Metropol 15 gusht 2013 by Gazeta Metropol

»22

Egjipti në krizë

Ushtria vret 150 protestues, përkrahës të presidentit Morsi E enjte

15 gusht 2013

Viti IX, Nr. 3054 Tel: 04 2 233 991 Fax: 04 2 233 998 Çmimi: 30 lekë • € 1.5

gazetametropol.com

Shkolla në Durrës

Tetovari xheloz plagos 207 familje të të dashurën, vret veten Sherri i nisur në kafenenë e hotelit përfundon tragjikisht në dhomën ku kishin lënë takimin privat, rëndë 21-vjeçarja »13

»8

emigrantëve kërkojnë regjistrimin e fëmijëve

Klandestinët Në Atdhe më vranë familjen dhe shokët, do të iki gjallë ose vdekur

Për kanabisin

Lazarati “luftë” Gjirokastrës, Banorët: Jemi nën breshëri Babai i vajzës së plagosur flet për ngjarjen. Policia ndalon 49 punëtorë, po kapërcenin shtetrrethimin më këmbë

»7

Rendi dhe drejtësia

Pikat kyçe të diskutuara mes Tahirit dhe ambasadorit Arvizu Skema që do të ndiqet në Ministrinë e Brendshme pas rotacionit të pushteteve. Narkotikët dhe trafiku i qenieve njerëzore shqetësimi kryesor... »3

Opinion Nga Kujtim Gjuzi

Reformat dhe pushteti vendor Nga Sadedin Çeliku

Politikat pengojnë zhvillimin e transportit »10-11

Hamedi: Si erdhëm nga Siria deri në Shqipëri Ambasadori i Gjermanisë

»9

»2

Qeveria të përcjellë frymën e konsensusit, raporti i BE varet nga reformat

Ndryshojnë çmimet

Vlera që do të paguhet te noteri për fitimin ose ndryshimin e pronësisë Parashikohet çmimi për certifikatën që do të merret pas legalizimit të banesës. Tabela e plotë me çmimet »5

Me parlamentin e ri

Mazhoranca kërkon ndryshimin e plotë të komisionit të zgjedhjeve Votimet për pushtetin vendor do të zhvillohen nga një administratë e re. LSI bën gati projektin e votimit në Kuvend »4

Shenjat pozitive

BE del nga kriza, por jo vendet ku tregtohen mallrat shqiptare

»5

« INTERVISTË

E enjte 15 gusht 2013 •

AMBASADORI GJERMAN: QEVERIA E RE TË SJELLË FRYMËN E KONSENSUSIT

Gjermania: Statusi varet nga vijimi i reformave të caktuara nga BE-ja

jermania do të mbështesë Shqipërinë në rrugën e integrimit, por marrja e statusit të vendit kandidat në muajin dhjetor do të varet nga performanca e vetë Shqipërisë. Ambasadori i Gjermanisë në Tiranë pohoi për një intervistë për gazetarin Muhamet Veliu të televizorit “Top Channel” se vendi duhet të vijojë rrugën e plotësimit të kritereve të vendosura nga Bashkimi Europian. Si një nga kriteret e plotësuara nga Shqipëria ambasadori listoi zgjedhjet, që sipas tij vendi ka bërë shumë progres në këtë fushë. Krahas kësaj ambasadori listoi edhe një sërë pikash për qeverinë e re, ku më pikantja ishte ajo e financave publike. Sipas diplomatit gjerman, qeveria e re duhet të konsolidojë financat publike dhe të garantojë qëndrueshmërinë ekonomike në vend. Hofman u shpreh gjithashtu se bizneset gjermane janë të interesuara të investojnë në vend, por për këtë kërkoi krijimin e kushteve të përshtatshme dhe një shtet ligjor. - Zoti ambasador, cila ishte ndjesia juaj e parë kur u emëruat për të shërbyer si ambasador i Gjermanisë në Shqipëri? - Fillimisht më lejoni t’ju them se për mua është një kënaqësi e veçantë të shërbejë si ambasador i Gjermanisë në Shqipëri. Më pëlqen pyetja juaj për ndjesinë time të parë, pasi ishte një kontrast i madh mes asaj që prisja të shikoja dhe çfarë pashë. Erdha këtu dy javë më parë të shikoja Tiranën dhe pritshmëritë e mia ishin të shikoja një vend që ka kaluar shumë vjet nën regjimin diktatorial komunist e me një periudhë tranzicioni të vështirë, përfshi edhe anarkinë në disa momente. Mendoja se do të përballesha me një qytet shumë gri, por mbeta shumë i befasuar kur pashë Tiranën. Është një qytet me plot gjallëri. Kisha lexuar se si ishkryetari i Bashkisë, zoti Rama, e kishte ngjyrosur qytetin me plot ngjyra, por më lejoni ta theksoj: “Tirana më ka befasuar, me plot njerëz të rinj, shumë restorante”. Gjithashtu unë e di fare mirë se kjo është Tirana, por jo e gjithë Shqipëria. Kam parë në kryeqytet edhe anën tjetër, që është varfëria dhe ka shumë gjëra për të ndryshuar, por mendoj se progresi i Shqipërisë është i jashtëzakonshëm gjatë 20 vjetve të fundit. - Cilat do të jenë disa prej prioriteteve gjatë mandatit tuaj diplomatik në Tiranë? - Kur shërben si ambasador, gjëja e parë që kërkon të realizosh është përmirësimi i marrëdhënieve bilaterale, i lidhjeve me qeverinë dhe njerëzit. Dua të nënvizoj se marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Gjermanisë tashmë janë ekselente, por unë do të mundohem të jap kontributin tim në çuarjen përpara të këtyre marrëdhënieve. Gjermania ka një interes të veçantë në pasjen e një situate stabël në të gjithë Ballkanin. Shqipëria në këtë aspekt një rol të rëndësishëm në të gjithë këtë. Qëndrueshmëria, stabiliteti demokratik, transparenca, llogaridhënia, lufta kundër korrupsionit, krimit të organizuar - të gjitha këto janë çështje që marrin një rëndësi të veçantë. Ne jemi shumë të interesuar se si këto çështje zhvillohen në Shqipëri. Gjithashtu ne besojmë se është me shumë rëndësi integrimi në strukturën europiane, përfshirë ndihmën tonë në një dimension të tillë. Ne jemi mbështetës të Shqipërisë në rrugëtimin e saj drejt integrimit europian. Për këtë do të ketë diskutime të rëndësishme deri në fund të këtij viti. Mbetemi shumë të prirur t’u mbështesim në këtë drejtim. Shikojmë progres në këtë drejtim, por mbeten gjëra që duhen përmbushur. Krijimi dhe ndërtimi i një klime të favorshme për të zhvilluar biznes në Shqipëri është një tjetër aspekt me interes për ne. Komuniteti gjerman i biznesit ka interes të operojë në Ballkan e në Shqipëri, por duhen kushtet e përshtatshme, prandaj shteti ligjor është i rëndësishëm. - Cili është vlerësimi i qeverisë gjermane për qeverinë e re shqiptare, e cila do të nisë punë në shtator? - Ne jemi të kënaqur të shikonim se si u zhvilluan zgjedhjet dhe për herë të parë të shikojmë një tranzicion të paqshëm pushteti te qeveria e re.

Erdha këtu dy javë më parë të shikoja Tiranën dhe pritshmëritë e mia ishin të shikoja një vend që ka kaluar shumë vjet nën regjimin diktatorial komunist e me një periudhë tranzicioni të vështirë, përfshi edhe anarkinë në disa momente. Mendoja se do të përballesha me një qytet shumë gri, por mbeta shumë i befasuar kur pashë Tiranën. Është një qytet me plot gjallëri. Kisha lexuar se si ishkryetari i Bashkisë, zoti Rama, e kishte ngjyrosur qytetin me plot ngjyra, por më lejoni ta theksoj: “Tirana më ka befasuar, me plot njerëz të rinj, shumë restorante”. Gjithashtu unë e di fare mirë se kjo është Tirana, por jo e gjithë Shqipëria. Kam parë në kryeqytet edhe anën tjetër, që është varfëria dhe ka shumë gjëra për të ndryshuar, por mendoj se progresi i Shqipërisë është i jashtëzakonshëm gjatë 20 vjetve të fundit.

Qeveria e ardhshme ka një pjatë të madhe përpara saj, thënë ndryshe, shumë sfida. Unë mendoj se do të jetë shumë e rëndësishme që qeveria e re të sjellë një frymë të re, ku të mos mungojë konsensusi. Nuk ka dyshim se qeveria ka rol të udhëheqë, por lipset minimizimi polarizimit në zhvillimet politike, që lidhet edhe me proceset integruese. - Keni pak kohë në Tiranë, por me lejoni t’ju bëj këtë pyetje. Në këndvështrimin tuaj, cilat do të jenë disa prej sfidave me të cilat do të përballet qeveria e kryeministrit Edi Rama? - Po më drejtoni një pyetje që është komplekse. Mendoj se duhet përmirësuar situata ekonomikosociale. Mjafton të ecësh në rrugët e Tiranës dhe të shikosh diferencat. Nga njëra anë, unë si diplomat gjerman jam i lumtur të shikoj shumëllojshmëri markash të makinave gjermane, por në një njëjtën kohë kam vënë re se ka varfëri. Përfshirja e qeverisë së re në ndryshimin e kësaj situate është e rëndësishme. Një tjetër aspekt lidhet me stabilitetin fiskal, dhe kjo nuk është e lehtë, pasi të gjitha reformat duhet të zhvillohen nën kushte të rrepta të situatës buxhetore. Ne jemi të vetëdijshëm se situata me buxhetin nuk është një çështje e lehtë. Mendoj se është e rëndësishme të treguarit e një kujdesi të veçantë për disiplinën financiare dhe buxhetore. Në këndvështrimin tim, nuk duhet lënë pas edhe bashkëpunimi rajonal, i ndërtuar mbi politika konstruktive, dhe këtu Shqipëria mund të luajë një rol të rëndësishëm. Një tjetër sfidë e madhe për qeverinë e re do të jetë Bashkimi Europian, thënë më thjeshtë, plotësimi kritereve të vendosura, ose siç njihen, 12 prioritetet. Disa prej tyre kanë pasur zhvillim tejet pozitiv, një prej tyre zgjedhjet, por mbeten të tjera

të paplotësuara. Merr një rëndësi parësore që vendi juaj t’u tregojë shteteve anëtare të BE-së, Brukselit, se qeveria juaj është e vendosur të realizojë progres në këtë drejtim. - Sa afër apo larg ndodhet Shqipëria në marrjen e statusit të vendit kandidat në dhjetor, kur të mblidhet Këshilli Ministrave i BE-së? - Kjo është e vështirë të thuhet prej meje në këtë fazë. Ka vetëm dy javë që kam mbërritur në Tiranë. E gjitha mbetet në duar të shqiptarëve, qeverisë shqiptare, parlamentit dhe të gjitha institucioneve. Janë një sërë çështjes ku progresi është i rëndësishëm, si për shembull shteti ligjor, një listë e gjatë, ndaj nuk dua të futem në detaje. Është e parakohshme për të folur tani. Të presim vendimin e Këshillit të Ministrave të BE-së në dhjetor. Unë do të dëshiroja të inkurajoja të gjithë shqiptarët, qeverinë, opozitën dhe gjithë të tjerët të punojnë në këtë drejtim me shumë seriozitet. Ne ju kemi mbështetur dhe do të vijojmë t’ju mbështetim në këtë proces ku keni hyrë, por ne do të shikojmë performancën tuaj. - Cili është pozicioni i Gjermanisë deri tani për statusin? Më konkretisht, në mbledhjen e dhjetorit vota e Gjermanisë do të jetë pro apo kundër marrjes së statusit të vendit kandidat? - Është një tentativë e mirë me këtë pyetje, por duhet të kuptoni se unë nuk dua të komentoj për këtë tani duke thënë “po” ose “jo”. E ritheksoj: janë disa kritere. Ne kemi parë progres e shpresojmë që ky progres të vazhdojë me kriteret e tjera. Ne do ta shohim këtë si një foto të plotë në kohën e duhur, duke u konsultuar me miqtë tanë në BE dhe shpresoj të arrijmë në një përfundim të arsyeshëm. Do të ishte e parakohshme të spekuloja sot se cili do të jetë vendimi.

POLITIKË • E enjte 15 gusht 2013

AMBASADORI VIZITË 90-MINUTËSHE NË SELINË E PS

Rendi, Arvizu takon Tahirin, jep mbështetjen e SHBA VIZITA

Ervin Koçi

Për Shtetet e Bashkuara të Amerikës siguria publike në Shqipëri dhe lufta kundër krimit e trafiqeve ilegale mbeten prioritete dhe tërheqin vëmendjen maksimale. Këtë mesazh ambasadori amerikan Aleksandër Arvizu ia përcolli dje njeriut që është propozuar të drejtojë në qeverinë e re Ministrinë e Brendshme, zotit Sajmir Tahiri. Vizita e ambasadorit amerikan në selinë e Partisë Socialiste u bë nën prezencën e një ekipi drejtuesish të lartë të ambasadës amerikane. Arvizu bisedoi për më shumë se 90 minuta me zotin Tahiri ne selinë e Partisë Socialiste për çështje që lidhen ngushtësisht me rendin publik, luftën kundër krimit dhe trafiqeve ilegale. Pas takimit ambasadori amerikan pohoi se pritshmëritë për qeverinë e re janë të larta dhe në betejën për rend e siguri kabineti i Edi Ramës do të ketë mbështetjen e vazhdueshme të SHBA-ve.

Partitë e vogla në pritje të Ramës për bashkëqeverisjen Pritshmëritë e aleatëve të vegël të koalicionit fitues të zgjedhjeve të 23 qershorit janë të mëdha, sidomos pas përjashtimit që iu bë në përfaqësimin në rang ministri në ekzekutivin e ri që do të drejtojë Rama. Emra të njohur mes socialistëve, si ish-presidenti i Republikës Rexhep Meidani, kanë pohuar publikisht se Rama duhej të kishte shpërblyer me nga një ministri aleatë si Skënder Gjinushi apo Paskal Milo, të cilët, pavarësisht nga numri i votave të marra më 23 qershor, kanë qëndruar pranë PS-së gjatë viteve të ashpra të opozitës. Por në formimin e qeverisë së re Rama nuk respektoi as marrëveshjen që vetë kishte firmosur me aleatët, sipas së cilës PBDNJ-ja e Dules dhe PKDSH-ja e Frrokut duhej të kishin nga një dikaster, pasi arritën të futnin në parlament nga një deputet. Tjetër fakt që mund të shqetësojë kryeministrin e ardhshëm në ndarjen e zëvendësministrave është aleanca me Spartak Ngjelën. Avokati kishte pretenduar publikisht se kishte një marrëveshje me Ramën për të drejtuar Ministrinë e Drejtësisë, e cila në fund i shkoi LSI-së. Refuzimi që Ngjela i bëri postit të një ministri

pa portofol lë të mendohet se vështirë do të pranonte atë të një zëvendësministri. Paskal Milo gjithashtu e ka bërë të ditur se nuk zbret nga niveli i postit ministror dhe gjasat janë që edhe Gjinushi t’u bashkohet qëndrimeve të tyre. Por kjo nuk do të thotë se do të refuzojnë karriget e zëvendësministrave, të cilat mund t’u kalojnë emrave të tjerë në partitë përkatëse. Përpara zhvillimit të zgjedhjeve parlamentare të 23 qershorit aleatët e vegjël të Partisë Socialiste kishin pretendime të mëdha për të marrë drejtimin e karrigeve të ministrive, por kjo gjë nuk u bë, pasi ata nuk arritën të merrnin numrin e nevojshëm të votave. Por edhe kjo gjë nuk u vu në zbatim me dy partitë që nxorën nga një deputet, si PBDNJ-ja dhe PKDSH-ja, pasi edhe këto dy forca politike ngelën pa post ministror.

Rruga e dytë janë gjykatat e vendit

Takimi i Tahirit me ambasadorin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës vjen në një kohë kur koalicioni fitues i zgjedhjeve parlamentar nuk ka marrë ende drejtimin e politikave të vendit. Krahas kësaj edhe mandati i ambasadorit amerikan në Tiranë, Aleksandër Arvizu, është drejt fundit, pasi në muajin shtator në Tiranë do të vijë ambasadori i ri i SHBAve. Zhvillimi i këtij takimi mund të quhet edhe një risi, pasi asnjëherë më parë një ambasador i Shteteve të Bashkuara të Amerikës nuk ka bërë një vizitë me një ministër përpara se ai të marrë detyrën e tij. Veç kësaj çështja e rendit është një nga pikat kryesore ku SHBA-të bëjnë vërejtjet në raportet vjetore të Departamentit Amerikan të Shtetit, ku për Shqipërinë shpeshherë nuk është folur me nota pozitive lidhur me rendin dhe sigurinë publike. Krahas kësaj një nga çështjet më shumë të debatuara kohët e fundit është edhe trafikimi i qenieve humane, që sipas SHBA-së është një fenomen shqetësues për Shqipërinë. shpalli emrat e qeverisë së re përmes një deklarate. Ambasada amerikane theksoi se priste me kënaqësi të punonte me Këshillin e Ministrave të ardhshëm në zbatim të reformave integruese të Shqipërisë,

Takimi i ambasadorit Arvizu me ministrin e ardhëm të Brendshëm Sajmir Tahiri bëhet edhe në një kohë kur SHBA-të kanë rritur ndjeshëm sigurinë nëpër ambasadat e veta në gjithë botës, sidomos në vendet që janë në zhvillim, siç është Shqipëria. Pak ditë më parë Departamenti Amerikan i Shtetit mbylli disa ambasada në Lindjen e Mesme për shkak të kërcënimeve për sulme terroriste në to, por masat e sigurisë u dukën edhe në ambasadën e SHBA-ve në Tiranë, ku që prej më shumë se një jave kanë qenë nën mbrojtjen e forcave speciale “Rena”. Veç kësaj kërcënimet për sulme terroriste sipas Departamentit Amerikan të Shtetit janë bërë për datën 11 shtator, në përkujtimoren e sulme terroriste në vitit 2001 në Nju-Jork. Në këtë datë në drejtimin e Ministrisë së Brendshme në Shqipëri do të jetë socialisti Sajmir Tahiri dhe mendohet se Arvizu mund t’i ketë dhënë direktivat e tij për rritjen e sigurisë në ambasadën e Shteteve të Bashkuara në Tiranë, e cila do të jetë nën drejtimin e diplomatit tjetër.

ndërsa vlerësonte faktin se shumë prej ministrave të rinj kishin pasur përvoja profesionale dhe arsimore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ajo vlerësoi edhe emërimin e një numri më të madh ministresh

