Te distancuarit nga Kurani dhe Suneti Ibn Ikjimi thote: Atehere kur njerezit u distancuannga gjykimi dhe te giykuarit me Kuran dhe Sunet dhe se keta nuk mjaftojnd dhe i modifikuan me logjik,analogii dhe me mendimet e menduan(besuan) dijetareve u shfaq degienerimi nd natyren e tyre , errdsirand zemrate tyre, turtullimi nd kuptimin e tyre,dheasgjesimnd mendjet e tyre. Kdto dukuri i kapluan te giithe dhe mbizoteruan nd shoqeri derisa ne kdto dukuri u edukuan ftmijet dhe u plak i riu dhe nuk i konsiderojne mos td giykuarit me Kuran dhe Sunet si vepdr te keqe .
Negacionete veprave Ibn Kajimi thot6: Negacionetdhe asgjdsuesite vepravejand m€ shumdse te numerohen. Nuk eshteveshtir te veprohet vepra por vdshtir dsht€te ruhet vepra nga negacionetdhe prish€sit e vepres. Syfaqdsija,sht5{a edhendseeshtee imet e prish veprdn e si e tille 6shteshumelloje ka shumekaptina dhe shumdmenyra td cilat nuk mund td numdrohen. Gjithashtu mos ndjekja e Sunetiti ne ndonj€ veper dshtdelementprishdsdhe asgj€suesei vepres . Te krenuarit me zemdr ndaj Allahut s.v.t per ndonje veper eshteasgjdsuesi veprds,po ashtutd krenuarit me lernoshdhe me veprate mira dhe rnbajtjet e lidhjeve farefisnore6shteelementprishdsi veprave,sig e cek Allahu s.v.t ne surenBekare aJeti264 " Oju qd besuat,mos i prishni l1moshattuaja me td krenuar e me ofendim" Shumicae njerezvenuk posedojndnjohuri rnbi veprat e kdqija qe i prishin dhejand asgidsueste veprave.
Frika ndaj Allahut s.v.t dhe sjellja e mire Ibn Kajimi thote:
.
Pejgamberi5meMuhamedi a.s i mblodhi nd vertitet e tija dhe kdshillat e tija friken ndaj Allahut dhe sjelljen e mir6. Ngase frika ndaj Allahut s.v.t i rregullon g€shtjetmes robit dhe krijuesit tij Allahut s.v.t nddrsa sjellja e mire i rregullon gdshtjetmes njeriut dhe krijesave . Andaj frika ndaj Allahut e obligon dhe e bene te domosdoshme dashurin e Allahut, kurse sjellja e mird i thefret njer€zit qe ta preferojne dhe ta dond at6 person.
Renditja e shekujvene miresite e kesajbote
Ibn Ikjimi thote: Iu dshtdafruar pjegamberit a.s t€ giitha te mirat e kesaj bote dhe i largoj me dy duart dhe i la pas shpine. Pastaj pas tij iu 6shtdafruar shokdvetd pejgamberit satrabeveprej tyre kishte qe e ndjekdn mrg€n e Pajgamberits.a.w.sdhe e lan pas shpinepor ishin pakica. Prej tyre kishte qe e shikon dhe pyeten. Qka posedonnd giirin tend ? u pergiigi mbarti ne giirin tim hallallin, dyshimet gierat e pa p€lqyera dhe haramin (ndalesat). Thand bjere hallallin e nuk kemi nevojd p€r tjerat, dhe e mor€n hallallin. Pastajju afrua pasardh€svetyre e k€rkuan hallallin dhe nuk e gieten. Kerkuan sendete pa pelqyera dhe dyshimet kurse kdta dyja iu pergjigidn a kane ma:rd ata qe ishin parajush. I than bjere haramin bjere haramin dhe e mordn. Ata qe erdh6npas tyre kerkuan haramin e kjo bot€ ju pdrgiigi ajo eshtene duart e zullumqardve padrejteve i kan€ dhen pdrparesipara jush. Mbartini dhe duroni ne veshtirdsite gfatd kerkimit, qoft6 me frik apo me shpres6,nuk do te zgSati padrejti dordn per td k6rkuar ndonj€ ndaleseprej ndalesave ne kete bote vet€m se vdren se njd me i prishur se ai dhe me i fblliqur ja ka kaluar ne kdt€ veper . Me giithe kete te gjithe jane udhdtar(mysafir) dhe tg giith€ mbartin me vete amanete, mysafiri, udhetari do te udheton dhe amaneti duhet te kthehet.
Gradd(shkalldt) e ndalesave Ibn Kajimi thot€: Allahu s.v.t thotd nd suren A'raf 33 Thuaj: "Tntiim i ndaloi vet€m td k€qijat e turpshme,le tG jen$ ti hapta ose td fshehta, ndaloi mdkatin, ndaloi shtypjen e tjetrit pa tE drejt6, ndaloi t'i mvishni All-llahut shok pa patur pdr td kurrfar€ argumenti, dhe ndaloi td thoni pdr All-llahun ati qGnuk e dini se bhti e vdrtet6. Allahu s.v.t me kete ajet i tregoi shkalletdhe nivelet e haramave 1. Filloi me ma te lehten a ajo esht0te kdqijat e turpshme. 2. Pxtaj vazhdoi me at€ gka vijon ne ashp€rsidhe se eshteme e ndaluar se e para e
ajo eshte
mdkatidhe shtypjene tjetrit pa td drejt. 3. Pastajme at€m€katqevijon nd ashpdrsidheseeshtemd e ndaluarsee kaluarae ajo 6shtete berit shokeAllahut ne adhurime. a. Kjo 6shtdme e ndaluarngatd giithaqdi cekemme heretaajo 6shtdte folurit perAllahuns.v.t.atdqe nuk e dini seeshtee v€rtete. E kjo e fundit e perfshinete folurit pa dituri n€ emrat,cilesitdatributete Allahut,ne fenddhesheriatine tij.
5
'
Shehadetine gastete vdekjes
Ibn Kajimi thote: Shehadietiapo fiala "La Ilahe Ila Allah " nd gastete vdekjeska efektete mddhand shlyerjene m€kateve, ngaseeshtenje deshmiprej nje robi i cili i besondhe e kupton realitetin e kesaj f ale. Epshet e tija kane vdekur, esht€dobesuarshpirti i tij tiran dhe dshtenenshtruarpasdegjenerimitdhe rebelizmit, eshtekthyer kah Allahu s.v.t pasi qe ishte larguardhe u menjanuandeshiratper te mira te kesaj bote. Dhe u paraqit para krijuesit , shpikesitdhe ndihmesitt€ saj ne menyrdnmd te ndngmuardhe me me shpresdpdr meshirene Allahut dhe faljen e tij , e shfaqtevhidi njeshmdrinepasi qe jane menjanuar shkaqet e shirkut,dhe u kuptua se eshtee kote . U larguan nga ai ata sfida dhe deshira me td cilat ishte i preokupuar dhe e rnblodhi te giitha mundet dhe qellimet dhe ishte i preokupuar si do te paraqitetparaAllahut s.v.t Ju drejtua Allahut s.v.t me giithe trupin e tij, me zemrdndhe shpirtin e tij, ju ndnshtruarvetdm Allahut s.v.t ,u barazuae jashtmja dhe brendshmedhe e shqiptoi fial€n "La Ilahe Ila Allah" me sinqeritetnga zemrapasi qe zemra e tij u shmang€nga mbeshtetjatek tjet€rkush dhe kerkimi ndihme praj dikujt deterjashte Allahut s.v.t . Jandlarguar td gjitha te mitar e kesaj bote nga zerr:lrae trj dhe eshtdafruar kthimi tek krijuesi i saj u shuasbkdndijae epsheve,u rnbushzemrame dashurindaj xhenetit, dhe u be dita e gjykimit para syve te tije e dashurkurse dynjaja dhe te mirat e kesajbote i la pas shpine. Andaj $o deshmi "shehedat"e sinqerteeshte vula dhe p€rfundimi i vepravete tija, e kjo fiale e sinqertde pastruanprej mekatevedhe e fute ne xhenetngasee takoi Allahun s.v.t me deshmin€e sinqert€dhe me fialen "La Ilahe Ila Allah " dhe u perputhene jashtmja dhe me ataq€ ishte ne zemlr dhe e fshehtadhe e dukshmja. Po ta thoshtekete fial6 ne k€te m€nyredhe ne kete gjendjene ditet kur€ ishte i shendoshdo te nevrikosej nga kjo bote dhe banordte saj, e do td kthehejtek Allahu s.v.tedo td giente dashamirdsidhe ngrohtdsitek Allahu s.v.t e jo tek dikush tjeter. Por kur ishte i shendoshdeshmoime zemdrte mbushurme epshedhe dashurindaj td mirave te kdsaj bote dhe shpirt te mbushurme kerkimin e pozitesdhe te mbeshteturittek dikush tjeter . por po te thoshteket€ fiale ashtusig e thote njeriu ne gastete vdekjesdo te kishte tjeterjete e jo jete shtaza:ake. Furnizimi dhe Exheli Ibn Kajimi thote: Lere kujdesendhe brengosjenpdr gdshtjetqeje i urdhdruare mos e preokupome gjera qe td jand siguruarty. Furnizimi dhe Exheli jane dy gjera qe i ke t€ sigurt4 sa te vazhdonExheli furnizimi do te vjen,.eNeseAllahu s.v.t me urtesinee tij ta mbyll nje der€td furnizimit ta hap me mdshirdne tij nje deretjeter me td dobishmese ajo qe e ka mbyllur .
Shkallam€ e persosure adhurimit
Ibn IGjimi thote: Allahu s.v.tua legjisloiberi obligim njer€zvepesdkoherate Namazitpertd kujtuardhep€rmendur dheper ti futur ne funksionimdheveprim zemr6n,giymtfet dhegiuhengjatdkdtij adhurimidhep€r ti dh6n6gdonjdresprej k6tyre pjes6prej adhurimevegi6per td cil6njane krijuar njer€zit. Andaj mu pdr kdtdnamazi llogarit dhekonsiderohetsi shkallamd e pdrsosure adhurimit. Fdmijaendjekndndetij Ibn Kajimi thote: Bdju prej bijve td AhiretitQGrenetit)e mosu bendprej bijve td k€sajbotd ngasefbmija e ndjekndndne tij . Td preokupuarit me vetveten Ibn Kajimi thote: Kush e njehd vetdn e tij preokupohet me korrigiimin dhe p€rmasimin e saj€ e nuk preokupohet me t€ metat dhe me veset e njerdzve . E kush e njehe krijuesin dhe zotin e vet preokupohetme urdhrat e tij para epshevepersonale . Gjithashtu thotd : Personi me i banlaotuar ne tregtind e tij eshtdai person i cili €sht€i zdneme vetveten e tij n€ llogari te Allahut s.v.t ,bile m€ i bankrotuarse o pari eshtdai personi cili mir€t me td metat dhe veset e njerdzve para sd td preokupohetme td metat e vetdss€ tij .
