erasmusa zebrane w trakcie zajęć); l materiały dla trenerów międzykulturowych i osób pracujących ze studentami Erasmusa (publikacja zawierająca opis procesów i potrzebną wiedzę, wskazówki metodyczne i opisy poszczególnych oddziaływań: projektów, przedsięwzięć i ćwiczeń); l wpływ realizacji działania na program kształcenia w polskiej uczelni (proszę podać nazwę/y kierunku/ów studiów, dla których zostały wprowadzone treści i metody kształcenia opracowane dla działania); l warsztaty kulturowo-adaptacyjne stały się częścią programu kształcenia w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Polscy studenci mogą uczestniczyć w zajęciach, które mają dla nich charakter fakultetu.

W każdej edycji warsztatów uczestniczy od 10 do 15 polskich studentów SWPS.

V. Upowszechnianie wyników działania Sposoby upowszechniania wyników działania: publikacja prasowa: w przygotowaniu artykuł naukowy o analizie stylów komunikacyjnych i „pułapek” w nawiązywaniu dialogu pomiędzy studentami z różnych krajów (na podstawie analizy „Dzienników”) dla kwartalnika „Kultura Współczesna. Teorie. Interpretacje. Praktyka” (tom poświęcony komunikacji międzykulturowej z okazji Roku Dialogu Międzykulturowego); spotkania: l „Warsztaty dla Uczelnianych Koordynatorów Programu SOCRATES-Erasmus”, Warszawa, 1-2 grudnia 2005 r.

– prezentacja koncepcji warsztatów dla studentów (organizator: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Narodowa Agencja Programu Erasmus); l „Umiejętności pracy i kontaktu ze studentami międzynarodowymi” – warsztaty dla Uczelnianych Koordynatorów Programu SOCRATES-Erasmus, Warszawa-Miedzeszyn, 25-27 maja 2006 r. (organizator: Fundacja

49

Rozwoju Systemu Edukacji, Narodowa Agencja Programu Erasmus); szkolenie dla pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wykorzystanie studiów przypadków omawianych w trakcie zajęć, prezentacja warsztatów; l konferencja z okazji „Dnia Erasmusa”, Politechnika Łódzka, prezentacja efektów zajęć i zagadnień poruszanych w trakcie warsztatów; l debata „Erasmus a dialog międzykulturowy” podczas konferencji studentów Erasmusa „20 lat Programu Erasmus”, Warszawa 29 czerwca 2007 (organizator: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Narodowa Agencja Programu Erasmus); l Training Jamboree on Ethnic Diversity, Open Society Institute LGI, Budapeszt – konsultacja programu i prezentacja rezultatów dla trenerów międzynarodowych; l prezentacja programu warsztatów i ośmiogodzinnego modułu kształcenia w Eötvös Loránd Tudományegyetem w Budapeszcie; l prezentacja programu warsztatów w University of Skövde w Szwecji.

Strona internetowa: www.swps.edu.pl (strona w języku angielskim: link Bureau of International Affairs – Cultural Adaptation Workshop) lub www.swps.edu.pl/new_www/bia/workshop_1144926758. l

Więcej informacji: dominika.cieslikowska@swps.edu.pl elzbieta.olczak@swps.edu.pl karolina.mazurowska@swps.edu.pl

50

Program GRUNDTVIG – edukacja dorosłych

Tytuł projektu:

Żydowskie tradycje edukacyjne w Europie Numer projektu: 06/GR2/06-0074/P1 Organizator: Instytut Tolerancji w Łodzi Instytucje partnerskie: l Ttg team training GmbH – Niemcy l Bildung + Kunst = Heiterkeit e.V. Circampulus – Niemcy l Centro Linguistico Italiano Dante Alighieri (CLIDA) – Włochy l Societe Civile Auvillaraise de Contacts Franco-allemands – Francja l Instytut Tolerancji w Łodzi – Polska l Volkshochschule Hietzing – Austria l Castrum Peregrini – Holandia l Telsiai Adult Secondary School and Telsiai Education Centre – Litwa Czas trwania: 3 lata, realizowany drugi rok Cele projektu: Umożliwienie placówkom edukacyjnym wymiany doświadczeń w dziedzinie, która nie jest całkowicie wolna od uprzedzeń. Zrozumienie historii Żydów jako historii europejskiej i części naszej europejskiej tożsamości. Przekazanie wiedzy o dokonaniach i wkładzie Żydów w kulturowy i materialny dorobek krajów, w których żyli. Odkrywanie pejzażu kulturowego miasta jako przestrzeni zdarzeń wielokulturowych.