SIGURIA

Juristët, VKM mund të anulohet, pasi ka një afat kohor

TAKIMI

mbasadori amerikan Aleksandër Arvizu paraditen e djeshme ishte në selinë e Partisë Socialiste, ku zhvilloi një takim të veçantë me deputetin Sajmir Tahiri, i cili është caktuar nga Edi Rama në postin e Ministrit të Brendshëm. Ambasadori amerikan, i shoqëruar nga një ekip drejtuesish të lartë të ambasadës amerikane, bisedoi për më shumë se 90 minuta me Tahirin në selinë e Partisë Socialiste për çështje që lidhen ngushtësisht me rendin publik, luftën kundër krimit dhe trafiqeve ilegale. Ambasadori Arvizu pas takimit pohoi se pritshmëritë për qeverinë e re janë të larta dhe në betejën për rend e siguri, kabineti i Edi Ramës do të ketë mbështetjen e vazhdueshme të SHBA-ve. “Ne po vazhdojmë të kemi konsultime me njerëzit që do të jenë pjesë e qeverisë. Natyrisht që Ministria e Brendshme është një aktor kyç. Siç e shihni, kemi një staf shumë të madh të ambasadës këtu. Ne folëm për përparësitë programatike, në përpjekje për të përforcuar sukseset që janë arritur, por gjithashtu qeveria e re ka një mandat të fortë të mbështetur masivisht nga populli. Ka disa pritshmëri në fushën e reformave. Ne duam të jemi plotësisht mbështetës për axhendën e integrimit europian të Shqipërisë. Ka disa aspekte strategjike, por edhe çështje operacionale të ditës. Natyrisht, varet nga qeveria e re, ata janë të ngarkuar. Ne jemi këtu për të qenë një partnere shumë bashkëpunues. Kjo është ajo që po bëjmë, pra po këshillojmë”, - tha Arvizu. I pyetur nëse është folur për çështje specifike që lidhen me trafiqet ilegale apo me aspekte të rendit publik, të evidentuara edhe në raportet e Departamentit të Shtetit, zoti Arvizu dha përgjigjen diplomatike të radhës, duke mos dhënë detaje konkrete. “Kemi biseduar për disa çështje specifike, sepse natyrisht në çdo demokraci ka disa çështje që prekin qytetarët, siç janë nivelet e krimit, korrupsioni. Kemi biseduar për mënyrën se si mund të shkëmbejmë eksperiencat dhe ajo që është më e efektshme është parandalimi i krimit. Krimi është një çështje shumë e vështirë. Ne ndeshemi me të gjatë gjithë kohës në Shtetet e Bashkuara. Nuk ka një formulë magjike, por gjëja më e rëndësishme është që zoti Tahiri dhe qeveria e re ta kuptojnë se kjo është një çështje që shqetëson qytetarët shqiptarë, është një çështje për ne, sepse ne duam ta ndihmojmë qeverinë dhe qytetarët shqiptarë në axhendën e integrimin europian. Pra, për këtë jemi këtu, për të ndihmuar”, - theksoi Arvizu. Pak ditë më parë kryeministri i zgjedhur, Edi Rama,

Aleatët e PS kërkojnë poste në dikastere

dhe caktimin e tyre të propozuar në dikastere kyçe. Por kabineti “Rama” do të punojë me ambasadorin e ri të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, pasi mandati i tij ambasadorit Arvizu përfundon brenda këtij muaji.

Qeveria e re ka një muaj kohë për të zhbërë vendimet që konsideron abuzive të kabinetit në ikje. Sipas juristit Sokol Hazizaj, i cili u prononcua për televizionin “Albanin Screen”, ky afat fillon që pas publikimit të vendimit, por në kushtet kur parlamenti i ri nis punën më 9 shtator, koha mund të jetë e pamjaftueshme për qeverinë “Rama” që të veprojë. Një rrugë tjetër për t’i kundërshtuar këto vendimmarrje është dhe ajo gjyqësore nga palët e prekura, por që zgjat më shumë. “Brenda një muaji nga marrja në dijeni e çdo subjekti mbi një proces të shtrembëruar ligjor të ankandit apo të ankandit mbi pronën publike, i cili e kundërshton brenda të njëjtit institucion që prodhon aktin administrativ, pra Këshilli i Ministrave, dhe rruga e dytë është rruga gjyqësore”, - tha Sokol Hazizaj. Vendimet për shitjen e pronave publike të marra masivisht nga qeveria në ikje, para se të miratohen në kabinet, më parë duhet të marrin miratimin e disa institucioneve të tjera në varësi të ministrive. Në qoftë se vërtetohet se vetëm njëri prej titullarëve të këtyre institucioneve ka refuzuar të firmosë, vendimi quhet

automatikisht i pavlefshëm. “Çdonjëri prej institucioneve apo ata që prodhojnë aktin administrativ në raport me pronën publike që po shitet mund të marrë nesër, nëse është brenda afateve kohore procedurale dhe administrative, iniciativën për revokimin e aktit administrativ të prodhuar tashmë. Mjafton të konstatojë që në aktin administrativ të prodhuar nga secila ministri apo dhe qeveria gjithashtu ka cene ligjore”, - u shpreh Sokol Hazizaj. Një ndër vendimet më të sulmuara të kabinetit “Berisha” është ai i mbledhjes së fundit për shndërrimin e Shtëpisë Qendrore të Ushtrisë në seli të Partisë Demokratike. Krahas kësaj Rama është shprehur më parë edhe për zhbërjen e kontratave koncesionare, që sipas PS-së janë bërë në mënyrë abuzive dhe të jashtëligjshme.

« POLITIKË

E enjte 15 gusht 2013 •

LSI PRO RIFORMATIMIT TË KQZ-së, VASILI LË TË HAPUR AFATET E PROCEDURAVE

“Katër anëtarët përfaqësojnë qeverinë në ikje” Ftesë për bashkëpunim me opozitën e re, LSI kërkon anëtarë në KQZ Ervin Koçi

omisionit Qendror i Zgjedhjeve do të shkojë drejt riformatimit, pasi edhe partia e dytë e koalicionit fitues të zgjedhjeve, Lëvizja Socialiste për Integrim, është pro kësaj nisme. Nënkryetar i LSI-së, Petrit Vasili, pohoi dje gjatë një konference për shtyp se Komisioni Qendror i Zgjedhjeve duhet të shkojë drejt një riformatimi pasi katër anëtarët nuk përfaqësojnë asnjë nga partitë fituese të zgjedhjeve të 23 qershorit. “Çështja e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk është shqetësim i Lëvizjes Socialiste për Integrim si shqetësim i veçantë, por është një shqetësim madhor që i takon gjithë politikës shqiptare. Sot kemi jo thjesht mungesën e anëtarit të Lëvizjes Socialiste për Integrim, por gati më shumë se gjysma e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk përfaqësohet në të. Thënë ndryshe, përfaqësohet vetëm pjesa e qeverisë në ikje. Pra, nuk përfaqësohet spektri politik ashtu sikurse ishte parashikuar. Si i tillë, Komisioni ka një legjitimitet të cunguar thellësisht. Riformatimi, ulja në tryezë për krijimin e një Komisioni

KQZ

Sot kemi jo thjesht mungesën e anëtarit të Lëvizjes Socialiste për Integrim, por gati më shumë se gjysma e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk përfaqësohet në të. Thënë ndryshe, përfaqësohet vetëm pjesa e qeverisë në ikje...

Qendror të Zgjedhjeve serioz dhe legjitim është një sfidë e politikës shqiptare dhe e gjithë mazhorancës aktuale dhe LSIja, si pjesë e kësaj mazhorance, do të jetë pjesë aktive e këtij aksioni për të kthyer institucionin më të rëndësishëm që administron zgjedhjet në vend në legjitimitetin, efiçiencën dhe seriozitetin e duhur”, theksoi Vasili. Lidhur me afatet se kur

PDU zëvendëson komisonerët e republikanëve

do të bëhet rifomatimit Vasili nuk u prononcua, por theksoi se kjo do të kërkojë kohën e saj politike, duke lënë të hapur mundësinë e konstituimit të KQZ-së edhe brenda këtij viti. Nënkryetari i LSI-së e mbështeti këtë argumentim me afrimin e zgjedhjeve vendore, që sipas tij janë në një afat shumë të afërt kohor. “Është një zgjidhje që do të kërkojë kohën e saj nor-

male politike. Por është një gjë që duhet zgjidhur, sepse në horizont përvijohen, pas një kohe jo të gjatë, zgjedhjet e pushtetit lokal, çështje të mbetura pezull si tentativa për të aplikuar votimin elektronik, që dështoi dhe mjaft elemente të trajnimit të komisioneve zgjedhore mbetën pezull. Pra, ka shumë çështje që Komisioni duhet të marrë efiçencën e tij të plotë, të riformatohet, të

jetë solid, të jetë i besueshëm, në mënyrë që t’u hapë rrugë këtyre dhe të mos mbeten zgjedhjet si një element i menaxhimit të 5-6 javëve të fundit, që cenojnë cilësinë e tyre, cenojnë integritetin dhe besueshmërinë, por të kemi zgjedhje që janë ngjarje të një dite dhe të nesërmen i hapet rrugë qeverisjes dhe mazhorancës së re për të bërë punën e saj”, theksoi Petrit Vasili.

Partia “Drejtësi, Integrim dhe Unitet” do të ketë komisonerët e saj në zgjedhjet e pjesshme që do të mbahen në një shtator. Sipas vendimit të marrë dje në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, kjo forcë politike do të ketë komisionerët e saj, pasi Partia Republikane nuk dorëzoi në kohë listën e komisionerëve të saj. Ky venim i KQZ-së vjen pasi Kodi Zgjedhor ka përcaktuar që, nëse forca e dytë e njërit koalicion nuk paraqet komisonerët e saj brenda një afati të caktuar, atëherë kjo e drejtë i kalon forcës së tretë të koalicionit, që është PDIU-ja. Vendimi parashikon gjithashtu se, nëse PDIU-ja nuk do të dorëzojë deri nesër listën e saj të komisionerëve, kjo e drejtë do t’i kalojë forcës kryesore të koalicionit, që është Partia Demokratike. Emërimi i komisionerëve u bë për KZAZ në komunën Rrethina dhe KZAZ të komunës së Dardhës.

BASHKIA VAZHDON AKSIONIN E HAPËSIRAVE PUBLIKE

Gjobë ndaj gjithë subjekteve Musaj: Do të vëzhgojmë dhe punojmë 24 orë Bashkia e Tiranës vazhdon aksionin për të liruar hapësirat publike që janë zënë në rrugë të paligjshme nga subjekte të ndryshme, që tashmë do të gjobiten të gjithë. Me ndihmën e policisë bashkiake ka vijuar dje aksioni për lirimin e hapësirave publike në një tjetër zonë të kryeqytetit. Aksioni u zhvillua në zonën pranë stadiumit “Dinamo”, në njësinë bashkiake nr. 5, ku hapësirat publike ishin zaptuar nga automjete me tabelë shitjeje, dukuri që bie ndesh me ligjin dhe me thirrjet e herëpashershme që policia bashkiake u ka drejtuar qytetarëve dhe subjekteve. Hapësirat publike janë në dispozicion të të gjithë qytetarëve të Tiranës, si dhe të gjithë vizitorëve që vijnë në kryeqytet, kështu që nuk mund të zaptohen nga një pronar i vetëm apo një klan pronarësh. Në shumicën e rasteve hapësirat publike të zëna nga subjekte të ndryshme sjellin pengesa edhe në qarkullim si të banorëve me automjete, ashtu dhe të këmbësorëve, duke marrë parasysh se shpesh janë të zëna dhe trotuaret e rrugëve. Nga ana tjetër, ato shfrytëzohen në mënyrë të paligjshme, prishin

Ka gjithmonë një herë

MUSAJ: “Në kuadër të një plani masash të ndërmarrë nga policia bashkiake, jemi pranë stadiumit “Dinamo”, për të liruar hapësirën publike të zënë nga makinat, që kanë krijuar një treg të paligjshëm. Ky aksion do të vijojë gjatë gjithë kohës, deri në eliminimin e plotë të këtyre mjeteve. Jo vetëm këtu, por në çdo rrugë të Tiranës po evidentohen makina me tabelë shitjeje, që zaptojnë hapësirat publike, parkingjet, që janë të nevojshëm për qytetarë të tjerë. Ky vend do t jetë nën mbikëqyrjen tonë gjatë gjithë kohës”. imazhin e kryeqytetit dhe u vërtetojnë banorëve një trajtim të pabarabartë. Inspektori përgjegjës për qarkullimin në policinë bashkiake Admir Musaj u shpreh se të gjitha subjektet që kanë zënë hapësirat publike do të gjobiten, edhe nëse s’janë paralajmëruar drejtpërsëdrejti, sepse ka më shumë se një muaj që ky lajmërim bëhet përditë nga Bashkia e

Tiranës. Policia Bashkiake do të vijojë çdo ditë punën për lirimin e të gjitha hapësirave publike të kryeqytetit, të cilat u përkasin qytetarëve të Tiranës dhe jo individëve apo subjekteve të veçanta. Po ashtu subjektet që shkelin ligjin dhe zaptojnë hapësirat publike do të përballen me sanksione, me gjoba deri në konfiskim të automjeteve.

të parë për të besuar në informacionin e saktë të një gazete. Për t’u bindur abonohuni në Për informacione: Tel: 04 2 233 991 Fax: 04 2 233 998

EKONOMI • E enjte 15 gusht 2013

RRITET KALIMI I PARAVE NËPËRMJET TREGUT TË KONTROLLUAR

Një në çdo dy shqiptarë me kartë bankare Ndonëse është një vit krize dhe me shpenzime të kufizuara konsumatore, numri i kartave bankare si një ndër instrumentet kryesore të pagesave nga individët janë rritur edhe në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, numri i kartave bankare në fund të Qershor arriti në 792 mijë, me një rritje prej 3% që nga fundi i vitit të kaluar. Kjo do të thotë se afërisht një në çdo dy shqiptarë në moshë madhore zotëron tashmë një kartë bankare. Për zonat urbane përdorimi i kartave bankare ka arritur në rreth 80% të popullsisë në moshë madhore dhe ky është një tregues i rritjes së shpejtë të përdorimit të produkteve bankare. Në pjesën më të madhe, kartat janë me funksion debiti, që ju mundësojnë klientëve tërheqjen e parave apo kryerjen

e pagesave elektronike direkt nga llogaria e tyre rrjedhëse. Kartat e debitit përbëjnë mbi 92% e të totalit. Por në rritje relativisht të shpejtë është përdorimi i kartave të kreditit, që në fund të muajit Qershor arritën në 58 mijë, me një rritje prej 19% që nga fundi i vitit të kaluar. Sot kartat e kreditit zënë rreth 8% të totalit të kartave në qarkullim, ndërkohë që në vitin 2007 përbënin vetëm 2%. Karta e kreditit i jep klientit në dispozicion një linjë kreditimi nga ana e bankës dhe si i tillë është një instrument pagese më i avancuar në raport me kartat e debitit. Ndaj rritja e përdorimit të kartave të kreditit tregon një zhvillim cilësor të tregut dhe kulturës financiare, ndonëse në përdorimin e pagesave elektronike Shqipëria vazhdon të jetë një treg i prapambetur krahasuar me pjesën tjetër të Europës.

RRITJA EKONOMIKE KAPËRCEN PARASHIKIMET E EKSPERTËVE

BE del nga recesioni, por jo vendet ku tregtohen prodhimet shqiptare E urozona ka dalë zyrtarisht nga recesioni, me rritjen ekonomike të shënuar në tremujorin e dytë të këtij viti. Prodhimi i brendshëm bruto i BE u rrit 0.3% sipas Eurostat, vlerë pak më e lartë se ç’pritej. Gjermania e Franca janë lokomotivat e ekonomisë europiane, me rritje përkatësisht 0.7 dhe 0.5%. Rimëkëmbja europiane është një lajm i mirë për kontinentin e vjetër por edhe për vendin tonë. Shqipëria zhvillon gati 70% të tregtisë së jashtme me tregun europian, treg ngaiI cili kanë ardhur pjesa më e madhe e investimeve të huaja private. Edhe pse këmbimet shqiptare janë me shtetet që nuk kanë shënuar rritje, sërish lajmi i BE sjell një frymë positive. Eurozona po shndërrohet në ndihmë për tërë ekonominë botërore. Lupton, ekonomist i lartë botëror në JPMorgan Chase në Neë York, vlerëson se eurozona siguron një të pestën e prodhimit të brendshëm bruto botëror, dhe një pikë përqindje rritje në ekonominë e eurozonës këtë vit do të jetë e mjaftueshme për të rritjen prodhimin 0.7 pikë përqindje në tregjet e tjera. Rimëkëmbja europiane pritet të shërbejë ëedhe si një kundërpeshë e frenimit të tregut aziatik. Nga ana tjetër recesioni vazhdon në mesin e periferisë së zhytur në borxhe duke përfshirë Italinë, Spanjën dhe Greqinë drejt të cilave shkojnë 65% e eksporteve shqiptare. Janë ekonomitë gjermane dhe franceze që u rritën më shpejt se ekonomia e Shteteve të Bashkuara në tremujorin e

dytë, duke e nxjerrë eurozonën nga recesioni i saj më i gjatë. Rritja në bllokun prej 17-vendesh ishte 0.3 për qind krahasuar me tremujorin e mëparshëm, shoqëruar me një shfaqje të papritur force nga të dy ekonomitë më të mëdha të saj. Një sondazh i Reuters kishte parashikuar një rritje prej 0.2 për qind. Ekonomia gjermane u rrit 0.7 për qind, zgjerimi më i madh i saj në më shumë se një vit është kryesisht falë konsumit të brendshëm publik dhe privat. Ekonomia e Francës u zgjerua 0.5 për qind, duke dalë nga një recesion ‘sipërfaqësor’ për të njoftuar rritjen e saj më të fortë tremujore që nga fillimi i vitit 2011. Zgjerimi u nxit nga

shpenzimet e konsumatorëve dhe prodhimi industrial, edhe pse investimi ra sërish. Kjo u krahasua me rreth 0.4 për qind rritje në tremujor- 1.7 për qind rritje vjetore – në Shtetet e Bashkuara, që konsiderohet si një nga ‘pikat kyçe’ të rimëkëmbjes botërore. “Për vitin e ardhshëm, parashikimet tona tregojnë se rimëkëmbja (evropiane) duhet të jetë në një pozitë edhe më të fortë, për aq kohë sa ne do të mund të vazhdojmë të shmangim krizat e reja politike dhe turbulencat e dëmshme në treg”, tha komisioneri për Çështjet Ekonomike dhe Monetare të BE-së, Olli Rehn. Ai shtoi se nuk kishte vend për vetëkënaqësi. Përmirësimi

ishte i dukshëm edhe në vende të tjera të bllokut. PBB-ja e shpëtuar ‘nga jashtë’e Portugalisë ‘kërceu’ 1.1 për qind në tremujor për shkak të eksporteve të larta dhe lehtësimit në tkurrjen e investimeve të mëparshme. Austria dhe Finlanda gjithashtu u përballën me një rritje të përmirësuar. Por recesioni vazhdoi në Holandë, si dhe në mesin e periferisë së zhytur në borxhe duke përfshirë Spanjën dhe Italinë. “Kthimi në normat modeste të rritjes ekonomike në zonën e euros si një e tërë nuk do të adresojë problemet e thella ekonomike dhe fiskale të vendeve periferike”, referuan në një shënim kërkuesit e Capital Economics.