Dy hapat (etapat) Ibn Kajimi thot6: Mes robit dhe xhenetit qdndron njd urd e cila kalohet me dy hapa : Nje hapepdr veten e tij . Tjetri hapdpdr krijesat. E m€njanon apo e harron veten e tijne gdshtjetgka ka te bejne mes tij dhe njerezve dhe i harron njerdzit dhe i m€njanonnd geshtjetgka ka te bejne mes tij dhe Allahut s.v.t Nuk kthehet nga askushvetdm ngaatapersona td cilet ia tregojne mrg6n dhe metoddnpdr tu u afruar tekAllahu s.v.t
a ndNamaz Mospdrkujdesj Ibn Kajimi thot6: ne nanrz 6shtddy lloj: Mospdrkujdesja
Nje: Mosp€rkujdesjae zemrdsnd nantazdhe largimi i meditimit dhe koncentntrimi nga Allahu s.v.t tek dikush tjeter Dy: Mosperkujdesjae syrit jemi te ndaluarqofte ajo mosperkujdesjae zemresapo ajo e Andaj nga te dyja llojet e mosperkujdesjes synt. Vazhdon Allahu s.v.t te afrohet tek robi deri sa robi eshtei kthyer dhe i koncentruar nd namazin e tij dhe ateherekur shfaqetmosperkujdesjame zemrdndhe sytde fij ateher€Allahu s.v.t distancohet. Eshtdpyetur pejngamberia.spdr mospdrkujdesjene njeriut nd namaz dhe ka thdne: " Ajo 6shtd vjedhje te cilen e vjedhe shejtani prq narnazitte njeriut"
Bashkimi dhe shkaqete m€shires Ibn Kajimi thote:
r
Shansetjand me te medhaper te qelluar dhe per td fituar meshirene Allahut ne koherate vlefshme dhe gjendje madhdshtore. E vegandrishtkut t€ mblidhen qellimet dhe ngihen ambiciet e zemrave dhe bashkohenmyslimanet si bashkimi i myslimaneve nd diten e Arafatit ,bashkimi i myslimaneve pdr te fahr narnazin e Istiskas( kerkimit shi ) dhe namazit te xhumas. Bashkimi i myslimandve dhe i zemravejane shkaqeqe i ka vendosur Allahu xh.sh pdr td firuar dhuntite dhe meshiren e Allahut, ashtu sig i ka vendosur shkaqetnatyrore per td arritur gS5rat,bile keto shkaqe per te arritur dhe fituar dhuntite dhe m€shiren e Allahut jane me te forta dhe me efikase se sa qejane shkaqetmaterialeper te fituar ndonje send..
Derisa td mos i vizitoni varrezat Ibn Kajimi thot6: Allahu xh.sh thotd " Juve u preokupoi p€rpjekja pdr shumimin (e pasurird, td fbmijdve, t€ pozitds)l Derisa td mos i vizitoni varrezat (td bdheni banues ti tyre - t€ vdisni)." Tekathur 1,2 Tregoi Allahu s.v.t se pdrpje$a per shumim eshtepreokupim e i ndjekesvete kesaj dynjaje dhe ky ishte shkaku qe ti largoi nga ruga e Allahut dhe xhenetit, deri sa kur ju arriti vdekja dhe i vizituan varrezat , nuk u zgSuanngagjumi dhe te kuptojne se cilat jane shkaqetqe i larguannga Allahu s.v.t . Allahu s.v.t e ceki viziten e vanezave e nuk e ceki vdekjen qd t'ua baneme dije njerezve se nuk jan€ banor te pergiithmonshdm dhe nuk do te ngecinperjete nEvarreza por atajane aty si udhdtar qendrojne njd kohe pastaj udhetojne ashtu sikur ishin nd kdtd botd udhdtarde nuk ishin te perqendruesh€mne toke . Vend i amshimit dhe ipdrhershem do te jete xheneti apo xhehenemi. Shpirti i qetd Ibn Kajimi thote: Shpirti nese gien qet€sitek Allahu xh.sh , qetdsohetme permendjene tij, kthehettek Ai , pdrmallohet per ta takuar , dhe gien prehje dhe rehati tek Ai ateherdky shpirt 6shte i qet6.
Shpiti i qete eshteai shpirt i cili gien prehje dhe rehati tek Allahuhu s.v.t dhe ne nenshtriryl$"].. *&11u* tij . Ka giet piehje afre iiguri ne dashurin e tij. ,adhurimin e tij dhe permendjen e tij .Eshte p€rmalluariet takimin me tg dhe pdr premtimin e tij , Eshtd qetesuarme besimin e emrave dhe ut ibot"rr" tE tija, dshtdkenaqur me t6 si zot, islamin si fe dhe Muhamedin a.s si i derguar i Allahut , besimin ne kudun dhe kaderin (caktimin) e Allahut dhe ka besuar se ai €shtdnjd esht€qetdsrr* dhe zotdruesdhe se 6shtdpronar e sajedhe se kthimi eshtetek Ai dhe sejemi te Zot6,adhurues-" nevojsh€mpdr te nd gdo qastedhe gdo moment.
Dyert e zjarit Ibn Kajimi thot6: Njerezitjane futur nE zjarrprej tri dyerve: Derae dyshimite cilarezultoi me dyshimne fen6e Allahut. Derae eishevee clla rezvltoime dhenienperparesiepshitparaurdhritdhekenaqjesseAllahuts'v.t me armiqesidhedhunendajkrijesavete Allahut s.v.t Derae hidherimite clLaren:/rtoi Vepra me e dobishme Ibn Kajimi thote: Vepra me e dobishme eshteqe te fshehshprej njerdzve me sinqeritet dhe prej vetveten me t€ krenuar mos td bdsh dyfaqdsi(dyfaqesi) shtirje pdr vetvete dhe as per krijesat .
Namazi i pranuar Ibn Kajimi thote: Namazi i pranuar, dshtdte fale robi at€narraz ashtu sig i ka hije per Allahun xh.sh ndseai namazi meriton te3eteper Allahun s.v.t dhe i ka hije per Allahun s.v.t atehereaananazeshtei pranuar .
Braktisja e Kuranit Ibn Kajimi thote: Braktisja e kuranit eshtde shumdllojshme: 1. Braktisja e ddgjimit, besimit te kuranit dhe vdmendjagiate leximit tij . 2. Braktisja e t€ punuarit me te dhe td ndalurit nd urdhrat e tij edhepse e lexon dhe e beson. 3. Braktisja e te giykuarit n6 te dhe t6 gjykuarit me te ne td giitha geshtjet. 4. Braktisja e meditimit dhe kuptimit se gkaka dashurAllahu s.v.t me k€to ajete. 5. Braktisja e kdrkimit td sherimit dhe te sheruaritme t€ prej te giithe semundjevet€ zemr€s.
Te giitha kete lloje te braktisjesi kapdr qdllim flaIae Allahut 'rE i ddrguari tha: t'O 7nt imi, vdrtet populli im e konsideroi kdt6 Kur'an si (dig) t6 hedhurlrr Furkan 30
Agj€rimi Ibn Kajimi thote: Agi6rimi 6shtetd agieruarit e giymtyrdve prej mdkatevedhe agjdrimi i barkut prej ushqimeve dhe pirjeve . Ashtu sig ushqimi dhe pija e nddrpren€dhe i prishin agjerimin keshtu edhem6katet e nddrprend dhe e pirsh fiytin e agjerimit deri sa te bjerd n€ shkallensikur td mos kishte agjdruar.
Ankesa e lrjorantit Ibn Kajimi thote: lnjoranti ankohet tek njerezit per Allahun s.v.t e kjo 6shtekulminacioni i injorancds mbi te ankuarin dhe tek kush ankohet . Disa prej te pardvetan te devotsheme pa njd njeri i cili iu ankontenjd penonit gjendjene keqe dhe varfrin. E ky i tha : o ti vella i dashur betohemneAllahuns.vt sepo ankoshpernj€i cili t€ meshirontek ai i cili nuk te meshiron, kurse i menguri i ankohetvet€mAllahun s.v.t .
Baza e gdo miresie
Ibn Kajimi thote: Baza e gdo mirdsie eshteta kuptosh se gka dondAllahu behete gka nuk dond nuk behet. Pastaj bindet se veprat e mira jand prej miresive te Allahut dhe e falenderon dhe e lute ate qe mos ti nderprene dhe se m6katetjane prej ndngmimit dhe denimit tij andaj drejtoju Allahut me dua q€ te penggnmes teje dhe mekatevedhe mos t€ lene nd veprimin e vepravete mira dhe mosveprimin e te keqija ne kujdesene vetvetes.T0 urtit jane td pajtimit se te gjitha miresit6jane me ndihm6n e Allahut dhe se baza e gdo t€ keqejeeshtendngmimi robit prej Allahut s.v.t .
Shpirti i Pasur
t0
Ibn Kajimi thote: Shpirti i pasureshteai shpirt i cili eshtdi pdrqendruarne fend dhe mrgdn e Allahut td cil6n e done dhe dshtdi kdnaqurme td dhe 6shtdi larguar(distancuar)nga ndalesate Allahut s.v.t te cilat i urenddhe hidh€rohetmata. Ky udhezim td manifestohet me td vepruarit e urdhrave dhe largimit nga ndalesat,td madheruarit e Allahut, t€ besuarit, te strpresuaritnd shpdrblimin e tij, dhe te frikuarit nga denimi i tij . E assesite kerkon madherine dhe lavderime nga krijesat dhe te ike prej n€ngmimevedhe thyerjeve t€ njerdzve duke kerkuatpozita tek njerdzit , kjo 6shteargumenteki person eshteme i varftri dhe se eshtelarg Allahut s.v.t.