Porównanie, wymiana i ewaluacja zdobytych doświadczeń i możliwości ich wykorzystania w kształceniu dorosłych w dziedzinie edukacji międzykulturowej.

Opis projektu: Dla osiągnięcia zakładanych celów przeprowadzono seminaria, warsztaty, konferencje, wystawy, zwiedzanie znaczących miejsc dla historii Żydów Europejczyków: l oprowadzanie uczestników polsko-niemieckiej konferencji „Badania, upamiętnienie, edukacja” śladami żydowskiej Łodzi. Konferencji towarzyszyła wystawa Pawła Herzoga pt. „Chasydzi”. Prezentacja założeń projektu i zwiedzanie żydowskiej Łodzi dla grupy francuskich nauczycieli; l warsztat 1. Paryż, Temat: Co to są wspólne podstawy edukacyjne. Tematy zajęć: Marsz ku nowoczesności: Czy istnieje wspólna ogólnoeuropejska tożsamość dużego miasta?

Antysemityzm w Europie: Auschwitz – sprawa Dreyfusa – pogrom – zagłada (shoah) – przymusowy chrzest Paryż: historie z historii Żydów Europejczyków l warsztat 2. Berlin, Temat: wymiana między religiami. Tematy zajęć: Oświeceniowe i humanistyczne tradycje narodu żydowskiego. Reformacja.

Akademie, towarzystwa i pisma okresu oświecenia Moses Mendelssohn (1729-1786) i emancypacja Żydów Rachel, Levin (1771-1833) – salon jako republika wolnej myśli Berlin: historie z historii Żydów Europejczyków l warsztat 3. Wiedeń, Temat: znaczenie chrześcijańskich i żydowskich wartości. Tematy zajęć: Kształcenie społeczne i polityczne Kultura wiedeńska na przełomie wieków Wiedeń: historie z historii Żydów Europejczyków

51

warsztat 4. Amsterdam, Temat: obrazy, tradycje i ich mity.

Tematy zajęć: Amsterdam – Jerozolima Północy Das joods historisch museum”, wgląd w historię Żydów i żydowskie święta Synagoga i życie żydowskiej społeczności (gminy) Dom Anny Frank i Castrum Peregrini: „Ukryty wśród przyjaciół” – reportaż l spotkania w Tybindze i Stuttgarcie z pracownikami „Muzeum Pamięci” i przedstawicielem gminy żydows-kiej Spotkanie w Domu Literata w Stuttgarcie z profesorem Gao Niansheng, tłumaczem „Dziennika Anny Frank” na język chiński. Spotkanie z prof. Anat Feinberg z Instytutu Studiów Żydowskich w Heilderbergu l spotkanie w Łodzi z grupą historyków z Berlina reprezentujących fundację „Topografia terroru” l wystawa Instytutu Tolerancji w Łodzi w ramach projektu towarzysząca ogólnopolskiej konferencji młodych historyków na temat edukacji żydowskiej w latach 1940-44, organizowanej przez Uniwersytet Łódzki. Wygłoszenie referatów przez uczestników projektu l uczestnicy projektu wzięli także udział w spotkaniu „Niebiańska Łódź – druga Ameryka” l spotkanie z profesorem Władysławem Bartoszewski na temat „Trudne pytania w dialogu polsko-żydowskim” l podczas spotkania w Wiedniu prezentacja wystawy Instytutu „Okna Bałut” Pawła Herzoga oraz film „Z głębokości wołam”. Martina Schmidt z wydziału edukacji miasta Wiednia będzie pokazywać go w szkołach. Partner z Francji zadeklarował tłumaczenie listy dialogowej na język francuski. Płyty DVD we francuskiej wersji językowej będą gotowe wkrótce. l w ramach projektu współorganizacja „Spotkań z kulturą żydowską”. l

Efekty: Wydanie książki „ Nauka pomogła nam przetrwać”, w której opisane są wszystkie instytucje edukacyjno-kulturalne Warsztaty: Paryż, Berlin, Wiedeń, Amsterdam działające w latach 1940-1944 oraz osoby zajmujące się oświatą w czasie istnienia getta Litzmannstadt.