Përfshihet legalizimi i banesës

Ndryshojnë çmimet e noterit, tarifat e reja për pronësinë Ministria e Drejtësisë ka përcaktuar tarifat e reja që duhet të paguajnë qytetarët për shërbimin noterial, ashtu sikurse ka zgjeruar edhe listën e shërbimeve që mund të ofrohen nga noterët. Pas miratimit të ligjit që kalon në kompetencë të noterëve çështjet e trashëgimisë, Ministria e Drejtësisë ka përcaktuar se tarifa e këtij shërbimi që duhet paguar tek noterët varion nga 10 mijë deri në 15 mijë lekë. Referuar vendimit, për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore, tarifa që duhet paguar është 10 mijë lekë ndërsa për dëshminë e trashëgimisë testamentare 15 mijë lekë. Nga ana tjetër, për regjistrimin e pronës pas procesit të legalizimit, tarifa që duhet paguar është 3 mijë lekë, ndërsa për kontratat koncesionare tarifa arrin në 15 mijë lekë. Për çdo kontratë tjetër, të padetajuar në vendim, tarifa që duhet paguar është 7 mijë lekë. Po ashtu, ndryshime kanë pasuar edhe tarifat për kujtesë noteriale brenda dhe jashtë vendit. Tarifa që duhet paguar për një kujtesë noteriale brenda vendit është 2 mijë lekë ndërsa për kujtesë noteriale jashtë vendit 4 mijë lekë. Ndyshimet në tarifat e shërbimeve, vijnë vetëm pak muaj pasi u miratua ligji i ri për noterinë, që i dha kësaj të fundit kompetencën për regjistrimin e pronave dhe për trajtimin e çështjeve të trashëgimisë. Këto kompetenca të reja, sipas Ministrisë së Drejtësisë, kanë si synim uljen e ngarkesës së punës në gjykatat shqiptare dhe thjeshtimin e procedurave për regjistrimin e pronës. Tarifat dhe shërbimet për noterinë: Dëshmi e trashëgimisë ligjore -

10 mijë lekë

Dëshmi e trashëgimisë testamentare -

15 mijë lekë

Kontratë pronësie pas legalizimit -

3 mijë lekë

Kontratë shkëmbimi -

10 mijë lekë

Kontratë koncesioni -

5 mijë lekë

Kontrata të tjera -

7 mijë lekë

Akuza për ndërprerje selektive të dritave

Godet dy punonjës të CEZ-it, po i prisnin energjinë Një konflikt i regjistruar në fshatin Kodovjat ka përfunduar me goditjen e dy punonjësve të CEZ të cilët ishin duke prerë energjinë elektrike. Mësohet se shërbimet e komisariatit të policisë Gramsh kanë arrestuar në flagrancë për goditje dhe fyerje për shkak të detyrës 24 vjeçarin S. Hysa me banim në fshatin Kodovjat të rrethit të Gramshit. Mësohet se konflikti është regjistruar para komunës Kodovjat ku Hysa ka debatuar dyke fyer e më pas goditur shtetasit V.Shanini, 29 vjeç dhe P.Dyrmyshi, 35 vjeç, banues në fshatin Bulçar të komunës Kodovjat. Konflikti ka lindur pasi dy punonjësit e CEZ, i kanë ndërprerë energjinë vëllait të tij A. Hysa i regjistruar si debitor pranë kësaj kompanie. Mësohet se shuma që ai i detyrohej CEZ ishte 45 mijë lekë të reja dhe sipas punonjësve të elektrikut nuk kishte ndërmend të paguante. Atëherë vëllai i tij pasi ka kërkuar që elektricistët të rilidhin energjinë elektrike, këta të fundit i kanë kërkuar të paguajë. Por i riu ka filluar ti shajë dhe më pas ti godasë. Materialet lidhur me ngjarjet e mësipërme iu kaluan Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Elbasan. Mësohet se gjatë këtyre ditëve punonjës të CEZ kanë filluar ndërprerjen e energjisë elektrike në fshatra ku ka shumë debitorë. Vetë banorët akuzojnë për ndërprerje selektive të energjisë elektrike punonjësit e CEZ.

Ndërtuesit hedhin sytë nga zbatimi i planit

Bie në nivelet më të ulëta shitja e apartamenteve Shitblerjet e apartamenteve këtë vit kanë qenë në nivelin më të ulët historik. Arsyet, sipas Shoqatës së Ndërtuesve lidhen kryesisht me rënien e të ardhurave nga emigrantët si dhe pasiguria e qytetarëve për të investuar në prona të paluajtshme. Shitjet e apartaneteve kanë rënë ndjeshëm edhe në zonat bregdetare. Qytetarët nuk po blejnë shtëpi por zgjedhin që ato shpenzime që do bëjnë për shtëpinë të pushojnë në vende të ndryshme. Po ashtu dhe infrastruktura nuk e favorizon tregun. Rënia e kërkesës për apartamente është shoqëruar edhe me ulje të çmimeve, megjithatë ndërtuesit pohojnë se ende këto çmime mbeten të larta për shkak të kostos gjithmonë e në ngritje të ndërtimit. Plani i ri urbanistik i kryeqytetit shihet si një mundësi e mirë për të rigjallëruar tregun pasi nga ky plan priten të hapen zona të reja ndërtimi. Por që kjo pritet në një kohë ende të largët, duke qenë se ende nuk ka nisur puna në respektim të këtij plani.

« SOCIALE

E enjte 15 gusht 2013 •

GODINA E AMORTIZUAR U REZISTON URDHRAVE DHE DEKLARATAVE PËR MBYLLJE

Kirurgjia në QSUT ende e hapur Kryhen operacione në kushte të papërshtatshme higjienike Erta Bode

Pavijoni onkologjik në QSUT është në kushte shumë të këqija, ku çdo ditë vijnë pacientë të rinj, që shkojnë për të kuruar problemet e tyre shëndetësore, madje edhe për ndërhyrje kirurgjike, të cilat me komplekset që krijojnë temperaturat e larta veç shtohen gjatë kësaj stine. Mirëpo situata është tepër kritike. Familjarët e pacientëve pinë lirshëm duhan në ambientet e spitalit, zhurma zë pjesën e vet, ndërkohë kushtet higjienike janë përtokë, ku në katin e parë gjen edhe qen të shtrirë për të pushuar nga vapa, mbeturina ushqimesh të hedhura vend e pa vend e deri në jashtëqitje njerëzish. Këto kushte të papërfytyrueshme, por të përjetueshme nga pacientët e shtruar aty dhe nga familjarët që kujdesen, janë ato që shëndetësia shqiptare ofron. Askush nuk kujdeset dhe nuk merr ndonjë masë, përpos rrudhjes së fytyrës së ndonjë mjeku kur përballet me këto situata.

Onkologjiku

odina e amortizuar ku kryhen operacionet dhe e quajtur “kirurgjia” bashkë me sallën e reanimacionit në Qendrën Spitalore “ Nënë Tereza” vazhdon ende të jetë në punë. Në muajin shkurt deklaratave të ish-ministrit të shëndetësisë Vangjel Tavo se kjo godinë do të qëndronte e hapur deri në muajin prill, po ndërkohë në të nuk do të kryheshin operacione të reja, por do të mbaheshin pacientët e shtruar, mjekët e QSUT-së i kanë bërë ballë, duke vazhduar të qetë punën e tyre në këtë godinë. Në muajt e kaluar u ngrit alarmi se kjo godinë ishte tepër e amortizuar, me dhomat me lagështirë, pa asnjë kusht për të mbajtur pacientët, madje edhe salla e reanimacionit, duke përfshirë këtu edhe kushtet higjienike. Këto ishin arsyet pse kjo godinë do të mbyllej dhe shërbimet e saj do të kalonin të gjitha në godinën e re, mirëpo asgjë nga këto s’ka ndodhur, sepse aty ende kryhen operacione dhe ka pacientë të rinj të shtruar në kushtet për të cilat ajo do të mbyllej. Ndërkohë asnjë kusht nuk është përmirësuar në atë godinë. Edhe pas lajmit se kjo godinë u mbyll, ajo vazhdon të qëndrojë me derë hapur për çdo pacient që ka nevojë për shërbimet që kryhen në të. Një tjetër urdhër i dalë nga Ministria e Shëndetësisë është thyer nga QSUT-ja. Vetëm para dy muajsh u dha urdhri se gjatë muajve korrik dhe gusht nuk do të kryheshin operacione të planifikuara në këtë qendër spitalore përveç atyre që ishin urgjente. Mirëpo pacientët treguan se kanë kryer operacione që i kanë pasur të planifikuara

gjatë kësaj periudhe dhe nuk u është bërë lajmërimi nga asnjë mjek se operacionet e planifikuara do të pezulloheshin për shkak të temperaturave të larta, që sjellin komplikacione në ndërhyrjet kirurgjike. Kështu, çdo ditë e më shumë vërtetohet se shëndetësia jonë është lënë tej mase pas dore. Në radhë të parë në spitalet shtetërore pacientëve nuk u ofrohet asnjë kusht higjenik, duke filluar nga shtretërit, çarçafët, pastrimi i dhomës, sallat, korridoret e pritjes, madje dhe tualetet e brendshme në këto

ambiente. Përpos këtyre populli ynë ende vuan kushtet e këqija nëpër godina, sidomos katet e para, që janë të mbuluar nga lagështira deri në tavan, duke u kthyer kështu në burim infeksionesh të ndryshme për të sapooperuarit. Për të mos folur kështu për krizën e mungesës së barnave, që ky spital ka rreth 3 muaj që po kalon dhe MSH nuk kujtohet për asnjë nga problemet me të cilat ndeshen bluzat e bardha dhe pacientët e një ndër qendrave më të mëdha shëndetësore në vend.

NË STINËN E VERËS KTHEHEN NË PROBLEM TË RËNDË PËR SHËNDETIN

Tregu i mishit dhe i peshkut s’ka higjienë Problemi i ngritur disa herë ende pa zgjidhje “Ushqimet më të rrezikshme janë ato me përbërje proteinike, vitaminash, me vlera të larta ushqyese. Do të përmendja më shumë bulmetin, produktet e mishit dhe nënproduktet e tyre. Përmend peshkun dhe nënproduktet. Kanë rrezikshmëri ato ushqime që ekspozohen në diell dhe temperaturë të lartë dhe nuk mbrohen”, - u shpreh Murrja. Pothuajse kontrollet nëpër tregjet e vendit tonë mungojnë dhe konsumatorët nuk marrin parasysh rreziqet kur zgjedhin të blejnë në këto kushte.

Konsumatorët rrezikojnë jetën e tyre duke blerë mishin dhe peshkun të tregtuar në kushtet e rrugës pa asnjë kusht higjiene. Ky problem i trajtuar disa herë, madje edhe nga specialistë të sigurisë ushqimore, ende mbetet pa zgjidhje, rrugëve të kryeqytetit, i cili ka dhe ndotjen më të lartë. Duket se situata është edhe më shqetësuese në kushtet e temperaturave të larta të stinës, që e bëjnë rezistencën e produktit më të dobët dhe ngrohtësia e saj është një faktor në shtimin e baktereve, duke bërë që këto produkte të prishen më shpejt nëse nuk ruhen në kushtet e duhura. Faktikisht, në rrugët e

kryeqytetit është bërë normale të shikosh tregtarë që shesin peshkun në diell, në pluhur dhe pa ansjë kusht higjenik. Por më shqetësuese është besimi që kanë konsumatorët që zgjedhin të blejnë atë produkt. Edhe pse është ngritur disa herë si problem, nuk është marrë asnjë masë për të ndaluar tregtinë e peshkut dhe të mishit në këto kushte nga asnjë institucion përgjegjës. “Momentalisht paraqet një problem për shkak të sezonit të verës. Kemi të bëjmë me disa produkte që paraqesin një rrezikshmëri të lartë për shkak të përmbajtjes së tyre të lartë të vlerës ushqyese, në të cilat

ka një terren të favorshëm për zhvillimin e shumë mikrobeve, të cilat janë patogjene, që kanë të bëjnë me infeksione me stomakun, por dhe helmime të menjëhershme”, - tha Matilda Murrja, eksperte për sigurinë

ushqimore. Në kryeqytetin shqiptar ka dhjetëra tregje që shesin produkte bujqësore, situata në shumë prej njësive tregtare lë për të dëshiruar, duke u kthyer në rrezik për shëndetin e konsumatorëve.

JETIMËT Pasi dalin nga shtëpia e fëmijës mbeten pa strehim Rëndohet çdo ditë e më shumë situata e fëmijëve jetimë në Shqipëri. Shteti ynë nuk ka asnjë politikë se ç’rrugë do të ndjekin këta fëmijë nëse mbeten jashtë dyerve të shtëpisë së fëmijës apo e mbushin moshën për të dalë nga ajo shtëpi. Në rastin konkret problemi i një jetimi 20-vjeçar është ngritur dje nga shoqata “E Ardhmja Jonë”. Jetimi G. B. ka dalë nga dyert e shtëpisë së fëmijës “Zyber Hallulli” në moshën 17-vjeçare dhe është ndeshur për rreth 3 vjet me jetën e rrugës, në të cilën i është dashur të mbijetojë. Ka kërkuar ndihmë në shumë institucione shtetërore dhe shoqata jofitimprurëse, duke humbur shpresat për ndihmë dhe duke u përcjell nga të gjitha dyert pa mbështetje. I riu është prononcuar se në shtëpinë ku është rritur, që është institucion shtetëror, nuk i është dhënë shkolla e mesme, kështu ai është lënë në mes të katër rrugëve, pa pasur mundësi të punojë, sepse nuk ka arsim. Problematika nuk qëndron vetëm në këtë jetim, por në qindra të tillë, të cilët, sa mbushin moshën për të dalë nga shtëpia e fëmijës, ose nxirren më shpejt nga ajo për arsye të numrit të madh dhe kapaciteteve të vogla të saj, mbeten pa shkollë, pa strehim, pa asnjë punë. Ndërkohë shteti ynë, që deri në moshën 18-vjeçare u ofron atyre strehë, nuk u ka ofruar arsimin e mesëm dhe nuk mban asnjë përgjegjësi për t’u marrë me sensibilizimin e jetimëve pasi dalin nga dyert e jetimoreve shtetërore. Duke u endur rrugëve si dhe nevoja për të mbijetuar, i kthen jetimët në njerëz që shkaktojnë incidente, duke shtuar kështu numrin e krimeve qoftë në vjedhjet me përmasa të vogla, qoftë në ushtrimin e punëve në të zezë, që janë të detyruar të bëjnë për të mbijetuar, e deri në krime më të rënda, që përfundojnë në ndjekje penale. Shteti ynë i ka lënë në harresë dhe u ka mbyllur çdo mundësi jetimëve pas moshës 18-vjeçarre, duke i nxjerrë ata fishekë në mes të jetës, pa asnjë mbështetje, përkrahje dhe pa asnjë ndihmë. I riu ka kërkuar dje nëpërmjet medies strehim dhe arsim, duke pretenduar se punën edhe mund ta sigurojë vetë, nëse merr arsimin e mesëm. Pra, politika jonë duhet të mendojë për këtë shtresë të popullsisë, që ata të mos kthehen në faktor kriminal dhe të jenë të stabilizuar për të bërë jetën e tyre.

AKTUALITET • E enjte 15 gusht 2013

BABAI I VAJZËS SË PLAGOSUR: SHPËTUAM PËR FAT. ÇDO DITË QËLLOHET DREJT GJIROKASTRËS

Në Lazarat, aty ku hashashi “mbrohet” me gjak Nga Telnis Skuqi GJIROKASTËR – Shpëtoi mrekullisht! Fati ishte me të. Erdhi nga Greqia një ditë më parë, për të takuar prindërit dhe befas një plumb qorr nga Lazarati përfundon në trupin e saj. Dy plagë, një në bark dhe një në krahun e djathtë. Limoz Lazaj, babai i vajzës, vrapon si i çmendur drejt urgjencës së Gjirokastrës. Gjithçka ndodhi sa hap e mbyll sytë në lagjen “Zinxhira”. “Ime bijë ishte në dhomën bashkë me vajzën e saj”, nis rrëfimin Limozi. “Për ta nuk ka armëpushim. Lazaratasit qëllojnë natën e ditën. Ata nuk mendojnë se në Gjirokastër jetojnë afro 35 mijë banorë. E kanë mendjen vetëm tek hashashi”, shprehet Limozi, agronom. Limozi thotë se, çdo ditë lazaratasit qëllojnë me kallashnikov drejt Gjirokastrës. Policia hesht. “Jemi ankuar në polici, por ata na kanë këshilluar të fshihemi në banjo. Turp!”, shprehet Limozi. Sipas tij, vajza, P. Duri, do të qëndrojë mbi një javë në spital. “Ajo (vajza) ka marrë dy plagë. Në fillim plumbi ka goditur indet (muskujt) e barkut, më pas ka përfunduar në krahun e djathtë”, tregon Limozi. “Doktorët bënë më të mirën. Ata nuk pranuan ta heqin plumbin pa u stabilizuar më parë gjendja shëndetësore. Ajo kishte humbur shumë gjak”, vijon ai. Limozi specifikon se në lagjen “Zinxhira” jeton prej 9 vitesh. “Ika nga malet e Golemit për t’i shpëtuar fukarallëkut, por prej 8 vitesh jam i “bombarduar” nga plumbat e lazaratit”, thotë Limozi. Fatmirësisht, vajza që shpëtoi nga plumbi ndodhet jashtë rrezikut. Roland Karralliu, mjeku kirurg, tha se gjendja shëndetësore e 26 vjeçares u stabilizua një orë pasi mori ndihmën e parë mjekësore. “Ishte me fat. Për disa milimetra ajo mund të kishte humbur jetën. Pacientja ka probleme me gjakun. Ndërhyrja kirurgjikale e përshpejtuar mund të rrezikojë jetën e saj. Presim që ajo të përmirësohet”, nënvizon Karralliu. Saktësisht në Gjirokastër nuk dihet se sa persona janë plagosur nga plumbat e Lazaratit. Disa ditë më parë, në lagjen “18 shtatori”, pranë Televizioni Gjirokastra, mbi 10 klientë kanë shpëtuar për qime, ku një plumb hyri në lokal, “brodhi” andej-këtej dhe përfundoi në tualet. Kostandin Dudumi, banon prej 20 vitesh në lagjen “Zinxhira”, tregon se çdo ditë ai jeton me ankthin se një ditë një plumb mund të plagosë atë apo familjen. “Kuzhinën e kemi kthyer në dhomë gjumi, sidomos në periudhën qershor-shtator”, thotë Dudumi. Shteti, vijon Dudumi, nuk ndihet. Policia vjen dhe ikën, ndërsa plumbat fluturojnë mbi kokat tona. “Çdo pallat apo shtëpi është

goditur nga plumbat e Lazaratit. Fatmirësisht nuk kemi pasur të viktima, por vetëm të plagosur, si rasti i familjes Lazaj”, shprehet Dudumi. Dudumi shpreson se një ditë situata do të marrë fund. Sipas tij, banorët gjirokastritë nuk i kanë asnjë borxh Lazaratit. “Nuk kuptoj cilin qëllojnë. Zoti dhe policia ndodhet larg. Ata e kanë lënë Lazaratin zonë të lirë. Janë marrosur nga hashashi dhe nuk dinë çfarë bëjnë. Po vrasin njerëz të pafajshëm”, thotë Dudumi i revoltuar, ndërsa shton se, “nëse situata vazhdon kështu, atëherë edhe ne kemi të drejtë të nxjerrim kallashnikovët nga “foleja” dhe të qëllojmë mbi fshatin Lazarat, që ta kuptojnë se sa vlejnë jetët tona. Po rriten fëmijët me frikë”. Ankthi i plumbave të Lazaratit prej vitesh është bërë shqetësues për banorët gjirokastritë. Plumbat godasin çatitë prej guri. Policia grum-

Grafia e dorës së vajzës së plagosur bullon vetëm provat, ndërsa armët nuk gjenden. “Është e pamundur të bëjmë analiza balistike. Fatkeqësisht armët gjenden në Lazarat. E kemi të pamundur t’i sigurojmë këto mjete ushatarake. Fshati është i armatosur. Nuk duam të shkaktojmë viktima”, shprehet një ekspert kriminalistike, i cili preferon të ngelet anonim.