Pengesatdhe epidemite qe e godasin zemrdn Ibn Kajimi thote: Zemra sdmuretashtusig sdmurettrupi sherimi i zemr6s6shtependimi . Njolloset ashtusig njolloset pasqyra, pastrimi i saj eshtete permendurite Allahut s.v.t . Zhvishet ashtusig zhvishet trupi i njeriut mbulesadhe petku i saj eshtdfrika prej Allahut s.v.t , e godet uria dhe etja sikursee kaplon trupin e njeriut ushqimi dhe pija e saj dshtenjohja ,dashuri,mbeshtetjae Allahut s.v.t
Qeshtjetjane sipasp€rfrmdimit
Ibn Kajimi thot€: Njeri me gmendurdhe me i paditur eshteai personi cili humb ne fund te udhetimit edhepse eshte afruar per te arritur tek caku . Ai i cili e prish abdesinpara se te jep selami prishet i giithd namazi. Ai i cili handditen e agjerimit para se te perdndondielli e shkonagj€rimi dhe nuk ka asnjdsevap. Ai i cili degjenerohetne fund te jetes e takon Allahun s.v.t me atd fftyrd dhe nd atd gjendje .
Nijeti dhe fushdbetejae shejtanit Ibn Kajimi thote: Nijeti 6shtdqellimi pdr te vepruarndonje veper Vendi i sajd 6shtd zemra nuk ka lidhje me gjuhdn aspaknd asqjdmdnyr6. Andaj nuk eshtdtransmetuar 1l
nga Pejgamberia.s dhe as ka shokete trj te mire ndonj€ shprehje e vegantee nijetit dhe as nuk kemi degjuarse e ka cekedikush prej tyre ndonje shprehje. Keto lutje dhe shprehjete cilat i kan€ shpikur nlerezltpara se te marrin abdesapo para se t'ia fillojne namazin i ka shfiytezuar shejtani dhe i ka b6re fushdbetejdpdr personatqe kand dyshime, duke e ndalur tek nijeti dhe i denonme kete , k€rkon nga atata rregullojnd dhe td jetd nijeti sa ma autentik. I shikon dhe e vdren njerEzitse si e perseritinnijeti dhe e mundojnevetdnper te shprehurdhe per te lexuar kdte ne menyresa ma precize,kurse realiteti eshtese te shprehurite nijetit nuk eshteprej namazit. Ai i cili ngrihet per te marrd abdesvet6m se e ka ber€ nijetin dhe ai i cili ngrihet per te falur namaz vetem se e ka bdre nijetin pdr td falur namaz.
Regjistrat e padrejtdsise Ibn Kajimi thote: Per padrejtesineAllahu s.v.t diten e gjykimit i ka tri regjistra : Regjistri i pare : Nuk fal nga ky regjistdrasgje, ai eshteshirku . Allahu s.v.t thote: S'ka dyshim se Allllahu nukfal7 (mdkatin) t'i phrshkrahet Atij shok (idhujtarind), epdrpos kefij @Ekati) ifald kujt do. Kush pdrshkruan All-llahut shok, ai ka trilluar njt mdkat td madh.4 / 48 Regiistri i dyte: Nuk len Allahu s.v.t asnjdgrimcd pa e realizuardhe pdrmbushure ajo 6shtd padrejtesiae bijve t€ Ademit nd mes tyre .
Regjistri i trete: Allahu s.v.t nuk i jep peshedhe as pokujdes a ajo 6shtepadrejt€siae birit t€ Ademit ndaj vetvetes. Ky regjister eshteme i lehti dhe m€ shpejti i cili shlyhetdhe asgjesohet, ky shlyhetme pendim dhe kerkim falje te kund€rta e regfistrit te pare regiistrit te shirkut i cili nuk shlyhetvetdm se me njeshmeri ( tevhid) , kurse regjistri i dyte regjistri i padrejtesisenuk shlyhetvet€m se me largimi nga te berit padrejtesi dhe te kerkuarit ndjesedhe falje ngapersonatte cildve iu kaberd padrejtdsi.
Qendrimi para Allahut subhaneve teala Ibn Kajimi thote: Per robin ekzistojnedy stacioneku do te qendronpara Allahun s.v.t Stacioni i pare ku do te qendronrobi paraAllahut s.v.t eshtenami kurse stacioni i dyte eshtete qendryaritpara Tij dit€n e gjykimit. Ai i cili me peryjegiesi, dinjitet dhe ne menyretdrdsoreq€ndronnd stacioni e par6, atdherdstacionoi dyte per te do te jete me i lehte. Kurse kush e n€ngmondhe e zhvleresonstacioni e pard qd don€ te thote t€ falurit e narnazitdhe nuk ja jep hakun atdherestacioni i dytd do td jete md i ashperdhe md i vrazhde. Allahu s.v.t thote "Dhefalu phr hir ft Tij nd njd kohd tE natds,mandej adhuroje At| edhe natiin mE giatd. V€rtet, ata (idhajtardt) e duan shum7 kbtEjet? dhe e zdn? asgid ditdn e r?ind€qE i pret El Insan 26 -27 .
12
Kunddrshtari( indiferenti) i Tevhidit ( Njeshmeris) Ibn Kajimi thote: Kunddrshtari (indiferenti) i tevhidit eshteidhujtar, d€shiroj ai apojo. Kundershtarii Sunetiti 6shteBidatgji i humbur, ddshiroi apojo. Indiferenti nga dashuriadhe permendjae Allahut s.v.t 6shteadhuruesi figurave, ddshiroi ai apojo .
Meditimi i Kuranit Ibn Kajimi thote: Kurani dshtef ala e Allahut , nd te Allahu s.v.t e ka atribuuar(shfaq)vetenper roberit e vete. E ti ndsee mediton kuranin td thenet td deshmoshse eshtd : Mbreti I perhershemqendronmbi qiell ne Arshin (fronin) e tij e negullon geshtjete robervetij. Urdheron dhe ndalon, ddrgonprofet(pejgamber), zbretlibra. Gezohetdhe hidherohet, shperblendhe denon,furnizon dhe privon(nderpret) Jep krenari dhe nengmon i jep pushtetkujt te donedhe ia heq prej dorepushtetinkujt te done . Sheh prej shtateqiejve dhe ddgjon,e din td fshehtendhe td jashtmen,vepron gka te done i atribuuar, cilesuarme td giitha cilesite absurde(prefekt) dhe i paster.... preJgdo mangdsie. Nuk gjalldron asnjebime vetem me lejen e tij dhe nuk bie asnjegjeth vetdm me diturin e tij, nuk nddrmjetesontek ai vetdm se me lejen e tij , nuk kand roberit ndihmdsdhe ndermjet€suesvet€m se Allahun s.v.t .
Vjedhja e epshit Ibn Kajimi thot6: Futet tek njeriu vjedhesi epshkurseti je ne adhurim dhe sinqeritet,e vazhdonky vjedhestd ngacmon deri sa td largon prej adhurimit dhe prej udhdzimit.
Realiteti i rnbeshtetjesn6 Allahu Ibn Kajimi thote: Sekretidhe realiteti i te mbeshtetjesne Allahu eshtete mbdshteturite zemrdsvetem tek Allahu s.v.t dhe tek askushtjeter. Nuk i bend ddm mbdshtetjestek Allahu ndsemerren shkaqetpor duke qendzemrae gilter nga te mbdshteturittek keto shkaqe.Ashtu sig nuk benddobi fiala "U mbeshtetand Allahun s.v.t " duke shpresuardhe mbdshteturtek dikush tjeter ngase ekzistondallimi mes mbeshtetjase zemrdsdhe mbdshtetjesse gjuhds,td mbdshteturitme zemdr6shtdsendkursembdshtetjae gjuhdsdhe td shprehurit IJ
eshtesendtjeter.
Realiteti i kesajbote Ibn Kajimi thote: Robi prej asaj dite qe ka lindur ai eshtdudhetare p€r tek zoti i vete. Kurse kohezgjatjae udhetimit eshtevitet qe ia ka caktuarAllahu s.v.t pra vitet jane kohezglatjae ketij udhetimi prej kesaj bote e deri tek Allahu s.v.t.,pastaj i caktoi dhe i beri dit€t dhe netdt si etapate cilet i kalon njeriu per tek Zoti i tij vazhdonte kaloj etapepas etapederi sa ta mbaronudhetimin. I menguri eshteai i cili e ka gdo etape para sive tij, dhe kujdesetta kalon i shendoshdhe fitues dhe nesee kalon njeren e ka tjetren para syve. Mos ta llogarite kohen si te gjate e td ju ngurtesohenzernratdhe i zgjatetshpresame premtime, shtyrje dhe zvarritje, por e llogarit se e gjithe jeta eshtdne ate etapedhe se duhet ta kalon ne menyrensa md te mir€ dhe sa me efikasengaseneseesht€i bindshdmse sipdrfaqjaeshtee shkurtedhe se shpejte mbaron i behet e lehte puna duke e nenshtruarshpirti i trj qe ti shtoneveprat e mira. Kur te vjen etapatjeter e viteve e shfiytezon dhe e pret ashtu sig e shfiyt€zoi ket€ te par€n , vaztrdon te jete kjo tradita e tij deri sa ti kalon te giitha etapate jetes. E ndselinde mengjesii kiametit largohetenesira e kdsajbote a ne ata qaste vjene leht€simi dhe komoditeti e largohetv€shtiresit€dhe brengat. Nuk ka me mird se te prite diten e tij duke u shfaqurmengjesidhe eshteqartesuarshpetimi i tij.
Perkujdesja (interesi)per nj er€zit Ibn Kajimi thotd: Ajo e cila e shkaterroninteresindhe perkujdesjenper njerezit eshtetd kuptoshrealitetin. Ti shikoshte gjitha sendetsejane prej Allahut ,dheper Allahun dhe sejane ne duartee tija dhe n6n mbikdqyrje dhe nen pron€n e tij nuk leviz asgievetdm se me forcdn e tij, nuk ka dobi dhe as dem vet€m se me lejen e tij. Andaj pas gjithe kesajnuk ke pdr gka t€ perkujdeseshpdr njer€zlt dhe krijesat.