Książki będą przekazane do różnych instytucji edukacyjnych i bibliotek w kraju i za granicą. Rozwinięcie współpracy Instytutu Tolerancji z instytucjami partnerskimi poza projektem Grundtvig 2. Uniwersytet Ludowy z Wiednia będzie partnerem w projekcie „Barwy deportacji”.

Waloryzacja wyników projektu: Planowane upowszechnienie wyników projektu również w ramach „Jewish Poland Guide”. Projekt ten został przedstawiony na spotkaniu w Urzędzie Miasta Łodzi przez dr Miriam David z Izraela. Daje on szerokie możliwości współuczestnictwa. Jest to interaktywny przewodnik po miejscach istotnych dla historii Żydów w Polsce, tworzony na zasadzie Wikipedii. Pozwala nie tylko na zdobywanie wiedzy, lecz także kreatywne jej uzupełnianie w zakresie wizualnym i tekstowym. Zostaną tu zamieszczone m.in. wyniki osiągnięte w pracy w projekcie.

52

European Language Label

Europejski Znak Innowacyjności w zakresie nauczania języków obcych

Tytuł projektu:

Śladami Żydów w Polsce i w Niemczech Projekt nagrodzony w roku 2006 w Kategorii Gimnazja Instytucja koordynująca: Gimnazjum nr 1 im. Jana Kochanowskiego w Koluszkach Język projektu: polski, niemiecki Czas trwania: 3 lata, realizowany drugi rok Cele projektu: Kształtowanie postaw tolerancji i otwartości na inne kultury. Pogłębienie wiedzy historycznej na temat tragicznych losów narodu żydowskiego. Pogłębienie stosunków partnerskich między szkołami i indywidualnych kontaktów rówieśniczych. Rozwijanie umiejętności językowych ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności posługiwania się językiem niemieckim w bezpośrednich kontaktach, pokonywanie barier językowych. Doskonalenie umiejętności wykorzystywania technologii informacyjnej do gromadzenia, przetwarzania i prezentowania zebranych materiałów oraz w komunikacji interpersonalnej. Integracja treści nauczania języka niemieckiego z historią, informatyką i etyką.

Działania podjęte w ramach projektu: 1 wizyta studyjna niemieckiego koordynatora projektu, w Gimnazjum nr 1 w Koluszkach – ustalenie celów, metod i form realizacji projektu (listopad 2005 r.); 2 zorganizowanie wycieczek edukacyjnych dla uczestników projektu śladami Żydów w Warszawie, Łodzi i Stuttgarcie (wrzesień 2005 r., styczeń, marzec 2006 r.); 3 realizacja filmu edukacyjnego: „Przyszłość potrzebuje pamięci”; 4 wideokonferencja z udziałem uczestników projektu; 5 opracowanie dwujęzycznej strony internetowej prezentującej efekty pracy nad projektem: http://www.gimkol1.e9.pl/juden, (styczeń 2006 r.); 6 wizyta partnerska uczniów z Gimnazjum Maxa Plancka w Koluszkach: l wspólna podróż śladami Żydów w Łodzi (wizyta na cmentarzu żydowskim przy ulicy Brackiej), l lekcja muzealna w Muzeum Martyrologii na Radogoszczu i na Stacji Radegast, l spotkanie z rabinem gminy żydowskiej w Łodzi, l udział w spektaklu teatralnym „Graj klezmerska kapelo” w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi, l wspólna wycieczka do Muzeum w Oświęcimiu i Brzezince oraz do Krakowa; wizyta w Fabryce Schindlera, w Aptece pod Białym Orłem, w Muzeum Historii Miasta Krakowa – w dawnej siedzibie Gestapo oraz w dwóch synagogach (marzec 2006 r.); 7 zaplanowanie wizyty grupy polskiej w Boblingen (czerwiec 2006 r.); 8 podsumowanie i ewaluacja projektu (czerwiec 2006 r.).

