Co-design Your Place. Jak wykorzystać metodologię projektowania usług w procesie rewitalizacji? by fundacjastajnia

Co-Design Your Place Jak wykorzystać metodologię projektowania usług w procesie rewitalizacji?

Praca zbiorowa Dr Silvia Grimaldi Anna Bielak-Dworska Martyna Bielak Javiera Godoy Astrid Lundsgaard Agata Nowak Paweł Nowak

Praca zbiorowa Anna Bielak-Dworska, Martyna Bielak, Javiera Godoy, Dr Silvia Grimaldi, Astrid Lundsgaard, Agata Nowak, Paweł Nowak Prawa autorskie © 2021 Anna Bielak-Dworska, Martyna Bielak, Javiera Godoy, Dr Silvia Grimaldi, Astrid Lundsgaard, Agata Nowak, Paweł Nowak Projekt okładki Bartosz Dworski Projekt, grafika i skład Martyna Bielak, Bartosz Dworski Fotografie Bartosz Dworski - jeśli nie stwierdzono inaczej Grafiki ikon freepik.com - jeśli nie stwierdzono inaczej

“Co-design Your Place. Jak wykorzystać projektowanie usług w procesie rewitalizacji?” została napisana i opublikowana w ramach partnerstwa pomiędzy Foundacją Stajnia, University of the Arts London i Station - Student Innovation House z Kopenhagi. Działania współfinansowane w ramach programu Erasmus+, Akcja 2: Partnerstwa strategiczne. Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk w sektorze młodzieży.

Pierwszy raz opublikowano w Polsce w 2021. ISBN 978-1-906908-70-6

Co-Design Your Place Jak wykorzystać metodologię projektowania usług w procesie rewitalizacji?

Praca zbiorowa Dr Silvia Grimaldi Anna Bielak-Dworska Martyna Bielak Javiera Godoy Astrid Lundsgaard Agata Nowak Paweł Nowak

SPIS TREŚCI

0. WPROWADZENIE Dlaczego rewitalizacja jest ważna? Główna idea projektu Co-Design Your Place

5 7 13

1. MODEL - “MULTIPLIKUJEMY” wraz z zestawem narzędzi

2. ESEJE

Ramowy program włączenia lokalnej społeczności w procesy rewitalizacyjne z wykorzystaniem metod myślenia projektowego i projektowania partycypacyjnego.

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy jak wykorzystywać projektowanie spekulatywne w regeneracji, aby zaangażować młodzież Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

103

Praca z młodzieżą podczas pandemii Covid-19

119

3. STUDIUM PRZYPADKÓW

133

Zabytkowa pływalnia w Siemianowicach Śląskich

135

Muzeum Śląskie w Katowicach

143

Park Tradycji w Siemianowicach Śląskich - była kopalnia węgla

149

Organizacja dobroczynna Draper Together, Elephant & Castle w Londynie

153 161

Mercato Metropolitano, Elephant & Castle, Londyn

169

Wyspa Modych, Kopenhaga

177

Oikos, Kopenhaga

183

Kopenhaska Szkoła Przedsiębiorczości

189

4. KTO?

193

Uczestnicy

194

Zespół projektowy

199

Jako zespół Co-Design Your Place chcielibyśmy wyrazić ogromne podziękowania dla wszystkich mentorów i wykładowców biorących udział w projekcie Piotr Bańczyk Zbigniew Bielak Dr Marcin Budziński Piotr Cieluchowski Andreas Aasted Gjede Javiera Godoy Dr Silvia Grimaldi Władysław Grochowski Eva Guerra Markus Fritz Hansen Viviane Jalil Ishan Jha Alice Kennedy Jadwiga Kijak Emma-Sofie Kukkonen Marietta Lewandowska Karol Lisowski Justyna Markusik Katarzyna Martula Maria Flora Middelboe Andersen Dr Nela Milic Alex Nisbett Arkadiusz Patryas Dr Paola Pierri Luisa Pretolani Tobias Revell Kasper Rolle Jordi Rovira The Secretariat at Station Chris To Luise Vormittag Adam Wesołowski Paweł Wyszomirski Agnieszka Wyszyńska

0. Wprowadzenie

Zawartość 1. Dlaczego rewitalizacja jest ważna? Anna Bielak-Dworska 2. Główna idea projektu Co-design Your Place Anna Bielak-Dworska

Wprowadzenie

Anna Bielak-Dworska koordynatorka projektu Fundatorka Fundacji Stajnia, dyrektor operacyjna organizacji. Jest odpowiedzialna za program rewitalizacji, w tym budowania międzynarodowej społeczności Kompleksu PałacowoParkowego w Siemianowicach Śląskich. Współautorka programu edukacyjnego „Akademia Liderów Społecznych” i programu merytorycznego laboratorium rewitalizacji „ReviLAB”. Jest autorką i liderem merytorycznym międzynarodowej konferencji i warsztatów service design sprint „Co-design your P(a)lace. Wdrażała i koordynowała prace nad międzynarodowym projektem „Co-design your place”. Ekspertka w prestiżowym programie menadżerskim dla sukcesorów – Akademia Sukcesora.

Dlaczego rewitalizacja jest ważna?

DLACZEGO REWITALIZACJA JEST WAŻNA?

Co-design Your Place,

początkowo znany jako Co-design your P(a)lace, powstał dzięki współpracy kilkunastu młodych projektantów z całego świata, których połączyło przypadkowe spotkanie w jednym z londyńskich akademików. Ich wiedza, talenty, otwartość i wrażliwość na kwestie społeczne zaowocowały prostymi, aczkolwiek fundamentalnymi pytaniami tj. „co możemy razem zrobić?” i „w jaki sposób możemy skupić naszą energię na głębokim zrozumieniu miejsc i ich wartościowym tworzeniu?” (z ang. placemaking). Niezwykła energia tamtego spotkania, istotność poruszanych tematów oraz odwaga w pomysłach, które wyłoniły się w dyskusji, spowodowała, że zdecydowaliśmy się na wspólne działania. Istotnym tłem ówczesnej rozmowy stały się przestrzenie poszukujące nowych funkcji, niejednokrotnie skazane na zapomnienie, czy wyburzenie ze względu na brak innowacyjnych rozwiązań łączących nowe modele biznesowe, możliwości finansowe, funkcje odpowiadające na aktualne potrzeby czy po prostu „oddolnej” troski. „Miejsce”, będące wynikiem relacji człowieka z przestrzenią, które potrzebuje regeneracji, stało się przedmiotem naszych głównych rozważań, między innymi dlatego, że pisząca te słowa, niedługo wcześniej powołała do życia Fundację Stajnia, wspierającą proces rewitalizacji historycznego Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich. Pierwsze wspólnie oglądane zdjęcia zdegradowanego i doprowadzonego do ruiny XVIIwiecznego pałacu, pokazały naszym zagranicznym przyjaciołom ogrom wyzwania, z którym przyszło się nam mierzyć, ale jednocześnie to wyzwanie połączyło nas na kolejne lata. Grupa robocza, która oddolnie wyłoniła się w toku przygotowań, składała się ze studentów kierunków nauk społecznych, biznesowych i projektowych tj. projektowanie usług i innowacji (z ang. Service Design and Innovation), projektowanie zrównoważone (z ang. Sustainable Design) czy innowacje społeczne i zrównoważona przyszłość (z ang. Social Innovation and Sustainable Futures), a także lokalnych aktywistów i młodych profesjonalistów z różnych dziedzin. Pałac stał się dla nas miejscem pracy, rozsądnego eksperymentowania, wymiany międzykulturowej, włączania lokalnej społeczności w procesy regeneracji, a także poszukiwań w jaki sposób znana nam metodologia 7

Wprowadzenie

projektowania usług (z ang. Service Design) może wesprzeć ten konkretny projekt, ale również inne przestrzenie podlegające rewitalizacji. Poszukiwaliśmy i dalej poszukujemy realnych, pozytywnych możliwości wpływania na rewitalizację Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich i tak już wspólnie działamy od 2018 roku. Ta mała iskra, rozpalona w londyńskim akademiku, przekształciła się w wielowymiarowy program edukacyjny, mający na celu zainteresowanie i włącznie młodych ludzi w tematykę rewitalizacji. Nasze zaproszenie skierowaliśmy do osób mających aspiracje i potencjał do projektowania oraz wdrażania mikro zmian, dających makro efekty w zakresie nowej jakości zaangażowania społecznego i innowacji społecznych. Pierwsza edycja Co-design Your P(a)lace miała charakter międzynarodowego seminarium i warsztatów zrealizowanych w formule 5-dniowego sprintu projektowego, w którym wzięło udział 25 projektantów z 15 krajów oraz blisko 100 gości wizytujących. Ostatecznie w 2019 roku otrzymaliśmy grant na rozwój innowacyjnego programu edukacyjnego połączonego z procesem projektowym, który jako Fundacja Stajnia zrealizowaliśmy w partnerstwie z University of the Arts London i Station - Student Innovation House z Kopenhagi. Projekt był współfinansowany z programu Erasmus+, Akcja 2: Partnerstwa strategiczne. Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk w sektorze młodzieży. Jednocześnie, uwzględniając perspektywę różnych miejsc, z którymi przyszło nam pracować, przemianowaliśmy jego nazwę na Co-design Your Place.

Co-design Your Place w pigułce: Praca z wybranymi, realnymi, rewitalizowanymi miejscami i społecznościami w Siemianowicach Śląskich, Londynie i Kopenhadze Oparcie projektu o metodologię projektowania usług (z ang. Service Design) i uczenia się poprzez doświadczenie Poszukiwanie nowych funkcji, usług i drobnych usprawnień, które wspierałyby procesy rewitalizacyjne i czyniły wybrane miejsca atrakcyjnymi przestrzeniami codziennej użyteczności Projektowanie partycypacyjne, włączające lokalne społeczności oraz innych interesariuszy w proces współtworzenia rozwiązań Skumulowanie energii młodych, ambitnych i pełnych pomysłów uczestników, a następnie przekierowanie na zbieranie doświadczeń i działania na rzecz wspólnego dobra Wypracowanie modelu włączania młodzieży w procesy rewitalizacyjne wraz z narzędziami Dzielenie się wiedzą i doświadczeniami oraz multiplikacja wypracowanych rezultatów

Dlaczego rewitalizacja jest ważna?

Co-design Your Place ma ambicje do bycia ruchem wrażliwych na „miejsca” ludzi, którzy chcą uczyć się i eksperymentować ze zróżnicowanymi metodami projektowymi, po to by móc skutecznie wspierać ważne dla nich przestrzenie i społeczności. Ponieważ „społeczność” ma wiele definicji i doświadczamy jej w różny sposób, w projekcie postanowiliśmy skoncentrować się na projektowaniu doświadczeń (poprzez usługi), które łączą ludzi i budują ich poczucie przynależności do miejsca czy grupy. Jak już zostało wspomniane, do projektu zaprosiliśmy osoby młode, w wieku poniżej 30 roku życia, które były zainteresowane wieloaspektowością procesu rewitalizacji obejmującego dziedziny tj. architektura, nauki społeczne, polityczne, czy humanistyczne. Równolegle zaangażowaliśmy młodych profesjonalistów, którzy zgodzili się podzielić swoją wiedzą i doświadczenie związanym z odpowiedzialnym projektowaniem i zmianami społecznymi. Mając świadomość, że rewitalizacja jest złożonym procesem, który polega na korzystnym przekształceniu urbanistycznym, architektonicznym, społecznym, środowiskowym i ekonomicznym wybranego obszaru, zdecydowaliśmy się zawęzić zakres naszych działań. Naszymi środowiskami pracy stały się wyzwania rewitalizacyjne tj. włączenie młodzieży w proces rewitalizacji Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich, wykreowanie przestrzeni współpracy pomiędzy University of the Arts London i społecznością Draper Together, którzy mają swoje siedziby w londyńskiej dzielnicy Elephatnt & Castle oraz zbudowanie zrównoważonej społeczności The Station – Student Innovation House z Kopenhagi. Dodatkowo należy pamiętać, że tego typu transformacje wymagają jasnej wizji i strategii, dużych inwestycji finansowych, profesjonalnych zespołów i długoterminowego zaangażowania, co pociąga za sobą udział wielu interesariuszy na wysokim szczeblu zarządzania. Dlatego skoncentrowaliśmy nasze wysiłki na wąskim wycinku rewitalizacji i jego precyzyjnie zdiagnozowanym problemie. Takie założenia umożliwiły nam realne podejście integrujące aspekty społecznościowe, kulturowe i środowiskowe na dostępnym dla nas poziomie wpływu. Idąc tym tropem oraz koncentrując się na procesie edukacyjnym i uważnym zbieraniu zróżnicowanych doświadczeń, stworzyliśmy usprawnienia i koncepty usług, wspierające wspomniane projekty rewitalizacyjne. Jednocześnie w cały proces włączaliśmy lokalne społeczności, razem odkrywając i współprojektując poszukiwane rozwiązania umożliwiające dostosowanie „ducha” miejsc do nowych kontekstów i potrzeb. Wraz ze zdobywanymi doświadczeniami odkryliśmy, że Co-Design Your Place przekształca się w program łączący edukację, partycypację i design oraz potencjał społeczności lokalnych i miejsc, z którymi

Wprowadzenie

wchodzimy we współpracę. Poprzez angażowanie ludzi w wyzwania społeczne, jakim niewątpliwie jest rewitalizacja, stwarzamy możliwości interakcji, budowania zaufania i relacji, a za tym społeczności zorganizowanych wokół wspólnego miejsca i celu.

“Udział w działalności kulturalnej może dać poczucie przynależności, zaufania i zaangażowania obywatelskiego [i] może nie tylko prowadzić do odnowy społecznej, ale również stać się katalizatorem ograniczania przestępczości i uczenia się.” — Departament Kultury, Mediów i Sportu, Wielka Brytania Jednocześnie, poprzez szereg działań programowych, wsparliśmy naszych uczestników na drodze do bycia odpowiedzialnymi liderami i projektantami zmian, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstów regeneracji. Co-design Your Place umożliwił studentom rozwój umiejętności komunikacyjnych, projektowych i organizacyjnych oraz dał przestrzeń na zebranie wartościowych doświadczeń życiowych, zwiększających szansę na sukces na przyszłym rynku pracy. Ponadto zachęcaliśmy naszych uczestników do rozwijania zdolności krytycznego myślenia i autorefleksji, szacunku zarówno do siebie jak i współtowarzyszy projektu. Zróżnicowane działania projektowe miały na celu nie tylko wzmocnienie kompetencyjne młodych ludzi, ale również zbudowanie bezpiecznego środowiska – społeczności, w której będą mogli rozwijać swoje umiejętności interpersonalne i przedsiębiorcze oraz wymieniać doświadczenia pomiędzy dziedzinami, sektorami i kulturami. Jak to zrobiliśmy? W niniejszej publikacji prezentujemy nasze rekomendacje dotyczące włączania młodzieży w procesy rewitalizacyjne z wykorzystaniem głównym wytycznych metodologii projektowania usług oraz zestawu narzędzi, który wypracowaliśmy podczas naszego programu. Jednocześnie, chcielibyśmy podkreślić, że sposobów na sprostanie wspomnianemu wyzwaniu może być wiele, a nasze sugestie są jedynie jedną z możliwych dróg. Tym samym zapraszamy do zapoznania się z głównymi założeniami programu dostępnymi w podrozdziale „Dlaczego rewitalizacja jest ważna?”. Żeby zapoznać się z naszym modelem „MULTIPLIKUJEMY”, narzędziami i najlepszymi praktykami płynącymi z projektu, zapraszamy do pierwszego rozdziału. Jeżeli poszukujesz odpowiedzi na pytania tj.: w jaki sposób mogę włączyć młodzież do procesu rewitalizacji? Jak w tym procesie wykorzystać design spekulatywny? W jaki sposób rozpocząć budowę zrównoważonych społeczności? znajdziesz je w rozdziale drugim. W rozdziale trzecim prezentujemy studia

Dlaczego rewitalizacja jest ważna?

przypadków przygotowane przez uczestników projektu, których biogramy przedstawiamy w ostatniej części podręcznika. Rewitalizacja ma ogromny wpływ zarówno na dziedzictwo kulturowe, lokalne społeczności jak i miejsca same w sobie, w tym ich ducha (genius loci, z łac. „duch opiekuńczy danego miejsca”). Mamy nadzieję, że dzięki programowi Co-design Your Place, jak i jemu podobnym, będziemy angażowali lokalne społeczności w wysiłki rewitalizacyjne, po to abyśmy wspólnie z przyszłymi pokoleniami mogli cieszyć się i korzystać z tych wyjątkowych miejsc.

Podziękowania

Jako zespół Fundacji Stajnia chcielibyśmy podziękować naszym partnerom z University of the Arts in London i Station-Student Innovation House, w tym przede wszystkim Dr Silvii Grimaldi z London College of Communication (UAL), która trzy lata temu wsparła CoDesign Your Place, uznając, że program wart jest popularyzacji i zaangażowania, oraz Andreasowi Gjede, ówczesnemu Liderowy The Station, który dostrzegł wiele szans na rozwój i wspólne wartościowe działania. Ponadto chcielibyśmy szczególnie podziękować zarządowi Inspiration Point S.A., który w 2017 roku podjął decyzję o udostępnieniu nam przestrzeni doświadczalnej w Kompleksie Pałacowo-Parkowym w Siemianowicach Śląskich, po to byśmy mogli rozwijać nasze kompetencje w pracy na rzecz zrównoważonej rewitalizacji. Jednocześnie chciałbym podziękować całemu zespołowi Co-Design Your Place: Astrid Lundsgaard, Agacie Nowak, Martynie Bielak, Javiera Godoy, Pawłowi Nowakowi i Chrisowi To, nie tylko za doskonałą współpracę, ale także życzliwość, zaufanie i zdolność adaptacji w tych trudnych czasach. Anna Bielak-Dworska

Fundatorka Fundacji Stajnia Liderka programu Co-Design Your Place

Wprowadzenie

Uczestnicy Co-design Your Place autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2019)

Główna idea projektu Co-design Your Place

GŁÓWNA IDEA PROJEKTU CO-DESIGN YOUR PLACE

“Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna książka, jeden długopis mogą zmienić świat.” - Malala Yousafzai

Celem programu Co-design Your Place jest wsparcie młodych innowatorów społecznych, projektantów i liderów w zdobywaniu wiedzy oraz doświadczenia w zakresie wdrażania zmian na obszarach rewitalizowanych, poprzez pracę z realnymi wyzwaniami, miejscami czy społecznościami. Główne działania zostały zorganizowane wokół edukacji praktycznej uczestników, niemniej praca badawcza i naukowa dotycząca włączania młodzieży w procesy rewitalizacyjne czy dzielenie się wypracowanymi rezultatami, były nie mniej ważne dla powodzenia całego projektu. W ramach partnerstwa zawiązanego pomiędzy Fundacją Stajnia z Siemianowic Śląskich, University of the Arts z Londynu, London College of Communication oraz Station-Student Innovation House z Kopenhagi zaprosiliśmy do projektu 18 młodych ludzi poniżej 30 roku życia, ponad 40 ekspertów z różnych branż oraz blisko 30 przedstawicieli lokalnych społeczności z krajów partnerskich. Cele Co-design Your Place: 1. Rozwój kompetencji liderskich i projektowych w międzykulturowym i interdyscyplinarnym środowisku poprzez program edukacyjny dla “Liderów zmian” (z ang. changemakers), osadzony w kontekście rewitalizacji i innowacji społecznej. 2. Stworzenie innowacyjnego modelu włączania młodzieży

w procesy rewitalizacyjne pn. “MULTIPLIKUJEMY”

z wykorzystaniem metodologii projektowania usług (z ang. Service Design) (z ang. “TO MULTIPLY”), w tym w szczególności projektowania partycypacyjnego (współrojektowania, z ang. codesign) 3. Upowszechnienie wypracowanych rezultatów poprzez publikację, międzynarodową konferencję oraz serię wykładów. 4. Stworzenie międzynarodowej społeczności liderów, projektantów i innowatorów zorganizowanej wokół tematu 13

Wprowadzenie Ramy projektu

grafika: Bartosz Dworski

SPOŁECZNOŚĆ LIDERÓW I INNOWATORÓW Społeczność zorganizowana wokoło tematu odpowiedzialnej i zrównoważonej rewitalizacji.

PROGRAM EDUKACYJNY Cztery warsztaty dwa fizyczne i dwa wirtualne

MODEL "MULTIPLIKUJEMY"

UPOWSZECHNIENIE REZULTATÓW

Podręcznik zawierający metody, narzędzia i model angażowania młodzieży w proces regeneracji z wykorzystaniem metodyki projektowania usług.

Konferencja + szkolenia zewnętrzne + platforma edukacyjna

regeneracji społecznej, projektowania usług i budowania społeczności na obszarach rewitalizowanych. Co-design Your Place realizowano w okresie od sierpnia 2019 do lutego 2021. Pierwotne plany zakładały przeprowadzenie trzech spotkań projektowych, sześciu warsztatów (po dwa w każdym kraju) realizowanych w ramach rocznego programu edukacyjnego oraz międzynarodowej konferencji. Ambicją projektu było zaprojektowanie i wdrożenie trzech usług wspierających procesy rewitalizacyjne, w trzech różnych lokalizacjach. Niestety, skutki pandemii Covid-19 doprowadziły do ograniczeń uniemożliwiających dokończenie projektu w zakładanej formie. W związku z czym zorganizowano działania ze znaczną częścią edukacji on-line oraz wirtualnymi spotkaniami czy wizytami studyjnymi. Ostatecznie przeprowadzono jedno międzynarodowe spotkanie projektowe w Polsce (październik 2019), dwa fizyczne warsztaty edukacyjne w Polsce (listopad 2019) i Wielkiej Brytanii (luty 2020), dwa warsztaty wirtualne - jeden zorganizowany przez zespół z Danii (wrzesień 2020), a drugi przez zespół z Polski (listopad 2020), oraz konferencję on-line (luty 2021). Równolegle prowadzono prace badawcze i naukowe, mające na celu przygotowanie modelu włączania młodzieży w procesy

Główna idea projektu Co-design Your Place

1. Międzynarodowe spotkanie projektowe

3. Warsztaty w Siemianowicach, Londynie

Trzydniowe spotkanie w Siemianowicach Śląskich, ustalenia projektowe dla koordynatorów i liderów projektów

Pięciodniowe warsztaty edukacyjne

2. Rekrutacja Rekrutacja 18 uczestników do udziału w projekcie

5. Rezultat Rezultat pracy intelektualnej

4. Wirtualne warsztaty zorganizowane przez Station i Stajnię Pięciodniowe wirtualne warsztaty edukacyjne

Kalendarium projektu

grafika: Bartosz Dworski

7. Upowszechnienie rezultatu Platforma, szkolenie 180 osób

6. Konferencja Jedodniowe warsztaty on-line i szkolenie dla 25 osób; jednodniowa konferencja, sumarycznie 100 osób

rewitalizacyjne, z niezbędnymi narzędziami i procesem, który opisywałby najlepsze praktyki w tym zakresie. Więcej informacji o modelu “MULTIPLIKUJEMY” jest dostępnych w rozdziale pierwszym. W ciągu 19 miesięcy projektu, dzięki dobrze zorganizowanemu partnerstwu, finansowaniu oraz ogromnemu zaangażowaniu wielu ekspertów, projektantów, naukowców i wolontariuszy, przetestowano, ziterowano i wdrożono innowacyjne praktyki łączące obszary edukacji praktycznej, projektowania usług i włączenia społecznego młodzieży. Szczegółowy opis wykorzystanych metod tj. projektowanie usług (z ang. Service Design), projektowanie spekulatywne (z ang. Speculative Design) czy proces budowania społeczności (z ang. Community Building Canvas) znajduje się w rozdziale drugim. Cały proces edukacyjny zorganizowano wokół metodologii projektowania usług, której główne założenia tj: współpraca, współtworzenie, interdyscyplinarność, kreatywność czy koncentracja na człowieku, bezpośrednio odpowiadały wartościom, potrzebom i wyzwaniom Co-design Your Place. Zgodnie z definicją prezentowaną przez UK Design Council projektowanie usług to podejście sprawiające, że usługa jest użyteczna, wydajna, skuteczna i pożądana (UK Design Council, 2010). Innymi słowy chodzi o takie zaplanowanie i zorganizowanie ludzi, infrastruktury komunikacji i artefaktów materialnych usługi, by ta mogła spełniać cechy wspomniane powyżej. Z perspektywy edukacyjnej projektu, Service Design zapewnił holistyczną optykę opartą na empatii, współpracy i iteracyjności procesu. Metodologia ta zintegrowała podejście zorientowane na człowieka, pracę zespołową oraz interdyscyplinarne metody, które

Wprowadzenie Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2019)

wykorzystywano w ciągłych cyklach uczenia się (Interaction Design Foundation. nd), w przypadku Co-design Your Place opartych o Cykl Kolba. Jednocześnie sięgnięto do idei sprintu projektowego spopularyzowanego przez Jake Knappa z Google Ventures, która opiera się na pięciodniowym procesie projektowym poświęconym na poszukiwanie odpowiedzi na kluczowe pytania poprzez tworzenie prototypów i testowanie pomysłów razem z docelowymi użytkownikami (Knapp, 2017). W ten sposób zbudowano pięciodniowe programy sesji projektowych, które korzystały z istniejących już dobrych praktyk. Ponadto wykorzystano inne metody i narzędzia, które łączyłyby potrzeby miejsc i ludzi. W projekcie skorzystano z podejścia “Placemaking”, opartego o założenie, że wartość miejsca jest konstruowana w procesie interakcji społecznych i współpracy, dzięki której możemy kształtować przestrzeń publiczną jednocześnie maksymalizując wspólną wartość (Project for Public Spaces, 2018). Mając na uwadze powyższe założenia, przeprowadzono cztery warsztaty projektowo-edukacyjne, które zostały osadzone w realnych kontekstach, potrzebach i wyzwaniach trzech lokalizacji podlegających procesowi rewitalizacji. Każda sesja została poświęcona konkretnemu miejscu i wyzwaniu wskazanemu przez partnera w briefie projektowym. Rolą organizatora sesji było przygotowanie wraz z pozostałymi partnerami, angażującego, kreatywnego i efektywnego pięciodniowego warsztatu (sprintu projektowego), którego wynikiem była propozycja usługi, interwencja lub usprawnienie istniejącego procesu. Uczestnicy Co-design Your Place pracowali w międzynarodowych zespołach, które co sesję ulegały modyfikacji, w ten sposób wzmacniając swoje kompetencje komunikacyjne i interpersonalne do pracy w zróżnicowanym środowisku. Podczas każdego z warsztatów studenci

Główna idea projektu Co-design Your Place Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

opracowali i zaprezentowali co najmniej trzy koncepty usług i, lub usprawnień istniejących rozwiązań. Podczas pierwszych warsztatów zrealizowanych w listopadzie 2019 roku w Polsce, uczestnicy pracowali dla rewitalizowanego Zespołu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich. Plan sesji zorganizowano w sposób umożliwiający zaangażowanie kilku grup interesariuszy w proces projektowy oraz prowadzenie wywiadów z mieszkańcami czy obserwacji w terenie. Do współpracy zaproszono Inspiration Point S.A. - właściciela obiektu oraz Urząd Miasta Siemianowic Śląskich, który podzielił się swoimi doświadczeniami w zakresie rewitalizacji dwóch przestrzeni tj.: Kopalnia Michał przekształcona w Park Tradycji i zabytkowa Pływalnia Miejska. Głównym wyzwaniem projektowym była odpowiedź na problem związany z brakiem przyciągającej propozycji Pałacu dedykowanej młodym osobom, które odstrasza historyczny i oficjalny charakter obiektu. Wspólnie zastanawiano się jak na stałe włączyć młodzież w dyskusję na temat rewitalizacji Pałacu i jaką wartość to miejsce może zaoferować omawianej grupie docelowej, teraz i w przyszłości. Warsztaty w Polsce miały charakter wprowadzający i otwierający cały cykl edukacyjny, dzięki czemu uczestnicy mogli po raz pierwszy doświadczyć czym jest projektowanie usług, zapoznać się z podstawowymi pojęciami i wyzwaniami związanymi z procesem rewitalizacji, a także popracować metodą sprintu projektowego. Drugie warsztaty odbyły się w lutym 2020 roku w Londynie. Sesja miała na celu wypracowanie rozwiązań, które wsparłyby proces budowy relacji pomiędzy społecznościami University of the Arts w Londynie i Draper Together, wspólnoty mieszkaniowej zamieszkującej pobliskie

Wprowadzenie Warsztaty online organizowane przez Station autorka zdjęcia: zrzut ekranu wykonany przez Anną BielakDworską (2020)

osiedle Draper Hall. Podczas warsztatów studenci doświadczyli kilku nowych metod badawczych i projektowych osadzonych na kanwie projektowania spekulatywnego (z ang. Speculative Design). Dzięki tak zbudowanemu programowi spotkania, uczestnicy zdobyli doświadczenie w pracy z projektowaniem zorientowanym na przyszłość (z ang. future oriented design) i spekulacje. Więcej informacji o zastosowanych metodach jest dostępna w artykule „Jak wykorzystać projektowanie spekulatywne w procesie regeneracji?”. Trzecie warsztaty edukacyjne zaplanowano na kwiecień 2020 roku. Niestety przebieg pandemii uniemożliwił fizyczne przeprowadzenie spotkania, a cały program musiał zostać dopasowany do zaistniałych w świecie okoliczności i ograniczeń. Ostatecznie sesja została zorganizowana i przeprowadzona przez zespół duński we wrześniu 2020 roku, w formule on-line. Jak pokazały przygotowania do wydarzenia, wszystkie dotychczasowe doświadczenia zespołu projektowego musiały zostać zrewidowane i dostosowane do zaistniałej sytuacji. Wśród wyzwań pojawiły się aspekty techniczne tj. wybór platform współpracy (Mc Teams, Miro), czy przygotowanie skutecznego programu, dopasowanego do warunków pracy online.

Sesja wdrożeniowa online organizowana przez Stajnię autorka zdjęcia: zrzut ekranu wykonany przez Anną BielakDworską (2020)

Główna idea projektu Co-design Your Place

Konieczne okazało się zapewnienie nowych metod badania potrzeb, definiowania problemu czy generowania pomysłów, w sposób zapewniający zdalną pracę zespołową, w tym z zewnętrznymi użytkownikami. Potrzebne było zaprojektowanie przebiegu spotkania uwzględniającego równowagę pomiędzy efektywnością i koncentracją oraz zmęczeniem czy znużeniem pracą przy komputerze. Tematem sesji było zbudowanie zrównoważonej i trwałej (z ang. sustainable) społeczności skupionej wokół organizacji studenckiej Station Student Innovation House z Kopenhagi, pamiętając o ograniczeniach spowodowanych COVID-19. Dzięki ścisłej współpracy Station z Copenhagen Business School oraz organizacjami pozarządowymi OIKOS i Youth Island, uczestnicy mieli możliwość poszerzenie wiedzy w obszarze Celów Zrównoważonego Rozwoju i zrównoważonych modeli biznesowych. Więcej informacji o tym jak i dlaczego warto budować zrównoważone społeczności znajduje się w artykule pod tym samym tytułem w rozdziale drugim. Ostatnie warsztaty zostały zorganizowane przez zespół polski w listopadzie 2020 roku. Początkowy plan zakładał wdrożenie usług zaprojektowanych we wcześniejszej fazie projektu. Ponownie, konieczność przeprojektowania programu do wymagań edukacji zdalnej ograniczyła możliwości, które zakładano początkowo. Tym samym do skutku nie doszły wdrożenia ujęte w pierwotnym planie, co stanowi istotną stratę dla projektu. W wersji dostosowanej do okoliczności pandemii, przygotowano program edukacyjny oparty na metodach i narzędziach skoncentrowanych na idei budowania społeczności wirtualnej, zorganizowanej wokół tematyki rewitalizacji. Jednocześnie warto podkreślić, że żaden z konceptów nie został zapomniany. Wszystkie wypracowane do tej pory materiały były ważną częścią procesu uczenia się i budowania rezultatu pracy intelektualnej. Prezentacje zawierające opisy wypracowanych rozwiązań zostały upublicznione na stronie programu Co-design Your Place. Podczas warsztatu skupiono się na weryfikacji hipotez badawczych, które studenci uczyli się wyłaniać na wczesnych etapach rozwoju produktów i usług, pamiętając o stwierdzeniu Steve’a Blanka: „Jeśli wcześniej nie przetestowałeś założeń swojego modelu biznesowego, poza budynkiem, Twój biznesplan jest po prostu kreatywnym pisaniem”. Dzięki takiemu podejściu uczestnicy stworzyli 10 mini-projektów, które wygenerowały kilka tysięcy organicznych zasięgów (głównie na platformach Facebook, Instagram i LinkedIn). Przeprowadzone testy wskazały kierunki budowania społeczności online oraz zweryfikowały hipotezy dotyczące potrzeb, poszukiwanych korzyści czy problemów, które członkowie tym podobnych grup chcą rozwiązywać. Zbudowane eksperymenty umożliwiły interakcję użytkowników ze studentami

Wprowadzenie

Co-design Your Place, głównie w mediach społecznościowych, z wykorzystaniem takich narzędzi jak: eksperyment, wysyłanie prywatnych wiadomości, dzielenie się reakcjami, wypełnianie ankiet, dołączanie do wydarzenia online. Więcej informacji o metodach wykorzystanych podczas warsztatów znajduje się w artykule pt.: „Praca z młodzieżą podczas pandemii Covid-19”. Co-design Your Place to kompleksowy program edukacyjnoprojektowy wspierający młodych liderów, innowatorów i projektantów w poprawianiu jakości życia społeczności zamieszkujących tereny rewitalizowane. Poprzez połączenie elementów edukacyjnych (uczenie się przez doświadczenie w ramach cyklu Kolba) i projektowych (pięciodniowe sprinty projektowe) oraz praktykę pracy z realnymi społecznościami i miejscami potrzebującymi interwencji, stworzono i przetestowano program, a następnie zbudowano model włączania młodzieży w procesy rewitalizacyjne. Dodatkowo dzięki szeregowi działań upowszechniających tj. międzynarodowa konferencja, wydanie podręcznika z numerem ISBN, który jest dostępny w British Library w Londynie i bibliotece University of the Arts, prowadzenie platformy Co-design Your Place (www.codesignyourplace.eu), wzmocniono wpływ na powolne zmiany zachodzące na obszarach rewitalizowanych. Dzięki projektowi Co-design Your Place, realizowanemu w ramach programu Erasmus +, stworzono program edukacyjny i model “MULTIPLIKUJEMY” podejmujący słabo poznany do tej pory temat regeneracji. Ponadto opracowano i przetestowano innowacyjne narzędzia umożliwiające osobom nieposiadającym doświadczenia projektowego czy animacyjnego, włączenie lokalnej społeczności w proces odnowy miejsc, które na nowo potrzebują troski mieszkańców. Jednocześnie autorka chciałaby podkreślić wartość zaangażowania uczestników, nie tylko w stworzenie dziewięciu projektów wspierających procesy rewitalizacyjne, ale również napisanie artykułów upowszechniających inspirujące studia przypadków z Siemianowic Śląskich, Londynu i Kopenhagi, które stanowią istotną część publikacji końcowej. Warto zwrócić uwagę, że projekt umożliwił zbudowanie międzysektorowego partnerstwa, którego skutkiem jest zwiększenie umiejętności współpracy w międzynarodowym środowisku oraz wzajemne, lepsze zrozumienie kultur organizacyjnych uczestniczących w projekcie podmiotów. Co-design Your Place stał się doskonałą okazją do nawiązania relacji, wymiany wiedzy i zasobów pomiędzy środowiskiem akademickim (University of the Arts, London College of Communication, Copenhagen Business School, Copenhagen School

Główna idea projektu Co-design Your Place

of Entrepreneurship), pozarządowym (Fundacja Stajnia, Draper Together, Youth Island), studenckim (Student Innovation House, OIKOS) samorządowym (Urząd w Siemianowicach Śląskich), czy sektorem biznesu (Inspiration Point S.A.). Kolejną istotną wartością partnerstwa, było zawiązanie międzynarodowego zespołu, który sprawdził się w blisko dwuletnim projekcie i aktualnie deklaruje chęć kontynuacji współpracy w innych działaniach. Jednocześnie Co-design Your Place stworzył warunki do wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy osobami z różnych krajów i środowisk (ostatecznie w projekcie uczestniczyli młodzi ludzie z 10 różnych krajów). Ponadto uczestnicy projektu dzielili się pomysłami i omawiali je z lokalnymi społecznościami. Mieli możliwość spotkań i rozmów ze zróżnicowanymi interesariuszami (samorządy, przedstawicieli biznesu), dzięki czemu rozwinęli umiejętności komunikacyjne. Warto podkreślić, że wszystkie działania miały na celu promowanie postaw przedsiębiorczych i obywatelskich. Podsumowując, dzięki doświadczeniu i zaangażowaniu partnerów oraz możliwościom, które dało finansowanie z programu Erasmus+, Codesign Your Place stał się projektem opartym na głębokim poszukiwaniu coraz lepszych sposobów angażowania młodzieży w tematy społeczne. Warunki zaaranżowane przez partnerów umożliwiły budowanie wiedzy, wymianę najlepszych praktyk oraz eksperymentowanie z nowymi podejściami, które są istotnym czynnikiem wpływającym na tworzenie innowacji społecznych. Co więcej, dzięki połączeniu perspektyw akademickiej, pozarządowej oraz studenckiej powstała przestrzeń na “zderzenie” teorii z praktyką, a wyniki mogły zostać zweryfikowane w realnych środowiskach (obszary rewitalizowane). Autorka chciałaby podkreślić istotność podejścia otwartego na współpracę międzynarodową, międzysektorową i interdyscyplinarną, które jak pokazują doświadczenia Co-design Your Place, zwiększa szansę na budowanie użytecznej wiedzy i bardziej kompleksowych praktyk, zdecydowanie wartych upowszechnienia. Anna Bielak-Dworska

Bibliografia

1. UK Design Council. (2010). Design methods for developing services. https://www. designcouncil.org.uk/resources/guide/design-methods-developing-services 2. Interaction Design Foundation. Service Design. https://www.interaction-design.org/ literature/topics/service-design 3. Knapp, J. (2016). Sprint (How to Solve Big Problems and Test New Ideas in Just Five Days) (1st ed.). Simon & Schuster. 4. Project for Public Spaces, (2018). PLACEMAKING. What if we built our cities around places?. https://uploads-ssl.webflow.com/5810e16fbe876cec6bcbd86e/5b71f88ec6f4726edfe3857d_2018%20placemaking%20booklet.pdf 21

CO-DESIGN YOUR PLACE W LICZBACH

Dni programu edukacyjnego

Siemianowice Śląskie - 3 koncepcje London - 3 koncepcje Copenhagen online - 3 koncepcje Poland online - 10 koncepcji

Rezultat pracy intelektualnej z modelem i zestawem narzędzi pt. “MULTIPLIKUJEMY”, 9 studium przypadków napisanych przez studentów, 3 eseje opisujące metody projektowania

290

Globalne rozpowszechnienie idei rewitalizacji społecznej z wykorzystaniem zróżnicowanych metod projektowych, w którym wzięli udział studenci, eksperci, wykładowcy, członkowie społeczności lokalnych

Społeczność ludzi, którzy chcą dowiedzieć się, jak wdrażać szereg metod i narzędzi projektowych, aby wpływać na ich miejsca i społeczności

0. Introduction 1. Model “MULTIPLIKUJEMY” wraz z zestawem narzędzi 2. Essays 3. Case Studies 4. Who

Zawartość 1. “MULTIPLIKUJEMY” – ramowy program włączenia lokalnej społeczności w procesy rewitalizacyjne z wykorzystaniem metod myślenia projektowego i projektowania partycypacyjnego. Agata Magdalena Nowak 2. Zestaw narzędzi Anna Bielak-Dworska, Martyna Bielak, Agata Magdalena Nowak

Model

SPIS TREŚCI

01 WPROWADZENIE 02 CO ROZUMIEMY POPRZEZ „MULTIPLIKUJEMY”? 03 W JAKI SPOSÓB MULTIPLIKUJEMY? 04 RAMOWY PROGRAM: JAK MOŻEMY UŻYĆ „MULTIPLIKOWANIA”? 05 PRZEGLĄD PROGRAMU 5.1 Krok 1: Planowanie projektu 5.1.1 Wizja programu 5.1.2 Kontekst projektu 5.1.3 Wyzwanie projektowe 5.1.4 Interesariusze 5.1.5 Wartości uczestników 5.1.6 Wartości projektu 5.2 Krok 2: Trajektorie projektu. Punkty kontrolne 5.3 SKrok 3: Wdrażanie projektu 5.4 Krok 4: Refleksja 5.4.1 Program edukacyjny i metody projektowania 5.4.2 Wyniki współprojektowania 5.4.3 Przyszłe konteksty 5.5 Krok 5: Multiplikowanie

24 26 28 30 36 40 42 44 46 48 50 54 58 64 68 70 72 74 76

Model

01 WPROWADZENIE

„Cywilizacja, w prawdziwym tego słowa znaczeniu, polega nie na pomnażaniu, ale na celowym i dobrowolnym zmniejszaniu potrzeb”. Mahatma Gandhi

Założenie modelu „Multiplikujemy” polega na

działanie.

uczeniu się poprzez

autorskich programów edukacyjnych dotyczących metodologii i procesu projektowania, które włączą młodych projektantów i społeczności lokalne w wartościowe działania regeneracyjne na wybranym obszarze. Zapraszamy do tworzenia

Naszym celem jest zainspirowanie i dzielenie się praktycznymi narzędziami oraz wskazówkami, które mamy nadzieję, że wesprą młodych projektantów i innowatorów w realizacji własnych działań. W kolejnych rozdziałach przedstawimy narzędzia i metody, która pomogą w stworzeniu strategii projektu, a następnie jego implementacji. Zapraszamy do lektury i życzymy powodzenia.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Podstawowy słownik CYPE+ Co-design Your Place Erasmus+ (CYPE+)

Projekt zrealizowany w ramach partnerstwa przez Fundację Stajnia, London College of Communication, będący częścią University of The Arts London i Station - Student Innovation House z Kopenhagi. Program został zorganizowany dzięki programowi Erazmus+, Akcja 2 “Partnerstwa strategiczne. Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk w sektorze młodzieży.”.

