A Project for Typography2 Class at Ho Chi Minh University of Fine Arts. 2016
PRINCIPLE OF
T Y P O G RAP H Y NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA NGHỆ THUẬT CHỮ
EDI TED BY T RO N G HIEU
2
TYPOGRAPHY
3
4
MỤC LỤC MỞ ĐẦU
9
PHẦN I:
13
TYPEFACE & FONT TYPE FAMILY X-HEIGHT KERNING - TRACKING -LEADING SIZE - KÍCH THƯỚ C CHỮ ALIGNMENT - CANH LỀ
13 25 29 33 39 43
PHẦN II:
5
6
PRINCIPLE OF
T YPOGRA P HY
GIỚI THIỆU:
C
hữ chiếm một vị trí quan trọn không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nghệ thuật chữ - Typography luôn song hành với người họa sỹ thiết kế đồ họa trong công việc cũng như đời sống. Hiểu về Typography để bắt đầu một chặng đường khám phá đầy đam mê và thú vị, để cùng nhau làm việc và thành công! TYPOGRAPHY PRINCIPLES giới thiệu một phần những thuật ngữ cơ bản và hỗ trợ kiến thức để sinh viên ngành thiết kế đồ họa có thể nắm bắt và hiểu sâu về CHỮ ứng dụng trong nhiều mặt của nghệ thuật thiết kế.
7
8
MỞ ĐẦU:
C T C C
Ấ U R ÚC H Ữ Ơ B Ả N
Hiểu về cấu trúc chữ giúp các nhà thiết kế có thể chủ động trong việc khai thác và sử dụng chữ một cách tốt nhất. Sau đây là những thành phần cơ bản cấu tạo nên hệ thống chữ cái.
9
Baseline Meanline Descenderline Ascenderline X-height Cap height
Baseline:
Meanline:
X- height:
Descenderline:
Ascenderline:
Cap height:
Đường định vị đáy chữ cái viết thường.
Định vị phần đáy của phần thân dưới các chữ cái viết thường (g, p, y…).
Đường định vị đỉnh chữ cái viết thường.
Định vị phần đỉnh của phần thân trên các chữ cái viết thường (h, f…).
10
Chiều cao tỷ lệ chữ viết thường, giới hạn giữa baseline và meanline.
Chiều cao chữ viết hoa, giới hạn giữa baseline và ascender line.
x-height
Cap height
Typography
Ascenderline Meanline Baseline Descenderline
x-height
Cap height
serif
Typography sans serif
11
Ascenderline Meanline Baseline Descenderline
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
12
1 T YP E FAC E & FO NT
13
TYPEFACE – KIỂU CHỮ:
FONT: Là một thuật ngữ mô tả cho sự ứng dụng của typeface, cụ thể là sau khi đã thiết kế xong một typeface, ngày nay các nhà thiết kế sẽ chuyển qua định dạng số sử dụng trong các máy tính, định dạng chữ này được mô tả là một Font chữ. Font chữ thường gắn liền với chiều cao x-height bằng đơn vị chữ là Point - pt (ví dụ: 12 pt, 18pt, 14pt…)
Là một thuật ngữ đề cập về hệ thống các kiểu chữ, và mỗi một kiểu chữ khác nhau là một typeface riêng biệt. Ví dụ như Arial là một kiểu chữ, Gill Sans là một kiểu chữ, Adobe Caslon Pro là một kiểu chữ v.v… Các nhà thiết kế chữ bắt đầu tạo ra một typeface bằng các phác thảo trên giấy, tính toán các tỷ lệ, chiều cao, kiểu dáng… và sau đó bắt đầu chuyển qua phần ứng dụng sử dụng, ví dụ như khắc chữ kim loại từ thời xa xưa hay chuyển thành dạng số hóa dung cho máy tính như thời đại hôm nay. Nhìn chung Typeface là đại diện chung cho kiểu dáng của một bộ chữ, được sang tạo từ bàn tay và khối óc của các nhà thiết kế.