Limoz Lazaj, babai i vajzës së plagosur Sipas tij, shteti duhet të ndërhyjë në Lazarat me forma të ndryshme, për të detyruar “trimat” të mos qëllojnë drejt fshatit. “Askush nuk ka interes të hapë konflikt me shtetin. Personalisht nuk e kuptoj pse krizën e tyre e transportojnë në qytet. Kjo tregon se ata kanë frikë dhe mendojnë se

me tytën e armëve mund të rimarrin në kontroll situatën”, shprehet eksperti. Më tej, i njëjti zyrtar thotë se situata nuk mund të vazhdojë kështu. “Aty ku liria e individit cënohet, atëherë shteti duhej të veprojë dhe të mos heshtë. Kreta (Greqi) është shembulli më i mirë. Narkomatët vranë një polic,

disa vite më parë. Shteti veproi. Ushtria dhe policia ndërmorën një aksion disa ditorësh. “Të paprekshmit” u zhdukën maleve, ndërsa hashashi dhe armët u bllokuan”, tregon eksperti. Fakti që Lazarati vazhdon të jetë i padepërtueshëm nga policia, vijon eksperti, tregon qartë se dikush është i interesuar. Burimet konfidenciale nga Drejtoria e Policisë së Qarkut të Gjirokastër, pohojnë se aktualisht në Lazarat janë kultivuar mbi 500 mijë rrënjë hashash, me vlerë fillestare 100 milionë euro. Pothuajse i gjithë fshati është i angazhuar në kultivimin e bimës narkotike. Fare pak familje nuk marrin pjesë në këtë biznes fitimprurës. Ata janë besimtarë. Sivjet, kultivimi i hashashit ka marrë përmasa të frikshme. Qindra dynym kodrina janë kthyer në tarraca. Madje, disa familje kanë ndërtuar vepra. Në lagjen e sipërme të fshatit, disa familje lazaratase kanë ndërtuar blloqe të mëdha betoni. Ata tokën e shkretë e kanë kthyer në hambar. Kërkesa për hashashin e Lazaratit në tregun ndërkombëtar, si dhe periudha e tranzicionin politik, e ka trefishuar sipërfaqen e prodhimit. “Ata janë të vendosur që biznesi i tyre të vazhdojë më tej dhe kush guxon t’i dalë përpara e ka pisk”, shprehen burime nga policia lokale. I njëjti burim zyrtar thekson se aksioni i ditës së sotme, ku u shoqëruan 58 punëtorë krahu, si dhe u bllokuan pesë automjete, nuk ka cënuar aspak kultivimin e hashashit në Lazarat. “Lazaratasit kanë një infrastrukturë për t’u admiruar. Aksioni i sotëm ishte “një pikë në oqean”. Gënjejmë veten”, shtuan burimet zyrtare vendase. Marrë nga www.investigim.al

POLICIA VIJON AKSIONIN PËR TË BLLOKUAR FSHATIN REBEL. PRISHET EDHE NJË PUS, UJI I TË CILIT PËRDOREJ PËR VADITJE Policia ndalon sërish botet me ujë dhe punëtorët që shkojnë për të punuar në Lazarat. Sipas të dhënave nga policia e qarkut të Gjirokastrës, edhe dje në orët e para të mëngjesit bëri bllokimin e makinave me pleh dhe boteve me ujë që hyjnë në Lazarat për kultivimin e kanabisit. Efektivët kanë shoqëruar 49 persona në hyrje të zonës së nxehtë ndërsa asnjë furgon nuk ka mbërritur për të marrë fuqinë punëtore. Të 49 personat ishin nisur më këmbë në drejtim të fshatit dhe janë ndaluar në hyrje të Lazaratit. Policia konfirmon se ka prishur një pus të quajtur pusi i Kordhcës, uji i të cilit përdorej për ujitjen e bimës narkotike. Po dje janë shkatërruar dhe disa çisterna me ujë. Ndërkohë, konfirmohet se do vijojë me aksione të tjera operacionin për bllokimin e çdo materiali

Lazarati, ndalohen sërish 49 punëtorë që po hynin më këmbë, bllokohet pleh dhe ujë organik dhe fuqie punëtore që do të shërbejë për të kultivuar Kanabis në fshatin Lazarat. Më herët, policia ka sekuestruar shumë rrënjë kanabis, si dhe ka ndaluar qindra punonjës, të cilët do të shkonin të mbillnin kanabis në Lazarat. Nga aksioni janë bllokuar po ashtu edhe materiale organike që shërbenin për kultivimin e drogës. Në kuadër të këtij aksioni, dy ditë më parë, policia bllokoi 6 kamionë me pleh dhe ujë, ndërsa ka shoqëruar në komisariat 78 shtetas që udhëtonin në drejtim të Lazaratit, të cilët mendohet se punojnë për kultivimin e kanabisit. I njohur pika më e “nxehtë” i

kultivimit të drogës, Lazarati vijon kultivimin e bimëve narkotike, biznes i cili është kthyer tashmë në një ndërmarrje gjigante punësimi për mijëra banorë të fshatrave dhe qyteteve të qarkut. Çdo mëngjes, prej orës 6:00 deri në orën 7:00, dhjetëra furgonë të Lazaratit presin punëtorët në hyrje të Gjirokastrës, në vendin e quajtur “Ura e Lumit” apo edhe në stacione të autobusëve. Ky vit në Lazarat ka thyer edhe rekordin e mbjelljes së lëndës narkotike, duke u shtuar qindra plantacione e madje për herë të parë lazaratasit kanë sjellë edhe farën e re të kanabisit, me afat kohor rritjen

në dyzet ditë. Vlera e saj arrin në 2500 euro për farë, e siguruar nga banorët në Holandë apo Zvicër. Kjo farë u sjell banorëve dy herë fitime marramendëse, pasi karshi saj, banorët mbjellin edhe bimën normale të kanabisit, që e ka ciklin 4-5 muaj. Mësohet se punëtorët që punojnë në këtë fshat paguhen me 1500–2000 lekë të reja në ditë. Para pak ditësh ka qenë Guardia Di Finanza që gjatë një konference të përbashkët për shtyp me Policinë e Shtetit shqiptar konfirmoi se Lazarati vijon të mbetet baza e prodhimit me tonelata të hashashit. Guardia Di Finanza realizoi mbi fshat dhe foto nga ajri që dëshmon

se kanabisi lulëzon në fshatin rebel. Raporti i monitorimit të vendit nga ajri, tregoi se Lazarati është kryeqendra e kultivimit të bimëve narkotike në Shqipëri, me një prodhim prej 900 tonë në vit me vlerë 4.5 miliard euro. Megjithë konfirmimet për prani hashashi, ndihmën e dhënë nga italianët për fotografimin dhe filmimin e zonave të mbjella nga një avion i specializuar, nga policia shqiptare janë bërë shumë pak aksione për asgjësimin e bimëve narkotike, ndërkohë që në Lazarat ashtu si çdo vit janë vendosur postoblloqet në hyrjen e fshatit vetëm për bllokimin e boteve me ujë dhe punëtorëve.

« SPECIALE

E enjte 15 gusht 2013 •

Maqedonasit dynden në portin e Durrësit Këtë sezon, mbi 1460 kontrata dhe transaksione bankare mes dy vendeve Bizneset e vendit fqinj, Maqedonisë, prej afro një viti janë dyndur drejt portit më të madh të vendit. Marrëveshjet e nënshkruara mes APD dhe ministrive të dy vendeve, kanë mundësuar lidhjen e kontratave me leverdi reciproke mes dy vendeve tona. Duke parë leverdinë dhe sigurinë e mallrave të tyre nga porti i Durrësit, i cili ka një rëndësi shumë më të madh se ai i Selanikut, apo ato të Malit Zi, bisnesmenët maqedonas janë dyndur drejt portit të Durrësit. Kontratat e lidhura mes biznesmenëve maqedonas dhe kompanive të tjera europiane, kanë si destinacion mbërritës tashmë vetëm portin e Durrësit. Këtë sezon veror, ndryshe nga ai i kaluari, janë

lidhur mes bizneseve , kompanive dhe institucionit të APD dhe atyre të Maqedonisë, mbi 1460 kontrata dhe transaksione bankare me leverdi reciproke. Drejtoresha për Marrëdhëniet me Publikun në APD Vilma Hoxha deklaroi për “Metropol” se “siguria e mallrave, tarifat e ulëta, modernizimi dhe stafi i kualifikuar e ka renditur portin e Durrësit ndër portet kryesore të Ballkanit, APD ka hapur përfaqësi në Shkup, për vetë karakteristikat e këtij porti të cilat janë prezantuar në panairin e Shkupit para afaristëve të Maqedonisë”. Zonja Hoxha tha se “gjatë panaireve në Shkup ne kemi informuar për aktivitetet e ndërmarra për përmirësimin e kapaciteteve

të portit dhe të infrastrukturës rrugore në afërsi, rruga më e shkurtë e Maqedonisë për në Europë është Shqipëria, padyshim dalja natyrale e Maqedonisë në det për t’u lidhur me botën është porti i Durrësit”. Shqipëria dhe Maqedonia duhet të punojnë shumë për të eliminuar të gjitha ato barriera të cilat këtë rrugë të shkurtër e bëjnë të gjatë. Zonja Hoxha, tha se “nga ana e tyre përfaqësuesit e biznesit maqedonas, vlerësojnë hapjen e përfaqësisë së portit të Durrësit, si një mundësi më tepër për afaristët e të dyja vendeve, pasi edhe biznesmenët maqedonas janë shprehur të kënaqur nga hapat pozitive dhe kanë theksuar faktin se hapja e

kësaj zyre ka lehtësuar eksportin e produkteve të kompanive tyre”. Dhjetra kompanitë të huaja, vëllimin më të madhe e kanë kryesisht nga vendet e Europës Përendimore dhe nga SHBA-të. Bizneset e Maqedonisë, tani nuk kanë varësi nga porti

grek i Selanikut, apo të Malit Zi por ata operojnë me portin e Durrësit, padyshim kjo arritje është edhe për shkak të infrastrukturës moderne që ka sot vendi, por edhe sigurisë dhe tarifave të ulëta që ne kemi nisur të aplikojmë. A. AJAZI

NISIN PËRGATITJET PËR VITIN E RI SHKOLLOR NË DURRËS

Rritje e numrit të nxënësve, emigrantët dynden të regjistrojnë fëmijët në shkolla Nga ARTUR AJAZI

dhe në Durrës kanë nisur prej disa ditësh përgatitjet për fillimin sa më të mbarë të vitit të ri shkollor 2012-2013. Ashtu si edhe viti i kaluar, risia e këtij viti të ri shkollor, mbetet rritja e numrit të nxënësve në shkolla, kjo pasi mjaft familje emigrantësh, po vijnë dhe po regjistrojnë fëmijët e tyre me shpresën për t’u kthyer përgjithmonë në atdhe. Burimet nga DAR thanë për “Metropol” se “për shkollat dhe sistemin arsimor në qarkun e Durrësit, ky vit i ri shkollor do të nisë i mbarë, nxënësit do të pajisen me librat e tyre, shkollat janë pajisur me kushtet normale të zhvillimit të mësimit, duke .u referuar shifrave të raportuara. Ditët e fundit mbi 250 familje emigrantësh kanë kërkuar të regjistrojnë fëmijët e tyre në shkollat e Durrësit”. Prurja është shumë e madhe dhe ndoshta numri tyre do të dyfishohet në ditët në vazhdim”. Sipas të njëjtit burim gjimnazet “Leonik Tomeo”, “Olsi Lasko”, “Gjergj Kastrioti”, kanë tashmë profilin e tyre, por edhe kushtet e duhura të mësimdhënies, kurse në shkollën “Naim Frashëri” me investime private po rregullohet sistemi kanalizimeve të shkollës dhe rrjeti i ujit. Dy kopshte po rikonstruktohen bashkë me ambientet e tyre të shlodhjes. Sipas një VKM, të gjithë prindërit, librat e fëmijëve do t’i marrin në shkolla. Në të gjitha shkollat e Durrësit janë lajmëruar nxënësit, se ku do t’i tërheqin librat dhe kush janë titujt e shtëpive botuese që janë miratuar për çdo shkollë. Në çdo shkollë janë të afishuara titujt e librave sipas çdo klase. Shpërndarja

e librave do të nisë nga distributorët në shkolla dhe do të vazhdojë blerja e tyre nga prindërit deri në ditët e para të shtatorit. Puna e arsimtarëve do të nisë në 25 gusht, me regjistrimet në shkolla, por problematike situata është në arsimin e mesëm, ku ka edhe dyndje të madhe nxënësish dhe konkretisht për disa arsye. E para

të orientohen nxënësit në arsimin profesional që të dalin me një profesion. Gjithashtu problem mbetet, rajonizimi i saktë i nxënësve brenda bashkisë së Durrësit, ku ka shkolla, numri nxënësve që kanë mbaruar klasat e nënta në të gjitha shkollat e Durrësit nuk ka pse të ketë klasa të mbingarkuara, numri i nxënësve për çdo klasë do të jetë 35 deri

në 40. Këtë vit në shkollat e Durrësit, ashtu si edhe vjet, po kthehen emigrantë për të jetuar në vendin e tyre. Deri tani kanë ardhur mbi 240 emigrantë për të regjistruar fëmijët nga klasa e parë deri në gjimnaz. Mbingarkesa është shumë e madhe në shkollat e mesme, ndaj DAR ka një projekt të Ministrisë së Arsimit me

Bankën Botërore që po finalizohet me ngritjen e një shkolle të re të mesme në Kënetë. Ndërtimi i shkollës do të normalizojë situatën. Në shkollat e qarkut Durrës, priten të ulen ditën e parë afro 44.500 nxënës, nga të cilët 4360 në klasat e para, dhe rreth 9600 në shkollat e arsimit profesional, i cili është përqendruar kryesisht në Shkozet.

DAR masa për abuzimet me tekstet shkollore Burimet nga DAR thanë për “Metropol” se “Viti i ri shkollor 2013-2014 pritet të nisë normalisht në të 90-të shkollat e arsimit të detyrueshëm dhe atij parauniversitar në shkallë qarku, me 44.500 nxënës”. Të gjithë fëmijët do të pajisen me librat shkollorë në ditën e parë të mësimit, ndaj DAR Durrës

ka urdhëruar që deri në orët e vona të natës libraritë të realizojnë shpërndarjen me tekste, pasi vitet e tjera nuk kanë munguar edhe radhët e gjata”. DAR deklaroi se “do të ndërhyjmë me masa ligjore, duke penalizuar cilindo që abuzon me shitjen e librave shkollorë, do të ketë shumë shpejt penalizim të pronarëve të pikave të shitjes, ata duhet të zbatojnë

pikat e marrëveshjes dhe një nga këto pika është eliminimi i eskluziviteteve nga distributorët”. Por edhe këtë fillim viti në të gjitha shkollat e mesme dhe të arsimit të detyrueshëm problem është mbingarkesa në klasa e sidomos në arsimin e detyrueshëm. Nga 40 nxënës për klasë janë regjistruar në arsimin e detyrueshëm. Por edhe shkollat e mesme kanë të njëjtin problem të theksuar, megjithëse vitet e fundit janë ndërtuar shkolla të mesme dhe 9-vjeçare. Projektet dhe fondet kanë qenë të shumta, por janë djegur si pasojë e mungesës së gjetjes së truallit nga bashkia dhe disa komuna. Në libraritë që menaxhohen nga privatët ka mbërritur pjesa më e madhe e teksteve shkollorë, por sërish vërehen mungesa e një ose më shumë teksteve për çdo klasë, shqetësim, i cili bëhet i ditur si nga prindërit e fëmijëve ashtu edhe nga librashitësit. Por gjithsesi problemeve, viti i ri shkollor 2013-2014 në gjithë shkollat e qarkut do të vijoi normalisht, madje zyrtarët e DAR shprehen të bindur se “investimet e nisura dhe ato që po vijojnë në shkollat e mesme dhe ato të sistemit 9-vjeçar, do të krijojnë kushte bashkëkohore për nxënësit si në qytet dhe fshat”. Prioritet , arsimi professional, kthimi fëmijëve të rrugës në shkolla Arsimi profesional ka qenë dhe mbetet prioritet i progresit në sistemin arsimor në Durrës. Në kuadrin e krijimit të kushteve sa më bashkohore për mësimdhënien, Këshilli i Qarkut të Durrësit po shkon drejt krijimit të një shkolle profesionale e cila do të plotësojë nevojat për punonjës të kualifikuar në bazë të kërkesave të tregut të punës në shkallë

qarku. Kjo iniciativë ka gjetur pasqyrim në nje VKM, e cila do ta kalojë arsimin profesional në vartësi të pushtetit vendor. Çdo vit në qarkun e Durrësit llogariten afro 8200 nxënës të cilët përfundojnë arsimin 9 vjeçar. Ata janë kryesisht kontigjente të komunave e bashkive periferike të Durrësit si dhe nga rrethi i Krujës. Pikërisht për të arsimuar këtë kontigjent është vendosur ngritja e një shkolle profesionale, degët e së cilës do të vendosen në bazë të kërkesave të tregut të punës në Durrës e Krujë. Të tilla degë mund të jenë ajo e artizanëve të prodhimeve specifike të Krujës apo e restauratorëve të monumenteve të kulturës në Durrës, e peshkatarëve si dhe e degëve të tjera për të cilat tregu ka nevoja të ngutshme. Drejtoria Rajonale e Arsimit në Durrës, ka bërë një punë të mrekullueshme për rikthimin në shkolla për vitin e ri 20132014, të mbi 350 fëmijëve që rezultonin të shfrytëzuar ekonomikisht nga familjarët apo të afërmit e tyre. Përfundimisht do të rikthehen në klasa ku mësojnë edhe bashkëmoshatarët e tyre, ata fëmijë që deri para pak muajsh kishin braktisur shkollat dhe shfrytëzoheshin ekonomikisht. Në Drejtorinë Arsimore Durrës shprehen se projekti “Sistemi i Monitorimit të Punës së Fëmijëve”, i cili ka përfunduar synon të shtrihet në të gjithë vendin”. Ky projekt nisi në fillim të këtij viti në tre rajone të vendit (Tiranë, Korçë e Berat), dhe u shtri edhe në Durrës ku në kuadër të tij, grupet në përbërjen e të cilave kishte edhe inspektorë të DAR Durrës, me punën e tyre monitoruese multidisiplinare, identifikuan dhjetra e dhjetra raste të fëmijëve që punojnë në sektorin informal, dhe u trajtuan shumica prej tyre, duke i kthyer në bankat e shkollës.