Regeneracja

Pojemne znaczeniowo określenie na tworzenie przestrzeni i projektowanie możliwości dla dobra ludzi i ich wspólnych wartości, w miarę możliwości w już istniejącej przestrzeni miejskiej i społeczności.

Co-design - współprojektowanie

Tworzenie rozwiązań w przestrzeni, angażujących bezpośrednio powiązane społeczności i interesariuszy. Korzystając z różnych metod i narzędzi projektowania, praktyczne współprojektowanie ma na celu zapewnienie, by potrzeby i wartości społeczności były właściwie wysłuchane i uszanowane. W CYPE+ badamy głównie koncepcje projektowania usług i myślenia projektowego oraz powiązane z nimi metody.

Młodzież

Ogólny termin opisujący młodych studentów, aktywistów i projektantów zaproszonych do udziału w projektach regeneracyjnych. W CYPE+ skupiamy się na młodzieży, rekrutując osoby poniżej 30 roku życia, które pasjonowały się projektowaniem usług, ale oczywiście w swoim przyszłym projekcie można tę grupę zdefiniować w inny sposób.

W poniższych ramowych opisach modelu „Multiplikowania” używamy: •

•

Projektu, jako odniesienia do całościowej strategii i konkretnych

działań, które powinny skutkować zainicjowaniem procesu regeneracji oraz programów edukacyjnych w wybranym kontekście. Programu, jako odwołania do planów edukacyjnych i praktyk dotyczących projektowania usług, które są wprowadzane i stosowane przez uczestników zaangażowanych w projekt. Sesji, która odnosi się do pojedynczych cotygodniowych iteracji krótkoterminowych działań projektowych, zgodnych z programem edukacyjnym w wybranym kontekście.

Model

02 CO ROZUMIEMY POPRZEZ „MULTIPLIKUJEMY”?

W naszej wizji „MULTIPLIKUJEMY” to po prostu rozpowszechnianie pomysłów na to, jak możemy razem odpowiadać na rzeczywiste potrzeby społeczne, pracując ręka w rękę nad istotnymi projektami. W jaki sposób możemy wzmocnić społeczności, stworzyć zrównoważone rozwiązania i zregenerować prawdziwe fizyczne przestrzenie, które w jakiś sposób zostały zapomniane lub potrzebują „nowego startu”, czy dodatkowej opieki? Dzięki niniejszej publikacji chcemy upowszechniać partycypacyjne metody projektowania rozwiązań dla obszarów rewitalizowanych poprzez zapraszanie i włączanie różnych interesariuszy w proces projektowy i edukacyjny. Nadrzędnym celem CYPE+ jest wzmocnienie pozycji społeczności, danie im narzędzi oraz pozytywnego „kopa” do realizacji własnych projektów metodą uspołecznioną, czy współprojektowania. W ciągu 19 miesięcy CYPE+ stworzyliśmy model - strukturę, która zadziałała w naszym przypadku wiele razy, więc najwyższy czas, aby o tym opowiedzieć.

Multiplikujmy nasz wpływ. Nie pozwólmy, aby pomysły leżały na półkach lokalnej biblioteki! CYPE+ koncentruje się na młodzieży. Przez młodzież rozumiemy studentów i młodych profesjonalistów w wieku od 18 do 30 lat, pochodzących z różnych krajów i różnych kultur. Jest to bardzo ogólna i elastyczna definicja zmiennych, którą rekomendujemy określić konkretnie dla danego projektu. W CYPE+ studenci kierunków projektowych i biznesowych oraz młodzi profesjonaliści zostali określeni jako grupa docelowa. Poszukując właściwego dopasowania uczestników, celowaliśmy w osoby, które posiadały potrzebę budowania doświadczenia, miały możliwości czasowe, energię i motywację do aktywnego uczestnictwa w programie i jego wartościach oraz miały zdolność do adaptacji zdobytej wiedzy do bieżących i przyszłych działań własnych.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Dlatego multiplikowanie jest ich ewentualną przyszłą decyzją o wykorzystaniu nowo nabytej wiedzy i doświadczeń z proponowanego przez nas programu edukacyjnego. Ramy programu „MULTIPLIKUJEMY” odzwierciedlają punkt spojrzenia współtworzących projekt organizatorów - facylitatorów - projektantów. Ich rolą jest planowanie, prowadzenie, branie czynnego udziału, nauczanie, wspierania, a także zachęcanie uczestników do wspólnej pracy. Jednocześnie do zadań organizatorów należy śledzenie procesu projektowego, który jest realizowany przez uczniów w oparciu o główne wyzwania społecznej rewitalizacji i wymagania wybranego kontekstu, z którym i dla którego pracujemy. Zaproponowany model ma na celu multiplikowanie wiedzy i kompetencji projektowych w trzech głównych kierunkach: • Punkty doświadczenia, wskazujące na samorozwój uczestników, zdobywanie nowych umiejętności i wiedzy z zakresu metodologii projektowania.

• Tworzenie oddziaływań w społecznościach lokalnych. • Globalne rozpowszechnianie pomysłów na regenerację społeczną dzięki metodzie współprojektowania.

Główne założenia modelu koncentrują się na włączeniu młodzież w procesy rewitalizacyjne, niemniej sama rama jest elastyczne i może obejmować różne grupy interesów (np. lokalnej organizacje pozarządowe, przedstawicieli sektora publicznego czy prywatnego). Promując współprojektowanie jako główną metodę inkluzji społecznej, przede wszystkim chcemy budować mosty i wspólną przestrzeń do debaty, wymiany myśli, uczuć i wartości pomiędzy młodzieżą, a członkami lokalnych społeczności, których głos powinien być wzmocniony w dobie globalnego szumu informacyjnego oraz postępu technologicznego.

Jak dowiesz się z następnych rozdziałów dotyczących struktury programu „MULTIPLIKUJEMY”, główna część procesu uczenia się jest

usytuowana w obrębie miejsca - przestrzeni i wspólnoty zainteresowań.

Program angażuje lokalnych interesariuszy w szerszą dyskusję na temat transformacji i regeneracji.

Model

03 W JAKI SPOSÓB MULTIPLIKUJEMY?

Ramy programu „MULTIPLIKUJEMY” są poddawane ciągłym eksperymentom oraz przemyśleniom, i to od samego początku projektu Co-Design Your Place (Współprojektuj swoje miejsce). Przedstawiamy Ci ostateczną wersję po ponad roku testów i analiz naszej pracy, chociaż naprawdę wierzymy, że model będzie stale ewoluował i zmieniał się wraz z nadchodzącymi projektami podejmowanymi z użyciem podobnego podejścia.

Model “MULTIPLIKUJEMY” opiera się na aktualnych teoriach projektowych i trendach wpływających na aspekty społeczne i biznesowe. Przebadaliśmy również wzorce zachowań grupowych, różne metody nauczania i style budowania społeczności. Potencjał, wartość oraz założenia modelu przetestowaliśmy i omówiliśmy z różnymi zaangażowanymi grupami, przyglądając się im z wielu perspektyw: • eksperckiej i zaangażowanych w projekt projektantów, praktyków, artystów i nauczycieli akademickich; • zaproszonych interesariuszy biznesowych i ekspertów zewnętrznych; • lokalnej społeczności uczestniczącej w określonych sesjach CYPE+; • złożoności wyzwania projektowego w wybranym kontekście, które zostało opisane w briefie projektowym; • wyzwań technologicznych w dobie współpracy online w czasie pandemii; • wielokulturowości młodych ludzi, liderów programów i badaczy. Obecny stan modelu jest propozycją do przetestowania i rozwinięcia oraz … (o ironio!) multiplikowania przez Was - naszych czytelników, chętnych moderatorów, zaangażowanych aktywistów i ambasadorów projektu, którzy niosą energię i szerzą cele wśród własnych społeczności. Jest to również przegląd możliwego podejścia, które mogłoby zostać zainicjowane przez interesariuszy instytucjonalnych, aby dotrzeć do społeczności związanych z określonymi kontekstami miejskimi i społecznymi poprzez umysły i serca młodych projektantów. 30

Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjcia: Bartosz Dworski (2019)

Model

04 RAMOWY PROGRAM: JAK MOŻEMY UŻYĆ „MULTIPLIKOWANIA”?

Początek projektu Zanim zagłębimy się w specyfikę naszego ramowego programu i narzędzi, które można znaleźć w kolejnych rozdziałach, omówmy sam początek - inicjowanie projektu. Jeśli jesteś zainteresowany realizacją własnego projektu w obszarze społecznej rewitalizacji, bardzo ważne jest, aby nakreślić jego zakres i zrozumieć jaki jest Twój punkt wyjścia. Możesz zacząć od refleksji nad pytaniami takimi jak: • Jaki jest obecny stan miejsca/kontekst obiektu, który potrzebuje mojej/naszej pomocy? • Jakie jest moje obecne rozumienie problemu, który chcę zbadać i omówić ze społecznością zainteresowaną tym miejscem? • Jakie mam aktualne zasoby (np. ludzie, wiedza, narzędzia, sieć kontaktów i portfolio innych projektów, czas i budżet)? W ten sposób opiszesz, co należy zbadać w zakresie rozważanego projektu oraz zastanowisz się co powinieneś wiedzieć i nauczyć się kontynuując ten proces. Co najważniejsze, będziesz mieć przejrzystą mapę swoich obecnych możliwości i zasobów. W tym momencie zakres Twojego projektu może i na pewno będzie nieco nierealny. Niemniej określenie, co Cię inspiruje i jakie masz aspiracje, krok po kroku poprowadzi Cię do lepszego zrozumienia rzeczywistych problemów społecznych związanych z kontekstem i do wyobrażenia sobie możliwych rozwiązań, testowania ich i eksperymentowania w ramach sesji współprojektowania (opisanych szerzej kolejnych rozdziałach). Twój początkowy status jako organizatora potencjalnego projektu realizowanego na terenach objętych rewitalizacją, może być bardzo różny, w zależności od wielu zmiennych. Aby uprościć ten proces, stworzyliśmy podstawową macierz opartą na dwóch kluczowych aspektach: ludziach i miejscu. Aby lepiej je zapamiętać i dobrze się przy tym bawić, możemy przyjąć nazwę - czynnik PP (z ang. placepeople). 32

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Czynnik PP opisuje jaki jest stan na początku projektu. Aby pomóc w wizualizacji graficznej, możesz zmapować pomysły i odpowiedzi na następujące pytania: • Czy znam kontekst (miejsce, przestrzeń miejską, społeczność lokalną), z którym chciałbym pracować, a który mógłby odnieść korzyść ze wspólnego działania na jego rzecz? • Czy mam osoby, które chcą zaangażować się w działania związane z innowacjami społecznymi i rewitalizacją? Możesz użyć prostego narzędzia, takiego jak to poniżej.

Czynnik PP

Miejsce

Ustanowiony związek z fizycznym miejscem

Ludzie

Brak fizycznego miejsca

Wysoce zainteresowani potencjalni uczestnicy

Brak jeszcze uczestników

Te dwie osie przedstawiają cztery prawdopodobne scenariusze. Podczas planowania projektu możesz podzielić je na bardziej szczegółowe kryteria lub użyć map myśli - to zależy od Ciebie; to tylko wizualne uproszczenie pomysłu.

Model

Jest miejsce i są ludzie - hurrraaa!

Znasz osoby, które wiesz, że chciałyby i mogły uczestniczyć w projekcie w roli projektantów. Jednocześnie masz/macie miejsce bądź społeczność, którą warto włączyć w planowany proces rewitalizacji społecznej. W idealnym scenariuszu masz uczestników, którzy są już związani z miejscem jako społeczność i grupę projektantówanimatorów, którzy chcą zaangażować się w proces.

Są ludzie – nie ma miejsca - to nie problem...

Sytuacja jest następująca, znasz chętną grupę (projektantów, studentów), którą interesuje tematyka rewitalizacji społecznej. Są gotowi i chętni do pracy! Ale - nie masz miejsca. Z naszego doświadczenia wynika, że to nie problem. Jest wiele miejsc, które potrzebują naszej pomocy. Znajdź Partnera do swojego projektu co-designowego, poznaj i zrozum kontekst oraz lokalną społeczność i... Działaj!

Jest miejsce – nie ma ludzi - upss...

JJest to częsty przypadek, z którym do tej pory się spotykaliśmy. Obiekt został zrewitalizowana, a teraz czas na włączenie społeczne i społeczną rewitalizację. Znasz takie miejsce? Super! Zbierz grupę chętnych do współdziałania projektantów i aktywistów, poznajcie kontekst miejsca, jego uwarunkowania, ustalcie korzyści ze wspólnej pracy dla Was, dla lokalnej społeczności i dla rewitalizowanego miejsca i ... w drogę!

Nie ma ludzi, nie ma miejsca... Póki co!

Chcesz się uczyć, wypróbować proces co-designu (czyli współprojektowania) i poruszyć ważne kwestie rewitalizacji społecznej, ale nie masz konkretnego miejsca, ani osób, z którymi mógłbyś zrealizować ważne i pożyteczne działanie? Nic straconego! W tym scenariuszu zawsze możesz popracować nad zdefiniowaniem potencjalnych wymagań projektowych, przyjrzeć się potrzebom lokalnej społeczności, nawiązać partnerstwo…lub rozpocząć rozmowę o rewitalizacji i projektowaniu w niefizycznej, wirtualnej przestrzeni.

Proponowane podejście

Sednem programu “MULTIPLIKUJEMY” jest związek między procesem uczenia się, a rzeczywistym wpływem na regenerację. „Uczenie się poprzez działanie” to w szczególności uczenie się przez projektowanie, uczenie się przez regenerację, uczenie się przez komunikowanie… zasadniczo wszystkie aspekty, które stanowią praktyczne wprowadzenie do procesu projektowania i wspólną propozycję wartości dla zaangażowanej społeczności.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Każda faza odzwierciedlona w programie „MULTIPLIKUJEMY” to relacja między dwiema energiami tj.: • Nauka - transfer wiedzy o narzędziach i praktykach projektowych, pracy zespołowej, regeneracji społecznej, integracji, metodologiach badawczych, działaniach spekulacyjnych, itp. • Regeneracja - adaptacja wiedzy i praktyk projektowych służących do krótkoterminowego współprojektowania, która inspiruje do przeobrażania i przeprojektowywania przestrzeni współdzielonych przez społeczności i jej przeróżnych interesariuszy. Przewiduje się, że proces ten będzie powtarzalnym wysiłkiem, który będzie stopniowo budował bardziej integracyjne, wspólne środowisko.

Nauka

Regeneracja

To, co chcemy osiągnąć, to równowaga w relacji; dlatego w planowaniu projektu ważne jest, aby od samego początku uwzględniać oba aspekty w równym stopniu, śledzić je i oceniać wpływ na każdym etapie procesu. Kontekst regeneracji (MIEJSCE) kształtuje proces uczenia się (LUDZIE), podczas gdy treść nauczania i jakość transferu wiedzy stanowią podstawę spostrzeżeń i praktycznych działań mających na celu wyobrażenie sobie miejsca na nowo. Dynamika naszego procesu obejmuje bardziej podejście „małych kroków”. Nie proponujemy metodologii budowania strategii regeneracji na 20 kolejnych lat. Bardziej koncentrujemy się na procesie i jego potencjale niż na wizjonerskich celach. Fascynujące jest obserwowanie tego, jak ewoluuje sam proces, co wnosi do niego każde nowe odkrycie, jak ludzie stopniowo gromadzą się wokół wspólnych pomysłów i ile możemy się od siebie nauczyć, pracując razem.

Model

Dlatego proponujemy rozpocząć od jednej krótkiej sesji współprojektowania, np. pięciodniowej i zobaczyć, do czego ona doprowadzi. Dzięki takiemu podejściu szybko dowiesz się, co należy poprawić, zanim zdecydujesz się przejść do kolejnego cyklu projektowego. Pozwala to dogłębnie zrozumieć, jakie pytania i wyzwania społeczności wciąż czekają na odpowiedzi. Krótkie okresy badań i wspólnej pracy projektowej otwierają nowe możliwości, budzą nadzieję na zmiany oraz urealniają proces wdrożeniowy, który koncentruje się na większej ilości drobnych korekt. Zobaczmy, jak można to zrobić!

Nasze kluczowe katalizatory

Pomyśl o różnych rolach w swoim projekcie. Jakie byłyby ich działania i obowiązki? Poniżej znajduje się kilka ogólnych opisów ról, które można rozważyć w ramach projektu. Wynikają one z naszego doświadczenia w CYPE+. Role mogą być dzielone między osobami lub między lokalne, a nawet międzynarodowe organizacje - wszystko w zależności od specyfiki Twojego projektu regeneracyjnego.

Główny organizator

Jednostka lub organizacja, która zdecydowała się na wsparcie procesu rewitalizacji społecznej i edukacji, mająca konkretne cele do osiągnięcia. Główny organizator jest odpowiedzialny i rozliczany za rekrutację uczestników, partnerstwa, komunikację z interesariuszami, dostępność do regenerowanego kontekstu, aspekty administracyjne i finansowe całej inicjatywy.

Liderzy merytoryczni projektu

Osoby odpowiedzialne za sesje pod kątem treści edukacyjnych, programu, wspólnych sesji, facylitacji warsztatów, komunikacji z uczestnikami i zaproszonymi gośćmi (w trakcie i pomiędzy sesjami).

Uczestnicy projektu

Studenci, główni beneficjenci programu; w trakcie całego projektu uczą się o procesie myślenia projektowego, praktycznych implikacjach i metodologii projektowania, pracując w zespołach w celu zbadania konkretnych wyzwań społecznych i zaprojektowania możliwych rozwiązań.

Wykładowcy

Gościnni prelegenci i nauczyciele wewnętrzni, którzy wzbogacą sesję projektową i ułatwią warsztaty swoim doświadczeniem edukacyjnym i wiedzą.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Badacz

Osoba przeglądająca i dokonująca całościowych obserwacji prowadzonych sesji. Taka osoba jest odpowiedzialna za wewnętrzną strategię badawczą, której celem jest zebranie wniosków z doświadczeń edukacyjnych oraz wyników projektu. Zapewnia wgląd w proces i w jego wyniki, sugeruje przyszłe ulepszenia i prowadzi z uczestnikami działania związane z oceną projektu.

Kluczowi interesariusze

Osoby i organizacje, które są zainteresowane projektem. Mogą reprezentować społeczność, z którą chcesz pracować, lub innych interesariuszy instytucjonalnych, publicznych lub prywatnych związanych z wybranym kontekstem. Bardzo ważne jest, aby zrozumieć ich potrzeby i określić wymagania projektowe, mając na uwadze powyższe.

Partnerzy

Osoby i organizacje zaproszone do wsparcia i współprowadzenia projektu. Zakres odpowiedzialności może się różnić (np. współorganizacja wydarzeń, oprowadzanie po innych inspirujących zregenerowanych przestrzeniach, rekrutacja uczestników, przygotowanie kolejnej iteracji projektu), w zależności od wstępnej wizji projektu.

Model

05 PRZEGLĄD RAMOWEGO PROGRAMU „MULTIPLIKUJEMY”

Struktura programu „MULTIPLIKUJEMY” składa się z 5 kroków. Będą szczególnie przydatne w przypadku projektów, w których przewidujesz skupienie się nie tylko na jednym kontekście, ale także na budowaniu świadomości i zachęcaniu innych do kontynuowania własnych inicjatyw projektowych w przyszłości. W CYPE+ pracowaliśmy w cyklach 5-dniowych sesji. Jednak ramy czasowe przygotowań i rozważań różniły się w zależności od wyzwania projektowego, zasobów oraz, jak dowiesz się z naszych doświadczeń, nieuniknionych globalnych przeszkód, które spowodowały przeformułowanie większości naszych początkowych założeń programowych podczas przechodzenia w tryb online. Zobaczysz, jakie ramy czasowe najlepiej pasują do Twoich celów. Możemy tylko zasugerować takie praktyki jak: ukończenie intensywnej sesji współprojektowania w ciągu tygodnia oraz poświęcenie więcej czasu na przygotowanie strategii programu na początku całego projektu.

Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjcia: Bartosz Dworski (2019)

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model „MULTIPLIKUJEMY” składa się z: Krok 1: Planowanie projektu

Inicjacja projektu, od ogólnej wizji programu edukacyjnego do szczegółowych celów rewitalizacji społecznej. To moment na zdefiniowanie wartości projektu i jego interesariuszy oraz dopasowanie ich do potrzeb edukacyjnych uczestników.

Krok 2: Trajektorie projektu

Punkty kontrolne i ocena dotychczasowych prac.

Krok 3: Wdrażanie programu

Sesja współprojektowania, podczas której uczestnicy poznają metodologię projektowania, eksperymentują z rozwiązaniami i wykorzystują swoją wiedzę podczas sesji warsztatowych z lokalną społecznością.

Krok 4: Refleksja

Ocena wyników sesji (pomysły projektowe, wyniki eksperymentów); refleksja nad doświadczeniem uczenia się pod kątem relacji między uczestnikami, kontekstu i wartości projektu.

Krok 5: Multiplikacja

Ocena przyszłego wpływu: • Spekulacje na temat przyszłych możliwości. • Zaplanowanie strategii dalszych kroków w zakresie wdrażania lokalnego projektowania. • Śledzenie w czasie samorozwoju uczestników i rozpowszechnianie pomysłów na regenerację. Więcej szczegółów na temat każdego kroku można znaleźć w dedykowanych sekcjach poniżej.

Model

Krok 3 Wdrażanie projektu

Krok 1 Planowanie projektu

Krok 2 Trajektorie projektu

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Krok 4 Refleksja

Krok 5 Multiplikacja

Model

5.1 Krok 1: Planowanie Projektu

Zbudowanie silnej podstawy dla przynajmniej jednej sesji projektowej wymaga przyjrzenia się sześciu wzajemnie powiązanym obszarom projektu. Trzy z nich reprezentują bardziej doświadczenie edukacyjne, podczas gdy pozostałe trzy dotyczą bardziej aspektu regeneracji. W naszym schemacie są one ułożone parami, aby podkreślić, że nie możemy odpuścić uczenia się, aby skupić się wyłącznie na regeneracji, ani na odwrót. Chcemy osiągnąć odpowiednią równowagę między doświadczeniem uczenia się, a wpływem na regenerację. Ten krok stanowi kanwę, na której Ty i Twój zespół możecie określić swoje obecne rozumienie projektu i zidentyfikować jego mocne i słabe strony oraz określić punkty niewiadome. Główną ideą takiego podejścia jest fakt, że nie musisz pracować liniowo, wykonując jeden, a następnie przechodząc do następnego obszaru. Przeciwnie, możesz i powinieneś wracać do konkretnych pytań i rozwijać swoje pomysły, łącząc je z innymi częściami projektu.

Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2019)

Model

5.1.1 Wizja Programu

Wizja programu odnosi się w szczególności do procesu uczenia się. Jest to zakres programu edukacyjnego na temat projektowania, który chciałbyś zaproponować. Tutaj możesz odpowiedzieć na następujące pytania: • Czego chcesz nauczyć innych w zakresie projektowania? • Jakie metody chcesz odkrywać i promować? • Jakie inne dziedziny wiedzy i sztuki chciałbyś wprowadzić? • Jakie podejście do nauczania najlepiej pasuje do celu i kontekstu regeneracji? Jest to również dobre miejsce, aby przeanalizować pierwsze pomysły dotyczące tego, kto może Cię wesprzeć, gdzie poprosić o ekspertyzę na określone tematy, itp.

Informacje Cel

Stwórz wizję programów

Rezultat

Wizja programu

Sugerowany czas 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 44

Faza procesu

Czego chcesz nauczyć innych w zakresie projektowania?

Krok 1

5.1.1 Wizja programu

Planowanie projektu

Krok 2

Jakie metody chcesz odkrywać i promować?

Krok 5

Krok 3

Jakie inne dziedziny wiedzy i sztuki chciałbyś wprowadzić?

Chcemy uczyć ... metodami ... także używając ... oraz pamiętając o (naszym podejściu) ...

Wersja:

Nazwa grupy:

Krok 4

Jakie podejście do nauczania najlepiej pasuje do celu i kontekstu regeneracji?

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.1.2 Kontekst Projektu

Program edukacyjny w naszym modelu odnosi się do kontekstu projektu. „MULTIPLIKOWANIE” to doświadczenie edukacyjne usytuowane w przestrzeni i społeczności podlegającej procesowi rewitalizacji, nierozłącznie. Dlatego jeśli chodzi o kontekst, możesz stawiać takie pytania jak: • Jaki typ środowiska (społecznego, politycznego, ekonomicznego itp.) masz na myśli? • Jakie są szczególne cechy miejsca, na którym chcesz się skupić? • Jaki jest tam stan przemian społecznych i historycznych? • Kim są ludzie i społeczności związane z tym miejscem (pod względem bliskości, zaangażowania społecznego, wykształcenia i powodów ekonomicznych, zawodowych, historycznych, itp.)? Po sporządzeniu szkicu tego, co już wiesz i chcesz zbadać, możesz przyjrzeć się tym dwum aspektom i zapytać: Czy wizja programu i kontekst projektu pasują do siebie, czy też odkryliśmy już jakieś sprzeczne i niepożądane relacje pomiędzy tymi dwiema kategoriami? Pamiętaj: takie regularne rewizje pomogą Ci pracować nad spójnością projektu!

Informacje Cel

Zdefiniuj kontekst projektu

Rezultat

Mapa kontekstu projektu

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 46

Faza procesu

Kim są ludzie i społeczności związane z tym miejscem (pod względem bliskości, zaangażowania społecznego, wykształcenia i powodów ekonomicznych, zawodowych, historycznych, itp.)?

Krok 4

Jaki jest tam stan przemian społecznych i historycznych?

Krok 3

Jakie są szczególne cechy miejsca, na którym chcesz się skupić?

Krok 2

Jaki typ środowiska (społecznego, politycznego, ekonomicznego itp.) masz na myśli?

Krok 1

5.1.2 Mapa Kontekstu Projektu

Planowanie projektu Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.1.3 Wyzwanie Projektowe

Zdefiniuj swoje wyzwanie Nawet jeśli opisałeś kontekst swojego projektu, nadal zachęcamy Cię do pracy nad konkretnymi pytaniami i celami. W modelu traktujemy wyzwanie jako dobrze zdefiniowany przypadek projektowy - główny cel sesji. Twoim zadaniem jako organizatora jest zebranie informacji i przygotowanie jasnego i pouczającego pakietu materiałów dla przyszłych uczestników. Wyzwanie dotyczy również bezpośrednio programu edukacyjnego, który zapewni uczestnikom niezbędne narzędzia do pracy nad przypadkiem. Twoje wyzwanie jest osadzone w kontekście i wizji programu, ale zagłębia się w potrzeby i bierze pod uwagę wymagania określonych interesariuszy oraz sposób, w jaki możesz je rozwiązać za pomocą wybranego procesu projektowania i narzędzi projektowych.

Informacje Cel

Zdefiniuj swoje wyzwanie projektowe

Rezultat Karta wyzwania

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 48

Faza procesu

Jaki problem próbujesz rozwiązać?

Krok 4

Co próbujesz osiągnąć?

Krok 3

Kogo dotyczy problem?

Krok 2

Jaki jest główny cel sesji? (Projektuj, redefiniuj, pomagaj, wspieraj, organizuj ...)

Krok 1

5.1.3 Wyzwanie Projektowe

Planowanie projektu

Tip

Zapisz oświadczenie i sprawdź, czy jest jasne i proste do zrozumienia

Twoje wyzwanie

Krok 8 (Wróć do kroku 4 i zastanów się, co wspomniani interesariusze chcą osiągnąć).

Krok 7 (Wróć do kroku 3 i zastanów się, czego potrzebują interesariusze).

się tym wyzwaniem)

Krok 6 (Wróć do kroku 2 i napisz, komu chcesz zająć

Krok 5 (Wróć do kroku 1 i zapisz kluczowy czasownik)

Jak moglibyśmy ...

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.1.4 Interesariusze

Aby zdefiniować wyzwanie, musisz połączyć siły z lokalnymi społecznościami i interesariuszami. Rolą organizatorów projektu i liderów programu jest zaplanowanie i przeprowadzenie wstępnych badań mających na celu zrozumienie potrzeb i wartości społeczności lokalnej, potencjalnie zaangażowanej w projekt. • • •

• •

Jakie są potrzeby i problemy społeczności? Jakie są zasoby społeczności - umiejętności, liderzy, ważne miejsca, organizacje, centra edukacyjne itp.? Jak odnoszą się do wybranego przez Ciebie kontekstu (główne czynności, zachowania, wyrażane emocje, sympatie i antypatie do miejsca)? Jacy są inni interesariusze w tym kontekście (sektor publiczny / prywatny)? Jak są zaangażowani? Jakie są obszary potencjalnych konfliktów interesów w społeczności i między interesariuszami?

To jest moment, aby sprawdzić, co już wiesz i zdecydować, w jaki sposób przeprowadzić dalsze badania w celu znalezienia brakujących odpowiedzi. Wyzwanie można ująć w formie wytycznych projektowych, podczas gdy metodologia i narzędzia zostaną w elegancki sposób wplecione w program sesji współprojektowania.

Informacje Cel

Zdefiniuj swoich interesariuszy

Rezultat

Mapa interesariuszy

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 50

Faza procesu

Pomyśl o obszarach potencjalnych konfliktów interesów w społeczności oraz pomiędzy interesariuszami. Użyj różnych kolorów/lini, aby wyrazić te relacje.

Krok 6

Pomyśl o innych interesariuszach (sektor publiczny/ prywatny) i ich zaangażowaniu. Zapisz je obok.

Krok 5

Pomyśl o zasobach i jak się one odnoszą do wybranego przez Ciebie kontekstu (głównych aktywności, zachowań, emocji, upodobań i niechęci do miejsca)?

Krok 4

Następnie pomyśl o bolączkach swojej społeczności i zapisz je.

Krok 3

Pomyśl o społeczności, która istnieje w tym kontekście i zapisz jej potrzeby.

Krok 2

Wróć do mapy kontekstu projektu (5.1.2) i zapisz obok kluczowe cechy definiujące kontekst, z którym pracujesz.

Krok 1

5.1.4 Mapa Interesariuszy

Planowanie projektu

Krok 2

Krok 4

Krok 3

Społeczność

5 | Interesariu Krok sz e

Krok 1 | Kontekst

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.1.5 Wartości Uczestników

Ramowy program „MULTIPLIKUJEMY” ma na celu wspieranie edukacji i rozpowszechnianie znaczących pomysłów wspierających regenerację społeczną; a zatem, aby mógł zostać zrealizowany, potrzebuje uczniów - uczestników projektu - zmotywowanych do nauki, współpracy i ostatecznie wprowadzenia pozytywnych zmian w świecie. Chociaż jest to bardzo piękna idea, ma swoją trudną stronę: należy zaplanować, jak znaleźć i zaprosić osoby, które stałyby się częścią Twojego projektu. Rolą organizatorów jest zrozumienie, co motywuje młodych, jakie są ich zainteresowania, jakie są ich potrzeby i co byłoby dla nich korzystne z punktu widzenia programów mających na celu projektowanie i regenerację społeczną. Po własnych doświadczeniach z CYPE+ nie mamy wątpliwości, że istnieją zmotywowani, pracowici i zaangażowani młodzi projektanci i twórcy zmian, którzy są chętni do działania. Jednak poziom trudności w dotarciu do wysoce zmotywowanej grupy i jej rekrutacja będzie odnosiła się do twojego własnego punktu wyjścia - twoich zasobów, kontekstu kulturowego, sieci potencjalnych edukatorów i uczestników, doświadczenia projektowego, itp.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Będzie to również silnie skorelowane z proponowanym projektem wyzwaniem, głównymi celami i wartościami społeczności, z którymi chcesz się zająć. Wartości uczestników to obszar, w którym możesz szczególnie skupić się na tym, kogo i jak rekrutować do swojego programu: • Kto jest Twoim docelowym odbiorcą, jeśli chodzi o uczestników? • Jakie są wartości Twoich potencjalnych uczestników? Na czym im zależy i jak się komunikują? • Jak planujesz przyciągnąć uczestników? • Jak planujesz zdobyć zaufanie uczestników? • Jak zamierzasz ich zaangażować i dzielić z nimi odpowiedzialność podczas projektu?

Informacje Cel

Faza procesu

Zdefiniuj wartości uczestników

Rezultat

Mapa wartości uczestników

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 53

Model

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Jak planujesz zdobyć zaufanie uczestników?

Krok 3

Jak zamierzasz ich zaangażować i dzielić z nimi odpowiedzialność podczas projektu?

Krok 4

Krok 2

Jakie są wartości Twoich potencjalnych uczestników? Na czym im zależy i jak się komunikują?

Kto jest Twoim docelowym odbiorcą, jeśli chodzi o uczestników?

Krok 1

Wersja:

Nazwa grupy:

Jak starasz się przyciągnąć uczestników?

Krok 5

5.1.5 Wartości Uczestników

Planowanie projektu

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.1.6 Wartości Projektu

W części dotyczącej wartości projektu określono cel procesu regeneracji. Jeśli omawiałeś już projekt z interesariuszami i określiłeś skrótowo wyzwanie, prawdopodobnie całkiem dobrze rozumiesz potrzeby społeczności i kontekstu. Na przykład mogłeś ustalić, że studenci potrzebują przestrzeni do pracy podczas zakładania własnej firmy. Wybór kontekstu, który chcesz przeprojektować, może być częścią takiego rozwiązania. Jednak pozostają jeszcze poniższe pytania: • Co to miejsce oznacza teraz i historycznie? • Co ma ono komunikować zdaniem społeczności związanych z przestrzenią? • Co powinno ono reprezentować zdaniem interesariuszy? • Czego konkretnie nie chcesz reprezentować w projekcie? Ta część ma na celu całościowe odzwierciedlenie miejsca w kategoriach wartości. Być może jest to przestrzeń historyczna, a Ty chcesz zadbać o jej tradycję. Może twój kontekst jest w sąsiedztwie, które szczególnie potrzebuje poczucia bezpieczeństwa lub poczucia przynależności.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Jeśli tak, to w jaki sposób te wartości odpowiadają przedsiębiorczym i nowoczesnym wartościom uczniów z powyższego przykładu? Jak możesz to zrobić? Wartości Twojego projektu są niezbędne do komunikowania się i zachęcania innych do przyłączenia się do twojego celu. Ważne jest również, aby zgadzali się z wartościami wspólnoty. Są to uniwersalne cechy, które należy ustalić i jasno zakomunikować w procesie regeneracji oraz przy nowych pomysłach projektowych z każdej sesji. Kiedy już je zdefiniujesz, możesz łatwo odnieść się do nich i dopasować je do tego, co już wiesz o swoich przyszłych uczestnikach. W ten sposób zobaczysz, czy ich wartości są zgodne z wartościami Twojego projektu - co Was łączy i co może być nieco problematyczne. Takie podejście pozwoli Ci popracować nad komunikacją i promocją projektu w celu pozyskania odpowiednich osób do programu i przyciągnięcia większej liczby potencjalnych partnerów.

Informacje Cel

Faza procesu

Zdefiniuj wartości projektu

Rezultat

Mapa wartości projektu

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 57

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Zastanów się, czego nie chcesz reprezentować w projekcie?

Krok 4

Zastanów się, co powinno komunikować miejsce według społeczności związanych z przestrzenią?

Krok 3

Pomyśl o miejscu, na którym się koncentrujesz, i zastanów się, co ono reprezentuje teraz, oraz co reprezentowało w przeszłości.

Krok 2

Pomyśl o miejscu, na którym się koncentrujesz, i zastanów się, co ono reprezentuje teraz, oraz co reprezentowało w przeszłości.

Krok 1

5.1.6 Wartości Projektu

Planowanie projektu

Krok 1 | Miejsce

Krok 2 | Społeczność

Krok 3 | Intereariusze

Krok 4 | Wizerunek

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.2 Krok 2: Trajektorie Projektu. Punkty Kontrolne

Zrozumienie jakimi zasobami dysponujemy, jest istotną częścią procesu, ale zanim przejdziemy do kształtowania całego programu edukacyjnego i współpracy z miejscem „do regeneracji” oraz zainteresowaną społecznością, powinniśmy nakreślić, co chcemy osiągnąć. Jasne i komunikatywne określenie naszych głównych celów, pozwoli nam na przygotowanie kryteriów sukcesu naszych projektów oraz strategii ich realizacji. Nazywamy te kryteria „trajektoriami”, ponieważ w naszym modelowym programie cenimy sobie kształt procesu i uważnie przyglądamy się jego kierunkom w zależności od dynamicznie zmieniających się możliwości. Niektóre trajektorie można przewidzieć dokładniej niż inne. Nasze trajektorie wskazują nam drogę, którą chcemy podążać. W trakcie projektu możemy obserwować i notować pozytywne i negatywne odchylenia od naszych pierwotnych założeń. Jeśli chodzi o działania, podsumowując fazę pierwszą, czyli „Planowanie projektu”, zaznacz (głośno i wyraźnie), jakie są krytyczne trajektorie Twojego projektu regeneracji. Proponujemy odpowiedzieć na przynajmniej trzy poniższe pytania (patrz następna strona) i zaplanować możliwe metodologie badawcze w celu śledzenia i oceny ich postępów. Na zakończenie tej pracy dobrze jest zaprosić przynajmniej jedną osobę z Twojego zespołu do przyjęcia roli badacza - kogoś, kto będzie odpowiedzialny za badanie postępów w Twoich projektach regeneracyjnych zgodnie z proponowanymi trajektoriami oraz zbierze spostrzeżenia i uwagi dla końcowej fazy refleksji i multiplikacji.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

W jaki sposób chcesz włączyć uczestników do swojego programu edukacyjnego? Przyciągnąć i utrzymać zainteresowanie projektem? Wspierać i ułatwiać pracę zespołową? Rozwijać ich umiejętności i wiedzę?

Jak sprawdzisz, czy wybrane przez Ciebie podejście edukacyjne jest włączające? Interesujące? Wartościowe pod względem zdobytej wiedzy i umiejętności?

Jakiego rodzaju zmiany chcesz promować w kontekście Twojego projektu regeneracyjnego?

Jak możesz ocenić wyniki sesji współprojektowania pod względem osiągnięcia zdefiniowanych kryteriów zmiany?

W jaki sposób chcesz zachęcić do uczestnictwa w regeneracji i zmiany poprzez nasz projekt w innych możliwych kontekstach?

W jaki sposób możemy obserwować i mierzyć wpływ naszych projektów na przyszłe inicjatywy i nowe pomysły?

PRZYSZŁE KONTEKSTY

PROGRAM EDUKACYJNY I METODY PROJEKTOWANIA

SKĄD BĘDZIEMY WIEDZIEĆ, ŻE JESTEŚMY NA WŁAŚCIWEJ DRODZE?

WYNIKI SESJI WSPÓŁPROJEKTOWEJ

KLUCZOWE TRAJEKTOWIE PROJEKTU

Model

Przed wdrożeniem Przed wdrożeniem powinieneś być w stanie sprecyzować i zapisać definicje sukcesu oraz opracować podejście badawcze, które pozwoli Ci sprawdzić, czy osiągasz pożądany kierunek. Jako bezpośredni rezultat planowania projektu sugerujemy, abyście Ty i Twój zespół wyszli od: • zarysu programu edukacyjnego (więcej szczegółów w następnym rozdziale poświęconym sesji współprojektowania); • briefu projektu ze zgromadzonymi informacjami na temat kontekstu, społeczności, interesariuszy, bieżących potrzeb i wyzwania projektowego (do udostępnienia uczestnikom projektu); • planu promocji i rekrutacji dla uczestników. W miarę zbliżania się pierwszej sesji współprojektowania, do Twoich zadań będzie należało przygotowanie szczegółowego harmonogramu warsztatów, opracowanie kanałów komunikacji z wyłonionymi interesariuszami i uczestnikami, zaproszenie gości (np. wykładowców, ekspertów). Krótko mówiąc, Twoim obowiązkiem będzie poświęcenie uwagi wszystkim operacyjnym i logistycznym potrzebom projektu. Na kolejnej stronie znajdziesz wybrane przykłady trajektorii, zainspirowane czwartą sesją CYPE+, podczas której odbyły się warsztaty online dotyczące szybkiego testowania i eksperymentowania.

Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2019)

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

PRZYSZE KONTEKSTY

WYNIKI SESJI WSPÓŁPROJEKTOWEJ

PROGRAM EDUKACYJNY I METODY PROJEKTOWANIA

KLUCZOWE TRAJEKTORIE PROJEKTU

SKĄD BĘDZIEMY WIEDZIEĆ, ŻE JESTEŚMY NA WŁAŚCIWEJ DRODZE?

Chcemy, aby nasz program edukacyjny był interaktywny i otwarty na pracę zespołową w środowisku cyfrowym.

Przygotujemy anonimowe ankiety przed i po sesji, aby zebrać informacje zwrotne na temat doświadczeń uczestników w proponowanym środowisku.

Min. 10 eksperymentów z nowymi metodami dotyczącymi przyciągania i włączania nowych młodych ludzi zainteresowanych rewitalizacją i projektowaniem zmian.

Zmierzymy zainteresowanie w ilości interakcji (np. komentarze online) z proponowanymi rozwiązaniami cyfrowymi.

Nasz program edukacyjny zainspiruje do rozwijania eksperymentów w nowych kontekstach regeneracji i innych dziedzinach.

Przygotujemy spotkanie retrospektywne, aby przedyskutować i ocenić zrozumienie, w jaki sposób uczestnicy mogą wykorzystać nowe doświadczenia w swojej codziennej praktyce.

Model

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Informacje Cel

Zdefiniuj trajektorie projektu

Rezultat

Mapa trajektorii projektu

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 64

Faza procesu

Przyszłe konteksty

Wyniki sesji wspólnego projektowania

Program edukacyjny i metody projektowania

Krytyczne trajektorie projektu

5.2 Trajektorie Projektu. Punkty Kontrolne

Trajektorie projektu Skąd będziesz wiedzieć, że jesteś na dobrej drodze?

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.3 Krok 3: Wdrażanie Projektu

W fazie wdrażania chcemy zaproponować naszą edukacyjną interpretację znanej metodologii Design Sprint. Jest to szybki, przyjemny i skuteczny sposób na wymyślenie rozwiązań projektowych i przetestowanie ich w nie więcej niż pięć dni. Pomimo intensywności i krótkiego czasu na przeprowadzenie sesji, zachęcamy do podejścia opartego o współprojektowanie z różnymi interesariuszami. Proponowane działania krótkoterminowe, w kontekście całego procesu rewitalizacji, mają przede wszystkim na celu usłyszenie głosu społeczności i zachęcenie do partycypacji poprzez współtowrzenie niezbędnych usprawnień czy rozwiązań wspierających regenerację. Na tym etapie nasz program edukacyjny i wyzwanie projektowe stają się jednym doświadczeniem. To 5-dniowa podróż przez wykłady, warsztaty zespołowe, badania kontekstowe i bliższe przyjrzenie się społeczności, dla której i z którą projektują uczestnicy. Jednocześnie chcielibyśmy podkreślić, że przedstawiony w dalszej części rozdziału modelowy program jest stosunkowo uniwersalną propozycją, którą warto dostosować do rzeczywistych wymagań rewitalizowanego miejsca i potrzeb edukacyjnych uczestników. Poniżej przedstawiamy istotne dla nas założenia, które znalazły swoje odzwierciedlenie w naszym programie sesji współprojektowania.

Integracja i praca zespołowa

Jednym z filarów sesji współprojektowania jest praca w interdyscyplinarnych zespołach składających się z trzech do pięciu osób. Jest to sytuacja, w której uczestnicy mają przestrzeń do intensywnego rozwoju kompetencji zarówno projektowych jak i osobistych. Wyzwaniem dla organizatorów jest nadążanie za dynamiką grup i zarządzanie okazjonalnymi kryzysami, czy to natury projektowej i, lub interpersonalnej. Tym niemniej, praca zespołowa jest ważną kompetencją, którą uważamy, że należy szkolić i rozwijać.

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Zaangażowanie społeczne

W ramach sesji współprojektowania rekomendujemy zachęcanie uczestników do otwarcia się na potrzeby społeczności oraz uważnego wysłuchania ich głosu. Tylko dzięki nieustannie podsycanej ciekawości, wnikliwości, zadawaniu pogłębionych pytań możemy budować dialog stanowiący ogromny potencjał do innowacji społecznych. Jednocześnie istotą sesji współprojektowania jest zapraszanie członków społeczności do współpracy i wspólna dyskusja nad propozycjami rozwiązań. W CYPE+ nie patrzymy na społeczność jak na „użytkowników” projektu regeneracyjnego. W naszej ocenie społeczność jest kluczową częścią i nośnikiem zmiany, bez której trudno jest liczyć na trwałość procesu rewitalizacji. Chcielibyśmy podkreślić, że nie mamy władzy ani prawa do zmieniania ludzi, niemniej własnym działaniem i przykładem możemy zachęcać innych do otwarcia się na dyskusję związaną z regeneracją ich własnego miejsca życia i, lub pracy. Nasze doświadczenie z CYPE+ wskazuje i podkreśla rolę moderatora i zaproszonych ekspertów. Jakość wnoszonych informacji zwrotnych, czy umiejętne dzielenie się doświadczeniem, znacząco wpływa na wartość realizowanych projektów oraz rozwój uczestników. Dla większości uczestników będzie to najprawdopodobniej pierwsza sesja współprojektowania i zupełnie nowe doświadczenie. Konieczne jest zatem życzliwe i merytoryczne wsparcie, które nie tylko ukierunkuje przebieg procesu projektowego, ale i zmotywuje uczestników do pogłębionych poszukiwań najlepszych rozwiązań! Gorąco zachęcamy do planowania możliwie częstych sesji informacji zwrotnych i organizowania sesji pytań, przy jednoczesnym utrzymywaniu harmonogramu warsztatów. Planowanie dodatkowych wizyt ekspertów z poszczególnych dziedzin lub liderów społeczności w ciągu pierwszych 2-3 dni sesji może być bardzo motywującym czynnikiem. To był jeden z naszych sposobów na utrzymanie wysokiego morale, otwartości na informacje zwrotne oraz terminowości poszczególnych etapów. Oprócz wykładów na temat metod projektowania, warsztatów w regenerowanym kontekście, można pokusić się o zaplanowanie dodatkowych elementów na ten tydzień. Gorąco polecamy „inspirujące wycieczki” do okolicznych miejsc, które przeszły procesy regeneracyjne. Nasi studenci CYPE+ mieli okazję odwiedzić takie miejsca podczas tygodnia współprojektowania.

Model

Jak więc możemy to zrobić?

Nie ma uniwersalnego i magicznego przepisu, który można byłoby zastosować w każdym kontekście bez uważnego dopasowania do istniejących okoliczności i potrzeb. Tym niemniej zapraszamy Cię do refleksyjnego i krytycznego podążania za naszymi wskazówkami, gdzie prezentujemy przykładowe tematy oraz metody, które możesz wprowadzać każdego dnia sesji współprojektowania. Rzućmy okiem na ten wyjątkowy tydzień, który może stanowić rdzeń Twojej sesji współprojektowania:

PRZYKŁADY NARZĘDZI I METOD

GŁÓWNY CEL PROJEKTU

Kliknij w podkreślone narzędzie. Uwaga! Wszystkie są w języku angielskim

DZIEŃ 2 BADANIA SPOŁECZNE

DZIEŃ 1 WYZWANIE I PODEJŚCIE

Otwarcie sesji

Przywitanie uczestników, wprowadzenie do celu sesji wsółprojektowania oraz wyzwania projektowego. Jednocześnie zachęcamy do organizacji części integracyjnej, która pozwoli uczestnikom na poznanie siebie wzajemnie i swojego potencjału. W tej części warto zaproponować również ćwiczenia w terenie dające możliwość “poczucia” przestrzeni i wstępnego oglądu wzywania, z którym przyjedzie się uczestnikom mierzyć.

• • • •

kanwa kontekstu i celu quiz dotyczący rewitalizowanego miejsca spotkanie z lokalnymi liderami badania przygotowawcze kanwa projektu kanwa zespołu

• • • • • • •

Kanwa budowania społeczności Wytyczne do wywiadu Pytania badawcze Obserwacja uczestnika Persona Mapowanie interesariuszy Mapowanie podróży użytkownika

• •

Jest to również świetny moment, aby zagłębić się w wyzwanie projektowe, stworzyć możliwość sesji pytań i odpowiedzi oraz omówić metodologie projektowe, które będą prezentowane i wykorzystywane w kolejnych dniach. Wyjście do społeczności Podczas drugiego dnia uczestnicy poznają narzędzia badawcze. Mogą je wykorzystać do przeprowadzenia wywiadów lub obserwacji zaproszonych członków społeczności w wybranym kontekście. Na koniec dnia zespoły przygotowują podsumowanie kluczowych ustaleń tj. obserwacje związane z potrzebami osób, dla których projektuje się rozwiązanie.

DZIEŃ 3 WDROŻENIE KONCEPCJI PROJEKTU

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Ideacja Trzeciego dnia uczestnicy pracują nad pomysłami rozwiązań, odpowiadającymi potrzebom lokalnej społeczności, przestrzeni i pozostałych interesariuszy. Jest to dzień przeznaczony na intensywną pracę zespołową, opierającą się na generowaniu i wizualizowaniu pomysłów. Uczestnicy podejmują dyskusję nad realnością i innowacyjnością potencjalnych rozwiązań, realizowanych w ramach konkretnych ograniczeń i kryteriów projektu tj. ograniczenia czasowe, budżet, zasoby, sprzeczne oczekiwania, itp.

• • • • •

Burza mózgów Prognozy / sygnały, nośniki i przyszłe trendy Zdefiniowanie założeń projektowych Kolaż Szalone 8s Karta konceptu Przyszłe karty Prototypowanie scenariuszy

• • • • •

Zintegruj opinie i wykonaj iteracje Szybkie prototypowanie Odgrywanie ról Storyboard Testowanie ze społecznością

• •

Utwórz prezentację Otrzymuj informacje zwrotne

• • •

DZIEŃ 4 PROTOTYPOWANIE I TESTOWANIE

Prototypowanie. Wybrane pomysły są prototypowane i testowane z zaproszonymi członkami społeczności i innymi interesariuszami. Zespoły pracują nad wizualną wersją swojego pomysłu, a następnie prezentują i proszą o informacje zwrotne pozostałych uczestników. Prototyp może mieć zróżnicowany charakter. Może być grą fabularną, wizualizacją na papierze, historią, materiałem fotograficznym, wideo itp. Kluczowe jest rzeczywiste doświadczenie użytkownika, które jest na tyle realne, by mógł udzielić konstruktywnych informacji zwrotnych.

DZIEŃ 5 PREZENTACJA KOŃCOWA

Prezentacja pomysłu i retrospektywa sesji W ostatnim dniu zespoły przedstawiają swoje ostateczne projekty przed zaproszoną publicznością złożoną z ekspertów i członków społeczności. Organizator zaprasza do dyskusji na temat mocnych stron projektu i takich, które mogą zostać usprawnione. Uczestnicy zbierają informacje zwrotne na temat swojej pracy i wskazówki, jak postępować na dalszym etapie prac. Taką sesję możesz zakończyć ćwiczeniami retrospekcji, aby zebrać przemyślenia uczestników na temat całego programu i nakreślić kolejne kroki w zakresie możliwej implementacji projektu oraz jego iteracji.

Model

5.4 Krok 4: Refleksja

W tej fazie zbieramy jako zespół projektowy wszystkie obserwacje, opinie oraz wyniki badań z sesji i je analizujemy. Dzięki temu uzyskujemy właściwy wgląd w zestawienie faktycznego procesu względem zdefiniowanych założeń. Dlatego tak ważna jest rola badacza (o czym była mowa w poprzednich rozdziałach). Dzięki trwającym badaniom i obserwacji sesji współprojektowania badacz pracujący w tle może wskazać elementy, które wymagają szczególnej uwagi lub troski w kolejnej iteracji projektu. Twoja rola jako moderatora lub lidera projektu może być zbyt obłożona sprawami operacyjnymi, więc łatwo stracić odpowiedni dystans do procesu i przeoczyć ważne sygnały. W ramach naszego modelu pogrupowaliśmy refleksję w trzech głównych obszarach. Aby je ocenić, możesz wrócić do trajektorii projektu, dodając kilka nowych pytań.

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

To Multiply - a framework and toolkit

Model

5.4.1 Program Edukacyjny i Metody Projektowe

Pierwszym obszarem, który możesz poddać refleksji jest dopasowanie poziomu Twojego programu edukacyjnego do rzeczywistych oczekiwań uczestników. W tym celu proponujemy następujące pytania: • Jak udało Ci się odpowiedzieć na ich oczekiwania dotyczące jakości szkolenia, wyboru metod projektowania, itp.? • Czy zaproponowane narzędzia były przydatne, nie wymagały wyjaśnień, itp.? • Co było w porządku, co należało poprawić?

Informacje Cel

Refleksja nad programem i metodami

Rezultat

Mapa refleksji programu nauczania i metod projektowania

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 72

Faza procesu

Napisz co należałoby poprawić?

Krok 4

Krok 3

Napisz co było wartościowe?

Czy zaproponowane narzędzia były przydatne, nie wymagały wyjaśnień itp.?

Krok 2

Wersja:

Nazwa grupy:

Jak udało Ci się odpowiedzieć na oczekiwania uczestników dotyczące jakości szkolenia, wyboru metod projektowania itp.?

Krok 1

5.4.1 Program Edukacyjny i Metody Projektowe

Refleksja

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.4.2 Wyniki Współprojektowania

Etap analizy wyników sesji współprojektowania pozwala nam podjąć refleksję nad przyszłym potencjałem projektu. Dzięki tej części zastanowisz się nad dalszym rozwojem Twoich działań i prawdopodobne znajdziesz inspiracje do kolejnych etapów pracy z wyzwaniami rewitalizacyjnymi. Zastanów się nad następującym pytaniem: • Jak rzeczywiste wyniki projektu z sesji odnoszą się do celów projektu i potrzeb społeczności?

Informacje Cel

Zdefiniuj wyniki sesji wspólnego projektowania

Rezultat

Mapa wyników współprojektowania

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 74

Faza procesu

Potrzeby społeczności

Krok 2

Cele projektu

Krok 1 Sprawdź, czy możesz dopasować cele projektu i potrzeby społeczności do rezultatów?

W jaki sposób rzeczywiste wyniki projektu odnoszą się do celów projektu i potrzeb społeczności?

Krok 4

5.4.2 Wyniki Współprojektowania

Refleksja

Rzeczywiste wyniki projektu

Krok 3

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.4.3 Przyszłe Konteksty

Analiza przyszłych kontekstów pozwala podjąć rozmowę o efektach i wpływie zrealizowanych działań regeneracyjnych. W tej polecamy zastanowić się nad następującymi pytaniami: • Jakie są sygnały, że Twój program zmienił coś na lepsze, wywarł pozytywny wpływ i wzbudził zainteresowanie? • Co zmotywowało ludzi do rozpoczęcia dyskusji na temat wyzwań w ich własnych społecznościach? • Co może być atutem w inicjowaniu nowych projektów regeneracyjnych lub wykorzystaniu zdobytej wiedzy w pokrewnych dziedzinach? Możesz podejść do tej części na różne sposoby. Zalecamy warsztaty grupowe dla zespołu projektowego w celu omówienia wyników badań i wykorzystania ich w kolejnych działaniach i usprawnieniach.

Informacje Cel

Refleksja nad przyszłością projektu

Rezultat

Mapa przyszłych kontekstów

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 76

Faza procesu

Jakie są sygnały, że Twój program zmienił coś na lepsze, wywarł pozytywny wpływ i wzbudził zainteresowanie?

Krok 1

5.4.3. Przyszłe Konteksty

Refleksja

Co zmotywowało ludzi do rozpoczęcia dyskusji na temat wyzwań w ich własnych społecznościach?

Krok 2

Twój program

Co może być atutem w inicjowaniu nowych projektów regeneracyjnych lub wykorzystaniu zdobytej wiedzy w pokrewnych dziedzinach?

Krok 3

Wersja:

Nazwa grupy:

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Model

5.5 Krok 5: Multiplikowanie

Faza multiplikowania jest najbardziej płynna pojęciowo, ponieważ niemal bezpośrednio po sesji współprojektowania otwieramy spekulacje na temat możliwych przyszłości oraz wpływu zrealizowanych działań na rewitalizowane miejsce i społeczności. Jest to kluczowa faza z punktu widzenia wyższych celów projektu. W tej części warto, żebyś ponownie skupił się na misji szerzenia idei rewitalizacji społecznej i wzmocnienia pozycji młodych twórców zmian. Aspekt ten mógł zostać nieco zapomniany w toku codziennych wyzwań operacyjnych i obowiązków. Teraz ważne jest, żebyś znalazł czas na złapanie dystansu i zobaczenie „pełnego obrazu”. Na tym etapie możesz lepiej zrozumieć, co już zrobiłeś i osiągnąłeś oraz czego się nauczyłeś. W następnym kroku zastanów się co jeszcze możesz i chciałbyś zrobić w zakresie uczenia się czy regeneracji. Faza multiplikowania otwiera nowe kierunki i możliwości. Twój zespół projektowy jest już wzbogacony spostrzeżeniami badawczymi z sesji współprojektowania. Mamy nadzieję, że jesteś już gotowy do omówienia możliwych scenariuszy przyszłego wpływu w trzech obszarach „multiplikacji”, którymi są: • •

•

Indywidualne doświadczenie uczestników - Twoje prognozy dotyczące indywidualnych korzyści uczestników z projektu. Wpływ lokalny - pomysły na to, jak początkowy cykl i pierwsza sesja współprojektowania mogą przekształcić się w większą lokalną transformację. Globalne rozprzestrzenienie - w jaki sposób regeneracja społeczna zainicjowana w jednym kontekście może zostać przeniesiona w inne miejsce i rozwinąć inne inicjatywy.

Możesz stworzyć więcej przyszłych scenariuszy i dobrze się przy tym bawić. Pomyśl o różnych ramach czasowych i zadaj sobie pytanie: „co będzie za X lat od teraz?”

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

Możesz pomyśleć o scenariuszach, które są ekstremalnie pozytywne i takich, które są skrajnie niekorzystne. Na koniec zapoznaj się z tymi scenariuszami przyszłości, które oceniasz jako najbardziej realne. Następnie możesz przejść od scenariusza przyszłości do scenariusza dnia dzisiejszego, odpowiadając na pytanie: „Co takiego musiałoby się wydarzyć, żeby doszło do tego scenariusza?” Gorąco polecamy zapraszanie uczestników sesji współprojektowania do wzięcia udziału w tych dyskusjach, ponieważ to oni są głównymi beneficjentami i czynnikami sprawczymi w Twoich scenariuszach spekulatywnych. Zapisz wszystkie swoje projektowane pomysły, narysuj mapę i wszystkie możliwe kierunki multiplikacji i… ... poczekaj, aby dowiedzieć się, które z Twoich spekulacji były rzeczywiście słuszne…. ...lub... ... zaangażuj siebie i bliskich Ci ludzi w kolejne przedsięwzięcie! Dzięki całej tej wiedzy i zdobytemu doświadczeniu możesz z wyprzedzeniem zaplanować działania, które będą miały bardziej przewidywalny wpływ w przyszłych iteracjach Twojego projektu. Pierwsza iteracja w naszym modelowym programie „MULTIPLIKUJEMY” to „jazda próbna”. To nasz projektowo-edukacyjny eksperyment, który zaowocował innowacyjnym odejściem do rewitalizacji i współprojektowania zmian. Model jest dostępny i otwarty zarówno dla osób zaawansowanych w metodach projektowych, z wieloletnim doświadczeniem, świadomych wyzwań obszarów rewitalizowanych, jak również tych bez doświadczenia w tej dziedzinie, które chciałyby się uczyć i wspierać własną lokalną społeczność. Powodzenia!

Model

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Informacje Cel

Spekulacje na temat przyszłych scenariuszy

Rezultat

Scenariusze przyszłości

Sugerowany czas 45 - 60 minut

Uczestnicy

Główny organizator, Lider(zy) projektu, Partner(zy), Badacz 80

Faza procesu

Co musiało się wydarzyć, aby doprowadzić do tego scenariusza?

Krok 4 Refleksja

Pomyśl w jaki sposób regeneracja społeczna zainicjowana w jednym kontekście może zostać przeniesiona w inne miejsce i rozwinąć inne inicjatywy.

Krok 3 Globalne rozprzestrzenianie

Pomysły na to, jak początkowy cykl i pierwsza sesja współprojektowania mogą przekształcić się w większą lokalną transformację.

Krok 2 Wpływ lokalny

Twoje prognozy dotyczące indywidualnych korzyści uczestników z projektu.

Krok 1 Indywidualne doświadczenia

5.5 Scenariusze Przyszłości

Multipliwoanie

x lat od teraz

Scenariusz 1

Wersja:

Nazwa grupy:

x lat od teraz

Scenariusz 2

Multiplikujemy - program ramowy i zestaw narzędzi

thrives on imagination and aims to open up new perspectives on what are sometimes called wicked problems, to create spaces for discussion and debate about alternative ways of being, and to inspire and encourage people’s imagination to flow freely. Design speculation can act as a catalyst for collectively redefining our relationship to reality” (Dunne and Rabby, 2013, p.2) Speculative Design is closely related to other practices such as critical design, and design fiction in several ways. Ramia Maze´ and Johan Redström describe conceptual and critical design as a critical practice in its own right and describe the objects of this critical practice as a “materialised form of discourse” ( Maze and Redström, 2009, p.33). James Auger distinguishes critical design, discursive design, design probes and design fictions as disciplines with subtle differences between each other (Auger, 2013). Bruce Sterling describes Design Fiction as “the deliberate use of diegetic prototypes to suspend disbelief about change”. (Sterling, cited in Bosch, 2012) In this essay, we will use the term Speculative Design, though we are using this practice within a Service Design environment. This is an emerging way of working which we have been using on the MA Service Design at London College of Communication for the past few years, as a way to open up dialogue with a range of stakeholders, challenge their assumptions about our current society and allow them to comment and feedback on service proposals in a freer way, less encumbered by the constraints of what is, and focussing more on what could or should be. This can introduce a conversation about what a desirable future would look like, what are the systems and power structures that we are operating in, and how, by creating new narratives, these structures can be challenged. Commenting and speculating on a fictional future also facilitates conversations between experts and nonexperts, breaking down boundaries that may make people feel uncomfortable about giving their opinion on a situation they think they know little about. This is particularly valuable when working with youth, as it encourages non-hierarchical dialogue. “We believe that by speculating more, at all levels of society, and exploring alternative scenarios, reality

0. Introduction 1. Model + Toolkit 2. Eseje 3. Case Studies 4. Who

Zawartość 1. Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy - jak wykorzystać projektowanie spekulatywne w regeneracji, aby zaangażować młodzież? Dr Silvia Grimaldi, Javiera Godoy 2. Jak i dlaczego powinniśmy budować zrównoważone społeczności? Astrid Lundsgaard 3. Praca z młodzieżą podczas pandemii Covid-19 Paweł Nowak

Eseje

Dr Silvia Grimaldi mentorka programu Silvia Grimaldi jest liderką kursu MA Service Design i Postdoctoral Research Fellow w projekcie Pharma Factory (H2020) w London College of Communication (LCC), University of the Arts London (UAL). Ma 15-letnie doświadczenie w nauczaniu i badaniach w zakresie projektowania transdyscyplinarnego, od 4 lat prowadzi MA Service Design, jest współzałożycielem Service Futures Lab, laboratorium badań i wymiany wiedzy w LCC. Jej badania koncentrują się na roli narracji w interpretacji przez użytkowników doświadczeń związanych z produktem, fikcji projektowej i projektowaniu usług jako narzędziach zaangażowania publicznego, zaskakujących doświadczeniach, projektowaniu usług i pedagogice projektowania usług.

Javiera Godoy liderka zespołu z Wielkiej Brytanii Javiera Godoy jest projektantką, architektem i pedagogiem. Wykłada na studiach MA Design for Social Innovation and Sustainable Futures oraz BA (Hons) Graphic and Media Design, a także moderatorką wymiany wiedzy MA Service Design w London College of Communication (LCC). W swojej pracy koncentruje się na interdyscyplinarnym podejściu do zrównoważonego rozwoju, innowacji społecznych oraz projektowania partycypacyjnego i usług jako motorów zmian w społecznościach, wzmacniających współpracę między różnymi grupami interesariuszy, ulepszając usługi publiczne i kształtując lepsze przestrzenie i miasta na potrzeby przyszłości.

Eseje

Czego się nauczysz?

Ten artykuł koncentruje się na aspekcie włączania młodzieży do regeneracji poprzez projektowanie spekulatywne przy wykorzystaniu fikcji jako narzędzia rozwijania bardziej włączających rozmów o naszej teraźniejszości i przyszłości.

Kto odniesie korzyści z tego tekstu?

Ten artykuł jest przeznaczony dla wszystkich zainteresowanych interdyscyplinarnymi, kreatywnymi metodami partycypacji obywatelskiej jako integracyjnym podejściem do budowania bardziej zrównoważonego środowiska.

Streszczenie

Projektowanie spekulatywne wykorzystuje projekt jako sposób krytycznego kwestionowania zasad naszego społeczeństwa i nowego spojrzenia na społeczeństwo. Tworząc i prototypując fikcyjne scenariusze, projektowanie spekulatywne może posłużyć do stworzenia przestrzeni do udziału w debatach na temat tego, jak moglibyśmy chcieć kształtować nasz świat, i może stanowić część procesu projektowania usług. Projekt spekulatywny może wprowadzić rozmowę o tym, jak powinna wyglądać pożądana przyszłość, w jakich systemach i strukturach władzy działamy oraz w jaki sposób tworząc nowe narracje, struktury te mogą być kwestionowane. Sprawdza się jako sposób na prezentowanie alternatyw i kwestionowanie narracji głównego nurtu, konfrontowanie się z trudnymi tematami, otwieranie dialogu między różnymi segmentami społeczności o różnych wartościach, priorytetach lub różnym statusie. Tworzenie i omawianie fikcyjnego scenariusza może być bezpiecznym sposobem wyrażania opinii i głosów, które w innym przypadku nie byłyby traktowane poważnie, albo dlatego, że kwestionują obecne narracje lub wartości głównego nurtu, albo dlatego, że mówca może nie mieć wystarczającego autorytetu do wyrażenia swojej opinii. W tym sensie mamy nadzieję, że w kontekście projektów regeneracyjnych spekulatywne metody projektowania, w połączeniu z partycypacyjnymi i usługowymi metodami projektowania, mogą pomóc rzucić wyzwanie, czym jest regeneracja, dla kogo ona jest i co powinna osiągnąć, a także mogą pomóc zaangażować grupy niedoreprezentowane w procesie, w tym młodzież. Ten esej przedstawia zestaw metod stosowanych w ramach projektu Co-design Your Place Erasmus+ oraz naszą eksplorację dotyczącą zastosowania tych metod w określonym kontekście regeneracji.

Eseje

PRZYSZŁOŚĆ, O KTÓREJ MYŚLELIŚMY, ŻE SIĘ JEJ SPODZIEWAMY - JAK WYKORZYSTYWAĆ PROJEKTOWANIE SPEKULATYWNE W REGENERACJI, ABY ZAANGAŻOWAĆ MŁODZIEŻ Wprowadzenie

W lutym 2020 dwunastu młodych ludzi i towarzyszących im pracowników przyjechało z Polski i Danii do Londynu, aby wziąć udział w drugich warsztatach Co-Design Your Place Erasmus+, które odbyły się w London College of Communication, University of the Arts London. W tym samym czasie, kiedy Wuhan było zablokowane, a londyński kierownik projektu po pozytywnym wyniku testu na COVID-19 poddany został izolacji, przeprowadziliśmy tygodniowe warsztaty na temat wykorzystania projektowania spekulatywnego w rewitalizacji społecznej. Nie trudno się domyśleć, czym taka sytuacja skutkowała. W ramach projektu uczniowie stworzyli scenariusze przyszłości mieszkalnictwa w Elephant and Castle w Londynie. Początkowe propozycje miały różny stopień dystopii, od ekstremalnie wspólnych mieszkań, po powódź zalewającą cały południowy Londyn. W Niecały rok od ostatniego wspólnego spotkania, spotykamy się we własnym dystopijnym scenariuszu, w którym w dwóch różnych mieszkaniach, w Londynie w Anglii i Santiago w Chile, piszemy niniejszy esej zamknięci w większym lub mniejszym stopniu z powodu kwarantanny i z nadzieją oczekujemy szczepionka, która pozwoli nam ponownie nawiązać kontakty społeczne. Rzeczy, które teraz wydają się nam oczywistością, takie jak niemożność przytulenia innego człowieka poza domem, performatywne mycie rąk do piosenek i surowe ograniczenia w ruchu, były w tamtym czasie nie do pomyślenia. Przeciążony do granic możliwości brytyjski National Health Service (NHS), był również nie do pomyślenia, mimo tego, że każdego roku mieliśmy kryzys zimowy związany z brakiem łóżek i lekarzy. Nakaz zakwaterowania wszystkich bezdomnych był nie do pomyślenia, mimo że bezdomność od lat rosła w Londynie w zawrotnym tempie. Płacenie ludziom za pozostanie w domu, a nie pracę, było nie do pomyślenia, a teraz mamy program płatnych, przymusowych urlopów. Nasz język także się zmienił. W Wielkiej Brytanii wszyscy wiemy, co oznacza lockdown i zamrożenie. Nasza wiedza naukowa uległa 86

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

zmianie i nagle wszyscy jesteśmy ekspertami w zakresie przeprowadzania badań klinicznych i danych niezbędnych do zatwierdzenia szczepionek. Nasze wartości i priorytety są nieustannie kwestionowane poprzez przeciwstawianie swobodnego życia niebez-pieczeństwu infekcji, czy też uczenia dzieci o sposobach transmisji wirusa. Pokazało nam to również, że niektórzy ludzie żyją przez wiele lat w zamknięciu z różnych powodów. Ludzie w strefach działań wojennych, osoby z poważnymi trudnościami w uczeniu się, osoby z ograniczonymi możliwościami wychodzenia z domu lub z ograniczonymi możliwościami interakcji, osoby z poważnie upośledzonym układem odpornościowym, które muszą bardzo uważać na to, z kim wchodzą w interakcje. Taki styl życia już istniał, a te usługi, które zostały opracowane w celu radzenia sobie z ukrytym kryzysem, przydałyby się już dużo wcześniej. To doświadczenie z jednej strony pokazało nam jak słabi jesteśmy w przewidywaniu przyszłości, a z drugiej jak ważną rolę pełnią scenariusze dystopijne i że ich funkcją nie jest prognozowanie przyszłości, tylko komentowanie teraźniejszości. Poprzez projektowanie skrajnych scenariuszy przyszłości, opracowanych na bazie obecnych czynników, jesteśmy wstanie zajmować się rzeczywistością naszego obecnego społeczeństwa, jego wartościami i priorytetami, w pogłębiony sposób. Pozwala nam to spojrzeć na nasze społeczeństwo, jak byśmy stali na zewnątrz. Pozwala nam to uwzględnić punkty widzenia innych ludzi i przeżyte doświadczenia. Pozwala nam to kwestionować nasze obecne założenia kulturowe i badać przyczynę tego stanu rzeczy. W ten sam sposób, w jaki kryzys wywołany COVID zmusza wszystkich do ponownej oceny tego, jak żyliśmy przed pandemią COVID i sprawia, że zauważamy błędy

Kampus London College of Communication

zdjęcie pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.arts.ac.uk/ colleges/london-college-of-communication/about-lcc/find-us

Eseje

w społeczeństwie, które istniały od zawsze, a które ujawnione zostały dopiero przez kryzys. W tym sensie scenariusz, fikcyjne przedstawienie możliwych wydarzeń i sytuacji, będzie sposobem na otwarcie rozmowy, włączenie w dialog i podważenie uprzedzeń uczestników.

Co to jest projektowanie spekulatywne i dlaczego używamy go w środowisku projektowania usług?

Według Dunne i Rabby, Projektowanie Spekulatywne (z ang. Speculative Design) używa „projektu, jako sposobu na spekulacje o tym, jak coś mogłoby wyglądać [...] Ta forma projektowania rozwija się dzięki wyobraźni i ma na celu otwieranie nowych perspektyw na tak zwane zawikłane problemy (z ang. wicked problems). Celem projektowania spekulatywnego jest tworzenie przestrzeni do dyskusji i debaty na temat alternatywnych scenariuszy oraz inspirowanie i zachęcenie do swobodnego używania wyobraźni. Spekulacje projektowe mogą działać jak katalizator dla ponownego zdefiniowania naszego stosunku do rzeczywistości. (Dunne i Rabby, 2013, s. 2) Projektowanie spekulatywne jest ściśle i wielotorowo powiązane z innymi praktykami, takimi jak projektowanie krytyczne i fikcja projektowa. Ramia Maze´ i Johan Redström opisują projekt koncepcyjny i krytyczny, jako praktykę krytyczną samą w sobie, a przedmioty tej praktyki krytycznej opisują jako „zmaterializowaną formę dyskursu” (Maze i Redström, 2009, s. 33) . James Auger wyróżnia projektowanie krytyczne, projektowanie dyskursywne, sondy projektowe i fikcje projektowe jako dyscypliny o subtelnych różnicach między sobą (Auger, 2013). Bruce Sterling opisuje fikcję projektową, jako „celowe użycie prototypów diegetycznych, aby powstrzymać niedowierzanie co do zmiany”. (Sterling, cytowany w: Bosch, 2012) W tym eseju będziemy używać terminu projektowanie spekulatywne, chociaż używamy tej praktyki w środowisku projektowania usług. Jest to nowy sposób pracy, z którego od kilku lat korzystamy na MA Service Design w London College of Communication, jako sposobu na otwarcie dialogu z wieloma interesariuszami, podważenie ich założeń dotyczących naszego obecnego społeczeństwa i umożliwienie komentowania i przekazywania informacji zwrotnej na temat propozycji usług w bardziej swobodny sposób, mniej obciążony ograniczeniami tego, co jest, i skupiając się bardziej na tym, co mogłoby być lub co powinno być. Może to zapoczątkować dyskusję o tym, jak mogłaby wyglądać pożądana przyszłość, w jakich systemach i strukturach władzy 88

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

działamy oraz w jaki sposób tworząc nowe narracje, struktury te mogą być kwestionowane. Komentowanie i spekulowanie na temat fikcyjnej przyszłości ułatwia również rozmowy między ekspertami i nie-ekspertami, przełamując granice, które mogą sprawiać, że ludzie czują się niekomfortowo, wyrażając swoją opinię na temat sytuacji, o której myślą, że niewiele wiedzą. Jest to szczególnie cenne w pracy z młodzieżą, ponieważ zachęca do niehierarchicznego dialogu. „Wierzymy, że dzięki większej spekulacji na wszystkich poziomach społeczeństwa i badaniu alternatywnych scenariuszy rzeczywistość stanie się bardziej plastyczna i chociaż nie da się przewidzieć przyszłości, możemy dziś pomóc w ustaleniu czynników, które zwiększą prawdopodobieństwo bardziej pożądanych wydarzeń w przyszłości.” (Dunne i Rabby, 2013, s.6)

Dlaczego spekulatywne projektowanie ma znaczenie w regeneracji?

Projekty regeneracyjne zawsze sytuowane są w bardzo długich ramach czasowych, a plany często obejmują 10 lub więcej lat. Często też działają na dużą skalę, wpływając na całe osiedla lub miasta, a tym samym na wiele osób tam mieszkających lub pracujących. Ze względu na skalę zarówno czasową, jak i przestrzenną trudno wyobrazić sobie nie tylko, jak będzie wyglądała regeneracja, ale także, jaki będzie jej wpływ na lokalne społeczności. W projektach regeneracji stosowano metody partycypacyjne i współprojektowania z różnym powodzeniem, jeśli spojrzymy pod kątem tego, jak duża część działania, wartości i woli lokalnej społeczności przenika do ostatecznych planów.

Elephant & Castle, Londyn

zdjęcie pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.insidehousing. co.uk/news/news/southwark-council-votes-against-elephantand-castle-plans-54062 źródło zdjęcia: Getty Images

Eseje

Projekt spekulatywny może być narzędziem pomagającym w tym zbiorowym przewidywaniu, refleksji nad propozycjami i spojrzeniu na obecne i przyszłe społeczności w krytycznym świetle. Istnieje kilka cennych aspektów projektowania spekulatywnego. Tworząc narracje i artefakty osadzone w przyszłości i w bezpiecznym scenariuszu, otwieramy drzwi do kilku rodzajów rozmów, które byłyby trudniejsze, gdybyśmy musieli stawić im czoła w rzeczywistości i omawiać wynikowy stan społeczeństwa.

Scenariusz pozwala nam na: Przedstawianie alternatyw dla narracji głównego nurtu i kwestionowanie ich przy jednoczesnej koncentracji na elementach naszego obecnego społeczeństwa, które nie są dla nas tak widoczne od wewnątrz; scenariusz pozwala na ich wyolbrzymienie. Może to pomóc skoncentrować rozmowę na konkretnych kwestiach, które w innym przypadku zostałyby przeoczone; może to także pomóc w konfrontacji z obecną rzeczywistością, a także dyskusji w chronionym otoczeniu. Zmierzenie się z trudnymi tematami, takimi jak na przykład zmiany klimatyczne, które mogą być zbyt trudne do omówienia w odniesieniu do naszej rzeczywistości, ale mogą być łatwiejsze do przemyślenia w ramach fikcyjnego scenariusza. Otworzenie dialogu między różnymi segmentami społeczności o różnych wartościach, priorytetach lub różnym statusie. Dostosowując język i koncentrując rozmowę na fikcyjnym świecie, wyrównujemy szanse i umożliwiamy ludziom swobodniejsze angażowanie się w ich opinie i przekonania. Dzięki temu głosy, które w zwykłych warunkach byłyby niedoreprezentowane, takie jak młodzież, stają się bardziej widoczne i mają równe szanse wyrażania własnego zdania. Tworzenie i omawianie fikcyjnego scenariusza może być bezpiecznym sposobem wyrażania opinii i głosów, które w innym przypadku nie byłyby traktowane poważnie, albo, dlatego że kwestionują obecne narracje lub wartości głównego nurtu, albo, dlatego że mówca może nie mieć wystarczającego autorytetu do wyrażenia opinii. W tym sensie mamy nadzieję, że w kontekście projektów regeneracji spekulatywne metody projektowania w połączeniu z partycypacyjnymi i usługowymi metodami projektowania mogą pomóc zmierzyć się z tym, czym jest regeneracja, kto jest jej beneficjentem i co powinna osiągnąć.

W jaki sposób?

Podczas drugich warsztatów Co-deisgn Your Place Erasmus+ wprowadzono zróżnicowane metody i narzędzia projektowe, które wzbogaciły procesy analizy kontekstów czy włączenia lokalnych społeczności we współprojektowanie scenariuszy przyszłości. Projektowanie spekulatywne zostało przyjęte jako wiodąca metoda projektowa i edukacyjna na warsztaty w Londynie, pozwalająca na lepsze zrozumienie otaczającej nas rzeczywistości i wykorzystanie 90

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

nowych dynamicznych metod dydaktycznych w przystępny dla uczestników sposób. Jest to szczególnie istotne w przypadku pracy z młodymi ludźmi w tematach o szerokim zakresie, takim jak rewitalizacja. W tym projekcie, termin ten nie odnosi się wyłączeni do rewitalizacji urbanistycznej, ale obejmuje przede wszystkim fizyczne, kulturowe, społeczne i środowiskowe aspekty tego procesu, które uczestnicy mięli szansę poznać i uwzględnić w swojej pracy (Lang, 2005). Młodzież może odebrać regenerację, jako coś zbyt dużego, aby można było ją uchwycić i zrozumieć w krótkim czasie, co może okazać się czynnikiem zniechęcającym - poczucie, że nie ma wystarczających umiejętności, by modyfikować rzeczywistość na tak dużą skalę. W tym kontekście projektowanie spekulatywne jawi się, jako sposób na zbliżenie wszystkich tych pozornie nieosiągalnych pojęć i przetłumaczenie ich na wspólny język - bardziej zabawny i dobrze znany kontekst oparty na faktach i połączony z wyobraźnią. W tym sensie gra ma fundamentalne znaczenie dla projektowania spekulatywnego, ponieważ jest „czynnością, która generuje wyimaginowane światy, które tymczasowo przenoszą nas poza to, co tu i teraz, i umożliwiają nam ponowne wejście w nasze codzienne życie z nową perspektywą” (Hamers i in., 2017, s. 14). Ta metodologia udowadnia również, że wyobrażanie sobie własnej przyszłości nie jest działaniem zarezerwowanym tylko dla profesjonalistów, ale jest działaniem, w które zawsze należy włączać szerszą społeczność. W związku z tym narzędzia do projektowania spekulacyjnego są wykorzystywane do tworzenia bardziej demokratycznej i integracyjnej przestrzeni do uczestnictwa. W kontekście kryzysu i Covid-19 wydaje się jeszcze bardziej istotne zjednoczenie ludzi wokoło wspólnego wyobrażenia bardziej zrównoważonych, sprawiedliwych i odpornych przyszłości, przy jednoczesnym badaniu i rozwoju narzędzi, które mogą wspierać społeczny dialog. Warto również zauważyć, że same narzędzia i metody są wskazówkami. Należy je dostosować i używać w duchu integracji i demokratycznego uczestnictwa, jak opisano powyżej. Narzędzia te mogą nie być odpowiednie dla wszystkich kontekstów i dla wszystkich odbiorców, ale można je łatwo modyfikować. Należy pracować nie tylko nad wyborem odpowiedniego zestawu narzędzi, ale także należy upewnić się, że nie są one używane wyłącznie mechanicznie, jako ćwiczenie do włączenia, lecz podlegają krytycznej ewaluacji pod kątem konkretnego kontekstu i ewentualnego dostosowania.