Kontakt: Małgorzata Drabik, Urszula Chachulska-Tomaszczak, gimkol1@poczta.onet.pl

53

Tytuł projektu:

Kocham Kraków. Z Gliwic do Krakowa Projekt nagrodzony w roku 2006 w Kategorii Gimnazja Instytucja koordynująca: Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich w Gliwicach Język projektu: polski, niemiecki i angielski Cele projektu: Cel strategiczny – poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej w kontekście: Roku Języka Polskiego, 100. rocznicy śmierci Stanisława Wyspiańskiego, 750-lecia lokacji Krakowa.

Cel operacyjny – uczniowie: l korzystają z różnych źródeł informacji (Internet, wydawnictwa popularnonaukowe, teksty kultury, wykłady, wycieczki tematyczne, galerie, muzea, wystawy, itd.); l dokonują ich selekcji, syntezy i analizy; l wykorzystują zdobytą wiedzę w praktyce poprzez: opracowanie map, planów, makiet, wykonanie prac plastycznych zainspirowanych twórczością Stanisława Wyspiańskiego, przygotowanie przedstawień i recytacji, wygłoszenie wykładów, wykonanie prezentacji multimedialnych, redagowanie różnorodnych form wypowiedzi pisemnych; l w sposób świadomy i odpowiedzialny planują swoje działania; l rozwiązują problemy w sposób twórczy; l efektywnie współpracują w zespole; l skutecznie porozumiewają się w różnych językach; l rozwijają zdolności i zainteresowania.

Działania podjęte w ramach projektu: W realizacji projektu wzięło udział 60 uczniów. Projekt przewidywał: l pracę uczniów w sekcjach (naukowej, plastycznej, literackiej, teatralnej, fotograficznej); l rozwijanie poczucia estetyki i uczenie wrażliwości na piękno, kształtowanie systemu wartości (wycieczki, wizyty w gliwickich, krakowskich, warszawskich, praskich, wiedeńskich galeriach, muzeach; udział w spektaklach teatralnych); l poznawanie wzajemnych wpływów oraz przenikania się kultur różnych narodów (pięciodniowa wycieczka Gliwice – Praga – Wiedeń – Gliwice, twórczość S. Wyspiańskiego, elementy secesji, wycieczki na krakowski Kazimierz, do Mangghi– muzeum japonistyki); l zapoznanie uczniów z historią i perełkami architektury w Gliwicach (udział w wykładach z cyklu „Patrzę.

Widzę. Rozumiem.” w Willi Caro, plener fotograficzny „Śladami secesji”), Krakowie, Bielsku-Białej, Pradze i Wiedniu; l rozwijanie umiejętności posługiwania się językami obcymi (pięciodniowa wycieczka do Pragi i Wiednia, sprawozdania z wycieczek, recenzje teatralne, prezentacje multimedialne, występ z okazji Dnia Europy, referaty); l wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce (przygotowywanie przedstawień, recytacji i prac plastycznych związanych z realizacją projektu, prowadzenie kroniki, galeria zdjęć dotyczących architektury i sztuki użytkowej, plansze i pomoce dydaktyczne związane z historią teatru, udział w warsztatach dziennikarskich i teatralnych), l spotkania dla rodziców (wykłady zaproszonych gości, prezentacje działań projektowych, inscenizacja), l prezentacja projektu podczas Forum Profilaktyki zorganizowanego pod patronatem kuratora śląskiego.

54

Tytuł projektu:

Tytuł: Laboratorium – Belgia frankofońska Laureat konkursu indywidualnego w roku 2007 w Kategorii Inne Instytucja koordynująca: Muzeum Miejskie w Żorach Język projektu: polski, francuski Cele projektu: l ukazanie za pomocą różnych środków komunikacji antropologicznej idei jedność-w-różnorodności kultur Europy; l przedstawienie, w jak najszerszej perspektywie, odmienności w świecie kultur europejskich; próba znalezienia odpowiedzi na pytania „Kim jesteśmy?”, „Jak żyjemy razem?”; l wytłumaczenie zawiłości i niezrozumiałości zjawisk kulturowych; l wykorzystanie wiedzy z różnych dziedzin kultury (geografia, archeologia, historia, sztuka, film, muzyka) w celu pełniejszego i wnikliwszego zaprezentowania tematu; l podjęcie dialogu kulturowego oraz próba zmierzenia się z odpowiedzią na pytanie o podłoże różnorodności kulturowej oraz jej wyjaśnieniem; l skonfrontowanie wiedzy już posiadanej przez odbiorców, przyswojonej za pomocą różnych środków przekazu z realiami życia codziennego i kultury, prezentowanymi w formie zróżnicowanej metodologicznie; l wieloetapowość zamknięta w okresie dwóch miesięcy – pozwala na szerszy i wnikliwszy kontakt z problematyką projektu; l otwartość konstrukcji – pozwala na udział zarówno grup szkolnych, jak i osób indywidualnych; oferta zróżnicowana pod względem zawartości merytorycznej i dostosowana do wieku odbiorcy; l nacisk na pracę edukacyjną, która stanowi zasadniczy element; próba stworzenia w ten sposób solidnej podstawy „myśli narracyjnej”, dzięki której odbiorca będzie mógł działać ze świadomością akcji, w której jest zanurzony; l wydawnictwo „Laboratorium – Belgia frankofońska”, kompendium wiedzy przeznaczone dla uczniów, którzy uczestniczyli w zajęciach edukacyjnych oraz płyta CD z materiałami projektowymi dla nauczycieli.