Metodologjia e thirrjes Ibn Kajimi thotd: I menguri nuk i urdheron njerezit q€ td distancohennga te mirat e kesaj bote ngasenjerdzit nuk munden te distancohendhe ta lenepas shpina,por i urdheronte largohennga mekatetedhepsejane tC dhene pas te mirave te k€sajbote. Largimi prej te mirave te kesajbote eshtepersosmdri. Kurse largimi dhe distancimi prej mdkateveeshteobligim . Andaj si te urdherohet ne persosmeri kurse ai nuk i ka vepruar obligimet . I menguri i thenet ryerezitper nd udhezim duke i m6suar se mund t€ perhtojne nga te mirat e k€saj bote andaj e shohin te lehte kete thirrje dhe i pdryjigjen kesaj thirrje kurse asketi i thdnet njerezit duke i keshilluar t€ distancohendhe largohennga td mirat e k€sajbote dhe nuk i pergiigien kdsaj thirrje.
t4
Tri keshtjellat Ibn Kajimi thote: lbn EbuHaladMisri thotE: Ai cili futetnd islameshtefutur menjd kdshtjelle. Ai cili futetne xhamieshtdfuturne dy keshtjella. Allahu s.v.t me td vdrtete6shtefutur netri kdshtjella. Ai cili futetne tubimetku p€rmendet
Pemae jetds Ibn Kajimi thote: Viti 6sht€trungu . Muajt jane pjesdt e saja. Ditet jan€ degete saja. Or€tjane gjethet e saja. Frynemarrjetjane firti i saj Ai i cili i ka fiymdmarrjet ne adhurim f.yti i pem6ssd tij 6shtde mird e kush i ka fiymdmarrjet nd mekat fiyti i tij eshteHandhal( pemd e ithet) Klasifikimi i ketyre ddmevedo td bdhet diten e giykimit atdherddo te shihet kush i ka fiytet te dmbla apo ti itht6.
Vizitimi ivarrezave Ibn Kajimi thot6: Td vizituarit evatrezavenga besimtari duhetti ketd tri qdllime: 1. Rikujtimi i vdekjesdhe marrja mdsim dhe shembull ashtusig ka treguarpejgarnberia.s " Vizitoni varrezatngaseju rikujton vdekjen. 2. Bamirdsi ndaj td vdekurit , mos te zgsate te mos e viziton dhe ti ha:ron td vdekurin sikurse mos vizitimi i te gialldrit njd kohe t€ giate e harron.Vizitimi i te giallerit e gezonatd ndersate vdekurin e g)zonedhe md shumdpasi i vdekuri ka nje kohe qe eshtdndare nga te afbrmit dhe , familjes s€ tij. E n€see viziton i dergonnje dhurateprej lutjeve apo lemosheapo ndonje miresi e md kete i shtohet edheme shumete vdekurit gezimrdhe hareja sikurse gdzoheti gialli nesei jepet ndonjd dhuratd.Andaj mu pdr k€te pejgamberie ligjisloi pdr vizituesin e varrezavetE ban6lutje pdr tua fal6 mekatetdhe ti m6shironAllahu s.v.t, mirdpo nuk dshtee lejuar assesite kerkosh ngata, ti mareshndermjetesuesapo ta lutesh Allahun me ata dhe mos te falesh nd varreza. 3. Bamiresia ndaj vetvetes duke e ndjekur sunetin e te dashurit tond Muhamedit a.s dhe td ndalurit nd ata qd na i ligjsloi i ddrguaris.a.v.s.Me ketd vepdri benemiresi vetvetesdhe te vdekurve.
Toka e frtres (natyres) Ibn IGjimi thote: Toka e fitres natyres eshtde gjerd dhe e bujshmee gatshmete pranon ate gka mbjellet n€sembjellet ne te trungu i besimit dhe i frikds sd Allahut atdhereajo toke do te kultivon pemd te ernbla dhe te shijshme,perkundrazimeqendsembjellet trungu i injorancdsdhe epshit ateherdajo tokd do t€ kultivon peme i ithet(hidhet)
Sendete kota Ibn Kajimi thote: Dhjet€ sendejand te kota nuk ka dobi prej tyre: 1. Dituria me te cil6n nuk veprohet. 2. Vepra e zbehetnga sinqeritetdhe percjellja e Pejgamberita.s 3. Pasuri e cila nuk shfilrtezohetn€ mrge td Allahut . 4. Zemra e boshatisurnga dashuriae Allahut dhe pdrmallimit p€r te. 5. Trupi i cili nuk eshtene sh€rbim t€ Allahut dhe nuk e adhuron Allahun. 6. Dashuriae cila nuk i ndnshtrohette dashuritdhe urdhravete tij. 7. Koha e rend e cila nuk shfr5rtezohetper miresi dhe vepra td mira. 8. Meditimi ne sendet qe nuk ka dobi. 9. Sherbimi i atij td cilit nuk te afron tek Allahut . 10. Frika dhe shpresandaj atyre qe Allahu i ka nen pushtetin e tij, i cili 6sht€rrob€ i Allahut , nuk mund te afron dobi dhe a nuk mund te largon dem. Dy elementejane edheme td kota dhejane zanaflJrlae gdo td kote Neglizhencae zemrdsdhe humbja e kohes. Neglizhencae zdmrdseshteti jepet perpardsi t€ mirave td kesajbote para Xrenetit, dhe humbja e kohdsduke shpresuarshum€. E gjithe e kota eshtene pasimin e epshitdhe shpresate shumta.
Origjina e mdkateve Ibn Kajimi thotd: Burimet e mdkatevejane tri: Kryelartesia: kjo 6shtdajo gka e shpiu Iblisin shejtaninnE 4arr. Lakrnia : kjo €shtee cila e nxori Ademin a.sprej xheneti. Zilia : kjo eshtdqe e nxiti birin e Ademit ta mbys Vdllain e vete Ai i cili mbrohet prej k€tyre tre gidrave vetem se 6shtdmbrojtur prej te gjitha td kdqijave , meqd kufri l6
dhezullumibehetprej zilis' mekatetngalahnia dhepadrejtesia behetngakryelartesia, Prioritetene llogaritjen e vetvetes Ibn Kajimi thote: Muslimani i mird duhet ta llogarit vetveten sd pari : per obligimet ndsei tu3totretseposedonmangesin6 obligime i zevendesoldh" i rregullon' ndonje ndaleseshpejtonme pendim Pastaje llogarit veten per ndalesat e ndsee dind t" ku u"ptoAfrete*im fatie, dhe veprat e mira i shlyejne mekateJ' krijuar e pastaj e llogarit vet6n p6r neglizhencen,_pin6se6sht6neglizhuesne at6 se p6r gka eshtei zdvenddsonme pdrmendjedhe afrim tek Allahu s'v't ' qka ka vepruarme pastaj e llogaritd u"wrt.n p6r ata qd e k1 folur goja , e kan6ecur kembdt apo pdr ata me kete ? Per kend e ke vepruar dhe nd duart e veta apo . f* Jel"ur rr..lri , se gka te Alesniruar g'm€nyre e ke vePruar. e ke patjet€r duhet ta dind se ndsee vepron ndonjd veper duhette pergiigiet per dy pyetje: Per cilin vepruar, dhe si e ke vePruar? vepruar pyetja e pare eshtep6r sinqeritetinkurse e dyta esht6pdr ndjekjen dhe pdrcjelljen se a e ka p"3g-u*U.ti a.s kdte vepdr dhe nd k€G menyre ,,p^sha Zotin teod, oi ie ginne do fi murrim nd phrgiegi€sl PEr atL se I'vepraan'" Allahu s.v.t thote El Hixher 92-93
DijetarapoRebel Ibn Kajimi thote: per ne xhenetme fialet e tyre Dijetar€te prishurqendrojnornbi dyerte xhenetiti therrasinnjerdzit me veprate tyre i thdrrasinpdr ne zjar' nexhenet,pergiigienveprate tyre dukethdn6mosi -ir"po Qdoherekur f,alote tyreju thondnjerezve.j*i Ata jandn€ fotografi d6gioniata,po te ishteujo ne gkatirenasine vertetdo ta pasoninvete. por ne realitetjanerebeldhevjedhds' ,raf,'eoe$'"s Llojet e varftrise Ibn Kajimi thote: .. Varfbria €shtddy lloje , .,-^,: njeriun -: ^--:-,-prej barkut te" --^i Lo*Lrrr Allahu s'v't nxori varferi e detyrueshme$o i kaplon te giithe njer'zit."g1.: ne kete i devotshmi apo mekatari dhe n6n6s nuk posedon asgje e k6t6 e t*ptoriiJomrh, nuk tJaatm qo sjel aJavddrime dhe as ndngmime, as sevapedhe as mdkate' "urfCtie""t rezultat i dy komponentdvemadhdshtor€ Vurf"ri io detyrueshema kjo eshtdsi 1. Njohja e Allahut 2. Njohja e vetvetes e cila esht€realiteti i pasurise,parulle e Ateher€ kur ti realizon keta dY komponenterezultojne varleri g€zimit dhe moto e shPetimit.
Dallojne njerezit ne ketd varftri aq sa eshtedallimi nd njohjen e ketyre dy komponentdve.Ai i cili e njehe se Allahu s.v.t posedonpasur absurdedhe te pa kufizuar kupton sa ai eshtem€ i varftr dhe se ka nevoj€ per Allahun s.v.t n€ gdo moment
Sinqeriteti Ibn Kajimi thotd: Sinqeriteteshte: Ate vepdr td cilen nuk e dine i aftrmi dhe ta shkruan,As armiku e ta prish€ dhe mos ti pelqej vetja e ta asgjesonme kete veprdn. Besimi dhe dituria Ibn Kajimi thote: Gjerdn md td mire qe e kane fituar njerezit dhejane stolisur zerrrat dhe me kete njeriu arin krenari dhe autoritet ne kete bote dhe ne ditdn e giykimit 6shtebesimi dhe dituria. Per kete Allahu s.v.t i bashkoi ne {alen e tij " All-llahu i lartdson ata qii besuanprej jush, i lart€son n0 shlmll? td lart7 atu tt ciltve a Eshtddhdn? ditari." Muxhadele 11 Kdta personajan€ aroma dhe thelbi i krijesave t€ pergaditur pdr vende dhe pozita tE larta . Realiteti i Imanit Ibn Kajimi thot€: Realiteti i imanit (besimit) eshtee perbereprej Te njohurit atd me gka ka ardhur Pejgamberia.s. Te besuaritme zemdr. Te shprehurit me gjuhd Te nenshtruaritme dashurind{ asajme gka ka ardhurPejgamberia.s. Te vepruarit me atd gka ka ardhur Pejgamberia.s. Thirrja nd atd me gka ka ardhur Pejgamberia.s . Kurse persosmdrie besimit 6sht€td dashuritpdr Allah dhe t€ nejturit pdr Allah , td shpenzuaritp€r Allah dhe te sanksionuarit per Allah. Rruga pdr ta anitur realitetin e besimit dshtepdrcjellja dhe ndjekja e perpikte e Pejgambrit a.s dhe te mbyllurit e syvete zemrds n€ kthimin dhe mbeshtetjentek dikush krahasAllahut s.v.t.