Eseje Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Podczas drugiego warsztatu zbadano pięć metod projektowania spekulatywnego. Wszystkie były używane w grupach od czterech do sześciu osób, a nie indywidualnie, ponieważ uważamy, że dialog jest kluczem do budowania silniejszych narracji, wzmacniania społeczności i budowania zbiorowej wizji przyszłości.

Metody:

Jako wprowadzenie do kontekstu i tematu, uczestnicy wysłuchali prezentacji na temat lokalnego sąsiedztwa i zachodzącego tam procesu rewitalizacji. Zostali również poproszeni o przygotowanie krótkiej prezentacji na temat mieszkalnictwa socjalnego w swoim kraju. Uczestnicy zostali poproszeni o wysłuchanie prezentacji i wyodrębnienie tego, co uważali za wartości kulturowe i metafory, które usłyszeli. Na przykład mówienie o „uczynieniu domu domem” kontra „dach nad głową” implikuje różne koncepcje mieszkalnictwa socjalnego, od stałego dobra społecznego do tymczasowego rozwiązania dla pilnych potrzeb. Zostały one użyte w ćwiczeniu 2.

Ćwiczenia i metody: 1. Prowokacja: Metoda

ideowa polegająca na myśleniu o radykalnych pomysłach i budowaniu nieoczekiwanych scenariuszy na przyszłość. Służy do wyzwalania i aktywizowania ludzi do przemyślenia swoich pomysłów dotyczących przyszłości. Prowokacje można przeprowadzić metodami fizycznymi i/lub cyfrowymi. Efektem może być scenariusz, obiekt lub artefakt, który ucieleśnia scenariusz i pomaga widzowi wyobrazić sobie siebie w tej alternatywnej rzeczywistości. Nie jest to wynik sam w sobie i nie ma dobrej lub złej odpowiedzi. Można je przetestować

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Javiera Godoy (2020)

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy Warsztaty w Londynie

autor zdjcia: Bartosz Dworski (2020)

z publiką podczas warsztatów współprojektowania/ współtworzenia, aby kwestionować, rozwijać i tworzyć nowe koncepcje.

2. Karty przyszłości: To modyfikacja “Zadziwiającej Telemetrii”

o nazwie „Poker Przyszłości” (http://www.strangetelemetry. com/projects#/futures-poler). Talia składała się z czterech typów kart: „Akceleratory, Rok, Typ osoby i Wartość / Metafora”. Każda grupa została poproszona o wybranie 4 kart z każdej kategorii i użycie ich, jako podpowiedzi, aby pobudzić wyobraźnię i stworzyć nowy scenariusz. Na przykład: Akcelerator: Wzrost liczby ludności / rok: 2050 / Rodzaj osoby: Na podstawie osób użytych w konkretnym projekcie, w tym przypadku młodych ludzi / Metafora wartości: Ekstremalne ponowne wykorzystanie materiałów i gospodarka o obiegu zamkniętym.

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

3. Prototypowanie scenariuszy:

Prototypowanie polega na tworzeniu namacalnych pomysłów. Jest to metoda szybkiego testowania pierwszych założeń i przekształcania ich w rzeczywiste wyniki w celu wizualizacji koncepcji i udowodnienia pomysłów. W tym konkretnym przypadku prototypy bazowały na metodzie kart “Poker Przyszłości“ (ćwiczenie 2). Na tej podstawie zaproszono ludzi do zwizualizowania swoich pomysłów na papierze i stworzenia szybkiego prototypu graficznego fizycznego lub cyfrowego - w celu wizualizacji połączonych pomysłów i stworzenia nowych narracji. Ta metoda pozwala udostępniać wyniki badań innym grupom ludzi, niekoniecznie projektantom, w zrozumiałym języku. Jest to również sposób na rozpoczęcie krytycznej rozmowy o wartościach z szerokim gronem uczestników, którzy nie są skrępowani koniecznością komentowania naszego obecnego świata i mogą omawiać konsekwencje działań lub sytuacji w świecie fikcyjnym. W zależności od czasu przeznaczonego na to zadanie, prototypy mogą być trójwymiarowymi obiektami, wynikami cyfrowymi, filmami, grafiką, przedstawieniami, itp.

4. Warsztaty współprojektowania - Wymagające założenia (z ang. Co-Creation Workshops - Challenging Assumptions).

Warsztaty służą przybliżeniu perspektyw i głosów społeczności / odbiorców z procesem projektowym oraz uzyskaniu informacji zwrotnej na temat kierunku, w jakim zmierza grupa. Jest to kluczowy aspekt podczas pracy z rewitalizacją, ponieważ pozwala również szerszej społeczności poczuć się częścią procesu projektowego i mieć możliwość zabrania głosu w rozmowie.

Uczestnicy podczas wizji lokalnej Draper House autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Eseje

5. Wróżenie / Sygnały, Akceleratory i Przyszłe Trendy:

Metody przewidywania pozwalają na identyfikację aktualnych „Sygnałów zmian” (oznak zmian, które mogą pojawić się w przyszłości) w konkretnym kontekście i/lub usłudze oraz łączenie ich z „Akceleratorami” (siłami zewnętrznymi wpływającymi na określony kontekst/usługę) w celu spekulowania na temat przyszłego trendu opartego na aktualnych faktach. Metoda ta nie jest używana do tworzenia dokładnej prognozy przyszłości, tylko służy lepszemu przygotowaniu się do zmiany.

Uczenie się od innych

Jedną z najważniejszych części procesu uczenia się jest obserwowanie pracy innych. W tym sensie kluczowym aspektem tych warsztatów było zbadanie innych projektów regeneracji, które stawiały czoła podobnym wyzwaniom i oferowały różne rozwiązania z perspektywy projektowania usług i projektowania spekulatywnego. Aby to zrobić, odwiedziliśmy i spotkaliśmy ludzi zaangażowanych w trzy różne projekty w Elephant and Castle w Londynie - naszym kontekście badawczym - aby uzyskać szerszą perspektywę tego, jak inni działają w celu rozwiązania podobnych problemów. W ramach 96

Znak Draper Hall

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Draper House

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

Projekt Elephant Park

autor zdjęcia: Gillespies, zdjęcie pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.gillespies.co.uk/projects/elephant-park

Elephant Park

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

tego procesu młodzi uczestnicy zostali również zaproszeni do wyrażenia swoich doświadczeń poprzez wspólny artykuł, który został przygotowany w parach i jest również częścią publikacji internetowej tego podręcznika. Wybrane studia przypadków to:

1. Draper Together:

Mercato Metropolitano in context

zdjęcie pobrano 20 stycznia 2021

z https://www.mercatometropolitano.com/

Inside Mercato Metropolitano

zdjęcie pobrano 22 grudnia 2020 z https://theswindian.com/2017/06/29/tiny-leaf/

Organizacja charytatywna z siedzibą w Elephant & Castle, Southwark, Londyn, w Draper Estate, jednym z najważniejszych modernistycznych kompleksów mieszkaniowych w południowym Londynie. Powołane w 2013 roku Stowarzyszenie Mieszkańców Draper (DRA) powstało w celu ochrony praw gminy przed zagrożeniami przesiedleńczymi z powodu zachodzących na tym terenie programów gentryfikacji i regeneracji. W ten sposób powstała fundacja „Draper Together”, odpowiedzialna za ochronę historii, dziedzictwa i materialności osiedla i jego mieszkańców, a także za wzmacnianie społeczności poprzez szereg programów i wydarzeń. Warsztaty miały na celu zbadanie, w jaki sposób dwaj sąsiedzi - The Draper Estate i London College of Communication - mogą

Eseje

stworzyć silniejsze partnerstwo, które opiera się na poczuciu wspólnoty lokalnej ze wspólnymi celami i ambicjami1.

2. Elephant Park:

1 Misja Draper Together’s

3. Mercato Metropolitano: Rynek żywności, który ma na celu

2 O Elephant Park

Osiedle wielofunkcyjne, będące częścią kompleksowej rewitalizacji Elephant & Castle. Obejmuje nowe domy - w tym niedrogie mieszkania, tereny komercyjne i zielone. Projekt ma na celu stworzenie 6000 nowych miejsc pracy, zasadzenie ponad 1200 nowych drzew. Elephant Park aspiruje do statusu pierwszego brytyjskiego przedsięwzięcia przyjaznego dla klimatu, po zakończeniu w 2025 roku. Studenci z London College of Communication opracowali i ułatwili sesje współprojektowania ze społecznością Elephant & Castle, aby poinformować o przyszłym rozwoju Elephant Park. Zostało to również uwzględnione w ramach studium przypadku2.

zbudowanie zrównoważonej społeczności wokół rynku żywności i ochronę jego środowiska, jednocześnie wspierając projekty rewitalizacyjne w różnych miejscach. Po pierwszym pilotażu zaprezentowanym na targach World Expo w Mediolanie w 2015 roku, Mercato Metropolitano otworzyło swoje pierwsze miejsce w Elephant & Castle w 2016 roku. Mercato Metropolitano stworzyło własny manifest wartości i celów MM, a także organizuje kilka projektów i wydarzeń, dla wzmocnienia pozycji lokalnej społeczności, takich jak Akademia MM i Inkubator MM3.

Kto?

Jeśli społeczność czuje się częścią projektu, jeśli istnieje poczucie przynależności, jeśli czuje, że ich głosy są słyszalne, i wreszcie, jeśli uda im się uczynić projekt własnym, są bardziej skłonni zająć się nim w przyszłości i rozwijać go samodzielnie. To sprawia, że wysiłki te są bardziej zrównoważone oraz niwelują ryzyko wypalenia projektu. Zgodzić się, co do wagi włączania społeczności do naszych projektów to jedno, chociaż tak naprawdę jednym z największych wyzwań nie jest włączenie ludzi, ale stworzenie efektywnego zaangażowania publicznego, a ostatecznie autentycznych projektów kierowanych przez społeczność. Projekty kierowane przez społeczność są czasami uważane za utopijne, jednocześnie wskazując, że musi istnieć większy podmiot lub organizacja dysponująca większą “wiedzą ekspercką”, odpowiedzialna za finansowanie czy rozwój projektów, niż społeczność lokalna.

pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.drapertogether.org/

pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.elephantpark.co.uk/

3 MMovement i MMImpact pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.mercatometropolitano.com/

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

Co-design Your Place Erasmus+ ma na celu uwzględnienie obu perspektyw, rozumiejąc, że najlepsze rezultaty przyniesie współpraca mieszana, w której społeczności i praktycy łączą swoje specyficzne i empiryczne umiejętności, aby opracowywać projekty zalążkowe, które w przyszłości mogą stać się przedsięwzięciami kierowanymi przez społeczność. Istnieje wiele podejść do angażowania społeczności, a także poziomów tego zaangażowania i włączania się publicznego. W latach 60. Sherry Arnstein zauważyła, że nie wszystkie wysiłki na rzecz partycypacji są równe i opracowała swoją „Drabinę partycypacji obywatelskiej” (Arnstein, 1969), składającą się z 8 poziomów partycypacji społecznej. Twierdzi, że niektóre poziomy są naprawdę w stanie dać głos ludziom, na przykład partnerstwa, delegowana władza i kontrola obywatelska, ale inne, takie jak manipulacja, a nawet konsultacje, mogą uciszyć opinię publiczną.

Warsztaty w Londynie

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

W tym projekcie zastosowano podejścia oparte na projektowaniu partycypacyjnym, aby zapewnić, że zarówno społeczności, partnerzy, jak i uczestnicy będą mieli w tym udział. Te partycypacyjne wyniki powinny zawsze reprezentować szerszą społeczność czynników działania zaangażowanych w dowolny kontekst i projekt. Johansson (2005) opisuje projektowanie partycypacyjne, jako proces, w którym

Eseje

„negocjowana jest sytuacja projektowa, pomysły na przyszłość i ich konsekwencje” (Dindler, C i Iversen, 2007, s. 215). Jeśli konsekwencje są negocjowane, oznacza to, że własność każdego wspólnego projektu jest współdzielona, ponieważ każdy uczestnik wnosi kluczowy zasób. W tym kontekście nasz projekt w szczególności miał na celu uznanie faktu, że „użytkownicy”, tacy jak społeczność lokalna, stają się ekspertami, ponieważ posiadają wiedzę „ekspercką”, która pochodzi z ich własnego doświadczenia życia i interakcji z kontekstem i wyzwaniami, które badają „eksperci”. Ze względu na pandemię nasza próba realizacji wspólnych pomysłów i wizji wypracowanych podczas warsztatów musiała zostać odłożona. W pierwotnym planie podczas sesji zaplanowanej na drugą część projektu, mieliśmy podjąć się wdrożenia wspólnie zaprojektowanych ze społecznością przedsięwzięć, co ostatecznie nie doszło do skutku. Tym niemniej ten intensywny tydzień pozwolił na zbadać sposoby zachęcania do podejścia interdyscyplinarnego, opartego na sprawczości i szacunku, łączącego wysiłki mające na celu praktykowanie bardziej inkluzywnego podejścia do integracji społecznej czy udziału obywateli w zrównoważonej przyszłości.

Co chcielibyśmy, aby ludzie z tego zapamiętali

Należy zauważyć, że nasze próby zastosowania podejścia do projektowania spekulacyjnego w regeneracji były szczególne dla kontekstu badań i odbiorców, co powinno być traktowane jako zasada i jednocześnie wykorzystywane jako punkt wyjścia do dalszych poszukiwań. Rewitalizacja i projektowanie powinny zawsze opierać się na krytycznym spojrzeniu i głębokim zrozumieniu kontekstu oraz podstawowych zasad ducha miejsca czy jego społeczności. Nie ma unikalnej formuły dla reprezentatywnego i udanego współprojektowanego projektu, ponieważ proces ten jest stale kształtowany i zmieniany przez zainteresowane strony, ekosystemy, kontekst społeczno-polityczny i gospodarczy, a także jego środowisko miejskie i naturalne. Metody przedstawione w niniejszym eseju są jednym ze sposobów podejścia do integracyjnego i demokratycznego uczestnictwa w procesie rewitalizacji. Tym niemniej, być może nawet ważniejsze jest zastanowienie się nad sposobami ich działania, możliwymi wynikami oraz zgodnością z celami i wytycznymi projektowymi, po to by lepiej dopasować je do potrzeb miejsca i społeczności, niż podejmować próby odtworzenia metodologii samej w sobie.

100

Przyszłość, o której myśleliśmy, że się jej spodziewamy

Sposób działania metod będzie bardzo specyficzny dla danego kontekstu, kultury, istniejących usług i systemów, a także dla rodzaju zaangażowanych społeczności oraz sposobu ustrukturyzowania stosunków i finansowania władzy. Mamy nadzieję, że czytelnicy powrócą do przedstawionych propozycji metod i dostosują je do swoich konkretnych projektów i kontekstów. Ważne jest, aby zrozumieć, jakie są potrzeby i bariery, kim są interesariusze, jakie są struktury władzy i jak te elementy już współistnieją w ekosystemie. Jako projektanci dysponujemy narzędziami, które dopasowane do potrzeb i sposobu pracy, dają możliwość integracji i głosu członkom społeczności, które w innym przypadku nie byłoby słyszane. Dr Silvia Grimaldi Javiera Godoy

Bibliografia 1. A. Dunne, F. Raby (2013). Speculative Everything: Design, Fiction, and Social Dreaming. Cambridge, Massachusetts ; London : The MIT Press. 2. Mazé, R., Redström, J. (2009) DIFFICULT FORMS: Critical practices of design and research. Research Design Journal, 1 (1). s. 28-39. 3. Johansson, M. (2005). Participatory inquiry—collaborative design, PhD dissertation, Blekinge Institute of Technology Series. 4. Auger, J. (2013). Speculative design: crafting the speculation. Digital Creativity, 24(1). 5. Bosch, T. (2012). Sci-Fi writer Bruce Sterling explains the intriguing new concept of design fiction. Slate, March, 2. 6. Dindler, C. and Iversen, O. (2007). Fictional Inquiry-design collaboration in a shared narrative space, 2007, CoDesign. s. 215. 7. Arnstein, S. (1969). A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Planning Association, Vol. 35, No. 4, s. 216-224. 8. Hamers, D., Bueno de Mesquita, N., Vaneycken, A. & Schoffelen, J. (Eds.) (2017). Trading places: practices of public participation in art and design research. Barcelona: dpr-barcelona. 9. Lang, T. (2005). Insights in the British debate about urban decline and urban regeneration. Working paper, Erkner, Leibniz-Institute for Regional Development and Structural Planning. 10. Sangiorgi, D. and Prendiville, A. (eds) (2017). Designing for service. 1st ed. London: Bloomsbury Academic. 11. https://www.drapertogether.org/ 12. Elephant Park, About Elephant Park. Pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.elephantpark.co.uk/ 13. Mercato Metropolitano, The MMovement and MMImpact. Pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.mercatometropolitano.com/ 14. Draper Together, Draper Together’s Mission. Pobrano 14 stycznia 2021 z https://www. drapertogether.org/ 15. Strange Telemetry, Futures Poker. Pobrano 14 stycznia 2021 z http://www.strangetelemetry.com/projects#/futures-poler 16. Designkit, Co-creation session. Pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.designkit. org/methods/co-creation-session 17. Design Council, Design methods for developing services. Pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/Design%20 methods%20for%20developing%20services.pdf

Eseje

Astrid Lundsgaard liderka zespołu z Danii Astrid Lundsgaard, liderka projektu Co-design Your Place w Station, posiada tytuł licencjata w dziedzinie projektowania i innowacji oraz jest w trakcie zdobywania tytułu magistra w zakresie kształcenia i innowacyjnych zmian. Jej kompetencje obejmują rozwój produktów; projektowanie usług; zrównoważone rozwiązania; zarządzanie projektami; zasoby ludzkie; rozwój organizacyjny; analityczne perspektywy teoretyczne; budowanie kreatywnych, celowych społeczności.

Czego się nauczysz?

Czytając artykuł dowiesz się o znaczeniu zrównoważonego rozwoju i społeczności oraz znajdziesz inspirację do zrównoważonego budowania społeczności. Dowiesz się o pokoleniu Z, celach zrównoważonego rozwoju ONZ, znaczeniu niepozostawiania nikogo za sobą oraz pracy Station w zakresie zrównoważonego budowania społeczności.

Kto odniesie korzyści z tego tekstu?

Tekst jest skierowany do każdego, kto jest ciekawy, czym może być zrównoważona społeczność i dla każdego, kto zarządza lub chce zarządzać takimi społecznościami w przyszłości. Możesz być młody i samemu szukać społeczności, ale być też chętnym do dalszego zgłębiania kwestii zrównoważonego rozwoju.

Streszczenie

Ten esej przedstawia wprowadzenie i refleksje na temat tego, dlaczego powinniśmy budować silne społeczności na fundamencie zrównoważonego rozwoju, aby rozwijać nasze społeczeństwo. Prezentuje zrozumienie zrównoważonego rozwoju w kontekście budowania społeczności i przedstawia ramy sesji projektowania online Co-design Your Place w Kopenhadze, wzorując się na Station jako kontekście. Społeczności i zrównoważony rozwój są bardzo mocno powiązane z kontekstem, w którym je umieszczasz, i dlatego potrzebujemy ram i szerokiego zrozumienia terminów, aby móc budować zrównoważone społeczności. Perspektywa, dlaczego dzisiejsza młodzież jest ważna w zmienianiu przyszłości, jest tu przedstawiana jako kluczowa. 102

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

JAK I DLACZEGO NALEŻY BUDOWAĆ ZRÓWNOWAŻONE SPOŁECZNOŚCI?

Wprowadzenie

“Zrównoważony rozwój” (z ang. sustainable development) jest dziś modnym hasłem w wielu kontekstach na całym świecie. Duże firmy, politycy i zwykli ludzie walczą o wzmocnienie pozycji i tworzenie zrównoważonych rozwiązań. Podczas gdy termin ten jest powszechnie używanym, jego znaczenie jest bardzo zróżnicowane. W ramach mojej pracy ze społecznościami i zrównoważonym rozwojem zarówno jako wolontariuszka, jak i w pracy zawodowej, odkryłam, że jest on jest związany z kontekstem i jest od niego zależny, a bez pamiętania o tym kontekście, traci treść. Definicja, do której zwykle się odwołuję, mówi o stworzeniu czegoś, co jest w stanie przetrwać nawet w przypadku zmian i wyzwań, oraz dotyczy planety, ludzi i perspektyw zysku, zwanych także potrójną linią wynikową. Wytyczną dotyczącą pracy na rzecz zrównoważonego rozwoju są Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Celem tego rozdziału jest podkreślenie jednego obszaru pracy na rzecz zrównoważonego rozwoju: poprzez budowanie społeczności. Społeczności mogą mieć wiele różnych celów, struktur, kontekstów i rozmiarów, a zatem mogą mieć różne definicje. Jedna funkcjonalna wspólnota może się rozpaść, jeżeli zostanie umieszczona w innym kontekście czy w innych okolicznościach. Nie istnieje więc jeden złoty środek dla zbudowania dobrej społeczności. Połączenie zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do ludzi, planety, zysków i budowania wspólnoty jest kluczem do stworzenia lepszej przyszłości i osiągnięcia zmian, które chcemy widzieć w społeczeństwie.

Pokolenie Z - Siła Młodości!

Dorastałam razem z pokoleniem Z, obejmującym osoby urodzone po 1996 roku. Pokolenie Z ma kluczowe znaczenie w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, ponieważ oczekuje się, że ta część mieszkańców planety w ciągu najbliższych dziesięcioleci stanie się punktem zwrotnym w populacji globu, przy jednoczesnym wzroście świadomości wyzwań związanych rozwojem na świecie bez uszczuplania jego zasobów naturalnych. Generacja Z, z 3,19 miliardami ludzi w wieku poniżej 25 lat w 2020 roku, jest największym pokoleniem 103

Eseje

młodzieży w historii, a jednocześnie na świecie po raz pierwszy jest więcej osób w wieku powyżej 65 lat niż w wieku poniżej pięciu lat (Ritchie & Roser, 2019). Prognozowana luka w populacji dotyczyć będzie osób w wieku produkcyjnych, co przyczyni się do powstania nowych, globalnych wyzwań społeczno - gospodarczych. Sytuacja ta będzie miała istotny wpływ na pokolenia Z, które ze względu na największą liczebność, jednocześnie ma największy zasięg i zdolność działania, niemniej stoi także przed krytycznymi wyzwaniami i powinna wykorzystać okazję do wprowadzenia zmian. My, milenialsi, możemy doczekać się bardzo poważnych skutków globalnego kryzysu, ale pokolenie Z z pewnością będzie musiało odpowiedzieć na nadchodzące wyzwania. Dlatego traktuję je jako kluczowe w zakresie podejmowania odpowiedzialnych działań na rzecz zrównoważonej przyszłości. Jeśli generacja Z chce, aby ich dzieci i wnuki uniknęły dystopijnej przyszłości, gdzie nie ma roślin ani zwierząt w morzu, zanieczyszczenie miast uniemożliwia godne życie, dominują nierówności płci, a naturalny ekosystem podupadł i jest zagrożony wyginięciem - musimy się zmienić. (ONZ, 2015)! World Happiness Report z 2020 roku bada, w jaki sposób dobrobyt jest powiązany ze zrównoważonym rozwojem w celu zmniejszenia tych zagrożeń w odniesieniu do Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (World Happiness Report, 2020). Z raportu wynika, że sam

104

Warsztaty w Siemianowicach Śląskich autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2019)

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

wzrost gospodarczy nie wystarczy, aby poprawić dobrobyt, a do jego kontynuacji potrzebny jest właśnie zrównoważony rozwój. Motywuje mnie fakt, że widzę młode pokolenie, coraz bardziej zaangażowane i przygotowane do wdrażania istotnych zmian dla naszej wspólnej przyszłości. Istotą tych działań jest uświadamianie i dawanie przykładu w zakresie stylów życia, które generują bardziej zrównoważone rozwiązania. Ale jak to zrobić, żeby zachęcić starsze pokolenia do podążania za tymi zmianami? Czy ktoś właściwie poprosił o to pokolenie Z? Ja nie. Paradoksalnie zrobił to świat uświadamiając rosnące wyzwania, chociażby poprzez pojawiające się już dziś drastyczne zmiany klimatu, czy zaburzone ekosystemy przez ginące gatunki fauny i flory. Jednym z bardziej aktualnych i wartościowych przykładów działań młodzieży na rzecz zrównoważonego rozwoju jest światowy ruch „Piątki dla przyszłości” (z ang. Fridays for Future), którym kieruje 18-letnia Greta Thunberg. Ruch ten od lat wywiera istotny wpływ na światowych liderów. W 2018 roku, podczas konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu, Thunberg powiedziała: „Ponieważ nasi przywódcy zachowują się jak dzieci, będziemy musieli wziąć na siebie odpowiedzialność, którą oni powinni byli wziąć już dawno temu”. W ten sposób zauważyła przepaść między działaniami, które są potrzebne, a tymi, które faktycznie się realizuje. Liderce ruchu udało się zmobilizować 14 milionów ludzi na całym świecie, którzy podejmują szereg działań na rzecz klimatu, od strajku szkolnego, przez misyjne maratony, po działalność edukacyjną i uświadamiającą (Fridays for Future, n.d.). Młodzi ludzie jednoczą się wokoło wspólnych wartości i idei tj. weganizm, sortowanie śmieci, kupowanie produktów fair trade i wielokrotnego użytku, a także budujący zrównoważone społeczności ukierunkowane na zmiany społeczne, ponieważ mają świadomość, że nikt nie jest wstanie przeprowadzić tej globalnej zmiany samotnie! W swojej wolontaryjnej i profesjonalnej karierze miałam kontakt z następującymi przykładami: - lokalne społeczności promujące zrównoważony rozwój w edukacji na duńskich uniwersytetach: Sustainability Influencers (Sustainability Influencers, n.d.), studenci ambasadorzy SDG (SDG Student Ambassadors, n.d.), Den Grønne Studenterbevægelse (The Green Student Association) (Den Grønne Studenterbevægelse, n.d.) - społeczności sportowe walczące o prawo do przemieszczania się w Palestynie: Prawo do ruchu (Right To Movement, n.d.) - stowarzyszenia młodzieżowe łączące i kształcące na rzecz lepszej przyszłości dla biednych na świecie: Dan Church Aid Youth (Folkekirkens Nødhjælp, n.d.) 105

Eseje

- społeczności próbujące wspólnie walczyć z samotnością i poprawiać zdrowie na świecie: Folkebevægelsen mod ensomhed (Ruch przeciwko samotności) (Folkebevægelsen mod Ensomhed, n.d.) Thunberg zdecydowanie nie jest sama, ale liderzy i starsze pokolenia zostają daleko w tyle. Potrzebujemy zarówno zmiany indywidualnej, jak i zmiany systemowej i potrzebujemy jej teraz. Światowi przywódcy muszą dawać przykład i wskazywać drogę do tworzenia struktur i podstaw zrównoważonego rozwoju dla wszystkich. Kiedy będziemy łączyć wysiłki i tworzyć społeczności lokalnie oraz globalnie ze wspólnym zamysłem wprowadzania zrównoważonych zmian, żaden cel nie będzie zbyt ambitny, a zmiana świata stanie się realna. To jest moje przekonanie, które chcę promować w tym eseju.

Ramy zrównoważonego rozwoju

W ciągu ostatnich dziesięcioleci słowo „zrównoważony rozwój” było nieustannie redefiniowane i ważne jest, aby zrozumieć, co postrzegamy pod tym pojęciem. Na początek warto zapoznać się z ramami ogólnoświatowymi: 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ, n.d.). Te 17 celów zostało ustalonych przez wszystkie państwa członkowskie ONZ w 2015 roku. Zostały one opracowane w celu uwzględnienia wielu aspektów tego, co każdy kraj uważa za istotne pod względem zrównoważonego rozwoju na całym świecie - istotnych zarówno dla Ciebie, jak i dla mnie, ale także dla państw, firm, organizacji, itp. Jeśli ich nie czytałeś, zrób to, a jeśli uważasz, że cele są zbyt rozdmuchane, zbyt górnolotne lub zbyt nierealne, spróbuj przyjrzeć się ich opisom i wskaźnikom. Obejmują one życie w wodzie i klimat, zmniejszenie nierówności i pokój, sprawiedliwość i silne instytucje, a nawet edukację zdrowotną

Station, Kopenhaga

autor zdjęcia: Station (2020)

106

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

i edukację w kwestii jakości życia. Jak wspomniałam, zrównoważony rozwój jest ważny zarówno w odniesieniu do planety, ludzi, jak i zysków, a te cele dokładnie pasują do wszystkich perspektyw i szczegółowo określają, co należy osiągnąć, aby świat mógł sprostać wyzwaniom, przed którymi stoimy jako ludzkość. Określenie Celów Zrównoważonego Rozwoju stało się punktem zwrotnym, klaryfikującym i uspójniającym światowe dążenia. Ustaliły one bowiem wspólny język, skwantyfikowały wartości i co najważniejsze dały nadzieję i inspirację dla rzeczy ludzi i organizacji. Przełożenie Celów na konkretne zadania jest przedsięwzięciem wymagającym, a ich realizacja jest wyzwaniem ambitnym i wymagającym solidarności. Jest istotna zarówno dla krajów znajdujących się w kryzysie z powodu zmian klimatycznych, czy nie przestrzegania praw człowieka, jak i w krajach rozwiniętych, takich jak Dania, o wysokiej i niezrównoważonej konsumpcji czy przemyśle. To, co jest naprawdę ważne w zrównoważonym rozwoju i w czym może pomóc sukcesywne wdrażanie jego celów, to zrozumienie jednostki, że może mieć swój wkład, żyjąc według jego zasad i dokładając się do sumy drobnych działań dających makroefekty. Steen Hildebrandt, doktor teorii zarządzania i organizacji oraz mówca inspiracyjny w zakresie zrównoważonych rozwiązań, podkreśla: „wiele rzeczy, które w pewnym momencie wydają się naiwne, później staje się rzeczywistością. W rzeczywistości naiwną [w ramach zrównoważonego rozwoju] jest wiara, że biznes jak zwykle jest jedyną opcją”. (Hildebrandt, 2017) Zrównoważony rozwój jest konieczny, jeśli chcemy w przyszłości zobaczyć lepszy świat. Każdy musi działać. Konieczna jest solidarność krajów, organizacji, uniwersytetów, społeczności, firm i mieszkańców. Cele poprzez swoje strategiczne i wysokopoziomowe ujęcie, wyznaczają wiele dróg prowadzących do ich realizacji. Innymi słowy jest wiele wizji i scenariuszy jak możemy odpowiedzieć na wyzwania przed którymi stoimy. Niejednokrotnie spotkałam się z naturalną obawą przed ambitnymi celami i, lub stojącymi za nimi zmianami. Tym niemniej, trzeba mieć świadomość, że czas do działania nadszedł i nie ma już od niego odwrotu.

Znaczenie społeczności: Nie zostawiaj nikogo w tyle - nie zostawiaj nikogo bez pomocy Wspólne działanie jest istotnym argumentem, dla którego tworzenie społeczności jest ważne w zrównoważonych kwestiach. Głównym

107

Eseje

postulatem Celów Zrównoważonego Rozwoju jest to, że nie można nikogo zostawić w tyle (United Nations Sustainable Development Group, n.d.). To jest dwustronne stwierdzenie. Nie ma nikogo, kto mógłby sam osiągnąć cele i nie możemy tego zrobić bez zaangażowania wszystkich. Zasada ta wynika z połączenia świata i sposobu, w jaki wiele zrównoważonych kwestii w celach wpływa na siebie wzajemnie. Tutaj odnoszę się do zmian klimatycznych, które oddziaływają na dziką przyrodę, warunki pogodowe i klęski żywiołowe, ale także przykładem jest odpowiedzialna konsumpcja. Cele nie zawsze są właściwie realizowane, ponieważ wszystkie kraje mają tendencję do patrzenia na własne wyniki w zakresie polityk wewnętrznych w porównaniu ze wskaźnikami, co pomija naszą odpowiedzialność przed innymi częściami świata (Hickel, 2020). Przykładem może być Dania, która pomimo jednych z najlepszych wyników w zakresie realizacji polityki zrównoważonego rozwoju, wciąż jest krajem o najwyższym zużyciu i największym śladzie węglowym przyczyniającym się do zmian klimatycznych, wpływając w ten sposób na inne części świata. Niestety, czasami mam wrażenie, że Dania zostawia za sobą resztę świata co jest kluczowe, jeśli chodzi o realną zmianę przyszłych dystopijnych scenariuszy. Dlatego chciałbym zwrócić uwagę na jeden z Celów Zrównoważonego Rozwoju, który został określony jako kluczowy względem pozostałych wytycznych. Mam na myśli Cel nr 17: Partnerstwa na rzecz celów (UNDP, n.d.). 108

Cele Zrównoważonego Rozwoju

grafikę pobrano 29 stycznia 2021 z https://www.un.org/ sustainabledevelopment/news/communications-material/

Partnerstwa na rzecz Celów

grafikę pobrano 29 stycznia 2021 z https://www.un.org/ sustainabledevelopment/news/communications-material/

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności? Wioska w Etiopii

autorka zdjcia: Astrid Lundsgaard (2016)

Właśnie dlatego budowanie społeczności jest tak ważne. W ramach Celu numer 17 mówi się o „wzmocnieniu środków wdrażania i ożywienia Globalnego Partnerstwa na rzecz Zrównoważonego Rozwoju” (UNDP, n.d.). Jednocześnie podkreśla się, że globalne partnerstwa oparte o wspólne wartości, wizje i zasady mają stawiać człowieka i naszą planetę w centrum działań. Dla mnie kwestia niepozostawienia nikogo w tyle ma szczególne znaczenie. W Etiopii mieszkałam przez kilka miesięcy z miejscową rodziną i naprawdę poruszyła mnie rozmowa z goszczącą mnie starszą kobietą, która urodziła się i wychowała w okolicy. Mieszkańcy tego regionu przeżywali przez wiele lat trudne chwile, głównie z powodu szczególnie dotkliwej w tamtych latach suszy. Pora deszczowa była nieregularna, od lat nie było obfitych zbiorów, w związku z czym ludzie i zwierzęta głodowali. Blisko 80% wioski, w której mieszkałam, zależało od pomocy organizacji humanitarnych. Wielu mieszkańców i tamtejszych rodzin było bliskich rezygnacji i wyjazdu. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są zmiany klimatyczne. Wspomniana starsza gospodyni powiedziała mi, że tylko za jej życia rolnictwo zostało wywrócone do góry nogami. Kiedy była młoda, krajobraz był zielony, a pola dostarczały pożywienia wszystkim mieszkańcom wioski. Ta zmiana, w ciągu zaledwie 50 lat, była dla mnie prawie niewyobrażalna, tym bardziej kiedy obserwowałam okoliczne piaszczyste i suche krajobrazy. Kto to spowodował? Raczej nie ludzie ze wsi. A kto może to zatrzymać i zmienić? Na pewno nie lokalni mieszkańcy. Wyobraź sobie, w jakim świecie będzie żyło pokolenie Z, jeśli ta zmiana będzie się utrzymywać przez następne 50 lat. Zmiany klimatyczne są zagrożeniem, za które kraje takie jak Dania są wspólnie odpowiedzialne. Nie zamierzam winić bogatych krajów. To co pragnę podkreślić to wzajemne połączenie i relacje pomiędzy wszystkimi państwami 109

Eseje Etiopskie kobiety przy studni

autorka zdjęcia: Astrid Lundsgaard (2016)

i systemami oraz to, że glob jest jeden, a wszystko to co robisz wpływa na mnie i odwrotnie. Moim osobistym rozwiązaniem i misją jest budowanie społeczności w oparciu o naszą łączność i wspólną zrównoważoną przyszłość. Wykorzystajmy odpowiedzialne “Partnerstwa na rzecz celów” i wykorzystajmy je na szczeblu globalnym, regionalnym, krajowym i lokalnym do realizacji całej Agendy. Prawdopodobnie niemożliwe jest utworzenie jednej dużej społeczności na całym świecie, ale jeśli jest wspólny cel i wizja przyszłości, która jest wstanie połączyć nas wszystkich, to jest to właśnie zrównoważony rozwój. Spójrzmy jeszcze raz na przykład Piątków dla Przyszłości Grety Thnberg czy wielu innych organizacji humanitarnych działających na rzecz praw człowieka, pomocy rozwojowej, czy edukacji. Mogą one być dla Ciebie inspiracją, przykładem czy wskazówką jak powstrzymać zmiany klimatyczne, a przede wszystkim jak zaangażować decydentów w nasz ruch. Zacznijmy od wdrażania zrównoważonego rozwoju w społecznościach, które już istnieją i są zainteresowane zmianą czy budowaniem trwałych podstaw. Tam gdzie jest nie jest to możliwe, skupmy się na tworzeniu nowych społeczności zorientowanych na wspólną przyszłość zorganizowaną wokoło Celów Agendy. Mogą to być działania o charakterze lokalnym lub globalnym - skala jest sprawą wtórną, kluczem zaś suma odpowiedzialnych aktywności podejmowanych dla wspólnego dobra.

Jak pracować z ideą zrównoważonego rozwoju w społecznościach? Korzystaj z myślenia projektowego i współprojektowania!