Opis przedsięwzięcia: Charakter działań: l realizacja wystaw o charakterze historyczno-kulturowym:

„Bruxelles. 1000 ans de rayonnement de la culture française”,

„Walonia-Bruksela – piękno i harmonia” – fotografia Axela Louvriera – lektor języka francuskiego

CGRI, Instytut Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego; l projekt edukacyjny dla dzieci i młodzieży; l sobotnie prezentacje kultury Belgii frankofońskiej w ramach Sobotnich Spotkań Muzealnych; l koncert finałowy podsumowujący realizację projektu; l wydawnictwo – Zeszyty Edukacyjne, płyta CD. Realizacja projektu: Opis zamkniętej części edukacyjnej projektu – przeznaczonej dla szkół: l projekt miał charakter gry dydaktyczno-strategicznej polegającej na udziale w szeregu zajęć o różnym charakterze i wymiarze edukacyjnym, w trakcie której uczniowie zdobywali nie tylko wiedzę w sposób konwencjonalny, ale czynnie uczestniczyli w „strategii naukowego działania”, zdobywając punkty oraz gromadząc wskazówki w celu rozwiązania „alchemicznej formuły”; l projekt obejmował swoim zasięgiem wiedzę z zakresu historii, etnografii, sztuki, muzyki oraz języka i literatury;

55

l zajęcia zostały zgrupowane w bloki tematyczne; l projekt był realizowany w różnych punktach miasta Żory (Muzeum Miejskie, Otwarta Pracownia Plastyczna

Miejskiego Ośrodka Kultury, Urząd Miasta, Państwowa Szkoła Muzyczna) oraz w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Jastrzębiu Zdroju;

Zajęcia teoretyczne w blokach tematycznych: 1 Historia z brabanckiej koronki: l Waleczni Galowie kontra Rzymianie, l Bitwa złotych ostróg i co dalej, l Niech żyje król – a jednak monarchia.

2 O etniczności słów kilka: l Belgijska wędrówka, l Walonowie a Flamandowie, l Jedność w różnorodności, różnorodność w jedności.

3 Belgia – największe muzeum świata.

Warsztaty: l W pracowni Magritte’a – warsztaty plastyczne (świat sztuki współczesnej i surrealistyczna wyobraźnia); l Komiks – na drodze do sztuki – warsztaty językowo-plastyczne; l W kręgu kodu kulturowego – warsztaty językowe.

Koncerty: l Muzyczna zagadka belgijska, l Koncert finałowy „Monsieur Brel, vous permettez?”.

Opis otwartej części projektu – przeznaczonej dla osób indywidualnych: Sobotnie prezentacje kulturalne to spotkania z kinem, kuchnią i kulturą Belgii frankofońskiej. W tej części uczestniczyli również uczniowie gimnazjów biorących udział w grze dydaktycznej. Program zawierał: projekcję filmów belgijskich: „Uśpione dziecko”, „Trio z Belville”, „Toto, le Héros”, „La vie en rose”; spotkanie autorskie z Axelem Louvrierem w tle wystawy „Walonia – Bruksela – piękno i harmonia”; koncerty „Monsieur Brel, vous permettez?” i „Muzyczna zagadka belgijska”; wykłady: z historii sztuki „W pracowni Magritte’a – czyli jak rodził się surrealizm”, „Belgia – największe muzeum świata?” i „Na tropach historii – Belgia”, w tle wystawy „Bruxelles. 1000 ans de rayonnement de la culture française”.