Ndihma(bemirdsia) t
Ibn Kajimi thote: Ndihma ndaj myslimandveeshteshumelloje: Te ndihmuarit me pasuri. Te ndihmuarit me poziten dhe autoritetin q€ e posedon. Te ndihmuarit me trup dhe sherbim. Te ndihmuarit me keshill dhe udhezim
t8
Td ndihmuarit me lutje dhe kdrkim falje per te. Te ndihmuarit me rikujtimin e vuajtjeve te tyre. Aq saposedonnjeriu besim aq i ndihmon besimtardt sa ti dobesohetbesimi aq dobesohette ndihmuarit e myslimaneve mirepo nesei forcohet besimi shtohet edheme shumet€ ndihmuarit .
Permendjame e mird e Allahut Ibn Kajimi thot6: Dhikri (permendja) me e mir€ dhe me e dobishme6sht6: Pdrputhshmeriae zemrdsme gjuhdn, te jene prej lutjeve te Kuranit dhe Sunetit duke i medituar qdllimet dhe kuptimet e lutjeve qd i bene.
Mysafiret
Ibn Kajimi thote: Shembulli i kesajbote eshtesikur nj€ njeri ka ndertuarnj€ shtepidhe e ka stolisur , ka vendosurne te gjitha llojet e inventardvedhe mjetet qd i nevojiten nje shtepiedhe i ka ftuar njerezit nd kete shtepi. Qdo njeri i cili vinte e ulete me nje kolltukd te bute dhe te rehatshemdhe ia afrontenje pjate te mbushur me mish dhe vendostepdr neth tij enente gmuaradhe giithgka i nevojitet dhe i linte n€ sherbim te tij shumdshdrbdtorddhe nobd. I mengurie din se td gjitha k6ta te mira jane prone e zotdriut td kdsaj shtepieandaju relak6suadhe i shijon te giitha mjetet kohen qe ishte ne at€ shtdpi duke mos pasur simpati ndaj ketyre gjerave dhe nuk i pdshpdriti vetes qe ti kete nje dite ne pronen e tij, por u sjell me tE zotin e shtepisdashtusig e meriton mysafiri t€ sjellet me te zotin e shtepis€,ulet atje ku e ule, hane atd gka i afrohet, dhe nuk pyet asgjdpdr ket€ se gka vepron i zoti i shtepisedhe pse e vepron, duke i mjaftuar dituria e zotitte shtepisedhe bujaria e tij. U fute ne k€te shtepi si bujar dhe u relaksua si bujar dhe u larguasi bujar kurse zoti i shtepisenuk ishte i hidh€ruar me te . Kurse ahmaku i pdshpdriti vetes tij qe te banon ne kete shtepi, dhe ti merr td giitha mjetet nen pron€n e tij, u sjell nd td sipasepshittij, e filloi ti mbafid mjetet dhe inventarinn€ nje vend pdr ti fshehur, gdoherekur i zoti i shtepisei afronte ndonje sendmendontesi ta ketd nen pronen e tij dhe te vegohet md kdtd prej td giithe mysafirdve . Megjithate zoti i shtdpisee shikonte se gka eshteduke vepruar deri sa ai mendoj se i posedonatamjete dhe inventardhe se e giithe shtepiaeshteme prone e tij dhe i drejtonte geshtjetne kete shpi sikur te ishte i zoti i saj i vertetddhe e konsiderojsi shtepite veten. Atdhere i zoti i shtepisei dergoi roberit e vete dhe e nxoren prej shtepisdme vrazhdesi dhe ia mordn te gjitha gka mendontese i posedonte,nuk mori me vete asgjeprej atyremjetevedhe inventareveq6 i fshe[u dhe i ruajti pdr vete dhe meritoi hidh€rim prej zotit td shtepisedhe u turperua pran miqve robdrvedhe zotit te sht€pise. Ibn Mesudi r.a thote: Qdonjdrind ketd botd eshtemysafirepasuriae tij eshteamanetmysafiri duhett€ shkon ndersa amaneti duhet te kthehet.
I mjafton Allahu 19
Ibn Kajimi thote: Ai i cili angazhohetme Allahun s.v.t nd llogari te vetvetestij i mjafton Allahu dhe iaploteson nevojat etrj. Kurse ai i cili angazhohetme Allahun s.v.t n€ llogari td njerezvei mjafton Allahu dhe ai largon ddmet e njerdzve, Ai i cili angazhohetme vetdn e tij ne llogari te Allahut do td l6nd Allahu s.v.t nen kujdesene vetvetes. Ai i cili angazhohetme njerezit nd llogari td Allahut s.v.t do ta l€n€ Allahu nen kujdesene njerezve.
Dy hixhretet (emigrimet) Ibn Kajimi thote: Ashtu sig dshtebesimi obligim per qdo njeri giithashtu njeriu i ka obligim dy emigrime n€ gdo kohe: Te emigruarit tek Allahu s.v.t me tevhid (njdshmdri), sinqeritet,kthim, mbeshtetje,frik, shpresd, dashuri dhe pendim dhe emigrim tek pejgamberime percjellje, ndjekje, nenshtrimndaj urdhravetij, t€ besuarit ata gka lajmeroi, ti jepet perparesiurdhrit dhe fiales trj para gdo urdhri dhe f ale tjeter.
Tri err€sirat Ibn lkjimi thot€: Tri errdsiratjane: Errdsirae shpirtit Errdsira e natyrds Erresira e epshit Atij te cilit nuk i ka lind zemra dhe te del prej placentest€ shpirtit dhe td arratisetprej errdsiresse natyresdhe epshit tij, ai eshtdsikur foshnja nd barkun e n€ndstij i cili nuk e ka par kete bote dhe gka ka nd t€. Keshtu eshteai i cili 6shtenobe i shpirtit dhe epshittij nuk do ta shijon embdlsinee Adhurimit. Pa$eterduhet te lindemi dy here sikurseju tha Isa a.s (Havarijineve)shokdvete tij: ju asnjeherenuk do ta kuptoni mbretin e kdsaj bote deri sa nuk do te linduni dy here.
Shenjat e gezimit Ibn Kajimi thote: Prej shenjavete gezimit dhe shpetimitjan6: se robi gdoherekur ti shtohetdituria i shtohetmodestiadhe meshira Qdoherekur ti shtohetvepra i shtohetfrika dhe kujdesiaper mos me be mekat. Qdoherekur ti shtohenvitet i i pakdsohetlalcnia per kete bote. Qdoherekur ti shtohetpasuri i shtohetbujaria' njerdzve dhe i Qdoherdkur ti ritet autoriteti i shtohen afrimi ndaj njer€zit dhe ua lcyen problemet shtohetmodestiandaj tyre. Kurse shenjate pikellimit jane: Qdoherekur ti shtohetdituria i shtohetkryelartesiadhe aroganca.
20
Qdoherdkur ti shtohet vepra shtohet fudulleku dhe nengmimi i njerezve dhe td menduarit mire per vetveten. Qdoher€kur i ritet i ritet bashkeme te kryelartdsia dhe arroganca Keta geshtja jane sprova per njerezit me td cilat i sprovdnnjerdzit, disa i gilzonkursetjeret i pikellon . Njohja e traditesse Pejgamberit. Ibn Kajimi thote: Nese gezimi dhe komoditeti i njeriut nd kdtd bot€ dhe ne Ahiret eshtei lidhur ngushteme ndjekjen dhe percjelljen e pejgamberita.s €shteobligim per gdo njeri i cili e ka k€shilluar vet€n e tij dhe deshiron shpdtimta njoh€ traditdn e Pejgamberita.s , biografin e tij deri sa mos td llogaritet prej injoranteveqd nuk e njohin td ddrguarin e Allahut, dhe te futet ne grupin dhe ndn ombrelldn e ndjekdsvetd Pejgamberita.s . Njerdzit nd k6td sferdjand ose dijetar ose injorant ose i privuar, mirdsia 6shtdnd duart e Allahut ia jep attj qe don€ .
Besnikdria Ibn Kajimi thotd: Besnikerian€ fiale te jet€ giuha e drejtdnd fiale ashtusikurseeshtei drejt kalliri. Besnikdria nd vepra td jend veprat te drejta nd urdher dhe ndje$e t6 kuranit dhe sunetit sikurse qendrord koka mbi trupd Besnikdria ne gjendje te jene veprat e zemrdsdhe t€ giymtyreve te drejta nd sinqeritet dhe ne sakrifice. E m€ kdte robi behet prej atyre t€ cil€t erdhenme sinqeritet dhe besnikeri
Injoranca Ibn Kajimi thotd Thinja e injorancds e perqendruarne zemrate njerezve e ajo eshtdtd krenumit me baballaret , nuk do ta shijon robi dmbdlsiqene besimit dhe as shijen e sinqeritetit deri sa ta nxjerrd injorancdnprej shpirtit tij.
Qastetd numdruara Ibn Kajimi thot€ iishtd per tu guditur prej nje gafleti neglizhence ndaj disa qasdtdvete numeruara,gdo frymdmarrje e cila kalon nuk mund ta kttrej njeriu. Jeta kalon shpejte,kursi ti nuk mendon se p€r ku po te ddrgon dhe nuk di se cili eshtdpdrfirndimi yt xheneti apo xhehenemi.
21
Gafleti (neglizhenca) Ibn Kajimi thotd Kush mediton tek krijesat i gjendte giithe vetdm se nje pakicd e vogel te cilet i kane zemratne gaflet fiane neglizhence) nd permendjen.eAllahut, i ndjekin epshete tyre, u shenduangeshtjetdhe interesate tyre te gnegullta e anashkaluanate ne te cildn kishin dobi e ne t€ kunderten u angazhuanme sendetd kota dhe te pa dobishmebile ju sjelle dememe kete bote dhe n€ ahiret.
Llogaritja e vetvetes Ibn Kajimi thote
\v/
Nese robi do td pyetet dhe do td llogaritet pdr gdo sendpdr te degiuarit, shikimin dhe zemren e tij sig ka thene Allahu s.v.t "Mos iu qas asaj phr tE cildn nak ke njohuri, pse tE dEgiuarit, td pamurit dhe z,emra,pEr td giitha kdto ka phrgiegidsi" El Isra 35 Atehere eshte e udhds dhe i preferohet ta llogarit vetveten para se te llogaritet .