Jeżeli wciąż nie jest jasne, czym jest zrównoważona społeczność, moja krótka odpowiedź brzmi: grupa ludzi, która ma wspólny cel, których łączą wspólne wartości i wspólne dążenia. Jej cechą charakterystyczną jest długa perspektywa oraz koncentracja działań na przewidywaniu 110

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

i dostosowywaniu się do zmian zarówno w teraźniejszości, jak i przyszłości. W zrównoważonych społecznościach ludzie o różnym pochodzeniu i perspektywach czują się mile widziani i bezpieczni, a odpowiedzialność za realizację celów jest współdzielona z członkami. Chociaż definicja ta jest szeroka i może łatwo zakończyć się dyskusją o dobrych i złych stronach opisanego podejścia, a także stwierdzeniem, że “każda grupa jest społecznością” itp., pozostanę przy niej z nadzieją, że Ty drogi czytelniku, już intuicyjnie odczuwasz jak możemy wykorzystać tak pojmowaną społeczność w budowaniu naszej wspólnej, zrównoważonej przyszłości. Budując zrównoważoną społeczność, pamiętaj o 17 wytycznych, które powinny odnosić się do trzech aspektów: środowiskowego, humanitarnego i ekonomicznego. Wykorzystaj Agendę jako swój przewodnik. Prawdopodobnie nie będziesz wstanie traktować wszystkich 17 celów jednakowo. Dlatego też spróbuj stworzyć zrównoważoną mieszankę, dającą wyniki we wspomnianych trzech obszarach, a jednocześnie wyznacz jasny i przyciągający cel, który skupi bliskich Ci ludzi. Zwróć uwagę, że Twoje wezwanie może mieć bardzo aktywistyczne i bezpośrednie wezwanie do zrównoważonego działania, ale nie musi! Klub piłkarski, forum polityczne, przestrzeń wirtualna lub społeczność edukacyjna również mogą być społecznościami zrównoważonymi, o ile wynik przyczynia się do trwałej, zrównoważonej przyszłości. Widziałam społeczności w Etiopii, których celem jest tworzenie wspólnych rozwiązań ekonomicznych w lokalnych społecznościach, przyczyniających się zarówno do zmniejszenia ubóstwa, równości płci, jak i wysokiej jakości edukacji - grupy pożyczkowe i oszczędnościowe Dan Church Aid. Widziałam kluby sportowe w Izraelu i Palestynie, które umożliwiały młodzieży zrozumienie praw człowieka i pokoju, sprawiedliwości i idei silnych instytucji - Right to Movement. Również w Danii widzę społeczności wokół wspólnoty trekkingu, aby zmniejszyć samotność oraz poprawić zdrowie i samopoczucie - Marsz przeciwko samotności. To, co jest naprawdę ważne, kiedy budujemy zrównoważoną społeczność, to posiadanie zrównoważonego fundamentu i klarownego celu, który będzie ważny i aktualny zarówno dziś jak i w przyszłości. Kiedy prowadziliśmy sesję Co-design Your Place w Kopenhadze (wirtualną), pracując nad budowaniem zrównoważonej społeczności w kontekście Station w Kopenhadze, opracowaliśmy rozwiązania łączące ludzi w organizacji i jeszcze bardziej poszerzające realizację celu. Przedstawię tutaj Station jako przykład trwałej społeczności, która 111

Eseje

działa lokalnie, ale jej wpływ sięga poza nią. Station to projekt regeneracji policji z 1920 roku, mieszczącej się w samym centrum Kopenhagi. Polega on na przekszatłceniu komisariatu w nowatorski dom studencji, prowadzony z ich udziałem (Station, n.d.). W Station chcemy pokazać, co potrafią uczniowie! Jest to pierwsze tego typu przedsięwzięcie na świecie, a droga od początkowego pomysłu w 2013 roku do otwarcia w 2020 roku była niesamowita. Jednocześnie nie obyło się bez wyzwań i problemów, ale ostatecznie to one uczyniły nas silniejszą społecznością. Station chce stać się wizjonerską i angażującą organizacją, w której studenci, we współpracy ze światowej klasy badaczami i innymi interesariuszami z sektora prywatnego, publicznego i obywatelskiego, wywierają trwały pozytywny wpływ na nasze społeczeństwo. Wymaga to dobrze skoordynowanej sieci ludzi i organizacji, solidnych podstaw organizacyjnych oraz silnej wizji z dużym zaangażowaniem i motywacją do jej realizacji. Jeśli zapytasz mnie, dlaczego Station jest społecznością zrównoważoną, sięgnę do trzech głównych argumentów:

Przyczyniamy się do przełamywania barier i tworzenia interdyscyplinarnych partnerstw między sektorami, praktykami, uniwersytetami i społecznościami, tak jak partnerstwo z The Stable Foundation i London College of Communication, z którymi stworzyliśmy znaczący projekt Co-design Your Place realizowany głównie w oparciu o cele numer 11 i 17.

112

The Community Canvas

grafikę pobrano 21 marca 2021 z https://community-canvas. org/

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

Wierzymy w otwartą społeczność dla wszystkich uczniów, w której witamy z otwartymi ramionami i zapewniamy im to, co jest potrzebne, aby dali z siebie to, co najlepsze - cele numer 4, 10, 11 i 16.

3. Dbamy o środowisko, aby zminimalizować nasz wpływ i opra-

cowujemy innowacyjne rozwiązania, aby inni mogli naśladować nasz przykład - cele numer 9, 12 i 13. Te trzy powody są w dużej mierze rdzeniem i fundamentem zrównoważonej społeczności w Station, ale aby to spełnić, potrzebujemy pewnych środków do wykonania. Podczas projektu Co-Design Your Place w Kopenhadze wykorzystaliśmy metodę do budowania społeczności, “The Community Canvas”, która podkreśla trzy aspekty społeczności z 17 uszczegóławiającymi (The Community Canvas, n.d.). Metoda opiera się na pracy warsztatowej z zainteresowaną społecznością w trzech głównych obszarach: tożsamości, doświadczenia i struktury. Dzięki wspólnie wyłonionym i zdefiniowanym wartościom, cechom czy określeniom, komunikacja wewnątrz społeczności staje się bardziej zrozumiała, a cele namacalne i wyraziste. Na przykładzie Station przedstawię trzy główne obszary zdefiniowane przez członków organizacji w kontekście zrównoważonej społeczności.

Tożsamość

jest elementem spajającym społeczność Station, jest tym co definiuje organizację i ją wyróżnia Tożsamość powstała ba bazie wyłonionych wartości i celów wokoło których zorganizowana jest organizacja. Do kluczowych należą: interdyscyplinarność, innowacyjność, zaangażowanie, praca na rzecz zrównoważonego rozwoju, otwartość społeczności na różne kultury.

Doświadczenie, w kontekście Community Building Canvas, jest

rozumiane jako konkretne działania i inicjatywy, które wynikają z celów organizacji. Kluczowe działania w Station obejmują influencerów zrównoważonego rozwoju, promocję wśród studentów Agendy 2030, programy dedykowane innowatorom społecznym i projektowaniu usług społecznych tj. Co-design Your Place czy Millennial Consulting, umożliwiające uczestnikom pracę z realnymi wyzwaniami i przypadkami (Station, n.d.). Do tego dodajemy wydarzenia wraz z partnerami ze wszystkich sektorów, aby tworzyć sieci i dzielenie się wiedzą ze studentami ze wszystkich uniwersytetów w Danii oraz wewnętrzne 113

Eseje

inicjatywy tworzenia silnego poczucia przynależności i wspólnego budowania wspólnoty.

Struktura

to podstawa i to, co zostanie, jeśli odejdziemy od wszystkich celów i konkretnych inicjatyw. W Station jest to fizyczna przestrzeń przekształconego budynku policji w Kopenhadze i sekretariat z wysoce kompetentnymi i zaangażowanymi pracownikami, na który składają się w większości studenci. Sekretariat wspiera organizacje, które są częścią Station w razie potrzeby, i daje swobodę rozwoju i podążania własnym kierunkiem, gdy ich motywacja i kompetencje przewyższają standardy. Jest to struktura demokratyczna z oddolnym podejściem do kierowania i rozwijania organizacji w celu zwiększenia zaangażowania i odpowiedzialności, w której każdy jest mile widziany i ma głos. To regularne spotkania wszystkich, którzy są częścią sieci Station, zapewniając platformę do współpracy, dzielenia się wiedzą i rozwijania interdyscyplinarności.

Ważne jest uznanie wyników społeczności, ponieważ, jak już podkreśliłam, zrównoważony rozwój dotyczy nie tylko tego, co robimy dzisiaj, ale także tego, jak wpływa to na jutro. W Station wciąż mamy przed sobą długą drogę, aby nasze marzenia na przyszłość stały się rzeczywistością, choć daleko nam do doskonałości. Popełniamy błędy i często musimy powtarzać działania, aby znaleźć najlepszą drogę do sukcesu. Wierzymy jednak, że przełamując trudności między praktykami w społeczeństwie, możemy wspólnie zainicjować ruch innowacji w kierunku zrównoważonych rozwiązań - rozwiązań, które są nie tylko pomysłami, ale także realizacjami. Wierzymy, że każdy, kto przechodzi przez Station, ma lepszą sieć, lepszy zestaw narzędzi i lepszą podstawę do tworzenia zrównoważonych zmian, które sięgają dalej niż tylko nasza organizacja.

Co-design Your Place i Zrównoważone Społeczności

W Co-design Your Place zbudowaliśmy społeczność młodych twórców zmian, których wspólnym celem jest praca nad projektami regeneracji i projektowanie rozwiązań dostosowanych do kontekstu. To zrównoważona społeczność, ponieważ wzmacniamy i umożliwiamy grupie młodych twórców zmian tworzenie trwałych rozwiązań nie tylko poprzez udział w programie, ale także po powrocie do własnej lokalnej społeczności. Zapewniamy młodzieży zestaw narzędzi i praktyczne doświadczenie w tworzeniu zmian, które są niezbędne, aby przyszły zrównoważony rozwój stał się rzeczywistością.

114

Jak i dlaczego należy budować zrównoważone społeczności?

Dzięki zaprezentowanemu w niniejszym podręczniku modelowi i narzędziom “MULTIPLIKUJEMY”, możesz zgłębić nasze podejście, a następnie przetestować je w zaprzyjaźnionej grupie. Zapraszamy Cię do budowania trwałych społeczności zorganizowanych wokół idei rewitalizacji, w których to młode pokolenia mają głos, jednocześnie nie odmawiając głosu innym! Jak zapewne podejrzewasz, nie jest to złota metoda, która rozwiąże wszystkie problemy transformowanych przestrzeni. Pamiętajmy, że każdy kontekst jest inny i wymaga dopasowanego podejścia, metod i narzędzi, które ostatecznie dadzą kompleksowy obraz tożsamości, doświadczenia i struktury budowanej społeczności. Nasze doświadczenia pracy w trzech kontekstach Siemianowic Śląskich, Londynu i Kopenhagi pokazały, że to co działa w jednym miejscu, nie koniecznie musi zadziałać w innym. Niektóre społeczności są bardziej zrównoważone i osadzone na długim horyzoncie czasowym, a dzięki demokratycznemu podejściu mają energię do oddolnych inicjatyw, inne wywodzą się z twardych podstaw i koncentrują się na kierowaniu ludźmi. Istnieją również takie, które funkcjonują bez prawie żadnej struktury, a jedynie silna misja i cel napędzają wszystkie działania. Mam nadzieję, że przytoczone przykłady przybliżyły szeroki temat budowania zrównoważonych społeczności, które mogą być globalne lub lokalne. Ostatecznie ważne jest, aby znaleźć te, które będą dla Ciebie wsparciem w realizacji Twojej misji i celów, a jeżeli znajdzie się w tych działaniach przestrzeń na realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju, tym lepiej dla nas wszystkich, w tym przede wszystkim przyszłych pokoleń. Astrid Lundsgaard

115

Eseje

Bibligorafia

1. The Community Canvas. (n.d.). A framework to help you build meaningful communities. The Community Canvas. https://community-canvas.org 2. De Neve, J. E., & Sachs, J. D. (2020). Sustainable development and human wellbeing. In J. Helliwell, R. Layard, J. D. Sachs, & J. E. De Neve (eds.), World Happiness Report 2020 (Chapter 6). Sustainable Development Solutions Network. https:// worldhappiness.report/ed/2020/ 3. Den Grønne Studenterbevægelse. Den grønne studenterbevægelse – den nye, grønne bevægelse. https://www.dgsb.dk 4. Folkebevægelsen mod Ensomhed. (). Om folkebevægelsen. http://modensomhed.dk/ om-folkebevaegelsen/ 5. Folkekirkens Nødhjælp. Om folkekirkens nødhjælps ungdom. https://www.noedhjaelp. dk/vaer-med/nu 6. Fridays for Future. (n.d.). Who we are. https://fridaysforfuture.org/what-we-do/whowe-are/ 7. Hickel, J. (2020, wrzesień 30). The world’s sustainable development goals aren’t sustainable. Foreign Policy. https://foreignpolicy.com/2020/09/30/the-worldssustainable-development-goals-arent-sustainable/ 8. Right To Movement. (n.d.). Facebook. https://www.facebook.com/righttomovement. org/ 9. Ritchie, H., & Roser, M. (2019). Age structure. Our World in Data. https:// ourworldindata.org/age-structure 10. SDG Student Ambassadors. (n.d.). Family. https://www.sdgstudentambassadors.org/ family/ 11. Station. (2021a). Station’s signature activities. https://station.dk/activities/ 12. Station. (2021b). Station. https://station.dk/ 13. SDG Advocates. (). Sustainability Influencers. http://sdgadvocates.dk/ 14. United Nations. (2015). Global issues overview. https://www.un.org/en/sections/ issues-depth/global-issues-overview/ 15. United Nations. Department of Economic and Social Affairs, Division of Sustainable Development. (2021). The 17 goals. https://sdgs.un.org/goals 16. United Nations Development Programme. (2021). Goal 17: Partnerships for the goals. https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/ goal-17-partnerships-for-the-goals.html 17. United Nations Sustainable Development Group. (). Leave no one behind. https:// unsdg.un.org/2030-agenda/universal-values/leave-no-one-behind

Station, Kopenhaga

autor zdjęcia: Station (2020)

116

117

Eseje

Paweł Nowak lider zespołu z Polski Pomysłodawca i organizator WUD Silesia. Z wykształcenia informatyk, od 10 lat związany jest z branżą User Experience. Od trzech lat prowadzi firmę badawczo-projektową pod marką NOWY. Wcześniej, przez 8 lat zdobywał doświadczenie pracując jako główny projektant UX oraz lider zespołu User Experience w firmie informatycznej Future Processing. Jego misją zawodową jest tworzenie technologii i przedsięwzięć, które pomagają rozwijać umiejętności, możliwości i twórczy potencjał ludzi. Prowadzi szkolenia z zakresu projektowania UX, complexity oraz projektowania systemów, wykłada na kierunku User Experience Design w SWPS. Jednym z kluczowych elementów prowadzania zmian na obszarach rewitalizowanych jest odwiedzenie, poznanie i zrozumienie miejsca przed podjęciem jakichkolwiek działań, czy to strategicznych, planistycznych czy organizacyjnych. Kiedy zaczynamy wprowadzać zamierzone interwencje, musimy mieć narzędzia do obserwacji, ewaluacji, modyfikacji, a także adaptacji początkowych pomysłów do zmieniających się warunków otoczenia. Tym samym pytanie, które powinniśmy zadawać za każdym razem przed podjęciem jakichkolwiek zmian, pomimo szczerych intencji brzmi: czy proponowana zmiana jest słuszna? Droga do piekła jest wybrukowana dobrymi chęciami, a jako projektanci już niejednokrotnie widzieliśmy i doświadczyliśmy efektów wdrożeń, które przyniosły więcej szkód niż pomysłów.

Ale co by było, gdybyśmy mogli poznać odpowiedź, zanim dokonamy ostatecznej zmiany?

118

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

PRACA Z MŁODZIEŻĄ PODCZAS PANDEMII COVID-19

Kontekst

Zanim zagłębię się w szczegóły metodyczne, chciałbym opisać kontekst projektu Co-design Your Place (CYP). Głównym celem CYP było zaangażowanie młodych ludzi w procesy regeneracji obszarów zdegradowanych, ale znaczących kulturowo. Młodzi projektanci, profesjonaliści i innowatorzy społeczni pod okiem mentorów mieli zaprojektować i wdrożyć mikro zmiany, które wesprą procesy rewitalizacyjne prowadzony w wybranych lokalizacjach. Wstępny plan projektu zakładał 3 sesje projektowe w 3 miastach (Siemianowice Śląskie [PL], Londyn [UK], Kopenhaga [DK]) i 3 odpowiednie sesje wdrożeniowe w tych samych miastach; realizacja miała opierać się na wynikach sesji projektowych. Niestety pandemia COVID-19 wpłynęła na przebieg tych sesji. Przeprowadziliśmy tylko 2 fizyczne sesje projektowe: w Siemianowicach Śląskich w listopadzie 2019 r. i w Londynie w lutym 2020 r. Lockdowy w Europie przesunęły sesję w Kopenhadze, pierwotnie zaplanowaną na kwiecień 2020 r., na wrzesień 2020 r., kiedy to odbyła się ona jako wydarzenie online. W ostatnim kwartale 2020 roku miała miejsce druga fala pandemii. Konieczne okazało się ponowne zrewidowanie całego programu i dostosowanie do istniejących zewnętrznych okoliczności i ograniczeń. Ważnym elementem stało się zaadaptowanie projektu do warunków umożliwiających przeprowadzenie sesji projektowoedukacyjnej. Zamiast trzech warsztatów wdrożeniowych, które miały odbyć się fizycznie w wybranych lokalizacjach na podstawie wcześniej zorganizowanych sesji projektowych, przeprowadziliśmy jedną sesję online dedykowaną tematyce implementacji. Musieliśmy przemyśleć nasze plany i zaprojektować warsztat online, który dotyczył głównych celów projektu: zaangażowania ludzi w procesy regeneracji i nauczenia ich projektowania i wdrażania zmian w odpowiedzialny sposób.

Nowe wyzwanie

Chcieliśmy dać naszym współprojektantom możliwość nauczenia się planowania i prowadzenia wdrożenia. Jednak zdalna regeneracja 119

Eseje

przestrzeni była niemożliwa. Jednak... Każde wdrożenie opiera się na kilku uniwersalnych zasadach: zidentyfikuj właściwe problemy; dokładnie zaplanuj; nie wydawaj wszystkich zasobów naraz; eksperymentuj i ucz się dzięki natychmiastowej informacji zwrotnej; analizuj przyczyny niepowodzeń i sukcesów; opieraj decyzje na dowodach i spostrzeżeniach; ucz się, dostosowuj i redefiniuj cele; i badaj nowe wzorce, które pojawiają się po wdrożeniu interwencji projektowej. Podczas warsztatów skupiliśmy się na nauczaniu tych zasad, tworząc bezpieczne środowisko uczenia się, w którym współprojektanci nie bali się porażki, i pozwoliliśmy im przeprowadzać eksperymenty z prawdziwą publicznością online. Przed warsztatem dla Współprojektantów (z ang. Co-designers) postawiliśmy nowe wyzwanie: znaleźć skuteczne sposoby budowania społeczności internetowej wokół CYP, rozpowszechniać wiedzę o projektach regeneracji oraz promować wyniki i rezultaty projektu. Aby sprostać temu wyzwaniu, uczestnicy potrzebowali jak najszybciej nauczyć się weryfikować najważniejsze hipotezy. Nowe wyzwanie stało się pomostem między tematem regeneracji a budowaniem społeczności i rozpowszechnianiem wiedzy w bardzo specyficznym kontekście jak jest pandemia COVID-19.

Proces uczenia się w projektowaniu

Aby nauczyć uczestników, jak weryfikować hipotezy społeczne czy biznesowe i dać im przestrzeń do kreatywności czy innowacyjności, wprowadziliśmy ich w cykl Deminga (Zaplanuj-Zrób-Studiuj-Działaj). Ten dobrze znany proces poprawy jakości opiera się na częstych pętlach usprawniania w oparciu o uzyskiwane informacje zwrotne i zdobywane doświadczenie. . Program sesji został ułożony w sposób nawiązujący do Cyklu Deminga, co pozwoliło przekształcić założenia w fałszywe hipotezy (z ang. falsifiable hypothesis) i zweryfikować je z „użytkownikami końcowymi”. Cykl Deminga składa się z następujących faz:

Zaplanuj:

1. Jasno zdefiniuj wyzwanie projektowe. 2. Nakreśl założenia i nadaj im priorytety. Jakie są kluczowe

120

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

założenia, które należy zweryfikować przed przejściem dalej? 3. Przekształć założenia w testowalne hipotezy (z kryteriami sukcesu). 4. Zaprojektuj odpowiednie eksperymenty, aby przetestować hipotezy.

Zrób:

5. Przygotuj i przeprowadź eksperymenty - bądź kreatywny!

Studiuj:

6. Porównaj wyniki eksperymentalne z kryteriami sukcesu. 7. Wyciągnij wnioski na temat wyników (dowody potwierdzają hipotezy/dowody obalają hipotezy/niejasny wgląd/nowy wgląd).

Działaj:

Cykl Deminga (P-D-C-A)

grafika: Bartosz Dworski

8. Podejmij decyzje, co zrobić z tą wiedzą. 9. Sprawdź, czy wyzwanie projektowe jest nadal aktualne, a następnie wybierz następne założenie do przetestowania (przejdź do kroków 1 i 2 i kontynuuj ten cykl do końca projektu).

Założenia i hipotezy Decyzje podejmowane na podstawie informacji zwrotnych pozwalają na aktualizację planów

Zidentyfikuj problem i zaplanuj, co z nim zrobić.

Zaplanuj

Działanie Wdrażaj to, co działa, porzuć to, co nie działa. Zacznij cykl od nowa.

Działaj

Zrób

Eksperyment Zbuduj i przetestuj potencjalne rozwiązanie problemu

Opracuj

Informacja zwrotna przy podejmowaniu decyzji

Dowody i obserwacja Zidentyfikuj problem i zaplanuj, co z nim zrobić.

Warsztat

Po kilku tygodniach przygotowań byliśmy gotowi do rozpoczęcia warsztatów online. Sesja odbyła się w listopadzie 2020 roku i trwała 5 dni. Uczestnicy warsztatów zaprojektowali i przeprowadzili eksperymenty, które miały na celu weryfikację wyłonionych wcześniej hipotez. Wymyślili własne metody i narzędzia badawcze, pozwalające szerszej publiczności na udzielenie informacji zwrotnej oraz ocenę 121

Eseje

wartości podejmowanych działań w kontekście przyjętego celu. Binoli, młoda projektantka z London College of Communication (LCC), University of the Arts in London (UAL), po warsztatach napisała: Warsztat był dla mnie bardzo ciekawy, szczególnie stawianie hipotez, testowanie i ocena. Dowiedziałam się, jak szybkie testowanie może być przydatne w procesie projektowania i jak jest to skuteczny sposób na wyciąganie wniosków. Jedną z innych rzeczy, których się nauczyłam, jest spojrzenie na hipotezę ze wszystkich perspektyw i sformułowanie jej logicznie, co wcześniej było dla mnie wyzwaniem. Podczas warsztatów eksperymentowaliśmy również z wizualizacjami i opowiadaniem historii w fazie testów, które były przydatnymi narzędziami do zaangażowania potencjalnych użytkowników. Wiele rzeczy z warsztatu przeniosłam do własnych projektów i jestem bardzo wdzięczna, że mogłam uczestniczyć w tych warsztatach. Aby uzyskać więcej informacji na temat warsztatu oraz zastosowanych technik i metod, przeczytaj poniższe studia przypadku napisane przez uczestników warsztatów.

Studium przypadku 1: Od założenia do nauki Podróż dwóch studentów Service Design Autorzy: Trisha Rathod, Moosa Khan W ramach projektu CYP Fundacja Stajnia, London College of Communication i Station Student Innovation House z Kopenhagi, umożliwił studentom z różnych krajów i kierunków zbudowanie doświadczenia w pracy z różnymi metodami projektowania i włączania lokalnych społeczności. Pracowaliśmy w interdyscyplinarnych zespołach, których celem było umożliwienie młodym twórcom zmian wniesienia swojego wkładu do procesów regeneracyjnych i ich społeczności. Jednym z celów szczegółowych warsztatów było nauczenie się skutecznego testowania i wyciągania wartości z informacji zwrotnych pozyskiwanych w ramach prowadzonych eksperymentów dla projektowanych rozwiązań. Prowadzący warsztat Paweł Nowak przedstawił różne teorie, narzędzia i metody wdrażania pomysłów. Następnie uczestnicy mieli za zadanie wykorzystać te metody do wspierania procesu uczenia się, tworzenia założeń i budowania hipotez do testów. 122

Eseje

Metodologia

Podążając za metodologią Planuj-Zrób-Studiuj-Działaj, zaczęliśmy od zbudowania i zrozumienia archetypu “wpływowego influencera” - osoby kierującej się potrzebą wniesienia znaczącego wkładu do swoich społeczności. Zinterpretowaliśmy te informacje na Kanwie Propozycji Wartości (strony 126-127), aby zidentyfikować i uporządkować posiadane informacje w następujących kategoriach: zadania do wykonania (z ang. jobs), bóle (z ang. pains) i poszukiwane korzyści (z ang. gains). Z drugiej strony zastanawialiśmy się nad produktami i, lub usługami, które mogłyby zaadresować wspomniane kategorie. W toku pracy zaczęły pojawiać się założenia. Zmapowaliśmy je na mapie założeń (strona 125), aby ocenić ich złożoność. Podczas warsztatów przetestowaliśmy dwa założenia, które uznaliśmy za kluczowe dla powodzenia danego rozwiązania. Każdą serię szybkich testów rozpoczynaliśmy od planu działania z wykorzystaniem Strategyzer Test Card. To narzędzie pomogło nam stworzyć szkielet do testów, jednocześnie zwracając uwagę na formułowanie hipotez i definiowanie kryteriów sukcesu.

Założenie testowania 1 Młodzi twórcy zmian chcą być częścią grupy współpracującej z różnymi środowiskami. Aby zweryfikować to założenie, stworzyliśmy wydarzenie zapraszające młodych twórców zmian z całego świata do współprojektowania pomysłów na złagodzenie skutków pandemii COVID-19. Wykorzystaliśmy platformę wydarzeń Facebooka do wygenerowania zaproszenia i udostępnienia szczegółowego opisu wydarzenia. W trakcie tego procesu doszliśmy do pytania dotyczącego etyki projektowania. Czy powinniśmy zaprosić ludzi na wydarzenie, które może się wydarzyć lub nie, ponieważ był to test? Dlatego powtórzyliśmy temat zaproszenia, prosząc użytkowników o współtworzenie wydarzenia razem z nami. Aby przetestować skłonność użytkowników do współpracy interdyscyplinarnej, dołączyliśmy formularz, który musieli wypełnić, aby wziąć w nim udział. Opublikowaliśmy również wydarzenie w innych formatach mediów społecznościowych, takich jak posty na LinkedIn i Instagram Stories, aby zwiększyć zaangażowanie.

123

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

Zauważyliśmy, że otrzymaliśmy 3-krotność średniego wskaźnika zaangażowania w zaproszenie na wydarzenie. Jednak oceniając skumulowaną wydajność na wszystkich platformach i w punktach styczności, zdaliśmy sobie sprawę, że potrzeba współprojektowania nie została jednoznacznie wyrażona. Korzystając z Strategizer Learning Card, doszliśmy do wniosku, że poziom zaangażowania w kampanię pozostał stosunkowo niski, ponieważ w deklaracji celu wydarzenia brakowało poczucia pilności.

Założenie testowania 2 Młodzi twórcy zmian pragną być nagrodzeni za swój wkład. W naszym drugim teście przeprowadziliśmy małą sesję współprojektowania z uczestnikami CYP. Chcieliśmy zrozumieć, co dla uczestników oznacza bycie docenianym i jakie formy doceniania cenią. Jako kryterium przyjęliśmy namacalność doświadczenia (z ang. tangibility) i oczekiwanie (z ang. expectedness). Where does your memory t on this graph? Where does your memory t on this graph?

Cześć sesji wdrożeniowej

grafika: uczestnicy CYP

Oh yeah! I totally deserved it Oh yeah! I totally deserved it

I was recommended for a job by my tutor out of everyone in the year. I was

How the How appreciation the appreciation made made me feel me feel

Oh my god! I feel elated! Over the moon. Oh my god! I feel elated! Over the moon.

Recognition for great participation and engagement at my very ﬁrst board meeting from the boss at the organisation Recognition for great participation and engagement at my very ﬁrst board meeting from the boss at the organisation

recommended for a job by my tutor out of everyone in the year.

Unexpected invitation to cooperation with great people!

Aha! this feels amazing!

Unexpected invitation to cooperation with great people!

Aha! this feels amazing!

A written recomendation from my internship -A really nice recommendation that captures exactly what i was aiming at written by the project lead A written recomendation

the firm I was working at was understaffed, so I offered to learn a new software to join a project that needed help. A month later the manager for that product me with the firmsurprised I was working at a giftcard saying thank was understaffed, soyou I for stepping offered to learn up a new software to join a project that needed help. A month later the manager for that product surprised me with a giftcard saying thank you for stepping up as a team we were treated to a nice lunch as a thank you for organising a departmental workshop. It was nice to receive recognition and to share it withwe thewere team. as a team treated

Oh hey, thanks (Slightly neutral)

from my internship -A really nice recommendation that captures exactly what i was aiming at written by the project lead

I was the only one selected to work with the manager on a big client project I was the only one selected to work with the manager on a big client project

Organizing a small cocreation workshop in the design team when doing a intern. I got many good ideas about the task I was working on. And the atmosphere in the meeting room is much more active. Organizing a small cocreation workshop in the design team when doing a intern. I got many good ideas about the task I was working on. And the atmosphere in the meeting room is much more active.

Recognition of a volunteer project organized with my scout group from the major of the city Recognition of a volunteer project organized with my scout group from the major of the city

Got recognized for winning an award from my ex-boss Got recognized for winning an award from my ex-boss

an unexpected recommendation from a colleague/boss that help me to get a new role. More than the job itself, it was great to hear that my work was being appreciated

Being one of the top most awarded agency at the India advertising awards. Felt great to be featured on the front page of the industry publication with my team

an unexpected recommendation from a colleague/boss that help

A few weeks backmeI to get a new role. More ﬁnished mentoringthan the job itself, it was great to hear that my work program at LCC andwas being appreciated my mentee shared really beautiful A few weeks online. back I appreciation ﬁnished mentoring program at LCC and my mentee shared really beautiful appreciation online.

Being one of the top most awarded agency at the India advertising awards. Felt great to be featured on the front page of the industry publication with my team

to a nice lunch as a thank you for on organising a GIPHY departmental workshop. It was nice to receive recognition and to share it with the team.

Teamwork Best Team Ever GIF by Jessica - Find & Share Giphy

Oh hey, thanks (Slightly neutral)

Teamwork Best Team Ever GIF by Jessica - Find & Share Giphy

on GIPHY

Awkward, Embarrassed but feeling good inside Awkward, Embarrassed but feeling good inside

Got text message from my co-worker after a rough week in work that she realy appracited Gotand textshe message knows this, worker from it smy toocomuch after a rough week in work that she realy appracited this, and she knows it s too much

After the ﬁrst UX Project that I had done I was appriciated by my boss and called a After the ﬁrst UX I was total "star". had Project noob atthat this Itime. done I was appriciated by my boss and called a "star". I was total noob at this time.

Well I don't think I deserved it (modest) Well I don't think I deserved it (modest)

MONETARY

TANGIBLE TANGIBLE

MONETARY Eg: Paper money, cheque, grant Eg: Paper money, cheque, grant

GIFTS WITH MONETARY VALUE GIFTS WITH MONETARY Eg:VALUE A gift card,

OBJECTS WITH NO MONETARY OBJECTS VALUE WITH NO MONETARY Eg:VALUE A trophy, a certiﬁcate, a memento

Eg: On-stage felicitation, Tribute, Thanks

Eg: Featured on a website, tagged on social media

Eg: A gift card, holiday, playstation 5,

Eg: A trophy, a certiﬁcate, a memento

Eg: On-stage felicitation, Tribute, Thanks

Eg: Featured on a website, tagged on social media

holiday, playstation 5,

IN PERSON, NON-TANGIBLE APPRECIATION.

VIRTUAL APPRECIATION

IN PERSON, NON-TANGIBLE APPRECIATION.

VIRTUAL APPRECIATION

In what form was the appreciation (Physical or virtual) In what form was the appreciation (Physical or virtual)

124

Virtual indirect Virtual indirect Eg: Appeared in

the credits of a project (ﬁlm, website), Eg: Appeared in someone shared theyour credits workof a project (ﬁlm, website), someone shared your work

INTANGIBLE INTANGIBLE

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

Niechętnie zwracają się do Mentorów

Ludzie mogą zapraszać influencerów, popierać lokalne marki

Szukają w Internecie narzędzia do nauki

Nie mają równowagi między życiem zawodowym a prywatnym

Czują się komfortowo wykorzystując nowe technologie

Ludzie swobodnie dzielą się swoimi informacjami

Nie potrafią rozróżnić ważnych/użytecznych informacji

Chcą się uczyć Krótszy zakres uwagi

Chcą budować znaczące globalne/lokalne znajomości (ludzie z branży) Nie są w stanie poznać ludzi o podobnych poglądach w swoich społecznościach

WYJDŹ Z DOMU I PRZETESTUJ NATYCHMIAST!

Ludzie są chętni do pomagania innym

Chcą dzielić się odpowiedzialnością za budowanie tej społeczności Nie mają wystarczająco dużo czasu na szukanie zasobów Ludzie chcą mieć dostęp do informacji o społeczności (co z prywatnością?) Chcą być popularni

Chcą budować swoje portfolio zawodowe poprzez kontakty z ludźmi na całym świecie

Gamifikacja może zwiększyć zaangażowanie społeczności lub platformy usługowej

Chcą się podzielić swoją historią

Nie potrafią kontrolować przepływu informacji, do których mają dostęp

Chcą mieć doświadczenie z pierwszej ręki

Chcą być doceniani

Potrzebują rozwiązań/ interwencji, które pomogą im się skupić

Chcą, być obywatelami świata Mają dostęp do internetu, do różnych platform

ŁATWE DO PRZETESTOWANIA

możemy go stosunkowo szybko przetestować

Łatwe, ale nieistotne

ZAŁOŻENIA NIEISTOTNE

jeśli to założenie nie jest prawdziwe, koncepcja nadal może przetrwać

ZAŁOŻENIA ISTOTNE

jeśli to założenie nie jest prawdziwe, koncepcja może upaść

Ludzie chcą współpracować, aby tworzyć

Chcą mieć możliwość łączenia się Ludzie chcą się wyróżniać podczas wykonywania swojej pracy

Nie trać na to czasu

Nie znaleźli autentycznej platformy, która daje dostęp do znaczących zasobów

Rozpocznij przygotowania, musisz przetestować to tak szybko, jak to możliwe

Mapa założeń

TRUDNE DO PRZETESTOWANIA

potrzebujemy czasu i zasobów, aby to przetestować

125

Eseje

Propozycja wartości na podstawie „Value Proposition Design” autorstwa Alexa Osterwaldera, Yvesa Pigneura, Grega Bernardy, Alana Smitha

Chcą budować swoje portfolio zawodowe poprzez kontakty z ludźmi z całego świata

Czują się komfortowo z wykorzystaniem nowych technologii Gamifikacja może zwiększyć zaangażowanie społeczności lub platformy usługowej Ludzie mogą zapraszać innych influencerów do wspierania lokalnych marek

Ludzie chcą współpracować, aby tworzyć Ludzie są chętni do pomocy innym

Mają dostęp do internetu, do różnych platform

Chcą, być obywatelami świata

Broadened horizon

Tworzenie korzyści

Zajęcia dla różnych grup wiekowych (w celu ich uspołecznienia)

Muzyka/Podcasty Dostęp do mediów społecznościowych

Produkty i usługi

Chcą być popularni

New way of doing things Access to professional platforms (like LinkedIn)

Rewards, spotlight, incentives

Forum cyfrowe w celu rozwijania umiejętności

CV / Portfolio

Instagram Tik Tok App/Tech Alexa/Siri/Gry asystenta Google Spotkania Fortnite/Minecraft

Przejęcia (czas influencera jest równoważony przez dzielenie przestrzeni z innymi)

Rezydencja Changemakerów (Airbnb x TikTok) Promowanie lokalnych firm w społeczności na platformie (większe zaangażowanie)

Uśmierzanie bólu

Darmowa platforma do organizowania gier/aktywności, angażowanie ludzi

Nie są w stanie poznać ludzi o podobnych poglądach w swoich społecznościach

126

Chcą mieć możliwość łączenia się

Validation - I’m doing good and people know about it

Traktują Internet jako narzędzie do nauki Potrafią korzystać z mediów społecznościowych, aby angażować się w życie społeczności

Chcą być nagradzani

Niechętnie zwracają się do mentorów

Spotkania osób o podobnych poglądach Biblioteka zasobów (serwis zbiera dane z ankiet, aby informować influencera o zaangażowaniu) Łączenie z mentorami lub superinfluencerami

Usługa może mieć przedziały (gry/ aktywność/media społecznościowe) Potrzebują rozwiązań/ interwencji, które pomogą im się skupić

Ludzie swobodnie dzielą się swoimi informacjami

Ludzie chcą mieć dostęp do informacji o społeczności (co z prywatnością?)

Chcą dzielić się odpowiedzialnością za budowanie tej społeczności

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

Segment klientów

Chcą podzielić się swoją historią

Chcą mieć doświadczenie z pierwszej ręki

Chcą być docenieni

Ludzie chcą się wyróżniać podczas wykonywania swojej pracy

Doświadczenie interdyscyplinarne

Chcą budować znaczące globalne/ lokalne kontakty (z ludźmi z branży)

Korzyści

Uczą się nowych umiejętności, aby spełnić swoje ambicje

Udokumentowane doświadczenie/portfolio Kontakty branżowe

Chcą pozostawić po sobie ślad (wywrzeć wpływ)

Poszerzenie grupy rówieśniczej

Wpłyń na społeczność

Walidacja poprzez media społecznościowe

Pozytywna wymiana kulturowa

Rozwiń nowe umiejętności Wymyśl nowe sposoby na osiągnięcie swoich celów (wywierania wpływu)

Zadania klientów

Współpracuj z różnymi grupami, ucz się od nich i wywieraj na nie wpływ

Zarządzanie czasem

Nie potrafią rozróżnić ważnych/ użytecznych informacji

Trudności dostępu do zasobów

Nie znaleźli autentycznej platformy, która daje dostęp do istotnych zasobów

Nie mają wystarczająco dużo czasu na szukanie zasobów (trendów, studiów przypadku itp.)

Chcą być częścią grupy/pracować z osobami z różnym pochodzeniem

Przeładowanie informacjami

Połącz się z ludźmi dla wspólnej sprawy/wiary

Trudności z kategoryzacją informacji

Problemy

Być częścią społeczności, którą łączy wspólna sprawa

Trudno jest się skupić na konkretnym działaniu (osobistym/ wspólnotowym)

Krótszy zakres uwagi

Nie mogą kontrolować przepływu informacji, do których mają dostęp

Nie mają równowagi między życiem zawodowym a prywatnym

127

Eseje

Opierając się na nauce z pierwszych dni warsztatów, opracowaliśmy własne narzędzie do tego konkretnego testu. Stworzyliśmy Wykres Uznania, w którym poprosiliśmy uczestników o podzielenie się swoim najbardziej wartościowym wspomnieniem bycia docenionym poprzez materialne lub niematerialne medium w odniesieniu do tego, jak czuli się podczas otrzymywania nagrody. Ciekawe było to, że prawie we wszystkich swoich historiach uczestnicy zauważyli, że cenili uznanie, które było nieoczekiwane i nie miało charakteru pieniężnego. Zrozumieliśmy również równoległe kulturowe punkty widzenia, co pomogło nam zrozumieć, że niektóre kultury nie tolerują otwartego uznania.

Nauka

Praca w zespole ze zdalnym dostępem może być sporym wyzwaniem, ale skuteczna komunikacja oparta na szacunku, współpracy i uważności na drugiego człowieka, zawsze przynosi owoce. Warsztaty nie tylko dały nam pewność, że wizualizujemy proces projektowania usług w sposób dogłębny i sprawny, ale pomogły nam również zastanowić się nad prawdziwym znaczeniem współpracy, zachęcając nas do zrobienia kroku w tył i skoku w przód, doceniając wzajemne wysiłki i budowanie wspólnego poczucia celu.

Studium przypadku 2 Autor: Hanna Matera Cele

Centralnym punktem listopadowych sesji warsztatowych CYP była pomoc Fundacji Stajnia, London College of Communication, University of the Arts i Station - Student Innovation House w zweryfikowaniu najważniejszych hipotez dotyczących rozwiązań wymyślonych w trakcie trwania projektu. Jako uczestnicy warsztatów zostaliśmy poproszeni o zaprojektowanie narzędzia internetowego, które będzie promować rezultaty poprzednich projektów pod auspicjami projektu CYP i stworzy przestrzeń do współpracy między kreatywnymi osobami zainteresowanymi projektowaniem. Robiono to z przekonaniem, że stworzenie takiej platformy wyznaczy nowe ścieżki komunikacji i dostarczy informacji wszystkim zainteresowanym procesami regeneracji.

Proces

Warsztaty rozpoczęły się od zidentyfikowania i zdefiniowania archetypu

128

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

grupy docelowej - znaczącego wpływu - oraz burzy mózgów potencjalnych rozwiązań, które spełniłyby ich potrzeby. Nasza grupa zajęła się przeszkodami, jakie napotykają młodzi ludzie podczas wyszukiwania informacji w Internecie - a mianowicie, że trudno jest znaleźć wiarygodne zasoby, które pomogą szybko zagłębić się w określony temat i dostarczyć wszystkich istotnych informacji. Zdając sobie sprawę, że fragmenty informacji były rozproszone po wszystkich mediach społecznościowych, chcieliśmy, aby wszystko było tak proste, jak to tylko możliwe. Dlatego zamiast tworzyć kolejną platformę mediów społecznościowych do promocji CYP, skupiliśmy się na istniejących mediach.

Instagram

Instagram, jako najpopularniejsza i najszybciej rozwijająca się aplikacja społecznościowa, został wybrany, jako najlepsze narzędzie do wdrożenia naszego rozwiązania. Ten wybór nie był arbitralny. Po dokładnych badaniach odkryliśmy, że potencjał profilu CYP na Instagramie był ogromny, ale w dużej mierze niewykorzystany. Po okresach intensywnej aktywności z wieloma postami i historiami na Instagramie (np. Podczas sesji wdrożeniowych/warsztatów), następowały okresy niskiej aktywności, w których nie dodawano nowych treści. Postrzegano to, jako poważną pułapkę, ponieważ regularnie dodawane treści mogą pomóc w utrzymaniu aktualności i zainteresowania zwolenników CYP. Dodatkowo nasze badania dostarczyły nam cennych informacji, że Instagram ze względu na swój wysoce wizualny charakter jest najczęściej używaną platformą wśród znaczących influencerów, którzy szukają tam informacji. Pamiętając o tych założeniach, przeprowadziliśmy burzę mózgów na temat potencjalnych rozwiązań tego problemu i sformułowaliśmy pomysły, jak podnieść jakość strony CYP na Instagramie. Postawiliśmy hipotezę, że podniesienie jego jakości doprowadziłoby do silniejszej więzi członków CYP w okresach między warsztatami, przyciągnęło uwagę osób spoza projektu i ułatwiło starania o rekrutację nowych uczestników. Zgodziliśmy się, że sprawnie działające i proste rozwiązanie online będzie bardzo poszukiwane w rzeczywistości wywołanej pandemią, w której bezpośredni kontakt jest ograniczony.