AKTUALITET • E enjte 15 gusht 2013

KLANDESTINËT MËSYJNË KUFIRIN JUGOR TË SHQIPËRISË. DERI TANI JANË NDALUAR RRETH 1200 PERSONA

Kakavijë, kapen 31 klandestinë nga Maroku e Siria Flet siriani: Do të iki gjallë a vdekur nga atdheu im ku m’u vranë familjarët dhe miqtë e mi

landestinët mësyjnë kufirin jugor të Shqippërisë. Ditën e djeshme policia kufitare ka ndaluar sërish 31 klandestinë nga Maroku dhe Siria. Të huajt mësohet se janë pikasur në vende të ndryshme në afërsi të pikës kufitare. Policia ka marrë në pyetje 31 të ndaluarit për të zbuluar më shumë rreth rrjetit të trafikut të klandestinëve, që duket se është kthyer në një shqetësim kohët e fundit për blutë e Gjirokastrës, të cilët pothuajse përditë ndalojnë shtetas të huaj që kalojnë tranzit në Shqipëri me destinacion vendet e tjera të Europës. Njëri prej të ndaluarve të djeshëm, Ahmedi Hamedi, nga Siria, 45 vjeç, tregon se u largua vendlindja për shkak të luftës që vijon ende. Ahmedini u ndalua dje rreth 10 km larg Gjirokastrës, pranë fshatin Dervician. Ai thotë se në Gjirokastër nuk ndodhet rastësisht, kërkon të largohet drejt Italisë me traget, pasi atje e presin të afërmit. “Jetova prej dy muajsh në Igumenicë (Greqi). Dua të shkoj drejt Italisë, por sot ëndrra ime përfundoi”, tregon Ahmedini. “Gjallë a vdekur do t’ia dal. Allahu akbar (Zoti është i madh)”, deklaron ai me një anglishte brilante. Për të, historia e imigrimit ka nisur disa muaj më parë. Ahmedini tregon se lufta në Siri është e përgjakshme. Shumë bashkëkombas të tij janë vranë, ndërsa miqtë e tij janë larguar nga vendi. Muhamedi tregon se në fillim rrugëtimi ishte e vështirë, udhëtoi gjatë ditë me një varkë deri në Turqi. Përshkroi 2000 km rrugë tokësore për të mbërritur dje në kufirin shqiptarogrek. Ylli Kumrija, ekspert për emigracionin pranë Departamentit për Kufirin dhe Emigra-

Shpëtojnë për mrekulli

Bie makina nga 40 m lartësi, 3 të plagosur Tre persona janë plagosur dje në mesditë si pasojë e një aksidenti automobilistik në aksin Burrel-Klos. Policia bëri të ditur se rreth orës 12:00 në afërsi të urës Shulbater, një automjet tip ‘Benz’ ka dalë nga rruga dhe ka rënë nga lartësia prej 40 metrash. Si pasojë janë plagosur rëndë drejtuesi i mjetit G. Derguti 50 vjeç si dhe 2 persona që udhëtonin me të. Policia konfirmon se më rëndë për jetën është shtetasi Derguti. Mësohet se automjeti ka qenë me shpejtësi mbi normat e lejuara për atë segment rrugor ku ndodhi aksidenti dhe si pasojë drejtuesi i tij ka humbur kontrollin, çka ka sjellë rënien në humnerë.

Heqin kazanët, bashkiakët nuk ndërhyjnë

Mal me plehra përballë me tregun e Beratit

cionit, thotë se vitet e fundit numri i klandestinëve, sidomos nga vendet arabe është shumëfishuar. “Sivjet kemi një fluks të imigrantëve nga vendet arabe. Nga 88 imigrantë që u regjistruan tre vite më parë, sivjet kemi 1200 të tillë. Është një shifër alarmante”, deklaron Kumrija. Për të, kladestinët e “pranverës arabe” janë imigrantë në Shqipëri, pavarësisht statusit të tyre juridik. Sipas tij, imigrantët arabë i jepet e drejta të sqaroj pozicionin juridik, si dhe plotësojnë me ndihmën e një përkthyesi një pyetësor, ku përcaktojë statusi i tij i qëndrimit. “Një pyejtje që është pjesë e formularit të përzgjedhur, lidhet me konfirmimin e

respektimit të së drejtës për të kërkuar azil”, thotë Kumrija, duke shtuar se shtetasi ilegal duhej të saktësoj në është viktimë e trafikimit, azil kërkuar apo imigrantë i parregullt. “Pasi përcaktohet juridikisht pozicioni i imigrantit, ai strehohet në një nga tre qëndrat e mbyllura (qendër pritje) që janë ngritur tashmë në Shqipëri, Vlorë, Durrës dhe Tiranë”, thotë eksperti, ndërsa nënvizon se imigranti përfiton trajtim ushqimor, strehim, shpenzime telefonike, takim me përfaqësues konsullorë, me organizata humanitare, si dhe ka të drejtë të praktikoj besimin fetarë, e cila i garantohet me ligj. Sipas ligjit një imigrantë mund të qëndroj

në institucionin e pritje nga 14 ditë deri në 18 muaj, kjo sipas marrëveshjes së ripranimit. Sipas konventave ndërkombëtare, Shqipëria ka dy lloj marrëveshjesh ripranimi. Një marrëveshje dypalëshe dhe një me Komunitetin Europian”, thotë Kumrija, duke nënkuptuar se nëqoftëse Shqipëria ka marrëveshje dypalëshe me Afganistanin, atëherë procedurat e ripranimit janë të drejtpërdrejta, ndërsa në Siri, përshembull, ku protestat të përgjakshme ende vazhdojnë, atëherë zbatohet marrëveshja me Komunitetin Europian, emigranti përfiton status qëndrimi 18 mujor, ose qëndron më gjatë në raste të veçanta.

XHELOZIA NË LIDHJEN ME 21-VJEÇARIN SHKAKTON TRAGJEDI NË TIRANË

Tetovari zihet me të dashurën, pasi e plagos, vret veten Sherri në çift mes një shqiptari të Tetovës dhe të dashurës nga Çorovoda ka përfunduar në akt tragjik të ndërmarrë prej djalit 52 vjeçar. I riu nga Tetova pasi ka debatuar me të dashurën e tij, një 21-vjeçare shqiptare ka nxjerrë armën dhe ka qëlluar drejt saj dhe më pas drejt vetes. Vajza e quajtur A. Suçi ka mbetur e plagosur, por jashtë rrezikut për jetën, ndërsa djali i quajtur Agim Emini 52 vjeç ka humbur jetën pak minuta më vonë si ndodhi krimi. Çifti është takuar dje në mëngjes në një hotel në rrugën “3 Vëllezërit Kondi” në Tiranë ku dhe kanë pirë kafen. Pikërisht që aty kanë nisur dhe debatet mes të rinjve. Por debate nuk I ka ndaluar që të pronotojnë dhe një dhomë në hotel. Fatkeqësisht janë ngjitur në të pa shuar sherret e nisura. Sipas dëshmive 52-vjeçari ka qëlluar me armë mbi të renë, e cila ka dalë nga dhoma duke bërtitur dhe e plagosur. Tetovari ka tentuar të ndjekë të dashurën e tij, por që nuk e ka arritur. Menjëherë pas kësaj shqiptaro-maqe-

donasi ka qëlluar edhe veten me një plumb në kokë. Menjëherë pas sinjalizimit, në vendngjarje kanë mbërritur forca të shumta policie, por edhe ambulanca e cila ka bërë transportin e trupave për në Spitalin Ushtarak. Burime nga ky spital konfirmuan se vetëm pas 30 minutash 52-vjeçari ndërroi jetë. Sipas bluzave të bardha ata nuk kanë patur mundësi të shpëtojnë shqiptaro-maqedonasin, pasi plumbi në kokë ka qenë vdekjeprurës për të. Ndërsa vajza sipas mjekëve po mbahet në terapi intensive dhe ndodhet në gjendje të stabilizuar. Por duhen të paktën 24 orë pas ndërhyrjesa për të konfirmuar nëse ajo është jashtë rrezikut për jetën. Ndërkohë që policia ka siguruar prova dhe dëshmi në vendngjarje, për të përcaktuar saktë motivet që çuan 52- vjeçarin në krimin makabër. Kjo ngjarje është në vazhdën e krimeve që kanë përfshirë kryeqytetin muajt e fundit, krim që ka në fokusin e tij femrën.

Lagja 30-vjetori” te tregu industrial është pushtuar nga plehrat e hedhura nga qytetarët në mes të rrugës për shkak se kazanët e plehrave janë hequr nga banorët e zonës. Një situatë kaotike po ndodh në lagjen 30-vjetori pranë tregut industrial, ku një mal me mbeturina ka pushtuar gjithë zonën, duke krijuar një ndotje masive. Këto plehra prej kohësh hidhen çdo ditë në tokë nga shitësit në treg nga bizneset, që ndodhen aty pranë, por edhe nga vetë banorët, duke u bërë pjesë e jetës së tyre, pasi qëndrojnë gjithmonë aty. Sipas tregtarëve, ata detyrohen t’i hedhin plehrat në tokë për shkak se kazanët janë hequr nga vetë qytetarët, duke i zhvendosur nga lumi. Mbeturinat këtu shtohen çdo ditë duke shtuar edhe rrezikun e shfaqjes së ndonjë sëmundjeje. Banorët e lagjes dhe bizneset i bëjnë thirrje instancave përkatëse, që të reagojnë përballë këtij problemi, sepse gjendja në këtë vend po përkeqësohet çdo ditë duke shfaqur rrezikun e ndonjë epidemie. Por duket se kërkesat e tyre po bien në vesh të shurdhër, sepse edhe në këtë sezon veror, ku rreziku i sëmundjeve është më i madh ende nuk janë marrë masa për pastrimin e plehrave. Shitësit në treg ankohen se edhe klientët po largohen, pasi janë shtuar tepër edhe insektet, duke e bërë të pamundur kalimin e qytetarëve në këtë rrugë. Ndërkohë, megjithë gjendjen e rënduar nuk ka asnjë reagim qoftë nga Bashkia apo edhe nga institucionet e tjera shtetërore. Qytetarët nga ana e tyre shprehen të indinjuar, pasi deri më tani ankesat e tyre kanë rënë në vesh të shurdhët dhe askush nuk po kujtohet që të gjejë një zgjidhje. Por përveç këtij problemi me plehrat në qytetin e Beratit mungon landfilli për grumbullimin e mbeturinave që hidhen në lumin Osum. Situata paraqitet problematike kryesisht në stinën e verës, për shkak se prurjet e lumit janë të pakta dhe temperaturat janë të larta. Në këto kushte uji është gjithë kohës i ndotur dhe kjo është kthyer në një shqetësim për banorët.

Vlorë, nis sërish shembja e ndërtimeve

Gjika: Do të rishikohen edhe ndërtimet me leje pa plan turistik Rinis shembja e ndërtimeve pa leje në qytetin e Vlorës. Këtë herë fadromat kanë shembur ndërtimet në zonën e Plazhit të Vjetërs në qytet, ndërkohë që i pranishëm në këtë aksion ishte edhe kryebashkiaku u Vlorës, Shpëtim Gjika. “Jemi pak me vonesë, se kemi dashur mos e inicionim aksionin gjatë sezonit turistik. Por do vazhdojmë gjatë gjithë vijës bregdetare. Do të shohim edhe ndërtimet me leje, që bien ndesh me planin turistik”, deklaroi kryebashkiaku i Vlorës. Fadroma e inspektoriatit të ndërtimit pranë bashkisë filluan aksionin në ora 9 të mëngjesit nga zona e petrolifierës deri në ish-kampin e pionierëve në plazhin e vjetër. Gjatë aksionit u përfshinë në prishje 20 objekte, të cilat shërbenin si lokale ose shërbime plazhi, duke nisur që nga lokalet, kabinat e plazhit e deri në bar-restorante. Ndërkohë, që në zonën e Plazhit të Vjetër policia bashkiake hoqi të gjitha çadrat e vendosura pa leje. Ngritja e këtyre objekteve, të cilat u prishën nga policia dhe Inspektoriati i Ndërtimit pranë bashkisë së Vlorës ishin ndërtuar duke shkatërruar Pyllin e Sodës e duke prerë pishat. Gjika u shpreh se aksioni i prishjeve të ndërtimeve pa leje ka nisur që para tri javësh në zonën e Jonufrës, ku vazhdoi me lirimin e hapësirave publike në qytet e deri në Plazhin e Vjetër, ku Gjika shprehet se të gjitha objektet, të cilat janë ndërtuar pa leje dhe prishin vijën bregdetare të qytetit do të prishen të gjitha. Gjika i bëri thirrje drejtorisë së ALUIZNI-t, që të ndalojë proceset e legalizimit për të gjitha objektet, që së fundi u vetëdeklaruan në zyrat e shtetit. “Do të rishikohen dhe vlerësohen të gjitha ato objekte, të cilat janë me leje e që prishin imazhin e qytetit e zonën e bregdetit. Për këtë është ngritur një grup pune për verifikimin e të gjitha objekteve me apo pa leje ose ato në proces legalizimi për ta kthyer Vlorën në identitet”, përfundoi ai.

« OPINION

E enjte 15 gusht 2013 •

Politikat pengojnë zhvillimin e transportit në rajon

isa vjet pas mbarimit të luftës në Ballkan vendet e rajonit mbetën dobët të lidhura me njëra-tjetrën. Shumë pika kufitare, ngushtica të harruara dhe rrugët tregtare, që dikur gumëzhinin, tani janë të qeta, në një kohë që duhen më shumë se 20 orë me makinë dhe pothuajse 36 orë me tren për të përshkuar afërsisht 1000 kilometrat mes bregut të Adriatikut në pjesën perëndimore të Gadishullit dhe Detit të Zi në lindje. Nuk ka diskutim se për nëntë qeveritë e rajonit, Bashkimin Europian dhe organizatat ndërkombëtare përmirësimi i transportit të Ballkanit është përparësi e lartë për zhvillimin ekonomik dhe lëvizjen e lirë të njerëzve. Prapëseprapë vite të tëra konfliktesh dhe izolimesh kanë lënë gjurmën e tyre, që do të thotë se mosmarrëveshjet për tokën, rivalitetet kombëtare deri në nacionalizma dhe interesat konkurrente ekonomike po e pengojnë zhvillimin gjithnjë e më tepër. Një gjë është e sigurt: Bashkimi Europian ka nevojë për Ballkanin, dhe ky i fundit për Bashkimin Europian. Marrëveshje të panumërta të bëra në dekadën e fundit mbeten vetëm në letër, e jo vetëm për shkak të keqmenaxhimit të vendeve në fjalë. Edhe bashkësia ndërkombëtare, burimi i shumë planeve të tilla për ta lidhur Ballkanin me Europën, ka treguar nganjëherë se është e gatshme ta vërë politikën para zhvillimit duke u bërë jehonë pazarllëqeve të fuqive të mëdha të këtij shekulli. Gjendja e tri arterieve kryesore e bën këtë të qartë: rruga përmes Kosovës, që e lidh atë me Shqipërinë në perëndim dhe Serbinë në lindje, pika e kalimit kufitar mes Maqedonisë dhe Bullgarisë në Gueshevo dhe rruga nga Bullgaria në Greqinë fqinje. Secila është penguar nga nacionalizmi mbizotërues, duke shkaktuar dëm të pallogaritshëm për popujt e rajonit. Edhe Bashkimi Europian, ithtari kryesor i planeve ambicioze të transportit ndërkontinental, i ka zhgënjyer ata, duke lejuar që problemet e tij dhe mungesat në financime t’ia zbehin angazhimin ndaj zhvillimit të Ballkanit. Tani që ai po bëhet gati t’ua dorëzojë përgjegjësinë për infrastrukturën vendeve të rajonit, e ardhmja e transportit ballkanik nuk është aspak e qartë. Kriza në transportin rajonal në Ballkan e ka zanafillën në shekullin e 19-të, kur nga Perandoria Osmane filluan të dilnin shtete të reja të pavarura. Rrugët e vjetra tregtare kishin qenë kryq e tërthor qysh prej kohësh të lashta, duke funksionuar mirë kur ai ishte pjesë e një perandorie të vetme. Instinktet e tyre konkurruese i bënë t’ia bllokonin rrugët njëri-tjetrit në favor të rrugëve dhe hekurudhave të lidhura me aleatët e tyre ose fuqitë e mëdha mbështetëse. Shtetet ia kthyen shpinën bashkëjetesës nën turqit dhe filluan të formonin shoqëri përjashtuese. Gjithashtu lidhjet në Ballkan u prekën nga zhvillimet pas mbarimit të Luftës II Botërore, kur vendet e tij zgjodhën rrugë të ndryshme politike dhe kur Jugosllavia e braktisi kampin sovjetik. Rruga veri-jug, që shkonte prej Serbisë në Selanik në Greqinë Veriore, u zgjerua në kurriz të lidhjes lindje-perëndim Tiranë–Shkup–Sofie, ndërsa veçimi pothuajse i plotë ndërkombëtar i Shqipërisë patjetër që solli një impakt negativ në zhvillimin e transportit. Në Europën Perëndimore koncepti tejet i politizuar i ndërtimit të rrugëve u braktis pas luftës, për t’u përqendruar më shumë në kriteret ekonomike dhe të mbështetura në tregti. Pas rivendosjes së marrëdhënieve me Lindjen në fillim të viteve ’90 u bënë lëvizje për rigjallërimin e nyjave ndërkontinentale. Më 1994 Bashkimi Europian nisi një plan për të integruar rrjetet e transportit të shteteve ballkanike në korridore paneuropiane, duke përmirësuar kështu hyrjen në tregjet e Europës Qendrore e Lindore e pastaj në ato aziatike. Rrugë të shumta të Ballkanit ende vuajnë nga trashëgimia e luftës, qoftë ajo e freskët apo e largët. Edhe vendet që s’kanë pasur konflikt së fundi janë të lidhura keq njëra me tjetrën. Për shembull, kufiri prej 400 kilometrash mbi Danub mes Bullgarisë dhe Rumanisë, që sapo hynë në Bashkimin Europian, kanë vetëm një urë ruse. Në shumicën e rasteve shtetet e Ballkanit janë të lidhura më mirë me vendet perëndimore sesa me njëri-tjetrin. Në anën e bjeshkëve shqiptare, një nga peizazhet më mahnitëse të Ballkanit, rruga gjarpëruese është veç një ngushticë e asfaltuar keq. Automjetet kalojnë me vështirësi e për pak mund të dalin nga rruga, njëra anë e së cilës është futur në shkëmb, kurse tjetra puthitet me një greminë disa qindra metra të thellë. Nuk ka mur mbrojtës, as sinjalistikë rrugore. Kjo rrugë është nga më të rrezikshmet në Europë, rrugë në të cilën përveç transportit mallrave bëhej dhe ai i pasagjerëve. Qeveria e Shqipërisë dhe e Kosovës janë tepër të interesuara për zhvillimin e kësaj rruge, që tashmë po bëhet realitet, nga porti i Durrësit në Merdarë, kufiri administrativ i Kosovës me Serbinë, por deri tani nuk po mbështeten seriozisht nga donatorët ndërkombëtarë për financimin e saj. Pjesa shqiptare Durrës–Kukës–Morinë kryesisht është financuar nga buxheti i shtetit, kosto lokale dhe kredi nga bankat e nivelit dytë. Për sa u përket financuesve ndërkombëtarë, duket që vendimet se në cilat projekte do t’u jepet prioritet vendoset që investimet t’u nënshtrohen sa politikës aq dhe gjykimeve ekonomike. Tashmë Komisioni Europian, Banka Botërore, Fondi Monetar Ndërkombëtar e kanë kuptuar disi logjikën e zhvillimit të lidhjes Nish–Prishtinë– Durrës. Komisioni e ka pranuar logjikën si pjesë integrale të rrjetit rajonal