Các Typeface cơ bản: Serif: Old style, Transitional, Modern, Slab serif Sans-serif: Humanist, Geometric DISPLAY: Script, Blackletter…
14
SERIF Old style Transitional Modern Slab srerif
15
Serif typefaces: - Old style
Ví dụ: Adobe Caslon
-Transitional
Adobe Caslon
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuv wxyz0123456789(){}?!@&*
Ví dụ: Georgia
Georgia -Modern
Ví dụ: Didot
-Slab serif
Ví dụ: Courier
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZab cdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&*
16
Serif typefaces: - Old style
Ví dụ: Adobe Caslon
Didot
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuv wxyz0123456789(){}?!@&*
-Transitional
Ví dụ: Georgia
-Modern
Ví dụ: Didot
-Slab serif
Ví dụ: Courier
Courier
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZab cdefghijklmnopqrstu vwxyz 0123456789(){}?!@&* 17
18
SANS - SERIF
HUMANIST GEOMETRIC
19
Sans Serif typefaces:
- Humanist
Ví dụ: Gill Sans
Gill Sans
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&*
-Geometric
Ví dụ: Futura
Futura
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZab cdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&*
20
DISPLAY Script
Blackletter
21
Display typefaces: - Script Ví dụ: Zapfino
-Blackletter Ví dụ: Lucida Blackletter
Zapfino
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXY Z abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789() {}?!@&* Lucida Blacklet-
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZab cdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&*
22
FONTS:
Là một thuật ngữ mô tả cho sự ứng dụng của typeface. Font chữ thường gắn liền với chiều cao x-height bằng đơn vị chữ là Point - pt (ví dụ: 12 pt, 18pt, 24pt…)
Gill Sans 24pt
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&* Gill Sans 18pt
ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&* Gill Sans 12pt ABCDEFGHIJKLM NOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 0123456789(){}?!@&*
23
24
2 TYP E FA M I LY
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
25
TYPE FAMILY
Là các thiết kế có chung một kiểu dáng tương tự nhau trong cùng một typeface, nhưng được thiết kế thêm phương án điều chỉnh về chiều ngang và độ dày thân chữ giúp các kiểu chữ có thêm phương án trình bày phù hợp vào các tình huống khác nhau.
26
VÍ DỤ
GILL SANS LIGHT GILL SANS LIGHT ITALIC GILL SANS REGULAR GILL SANS ITALIC GILL SANS SEMIBOLD GILL SANS SEMIBOLD ITALIC GILL SANS BOLD GILL SANS BOLD ITALIC GILL SANS ULTRABOLD
27
28
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
3 X- H E IG HT
29
X-HEIGHT
X – height là thuật ngữ chỉ chiều cao của một chữ cái viết thường, giới hạn giữa 2 đường baseline và meanline. Khoảng cách này có liên hệ với đơn vị của chữ sử dụng trong máy tính hiện nay là Point (pt), thông thường x-height giữa các kiểu chữ không bao giờ giống nhau, cùng một đơn vị point nhưng chiều cao các chữ có thể khác nhau. Vì vậy các nhà thiết kế luôn rất cẩn thận in ra các bản in để kiểm tra cũng như quan sát trực tiếp các kiểu chữ, giúp cho công việc thiết kế trở nên có tính thực tế hơn. Sau đây là một số minh họa chiều cao x-height của một số kiểu chữ cơ bản:
30
FUTURA
x height x height GILL SANS
Thông thường x-height giữa các kiểu chữ không bao giờ giống nhau, cùng một đơn vị point nhưng chiều cao các chữ có thể khác nhau (Trong ví dụ: Gill Sans và Futura đều ở size 60pt nhưng có x-height khác nhau).
31
32
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
4 KE R N I NG TR ACKI NG L E A D ING
33
KERNING TRACKING LEADING
KERNING
Là việc điều chỉnh không gian giữa hai chữ cái riêng biệt. Kerning đặc biệt quan trọng đối với việc sử dụng chữ ở kích thước lớn. Điều chỉnh khoảng cách kerning tốt sẽ giúp phần chữ trong một văn bản trở nên chặt chẽ và tạo nên hiệt qủa đọc tốt hơn. Kerning chặt chẽ thường ứng dụng trong các logo hoặc câu tiêu đề lớn, kerning khoảng cách rộng giúp văn bản trông thoải mái và dễ đọc hơn. Tùy thuộc vào tính chất của sản phẩm mà nhà thiết kế sẽ quyết định điều chỉnh cho phù hợp.
TRACKING
Là khoảng cách giữa tổng các chữ trong một câu, tương tự nư tính chất của kerning, tracking được điều chỉnh phù hợp sẽ làm tăng hiệu quả của sản phẩm thiết kế.