Podczas intensywnej sesji tworzenia pomysłów wysunęliśmy szereg założeń dotyczących potencjalnego wykorzystania Instagrama: Członkowie CYP chcieliby być na bieżąco ze wszystkim, co dzieje się w ich życiu poza warsztatami. Rozwiązanie: przejęcie IG, częste stories/live’y/warsztaty IG, prowadzone przez członków CYP.

129

Eseje

Ze względu na bardzo międzynarodowy charakter współpracy CYP, ludzie chcieliby dowiedzieć się więcej o swojej kulturze i zainteresowaniach. Rozwiązanie: przejęcie IG, częste stories/live’y/warsztaty IG, prowadzone przez członków CYP. Ludzie chcieliby dowiedzieć się więcej o przyszłym projekcie CYP i ogólnie o wspólnym projektowaniu. Chcieliby mieć łatwy dostęp do tych informacji. Rozwiązanie: Przekształcenie profilu CYP IG w platformę informacyjną, na której spopularyzowane są treści związane z projektowaniem. Organizowanie webinarów, spotkań z profesjonalistami, dodawanie treści o poprzednich projektach. Hasztag #CoDesignYourPlace ma bardzo ograniczone zastosowanie. Rozwiązanie: Znalezienie sposobów na zachęcenie uczestników CYP do częstszego korzystania z #CoDesignYourPlace. Jednak ze względu na ograniczenia czasowe i zasobowe udało nam się dokładnie przetestować tylko dwa z wyżej wymienionych założeń: 1. Członkowie CYP chcieliby być na bieżąco ze wszystkim, co dzieje się w ich życiu poza warsztatami. 2. Ze względu na wysoce międzynarodowy charakter współpracy CYP, ludzie chcieliby dowiedzieć się więcej o kulturze i zainteresowaniach uczestników.

Rozwiązanie

Po zakończeniu warsztatów zebraliśmy odpowiedzi na ankietę internetową na temat oczekiwanych środków komunikacji pomiędzy członkami CYP. Wyniki pokazały, że wszyscy respondenci chcieli pozostać w kontakcie ze swoimi współpracownikami po zakończeniu programu i że generalnie woleli wizualne informacje (najlepiej wideo) zamiast dużych fragmentów tekstu. Dlatego zdecydowaliśmy, że najlepszym i najbardziej nowatorskim sposobem sprawdzenia naszych założeń będzie zorganizowanie przejęcia Instagrama (wcześniej nie podjęto podobnych prób). Mimo, że ostatecznym celem w przyszłości byłoby przejęcie Instagrama na różne tematy, w wersji pilotażowej skupiliśmy się na pokazaniu interesujących stron w mieście Aarhus (Dania), które przeszły gruntowną regenerację.

130

Eksperyment przejęcia konta na Instagramie (z Danii) zdjęcie pobrano 30 stycznia 2021 z profilu instagramowego @co_design_your_place autorki zawartości: Anna Bielak-Dworska, Hanna Matera (2020)

Sesja wdrożeniowa podczas pandemii Covid-19

W ten sposób zabraliśmy obserwatorów Instagrama w wirtualną wycieczkę do zregenerowanej części miasta o nazwie The Institute for (X), niezależnego stowarzyszenia non-profit, które ułatwia i wzmacnia działalność kulturalną, łącząc kreatywność artystyczną z biznesem, debatę publiczną, i edukacja publiczna. To tutaj zlokalizowanych jest wiele miejskich start-up’ów, zaspokajane są potrzeby młodych przedsiębiorców, a inicjatywy rosną organicznie.

Wyniki

Zwiedzanie Instytutu miało być inspiracją dla członków CYP, dla których procesy regeneracyjne znajdują się w centrum uwagi. Przejęcie Instagrama generalnie przyniosło pozytywną odpowiedź; wiele osób przyznało, że organizowanie takiej działalności online jest czymś, o czym chcieliby więcej widzieć na stronie CYP na Instagramie. Dlatego organizowanie coraz większej liczby regularnych wydarzeń na Instagramie, podczas których każdy może dzielić się kawałkami swojego życia osobistego z innymi uczestnikami CYP, byłoby dobrym sposobem na utrzymanie kontaktu ze sobą i dodatkowo popularyzację treści programu. Można to postrzegać, jako pierwszy krok na drodze do przekształcenia Instagrama w wielopostaciową platformę, na której regularnie publikowane są różne inspirujące treści. Przykładami takich innych działań online mogą być posty na żywo na Instagramie z profesjonalistami z dziedzin związanych z projektowaniem, pytania i odpowiedzi, webinary o przyszłych projektach i warsztatach prowadzonych przez CYP oraz indywidualne historie udostępniane przez członków CYP.

Konkluzje

Chciałbym podsumować, czego nauczył nas ten warsztat - zarówno uczestników, jak i nas - organizatorów.

Lekcja 1: Przetestuj swój pomysł przed jego wdrożeniem

Nasz warsztat udowodnił wszystkim naszym uczestnikom, że testowanie hipotez powinno być krytyczne w projekcie. Hipotezy można i należy zweryfikować przed zainwestowaniem zbyt dużej ilości zasobów w ich wdrożenie. Tej zasady musimy się nauczyć bez względu na to, czy planujemy zorganizować wydarzenie online, czy zregenerować historyczne dzielnice miasta. Formułując fałszywą hipotezę i przeprowadzając testy, możemy znacznie szybciej dowiedzieć się, jak ludzie / środowiska reagują na nowo wprowadzane zmiany. Posiadanie tej wiedzy przed dokonaniem ogromnej inwestycji czasu, wysiłku i pieniędzy poprawia wskaźnik sukcesu projektów i zmniejsza liczbę projektów, których nigdy nie należy wykonywać.

131

Eseje

Lekcja 2: Nauczaj zasad, a nie metod

Współprojektanci nauczyli się kilku prostych, ale mających moc zasad. Nie daliśmy im gotowych do użycia metod. Zamiast tego pokazaliśmy im kierunki i pozwoliliśmy im budować własne metody. Użyli tylko kilku prostych technik lub narzędzi z dziedziny biznesu i projektowania, ale eksperymenty, które przeprowadzili, zostały wymyślone przez ich samych. Nasze podejście daje znacznie więcej miejsca na innowacje i pozwala uczniom wykorzystać własne doświadczenie w procesie uczenia się. Jak powiedział Harrington Emerson: „Jeśli chodzi o metody, może być ich milion, i jeszcze trochę, ale zasad jest niewiele. Człowiek, który rozumie zasady, może z powodzeniem wybrać własne metody. Człowiek, który próbuje metod, ignoruje zasady, z pewnością będzie miał kłopoty”.

Lekcja 3: Kontekst jest królem i musisz się dostosować, gdy się zmienia Nasz początkowy plan zakładał trzy fizyczne sesje wdrożeniowe. W związku z pandemią COVID-19 musieliśmy zmienić plany i zorganizować tylko jedną sesję wdrożeniową online. Zdawaliśmy sobie sprawę, że uniemożliwia to spełnienie jednego z krytycznych kierunków naszego projektu, jakim była regeneracja. Nie mogliśmy dokonać żadnej interwencji w fizycznej przestrzeni. Jednak nasz projekt obejmował również inne ważne wymiary, takie jak dzielenie się wiedzą czy zaangażowanie młodzieży. Dlatego zdecydowaliśmy się skupić naszą energię na kwestiach, którymi naprawdę możemy się zająć. Nauczyliśmy naszych Współprojektantów, jak weryfikować hipotezy biznesowe, aby skutecznie wdrażać projekty. Zasady są takie same dla przestrzeni online i offline. Wierzymy, że pewnego dnia wykorzystają nabyte podczas naszego programu kompetencje, aby wnieść nową energię i pomysły w miejsca, które wymagają troski i uwagi.

Paweł Nowak z: Trishą Rathod, Moosa Khanem, Hanną Materą

132

0. Introduction 1. Model + Toolkit 2. Essays 3. Studium przypadków 4. Who

Spis zawartości Siemianowice Śląskie Historyczna Pływalnia Miejska Muzeum Śląskie w Katowicach Park Tradycji Londyn Draper Together Elephant Park Mercato Metropolitano Kopenhaga Wyspa Młodych (The Youth Island) Oikos Kopenhaga Copenhagen School of Enterprenuership

Historyczna pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich

ANALIZA HISTORYCZNEJ PŁYWALNI MIEJSKIEJ, KTÓRA ŁĄCZY POKOLENIA Autorzy: Inga Ginalska, Rafał Józefowicz

1 Wprowadzenie

Jest wiele starych obiektów z bogatą historią, które wraz z upływem czasu i zmieniającymi się potrzebami, tracą swoje funkcje i znaczenie, jednocześnie popadając w ruinę. Jedną z takich przestrzeni był budynek Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich, która dzięki zakończonej renowacji zyskała nowe życie. W poniższym artykule przedstawiamy analizę czynników wpływających na rewitalizację tego miejsca.

Kontekst

Budynek pływalni

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Pierwszy projekt budynku basenu powstał na początku XX-wieku. Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna Górniczo-Hutnicza (z niem. Vereinigte Konigs und Laurahutte Aktien) zwróciło się w kwietniu 1907 roku do Zarządu Gminy Siemianowice z prośbą o wyrażenie zgody na budowę basenu dla pracowników wspomnianej firmy. Za zgodą dyrektora kopalni w 1907 r. powstały plany basenu, których autorem był Emil Twardy, budowniczy z pobliskiego Pszczelnika. 29 sierpnia 1907 r. Baugesellschaft fur Lolat - Eisenbeton Kattowitz / Technisches Bureau zatwierdziło obliczenia statyczne wykonane dla tego projektu. Całkowity koszt budowy, obliczony na dzień 4 września 1907 r., wynosił 62 000 marek. W dniu 24 kwietnia 1908 roku spółka poinformowała wójta gminy Siemianowice o zakończeniu prac budowlanych i możliwości oddania basenu do użytku. Przez kolejne dziesięciolecia obiekt był wykorzystywany w niezmienionej formie do celów rekreacyjnych, by na przełomie lat 50-tych i 60-tych XX wieku architekt Stanisław Lesikiewicz zaprojektował dobudowę do budynku basenu o długości 14 metrów. 135

Studium przypadków Budynek pływalni

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

W 1995 roku historyczna pływalnia została przejęta przez gminę Siemianowice Śląskie, wyremontowana i ponownie oddana do użytku. W 1997 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, obiekt wpisano do rejestru zabytków ówczesnego województwa katowickiego. Warto również wspomnieć, że w budynku przez lata mieściła się siedziba gminnego oddziału Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Pływalnia została zaprojektowana z myślą o zdrowiu i sprawności fizycznej mieszkańców. To właśnie tu, z początkiem wieku, powstał pierwszy w mieście Siemianowicki Klub Pływacki, którego celem była popularyzacja pływania wśród młodzieży oraz szkolenie ratowników. Klub ten od początku swego istnienia działał bardzo prężnie. W 1922 roku Siemianowicki Klub Pływacki był współzałożycielem Polskiego Związku Pływackiego. Cztery lata później w Siemianowicach powstała Komisja Ratownicza. Rok później Komisja przeprowadziła szeroką akcję szkoleniową i propagandową na temat zachowania bezpieczeństwa na pływalniach i zbiornikach wodnych, zorganizowała kursy dla ratowników wodnych oraz ustanowiła dzień 29 czerwca Dniem Ratownika. Obecnie Pływalnia Miejska jest kolebką polskiego ratownictwa wodnego, a także siedzibą miejskiego oddziału WOPR - Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W obiekcie prowadzona jest zróżnicowana działalność sportowo-rekreacyjną dla wszystkich grup wiekowych.

Regeneracja i Wpływ Społeczny

Inwestycje związane z rewitalizacją dawnych fabryk, elektrowni, browarów czy stoczni, które dzięki przebudowie pełnią nowe, komplementarne funkcje, są obecnie ważnym celem miast. Przedsięwzięcia tego typu możemy zaobserwować zarówno w dużych jak i małych gminach,

136

Historyczna pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich

a jednym z projektów zdecydowanie wartych analizy jest zabytkowa Pływalnia Miejska w Siemianowicach Śląskich. Proces rewitalizacji basenu miejskiego był czasochłonny i kosztowny, tym niemniej miał istotne znaczenie dla mieszkańców miasta. Obiekt zapisał się w dziejach Siemianowic Śląskich, jako jedna z najstarszych krytych pływalni w Europie, a jej historia wydaje się być starannie pielęgnowana przez lokalną społeczność. Budynek pełni rolę nie tylko pływalni, ale istotnie wpływa na działalność rekreacyjną, promocję zdrowia wśród mieszkańców i miasta na arenie regionalnej i szerzej, ze względu na niezwykłą historię i architekturę. Ponieważ obiekt jest jednym z najstarszych krytych basenów w Europie i najstarszym tego typu budynkiem w Polsce, pełni również funkcję zabytku i atrakcji turystycznej. Odbywa się tu szereg zajęć skierowanych do różnych grup wiekowych, od nauki pływania dla dzieci, po aerobik dla seniorów. Kompleks oferuje również siłownie i boiska rekreacyjne, które są często wykorzystywane przez młodzież. Warto zwrócić uwagę na wygląd wewnętrzny basenu. Dzięki niskiemu sklepieniu i symetrycznie rozmieszczonymi kolumnami, przestrzeń wewnętrzna przestaje być monumentalna w porównaniu z basenami modernistycznymi. Z tego powodu jest to miejsce, które sprzyja nawet najmłodszym uczestnikom nauki pływania.

Wyzwania związane z obiektem

Ponieważ obiekt jest wpisany do rejestru zabytków, jakakolwiek ingerencja projektowa i budowlana wymaga zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Z jednej strony jest to sytuacja zabezpieczająca historyczny charakter miejsca, a z drugiej może wydłużać proces inwestycyjny czy remontowy. I tak dla przykładu jesienią 2016 roku Pływalnia Miejska została wycofana z użytkowania ze względu na poważne rozszczelnienie niecki basenowej. Prace rozpoczęto od stworzenia koncepcji projektowej, która nie dotyczyła samej niecki basenowej, ale całego basenu. Remont został podzielony na etapy: • Pierwszym z nich była hala i niecka basenu • Drugim była nowa fasada budynku • Cały remont został oszacowany na okres 12 miesięcy. • Pieniądze przyznane w budżecie miasta pozwoliły na zakończenie pierwszego etapu prac remontowych, w tym w szczególności na uszczelnienie i wzmocnienie niecki basenu, wykończenie ścian hali basenowej i filarów płytkami ceramicznymi oraz remont zabytkowego świetlika. Koszt tej inwestycji wyniósł 1 mln zł. Całkowicie wyremontowana została kotłownia. Zmieniono aranżację szatni,

137

Studium przypadków

w której pojawiły się nowe meble i kabiny. Gruntowny remont przeszła również stacja uzdatniania wody, w który zaangażowani byli pracownicy pływalni. Ponieważ renowacja basenu wymagała profesjonalnego podejścia, została wykonana przez specjalistyczną firmę, jedną z nielicznych kraju. Projekt istotnie zmodernizował pływalnię i wprowadził wiele udogodnień dla odwiedzających. Dla przykładu, cały obiekt został dostosowany dla osób z niepełnosprawnością, włącznie z niecką, szatnie zyskały na pojemności, zamontowano nowe kabiny i przebieralnie. W pierwszym etapie uszczelniono nieckę basenową, wymieniono wentylację, wykończono ściany hali i filarów płytkami ceramicznymi, przeprowadzono renowację zabytkowego świetlika. W drugim etapie m.in. wykonano remont elewacji, modernizację systemu grzewczego, czy przebudowano wejście główne i dostosowano je do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wszystkie zmiany pozwoliły na dalsze funkcjonowanie basenu zgodnie z obowiązującymi na rynku wymaganiami. Całość inwestycji została nagrodzona w Ogólnopolskim Konkursie Budowlanym “Modernizacja Roku & Budowa XXI w.”, posiada nominację Top Inwestycji Komunalnych 2020, wyróżnienie w konkursie “Zadbany Zabytek, a przede wszystkim zdobyła Nagrodę Marszałka Województwa w kategorii obiektu użyteczności publicznej.

138

Budynek pływalni

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Historyczna pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich

W uzasadnieniu do nagrody Marszałka Województwa można przeczytać, że “modernizację przeprowadzono bardzo starannie z zachowaniem historycznego detalu na elewacjach i we wnętrzach, wprowadzając dyskretnie współczesne elementy do jej wnętrza. Zastosowano całkowicie nową technologię basenu. Na uznanie zasługuje utrzymanie skomplikowanej funkcji basenowej w zabytkowym obiekcie. Realizacja znacznie podnosi jakość nieco zaniedbanej części miasta”.

Wrażenia autorów

Duże wrażenie zrobiła na nas informacja, że obiekt z drobnymi przerwami funkcjonuje jako pływalnia od początku XX wieku. Prawdopodobnie świadczy to niezmiennej potrzebie mieszkańców do posiadania miejsca rekreacji i wypoczynku. Dodatkowo nieznanym, a interesującym okazał się fakt dotyczący kolebki ratownictwa wodnego WOPR, która ma swoje miejsce właśnie w Siemianowicach Śląskich. Warto wspomnieć, że historia sięga 1905 roku, kiedy powstał tu pierwszy siemianowicki klub pływacki. Na przestrzeni lat WOPR organizował liczne szkolenia dla ratowników oraz popularyzował pływanie wśród mieszkańców nie tylko miasta, ale i całego regionu. Kultura pływania zakorzeniona w lokalnej historii sprawiała, że Siemianowice Śląskie mogą się pochwalić kilkoma spektakularnymi osiągnięciami w tej dziedzinie. Między innymi, wśród zawodników uprawnionych do startu w Igrzyskach Olimpijskich w Tokio znalazł się Siemianowiczanin Mateusz Chowaniec. Do innych znanych siemianowickich pływaków należy Leszek Naziemiec, startujący w zawodach odbywających się w Oceanie Antarktycznym. Jak już wspomnieliśmy na szczególną uwagę i docenienie zasługuje fakt, że basen został wyremontowany zachowując swój charakter i architekturę. Możliwość korzystania z obiektu publicznego o tak znamienitej historii, jest rzadkim doświadczeniem wartym promocji i zachowania dla kolejnych pokoleń.

Dobre praktyki

Ciekawym faktem było to, że pomimo braku historycznej dokumentacji projektowej (tej z początku XX w. i później lat 60-tych), firma odpowiedzialna za realizację inwestycji była w stanie wykonać zadanie w oparciu o wiedzę techniczną i inwentaryzację basenu. Otrzymane nagrody, a także dostrzegalny z perspektywy niewprawionego odbiorcy imponujący efekt końcowy, potwierdzają możliwość adaptowania historycznych obiektów użyteczności publicznej do nowych standardów i wytycznych. Równie ważnym aspektem było zrozumienie przez nas ograniczeń wynikających z wytycznych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, które należy brać pod uwagę na wszystkich etapach

139

Studium przypadków

realizacji projektów rewitalizacyjnych. Kolejnym istotnym elementem są nasze odkrycia dotyczące historii miejsca i jego wartości dla lokalnej społeczności. Dzięki działaniom Górnośląskich Zjednoczonych Hut Królewska i Laura, forma aktywnego odpoczynku wydaje się, że na trwałe została wpisana w historię miasta, co można zaobserwować nie tylko w ilości basenów (są dostępne trzy obiekty tego typu na 67 tys. mieszkańców), ale również innych propozycji w zakresie kultury i sportu.

Niespodzianki

Dzięki wizycie studyjnej oraz przeprowadzonym badaniom i rozmową mieliśmy możliwość odkrycia niezwykłego miejsca, charakteryzującego się nie tylko historyczną architekturą, ale też ważnym społecznym wpływem. Zaskoczyło nas, że pomimo gruntownej renowacji, budynek zachował swojego ducha, a przyglądając się bogatej ofercie i szeroko komentowanym wpisom w mediach społecznościowych, wnioskujemy, że jest to ważny punkt na mapie miasta. Wchodząc na teren Miejskiej Pływalni można poczuć niepowtarzalny klimat, który wzmacnia masywna konstrukcja, historyczna elewacja, czy otoczenie starych drzew. Szczęśliwie dla obecnych i przyszłych pokoleń obiekt ten został przywrócony do życia i służy mieszkańcom jako miejsce odpoczynku, nauki czy rekreacji.

140

Budynek pływalni

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Historyczna pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich

Bibliografia 1. Sobiech, W. (2020, maj 18). Rewitalizacja Pływalni Miejskiej w Siemianowicach Śląskich, http://plywalnieibaseny.pl/rewitalizacja-plywalni-miejskiej-w-siemianowicach-slaskich/ 2. Historia Pływalni Miejskiej. (2020, maj 21). Pływalnia Miejska Siemianowice Śląskie. http://pm-siemianowice.pl/historia/ 3. Zabytkowa Pływalnia Miejska w Siemianowicach (n.d.). Home [Facebook page]. Facebook. pobrano 21go maja, 2020 z https://www.facebook.com/pg/basenSiemianowice/posts/ 4. Szałankiewicz, P. (2020, maj 21). Siemianowice to kolebka ratownictwa wodnego. https://siemianowiceslaskie.naszemiasto.pl/siemianowice-to-kolebka-ratownictwa-wodnego/ar/c1-1668025 5. Romańczuk, J. (2020, maj 21). Pływalnia Miejska w Siemianowicach Śląskich – rozpoczął się drugi etap modernizacji. https://siemianowice.net.pl/i,plywalnia-miejska-w-siemianowicach-slaskich---rozpoczal-sie-drugi-etap-modernizacji,200274,811753.html

Wnętrze budynku pływalni

(2020, grudzień 20). Radio EM. [Fotografia]. https://www. radioem.pl/gal/pokaz/4474821.Zabytkowa-Plywalnia-Miejska-w-Siemianowicach#gt

141

Muzeum Śląskie w Katowicach

MUZEUM ŚLĄSKIE W KATOWICACH Autorzy: Jakub August, Natalia Kacprzyk

2 Muzeum Śląskie

Muzeum Śląskie to jedna z najważniejszych instytucji kultury na Śląsku wyznaczająca najwyższy poziom jakości i merytoryki prezentowanych treści. Jego celem jest wzmacnianie poczucia regionalności wśród mieszkańców oraz przybliżanie turystom idei, tego czym jest owa regionalność, jej korzeni, historii oraz współczesnych jej odmian.

Problem

Widok Muzeum Śląskiego z lotu ptaka autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Początkiem lat 2000 miasto Katowice mierzyło się z problemami związanymi z nieatrakcyjnym wizerunkiem, wyludnianiem się, niską aktywnością gospodarczą, wykluczeniem społecznym, małą ilością inwestycji poprawiających jakość życia lokalnej społeczności oraz zaniedbanymi i nieużywanymi budynkami będącymi jednocześnie dziedzictwem kulturowym regionu. W tym celu podjęto liczne działania związane z rewitalizacją całego miasta. Odważnym działaniem, w celu rozwiązania tych problemów, było postawienie na rewitalizację architektoniczną i zainwestowanie w działalność kulturalną. Kluczowym obszarem było centrum, które nie posiadało rynku, przestrzeni do spędzania czasu i odpoczynku. Aby zagospodarować ten problem stworzono obszar nazywany Strefą Kultury, obejmujący działalność: kongresową (budynek Międzynarodowego Centrum Kongresowego), muzyczną (Sala koncertowa NOSPR) oraz kulturalną (Muzeum Śląskie). Wszystko to znajduje się w samym centrum miasta tuż przy symbolu Katowic – Spodku. Muzeum Śląskie miało odpowiadać na jeszcze jeden bardzo ważny problem, mianowicie wspierać rodzącą się wówczas tożsamość Ślązaków i poczucie dumy z regionu. Zatem kluczowe wyzwanie jakie stanęło przed miastem miało przede wszystkim charakter społeczny. 143

Studium przypadków

Wyzwanie

Głównym wyzwaniem było zaangażowanie mieszkańców regionu w życie miasta Katowic, zwiększenie atrakcyjności miasta (również z turystycznego punktu widzenia) oraz zagospodarowanie istniejącej infrastruktury. W przypadku Muzeum Śląskiego była to nieczynna kopalnia Katowice.

Proces

Z uwagi na duży obszar projektu proces rewitalizacji Muzeum Śląskiego, był bardzo złożony. Całość prac dodatkowo skomplikował fakt, że postanowiono umieścić przestrzenie muzeum pod ziemią, aby nawiązać do dziedzictwa jakim jest kopalnia. Przedsięwzięcie było niezwykle trudne, jednak dzięki zaangażowaniu ekspertów z zakresu architektury i urbanistyki, okazało się być możliwym do wdrożenia. Początek prac sięga 2004 roku, kiedy to ustalono zagospodarowanie terenu mającego pełnić rolę Strefy Kultury. Kolejne lata to wiele procesów konsultacji, analiz, prognozowania i projektowania. Proces podzielono na dwie części obejmujące: 1 – główny gmach siedziby Muzeum Śląskiego, 2 – pozostałe budynki kopalni. Podczas procesu koncepcyjnego oraz konsultacyjnego wypracowano, iż Muzeum nawiązywać będzie do tradycji i skojarzeń z lokalnością, przy wprowadzeniu nowoczesnych form architektonicznych, aranżacji terenów zielonych wokół budynków czy układów komunikacyjnych. Ten zabieg pozwolił na dokonanie rzeczy niezwykle trudnej czyli połączenia tradycji z nowoczesnością. Wypracowano koncepcję, która czerpała z inspiracji z całego świata przy zachowaniu autonomiczności i unikalności Katowic. W trakcie projektu położono bardzo duży nacisk na współtworzenie strefy wraz z mieszkańcami, władzami, lokalnymi architektami. Dzięki licznym debatom, konsultacjom czy warsztatom udało się osiągnąć synergię pomiędzy różnymi grupami wpływającymi na ostateczny kształt tego miejsca. Kluczowe znaczenie we wdrażaniu wizji w życie miał silny lider - Dyrektor Muzeum Śląskiego Alicja Knast, która wypracowaną strategię konsekwentnie wdrażała w życie, tworząc atmosferę

144

Strefa Muzeum Śląskiego - szyb “Warszawa” i nowe obiekty autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2018)

Muzeum Śląskie w Katowicach

współpracy i angażując do działań specjalistów.

Efekt

Proces rewitalizacji jaki towarzyszył Strefie Kultury, bardzo mocno wpłynął na postindustrialny charakter tej części miasta i zbudowanie unikalnego miejsca, będącego wyróżnikiem Katowic. Jednakże nie to było największym osiągnięciem całego przedsięwzięcia. Udało się bowiem zbudować wspólnotę i społeczność wokół tego miejsca pomiędzy osobami, które były z nim kulturowo i emocjonalnie związane wcześniej oraz tymi, którzy dopiero zaczynali czerpać z tego dziedzictwa. Ten międzypokoleniowy mix, pozwolił na stworzenie miejsca autentycznego, oddającego historię jaka za nim stoi, przy jednoczesnym wyznaczaniu nowych kierunków i trendów w przyszłość. Stał się zarówno wizytówką na zewnątrz, jak i prawdziwym domem dla lokalności i regionalności. Muzeum obecnie pełni niezwykle ważną rolę w podtrzymywaniu tożsamości mieszkańców regionu. Z czasem stało się także silnym partnerem i elementem wspierającym rewitalizację innych obszarów, np. sąsiedniej dzielnicy.

Spostrzeżenia Wielkie otwarcie Muzeum Śląskiego autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2018)

Analiza studium przypadku Muzeum Śląskiego pozwoliła wypracować istotne elementy, które należy uwzględnić podczas rewitalizacji Pałacu Inspiracji w Siemianowicach Śląskich, m.in.:

145

Studium przypadków

1. Rewitalizacja to proces, a nie jednorazowy projekt. Należy pamiętać, że będzie on trwał o wiele dłużej niż same aspekty budowlane czy jednorazowe wydarzenia. Konieczne jest myślenie w długoterminowej perspektywie i posiadanie wizji rozwoju 2. W trakcie procesów rewitalizacji, należy zaangażować jak najwięcej grup interesariuszy, co pozwoli nie tylko na dopasowanie kierunku zmian, ale także na włączanie grup, które identyfikują się z danym miejscem 3. Jasność i zrozumienie – należy pamiętać o przejrzystości procesu, pozwalając na zrozumienie go przez jak największą społeczność zorganizowaną wokół całego przedsięwzięcia 4. Wszelkie zmiany potrzebują silnego lidera, który będzie w stanie zaangażować ludzi i poprowadzić ich we wspólnym kierunku 5. Aranżacja przestrzeni ma wpływ na to, żeby ludzie chcieli odwiedzać dane miejsce 6. Ważna jest konsekwencja we wdrażaniu strategii działania 7. Pałac może stać się nie tylko potrzebnym miejscem dla mieszkańców Siemianowic, ale także partnerem w dalszym rozwoju miasta, dzięki tworzeniu przestrzeni do inspiracji i dyskusji na temat przyszłości miasta. Bibliografia 1. Muzeum Śląskie (n.d.). www.muzeumslaskie.pl 2. Drobniak, A., Polko, A., Plac, K. (2020, marzec 14). Diagnoza sytuacji społecznoekonomicznej Miasta Katowice wraz z wyznaczeniem obszarów rewitalizacji i analizą strategiczną. Katowice.eu. https://www.katowice.eu/Documents/Diagnoza_sytuacji_spo%C5%82eczno-ekonomicznej_Miasta_Katowice_wraz_z_wyznaczeniem_ obszar%C3%B3w_rewitalizacji_i_analiz%C4%85_strategiczn%C4%85.pdf 3. Raport (n.d.) Lokalny program rewitalizacji Miasta Katowice na lata 2016-2022. Katowice.eu. https://bip.katowice.eu/Lists/Dokumenty/Attachments/114613/ sesja%20XII-272-19.pdf 4. Szajnowska-Wysocka, A., Sobala, M. (2013), Regeneration of urban space in the upper-silesian conurbation, Uniwersytet Śląski w Katowicach 5. Bizacka, K., Szpadzińska-Żak, E., Matyja-Pietrzyk, M. (2020, marzec 14), Szychta kreatywna w Muzeum Śląskim. Społeczne aspekty rewitalizacji, Muzeum Śląskie. Issuu. https://issuu.com/muzeum.slaskie/docs/szychta_kreatywna

146

Jeden z budynków Muzeum Śląskiego autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2018)

Widok na strefę Muzeum Śląskiego z lotu ptaka autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Jeden z budynków Muzeum Śląskiego autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2018)

Park Tradycji w Siemianowicach Śląskich - dawniej kopalnia węgla kamiennego

PARK TRADYCJI W SIEMIANOWICACH ŚLĄSKICH DAWNIEJ KOPALNIA WĘGLA KAMIENNEGO Autorzy: Paulina Konsek, Paweł Barszcz

3 Kontekst

Polska przez wiele lat należała do krajów o najwyższym wskaźniku wydobycia węgla, a Górny Śląsk jest regionem szczególnie znanym z jego pokładów i licznych kopalni. Duża część historii i dziedzictwa Śląska związana jest z wydobyciem, które rozpoczęto już w XVII wieku. Na początku XXI wieku część złóż uległa wyczerpaniu, w związku z czym kopalnie stały się nierentowne i wymagały zamknięcia. Pozostało po nich wiele poprzemysłowych nieużytków czekających na regenerację. Kopalnia w Michałkowicach, dzielnicy Siemianowic Śląskich, była ważną częścią codziennego życia mieszkańców miasta. Ze względu na silną tradycję i wysokie ryzyko pracy, zawód górnika w kulturze śląskiej był ceniony i poważany. Zarówno lokalna jak i zawodowa społeczność zorganizowana wokoło zakładów pracy, była ważną częścią kultury i tradycji regionu.

Proces Regeneracji

Wieża szybu “Krystyn”

autor zdjcia: Bartosz Dworski (2017)

Park Tradycji powstał w budynku nieistniejącej już kopalni KWK Michał w Michałkowicach. Kopalnia ta działała przez prawie 90 lat, od lat osiemdziesiątych XIX wieku, aż do zamknięcia w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. 1 sierpnia 1994 r. wydobyto ostatni wagon węgla, a tamtejsi pracownicy musieli przygotować się na szeroko zakrojone zmiany. Lata 90-te na Śląsku charakteryzowały się tradycyjnym podejściem do modelu rodziny, gdzie mężczyzna zarabiał na utrzymanie wszystkich jej członków, a utrata pracy powodowała brak środków do życia. Po zamknięciu kopalni rząd stanął przed trudnym zadaniem zapewnienia odpraw finansowych dla jej byłych pracowników. System związany z KWK Michał upadł, a władze lokalne musiały 149

Studium przypadków

sprostać szeregowi problemów społecznych, które dotknęły miasto. Po tym czasie kopalnia była nieużywana przez 20 lat. W 2000 roku Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na zagospodarowanie terenu byłej kopalni Michał pod funkcje mieszkaniowo-usługowe. Proces projektowy i inwestycyjny rozciągnął się w czasie, stąd pierwszy etap Parku Tradycji został otwarty dopiero w 2012 roku. Przyczyną tego opóźnienia był najprawdopodobniej brak funduszy. Szczęśliwie w 2010 roku Siemianowice Śląskie otrzymały środki z Unii Europejskiej, mogąc przystąpić do procesu rewitalizacji tej części miasta. W 2013 roku Park Tradycji zdobył I nagrodę za najlepiej zregenerowaną przestrzeń publiczną na Śląsku. Podczas rewitalizacji część mieszkańców skrytykowała inwestycję, uznając ją za bezużyteczne marnowanie środków, które należało przeznaczyć na infrastrukturę drogową. Tym niemniej Park Tradycji aspirował do roli nowego rynku miejskiego, jednak pomysł ten nie przyjął się wśród mieszkańców, ponieważ trzy z największych dzielnic miasta miały już dobrze funkcjonujące przestrzenie publiczne i miejsca spotkań, takie jak skwery.

Ludzie

Z rozmów i wywiadów przeprowadzonych podczas spotkania w Parku Tradycji z przedstawicielami Urzędu Miasta i Siemianowickiego Centrum Kultury, wynikało, że mieszkańcy Siemianowic Śląskich to najliczniejsza grupa odwiedzających. Jednocześnie władze organizacji zastanawiają się w jaki sposób przyciągnąć do miejsca osoby z ościennych miast czy gmin, by w ten sposób wykorzystywać potencjał Parku Tradycji i promować miasto na arenie metropolitalnej. Pofabryczne budynki zapewniają niszowe przestrzenie do seansów filmowych, spotkań kulturalnych, sesji gier planszowych itp. Największe miejskie wydarzenia odbywają się na placu przed budynkiem, a coroczne święto Szlaku Zabytków Techniki „Industriada” rok do roku przyciąga rzeszę fanów. Jednym z istotnych wątków, który został poruszony podczas wywiadów, jest rozwój inicjatyw komercyjnych, które będą

150

Strefa Parku Tradycji

(2021, styczeń 31). Siemianowickie Centrum Kultury. [Fotografia]. https://siemck.pl/park-tradycji/

Zabudowania Parku Tradycji zdjęcie: ibidem

Park Tradycji w Siemianowicach Śląskich - dawniej kopalnia węgla kamiennego

wspierały utrzymanie i długoterminowy rozwój tego historycznego miejsca.

Klimat i Funkcja Parku Tradycji

Stara maszynownia służy obecnie jako czterokondygnacyjne centrum kulturalne, muzeum, restauracja i sala wielofunkcyjna. Sercem budynku jest parowa maszyna wyciągowa z 1905 roku, bezpośrednio nawiązująca do historii tego miejsca. Poza wspomnianą funkcją kulturotwórczą, przestrzeń Parku Tradycji jest udostępniana dla zróżnicowanych działań społecznych i komercyjnych, tj. spotkania, koncerty, przedstawienia teatralne, pokazy filmów czy konferencje. Okolica jest ogólnodostępna dla pieszych. Kompleks wraz z pobliskim Parkiem Górnik daje poczucie spokoju, a jednocześnie przypomina o historii regionu.

Wpływ społeczny

Kompleksowa rewitalizacja fragmentu tej poprzemysłowej przestrzeni, umożliwia obcowanie z kulturą zarówno mieszkańcom miasta jak i regionu. Dziś to piękne miejsce, dzięki zróżnicowanej ofercie i z sukcesem zakończonej renowacji, łączy pokolenia. Przedstawione na zdjęciach miejsce wprowadziło nowy standard prowadzenia imprez masowych w Siemianowicach Śląskich. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że Park Tradycji ma potencjał, by stać się ważnym punktem turystycznym na mapie Śląska. Obiekt umożliwia organizowanie przez różne instytucje zarówno spotkań edukacyjnych (nie tylko historycznych), jak i imponujących, wielkich wydarzeń artystycznych dla regionalnej społeczności.

Wnętrze dawngo budynku maszynowni zdjęcie: ibidem

Bibliografia 1. Park Tradycji. (n.d.). Zabytki Techniki. https://www.zabytkitechniki.pl/culturalheritage/3925 2. Information. (n.d.). Siemianowickie Centrum Kultury https://siemck.pl/park-tradycji/#informacje 3. Siemianowice Śląskie. (2020, marzec 25). In Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Siemianowice_%C5%9Al%C4%85skie 4. Kopalnia Węgla Kamiennego Michał. (2020, marzec 25). In Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kopalnia_W%C4%99gla_Kamiennego_Micha%C5%82

151

Draper Together (Charity), Elephant & Castle, Londyn

DRAPER TOGETHER (CHARITY) ELEPHANT & CASTLE, LONDYN Autorki: Wareesa Lakanathampichit, Angela Tam

4 Kontekst historyczny i społeczny

Budynki Draper Estate

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Draper Estate został ukończony w 1964 roku, jako jeden z wielu społecznych kompleksów mieszkalnych zbudowanych w tym czasie przez rząd. Inwestycja była odpowiedzią na bardzo potrzebne, niedrogie mieszkalnictwo publiczne po tym, jak wiktoriańskie slumsy w tym rejonie zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. Mieszanka oryginalnych londyńczyków i imigrantów żyła wygodnie w tych jasnych i przestronnych kompleksach, które w tamtym czasie były podziwiane za swój modernistyczny styl architektoniczny. Jednak pod koniec XX wieku publiczne postrzeganie mieszkalnictwa socjalnego zaczęło się zmieniać, a w kontrowersyjnym oświadczeniu w 1999 r. ówczesny dyrektor ds. rewitalizacji Southwark, Fred Manson, powiedział, że „mieszkanie socjalne generuje ludzi o niskich dochodach, co generuje słabe wyniki szkolne, przez co ludzie klasy średniej trzymają się z dala” (Orr, 1999). W zacytowanym oświadczeniu można dostrzec uprzedzenie i pogardę dla mieszkalnictwa socjalnego w Elephant and Castle w tym czasie, a inicjatywy polityki miejskiej zaczęły odzwierciedlać tę postawę. W ramach zdecydowanych działań rewitalizacyjnych, w latach 2011-2014 jeden z największych kompleksów w okolicy, Heygate Estate, został zburzony ze względu na swoją złą reputację przejawiającą się w przestępczości, ubóstwie i zniszczeniu obiektów. Kilka lat później, w tym samym miejscu, wybudowano nowy kompleks mieszkalny łączący mieszkalnictwo prywatne i socjalne. Jako dobrze skomunikowane i dostępne centrum przesiadkowe w centrum Londynu, Elephant i Castle doświadcza napięć podobnych do wielu innych „surowych” obszarów, które zostały poddane gentryfikacji w Londynie. Elephant i Castle jest obecnie w trakcie projektu rewitalizacji o wartości 1,3 mld GBP pod nazwą „Elephant Park”, prowadzonego 153

Studium przypadków

przez Southwark Council i Lendlease, prywatną firmę deweloperską. Wraz z już zburzonym osiedlem Heygate (obecnie miejsce wielu wysokiej klasy wieżowców) Elephant i Castle Shopping Centre, od dawna obecne w społeczności i niegdyś zapewniające środki do życia wielu ludziom, również czeka na rozbiórkę.