Metody i środki: Projekt był zróżnicowany metodologicznie, uwzględniał najnowsze techniki pracy z uczniami, wprowadzając różnorodne środki przekazu informacji, wykorzystując język słowa, obrazu i dźwięku.

W trakcie zajęć wykorzystywane były: l literatura piękna i naukowa w różnej formie literackiej, l dokumentacja fotograficzna, l pokazy multimedialne, l fragmenty filmów dokumentalnych i fabularnych, l aktualne wiadomości prasowe i telewizyjne.

56

Esej międzykulturowy wyłoniony w konkursie FRSE Sara Pająk Akademia Pedagogiczna w Krakowie 2007/2008 Grenoble – Francja

Pocałunek w policzek na powitanie, dwa a może trzy razy, podanie sobie rąk, krótkie klepnięcie w plecy, a może dotyk nosów? – takie i inne dylematy napotyka każdy uczestnik wymian międzynarodowych.

Początkowo zaskoczony, z czasem przyzwyczaja się do faktu, że obok jego własnej kultury istnieją jeszcze inne o dziwnych i niezrozumiałych zwyczajach, ale wszystkie jednakowo piękne i fascynujące.

Dzięki programowi Erasmus ja również miałam okazję doświadczyć podobnych dylematów i niespodzianek. Z perspektywy czasu wiem, że doświadczenia w kontakcie z inną kulturą, które zdobyłam, stanowią najcenniejszy souvenir z pobytu za granicą. Dzięki tej podróży otworzyłam się na świat, poszerzyłam horyzonty wiedzy o kulturze, tradycjach i zwyczajach wielu państw, a przede wszystkim nauczyłam się prawdziwej tolerancji, która w epoce wciąż istniejących stereotypów, stanowi istotny krok do dialogu międzynarodowego.

Jako uczestnik programu Erasmus miałam do wyboru kilkanaście państw europejskich. Wybór był trudny, bo każde państwo przyciągało mnie językiem, historią, kulturą lub położeniem geograficznym.

Postawiłam jednak na Francję. Wydawałoby się, że jako państwo europejskie, w sumie nie tak odległe od Polski, nie zaskoczy mnie niczym. Tymczasem mój wizerunek tego państwa uległ radykalnej zmianie po zetknięciu się z prawdziwą rzeczywistością. Już przy sposobie witania się miałam trudności z zapamietaniem, że trzeba pocałować w policzek dwa razy, a nie trzy jak u nas, w Polsce. Podobnie zadziwiło mnie krótkie „Ca va?” („Jak się masz?”) wypowiadane przy każdym spotkaniu bez oczekiwania na odpowiedź naszego rozmówcy. Francuzi, zwłaszcza studenci, początkowo nieśmiali w kontaktach z cudzoziemcami, po kilku spotkaniach okazują się bardzo gościnni, otwarci i pomocni przy każdej okazji. Dumni ze swego pochodzenia, języka i kraju chętnie „otwierają drzwi” cudzoziemcom, by zaprezentować swoją bogatą kulturę, historię i tradycję. A mają się czym chwalić, bo ich państwo, zajmujące pierwsze miejsce w Europie w dziedzinie turystyki, jest znakomicie dostosowane do turystów. Nawet najmniejsze miasteczko przyciąga wzrok swoją malowniczą urodą, ilością kwiatów, parków i zmysłową architekturą. Jako państwo o dużej liczbie obcokrajowców urzeka także wyrozumiałością dla cudzoziemców i cierpliwością w kontaktach z nimi, zwłaszcza na poziomie języka. Zaskakująca jest także moda, która zresztą rozprzestrzenia się coraz bardziej, na zdrowy tryb życia, w tym wszelkiego rodzaju sport i zdrową żywność, tak zwaną „bio”, bez składników chemicznych i niemodyfikowaną genetycznie. Francuzi kładą również duży nacisk na ochronę środowiska poprzez sortowanie śmieci, recykling, instalację baterii słonecznych i wszelkiego typu manifestacje ekologiczne. Kuchnia prosta i zdrowa, odstrasza zwolenników fastfood’ów dużą ilość warzyw i owoców, a tysiące gatunków win i serów tworzą „mętlik” w głowach cudzoziemców, którzy z reguły kierując się niemiłym zapachem i wyglądem serów, wybierają sprawdzone gatunki: gaudę i emmental. Każdy uczestnik wymian międzynarodowych przyzwyczaja się także do słynnej, świeżej i pachnącej bagietki, a dopasowane spodnie, beret i kolorowa chusta stają się częścią garderoby. Uzasadnione historycznie, począwszy od Wielkiej Rewolucji Francuskiej, częste strajki i manifestacje unieruchamiają codzienne życie i stanowią prawdziwy problem dla cudzoziemców. Negatywnym punktem jest także postępująca amerykanizacja zarówno w języku, jak i modzie, która może zniszczyć wspaniałą kulturę tego kraju.