LEADING
là khoảng cách giữa các dòng chữ trong văn bản với nhau, là khoảng cách giữa các dòng theo chiều thẳng đứng. Leading cơ bản xác định khoảng cách từ đáy chữ dòng dưới đến đáy phần chữ trên. Leading gần tạo cảm giác ngột ngạt, chật chội; ngược lại leading rộng tạo cảm giác thoải mái, thư giãn.
34
K E RN I NG Kerning đơn giản là việc điểu chỉnh không gian giữa hai chữ cái riêng biệt.
35
T RAC K I NG Tracking là khoảng cách của tổng các chữ trong một câu.
36
CÒN L E AD I NG ? Leading là khoảng cách giữa các dòng chữ trong văn bản với nhau theo chiều thẳng đứng.
37
38
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
5 S I Z E
39
SIZE KÍCH THƯỚ C CHỮ
Kích thước chữ là một phần quan trọng trong việc trình bày chữ. Thông thường chữ thường thể hiện dưới 2 dạng: một là Chữ tiêu đề lớn và hai Chữ nội dung đọc. Việc chọn kích thước chữ phù hợp giúp người đọc nắm bắt nội dung và tăng hiệu quả truyền đạt của sản phẩm thiết kế. Kích thước chữ trong máy tính thường sử dụng đơn vị là picas (viết tắt p) hay point (viết tắt là pts). Các phần nội dung đọc thường sử dung kích thước từ 8 pts – 12 pts, nội dung tiêu đề lớn sử dụng kích thước từ 12pts trở lên.
40
48pt
TYPOG RA P HY
Chữ chiếm một vị trí quan trọn không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nghệ thuật chữ - Typography luôn song hành với người họa sỹ thiết kế đồ họa trong công việc cũng như đời sống. Hiểu về Typography để bắt đầu một chặng đường khám phá đầy đam mê và thú vị, để cùng nhau làm việc và thành công! Typography principles giới thiệu một phần những thuật ngữ cơ bản và hỗ trợ kiến thức để sinh viên ngành thiết kế đồ họa có thể nắm bắt và hiểu sâu về chữ ứng dụng trong nhiều mặt của nghệ thuật thiết kế. 9pt Việc chọn kích thước chữ phù hợp giúp người đọc nắm bắt nội dung và tăng hiệu quả truyền đạt của sản phẩm thiết kế.
41
42
PHẦN MỘT:
CÁC YẾU TỐ CHỮ CƠ BẢN
6 CA NH LỀ ALIGN MENT
43
ALIGNMENT CANH LỀ
Hệ thống canh lề sử dụng trong trình bày văn bản hoặc phối hợp các nhóm chữ với nhau. Các dạng canh lề cơ bản bao gồm: Canh lề trái, canh lề phải, canh giữ và canh đều hai bên.
44
CANH PHẢI
TYPOGRAPHY – NGHỆ THUẬT CHỮ Chữ chiếm một vị trí quan trọn không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nghệ thuật chữ - Typography luôn song hành với người họa sỹ thiết kế đồ họa trong công việc cũng như đời sống. Hiểu về Typography để bắt đầu một chặng đường khám phá đầy đam mê và thú vị, để cùng nhau làm việc và thành công! Typography principles giới thiệu một phần những thuật ngữ cơ bản và hỗ trợ kiến thức để sinh viên ngành thiết kế đồ họa có thể nắm bắt và hiểu sâu về chữ ứng dụng trong nhiều mặt của nghệ thuật thiết kế.
CANH TRÁI
45
CANH GIỮA
TYPOGRAPHY NGHỆ THUẬT CHỮ Chữ chiếm một vị trí quan trọn không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nghệ thuật chữ - Typography luôn song hành với người họa sỹ thiết kế đồ họa trong công việc cũng như đời sống. Hiểu về Typography để bắt đầu một chặng đường khám phá đầy đam mê và thú vị, để cùng nhau làm việc và thành công! Typography principles giới thiệu một phần những thuật ngữ cơ bản và hỗ trợ kiến thức để sinh viên ngành thiết kế đồ họa có thể nắm bắt và hiểu sâu về chữ ứng dụng trong nhiều mặt của nghệ thuật thiết kế.
C A N H Đ Ề U HAI BÊN
46
47