Problemy mieszkalnictwa socjalnego w kontekście globalnym

Dziś często spotykamy się z dyskusjami, które wykluczają idealistyczne wizje eksperymentalnych modernistycznych kompleksów mieszkalnych zbudowanych w latach w latach 50. i 60. Jako przykład można wymienić porażkę Pruitt Igoe, słynnego modernistycznego projektu mieszkaniowego zbudowanego w St. Louis, który został zburzony po zaledwie dwudziestu latach. Wielu obwinia architekturę, porządek publiczny, a nawet społeczeństwo jako całość za zaistniały stan rzeczy. (Marshall, 2015). Jednak w filmie dokumentalnym „The Pruitt-Igoe Myth” Freidriches bada inne czynniki, które przyczyniły się do wyburzenia Pruitt Igoe. Autor prezentuje historie mieszkańców oraz dowody, które sugerują,

154

Elephant and Castle Shopping Centre

(2020, grudzień 22). London Eater. [Fotografia]. https://london.eater.com/2018/12/13/18139283/elephant-and-castle-shopping-centre-demolition-sadiq-khan autor zdjęcia: Jack Taylor

Draper Together (Charity), Elephant & Castle, Londyn

Kompleks mieszkaniowy Pruitt-Igoe, niedługo po ukończeniu w 1956

(2020, grudzień 22). The Guardian. [Fotografia]. https://www. theguardian.com/cities/2015/apr/22/pruitt-igoe-high-rise-urban-america-history-cities autor zdjęcia: C. Bettmann

Wyburzenie Pruitt-Igoe w St. Louis, USA

(2020, grudzień 22). The Guardian. [Fotografia]. https:// www.theguardian.com/cities/2014/dec/10/pruitt-igoe-st-louis-myth-harder-demolish-social-housing-modernism autor zdjęcia: Lee Balterman

że lubili tam mieszkać i cieszyli się życiem (Byrnes, 2012). Analogię pomiędzy zburzonymi projektami Pruitt Igoe i Heygate Estate nasuwa raport opublikowany przez Zgromadzenie Londyńskie w 2013 roku. Na zlecenie Rady Southwark geodeci przeprowadzili badania, w których stwierdzili, że budynki Heygate były solidne i wówczas faktycznie zasugerowali kompleksową renowację, a nie rozbiórkę. Ponadto raport wykazał, że czterech na pięciu mieszkańców nie chciało wyprowadzić się z osiedla, a wskaźnik przestępczości był w rzeczywistości o połowę niższy niż średnia gminy Southwark (Johnson, 2013).

Powstanie Draper Together

Można by przypuszczać, że w kontekście masowych wysiedleń i zmian, pozostałe społeczności w Draper Estate i okolicach musiały odczuwać silny niepokój co do ich przyszłość w Elephant and Castle. W 2013 roku grupa wolontariuszy utworzyła stowarzyszenie Draper Residents Association (DRA) w celu ochrony praw społeczności w tym przełomowym okresie. Miało to następnie zaowocować powstaniem Draper Together, organizacji charytatywnej stworzonej w celu zwiększenia wpływu mieszkańców na społeczność oraz uzyskania legitymacji mającej na celu ochronę osiedla, jako ważnego miejsca o znaczeniu historycznym i społecznym dla dzielnicy Elephant and Castle. Na stronie internetowej misja organizacji brzmi w następujący sposób: “Draper Together ma na celu zbudowanie silnej wspólnoty poprzez rewitalizację społeczną, walkę z nierównościami, poprawę pewności siebie mieszkańców, zdrowia psychicznego i dobrobytu, jednocześnie działając jako pomost między nowymi i starymi społecznościami sąsiedztwa Elephant and Castle. Ponadto chcemy korzystać z kultury i sztuki jako instrumentu zmian.” (Historia Draper Together 2014-2019.) Warto również zwrócić uwagę, że sztuka może wpływać na podział klasowy, tworząc dystans między tymi, którzy mają do niej dostęp, a tymi, którzy nie. Dla osób dotkniętych wykluczeniem, sztuka może wręcz wydawać się onieśmielająca i obca. Można by posłużyć się 155

Studium przypadków

przykładem sąsiedniego London College of Communication, prestiżowej uczelni artystycznej i medialnej, która nie tylko wpływa na zmianę otoczenia, ale jednocześnie „przejmuje okolicę”. Draper Together, wspierany przez niewielki zespół pracowników i wielu oddanych wolontariuszy, wykorzystuje sztukę do łączenia społeczności, zapewniając możliwości uczenia się i zaangażowania w sztukę i kulturę. Jednocześnie będąc miejscem spotkań mieszkańców, oferuje również wydarzenia sportowe, zajęcia z umiejętności cyfrowych, spektakle teatralne, pokazy filmowe, warsztaty i wiele innych. Ponadto jest gospodarzem Draper Film and Music Academy (DVMA), „osadzonej w społeczności szkoły filmowej dla młodych ludzi mieszkających w okolicy Elephant and Castle” (Nasz personel w DFMA), która uczy młodzież jak posługiwać się mediami, a także oferuje sposoby nawiązywania kontaktu ze starszymi mieszkańcami posiadłości i lokalną historią. W ten sposób Draper Together zdaje się rozumieć, że wspólnota musi być budowana poprzez połączenie i współpracę, a nie fragmentację. W związku z czym organizacja koncentruje się na tworzeniu dostępnej przestrzeni kulturowej dla wszystkich. W wideo stworzonym przez uczniów DFMA jeden z mieszkańców opowiada o znaczeniu sali i podobnych przestrzeni, zapewniających młodym osobom i członkom społeczności kontakty społeczne poza szkołą, pracą i domem (DFMA - Draper Film & Music Academy, 2019, 5:15). Dzięki naszym własnym kontaktom z niektórymi starszymi mieszkańcami Draper Hall odkryliśmy, że mają oni silny związek z tą przestrzenią i są chętni do opowiadania historii swojego życia w Draper Estate czy historii tego miejsca. Dzięki przeprowadzonym wywiadom odkryłyśmy tęsknotę za silniejszymi więzami społecznymi, ale także poczucie straty wynikające z przesiedlenia społeczności i przeprowadzanego projektu rewitalizacyjnego.

Kampus London College of Communication

zdjęcie pobrano 14 stycznia 2021 z https://www.arts.ac.uk/ colleges/london-college-of-communication/about-lcc/find-us

156

Draper Together (Charity), Elephant & Castle, Londyn

Warsztaty Co-Design Your Place

autorki zdjęcia: Wareesa Lakanathampichit, Angela Tam (2020)

Pomimo, że dzisiejsze czasy częściej stwarzają warunki do izolacji niż budowania poczucia wspólnoty, szczęśliwie wciąż istnieją chęci i potrzeby do spędzania czasu w przestrzeniach wspólnych. Dla przykładu, Draper Hall jest głównym miejsce projektowania życia społecznego, ale istnieje również kilka przestrzeni pomocniczych czy komunikacyjnych (z ang. liminal spaces), które istnieją w całej posiadłości i oferują możliwości interakcji. Jednak z powodu pożarów Grenfell i surowych przepisów przeciwpożarowych, częściowo zapomniano o ich potencjale „ożywiania” wszystkich zakątków osiedla. Na każdym piętrze wieżowca znajduje się jasna wspólna przestrzeń na końcu każdego z korytarzy, która jest dostępna dla mieszkańców mieszkających na danym piętrze. Obok placu zabaw znajduje się zapomniana przestrzeń zewnętrzna. Poprzez współtworzone (z ang. co-creation) interwencje projektowe, przestrzenie te mogą stać się źródłem dumy i inspiracji dla społeczności. Obecnie Draper Together współpracuje z London College of Communication i międzynarodową grupą młodzieży finansowaną przez Erasmus+ w ramach projektu Co-design Your Place, aby przeprojektować te dwie przestrzenie w Draper Estate. Jest to nie tylko cenna okazja do stworzenia czegoś wartościowego, ale także szansa na połączenie tych dwóch organizacji, które są głęboko zaangażowane w promocję sztuki i kultury na terenie Elephant i Castle. Ponadto istotą projektowanych działań miałoby być uświadomienie sobie nawzajem swoich potrzeb, istniejących powiązań czy działań. Jednocześnie warto zaznaczyć, że ostateczne wyniki projektu będą promowane podczas London Design Week i zostaną przedstawione szerszej publiczności jako nowy historyczny punkt orientacyjny w Elephant and Castle.

Lekcje z procesu Draper Together, które dostarczają cennych informacji na temat przyszłych projektów Podczas pracy w określonym sąsiedztwie lub miejscu, warto skupić się na aktywizacji istniejącej społeczności, a nie tylko nowych lub zewnętrznych zainteresowanych stronach (interesariuszy). Odkryj podobieństwa w różnicach. Na pierwszy rzut oka istniejąca społeczność i zewnętrzne zainteresowane strony mogą mieć zbyt wiele różnic do pogodzenia. Tym niemniej naszą rolą jako projektantów jest tak prowadzić nasze poszukiwania, by odkryć podobieństwa i uniwersalne prawdy ludzkie, które pozwolą nam połączyć i wczuć się w siebie nawzajem. Ożyw historię. Należy wziąć pod uwagę historię i znaczenie społeczne danego miejsca, które niejednokrotnie może być skarbem czekającym na odkrycie i podzielenie się z innymi. Znajdź mistrzów w społeczności, którzy są już włączeni w tworzenie zmian i chętnie podejmą współpracę z Tobą. Mogą działać jako lokalni

157

Studium przypadków

przewodnicy w przestrzeniach i społecznościach, w których jesteś tylko gościem. Wykorzystaj ukryty potencjał. Wszyscy interesariusze mają coś wartościowego do przekazania na swój własny sposób - wystarczy stworzyć odpowiednie działania i bezpieczną przestrzeń pracy, by uczestnicy poczuli się komfortowo.

Lekcje z perspektywy projektowania usług

Jeśli jesteś zainteresowany dokonaniem zmian w konkretnym miejscu lub społeczności, niezwykle ważna jest praca z użytkownikami bezpośrednio dotkniętymi potencjalnymi zmianami, które masz nadzieję zaprojektować. Nigdy nie zakładaj, że wiesz, czego inni chcą lub potrzebują! Uważaj, aby nie pominąć istniejących społeczności i ich potrzeb w celu stworzenia tego, co Twoim powinno być poprawione. Poproś siebie o krytyczne podejście do swoich przekonań i pomysłów. Dla kogo projektujesz? Kogo i co zastąpisz (jakie istniejące rozwiązanie)? Jak możesz wesprzeć istniejącą społeczność i dołączyć do niej, zamiast ją wymazywać z danej przestrzeni? Tytuł projektanta usług może być zamienny z określeniami tj. „łącznik” czy „pośrednik”. Jako projektanci usług często nie projektujemy po to, by tworzyć nowe, błyszczące usługi, tylko szukamy luk i możliwości, aby odpowiedzieć na rzeczywiste, a nie tylko dostrzegane potrzeby. W istocie projektujemy dla użytkownika, nie tracąc z oczu innych interesariuszy i aktorów. Naszym zadaniem jest odkrycie rzeczywistych potrzeb i niedogodności użytkowników oraz przekształcenie ich w usługi, które są dobrze zbadane z wykorzystaniem analizy jakościowej i ilościowej oraz mają zastosowanie w danym kontekście. Rozumiejąc użytkowników i wszystkich powiązanych interesariuszy, możemy nie tylko odkryć ich bóle i potencjał, ale możemy jednocześnie tworzyć holistyczne projekty i usługi, które są istotne i wartościowe dla danego kontekstu i społeczności.

158

Elephant & Castle

Google. (n.d.). [Google Map Elephant & Castle]. pobrano 9 maja, 2020 z https://www.google.com/maps/@51.4944223,0.1049535,343a,35y,87h,44.88t/data=!3m1!1e3 grafika: Wareesa Lakanathampichit, Angela Tam

Draper Estate

autorki zdjęć: Wareesa Lakanathampichit, Angela Tam (2020)

Draper Together (Charity), Elephant & Castle, Londyn

Bibliografia 1. Byrnes, M. (2020, maj 9), In defense of pruitt-igoe. The Atlantic Cities. http://www.theatlanticcities.com/housing/2012/03/defense-pruitt-igoe/1458/ 2. DRAPER VOICES: Spring showcase edit. DFMA - Draper Film & Music Academy (Director), (2019, maj 8), [Video/DVD]. Youtube. https://www.youtube.com/ watch?v=4Fqm0GUGjew&feature=emb_logo 3. History of draper together. (2020, May 09). Draper Together. https://www.drapertogether.org/history 4. Johnson, D. (2020, maj 9), Crumbs for londoners. London.gov. https://www.london.gov.uk/about-us/london-assembly/news-darren-johnson/publication-darren-johnson-past-staff-crumbs-londoners 5. Lees, Loretta and Ferreri, Mara (2016) Resisting gentrification on its final frontiers: lessons from the Heygate Estate in London (1974-2013), Cities: the international journal of urban policy and planning, 57, 14-24 6. Marshall, C. (2015, kwiecień 22). Pruitt-igoe: The troubled high-rise that came to define urban america – a history of cities in 50 buildings, day 21. The Guardian. https://www. theguardian.com/cities/2015/apr/22/pruitt-igoe-high-rise-urban-america-history-cities 7. Orr, D. (2020, maj 9). A blueprint for the rich. Independent. http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/a-blueprint-for-therich-1103116.html 8. Our staff at DFMA. (2020, maj 9). Draper Film Academy. https://www.draperfilmacademy.co.uk/tutors

Widok z wyższych poziomów Draper Estate w kierunku LCC autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

159

Elephant Park, Londyn

ELEPHANT PARK, LONDYN Autorki: Zuzanna Milancej, Fanxi Zhou

5 Wprowadzenie

Od czasów cesarstwa rzymskiego, Elephant Park był ważnym elementem Elephant and Castle. Obszar zasłynął dzięki węzłom transportowym czy odbywającym się tu targowiskom. Park znajduje się za niesławną stacją kolejową Elephant and Castle i torami kolejowymi. Od 2010 roku jest własnością międzynarodowej firmy inwestycyjnej i nieruchomościowej Lendlease, która weszła w partnerstwo publiczno-prywatne z Southwark Council, w ramach którego 2,3 miliarda funtów zostało zainwestowane w proces rewitalizacji parku (Lendlease, 2020). Elephant and Castle ma długą, ujmującą historię. W ostatnich latach było postrzegane jako „Piccadilly Południa” i centrum dzielnicy. Co interesujące, w przestrzeni można dostrzec wpływy kultury latynoskiej, która jest silnie obecna w tej części miasta. Młodzi ludzie wnieśli tutaj nową energię, a sztuka i kultura została intensywnie wypromowana dzięki dwóm funkcjonującym tu uniwersytetom. Zarówno nowo przybyli jak i studenci, wprowadzili do przestrzeni świeżość i pozytywną atmosferę. W strategii rozwoju rewitalizowany park ma stać się sercem całego Elephant and Castle i pomostem pomiędzy tkanką miejską, a mieszkańcami.

Cel

Plac zabaw w Elephant Park

autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

Głównym celem rewitalizacji jest przekształcenie dotychczas słabo użytkowanych terenów, w bezpieczne, przyjemne i wielofunkcyjne przestrzenie tętniące życiem, o reputacji pozwalającej na przyciąganie nowych użytkowników. Ponadto planuje się stworzenie 6 000 nowych miejsc pracy, a 25% z 3000 nowych mieszkań, będzie dostępne w przystępnych cenach. Planuje się, że będzie to również pierwsza inwestycja w Londynie pozytywna dla klimatu. 161

Studium przypadków

Szacuje się, że proces zostanie zakończony w 2025 r., pozostawiając park jako największy nowy teren zielony w Londynie od 70 lat (Lendlease, 2020). W tej chwili wiele osób w okolicy nie wie o parku lub nigdy nie miało okazji go poznać. Jest to problem, z którym wielokrotnie próbowano się już mierzyć poprzez zróżnicowane działania. Przeprowadzone dotychczas akcje promocyjne wśród lokalnej społeczności, poskutkowały większą rozpoznawalnością miejsca, tym niemniej wciąż bez większych zmian jeżeli chodzi o jego uczęszczanie i korzystanie z przestrzeni. Teoretycznie użytkownikami parku powinni być mieszkańcy, np. dobrze prosperujących budynków (Mawes House, Porchester House itp.), a także najbliższych okolic. Ze względu na bliskość lokalizacji uczelni, kolejną grupą odbiorców zakłada się, że będą studenci University of the Arts in London. Innymi interesariuszami parku i procesu rewitalizacji będą lokalne firmy zorganizowane wokół terenu zielonego, a także firma sama firma Lendlease, która obecnie realizuje wiele inwestycji wokoło parku. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że bezpieczny, estetyczny i dostępny park znacząco podniesie atrakcyjność tutejszych nieruchomości, co może wesprzeć proces regeneracji całego obszaru Elephant and Castle. Jednak dzięki rewitalizacji terenu i parku, obszar stanie się droższym miejscem do życia. W związku z czym istnieje ryzyko, że wraz z rosnącą atrakcyjnością tego miejsca, wiele lokalnych firm nie będzie mogło kontynuować tu swojej działalności ze względu na wysokie koszty, pozostawiając wiele osób bez pracy. Jest to potencjalny obszar konfliktu pomiędzy lokalną społecznością, która od dawna zamieszkuje ten obszar, a przedsiębiorstwami deweloperskimi.

162

Elephant Park project

(2021, styczeń 14). Gillespies. [Fotografia] https://www.gillespies.co.uk/projects/elephant-park

Elephant Park, Londyn

Mieszkańcy tej części dzielnicy

Wraz z rosnącą jakością przestrzeni życiowej i możliwościami pracy, coraz więcej ludzi decyduje się na zamieszkanie i pracę na terenie Elephant Park. Mieszkańcy, studenci, biznesmeni, firmy deweloperskie i usługodawcy wpływają na siebie, co generuje tu pozytywną atmosferę. Jednak w tej okolicy wciąż istnieje nienazwany konflikt pomiędzy koegzystującymi ze sobą społecznościami. Z naszych wywiadów przeprowadzonych wśród seniorów dowiedzieliśmy się, że: „czują, że jest tu za dużo młodych ludzi”. „Myślą, że jest tu trochę wąsko, a każdy potrzebuje własnej przestrzeni”. Z kolei studenci sygnalizują, że: „nie czują się bardzo związani z tą przestrzenią. Nawet nie zauważają, że jest tu jakaś interesująca historia”. Zarówno dla starych, jak i młodych mieszkańców, rewitalizacja oznacza niepewność i trudno jest zaakceptować wszystkie nadchodzące zmiany. Niemniej jednak, dla studentów, którzy nie posiadają silnego związku z tą przestrzenią, proces ten stwarza szansę na poznanie dzielnicy, jej walorów czy historii oraz zbudowanie z nią relacji. Jednocześnie warto wspomnieć o innych działaniach, mających miejsce w okolicy, tj. rewitalizacja starego centrum handlowego, która powoduje wiele napięć społecznych, np. żeby dojść do porozumienia, trzeba zarówno przekonać właściciela sklepu, jak i miłośnika kultury latynoskiej, którzy mają kompletnie różne cele. Innymi słowy, regeneracja tego obszaru wymaga znalezienia równowagi między różnymi grupami, stylami życia, czy potrzebami, jednocześnie akceptując zróżnicowane kultury i bogatą historię tego miejsca. Niezależność Dostosowanie Otwartość Kreatywność

Irene

Wiek: 80 Płeć: kobieta Żyje tutaj od: 55 lat Cechy: towarzyska, kreatywna, chętna do dzielenia się Hobby: taniec, pogawędki z innymi, rozmowy z dziećmi

“To teraz trzecia generacja” Irene od ponad 50 lat uczy dzieci z lokalnej społeczności tańca i sztuk performatywnych. Jest bardzo chętna do udziału w zajęciach grupowych i zwykle ma bardzo dobre relacje z innymi mieszkańcami i młodymi ludźmi. Niezależność Dostosowanie Otwartość Kreatywność

Pieter

Wiek: 78 Płeć: mężczyzna Żyje tutaj od: 20 lat Cechy: odpowiedzialny, cichy Hobby: spacery, czytanie gazet

“Istnieje wiele tras dla pieszych, które są bardzo przyjazne dla spacerowiczów z okolicy”

Pieter kocha miejsce, w którym mieszka. Czasami jest cichy i niezbyt chętny do udziału w zajęciach towarzyskich. Woli słuchać i rozmawiać z przyjaciółmi. Zwykle idzie na spacer, ponieważ uważa, że musi wykonać kilka ćwiczeń, aby utrzyamć formę.

Niezależność Dostosowanie Otwartość Kreatywność

Tommy

Wiek: 40 Płeć: mężczyzna Żyje tutaj od: 15 lat Cechy: ostrożny, zamożny, zajęty, krytyczny Zawód: pisarz Hobby: fotografowanie

“Chcę pokazać, jak ludzie z różnych ras i kultur mogą żyć razem”

Tommy spędził tutaj całą młodość. Kiedy zaczynał pisać, próbował dokumentować wszystko, co się tutaj działo. Elephant and Castle to bardzo ważna część jego życia. Niezależność Dostosowanie Otwartość Kreatywność

Inge

Wiek: 20 Płeć: kobieta Żyje tutaj od: 10 miesięcy Cechy: creative, enthusiastic, curious Zawód: student in LCC Hobby: painting, design, travel, sport

“Niebieski słoń to miejsce na innowacje. To jest inspirujące i niesamowite”

Inge to bardzo kreatywna osoba. Właśnie się tu przeprowadziła i mieszka niedaleko Elephant Park w domu studenckim. Eksploracja tego obszaru jest bardzo interesująca. Uwielbia biegać po tym parku.

163

Studium przypadków

Miejsca i funkcje w parku Rzeźby słonia

Istnieje wiele zdobionych rzeźb słoni, które sprawiają, że park w odbiorze jest radosny i pełen kolorów. Rzeźby słoni podkreślają również historię lokalnej kultury i nazwę tego obszaru. (2020, grudzień 23). Secret London. [Fotografie]. https://secretldn.com/elephant-sculptures-trail/

Ściany artystyczne / Ściany reklamowe

Niektóre części parku są w trakcie budowy. Deweloper zamienił ogrodzenie w ścianę artystyczną i reklamową. Elephant Park London. (2020, grudzień 23). Facebook. [Fotografie]. https://www.facebook.com/elephantparklondon/

Iluminacje świetlne

Światła dają ludziom dobre samopoczucie. W nocy zdobią park, a także zapewniają oświetlenie dla pieszych. Niektórzy rozmówcy wspominali, że przechodząc w nocy wśród ozdobnych lamp czy latarni, czują się dobrze i bezpiecznie. (2020, geudzień 23). BD Land Arch. [Fotografia]. https://www.bdlandarch.com/projects/the-meadow-at-elephant-park/; autor zdjęcia: Jack Hobhouse

164

Elephant Park, Londyn

The walked line

Ważną aktywnością jest oddolny rozwój połączenia parku z lokalną okolicą. Walked Elephant to inicjatywa społeczna mająca na celu ulepszenie tras spacerowych w parku, poprzez połączenie ich z koleją i sklepami zlokalizowanymi przy stacjach. (2020, grudzień 23). Prime location. [Fotografia]. https://www.primelocation.com/to-rent/commercial/details/photos/54266692 (2020, grudzień 23). Elephant and Castle. [Fotografia]. https://www.elephantandcastle.org.uk/wp-content/uploads/2019/09/AngelLane64sm-645x430.jpg

Plac zabaw

Nie jest łatwo o zielony teren w ruchliwym Elephant and Castle. Dzieciom jeszcze trudniej znaleźć bezpieczne miejsce spotkań i wspólnej zabawy. Nie ma wątpliwości, że Elephant Park odgrywa znaczącą rolę w życiu rodzinnym i rekreacyjnym ludzi. autor zdjęcia: Bartosz Dworski (2020)

165

Studium przypadków

Kluczowy projekt rewitalizacji

London College of Communication wzięło udział w sesji wspólnego projektowania (z ang. Co-creation) parku Elephant and Castle w 2019 roku. Grupa studentów stworzyła projekty usług, korzystając ze zróżnicowanych metod badawczych, wspólnych sesji projektowych i generowania pomysłów, uwzględniających różne potrzeby grup docelowych, do których zaliczono studentów, seniorów, społeczność latynoską i inne. Kluczowe wnioski z przeprowadzonych wywiadów mówiły między innymi o tym, że w pobliżu nie było wystarczającej liczby dostępnych i nieodpłatnych miejsc, w których można byłoby się schronić przed deszczem. Istotnym elementem okazał się również aspekt zabawy. Biorąc pod uwagę powyższe kryteria, stworzono trzy różne projekty, a następnie przetestowano je z docelowymi użytkownikami.

(Navaes, Sorour, Bendaravicious, Ding, 2019)

(Min, Digby, Karol, Yutong, 2019)

Wnioski

Elephant and Castle Park to ważny obszar dla lokalnej społeczności, która od lat tutaj żyje bez atrakcyjnych i bezpiecznych terenów zielonych. Niegdyś tętniący życiem, aktualnie opustoszały, po zakończonym procesie rewitalizacji, powinien odżyć i powrócić do przestrzeni publicznej jako miejsce otwarte, z którego codziennie, będą mogli korzystać liczni odwiedzający. Zakończenie inwestycji nie wystarczy by uczynić Elephant Park miejscem powszechnie znanym i uczęszczanym, ponieważ jest on ukryty za linią kolejową i budynkami, co czyni go miejscem cichym i oddalonym dla użytkowników. Dlatego rekomenduje się wykreowanie przyciągających do parku punktów, które poprzez swoją funkcjonalność będą zapraszały przechodniów, umożliwiając łatwe rozpoznanie, a następnie dalsze upowszechnianie informacji o przestrzeni. Mamy nadzieję, że przeprowadzone w 2019 roku sesje współprojektowania z lokalną społecznością, pokazały potencjał i wielość dróg rozwoju dla parku, a badania będę kontynuowane po ukończeniu inwestycji.

(Gerreaud, et al., 2019)

Bibliografia 1. Elephant and Castle Partnership. (n.d.), Plans and the Future. pobrano 8 maja, 2020 z https://www.elephantandcastle.org.uk/better-place-walk/ 2. Garreaud, M., Hicken, N., Tsai, C. Y., Gao, C., Ishan, & Lyu, R. (2019), Future Elephant Park, London 3. Lendlease (2020, maj 8), 10 KEY FACTS ABOUT ELEPHANT PARK. Elephant Park. https://www.elephantpark.co.uk/about-elephant-park/ 4. Min, Digby, Karol, & Yutong. (2019), Elephant Park, London 5. Navaes, D., Sorour, G., Bendaravicius, J., & Ding, Y. (2019), Elephant park & LCC Students, London Rzeźba słonia w Elephant Park

(2020, grudzień 23). BD Land Arch. [Fotografia]. https://www.bdlandarch.com/projects/the-meadow-atelephant-park/ autor zdjęcia: Jack Hobhouse

166

Mercato Metropolitano, Elephant & Castle, Londyn

MERCATO METROPOLITANO ELEPHANT & CASTLE, LONDYN Autorki: Joey McAleese, Binoli Shah

6 Mercato Metropolitano (MM) to „zrównoważony, wspólnotowy targ żywności skoncentrowany na rewitalizacji dzielnic i ochronie środowiska” (MM, 2020). Jego pierwsza stała placówka powstała w 2016 roku w Elephant and Castle, w niedziałającej fabryce papieru. Aktualnie MM rozwija swoje kolejne lokalizacje w całym Londynie (MM, 2020). Organizacja ma silne wartości, które oddziaływają na poprawę jakości życia lokalnych społeczności. Co więcej wpływają na środowisko naturalne, co widać zarówno w recyklingowym charakterze wnętrza targu jak i licznie realizowanych projektach społecznych czy środowiskowych (MM, 2020). MM Elephant and Castle ma ponad 40 sprzedawców, którzy tworzą wielokulturowy klimat miejsca, oferującego potrawy przygotowywane na bazie lokalnej żywności. Jednocześnie zapewniają ponad 200 miejsc pracy (North, A., 2019) (MM, 2020). Wielu dostawców pochodzi z wewnętrznego projektu inkubacyjnego, który ma na celu pomoc uchodźcom w założeniu firmy gastronomicznej, poprzez edukację i zachęcie do realizowania zasad zrównoważonego rozwoju.

Wejście do Mercato Metropolitano

(2020, grudzień 22). The Swindian. [Fotografia]. https://theswindian.com/2017/06/29/tiny-leaf/

MM ma swój manifest - Mmanifesto, który jest zbiorem zasad działania, opartych o Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ (SDGs). Warto podkreślić, że SDGs jest zbiorem wytycznych mających na celu ochronę planety i zapewnienie wszystkim ludziom pokoju i dobrobytu (MM, 2020) (Griggs, 2013). Podobnie jak w przypadku SDGs, Mmanifesto „promuje wspólne wartości i wspólne działania na rzecz bardziej zrównoważonej przyszłości dla wszystkich” (MM, 2020) poprzez angażowanie się w złożone problemy, które są widoczne nie tylko w Elephant and Castle, ale również w skali globalnej. Co więcej, MM potwierdza stopień realizacji założonych celów w szeroko dostępnym raporcie wpływu (z ang. impact), w którym

169

Studium przypadków

omawiane są realizowane przez organizację projekty (MM, 2019). Warto zaznaczyć, że to właśnie projekty społecznościowe są wykorzystywane do pomiaru realizowanego wpływu, między innymi poprzez takie wskaźniki jako zaangażowanie czy uczestnictwo (MM, 2019). MM kreuje również inicjatywy w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym za pośrednictwem swojego Think Tanka (MM, 2018). W swoich zasadach i działaniach promują eliminowanie marnotrawstwa i jak najdłuższe wykorzystywanie zasobów, które zaprojektowali we współpracy z firmami specjalizującymi się w obiegu zamkniętym (MM, 2018) (Fundacja Ellen MacArthur, 2020). Do przykładowych działań należą: stała współpraca z organizacjami zajmującymi się recyklingiem, własny browar zero waste, nowy targ oparty całkowicie na obiegu zamkniętym w Ilford (MM, 2018). Wspomniane inicjatywy się prowadzone przez MM Farmm, think tank, który inkubuje i opracowuje innowacyjne koncepcje. Co warte podkreślenia, ich projekty z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym zostały docenione przez burmistrza Londynu, samorządy lokalne i lokalnych deweloperów (MM, 2018). Peabody, właściciele terenu Elephant and Castle, twierdzą, że dzięki

170

Wnętrze Mercato Metropolitano

(2020, marzec 24). Timeout. [Fotografia]. https://www. timeout.com/london/things-to-do/mercato-metropolitano

Mercato Metropolitano, Elephant & Castle, Londyn

projektom, które stworzyli, wywiązali się ze swojej obietnicy „stworzenia zrównoważonego rynku społecznościowego, który będzie napędzał regenerację tego miejsca (i obszaru)”. (MM, 2018).

Mmanifesto

Fotografię pobrano 27 marca, 2020 z https://www. mercatometropolitano.com/wp-content/uploads/2020/01/ MM-Impact-Report-2018.pdf

German Kraft Beer

(2020, marzec 26). Timeout. [Fotografia]. https://www. timeout.com/london/bars-and-pubs/german-kraft-brewing

Kolejnym celem MM jest zmniejszenie izolacji społecznej, która jest powszechnym problemem w Londynie. Poprzez tworzenie zintegrowanej społeczności zorganizowanej wokół idei wspólnego jedzenia, MM zachęca do radości ze zdrowej, zrównoważonej żywności, dostarczanej przez firmy współpracujące (MM, 2018). Innym ciekawym przykładem odpowiedzialnej działalności społecznej są aktywności mające na celu walkę z ubóstwem żywnościowym. W tym celu MM stworzył Fundatorów bez Granic (z ang. Founders Without Borders), aby dać głos niedostatecznie reprezentowanym uchodźcom, zapewniając im nie tylko dom w MM, ale także pokazując wartość, jaką uchodźcy mogą wnieść do społeczności. Inną wartościową inicjatywą jest „Female Food Founders”, zachęcająca kobiet-przedsiębiorców do zakładania własnych firm w branży spożywczej (Frost, 2019). Mmanifesto stawia przed społeczeństwem i zaangażowanymi dostawcami szereg celów, które znajdują odzwierciedlenie w prowadzonych działaniach. Na przykład, niemieckie piwo Kraft ponownie wykorzystuje energię. Ciepło odzyskiwane z fermentacji jest wykorzystywane do destylacji londyńskiej wody wykorzystywanej do warzenia. Kolejnym procesem realizowanym w ramach obiegu zamkniętego warzenia piwa jest destylacja wody, która następnie jest mineralizowana i dostępna dla społeczności (MM, 2018). Są to aktywności bezpośrednio nawiązujące do Mmanifesto w zakresie

171

Studium przypadków

ochrony środowiska zamkniętym.

przyjęcia

zasad

gospodarki

obiegu

Innym przykładem odpowiedzialnych partnerstw na rzecz zrównoważonego rozwoju jest współpraca z firmą Paper Round, realizującą usługi polegające na zerowym składowaniu odpadów (z ang. zero-landfill service), która obejmuje całkowite zarządzanie odpadami i recykling (MM, 2018). W ciągu pierwszych trzech miesięcy partnerstwa MM zwiększył recykling do 50% swoich odpadów. Aby uczcić i rozwijać swoją zrównoważoną działalność, coroczne organizują wydarzenie społecznościowe pn. „We Sustain”, w którym poprzez serię rozmów, warsztatów i paneli dyskusyjnych ze swoimi partnerami, dzielą się wiedzą i zdobytymi doświadczeniami z szeroką publicznością (MM, 2018). Jednym z zaangażowanych partnerów był Too Good to Go (TGTG), który ocalił 1077 posiłków przed zmarnowaniem, a w 2018 roku 501 klientów odebrało nadwyżkę żywności z MM (Too Good to Go, 2020) (MM, 2018). Założyciel MM, Andrea Rasca, powiedział: „Moją wizją Mercato Metropolitano było stworzenie ruchu; prawdziwa rewolucja w stosunkach między miastem, jego mieszkańcami i całym łańcuchem dostaw żywności. W tym sensie ruch ukierunkowany na żywność nie zna granic i staje się ważnym projektem społeczno-ekonomicznym dla ludzi i z ludźmi” (MM, 2018, s.3). W ten sposób MM tworzy wartość nie tylko dla siebie, ale także dla lokalnej społeczności, m.in poprzez regularne interakcje. Firma zbudowała długoterminowy, zrównoważony rynek, przy jednoczesnym zaangażowaniu lokalnych mieszkańców. MM stale pracuje nad swoimi inicjatywami w zakresie Mmanifestu i gospodarki o obiegu zamkniętym, współpracując z firmami i wydarzeniami

Too good to go. Rabobank, 2017. Six Food Waste Apps To Watch. #2: Too Good To Go.

(2020, marzec 27). Rabobank. [Fotografia]. https://www. rabobank.com/en/raboworld/articles/six-food-waste-apps-towatch-2-too-good-to-go.html

172

Mercato Metropolitano, Elephant & Castle, Londyn

społecznościowymi, takimi jak Paper Round, niemieckie piwo Kraft i ich doroczne „We Sustain”. Wpływ zaangażowania i uczestnictwa w społeczności lokalnej może dostrzec lokalny rząd angażując ich w rewitalizację Elephant & Castle na większą skalę (North, A., 2019).

Bibliografia 1. 018. ANNUAL REPORT 2018, pobrano 21 marca 2020 z https://www.mercatometropolitano.com/wp-content/uploads/2019/10/MM-Annual-Report-2018LL.pdf 2. Mercato Metropolitano’s founder is a man on a mission. (2020, marzec 25). City A.M. https://www.cityam.com/mercato-metropolitano-is-on-a-mission/ 3. What Is A Circular Economy? (2020, marzec 24). Ellen Macarthur Foundation. https://www.ellenmacarthurfoundation.org/circular-economy/concept 4. From Milan to Mayfair: How I built London’s most sustainable food hall? (2020, marzec 24). Euronews. https://www.euronews.com/living/2019/12/11/sustainability-issomething-you-need-to-feel-at-your-very-core 5. German Kraft Beer. (2020, marzec 22). https://www.germankraftbeer.com/#about-us-section 6. Griggs, D. (2020, marzec 24). Sustainable Development Goals For People And Planet, Macmillan Publishers Limited, 305-307. https://sustainabledevelopment.un.org/ content/documents/1696griggs2.pdf 7. Mercato Metropolitano. (2020, marzec 24). https://www.mercatometropolitano.com/ 8. United Nations Global Compact Communication On Progress 2019, (2020, marzec 24). Mercato Metropolitano. https://www.mercatometropolitano.com/wp-content/uploads/2020/01/UNGC-Communication-of-progress-FINAL.pdf 9. Annual Report. (2020, marzec 24). Mercato Metropolitano. https://www.mercatometropolitano.com/wp-content/uploads/2019/10/MM-Annual-Report-2018LL.pdf 10. North, A. (2020, marzec 25), New London Food Hub To Feature Mill And Bakery, https://bakeryinfo.co.uk/news/fullstory.php/aid/20653/New_London_food_hub_to_ feature_mill_and_bakery.html 11. We’re Too Good To Go. (2020, marzec 22). Too good to go. https://toogoodtogo.co.uk/en-gb/about-us 12. Round, P. (2020, marzec 21). About Paper Round - Paper Round. https://www.paper-round.co.uk/about 13. Simpson, J. (2020, kwiecień 27). Controversial Elephant And Castle Development Gets Mayoral Green Light. Inside Housing. https://www.insidehousing.co.uk/news/news/ controversial-elephant-and-castle-development-gets-mayoral-green-light-59457 14. Growth In Local Food Hubs @Uksustain @Foodpolicycity. (2019, sierpień 8). Sustain. https://www.sustainweb.org/news/aug19_food_hubs_frc/

173

Studium przypadków

Dodatek Dr Nela Milic 1. What is her history of the Mercato Metropolitan

Mercato was started by couple of LCC students Felix Bollen with German craft bear as their first venture. I do not know how it ended up being such a monster – I just saw on their website MM Mayfair – scary.

2. How has the building changed?

It has grown – originally it was only one site in Elephant and Castle, now it is 3 (the last time I was there it was) and there are sites elsewhere in the world.

3. How are they implementing and how are they measuring their social and environmental impact? No idea that they do – explore the website.

4. How are they engaging the local community?

They are not engaging us for example, LCC as they have focussed on business development/expansion rather than community, but see what they say on the website and if that is to be believed.

5. How did UAL play a part in the creation?

Not much – we supported students, but they have taken the initiative independently.

6. By who and why was it started? As 1

7. What has gone well according to you?

Marketing and squashing small businesses they once were themselves. There were other sites in the area – Artworks for example (some of our students had businesses there too), but that has gone as consisted of a dozen or so small businesses that were not focussed just on food. MM now emulates the Shoreditch trend where there are thematic food market sites every weekend/weekday. It is an event based economy (run by brands), catering for the middle and upper classes who can afford and consume organic, vegan, well-presented, exotic food and ingredients that is in stark contrast (and often on purpose) with the surrounding poverty…

174

Mercato Metropolitano, Elephant & Castle, Londyn

175

Wyspa Modych, Kopenhaga

WYSPA MODYCH, KOPENHAGA Autorki: Annika Nørgaard Karmann, Marlene Schmidt Pedersen

7 Wprowadzenie

Wyspa Młodzieży (z ang. The Youth Island) to inicjatywa zapoczątkowana przez Det Danske Spejderkorps i KFUM-spejderne - dwie organizacje harcerskie z Danii. Przedsięwzięcie ma na celu włączenie młodych ludzi poprzez udostępnienie im miejsca, w którym mogą kreatywnie angażować się we wspólne działania, uczyć się i budować zróżnicowaną, inkluzyjną społeczność. Wyspa posiada szereg udogodnień, dzięki którym młodzież ma szansę inicjowania zróżnicowanych działań i ich realizacji. Początkowo Middelgrundsfortet był starym fortem wojskowym znajdującym się w Øresund, 20-30 minut łodzią od Kopenhagi. Ostatecznie w 2015 roku, miejsce zostało kupione przez Fundację Middelgrundsfonden, która była odpowiedzialna za stworzenie infeastruktury, podczas gdy powołana fundacja Ungdomsøen wzięła odpowiedzialność za organizację wyspy.

Projekt regeneracyjny

The Youth Island z góry

(2020, grudzień 24). Ungdomsoen. [Fotografia]. https://ungdomsoen.dk/

Historia wyspy sięga 1890-1894 roku, kiedy to została sztucznie usypana i zabudowana infrastrukturą wojskową. Powstał tu fort wojskowy służący do obrony portu w Kopenhadze. Fort funkcjonował jako aktywna instalacja wojskową do 1984 roku. Wyspa stała się wyjątkowym miejscem dla duńskiej historii i przeszła całkowitą transformację, aby ostatecznie stać się unikalną przestrzenią dedykowaną potrzebom młodzieży. Proces rewitalizacji wyspy trwał trzy lata, a uroczyste otwarcie odbyło się w sierpniu 2019 roku. Całkowita powierzchnia to 50 000 m2 obejmująca między innymi budynek, którego dach pokryty jest trawą i polnymi kwiatami. Dodatkowo na wyspie znajduje się port i falochron. W budynku została zaprojektowana sala jadalna na 200 osób, pomieszczenia na 177

Studium przypadków

120 osób oraz sale warsztatowo-dydaktyczne na 250 osób. 16 500 m2 znajduje się pod ziemią, które łączy 2,5 km korytarzy i tuneli rozmieszczonych na trzech poziomach. Takie otoczenie oraz infrastruktura dają możliwość zbudowania pola namiotowego na 350 osób, a pokoje w budynku można również zarezerwować.