57

Moje życie „na Erasmusie” nie zamknęło się jednak w obrębie Francuzów. Była to znakomita okazja do zetknięcia się ze środowiskiem międzynarodowym, konfrontacja z istniejącymi stereotypami i nauka tolerancji. Spotkałam prawdziwą mieszankę kulturową, począwszy od Brazylijczyków, Hiszpanów, Amerykanów, Anglików, Niemców, poprzez przedstawicieli krajów Arabskich: Maroka, Tunezji, Palestyny, Libanu, skończywszy na odległej Tajlandii i Indiach. Najpiękniejsze było to, że mimo istniejących barier zarówno językowych, jak i kulturowych stworzyliśmy prawdziwą grupę przyjaciół na dobre i na złe. Przebywanie razem uświadomiło nam bogactwo kulturowe każdego państwa, różnice między nami w sposobie życia, ale również to, że tak naprawdę mimo koloru skóry, pochodzenia i religii wszyscy jesteśmy tacy sami, mamy te same problemy, a przede wszystkim tak samo potrzebujemy przyjaciół, miłości i zrozumienia. Początkowo każdy z nas kierując się stereotypem, szukał jego potwierdzenia w rzeczywistości, ale Niemcy nie zadziwili nas wcale swoją manią czystości, Anglicy – flegmatyzmem i tendencją do picia herbaty, a Włosi – miłością do makaronu, tak że w miarę istniejącej zażyłości pomiędzy nami owe stereotypy stały się przedmiotem żartów. Najtrudniej jednak wydawało się pokonać istniejący obraz Polaka – zabawowicza z „mocną głową” do alkoholu, zwłaszcza gdy cudzoziemcy skosztowali naszej dumy narodowej (wódki) i nauczyli się polskiego „Na zdrowie!”. Jako Polka byłam dumna ze swojego kraju, gdy z ust cudzoziemca słyszałam takie słowa jak: Solidarność, Wałęsa, Jan Paweł II, Wisła Kraków, Kubica itp. Wzruszający był również fakt, że często podkreślaliśmy nasz bliski związek z Czechami i Słowakami (nazywaliśmy się „braćmi”), próbując porozumieć się, nie bez śmiechu, w naszych ojczystych językach.

Przedmiotem naszych żartów stawały się niektóre słowa w różnych językach, często doszukiwaliśmy się także podobieństw między językami, a odkrycie wspólnego „korzenia” jakiegoś słowa przyprawiało nas o radość. Istotne było również to, że nawet różnice pomiędzy religiami nie stanowiły dla nas żadnego problemu i z wielką powagą respektowaliśmy nawzajem nasze wyznania. Z wyrozumiałością podchodziliśmy do faktu, że piątek jest świętym dniem dla muzułmanów, sobota dla judaizmu, a niedziela dla katolików. Odkrycia te w sferze języka, religii czy obyczajów fascynowały wszystkich i zachęcały do jeszcze głębszych poszukiwań w tych dziedzinach, jak i kontynuowania wymian międzynarodowych, ale tym razem już w ramach naszej grupy przyjaciół.

Doświadczenia międzykulturowe, które stały się moim udziałem podczas pobytu we Francji, zachęciły mnie do podzielenia się moimi wspomnieniami, a jednocześnie do walki z rasizmem i stereotypami.

Jestem dumna, że mogłam uczestniczyć w tym programie, i że potrafię powiedzieć „dziękuję” w kilkunastu językach.

58