Nga SADEDIN ÇELIKU

të Europës Juglindore në raportet e saj dhe në këtë kuadër Shqipërisë i është dhënë një mbështetje e vogël nga ana e Bankës Botërore. Disa analistë besojnë se burime të tjera nuk kanë mundur ta plotësojnë pjesën tjetër nga frika e mbështetjes së një rruge që shumë mirë mund të nevojitet për të përmirësuar transportin rajonal, por ka ngjyresa të forta të përafërta me qëllimin politik të një shteti të pavarur në Kosovë të drejtuar nga shqiptarët. Është një projekt kundërthënës, që disa kritikë besojnë se ka të bëjë më shumë me ëndrrat e një “Shqipërie të madhe” sesa me përfitimet ekonomike që ofron ky zhvillim. Kjo është dhe një nga arsyet që donatorët e huaj qëndrojnë larg këtij projekti. Kosova, një territor pa dalje në det, që shtrihet mes Nishit dhe Durrësit, varet nga zhvillimi i kësaj rruge për të rigjallëruar ekonominë e saj. Një rol të veçantë në zhvillimin e Kosovës do të luante dhënia me koncesion e portit të Shëngjinit, që sipas deklaratave të qeverisë shqiptare do t’u jepet së shpejti. Kjo do të mundësonte lidhjen me Korridorin e 8-të, që shkon nga Lindja në Perëndim, nga Deti i Zi në Durrës, Shëngjinm dhe me Korridorin e 10-të nga Nishi në veri në Selanik në jug. Aktualisht pjesa serbe e rrugës është ndër me të këqijat në Ballkan, edhe pse tregtia mes Kosovës dhe Serbisë është rritur qysh pas vitit 1999, kur Kosova i iku nga kontrolli i Serbisë. Pavarësisht bllokimit politik mes Beogradit dhe Prishtinës për njohjen e pavarësisë së Kosovës, lidhjet tregtare janë relativisht të qëndrueshme, për shkak se Kosova është një nga tregjet e rëndësishme të eksporteve serbe, ku 20% e importeve janë nga Serbia, duke arritur një qarkullim prej afro 200 milionë eurosh. Zhvillimi i rrugës do të ishte me përfitim të dukshëm afatgjatë për Serbinë, duke mundësuar qasje më të shpejtë për mallrat serbe që tregtohen nëpër det në pjesët e tjera të Europës. Serbia eksporton me det shumicën e mallrave nga Selaniku, që është rreth 100 kilometra më larg sesa Beogradi. Serbët nuk kanë treguar interesim të veçantë për marrëdhëniet me Kosovën, madje kërkojnë të minojnë me çdo kusht njohjen e saj dhe dështimin e saj ekonomik për shkak të frikës së Shqipërisë se madhe, që sipas mendimit tim është çështje kohe bashkimi de facto i dy pjesëve shqiptare të trajtuar keq nga historia. Ky proces mund të marrë fund me futjen dhe integrimin në Bashkimin Europian. Pavarësisht pengesave dhe problemeve politike, nivelet e ulëta të qarkullimit rrugor në pjesën serbe dhe shqiptare të propozuara dolën si pengesë në vetvete. Sipas Observatorit të Transportit të Europës Juglindore (SEETO), jo më shumë se 1500-2500 automjete kalojnë çdo ditë në Rrugën e Kombit, ndërkohë që për t’u mbështetur financiarisht nga donatorët e huaj kërkohet një trafik prej afro 10 mijë automjete në ditë. Iniciativa e qeverisë për të vendosur taksë rrugore të koncensionuar nga një firmë tip “Korumi”, e studiuar me demek nga IFC-ja (sektor i Bankës Botërore), përfundimisht dështoi, për shkak se tarifa 5 euro për çdo kalim në një drejtim është gati e papërballueshme nga drejtuesit e automjeteve në të dy krahët. Për të mundësuar zbatimin e projektit Durrës–Kukës–Morinë qeveria shqiptare, siç theksuam më lart, e ka financuar vetë, me pak mbështetje kredie nga bankat tona të nivelit dytë, por dhe duke rritur ndjeshëm borxhin publik, që do të jetë barrë e taksapaguesve e, për rrjedhojë, nuk do të jetë pa pasoja. Gjithsesi, integrimi ekonomik përmes kësaj rruge do të sjellë zhvillimin e transportit. Pjesa Morinë–Prishtinë–Merdarë po mbështetet pjesërisht nga Banka Botërore, ndërsa për pjesën tjetër nuk flitet asgjë. Politika ka penguar zhvillimin e këtij sektori në dinamikë. Një vendim i vitit 1992 i autoriteteve bullgare për ta njohur pavarësinë e Maqedonisë (por jo gjuhën maqedonase) ka shkaktuar dyshime që Bullgaria ende synon aneksimin e këtij vendi, ndaj dhe faktori ndërkombëtar shpejton integrimin në NATO dhe Bashkimin Europian. Tensione midis dy vendeve ka pasur disa herë, por pavarësia e Kosovës i uli ndjeshëm tensionet dhe tashmë mendohet se ekziston një realitet i ri në marrëdhëniet midis tyre. Kjo duket në investimet e linjës hekurudhës midis Bullgarisë e Maqedonisë, është ndërtuar një doganë e re etj. Në pjesën maqedonase, që lidh dy vendet në fjalë, investimet janë të vogla e simbolike. Autoritetet bullgare priren t’ia veshin palës maqedonase mungesën e përparimit, duke i akuzuar ata si të pavendosur për të realizuar bashkëpunimin dy palësh. Një pjesë e specialistëve maqedonas mendojnë se vendi mund të zhvillohet ose përmes aksit Serbi–Greqi, pra Korridorit të 10-të, ose atij Shqipëri–Maqedoni–Bullgari, pra Korridorit të 8-të. Tani ka arsye të besojmë se Maqedonia ka vullnet pozitiv dhe po i kushton vëmëndje jo vetëm Korridorit të 8-të, por dhe atij Veri–Jug dhe në këtë mënyrë ajo siguron zhvillimin me shtetet respektive të dy korridoreve. Përfundimi i ndërtimit të hekurudhës do të ishte me përfitim të madh për Maqedoninë, po të kemi parasysh se vetëm në vitin 2007 kanë qenë turistë rreth 700 mijë maqedonas. Me futjen e Bullgarie në Bashkimin Europian sigurisht që kjo shifër do të rritet. Një pengesë tjetër për zhvillimin e rrugëve është kundërshtimi i Greqisë. Plani i transportit i Bashkimit Europian e kishte përvijuar hekurudhën e papërfunduar Sofje–Shkup dhe Lin (Pogradec)–Strugë si pjesë të Korridorit të 8-të, lëvizje e cila do të lidhte me Detin e Zi të Bullgarisë

me Adriatikun e Shqipërisë përmes Maqedonisë. Pas vitit 1997 ky projekt u mbështet fuqishëm nga SHBA-të dhe Bashkimi Europian, pra Korridori i 8-të, por vendet respektive u treguan të mefshta për absorbimin e fondeve të këtij korridori, si dhe u kundërshtuan me forcë nga Greqia, Serbia, Rumania, madje dhe Turqia, duke përcaktuar prioritete të tjera, që çonin ujë në mullinjtë e tyre. Duke qenë se Greqia është anëtare e kahershme e Bashkimit Europian dhe e NATO-s, Korridori i 8-të ka mbetur prapa korridoreve të tjera paneuropiane që Bashkimi Europian i ka përcaktuar si lidhje me Europën Juglindore. Duke e pranuar lirisht se Athina e sheh rrugën “Egnatia” si përparësi kombëtare, ngul këmbë që përfitimet të bëhen në përputhje me strategjitë e saj. Ata thonë se kjo ka rëndësi strategjike edhe për vetë Ballkanin. Trafiku aziatik tani mund të arrijë Italinë Veriore pa kaluar nëpër Serbi, duke qenë kjo e fundit rrugë shumë e gjatë. Vonesat në zgjerimin e rrjetit të transportit ballkanik janë refleks historik. Infrastruktura e rajoneve kufitare anembanë Ballkanit është shpërfillur gjithmonë me qëllim pengimin e përparimit të armiqve. Ne fund të fundit, vetëm 10 vjet më parë Greqia ndërtoi një zinxhir fortifikatash përgjatë kufirit me Bullgarinë për t’u mbrojtur nga një pushtim i mbështetur nga rusët. Tejkalimi i ndarjeve të tilla është i dukshëm dhe i vështirë, pavarësisht se nga cila anë e Europës e sheh çështjen. Greqia, edhe pse në krizë të rëndë, shihet nga vendet e Bashkimit Europian me prioritet. Kështu, ato kanë financuar një shumë marramendëse prej 15 miliardë euro për ndërtimin e portit të kontejnerëve në Igumenicë, më i madhi në llojin e vet në rajon. Pra, mund të themi pa hezitim se Korridori i 8-të nuk është prioritet i Bashkimit Europian dhe nuk gaboj të them se tashmë ai projekt është sipërmarrje e dështuar. Natyrisht, këto pengesa nuk janë vetëm fenomen grek, por më gjerë. Ballkani nuk do të jetë në gjendje të mbështetet plotësisht në Bashkimin Europian për ta shpejtuar zhvillimin e transportit të këtyre vendeve. Mungesa e financimeve për të zbatuar projektet e korridoreve në fjalë është tregues i qartë i mungesës se vullnetit të vendeve të BE-së, vullnet ky ekonomik dhe politik. Kosova në këtë aspekt do të përballet me shumë vështirësi, kjo dhe për shkak të faktorëve politikë që tashmë dihen. Problemi është se rrjedhat e trafikut, që e bëjnë një rrugë të rëndësishme të përzgjedhura për investime dhe përmirësime, janë vetëm ato që çojnë nga vendet e Ballkanit në Bashkimin Europian, pasqyrim ky i modeleve të tregtisë. Ironike, prandaj deklaratat e Bashkimit Europian për nxitjen e bashkëpunimit rajonal bien ndesh tërësisht me termat e kreditimit. Për shembull, sipas listës se projekteve të përparësisë së rrjetit kryesor, deri vitin 2011 rreth një miliard euro do të shkojnë për rindërtimin e Korridorit të 10-të, që është aktualisht rruga më e mirë në Ballkan dhe që përdoret më shpesh për transportin drejt Bashkimit Europian. Nga ana tjetër, Korridori i 5-të, që lidh Slloveninë, Kroacinë dhe Bosnjën me Europën Qendrore, do të marrë rreth 300 milionë euro, ndërsa për Korridorin e 8-të do të marrin edhe më pak se Korridori i 5-të. Nga njoftimet që vijnë mësohet se projekti i Korridorit të 8-të për ndërtimin e rrjetit paneuropian të infrastrukturës për vitin 2013 nuk do të klasifikohet. Komisioni Europian kërkon verbalisht ta mbështesë këtë projekt. Bullgaria është më aktive dhe po lobon në vendet e Bashkimit Europian për absorbimin e fondeve dhe për të mundësuar implementimin e projekteve që lidhem me këtë korridor. Sipas saj, ato do të financojnë rreth një miliard euro. Respektivisht rreth 500 milionë euro do të përdoren në strukturën e planit regjenerimit ekonomik europian, i cili ka për qëllim që t’i japë një nxitje të menjëhershme ekonomisë europiane përmes shtytjes se investimeve në infrastrukturë. Në këtë kontekst, do të gjenden mundësi për financimin e projekteve të përfshira në programet vjetore shumëplanëshe, si autostradat, sistemet e transportit inteligjent për rrugët dhe sistemin e menaxhimit europian të trafikut hekurudhor. Agjencia ekzekutive e rrjetit të transportit europian kërkon të bëjë përmirësime të projekteve të transportit. Thonë se rreth 250 milionë euro janë parashikuar për qëllimet e programeve shumëvjeçare për financimin e prioriteteve që lidhen me zhvillimin infrastrukturor, hekurudh, harmonizimi i sistemeve të sinjalizimeve dhe sinjalistikave europiane etj. dhe rreth 140 milionë euro për tërë këto vende do të përdoren për implementimin e grandeve e kredive. Sipas të gjitha gjasave, Korridori i 8-të nuk është në listat e prioriteteve të Bashkimit Europian e, për rrjedhojë, mund që ky të shtyhet deri në vitin 2020. Kjo dhe për faktin se Europa e bashkuar po përjeton krizën financiare dhe ekonomike dhe po merret me hallet e saj. Aq ironike duket zbatimi i këtij projekti, pengesat që lidhen me të, saqë ka nxitur aktorët bullgarë të prodhojnë një film dokumentar, që tregon mungesën dhe shkaqet e mosrealizimit të saj. Përfundimi është se Bashkimi Europian po largohet nga Ballkani, sepse ai i rrit koston, kjo është edhe arsyeja kryesore e vonesave që lidhen me integrimin e vendit tonë. Po të shtosh këtu dhe problemet midis shteteve dhe brenda shteteve si paaftësia, korrupsioni, papunësia, krimi i organizuar, i bie që rrugët të mos ndërtohen kurrë. Në këto kushte, mundësia e vetme është ndërtimi i rrugëve, hekurudhave etj. me fonde publike kombëtare ose me financime të sipërmarrësve privatë.

OPINION • E enjte 15 gusht 2013

Reforma qeverisëse dhe pushteti vendor

abineti i ri qeverisës, me një performancë reformuese tashmë të prezantuar nga kryeministri i zgjedhur Edi Rama, shpresojmë të sjellë një qeverisje qendrore me projekte të mëdha. Është një pritje e gjatë drejt kalimit të afatit “ligjor” 120-ditor për të marrë certifikimin kuvendor e për të nisur nga puna në karriget ministrore. Në çdo reformë që do të ndërmerret, si në vendimmarrjen qendrore (këshilloj që zgjedhjet e ardhshme qendrore dhe lokale duhet të zhvillohen në vjeshtë), ashtu dhe në atë lokale, kartoni jeshil do të dominojë e sundojë mjaft gjatë e për këtë kësaj radhe nuk është përgjegjëse vetë e majta e qendrës. Gjatë fushatës së ashpër paraelektorale patëm përplasje të mëdha dhe për sa i përket vendimmarrësve vendorë, dhe kjo dukuri jo në të gjitha rastet ishte legjitime. Le të përmendim ngecjen në vendimmarrje në prefekturën e Fierit dhe të Tiranës, ku u përfshinë në një kaos juridik të zgjedhurit e parlamenteve vendore. Situata vazhdon ende edhe sot. Katrahura e vendorëve ka sjellë një stopim të zbatimit të projekteve dhe punëve botore si pasojë e bajraktarëve komunalë, të cilët i kanë kthyer komunat e bashkitë në oda e sheshe të bunkerizimit të paligjshëm betonal. Në këta 23 vjet pluralizëm politik rrallë kemi parë prefektë që me idetë e tyre të zgjidhin problemet e mëdha që dalin në këtë tranzicion

Nga KUJTIM GJUZI*

marramendës. Ata janë kthyer në disa anonimë që zor se i njeh komuniteti i mëhallës, a lagjes ku banojnë, e kjo jo vetëm për faj të tyre, por të legjislacionit tonë te ngatërruar, të stërholluar të kompetencave. Disa ide dyzimesh me kryetarë qarqesh ngjajnë si hallka tepricash pagatore. Grantet e qeverisë për qarqet, komunat e bashkitë humbasin në kanale korruptive të dopietës listëpaguese, duke marrë vend e pa vend të drejtën për t’u paguar për një punë të parealizuar. Le të sjellim në vëmendje vetëm rastin e mbivendosjes pagatore të anëtarit të një këshilli komunal bashkie apo qarku, i cili paguhet me 10% të rrogës së kryetarit të komunës apo të bashkisë për të realizuar një vendimmarrje, e në rast se zgjidhet anëtar i qarkut e merr edhe një tjetër 10% në listëpagesën e këtij institucioni. Pyetja në këtë rast është: a duhet vazhduar kështu me dyzime këshilltarësh dhe kryetarësh të disaherëpaguar? Pse shkelet ligji? Ku është kontrolli i institucionit prefekturor, a e ka në vëmendje dikush këtë abuzim që paguhet për të revizuar financat në formatin e granteve? Ne zgjedhjet e 23 qershorit nga partia fituese ky fenomen i sipërpërmendur u anashkalua, ndoshta sepse përqendrimi elektoral u mbajt te rotacioni i pushteteve, si domosdoshmëri për ndryshim pas tetë vjetve të qeverisjes së djathtë. Duke menduar se zgjedhjet vendore vijnë pas 20 muajsh, mendova të hedh në tregun e politikave kuvendore idenë e një reforme të thellë në

legjislacionin vendor. 1. Reformimi dhe eliminimi i 304 “bajrakëve” komunalë 67 bashkive, 12 qarqeve dhe po kaq prefekturave, duke i realizuar në bashkime komunare me kuvendim në 152 komuna 2. Zero qarqe e reduktim në 9 prefektura nga 12 eventualisht që kemi. Përmes këtij ndryshimi do të kishim 50 % më pak afera korruptive për ta thjeshtëzuar edhe kontrollin institucional. 3. Numri i këshilltareve komunalë, bashkiakë e qarkorë që paguhen nga granti buxhetor do të reduktohej me 25%, çka do të thotë se nga afro 7 mijë këshilltarë që ka sot vendi të arrinim drejt shifrës reale që ka nevojë demokracia funksionale të jetë rreth 5150, që mund të ishte numri postreformë. E përkthyer në vlerë monetare për çdo vit bilancor, nuk do të shpenzoheshin 2 milionë euro paga e këshilltarëve, e barabarta me 20 km rrugë rurale më shumë në çdo skaj të vendit. Theksoj se në çdo vit buxhetor do të kurseheshin për t’u hedhur në programe të tjera të investimit për një model europian të qytetërimit, për t’u investuar në mirëkuptimin dhe edukimin qytetar për më pak dhunë, për më shumë cilësi në shërbimet komunale në këtë mjedis të nervozuarish shtetarë komunale, e ndoshta edhe në fusha të tjera ku ka nevojë vendi ynë. * Ish-këshilltar i Bashkisë së Tiranës