The Youth Island z lotu ptaka

(2020, grudzień 24). Kyst. [Fotografia]. https://kyst.dk/

Ważni interesariusze

W tworzeniu wyspy uczestniczyło wielu interesariuszy odpowiedzialnych za zróżnicowane działania tj. finansowanie, zbudowanie operacyjnego modelu, budowa itp. Uproszczona mapa interesariuszy i występujących pomiędzy nimi relacjami została zaprezentowana na rysunku poniżej. Duńska organizacja skautowa założyła fundację Middelgrundsfonden, która jest finansowana przez inne zewnętrzne organizacje. Fundacja Nordea i fundacja A. P. Møllera zakupiły wyspę, a następnie oddały w zarządzanie Ungdomsøen.

Obrazek edytowany z oryginalnej wersji raportu: Youth Island Launch Party; Marlene et. al 2019, DTU 178

Wyspa Modych, Kopenhaga

Ungdomsøen nie tylko prowadzi wyspę i koordynuje jej działalność operacyjną, ale też współpracuje z różnymi organizacjami młodzieżowymi, które współtworzą różnego rodzaju wydarzenia inicjatywy na tym terenie.

Dobre praktyki oraz co mogłoby zostać zrobione lepiej

W naszej ocenie Ungdomsøen posiada w sobie wiele dobrych cech wartych rzetelnej uwagi czy naśladowania, które jednocześnie mogą stać się inspiracją dla innych procesów rewitalizacyjnych. Przede wszystkim młodzież jest postrzegana jako wartościowy partner, który ma głos i siłę sprawczą. To poczucie bycia ważną częścią organizacji czy całego ekosystemu, motywuje młodych ludzi do uczestniczenia w różnych aspektach procesu regeneracji, podejmowania działań, wspierania codziennych obowiązków i przejmowania odpowiedzialności za wyspę i społeczność. Po drugie, gdy tylko odwiedzisz wyspę, nie jesteś już postrzegany jako gość, ale jako część Ungdomsøen i jej społeczności. To sprawia, że jest się odpowiedzialnym za to, aby Undgomdsøen było przyjemnym miejscem dla siebie i dla innych przebywających. Jeśli realnie zaangażujesz się w życie wyspy, będziesz traktowany jako osoba mająca wpływ i odpowiedzialność za zmiany zarówno w przestrzeni fizycznej jak i społecznej miejsca. Ta odpowiedzialność i współdzielone wartości dają poczucie przynależności do społeczności, jak i sprawczości wobec podejmowanych wyzwań. Po trzecie, Ungdomsøen wykorzystuje możliwość zdobycia nowego doświadczenia jako motywatora do zaangażowania się w życie wyspy. Wykorzystują przestrzeń jako miejsce, w którym młodzi ludzie mogą rozwijać się i wzrastać, jak i świętować każdy sukces czy naukę wyciągniętą z porażki. Spotkania są regularne i samoorganizujące się, dzięki czemu członkowie wzmacniają swoje umiejętności zarządzania i komunikacji. Ogólnie rzecz ujmując, dajesz ludziom przestrzeń treningową do budowania postaw, odkrywania wartości i rozwijania umiejętności, które następnie mogą wykorzystać w swoim codziennym życiu. Jednocześnie warto podkreślić, że zawsze istnieje przestrzeń dla usprawnień. Po pierwsze, kiedy ludzie przybywają na wyspę, od samego początku mogą zostać przytłoczeni dużą odpowiedzialnością. Takie podejście niesie ryzyko wykluczenia osób obawiających się niepowodzenia czy oceny przez rówieśników. Pomaganie ludziom w rozpoczęciu pracy to na razie najsilniejsza część organizacji. Choć z drugiej strony, brakuje „buforów bezpieczeństwa” dla projektów, co oznacza, że cała odpowiedzialność spoczywa na barkach realizatorów. A warto podkreślić, że istnieje grupa młodych osób, które ze względu na brak doświadczenia potrzebują dodatkowego czasu, by uwierzyć

179

Studium przypadków

w siebie i odnieść sukces, jednocześnie dając przykład kolejnym osobom. Kolejna kwestia dotyczy pytania kim jest młodzież w Danii? Na moment pisania artykułu zakładano wielopokoleniowość wolontariuszy, choć grupa ta jednocześnie wydaje się być wąska i charakteryzująca się znaczną różnorodnością. Na przykład, na ten moment nie promuje się współpracy międzypokoleniowej. Ostatni wątek dotyczy sposobu zarządzania wyspą, która jest stosunkowo młodą i prężnie rozwijającą się organizacją. Istnieje potrzeba rozwinięcia tożsamości wyspy, społeczności i struktury koordynującej. Te braki uwidaczniają się w strategii komunikacyjnej, która bywa niejasna dla odbiorcy. Co więcej, nowicjuszom na wyspie trudno jest zrozumieć organizację i ostatecznie stać się jej częścią. W opinii autorów strategia marketingowa powinna być silniejsza i częściej komunikowana grupom docelowym wyspy.

Wyspa Modych, Kopenhaga

Bibliografia 1. Welcome to Ungdomsøen. (2020, marzec 18). Ungdomsoen. https://ungdomsoen.dk/english/

The Youth Island

(2020, grudzień 24). Ungdomsoen. [Fotografia]. https://ungdomsoen.dk/

Oikos, Kopenhaga

OIKOS , KOPENHAGA Authors: Chiara Spezzati, Andreea Toma

8 Kontekst

Oikos Copenhagen to lokalny oddział Oikos International, studenckiej organizacji non-profit zajmującej się zrównoważonym rozwojem w ekonomii i zarządzaniu. Oikos Copenhagen jest częścią międzynarodowej organizacji założonej w 1987 roku, której misja to wsparcie przedsiębiorczości przyjaznej środowisku naturalnemu oraz uwrażliwienie studentów różnych kierunków na kwestie związane z Celami Zrównoważonego Rozwoju. W Kopenhadze działalność rozpoczęto w roku 2011, kiedy to połączono dwie organizacje studenckie Develop i Well, które stały się częścią międzynarodowej sieci. Oikos Copenhagen promuje zrównoważony rozwój poprzez 6 kluczowych projektów: „Transformacja program nauczania” (z ang. „Curricular Transformation”) „Pionierzy społeczni” (z ang. „Social Pioneers”) „Wpływ Oikos” (z ang. „Oikos impact”) „Kariera w Oikos” (z ang. „Oikos Career”) „Konkurs przypadków Oikos” (z ang. „Oikos Case Competition”).

Ludzie

Oikos logo

(2020, grudzień 24). Facebook. [Infografika]. https://m.facebook.com/OikosLausanne/photos/a.3810320 85322508/1561789880580050/?type=3&source=54&ref =page_internal

Organizacja angażuje studentów (obecnie 42 osoby) z różnych uniwersytetów w Kopenhadze. Do głównych interesariuszy należą: - Oikos International, który lokalnie wspiera swoje oddziały poprzez wymianę wiedzy, doświadczeń i narzędzi do realizacji celów organizacji. - Organizacje studenckie: zwłaszcza te powiązane z Copenhagen Business School (CBS). 183

Studium przypadków Ilustracja prezentuje zaangażowanych interesariuszy autorki: Chiara Spezzati, Andreea Toma

- Studenci: jak już wspomniano, Oikos jest organizacją studencką, w której centrum stoi uczeń uczelni wyższej, w przypadku Kopenhagi, są to głównie osoby studiujące na CBS. - Inni partnerzy: tj. firmy zaangażowane w prowadzenie warsztatów i wydarzeń, np. Station - Student Innovation House - Sponsorzy: którzy finansowo wspierają działalność Oikos - Profesorowie: wspierający członków organizacji w zdobyciu wiedzy - Rada doradcza: doradzająca i wspierająca organizację w jej działalności i decyzjach - Zarząd CBS: który pomaga w tworzeniu sieci, doradza organizacji - Media: w tym przede wszystkim media społecznościowe i prasa uniwersytecka, które odgrywają kluczową rolę w docieraniu do aktualnych lub przyszłych członków organizacji.

Purpose and values

The main goal of Oikos Copenhagen is to create awareness about issues concerning: - Environmental, social and financial sustainability in companies and organizations. - Ethical and responsible business and organizational practices. - Opportunities in the developing world for the private and public sectors. The students in the organization share some values, which is what brought them together and what makes it work. At the core we find sustainability: social, environmental and economic. An essential aspect about oikos is its community: personal growth is

Główne wartości Oikos Copenhagen

(2020, grudzień 24). Oikos Copenhagen. [Grafika]. https://www.oikos-copenhagen.com/about

184

Oikos, Kopenhaga

Cel i wartości

Głównym celem Oikos Copenhagen jest podnoszenie świadomości w zakresie: - Zrównoważonego rozwoju firm i organizacji, - Etycznych i odpowiedzialnych praktyk biznesowych i organizacyjnych, - Szans dla sektora prywatnego i publicznego w krajach rozwijających się. Organizacja została zorganizowana wokół idei zrównoważonego rozwoju, w obszarach tj. środowisko naturalne, ekonomia i społeczeństwo, które spajają wszystkie jej działania. Kolejnym istotnym aspektem Oikos jest jego społeczność oparta o rozwój osobisty jej członków, który jest motywowany poczuciem przynależności i integralności, potrzebą wpływania na postępy w zakresie realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, wzmocnienia kompetencji liderskich w obszarze innowacji społecznych, a także odpowiedzialności i rozliczalności. Filarem działań Oikos jest różnorodność jej członków (z ang. diversity), a także otwartość na dyskusję.

Miejsce

Obecnie mają swoje biura w Station – Student Innovation House, a wydarzenia często odbywają się w budynkach CBS.

Rozwój organizacji

Organizacja rozwija się, zachowując następujące zasady: - Zaangażowanie interesariuszy – w Oikos kluczowi interesariusze są angażowani w proces projektowania zmian, tak by czuli się ich częścią od samego początku, aż po produkt końcowy. - Przyjaźń – budowanie relacji pomiędzy członkami, a tym samym silnej społeczności, jest ważnym aspektem organizacji, który istotnie wspiera proces dzielenia się wiedzą. - Przepływ komunikacji – odgrywa ważną rolę w dzieleniu się ze wszystkimi, tym co się dzieje w Oikos. -\Równowaga – pomiędzy różnymi aspektami i częściami organizacji jest istotna i balansowana. - Różnorodność – ważną wartością jest różnorodność doświadczeń i podejść zaangażowanych w organizację studentów, co wpływa na generowany przez nich wpływ (z ang. impact).

Wyzwania

Rozmowy z liderami organizacji ujawniły kilka wyzwań, przed którymi stoi Oikos. Jednym z kluczowych jest zaangażowanie nowych członków w działalność statutową, a następnie utrzymanie ich uwagi. Z przeprowadzonych wywiadów wynikało, że liderzy 185

Studium przypadków System organizacyjny

autorki: Chiara Spezzati, Andreea Toma

organizacji istoty problemu upatrują w trudności przekonania nowych osób do zaangażowania się w ramach pracy wolontaryjnej. Kolejnym wyzwaniem jest organizacja harmonogramu, która umożliwiałaby połączenie obowiązków związanych z odpowiedzialnościami za zadania realizowane w ramach Oikos i obowiązkami studenckimi. Ostatnim wyzwaniem, na które zwrócono uwagę jest próba zrównoważenia ilości studentów duńskich i międzynarodowych. Wielokulturowość organizacji jest ważną wartością, niemniej równie istotne jest oparcie organizacji o duńską kulturę i podejście do integracji.

Zaproponowane rozwiązanie

Wydaje się, że Oikos ma silne doświadczenie w podążaniu za wymaganiami i potrzebami kolejnych pokoleń studentów. Organizacja opracowała dobrą strategię komunikacji, która integruje dwa istotne czynniki tj. wprowadzanie nowych osób, przy jednoczesnym utrzymaniu integralności zespołu. Warto podkreślić, że za główne przewagi konkurencyjne organizacji ocenia się dostosowaną komunikację do grupy docelowej oraz szeroko promowaną kulturę wdzięczności i wymiany. Z punktu widzenia wpływu społecznego, Oikos stara się podnosić świadomość w zakresie zrównoważonego rozwoju, wskazując studentom powody do zaangażowania się w większy cel. Ponadto pomagają swoim członkom w doskonaleniu umiejętności praktycznych i budowaniu doświadczenia obejmującego różne dziedziny. Kolejnym obszarem wsparcia jest doradztwo zawodowe i pomoc w rozwoju kariery, w tym naukowej. Jest to istotny element budowania trwałej, rozległej i niezawodnej społeczności opartej o sieć współpracy.

Dobre praktyki. Co nas zainspirowało?

W ocenie autorek, największym atutem Oikos jest nacisk na działania związane z budowaniem społeczności. Wykazując silne poczucie wspólnoty, organizacja jest w stanie osiągnąć istotny poziom

186

Oikos, Kopenhaga

zainteresowania ze strony swoich członków. Zaangażowanie studentów z różnych środowisk, którzy mają różne podejścia i pomysły, jest kluczem do celu, jakim jest rozwój społeczności. Do głównych działań w tym obszarze należą: budowanie poczucia wspólnoty, tożsamości oraz realizacji wspólnych celów. Kolejnym ważnym atrybutem Oikos jest system organizacyjny oparty na macierzy, która łączy funkcje w organizacji i realizowane projekty, tzn. każdy projekt ma przyporządkowane osoby odpowiedzialne za sześć różnych funkcji (tj. zarządzanie, finanse, zaangażowanie, komunikacja, relacje i rozwój).

Obserwacje końcowe

W ocenie autorów, pomimo tego, że Oikos Copenhagen jest częścią globalnej organizacji, na podstawie dostępnych w internecie materiałów, trudno jest zrozumieć jakie ostatecznie działania i możliwości oferują swoim członkom. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że komunikacja duńskiej filii, na tle globalnej oferty oraz w porównaniu z innymi studenckimi organizacjami, wypada mało zachęcająco, co w długiej perspektywie może prowadzić do spadku zainteresowania jej członków i nowych studentów.

References 1. Oikos Copenhagen. (n.d.). https://www.oikos-copenhagen.com/

187

Kopenhaska Szkoła Przedsiębiorczości

KOPENHASKA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Autorzy: Hanna Matera, Sameer Agarwal

9 Wprowadzenie

Kopenhaska Szkoła Przedsiębiorczości (z ang. Copenhagen School of Entrepreneurship - CSE) jest największą organizacją zrzeszającą inkubatory studenckie w Danii, zrealizowaną w partnerstwie z Copenhagen Business School (CBS). Każdego roku zaprasza do współpracy studentów i absolwentów zróżnicowanych kierunków i uczelni, by z profesjonalnym wsparciem mogli rozpocząć program inkubacji, akceleracji i rozwoju ich własnych pomysłów poprzez programy, wydarzenia i warsztaty dedykowane przedsiębiorczości. W ocenie CSE jednym z kluczowych aspektów wspierających realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju jest wyposażenie młodego pokolenia przedsiębiorców w umiejętności, pozwalające im na wejście na rynek pracy i dostosowanie ich działalności do szybko zmieniających się warunków otoczenia, w którym żyjemy. Organizacja została założona w 2007 roku i od tego czasu pomogła w rozpoczęciu działalności ponad 500 interdyscyplinarnym firmom.

Ludzie, miejsca i praktyki

Logo CSE

(2020, grudzień 29). Facebook. [Infografika]. https://www.facebook.com/csenews/ photos/10157680310694135/tos/10157680310694135/

CSE to największa społeczność przedsiębiorców uniwersyteckich jest kształtowana przez studentów z ponad 90 narodowości, pochodzących z różnych uczelni. Wszystkim z nich udzielane jest profesjonalne wsparcie specjalistów, którzy służą im wiedzą i doświadczeniem na początku trudnej podróży związanej z założeniem własnej firmy. Organizacja stara się stworzyć przyjazną i bezpieczną przestrzeń, w której każdy może podzielić się swoimi pomysłami. Kameralne i przyjazne studentom wydarzenia, takie jak „Otwarte środy” (z ang. „Open Wednesday”, wydarzenie, podczas którego można porozmawiać z pracownikami CSE o swoim pomyśle i uzyskać ich opinię) lub 189

Studium przypadków CBS CSE

(2020, grudzień 29). Bluebenu. [Infografika]. http://bluebenu.dk/cse-proof-program/

„Startupowe piątki” (z ang. „Startup Friday”, czyli piątkowy bar CSE zapewniający świetną okazję do biznesowych rozmów w nieformalnym otoczeniu) są oferowane regularnie. Praktyki wsparcia CSE obejmują przestrzeń biurową 24/7, rozwój biznesu, programy inkubatorów, nadzór mentorów, warsztaty i „pojedynki intelektualne” / spotkania / konfrontacje, międzynarodowy program rozwoju, całoroczne bezpłatne ubezpieczenie sponsorowane przez TRYG (https://tryg.dk/), księgowość i doradztwo KPMG (https:// home.kpmg/dk/en/home.html), cotygodniowe sesje z doświadczonym prawnikiem i wiele więcej.

Model biznesowy

Kopenhaska Szkoła Przedsiębiorczości (CSE) została założona jako oddział Kopenhaskiej Szkoły Biznesu (CBS) w celu promowania przedsiębiorczości i pomocy studentom CBS, a także innym studentom w Danii, w podejmowaniu kroków w kierunku tworzenia ich własnych przedsiębiorstw. CSE jest finansowana z budżetu CBS w wysokości 435 000 USD, który wykorzystywany jest do zapewniania przedsiębiorcom szkoleń, opieki mentorskiej, dostępu do zainteresowanych inwestorów oraz zwiększania ich rozpoznawalności na rynku. Ponieważ w grę wchodzi pomoc finansowa, wszystkie przyjęte do programu przedsiębiorstwa, które rozpoczynają swoją działalność, są zobligowane do uczestnictwa w narzędziu kontroli/selekcji (z ang. control/selection tool) oraz szeregu działań inkubacyjnych na trzech określonych etapach. Wraz z rosnącym zainteresowaniem oraz sukcesem CSE już w 2015 oku przyjmowało co roku 100–125 nowych przedsiębiorstw typu start-up, co przyciągało zewnętrzne fundusze w wysokości 33 mln USD, zarówno ze źródeł publicznych, jak i prywatnych. Szkoła mierzyła sukces liczbą uczestników inkubatora, którzy pod koniec dziewięciomiesięcznego okresu inkubacji mieli zarówno klienta biznesowego, jak i zrównoważony model biznesowy. W ciągu ośmiu

190

Kopenhaska Szkoła Przedsiębiorczości

lat wskaźnik sukcesu CSE wynosi już 53 procent. Ponieważ CBS wydaje co roku znaczną część pieniędzy na realizację celów CSE, pojawiła się potrzeba poprawy wskaźnika zwrotu. W związku z czym CSE bada partnerstwa z firmami, a także inne źródła inwestycji, aby przyspieszyć ich rozwój i stać się bardziej niezależną organizacją od samego CBS

Programy flagowe

Oprócz współpracy z młodymi przedsiębiorcami CSE stara się kwalifikować i inspirować studentów do korzystania z potęgi transformacyjnej przedsiębiorczości i wcielania jej w życie. Mając to na uwadze, CSE oferuje szeroki wachlarz programów obejmujących różne wymiary przedsiębiorczości. - “The Proof Program” - program wspierający startupy na drodze do sprzedaży ich produktu, jednocześnie weryfikujący na jakim etapie rozwoju znajduje się dany pomysł i co organizacje powinny zrobić, żeby przekuć go w biznes. - “Go Grow Startup Accelerator” - zapewnia platformę, dzięki której można przenieść startup na wyższy poziom, poprzez pozyskanie funduszy, tworzenie sieci, rozwój kompetencji biznesowych itp. - “CSE Research” - projekt badawczy mający na celu uzyskanie dodatkowych informacji o działaniach i procesach decyzyjnych odbywających się w laboratorium CSE. - „Internship with ECTS” i „Startup Hacks” - inne mniejsze programy i aktywności dla studentów. Podsumowując, CSE stopniowo stali się kluczowym graczem na scenie startupowej w Kopenhadze i Danii, obsługując niemal każdego, kto chciałby stowrzyć swój własny startup.

Analiza i inspiracja w kontekście projektowania usług

“One Save / Day” - CSE w akcji Aplikacja mobilna One Save / Day to propozycja oparta na szczytnej idei dotyczącej walki ze zmianami klimatycznymi i tworzenia społeczności ludzi, których działania mogą mieć pozytywny wpływ na otaczający świat. Główną koncepcją aplikacji jest otrzymywanie przez jej użytkowników codziennych przypomnień o podejmowaniu małych i prostych zadań, które mogą pomóc ich lokalnemu środowisku. Ze względu na zakres projektu (ponad 10 tys. użytkowników na całym świecie) One Save / Day udowodniło, że małe działania mogą mieć duży i znaczący wpływ na świat. „One Save / Day” było częścią programu akceleracyjnego. CSE odegrało w tym kluczową rolę, pomagając zespołowi w realizacji pomysłu, który stał się inicjatywą globalną. Poniższa grafika ukazuje, w jaki sposób wszystkie działania CSE mogą wspomóc startupy.

191

Studium przypadków

CSE nie tylko wspiera młodych przedsiębiorców, ale jednocześnie pełni rolę inspiratora zmian społecznych. Jednym z kluczowych przekonań motywujących organizację do ciągłego uczenia się i rozwoju jest dążenie do wywierania długotrwałego wpływu na społeczność przedsiębiorców poprzez edukację nowego pokolenia programistów i deweloperów, którzy myślą przyszłościowo. To między innymi dla nich, tworzy się bezpieczne środowisko pracy, w którym większość ich potrzeb jest zaspakajana. Jest to grupa specjalistów odgrywająca kluczową rolę w tworzeniu tętniącej życiem kultury startupów w Kopenhadze. Jest to również grupa, która osiągnęła spektakularny sukces w zakresie tworzenia własnej społeczności. CSE realizuje szereg inicjatyw mających na celu budowanie społeczności, takich jak na przykład: absolwenci CSE stają się mentorami w zróżnicowanych programach, „Otwarte środy”, które są platformą dla przedsiębiorców sprzyjającą budowaniu kontaktów, „Startupowe piątki” są źródłem motywacji dla początkujących przedsiębiorców dzięki inspirującym i nieformalnym spotkaniom.

Kapitał

CSE stosuje metody, które zapewniają młodym ludziom dobry i stabilny start w ich przyszłej karierze. O ile założenie własnej firmy bez wątpienia może być stresującym procesem, o tyle sposób działania CSE wspiera młodych przedsiębiorców na każdym jego etapie. Co więcej, nieformalna oprawa spotkań zapewnia płynne wejście w skomplikowany świat przedsiębiorczości. Skondensowany program zapewnia, że faza uczenia się odbywa się na wszystkich jego etapach i skupia się na całym procesie twórczym, a nie tylko efekcie końcowym.

Wyzwania

Jednym z wyzwań stojących przed CSE jest balansowanie między zakresem i jakością ich oferty. Zapewnianie pomocy większej liczbie osób może odbywać się kosztem obniżenia jakości ich programu. Aby temu zapobiec, CSE jest uzależniona od stałego wsparcia finansowego inkubatora ze strony sponsorów i inwestorów. Kolejną rzeczą, która pozostawia pole do poprawy, jest stosunkowo krótki czas przeznaczony na konsultacje i osobiste wsparcie. Zakładanie firmy jest procesem dynamicznym, bez wyraźnych granic wszystkich jego faz, dlatego niektórzy przedsiębiorcy potrzebowaliby dłuższego czasu w celu otrzymania więcej wskazówek i konsultacji niż inni. Bibliografia 1. Miroboard. (2020, marzec 28). https://miro.com/app/board/o9J_kkrK_b0=/ 2. CSE. (n.d.). https://cse.bs.dk/ 3. Forskningsdatabasen. Pobrano 28 marca, 2020 z https://www.forskningsdatabasen.dk/en/catalog/2394870852 4. Our mission. (2020, marzec 28). One save day. https://www.onesaveaday.com/ 192

0. Introduction 1. Model + Toolkit 2. Essays 3. Case Studies 4. Kto?

Zawartość Uczestnicy Zespół projektowy

Kto?

UCZESTNICY

Sameer Agarwal

Sameer ma 25 lat i jest studentem studiów magisterskich z Business Analytics, specjalizującym się w Deep Learning na Politechnice Duńskiej w Kopenhadze. Opisuje projektowanie jako zorganizowany sposób zbliżenia użytkownika i dostawcy w celu rozwiązania problemu i wierzy, że w przyszłości będzie to coraz ważniejsze.

Jakub August

Jakub specjalizuje się w strategii i rozwoju biznesu. Z przedsiębiorczością związany od lat. Posiada doświadczenie w zarządzaniu projektami zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym. Współzałożyciel firmy Tenka. Obszary jego zainteresowań obejmują wartości w organizacjach, innowacje i metody rozwoju oraz nowe trendy w zarządzaniu biznesem. Twórca i działacz wielu organizacji pozarządowych. Współorganizował i prowadził warsztaty podczas wielu wydarzeń, m.in. Design Thinking Week i Katowice Service Jam.

Paweł Barszcz

Paweł ma 24 lata i od urodzenia mieszka na Górnym Śląsku. W dzieciństwie obserwował degradację wielu terenów w swoim otoczeniu, a obecnie wspiera zmiany w Pałacu w Siemianowicach. Pracuje jako administrator systemów informatycznych i również studiuje na tym kierunku.

Maria Jesus Domeyko

Absolwentka biznesu, posiadająca umiejętności w zakresie proaktywności, zaangażowania i pracy zespołowej. Interesuje się metodami i działaniami wywierającymi poztywny wpyw na społeczeństwo. Obecnie uczy się projektowania usług i doświadczeń użytkowników, ponieważ uważa, że kluczem do każdego projektu są użytkownicy końcowi. Jej celem jest łączenie doświadczenia biznesowego i projektowego w celu tworzenia i wdrażania rozwiązań poprawiających jakość życia ludzi. 194

Uczestnicy

Inga Ginalska

Magister projektowania graficznego na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach oraz pasjonatka projektowania UX i usług. Przez lata zdobywała doświadczenie, pracując w fundacjach, samorządach studenckich i różnych inicjatywach łączących kreatywnych, zaangażowanych ludzi. Jako projektantka dąży do tworzenia produktów idealnie dopasowanych do konkretnych potrzeb i skupiających się na poprawie wszystkich interakcji i punktów styku, które otaczają użytkownika.

Karolina Grotkowska

Polka studiująca obecnie Zrównoważone Miasta w Kopenhadze pasjonatka energii odnawialnej i gospodarki o obiegu zamkniętym, zwłaszcza w budownictwie. Wcześniej, studentka Zielonych Technologii i Monitoringu na Politechnice Gdańskiej. W swojej pracy zawodowej chciałaby poświęcić się zrównoważonemu rozwojowi miast. Uwielbia podróżować, poznawać nowe kultury i mieszkać za granicą - ważne tylko żeby było blisko do morza.

Xiaolin Huang

Xiaolin jest studentką MA Service Design na LCC. Ma doświadczenie w projektowaniu przemysłowym i pracowała jako projektant interakcji w dziedzinie fin-tech. Pasjonuje się projektowaniem momentów radości, przedstawianiem złożoności w uproszczony sposób, budowaniem pomostu pomiędzy technologią a lepszym rozwiązywaniem problemów z wykorzystaniem metod projektowych. Ma doświadczenie w zakresie projektowania usług dla sektora opieki zdrowotnej, zrównoważonego rozwoju żywności dla zdrowia i starzenia się.

Rafał Józefowicz

Rafał ma 24 lata i posiada tytuł magistra bezpieczeństwa narodowego, który uzyskał na Warszawskiej Akademii Wojennej. Jest bardzo aktywny i otwarty. Pracuje jako Specjalista ds. Operacyjnych w Warsaw Concierge Group, wiodącym dostawcy w szerokim zakresie rozwiązań opartych o usługi concierge i konsultingowe z zakresu hotelarstwa i customer experience. Pasjonat sztuki współczesnej, astrologii i trendów projektowych.

Natalia Kacprzyk

Badaczka, psycholog społeczny i środowiskowy, projektant i współzałożyciel biura Tenka. Jej zainteresowania to relacje międzyludzkie, a także wpływ człowieka na środowisko. Od lat współpracuje z organizacjami, których DNA zakłada konstruktywną zmianę i budowanie trwałych relacji z klientami opartych na zaufaniu.

195

Kto?

Annika Nørgaard Karmann

Annika ma 26 lat, jest pół dunką i pół niemką, ale większość swojego życia spędziła w Danii. Obecnie studiuje na studiach magisterskich z projektowania i innowacji na Uniwersytecie Technicznym w Danii. Poszukuje połączenia pomiędzy technologią a myśleniem skoncentrowanym na człowieku. Z tego punktu widzenia uwielbia pracować twórczo i rozwiązywać złożone problemy, tak aby tworzyć zrównoważone rozwiązania.

Moosa Khan

Głęboko wierzy w potęgę internetu. Moosa jest studentem programu MA Service Design na LCC. Jego zainteresowania polegają na kształtowaniu kultury online i offline, łącząc myślenie oparte na technologii cyfrowej i projektowaniu zorientowanym na człowieka. Moosa pochodzi ze świata reklamy i marketingu, gdzie do niedawna pełnił funkcję Head of Digital Creative i Executive Creative Director w Cheil Worldwide.

Paulina Konsek

Paulina jest studentką II roku Architektury na Politechnice Śląskiej. Fascynują ją projekty z pogranicza urbanistyki, architektury i socjologii. Wierzy w projekty stworzone z myślą o ludziach i aktywnie z nimi angażujące. Ponadto w ramach swoich projektów stara się również realizować cele zrównoważonego rozwoju. Oprócz swojego przyszłego zawodu jest zapaloną podróżniczką.

Wareesa Lakanathampichit

Wareesa jest projektantką produktów, która interesuje się projektowanie doświadczeniem i usług. Zawsze wierzy, że badania są kluczem do każdego projektu. Jej praca opierała się dotychczas na badaniach z zakresu światowych trendów, technologii, użytkowników lub innych danych związanych z podejmowanym tematem.

Hanna Matera

Hanna jest 21-letnią studentką studiów licencjackich na kierunku kognitywistyka na Uniwersytecie w Aarhus. Ze względu na interdyscyplinarny charakter studiów, zgłębia różne dziedziny branż zorientowanych na człowieka, ale to właśnie projektowanie w kontekście społecznym było czymś, co ją szczególnie interesowało. Przystąpienie do programu Co-design Your Place jest niesamowitym doświadczeniem, które umożliwiło jej głębsze zrozumienie dziedziny projektowania, zwłaszcza obszarów projektowania usług i projektowania partycypacyjnego. 196

Uczestnicy

Joey McAleese

Projektantka grafiki z Shropshire studiująca kierunek w zakresie innowacji społecznych i zrównoważonej przyszłości, ma na celu wywarcie niewielkiego pozytywnego wpływu na wielki świat.

Zuzanna Milancej

Zuzanna jest studentką UAL, LCC w Londynie. Jest na trzecim roku ilustracji i wizualnych mediów. Jest Polką, ale w wieku siedmiu lat przeprowadziła się do Dubaju w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i mieszkała tam przez 12 lat, aż wyjechała na studia do Londynu. Posługuje się językiem polskim i angielskim. Jej rodzice nadal mieszkają w Dubaju, dokąd jeździ co roku na Boże Narodzenie i Wielkanoc.

Binoli Shah

Binoli jest artystką i projektantką specjalizującą się w interaktywnym projektowaniu mediów. Figuratywna w koncepcjach, dąży do zakwestionowania relacji między sztuką a projektowaniem. Większość jej prac kręci się wokół pojęcia czasu, eksplorując jego aspekty, często w odniesieniu do mediów. Interesuje się badaniem i rozwiązywaniem problemów stojących przed naszym społeczeństwem. Jako projektantka wierzy w rozwiązywanie problemów, zmienianie życia i zwiększenie wpływu poprzez swoją pracę.

Marlene Schmidt-Petersen

Marlena ma 27 lat. Całe życie mieszka w Danii i od prawie czterech lat jest studentką Duńskiego Uniwersytetu Technicznego. Studiuje na kierunku Design and Innovation, koncentrując się na zarządzaniu projektami i zrównoważonych rozwiązaniach. Skupia się zarówno na technicznym, jak i skoncentrowanym na człowieku sposobie myślenia. Uwielbia twórczo pracować nad rozwiązywaniem problemów i miejmy nadzieję, że będzie w stanie dokonać zmiany na przyszłość, rozwiązując niektóre z aktualnych problemów.

Chiara Spezzati

Chiara pochodzi z Włoch i ma 19 lat. Obecnie studiuje na studiach licencjackich,na inżynierii ogólnej na DTU, od przyszłego roku obierając kierunek Future Energy. Jest bardzo zaniepokojona kwestiami środowiskowymi i społecznymi i chce dokonać znaczącej pozytywnej zmiany na świecie.

197

Kto?

Angela Tam

Angela pochodzi z magicznej zarośniętej wyspy leżącej u zachodniego wybrzeża Kanady, ale pewnego dnia wpadła w zgiełk Londynu. Obecnie studiuje na studiach magisterskich na University of the Arts w Londynie w zakresie projektowania usług. Pasjonuje się rozwiązywaniem złożonych problemów, aby ulepszyć otaczający ją świat. Po studiach architektonicznych i urbanistycznych ma słabość do aktywizacji i rewitalizacji społeczności. W wolnym czasie lubi robić zdjęcia analogowe i bawić się z psami.

Andreea Toma

Mistrzyni Zen, zorganizowana, ale kreatywna. Andreea łączy podejście architekta krajobrazu, urbanisty i inżyniera zrównoważonego rozwoju. Pasjonuje się rowerami, miastami nadającymi się do zamieszkania i budowaniem społeczności, wspieranych przez nieustające pragnienie innowacji i nowych odkryć. Jej życiowa filozofia opiera się na tym, że „jeśli wiele małych ludzi w wielu małych miejscach robi wiele małych rzeczy, mogą zmienić świat.”

Fanxi Zhou

Fanxi jest studentką UAL, specjalizującą się w projektowaniu usług. Zdobyła doświadczenie w Microsoft China. Pracowała jako projektant UX. W swojej pracy jest kreatywna i sprawcza. Posiada umiejętności komunikacyjne, zarządzania zadaniami i pasję do zawodu. Posiada doświadczenie w pracy z organizacjami interdyscyplinarnymi i międzynarodowymi zespołami.

198

Zespół projektowy

ZESPÓŁ PROJEKTOWY

Dr Silvia Grimaldi - mentorka programu Silvia Grimaldi jest liderką kursu MA Service Design i Postdoctoral Research Fellow w projekcie Pharma Factory (H2020) w London College of Communication (LCC), University of the Arts London (UAL). Ma 15-letnie doświadczenie w nauczaniu i badaniach w zakresie projektowania transdyscyplinarnego, od 4 lat prowadzi MA Service Design, jest współzałożycielem Service Futures Lab, laboratorium badań i wymiany wiedzy w LCC. Jej badania koncentrują się na roli narracji w interpretacji przez użytkowników doświadczeń związanych z produktem, fikcji projektowej i projektowaniu usług jako narzędziach zaangażowania publicznego, zaskakujących doświadczeniach, projektowaniu usług i pedagogice projektowania usług.

Anna Bielak-Dworska - koordynatorka projektu Fundatorka Fundacji Stajnia, dyrektor operacyjna organizacji. Jest odpowiedzialna za program rewitalizacji, w tym budowania międzynarodowej społeczności Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich. Współautorka programu edukacyjnego „Akademia Liderów Społecznych” i programu merytorycznego laboratorium rewitalizacji „ReviLAB”. Jest autorką i liderem merytorycznym międzynarodowej konferencji i warsztatów service design sprint „Co-design your P(a)lace. Wdrażała i koordynowała prace nad międzynarodowym projektem „Co-design your place”. Ekspertka w prestiżowym programie menadżerskim dla sukcesorów – Akademia Sukcesora.

Martyna Bielak - mentorka uczestników Martyna jest projektantką usług z doświadczeniem w zakresie wzornictwa przemysłowego. Posiada doświadczenie w badaniach, projektowaniu usług, projektowaniu terenów rekreacyjnych i placów zabaw. Martyna pracuje dla DesignIt, globalnej firmy zajmującej się strategią projektowania, gdzie koncentruje się na zrozumieniu kontekstu klienta, potrzeb biznesowych i potencjału technologicznego, aby je przenieść do najbardziej pożądanych i wykonalnych doświadczeń. Pasjonuje się badaniem zmian w procesie regeneracji.

199

Kto?

Javiera Godoy - liderka zespołu brytyjskiego Javiera Godoy jest projektantką, architektką i pedagożką. Jest wykładowcą na studiach MA Design for Social Innovation and Sustainable Futures oraz BA (Hons) Graphic and Media Design, a także jako moderatorką wymiany wiedzy MA Service Design w London College of Communication (LCC). Jej praca bada transdyscyplinarne podejścia do zrównoważonego rozwoju, innowacji społecznych oraz projektowania partycypacyjnego i usług jako motorów zmian w społecznościach, wzmacniając współpracę między różnymi interesariuszami, ulepszając usługi publiczne i kształtując lepsze przestrzenie i miasta przyszłości.

Astrid Lundsgaard - liderka zespołu duńskiego Astrid jest młodą profesjonalistką z tytułem licencjata w dziedzinie projektowania i innowacji oraz wkrótce kończącym się tytułem magistra sztuki w zakresie uczenia się i innowacyjnych zmian. Astrid ma szeroki, interdyscyplinarny profil, a jej kompetencje i doświadczenie obejmują rozwój produktów, projektowanie usług i zrównoważonych rozwiązań, zarządzanie projektami i zasobami organizacji, rozwój organizacyjny, analityczne perspektywy teoretyczne i budowanie kreatywnych, celowo angażujących społeczności.

Agata Nowak - badaczka Badaczka, projektant usług, współzałożycielka agencji badawczej Selkie, aktywnie działająca od lat w branży IT, w edukacji i 3 sektorze. Wykładowca i expert w dziedzinie testowania użyteczności na SWPS w Katowicach. Z wykształcenia psycholog oraz magister sztuk pięknych (program prowadzony przez badania w HEAD w Genewie). W swojej praktyce łączy specjalizację zawodową z działaniami twórczymi, rozwijając indywidualny i kolektywny potencjał zespołów projektowych. Współtworzy projekt Badacze WUD Silesia, oraz rozwija ideę Cyfryki – Wyspy Dnia Niecodziennego – laboratorium badań artystycznych i twórczości codziennej.

200

Zespół projektowy

Paweł Nowak - lider zespołu polskiego Pomysłodawca i organizator WUD Silesia. Z wykształcenia informatyk, od 10 lat związany jest z branżą User Experience. Od trzech lat prowadzi firmę badawczo-projektową pod marką NOWY. Wcześniej, przez 8 lat zdobywał doświadczenie pracując jako główny projektant UX oraz lider zespołu User Experience w firmie informatycznej Future Processing. Jego misją zawodową jest tworzenie technologii i przedsięwzięć, które pomagają rozwijać umiejętności, możliwości i twórczy potencjał ludzi. Prowadzi szkolenia z zakresu projektowania UX, complexity oraz projektowania systemów, wykłada na kierunku User Experience Design w SWPS.

Chris To - kierownik projektu

Chris To jest kierownikiem projektów w UAL, a także współpracuje z naukowcami, aby zapewnić finansowanie badań. Posiada wykształcenie francuskie i europejskie. Ma ponad 17-letnie doświadczenie w sektorze publicznym, pracując na wiodących uniwersytetach artystycznych i nauk społecznych w Londynie. Wcześniej pracował w rządzie centralnym.

Bartosz Dworski - fotograf, wsparcie techniczne Bartosz jest architektem, fotografem i wolontariuszem w Fundacji Stajnia. Posiada ponad 12 lat doświadczenia zawodowego w projektowaniu architektonicznym i 5 lat w fotografowaniu. Jest także wykłądowcą w Akademii Fotografii w Krakowie, gdzie uczy obserwacji różnego rodzaju krajobrazów i architektury. Bartosz jest fanem architektury skandynawskiej, socjalistycznego modernizmu oraz fotograficznych podróży Bernda i Hilli Becherów. Okazjonalnie pracuje jako grafik. Re-use, re-duce, re-cycle to sposoby w jakie postrzega projektowanie architektoniczne w swoim życiu.

201

202