Njohja e te vertet€s Ibn Kajimi thot€ Pdrsosja(perhryerja)e njeriut qarkullon(sillet) mesketyre dybaza Njohja e vdrtetesprej te kotes Dhenia perparesite vertetdspra te kotes. Nuk ndodhe diferenca e pozitave tek Allahu s.v.t n6 kete bot€ dhe ne ahiret vetdm se me sasind e njohjes se ketyre dybazave .
Dy s€mundjete gjuhes 'v
Ibn Kajimi thote Gjuha i posedondy semundjete medhanesesh€rohetnga njera nuk sherohetnga tjefa. Semundjae td folurit dhe sdmundjae heshtjes. Mund td jetd gdonjdraprej k€tyre dijeve me e keqe se tjetra. Hesht€singa e v€rteta eshtdshejtanmemec6 i ka bdremekatAllahut. Folesi md te kote eshteshejtanefoles, i ka berdmdkatAllahut s.v..t. Shumicae njerdzvejane te humbur ne kdte kaptin dhe giinden nd mes kdtyre dy rimave ose shejtan mem'ecose shejtanefoles. Kurse pasuesite td vdrtetendhe mesatareti mbrojtdn gjuhet e tyre nga e kota dhe fol€n n€ ata Ekaju sjell dobi ne diten gjykimit.
Afrimi dhe largimi prej Allahut s.v.t
22
Ibn Kajimi thotd Zemra aq sa td jet€ larg prej Allahut epidemitddhe semundjete godasimme shpejt dhe aq sa md aftr Allahut t6 jetd sdmundjetjane me larg Largimi prej Allahut s.v.t ka etapadhe shkallandonjeraeshteme e keqe se tjetra. Neglizhenca e largon robin prej Allahut por largimi i mekatit eshteme i madh pastaj vijon largimi i bidatit (risive) kurse me e keqia dhe me sd shumti qd e largon robin prej Allahut s.v.t se td gjitha keto td lartd pdrmendurat 6shtdshirku dhe nifaku (hipokrite).
Rruga e udhezimit eshtde lehtd Ibn Kajimi thot€ Jetaesht€koha e jote momentalemes asajqe ka kaluar dhe asajqd do td vjen. Ajo e cila ka kaluar prej kohe e rregullon me pendim dhekerkim falje prej Allahut s.v.te.Ne te giithe ket€ nuk ka lodhje dhe as veshtiresingase€sht€veper e zemrds. Kurse pdr kohen qe vjen abstenondhe nuk vepron mdkate e kjo nuk eshteveper e giymtyreve e cila nuk 6shteaspake veshtirdpdr ty, por duhetpasurqdllim dhe vendosmeri. Ajo gka kaloi e rregullove me pendim e kjo gka vjen e negullon me abstenim,vendosmdridhe qellim. Megjithekete geshtjaeshtene kohen mes kdtyre dy kohdrave e ajo esht€koha momentale, n€see humb e hurnb gdzimin dhe hmen€ e ndsekujdeseshpdr td duke i rregulluar kohen qe kaloi dhe ajo qe vjen ke shp€tuardhe ke fituar xhenetin. Rruajtja dhe kujdesa e kohes momentale eshteme e vdshtir se sa rregullimi i kohds qd ka kaluar dhe asaj qd vjen. Andaj mu nd kete gdshtjeu dalluan njerlzit.
Kur iu pdryiigfet lu$es Ibn Kajimi thote Lutjet dhe duatjand njdlloj si arma , armaeshtdprecizeme gjuajtdsine jo vetvetiu . Kur te jete arma armd e negullt dhe gjuajtdsitd jete i fortd dhe preciz dhe pengesatnuk ekzistojn€i bdnd ddm armikut e ndsenje prej ketyre i mungon e humb efektin. Po qe se lutesi nuk €shtei devotshem apo nuk e ka bashkuar zernr€ne gjuhen nd lutje apo ekziston ndonje pengese nuk e arrin afektin e pritur.
\'--l
Loti Ibn Kajimi thote Allahu €sht€zoteruesi i qiejve dhe tokds k€rkoi nga ti huazim td njd kalliri por ti u bere koprracd. I krijoj€ shtatedete dhe deshiroi nga ti njd pike loti e syri i jot e ndali dhe u be koprracd.
Kerkuesidhei kerkuari Ibn Kajimi thot€
23
Armik i cili nuk pushonnga te b6rit padrejtdsi Shpirt i cili urdhdronne te keqtja Botd te zbukuruar Epsh i cili e ka mbizotdruar Hidhdrim te madh Dhe shejtante zbukuruar. Megjithdkdtd ndse dshtdnen mbrojtjen e Allahut do te fiton dhe shpdton por n6selargohet nga ai dhe e rnbeshtetnd vet€n e tij, mblidhen t€ gjitha dhe e shkatdrrojnd.
Metoda e njohjes Ibn Kajimi thote Allahu s..v t i therret robdrit e vetd nd kuran p6r ta njohur atdnd dy metoda: Metoda e pard: shikimi ne krijesat e tij Allahu s.v.t thotd uNd krijimin e qiejve e tilitokiis,nd ndryshimin e natiis dhe td ditEs,ka argumente tE qarta phr ata qE kan| arsyedhe intelekt' Ali Imran 190 Metoda e dyte: meditim mbi citatet e kuranit (ne fialet e Allahut ) Allahu s.v.t thot€A nuk e ptrJillin ata (me vdmendie)Kur'anin? Nisa 82
Thyrrj a( turpi)nga mekatet Ibn Kajimi thote Po mos te ishte mekati do td shkaterroheti biri i Ademit nga mendjemadhesiadhe mburrja. Mdkat i cili rezullton me pendim eshtemi i mir se savepdr e mird e cilarezullton me fodulluk.
Qudi !! Ibn Kajimi thote Iisht6 per tu quditur se njeriut i behetlehtd te abstenonprej td ushqyerithalam, padrejtesiseamoraliteti, vjedhjes,pirjes se alkoolit dhe shikimit nd sendete ndaluaraetj, megjithatei behet shumerendedhe vdshtir te kujdesetdhe ta ruan gjuhen e tij. Deri sa e vdren njd njeri te cilit njerezit ia drejton gishtat dhe shikimet nga ai p€r devotshmerine, asketizmindhe adhurimin qe e posedonte flet ndonje {ale me te cil€n e hidheronAllahun duke mos i dhdnd rendesi kesaj fiale e te futet teposhtdne zjarr me shuma sa ka largesi mes lindjes dhe perdndimit. Sa sfrumdnjerezi verentd cilet jand td kujdesshemnga veprat e keqija dhe padrejtdsia,kurse giuhet e tyre shpifin ne nderet e td gjalleve dhe t€ vdekurvedhe nuk brengosetaspakse gka po flet.
Shkalletdevotshmdris€
v
Po udheton nd kerkimin e te mirave te kdsaj bote kurse ajo nuk do t€ qendron tek ti pergjithmond por eshtekalimtare, kurse ke abstenuardhe nuk e k€rkon ahiretin edhepse ajo eshteperfimdimi yt.
Kerkim mbrojtje prej dy ortakeve Ibn Kajimi thote Pejgarnberia.sbdntek€te lutje: 'oO Zoti im, kdrkoj mbrojtjen Tdndenga brengatdhe deshperimi,nga paaftesiadhe pertacia, ngakoprracia dhe frika, si dhe nga zhytja ne borxhe dhe mundjet e njerdzve" K€rkoje pejgamberia.s mbrojtje prej tet€ sendeve, gdo dy sendejand ortakd: Brengadhe deshperimijane ortake: Paaft€siadhe pertaciajand ortake edhekdshtume radhe
Faldnderimi i Takon vetdm Allahut. Ibn Kajimi thote Falenderimii takon Allahut te vetmit pa shoq i cili na bdri prej roberve tij te mird. Kjo eshteprej miresive me te mira qe i begatonAllahu rob€rit e vet€. Allahu s.v.t thote "All-llaha juve ua bhri tE dashur besimin dhe us zbukaroi at0 nE zemrut tuaja, nddrsa mosbesimin, shfrenimin dhe kundhrshtimin, us bdri qE t'i uweni. Te fill? jsnE ata q0 gjetdn rrughn e drejtE " El Huxhurat 7 Ky citat i kuranit eshtenje kopsht nd te cilin besimtari ka shumedobi prej atyre dobive eshte se Allahu xh.sh mund ta ndiirhyn meszemriis sd njeriut dhe te vertete e td mos pranon.
Baraziadhe diferenca Ibn Kajimi thote v
Te gjithd myslimanetjane td barabartene shqiptimin e f ales"La ilahe ila Allah" Por kane diferenc€te madhene mes vete n€ kuptimin e realitetin dhe pdrmbajtjest€ kdsaj fiale dhe t€ vepruarit me dometheniendhe qellimet e saja .
Si tE shpeton? Ibn Kaiimi thotd Si te shpeton: I cili posedongruaje e cila nuk e meshiron Femije qe nuk e arsyetojne Komshi qd nuk i beson Mike i cili nuk e keshillon Ortake i cili nuk eshtei drejt ndaj atij
24
Ibn Kajimi thotd Devotshmdriai ka tri shkalle. 1. Mbrojtja e zemrdsdhe gjymtyreveprej mdkatevedhe vepravetd k€qija 2. Mbrojtja prej gjeravete pa pelqyera 3. Mbrojtju prej tepricesdhe gieravegka nuk te interesojne E parai sjell€ robit jete, e dyta e ndihmon nd forcd dhe shdndetkurse e treta e stolis robin me gdzim, hare dhe komoditet.
Martesae cila lind gdo te keqe
Ibn Kajimi thote \-'
Neglizhencaper Allahun s.v.t dhe dites sd gjykimit n€semartohetme ndjekjen e epshit do td lind prej ketyre giithe e keqja e shumdrasteketajand miq te njeri tjetrit. Kush e mediton rreth degjenerimit td krijesaveverdn se shkakukryesori degjenerimitjand k€ta dy elemente Neglizhenca nderhynemes robit dhe mes konceptit(kuptimit ) td vdrtetdsdhe njohjes saj dhe shnderrohetprej te humburve. Ndjekja e epshit e ndalon njeriun qe ta pranonte vertetendhe ta ndjeke dhe me kdtd shendohetpraj atyre qe eshteAllahu s.v.t i hidheruar.