Fenomeni i braktisjes së shkollës duhet luftuar, jo mbuluar

raktisja e shkollës është një nga problematikat e arsimit shqiptar. Ky fenomen nuk ka qenë problem i kësaj apo asaj qeverie, por është fenomen shqetësues që në vitet e tranzicionit e në vazhdim. Shkaqet dhe kategoritë e fëmijëve që braktisin shkollën dihen, madje unë i kam trajtuar në shkrime të tjera së bashku me shqetësime të ndryshme në lidhje me këtë fenomen, ndaj në këtë shkrim dua të fokusohem në problematikat e deritanishme për minimizimin e këtij fenomeni dhe përvojat që nuk kanë sjellë minimizim të dukshëm të tij. Ministria e Arsimit dhe Shkencës gjithnjë ka shtruar si shqetësim këtë fenomen dhe uljen e tij, madje në vitin 2009 ka nxjerrë një udhëzim të posaçëm për ta çuar braktisjen e shkollës në zero, duke i kërkuar bashkëpunim më të madh me pushtetin vendor. Kjo gjë do të mobilizonte më shumë të gjithë të interesuarit për të minimizuar braktisjen e në veçanti drejtoritë arsimore rajonale, zyrat e arsimit dhe të gjitha strukturat e shkollës. Po çfarë ka ndodhur gjatë gjithë këtyre viteve? Po t’i bëjmë një analizë serioze këtij fenomeni, krahas anëve pozitive të punës së bërë ekzistojnë edhe anë negative, të cilat kanë penguar arritjen e duhur. Jo çdo shkollë mund të ketë nxënës braktisës. Po ashtu ka shkolla që kanë numër të vogël dhe disa më të madh nxënës të tillë, kjo në varësi të komunitetit. Çdo shkollë në çdo fillimviti identifikon nxënësit braktisës dhe informon drejtorinë arsimore apo zyrën arsimore e rrjedhimisht dhe Ministrinë e Arsimit. Një pjesë e shkollave pas identifikimit të nxënësve braktisës bëjnë pak përpjekje për të tërhequr këta nxënës në shkollë, disa shkolla më shumë. Kjo në varësi të drejtorit të shkollës, stafit të mësuesve, por ka të bëjë dhe tradita e shkollës. Po fokusohem në qytetin e Tiranës. Në shkollën “Gjon Buzuku”, ku unë kam punuar si mësuese dhe si drejtuese, dhe në shkollën “Xhezmi Delli” si drejtuese, ishte krijuar si traditë që mësueset bënin përpjekje për të sjellë nxënësit braktisës në shkollë, madje përpjekjet e mësueseve të shkollës “Xhezmi Delli” janë për t’u veçuar dhe admiruar, pavarësisht tendencës që kanë pasur drejtues të veçantë për të fshehur shifrat e nxënësve braktisës nëpërmjet mungesave. Nuk gjeta të njëjtën traditë në shkollën “Androkli Kostallari”, ku dhe aty ka nxënës braktisës, madje jo pak. Në këtë shkollë përpjekjet për nxënësit braktisës kanë qenë shumë të pakta, madje ka ndodhur fshehja e tyre nëpërmjet mosvënies së mungesave dhe më e theksuar në vitin mësimor të sapombyllur. Nënvizoj se kjo është kërkesë e drejtuesit të shkollës. Në qoftë se nuk është kërkesë e drejtuesit të shkollës dhe është një shkelje që e bëjnë mësues

Nga FITNETE GRUDA të veçantë, atëherë me siguri do të vihej re kjo gjë nga drejtuesi i shkollës. Qëllimi është paraqitja në drejtorinë arsimore rajonale me numër të ulur nxënës braktisës, pa përjashtuar dhe ndonjë pakt me prindërit e tyre. Mungesa e gjithëpërfshirës ka sjell një ndryshim jo pozitiv të këtij fenomeni. Me “gjithëpërfshirje” kuptohet përfshirja e të gjithë aktorëve të shkollës (drejtoria, mësues, bordi i shkollës, këshilli i prindërve të shkollës, punonjësi social i shkollës), minibashkinë përkatëse etj., për zbutjen e fenomenit në fjalë, në fillim nëpërmjet hartimit të një plani pune dhe më pas zbatimit të tij. Në vend që të ndodhin këto, drejtoria e shkollës ka kërkuar mosvënien e mungesave të këtyre nxënësve dhe shpeshherë u lihej detyrë kujdestarëve të klasave të kujtojnë mësuesin të mos vënë mungesat, paçka se ai nxënës nuk është në klasë tërë vitin. Mësuesit që nuk i binden këtij urdhri dhe bëjnë punë serioze e konkrete me nxënësit braktisës quhen të pabindur, nënvlerësohen, stresohen dhe fyhen pa shkak. Këtu ka munguar mendimi kritik për fenomenin në fjalë. Nëse një nxënës nuk frekuenton dhe nuk i vihen mungesat, patjetër do të duhet të ketë vlerësim, e ky vlerësim kuptohet si mund të bëhet. Madje ndodh dhe kështu: kur mësuesi nuk ka bërë as vlerësim dhe nuk ka vënë as mungesa në fund të semestrit, atëherë mbushet me mungesa. Kuptohet sa do të përputhen mungesat që ka nxjerrë mësuesi kujdestar në fund me ato në lëndën ku ndodh kjo që thamë. Si ndihen ata mësues që kanë bërë detyrën sipas rregullave kur shohin që të tjerët e kanë vlerësuar nxënësin që mungon gjithë vitin, ndërsa ata mund të diskutohen, sikur ky nxënës nuk ka ardhur vetëm në orën që japin?! Çfarë mesazhi përcjell një mësues para nxënësve, madje dhe prindërve, kur një nxënës që nuk ka frekuentuar gjithë vitin kalon dhe ngel një nxënës që ka frekuentuar? Si dhe pse e di mësuesi që e vë notën dhe drejtuesi, i cili ose kërkon kalimin e këtij nxënësi, ose nuk njeh situatën në shkollë. E ç’të jetë tjetër përveçse zhgënjim dhe fyerje për nxënësit dhe mësuesit që bëjnë një punë korrekte dhe serioze. Ndërsa për mësuesit që u binden falsiteteve të një drejtuesi përbën një gjunjëzim, shkaqet i dinë vetë ato. Vetë drejtuesi i tillë ka dështuar, paçka se ai mund të vazhdojë të drejtojë për shkak të ndonjë mbështetjeje. Nuk mund të ndodhë kështu nëse drejtoria e shkollës kontrollon në vijimësi regjistrat dhe ndjek nxënësit braktisës bashkë me mësuesit. Edhe keqmenaxhimi i nxënësve me tendencë braktisje apo i nxënësve braktisës që arrihet të sillen në shkollë, rrit numrin e nxënësve braktisës. Me këtë nënkuptoj mostrajtimin mirë e me kujdes të këtyre nxënësve dhe mospajisjen me tekste mësimore të nxënësve braktisës kur ata sillen në shkollë gjatë vitit. Në qoftë se prindërit

nuk i pajisin me tekste këta nxënës për shkak të problemeve familjare apo gjendjes së vështirë ekonomike, drejtori i shkollës duhet të kërkojë zgjidhje të tjera nga minibashkia përkatëse ose ndonjë donator dhe, nëse nuk ka zgjidhje tjetër, zgjidhja duhet bërë nga bordi i shkollës. Duke qenë pa libra, pa fletore, nga këta nxënës fillon braktisja e fshehtë dhe më pas sërish braktisja e krejt shkollës dhe me të drejtë mund të themi se puna me këtë kategori nxënësish ka qenë e paktë, formale dhe aspak serioze. Të gjitha rastet që përmenda flasin qartë se nga disa drejtues shkollash fenomeni i braktisjes së shkollës mbulohet. Duke mbuluar këtë fenomen stafi drejtues gënjen veten se ka realizuar objektivin që ka të bëjë me uljen e mungesave për atë vit shkollor, gënjen stafin e mësuesve, prindërit, nxënësit dhe jepen statistika të gabuara në drejtorinë arsimore rajonale e rrjedhimisht dhe në MASH. Kësisoj mund të themi se paraqitja e gjendjes gjithmonë nuk ka qenë reale, por e njëanshme, ashtu siç është dëshiruar e propaganduar, por jo realizuar. Si rrjedhojë, publiku është keqinformuar dhe ka pranuar këto shifra të propaganduara nga institucionet përkatëse. Po ashtu kalimi i nxënësve pa frekuentuar shkollën fare çon në rritjen e numrit të analfabetëve me dëftesë, që kalojnë klasën dhe dukshëm fiktivitet në shkallën më të lartë. Po ashtu ky fenomen i menaxhuar në këtë formë do të thellojë problemet sociale e më pas dhe probleme të tjera. Unë mendoj se kjo ka ardhur si pasojë e mungesës së një analize gjithëpërfshirëse nga institucionet përkatëse, e cila do të nxirrte në pah këto negativitete që përmenda e më pas do t’i parandalonte ato, duke kërkuar punë konkrete dhe paraqitje reale të gjendjes, duke menduar rrugë të reja për të arritur synimet e caktuara në lidhje me fenomenin në fjalë. Nëse nuk arrihet sjellja e nxënësve braktisës në shkollë, edhe pse përpjekjet e shkollës janë të mëdha deri në bashkëpunimet me minibashkinë, bashkinë përkatëse dhe Ministrinë e Punës dhe Çështjeve Sociale, atëherë drejtori duhet të japë informacione reale në drejtorinë arsimore rajonale, duke kërkuar ndihmë të mëtejshme me mbështetje të saj. Përvojat e sipërpërmendura përbëjnë probleme jo të vogla e si rrjedhojë ato shoqërohen me pasoja negative. Këto bëjnë thirrje se fenomeni i braktisjes së shkollës nuk duhet mbuluar, por duhet luftuar për t’u minimizuar. Që të mos ndodhin këto, drejtoritë arsimore rajonale, zyrat arsimore dhe Ministria e Arsimit duhet të bëjnë inspektime për punën që bëhet për të minimizuar braktisjen. Po ashtu politikat arsimore duhet të jenë qartësisht të realizueshme, që të kemi një progres pozitiv. Në të kundërt, fenomeni i braktisjes së shkollës rrezikon të shënojë rritje shifrash në të ardhmen.

« GOSSIP

E enjte 15 gusht 2013 •

14-15

E vërteta rreth ndjenjës së

dashurisë M Bradley Cooper: Femra duhet të trajtohet në mënyrën e duhur Bradley Cooper deklaroi se çelësi i çdo lidhjeje të mirë, është dashuria. Ai thotë se e rëndësishme është të dish ta trajtosh një femër në mënyrën e duhur. “Mundohem të jem i kujdesshëm dhe mendoj se ky është çelësi i një lidhje të mirë. Po ashtu, mundohem të jem i sinqertë sa më shumë që të jetë e mundur”, ka deklaruar ai. Ai gjithashtu ka zbuluar se shpesh në “Google” e shkruan emrin e tij për të parë se çfarë shkruhet për të, sepse kjo i ndihmon që të rri me këmbë në tokë. “Merrem me një punë në të cilën vështirë është të jesh me këmbë në tokë, por nëse hy në internet, problemi zgjidhet për 2 sekonda”, ka thënë ai. Ai bëri të ditur me këtë rast se është në negociata me disa shtëpi filmike që të paraqitet në filmat e tyre të rinj.

Zonja e parë e SHBA-ve, album Hip-Hop Në kuadër të një projekti me qëllim sensibilzues, zonja e parë e SHBA-ve, Michele Obama muajin e ardhshëm do të lëshoj një album Hip-Hop prej 19 këngësh. Ajo ka bashkëpunuar me yjet e muzikës si Ashanti, Jordin Sparks dhe Rund DMC-TV. Projekti është pjesë e kampanjës, “Let’s Move” që ka për qëllim që të inkurajoj fëmijët në ushtrime të përditshme dhe të hanë ushqim të shëndetshëm

Brewster, pushime “në parajsë” Një nga protagonistet e “Fast & Furious 6”, Jordana Brewster është duke kaluar pushimet e saj në “parajsë”. Aktorja nga Dallasi postoi në profilin e saj në “Twitter” një imazh, në të cilën mund të admirohet lehtësisht oqeani, pas shpinës së saj, në plazhet e Karaibeve. Një imazh që njëkohësisht, i shërben Brewster për të treguar se në moshën 33-vjeçare, vazhdon të gëzojë linja të mrekullueshme trupore.

Justin Bieber dhe Selena Gomez janë shokë me benifite! Çifti – të cilët kanë pasur disa ecejake në lidhjen e tyre për pak vite – nuk arrin që të ndahen nga njëri-tjetri dhe për këtë shpesh shihen bashkë në të njëjtin qytet. “Lidhja e tyre është pak a shumë e këtij modeli”, tha një burim. “Ata ma shumë janë beqar por lidhen dhe bën seks kur jetojnë në të njëjtin qytet”.

Stili ‘marinar’ i Alessandra Ambrosio Është një nga modelet më të preferuara në botën e modës, si për linjat e saj ashtu edhe për fytyrën tërheqëse. Veshjet e firmave më prestigjoze në trupin e saj janë një garanci për suksesin e publicitetit. Por Alessandra Ambrosio tërheq edhe për diçka tjetër: thjeshtësinë! Këtë herë ajo nuk u fotografua në ndonjë pasarelë, por në aeroportin e Los Anxhelesit, e veshur me një bulzë stil ‘marinar’, xhinse bojëqielli të ngushta dhe këpucë të sheshta.

isterit se përse biem në dashuri, ç’është dashuria, a mund të duam më shumë se një njeri, si mund ta harrojmë dikë, i jepet zgjidhje nga një eksperte dashurie. Dashuria mbetet misteri më i bukur i jetës së njeriut. Për të është shkruar, folur, madje edhe kënduar. Kimia e fshehtë që ndodh me trupin dhe mendjen e një të dashuruari, vjen e zbuluar me anë të pyetjeve të bëra antropologes dr. Helen Fisher, autores së librave mbi shpjegimin e dashurisë. Përse bien njerëzit në dashuri? Kam arritur në përfundimin se dashuria është një nga tri sistemet e trurit, që kanë evoluar prej riprodhimit. Dëshira seksuale ka evoluar që të na shtyjë të kërkojmë partner. Dashuria romantike ka evoluar që ne ta përqendrojmë energjinë vetëm te një njeri, duke kursyer kështu kohë dhe energji. Lidhja emocionale me dikë ka evoluar për të na ndihmuar të qëndrojmë gjatë me një partner aq sa për të rritur fëmijët të sigurt. Përse dashuria na bën të ndihemi mirë? Sepse disa nga qarqet e trurit që lidhen me kënaqësinë aktivizohen kur biem në dashuri. Kimikati kryesor i çliruar është dopamina, që prodhon eufori, energji, përqendrim dhe largim gjumi. Biologjikisht sjell pasojat e drogës. Ekziston dashuria me shikim të parë? Po. Ndodh më shpesh te meshkujt sesa te femrat. Kjo sepse meshkujt janë më shumë të dhënë në aspektin vizual. Nuk kanë qenë të rralla rastet kur të gjithëve na ka ndodhur të ndiejmë një farë tërheqje për dikë që nuk e njohim. Kjo ndodh për një qëllim praktik. Në mbretërinë e kafshëve, ata nuk kalojnë tre muaj njohje, përkundrazi gjejnë sa më shpejt një partner për t’u riprodhuar. Ka lidhje dashuria me kohën? Koha është shumë e rëndësishme në dashuri. Kjo, sepse gjithçka ndodh në kohën e duhur. Mund ta kemi pasur një partner ideal përpara syve për shumë kohë e mos ta kemi vënë re. Njerëzit janë të zënë me punë dhe aktivitete të tjera, ndaj koha e duhur mund të na hapë sytë drejt dashurisë. Çfarë mund të bëjmë që të tjerët të na duan? Nëse kërkoni që dikush të bjerë në dashuri me ju, atëherë bëni gjëra të reja së bashku. Risitë dhe emocionet e forta rrisin nivelin e dopaminës dhe neurotransmetuesve në tru. Këta të fundit janë të lidhur me energjinë, përqen-

Helen Fisher

drimin, motivimin dhe ngazëllimin, të gjitha elemente të dashurisë. Nëse provoni gjëra të tjera, ka shumë mundësi të bëni për vete dikë. Çfarë duhet të bëjmë që të largojmë dashurinë për dikë? Disa njerëz, veçanërisht femrat, priren të flasin për marrëdhëniet e dështuara aq shumë saqë traumatizohen. Përkundrazi, shkëputini të gjitha lidhjet më ish të dashurit, ndalojini telefonatat dhe komunikimin. Merruni me aktivitete të tjera dhe truri juaj do të ndryshojë mendim. Nga ndryshon dashuria nga epshi? Zakonisht epshi shuhet pas intimitetit fizik dhe kthehet kohë më vonë. Ai mund të ndihet për shumë njerëz përnjëherë dhe nuk sjell domosdoshmërish xhelozi. Dashuria është ndryshe. Kur bie në dashuri bëhesh shumë i dhënë pas tjetrit. Ndjenjat nuk zhduken, pasi ka ndodhur kontakti fizik, në fakt mund edhe të forcohen. Çojnë lidhjet fizike më pas në dashuri? Mund të ndodhë. Kjo, për shkak se gjatë seksit çlirohet shumë dopaminë, ndaj tregoni kujdes, sepse mund të bini në dashuri me dikë të rastësishëm. A shuhet dashuria me kalimin e kohës dhe si mund ta ringjallim? Periudha e parë intensive e dashurisë zgjat nga një deri

në tre vjet. Pas kësaj, ndjenjat fillojnë të zbehen. Por nëse dy njerëz e ndiejnë shumë njëri-tjetrin, ka mundësi për ta ringjallur ndjenjën e dashurisë. Risitë mund të sjellin romancë, po ashtu edhe intimiteti fizik. Bëni disa nga gjërat që bënit në fillimet tuaja. Çfarë roli luan kimia në dashuri? Unë besoj se kur kimia e një personi përputhet me atë të një njeriu tjetër, kjo rrit jetëgjatësinë e një marrëdhënieje. Kjo do t’i mbajë partnerët së bashku dhe të lumtur. Përjetohet ndryshe dashuria nga meshkujt dhe femrat? Meshkujt bien në dashuri më shpejt se femrat. Femrave u duhet më shumë kohë, sepse ato krijojnë një regjistër mendor të sjelljeve të partnerit. Ato kujtojnë çdo premtim, çdo të dhënë dhe gjithçka që partneri është i aftë ose jo. Çfarë kërkojnë meshkujt te femrat? Meshkujt priren të zgjedhin femra që shfaqin shenja rinie dhe bukurie. Në martesën e parë, burrat tentojnë të martohen me femra që janë tre vjet më të reja se ata. Meshkujt tërhiqen gjithashtu edhe nga femrat që ua kanë nevojën. Kjo, sepse atyre u pëlqen të jenë të dobishëm. Çfarë kërkojnë femrat te meshkujt? Femrat tërhiqen nga partnerët e kamur, me status dhe

ambicie, ka treguar një studim mbi femrat amerikane. Ato priren dy herë më shumë se meshkujt drejt një personi që i jep siguri ekonomike. Nëse meshkujt kërkojnë për femra tërheqëse seksualisht, nga ana e tyre femrat kërkojnë për burra që janë ‘magnet suksesi’. Mund të biesh në dashuri me më shumë se një person? Jo. Mund të tërhiqesh seksualisht nga më shumë se një person ose të ndiesh afërsi me disa njerëz. Por jo të biesh në dashuri. Ashtu siç thotë edhe një aforizëm indian, “Rruga e dashurisë është e ngushtë, ka vend vetëm për një njeri”. Cili është gabimi më i madh i të dashuruarve? Disa njerëz bien në dashuri pa e njohur mirë partnerin. Ata martohen për hir të kësaj romance dhe ndodh që më pas të ndahen. Njerëzit duhet të presin derisa të kalojë dashuria e freskët trevjeçare dhe pastaj të vendosin nëse e duan vërtet njëri-tjetrin. Cili është zbulimi shkencor më i rëndësishëm për dashurinë? Sipas meje, zbulimi më i rëndësishëm është fakti se dashuria si romancë nuk është shpikur në shekullin e 11 në Francë. Shkencëtarët kanë gjetur poezi dashurie 4000 vite të lashta nga civilizimi Sumer. Po ashtu, ka dokumente që vërtetojnë se dashuria ka pas ekzistuar edhe në 150 shoqëri të ndryshme.