Thelbi i gdo goroditje Ibn Kajimi thote
v
Ndjekja e epshit dhe shpresate gjatajane thelbi i gdo goroditja. Ndjekja e epshit ua errdsonsytdnjerezve per td kuptuar dhe vepruarme te vertetdn Shpresate gatatd bdjne te ha:roshboten tjeter dhe te ndalon qd te pergatiteshper at6.
Ndn ombrellene miresrve
Ibn Kajimi thote Ne rast se Allahu s.v.t i donenje robit te miren E bene te kujdeset dhe angazhohetpdr m€katet e vete e te abstenonnga mekatet e te tjereve, Bujar€ nd pasurin e tij dhe asketnd paswin e te der6ve. Durimtar nga ddmet e te tjereve.
26
Po t6 isha do te veProja?! Ibn Kajimi thote kalonte kjo qe m6 ka kaluar' apo nuk Fjala jote po t6 isha do t6 veproja keshtu e k6shtu, nuk do t6 me asnjelloj dobie' oo teii" ,rc te ,rie3tutgrackaqe-kamra. Jan6fial6 q€ nuk ti sjellin mdkatet1e fia16n'bo.t: isha " , Ti nuk mund t6 kthesh kohen e cila te ka kaluar dhe as nuk ipakeson .!o te isha" ekzistonpretendt- r" geshtjetpo te ishin ashtusi9 i ke caktuar kurse ne brendesinefialen kjo e cila ka ndodhur dhe ti shpreson ne brendesin tende nuk do t6 ishte ashtu sig e ka iaktuar Allahu, ne te kunderten ka ndodhur me caktimin dhe diturine Allahut. po te thuash ., po te veproja und kdshtudo td ishte e kundertae kesaj qd ndodhi" kjo eshteabsurde ngaseassesinrik mund G ndodhe e kunddrta e caktimit e Allahut. Kjo fiale e jote ka mbartur genjeshter,rnjorancedhe absurditet. Allahut. Me fialen tdnde " se N€se ti shp6tonprei gtnSesttrdsassesinuk shp6tonprej td kunddrshtuar pot6kisha,,"p**ke.htudotalargojacaktimineAllahuf' Efektet e breng€sdhe Pikellimit Ibn Kajimi thote pdrkundrazii sjellin dememe shumdse sa Brengadhe pikellimin asnjeherenuk i sjellin dobi robit por dobi. dhe e pengojnenjeriun prel Keta e dobesojnevendosmerinedhe e molisin zemrdn,e largojnd prapa apo e pengojnep6r te fituar zelleshmerie,ia nderpresinmrgdn p6r te Allahu s.v.t apo e kthejne dituri , pra k6ta3anetie U*e e madhene mrg6n e te udhdzuarit. Prioritet Ibn Kajimi thote n€seeshtdshakaper ti anashkaluardisa M6 i miri adhurim n6 kohen e xhihadit eshtdvet6 xhiahdi edhe sunetet€ rendomta si namazin e nat6sdhe agjerimin e dit€s, permendjene Allahut' dhe Md prioritete nd nj€ td freten e natdsesntetelingazln;friltmefiarfiaz'Kuran, lutje. e Allahut dhe te angazhoheshme M€ prioritete ne koh6n e thirrjes s6 ezanit eshtete hhet permendja lutjet qd duhet te thuhen giatd ezanit. daldshnd xhami edhe neseeshtd Me prioritete n6 kohen elamazit€sht€ t6 nxitosh per n6 namaz,te sa me td persosur' larg'dhe te jesh sa md i gjallshemp6r t6 v'ryet namazil nemlnrre me pasuri, shdrbim' force dhe M€ prioritet ne kohen t i, tu nevojtari nevoje pdr ndihme td ndihmohet te angazhoheshqd ta ndihmosh ne gdo menyr6' shumeta kuptosh,sikurseAllahu te M6 prioritet gjat6 teximit t6 kurani;6shte q6 t6 mundoheshsa md drejtohet permendja e Allahut' M6 prioritet gjat6 qendrimit n6 Arafat 6shtete b€rit dua dhe esht6shtruarja e adhurimeve e Me prioritet giat6 dhjete diteve t6 para t6 muajit "Dhul Hixhe" .. veganerishtfialet Allahu Ekber " " Lailahe ILa Allah" "Elhamdulilah"
27
Me prioritete ne dhjete ditet e fundit te Ramazanit eshtete behet i'tikaf dhe te qendruarit n€ xhami. Me prioritete gjate semurjesse ndonje miku apo vdekjeseshtdtd vizitohet i semuripor ne rast se vdes te prezanton nd xhenazendhe ne varrimin e tij. Md prioritet nesete vjen ndonjd mysafir 6shtdtd angazhoheshme mysafirin dhe ta mirdpritsh ashtu sig eshtdmd se miri . Me prioritet ne gdo kohd dhe gdo gast6shtdti jepet pdrpardsi urdhrave td Allahut dhe td veprosh me obligimet qe i kdrkon koha dhe momenti.
Zemra mbi t€ cil€n nuk ka efekt k6shilla
Ibn Kajimi thotd
Ngurtesiae zemrdsndodh€prej kater gjeraveneseteprohen:ushqimi, giumi, biseda,shoqdrimime ryerlzit. Ashtu sikursendsesdmuretkupi nuk i benddobi ushqimi gjithashtuedhezemrandsesdmuretme epshenuk i benddobi keshilla.
Shejtanidy lloj
Ibn Kajimi thote
Pasi qd shejtani6shtedy lloj, nje qd dshte i dukshdm e ai eshteshejtaniprej njerdzvedhe tjetri jo i dukshemshejtaniprej xhindve. Allahu s.v.t e urdheroi te derguarin e tij td mbrohet preJte keqes se shejtanit prej njerdzve duke u distancuar , falje dhe largimi nd menyre sa me te mird, kurse prej shejtanit te xhindve me kerkim mbrojtje prej Allahut s.v.t.
28
Kerkimi rnbrojtje prej Allahut s.v.t â‚Źshtdmd efikasegiate leximit te kuranit dhe permendjesse Allahut, kurse distancimi dhe falja â‚ŹshtemE efikaseper ta larguarshejtaninprej njerdzve.
i shprehjeve Despotizmi(ashpdrsia)
Ibn Kajimi thote
Ke kujdes td madheprej despotiznlltG shprehjeve"und' "imja" dhe " posedojd" Me keta tri shprehjeeshtesprovuariblisi shejtani,Firauni, Karuni. Iblisi ,shejtani tha "fInE jam md i vtefshiim se ai, mt kriiove maa nga ziarri, e ntii e kriiove nga balta!'A'raf 12 . Firouni tha: ,,Opopull imi, a nuk tshtd imi pushteti i Egiiptit (i Misirit) dhe i kdtyre lumenive qE wjedhin ndn pallatin tim, a nuk po shihni?" Ez Zuhruf 51 Karuni tha:
Shpirti inanazlt
Ibn Kajimi thote
Namazika trup dheshpirt, trupi eshtei perbereprej vepravete dukshmedhefialevekurseshpirti i dhetejete shpirtii lire vetemperAllahuns.v.tandajsikursetrupi i frika, pdrkujdesja namazitdshtd njeriutnuk ka vlerepa shpirtgjithashtuedhenamazinuk ka vlerepa shpirt.NEsenamazilihet pa shpirt si trupi pa shpkt. 6shtenj611oj
Varleria e cila 6shtepasuri
29
Ibn Kajimi thote
Pasi qe varleria per Allahun s.v.t eshtepasuri_rejtur Me i varferi per Allahun s.v.t eshteme i pasuri . Me i nenshtruari ne urdhrat e tij eshtemd krenari. Me i dobite nd mes duarvetij eshteme i forti. Me injoranti per vetvetene tij esht€mi i dituri per Allahun s.v.t Me i urrejturi per vetveten i tij eshteme aftr kenaqesivete Allahut.
Mashtrimi me shpresa Ibn Kajimi thotd O ti i mashtruarme shpresa: U mallkua shejtanidheju ule gradaprej krenarit nd i nengmuarvetdmpdr nje sexhdeq€ nuk e bdri. U nxjerr€ Ademi a.sprej xhenetit per njd pemeqe e ka ngren€. Andaj assesimos u bdne i sigurt se nuk do te futesh ne xhehenemper nje mekat qe e ke vepruar.
Dyert e shejtanit
Ibn Kajimi thote
Qdoi mengur e din seshejtaninuk mundte futet tek njeriu vetdmsengatri dyer: l. Shtuarjadheteprimiatdherekur te tepronjashtenevojesbdhetteprice,$o eshtdpjesae shejtanitdhederaper tu futur nd zem€r.Kursemenyrasesi te rnbrohemieshtdqdmosti japin 30
shpirtit ate gka e kerkon prej ushqimit, gjumit, kdnaqesivedhe pushimit . Atehere kur do te mbyllen kdta dyer qd i cekern arrihet qetdsiadhe sigurimi. 2. Neglizhencakurse sigurimi dhe mbrojtja arrihetme permendjene Allahut. 3. Te angazhuaritme atd gka nuk td intereson(dobDnd td gjitha sferate jetds.
Kujdes qe mos te jesh ne tabor tjeter
Ibn Kajimi thote: NeseAllahu dhe i derguarii tij jane ne nj€ ane (tabore)atdhereke kujdes mos td jesh nd palen tjetdr ngasekjo te shpien ne pergarje dhe kundershtim te fial€ve te Allahut. Kujdesu t€ jesh n€ taborin(Paldn, andn) e Allahut dhe te derguarit tij edheneset€ giithg njerezit jan€ nd palen tjeter. Nuk ekzistonpdr njeriun fillestar ne udhezim sendmd i r€nd ngaseepsh, shoq€ria, shejtanidhe miqte e therrasinpdr mos bashkdngjitjete pal6s sd Allahut dhe Pejgamberitda.s dhe e therrasinne te mirat e kdsajbote, e nesekyju kunddrvihet dhe benedurim vjen ndihma e Allahut.
Miresit€ jane tri lloje Ibn Kajimi thotd Miresitd jand tri lloje: 1. Mirdsi te cilen e di njeriu 2. Mirdsi td cilen e pret dhe shpreson. 3. Dhe miresi n€ t€ cildn €sht€mirpo nuk e din€
N€seAllahu s.v.t donet'ia kompletonmiresit€ njd robit E fiymdzon ti njeh mirdsitd momentale dhe ia jep lidhdset e faldnderimit per ta lidhur e qe mos ti ik ngasemirdsite largohen dhe ikin me mekate kurse lidhen me falenderim. E firynnezonpdr td vepruar vepra td cilat i afrojnd miresit6 t€ cilat i pret dhe shpresondhe e udhezonper ti njohur mrget td cilat e pengojnddhae largojndkete miresi e keshtutd largohet. E fiqrmdzon ti njoh mirdsitd n€ te cilat 6shtdnuk e din6.
3t
Tregohet se nje nomad (fshatar)dshtdfutur tek Harun Rashidi dhe i ka thdn6: O prijds i myslimaneve Allahu ti perqendroftdmiresite nd td cilat je me falenderim,ti realizoftemiresit6 t€ cilat i shpreson me vepra t e mira dhe me adhurim dhe te fiymezofte te njohdsh miresite ne te cilat je mirepo nuk i dine. Harun Rashidi tha sa ndarje e mir6.
Deri samosG behete keqjatradite
\__, Ibn Ikjimi thote:
Largoji cytjet Ndse nuk i largon b6hetmendim, largoje mendimin. Nese nuk e largon behetepsh,luftoje epshin. Ndse nuk e lufton bdhetqellim dhe vendosmdri. Ndse nuk e lufton b€hetveper. E nesenuk e lufton behettradite dhe td bdhetvdshtir te largoheshnga kjo . Rrugo e udhdzimit
lbn Kojimithot6:
Rrugom6 e of6rt p6r te Allohus.v.t6sht6: Ndjekjoe sunetitdhe te p6rqendruoritme ot6. T6kuptuoritse kemi nevojdn6 gdo qostd p6r Allohuns.v.t. Tejete q6llimime veprotdhe fjolettono vet6m Allohus.v.t. Nuk 6shtd afruar dikush tek Allahu s.v.t vet6m se me keta tri mrgd dhe nuk dshtdlarguar dikush nga Allahu s.v.t vetdm se me anashkalimine njdrds apo t€ giitha k€tyre mrgeve.
32
Ddshpdrimi dhe brengosja
Ibn Kajimi thot6:
Fatkeq€sitdqd e godasinshpirtin si shkaqendahenne dy grupe. Ose eshtdpdr nje geshtjeqe ka kaluar e kjo rezulton ddshpdrim,apo eshteper nje geshtjeqe e pret nd te ardhshmene kjo rezulton me brengosje,qe t€ dyjatejan€ mangesidhe dobdsi. . Ajo e cila ka kaluar nuk largohetme ddshperim,por me k€naqje,falEnderimdhe durim, me besim ne caktimin e Allahut dhe me kuptuarit dhe te shprehurit e fialds " ky eshte caktim i Allahut, gka don€ Allahu vepron" Kurse ajo gka vijon dhe e pret ne te ardhmen nuk largohet me brengosje por: Ose ekziston ndonje mjeshtri qd e posedonp€r ta larguar Ose nuk ekziston mjeshtri p€r ta larguar ateher6mos td brengoset , por le td pdrgatitet dhe le ti merr shkaqet dhe armdt prej tevhidit (njeshmeris),mbdshtetjes,dhe ti n€nshtrohetter€sishtAllahut s.v.t dhe td kenaqetme caktimin e Allahut ne te gjitha gdshtjete jo td kenaqetvetdm nE geshtjette cilat i deshiron.
Gabimi nd mbdshtetjentek Allahut Ibn Kajimi thot6: Kan6 gabuardy lloj njer€zish nd mbdshtetjentek Allahut:
:
Kan€ pretenduarse mb€shtetjan€ Allahun s.v.t eshteshkak i pavanr dhe i mjaftuesh€m pdr ti arritur qellimet, dhe i falimentuan shkaqette cilat i caktoi Allahu s.v.t me urtesinee tij me te cilat arrihen qellimet dhe u zhyten nd nj€ lloj skajshmdriedhe dobdsie. Te cil€t i vepruan shkaqet dhe menduan se ekziston lidhshmeri e pa ndar€ mes shkaqevedhe frSrteve te dhena dhe e falimentuan andn e mbdshtetjes '
sd Allahut teresisht.
Mb€shtetjavendi i saj €sht6shkakukurse pdrsosmdriadsht€td mbdshteturittek Allahu s.v.t e kjo €shtesikur nj€ bujk i cili ka ldvnrar ar€n dhe ka mbjell grurin dhe i esht€ mbeshtetur Allahut ne rritjen dhe kultivimin e grurit, ky pra ja ka dhene hakun mbeshtetjestek Allahu.
33
Beeatiam6 e mire
Ibn Kajimi thote:
Gj6ja me e mird me t€ cil6n e begatonAllahu s.v.t robin e vete eshtdudhdzimi, Kurse sendi md te cilen me se shumti e sprovon njeriun €shtehumbja dhe lajthitja, Andaj gdo mir€si eshteme e vogdl dhe m€ me pa vlerd se sa mirdsia e udhdzimit dhe gdo sprovim esht€m€ i vogdl dhe md me pa vlere se sprova e humbjes dhe lajthitjes .
Dy pyetjet
Ibn Kajimi thote:
Do te vazhdojn€t€ qendrojne kemb€t e birit t€ Ademit mes dy duarvete Allahut deri sa te pyetet per dy geshtje: Qka adhuronit ? Qka ju pdrgiigiet te derguarve?
v.
Pergjigja e pyetjes sd pard €sht€me realizimin e f,ales "la ilahe ila Allah" nuk ka te adhuruartjeter zot€ pos Allahut s.v.t dhe md td punuarit m€ kushtet e saja. Pergjigija e pyetjes sd dytd €shteme realizimin e giysm€stjetdr te shehadetiti" ddshmoi se Muhamedi dsht6i derguari Allahut" dukeju ndnshtruar, besuardhe vepruarme kushtet e kdsaj fiale.
Fillimi dhe mbarimi
Ibn Kajimi thot€:
E kam degjuar hoxh€n e nderuarIbn Tejjmije Allahu e mdshiroftd duke thdne:
34
Dy rekatet e sunetit t€ sabahutllogariten si fillim e vepravekurse namazi i vitrit si mbarimi i veprave.Mu per kdtd pejgamberi s.a.v.se falte dy rekatet e sunetit td sabahutdhe vitrin me suren"ihlas" e kjo sure 6shtd pdrmbledhdse i td giitha llojeve td tevhidit Tevhid rububije Tevhid uluhije Tevhid Esma ve sifat Nen buiarin e mirdsive t€ Allahut Ibn Kajimi thot6: I lartesuarqofte Allahu s.v.t e cili e vendosi ligiin e tij mbi krijesat e tij, dhe glykoi me drejtesi ne mes tyre, i kaploi me m€shirdne tij, i futi ndn caktimin e tij dhe i ngriti me tevhid (njeshm€ri) dhe njohjen e tij. P€rmend6site tij jand pjesdmarr€st€ tubimit tij. Faldnderuesitjand vizituesit e tij. Td n€nshtruaritndaj tij jane pronardtd krenarisesEtij. tt All-llohu i Mdkataret nuk i d€shpdron prej meshires sd tij nesependohen ai esht6 i dashuri i tyre do aio qd pendohen dhe ofo qd ruhen prej pun6ve tE nfio e fd neverifshme." Bekare 222 Pdrkundrazi nese vazhdojn€ ai €sht€ mjeku i tyre e sprovon me lloj sprovash q€ ti pastron prej puneve te ndyta dhe mekateve.
Dijetardt e devotshdmdhe lufta me epshin. Ibn Kajimi thot6: Lufta me epshin 6shtdkat6r shkall6sh 1. Ta lufton epshinper ta mesuartd vertetendhe fene e Allahut pa te cilen nuk ka shpdtim dhe as hare n€ ketejete e as nd botdn tjet€r, po qe se i ikkjo dituri do tejete i gjor€ dhe i mjerd nd te dybot6rat . 2. Ta lufton epshinpdr td vepruarme ate qd e ka mdsuarngasevet€m dituria e ddlir(zhveshur)nga te vepruarit nuk bdn€ dobi e as dam6. 3. Ta lufton epshinpdr td thimrr nd kdte qe e ka mdsuar,tu mesonatyre qd nuk e dine, ose do td jetd prej , atyre qd e fshehin at€ gka e ka zbritur Allahu prej udhdzimit, ateherdkjo dituri nuk do ti bdne dobi dhe assesinuk do te shp6tonprej d€nimit td Allahut. 4. Td lufton epshinp€r te duruar mbi vdshtiresit€qe i rnbartdkjo thirrje , ddmevetd njerdzve,dhe ti vepron td giitha keto pdr hir td Allahut. Nese i ploteson kdta katdr tipare dhe shkalld do te shnddrrohet prej Rabanijineve (dijetareve te devotshem) ngase ekziston unitete, koncenzues prej te pareve tane te mire se dijetari nuk meriton te ?4
emertohet si (Rabani) i devotshemderi sa ta dine te vertetdn td vepron me td dhe ti mdson te tjerdt, andaj ai i cili meson,vepron dhe i mdsonte tjerdt thirret i lartesuartek Allahu s.v.t . Mashtrimi i vetvetes Ibn Kajimi thotd Si td bashkohenne zemrene njeriut. BindshmeriandtakimineAllahutdheseAllahuiddgionfialet etij dheedinvendinetij, edin fshehtesinee tij dhe nuk i fshehdt asgjeprej veprave. Dhe e din se do te qdndron para Allahut nd ditdn e giykimit dhe do td pyetet per gdo vepdr qe e vepron megjithekdte ai ende vazhdon td vepron mekate i humb dhe i anashkalonurdherate e tij nuk e dergon ne vend hakun e Allahut, Pasgiithd kdsaj ai endevaztrdonte ketd mendim td mire pdr Allahun s.v.t . Me te vertet kjo eshtemashtrim i vetvetes. Mirdsia me njerdzit Ibn Kajimi thote Ddshmon mendja e shdndosh,Kurani dhe Sunati, natyra e paster e njeriut dhe provat e popujve td ndryshme, se afrimi tek Allahu dhe kerkimi i k€naqesivetij dhe miresia ndaj krijesave jand prej shkaqeveme td mddhapdr td sjellEtd giitha llojet e td mirave. Kurse t€ kunddrtat jane prej shkaqevedhe motive me td medhaper te afruar dhe sjell gdo te keqe. Andaj nuk ka vepra me td mira per afrimin e mirdsive dhe begative dhe pdr td larguar demet dhe t€ keqijat, sikurseadhurimi i Allahut, te larguaritnga ndalesate tij dhe miresiame njer€zit.. Pdrsosm€ria
36