GOSSIP • E enjte 15 gusht 2013

LAWRENCE E URREN FAMËN

Aniston është e shëndoshë, jo shtatzënë Jennifer Aniston nuk është shtatzënë, ajo vetëm sa ka shtuar ca në peshë. Aktorja, e cila është fejuar me Justin Theroux, nxiti spekulimet se është shtatzënë kur veshi një fustan të ngushtë në premierën e filmit të ri, që nxori në pah barkun e saj të fryrë. Por Aniston ka qetësuar spekulimet duke thënë se ajo nuk është duke pritur fëmijë. Jen thotë se figura e saj më rrumbullake është sepse ajo ka shtuar disa kilogramë. “Nuk ka asgjë për të zbuluar. Janë vetëm disa kilogramë”, ka thënë aktorja në një intervistë televizive.

Amy

Adams:

Ka më shumë rëndësi bukuria se sa grimi

Aktorja e mirënjohur e Hollivudit, Amy Adams, thotë se ka më shumë rëndësi bukuria se sa grimi dhe dëshiron që femrat të ndjehen rehatshëm me lëkurën e tyre. Pra bukuroshja 39-vjeçe beson se është e rëndësishme që femrat ta përqafojnë bukurinë e tyre natyrale dhe mos të mbështeten shumë në kozmetikë apo edhe ndërhyrje estetike të dhimbshme. “Mendoj se bukuria vjen nga shumë burime tek një femër. Mendoj se është e rëndësishme të shikoni përtej grimit dhe burimeve tjera tek të cilat shumë femra mbështeten dhe të pranoni bukurinë tuaj natyrale”, është shprehur Adams. “Një femër në gjendjen e saj natyrale, është më e bukura. Ajo që e përqafon atë vetëbesim për ta pranuar veten ashtu siç është, është më e bukura se kushdo tjetër”, ka përfunduar ajo.

ennifer Lawrence urren të jetë gjithmonë e famshme. Aktorja thotë se ajo s’mund të durojë me paparazzit dhe të jetë e njohur për çdo person edhe kur shkonë për të blerë diçka. “Nëse unë në një moshë mesatare prej 23 vjeçe do të thërras policinë dhe t’ju them se në oborrin tim po flenë të panjohur atëherë ata do të vihen në aksion”, ka thënë Lawrence në një intervistë për edicionin e shtatorit të Vogue. “Mirëpo kjo ndodh për shkak se jam person i famshëm, kështu, me vjen keq mami, nuk kam se çfarë të bëj. Sepse nuk ka kuptim”. “Por, nuk është OK kusht”, shtojë ajo. “Është shumë e thjesht kjo. Jam një vajzë normale dhe një qenie njerëzore dhe këtë e them për kohë të gjatë. Kështu që dua paqe për vetën time. Për këtë shpesh e urrejë famën mu për këta njerëz”.

Gemma Arterton: Nuk jam magjepsëse Aktorja e bukur, Gemma Arterton, insiston se ajo nuk është një femër magjepsëse siç thonë shumica. Ajo kënaqet me kreacionet e modës kur vishet për ngjarje dhe premiera të filmit, por ndjehet më komode kur është më e relaksuar me dukjen e saj. “Më pëlqen moda. Mendoj se është argëtuese dhe kur i rregulloj flokët dhe bëj grimin ndjehem bukur. Por do të duhej të më kishit parë ditë më parë, kur sapo jam kthyer nga një udhëtim, ku nuk jam pastruar për një javë. Flokët e mia ishin të shprishura dhe thonjtë e mi të ndyrë. Pra kjo jam unë e vërteta dhe kjo që shihni tani kur jam rregulluar. Jam një vajzë e thjeshtë dhe jo magjepsëse”, është shprehur zeshkania e bukur.

Kelly Ripa: Rregullisht përdor injeksione Aktorja e bukur, Kelly Ripa e ka pranuar se rregullisht përdor injeksione botoksi për t’u dukur e re. “Çdo shtatë muaj përdor botoks, pasi lëkura ime fillon të ketë rrudha, e sidomos pjesa përreth syve. Dhe do të vazhdoj ta bëj këtë edhe në të ardhmen, sepse kjo mban pamjen time të re dhe ndihmon edhe karrierën time”, është shprehur aktorja, për të shtuar se vetmja pengesë që ka nga kjo procedurë, është mpiksja e muskujve të fytyrës. “Shpesh ndodhë të më mpiksen muskujt e fytyrës nga botoksi, por për t’i larguar rrudhat duhet ta durojë këtë gjë. Bukuria është gjëja më e rëndësishme për mua”, tha Kelly Ripa.

14 T

« BOTA

urma nga e gjithë Spanja u rreshtuan në rrugët e Seviljes në 1493 për ta mirëpritur nga udhëtimi i tij i parë në Amerika, por ai tashmë nuk e kishte gjetur atë që po kërkonte, një rrugë detare drejt porteve të tregtisë së erëzave në Afrikë. Ai kurrë nuk do të arrinte, edhe pse kërkimi për këto rrugë i konsumoi pjesën tjetër të jetës. Pak genocid këtu, pak skllavëri atje, disa kryengritje dhe ekzekutime të shumta të anëtarëve të ekuipazhit, dhe Kolombi u mor me sy të keq nga kurora spanjolle dhe publiku. Kur vdiq, ai ishte i rrethuar nga familja. Por ai shkoi në varr me ndjenjën e fortë të padrejtësisë që nuk mund të falte si dhe të dështimit që nuk mund ta shpjegonte. Reputacioni i tij filloi të dëmtohet gjatë ekspeditës së dytë. Pas suksesit të 1492, ai kishte qenë i emëruar mëkëmbës dhe guvernator i të gjithë ishujve që kishte zbuluar. Rreth 1400 burra grindeshin për të zënë vend në 17 anijet e tij të nisura për në parajsat e floririt në perëndim. Por ekuipazhi ishte i madh, i vështirë për të ushqyer, dhe puna që duhej bërë ishte kolosale. Në vend të hyjnë në parajsë, kolonizatorët spanjollë gjetën ferrin mbi tokë, e plotësuar kjo me një guvernator të pavend. Në komandë të një anijeje, instinktet e lundrimit, besimi i lartë, dhe ambicjen padobësuar e bënin Kolombin një admiral të shkëlqyer. Por, aftësitë e tij udhëheqëse u zhdukën sapo ai vuri këmbë në stere. Kur u kthye në Spanjë, në qershor 1496 me 500 indianë skllevër – duke hidhëruar mbretëreshën Izabelë, e cila e urrente skllavërinë - ai u rrëzua edhe përballë akuzave të pjesëtarëve të sëmurë të ekuipazhit, mes të cilëve një prift, të cilit i kish mohuar racionet, për arsye se ai e kish kritikuar ngaqë rrihte me kamzhik kolonët kokëfortë. Mbreti Ferdinand, nga ana e tij, ishte i shqetësuar rreth konkurrencës me portugezët sa u përket pretendimeve për territore të reja. Mbreti i Portugalisë hidhte teorinë se kish toka të reja në jug të Kubës. Kolombi premtoi që do t’i gjente ato për Spanjën. Ai bindi Izabelën besimtare duke theksuar se floriri që do të mund të zbulonte do të mund të financonte një kryqëzatë për të rimarrë Jeruzalemin nga të pafetë. Më 30 maj 1498, gjashtë anije lundruan në perëndim nga Sanlúcar de Barrameda, në kalimin e zakonshëm për në Hispaniola, ku Kolombi kishte lënë vëllanë e tij, Bartolomeun në drejtim, dhe tre në ujërat e palundruara përgjatë ekuatorit. Por pas një muaji udhëtim në kurs të ri, Kolombi dhe ekipi i u gjendën të ndalur për tetë ditë nën një diell flakërues që u kalbi ushqimet dhe, që ata kishin frikë se do u ndizte flakë anijet. Kur një fllad më në fund i shpëtoi, Kolombi u drejtua për nga kanalet e njohura në veri, duke hequr dorë kështu nga rruga që do e kish çuar në basenin e Amazonës. Njerëzit e tij arritën gjithësesi që të bëhen evropianët e parë që panë Amerikën e Jugut. Rojet dalluan kodrat e pyllëzuara të gadishullit Paria Venezuela në gusht, por detarët,

E enjte 15 gusht 2013 •

KOLOMBI Mallkimi i “Të Parit”

të ngatërruar prej shtratit të arkipelagut të karaibeve, menduan se bëhej fjalë thjeshtë për një tjetër ishull. Javë të tëra nën diell e kishin lënë Kolombin me sytë e fryrë e të gjakosur, dhe ai thjesht nuk mund të dallonte faktin që Paria mund të ishte pjesë e diçkaje më të madhe. Kur pjesëtarë të ekuipazhit të tij dolën në breg, më 5 gusht, duke u bërë evropianët e parë që ecnin në kontinentin amerikan, ai qëndroi në shtrat. Por kur po ata burra u kthyen, më 11 gusht, me tregimet për një deltë shumë të madhe me ujë të pastër – aq e madhe saqë patjetër duhej të ishte fundi i një lumi shumë të gjatë, që asnjë ishull nuk mund ta mbante - ata mbollën farën e parë të dyshimit në mendjen e Kolombit. Dhe ai u zhyt në konfuzion. Urtësi gjeografike me burim që nga të parët supozonte që ekzistonin vetëm tre kontinente. Askush në Europë, Lindjen e Mesme islamike, Kinë, apo Indi nuk kishte dëgjuar për një të katërt. A mund të gaboheshin të gjithë, mendimtarët e Greqisë, autorët e Biblës, dhe kozmografët kryesorë modernë? Kolombi kërkoi për një tjetër shpjegim. “Shkrimet e shenjtë na thonë se në Parajsën Tokësore rritet pema e jetës”, shkruante ai më 15 gusht, “dhe se prej saj rrjedh burimi që furnizon katër lumenjtë e mëdhenj, Ganges, Tigri, Eufrati, dhe Nil. Parajsa Tokësore, të cilën askush nuk mund ta arrijë, përveçse me vullnetin e Perëndisë, qëndron në fund të Orientit, dhe pikërisht këtu jemi ne”. Eksploratorët e pranonin idenë se Kopshti i Edenit ishte një vend fizik në tokë deri në mesin e viteve 1500. Megjithatë, Kolombi bënte bisht. “Nëse ky lumë nuk rrjedh nga parajsa, ai duhet të burojë nga një tokë e madhe në jug, për të cilën askush deri më sot nuk ka pasur asnjë njohuri”, shtoi ai. “Unë besoj se ky është një kontinent më i gjerë, për të cilin askush nuk kish patur dijeni deri sot.” Por bazuar në vijën e hollë

që ndan kozmografinë dhe teologjinë, ai kishte për të sfiduar asgjë më pak se vetë doktrinën e kishës për të pohuar atë mendim, dhe duke bërë kështu mund të merrte mbi vete një akuzë për herezi. Shpjegimi më i sigurtë, të cilin ai duket se e ka gëlltitur me padurim, ishte se bëhej fjalë vetëm për një krahinë të paeksploruar të Kinës. Pasi vendosi këtë, eksploratori më i famshëm i historisë bëri një lëvizje jokarakteristike: Ai vendosi se nuk do të eksploronte asgjë që dëmtonte njohuritë e deri atëhershme. Ai braktisi Venezuelën për të parë ‘bënte vëllai i tij në Hispaniola. Kështu, zbulimi më i madh në gjeografi kaloi pa u vënë re nga vetë zbuluesi i tij. Gjatë të gjithë jetës së tij, Kolombi besonte se Perëndia e kish destinuar drejt lavdisë. Por pasi e la pas, fati nuk do të ishte më asnjëherë në krah të Kolombit. Si fillim, në Hispaniola e priste kaosi i gjakosur. Të keqtrajtuar nga ana e kolonizatorëve spanjollë, indianët ishin ngritur përsëri në kryengritje të dhunshme. Sëmundjet dhe uria, të përkeqësuara nga drejtimi i keq i Bartolemeut, kishin ndarë banorët në dy grupet ndërluftuese. Njëqind burra, të udhëhequr nga shefi i drejtësisë i kolonëve, Francisco Roldan, u rebeluan kundër atyre që ishin ende besnikë ndaj Bartolomeut. Kolombi e pa menjëherë kryengritjen si potencialisht fatale për të dy, koloninë e tij dhe autoritetin si mëkëmbës. Ai, i biri i një tregtari gjenovez, ishte ngritur për të komanduar në favor të kurorës spanjolle; kishte ardhur aty me një epsh të koncentruar për pushtet dhe prestigj. Por me vetëm 70 besnikë, ai nuk mund të kthehej kundër Roldonit. Kështu, përfundimisht u nënshtrua para të gjitha kërkesave të rebelëve: Të përjashtuar nga dënimi, ata mund të ktheheshin të lirë në Spanjë ose të pretendonin tokë të lirë në Hispaniola; atyre do u paguheshin pagat e prapambetura, dhe Roldon u ngrit në detyrë. Në një letër drejtuar

mbretërve të Spanjës ku u shpjegonte situatën, Kolombi kërkonte 50 burra më shumë dhe një administrator të drejtësisë. Ferdinandi dhe Isabella nuk ishin gati të angazhonin më shumë subjekte në këtë koloni në dukje të kotë dhe problematike, por administratori i dukej si një ide e mirë. Duke pasur parasysh rëndësinë e Hispaniolas si një ndalesë në eksplorimin e mëtejshëm të perëndimit, mbretërit kuptuan se i kishin dhënë shumë pushtet Kolombit. Ata shpresuan se Francisco Bobadilla, një oficer i kurorës, do të mund ta kthente paqësisht në Spanjë. Ajo farë pa Bobadilla sapo zbriti në Hispaniola ishte një trekëmbësh me kufomat e varura të gjashtë banorëve rebelë spanjollë. Kolombi dhe Bartolomeu qenë në një ekspeditë në brendësi, por kur Bobadilla mori në pyetje vëllain e tyre, Diego, ai i zbuloi se më shumë banorë ishin planifikuar të vareshin të nesërmen. Bobadilla ndaloi ekzekutimet, por Diego u përgjigj se ai merrte urdhëra vetëm nga mëkëmbësi. Në atë moment, Bobadilla burgosi Diegon dhe mori shtëpinë, zotërimet dhe punën e Kolombit. Kur Kolombi dhe Bartolomeu u kthyen, Kolombi i zemëruar sfidoi autoritetin e Bobadillas – kështu që Bobadilla e futi edhe atë bashkë me Bartolemeun në burg. Aty, tre vëllezërit Kolombi pritën dy muaj, derisa Bobadilla kuptoi që një hetim gjyqësor do të kërkonte shumë punë dhe i ktheu në Spanjë për gjykim. Teksa Kristofor Kolombi po nxirrej nga qelia e tij me zinxhirë në fillim të tetorit 1500, ai mendonte se po e çonin për ta ekzekutuar. Në vend të kësaj, një stallier kuajsh i oborrit çoi atë dhe vëllezërit e tij mbi një anije që të ktheheshin në shtëpi. Sapo u nisën nga porti, kapiteni ofroi që ti hiqte kufizimet Kolombit. “Mua më janë vënë prangat me urdhër të sovranëve”, u përgjigj Kolombi, “dhe unë do t’i mbaj ato derisa vetë sovranët të urdhërojnë që të më hiqen”. Duke u qëndruar besnik fjalëve të tij, ai zvarriti zinxhirët me uturimë nëpër rrugët e Cadiz dhe Seviljes. Ferdinandi dhe Isabella urdhëruan që t’i hiqeshin sapo morën vesh lajmin. Kishin kërkuar të largohej nga pushteti, dhe jo të poshtërohej. Por, besimi i tyre i palëkundur tek ai ishte tretur. Ai iu lut për t’u rikthyer si mëkëmbës, ata refuzuan. Për një njeri që besonte se kishte qenë caktuar nga Perëndia për të zbuluar dhe sunduar Indinë, kjo dukej si një çoroditje e fatit. Ai mund të vazhdonte të kishte të ardhura mbi fitimet e Spanjës nga Bota e Re, të ardhura që do të lejonin të dilte në pension në luks. Por eksploratori 49-vjeçar, gati i verbër dhe i gjymtuar nga artriti, nuk mundej kurrë të hiqte sytë nga horizonti në perëndim. Ai ndjeu se ishte duke humbur ndikimin e tij mbi eksploratorët e rinj. Nën flamurin portugez në 1498, Vasco de Gama kishte arritur në Indi duke lundruar nga lindja përreth Kepit Horn. Portugezët e kishin mposhtur Kolombin. Por në qoftë se Kolombi do të gjente një rrugë më të shkurtër nëpërmjet perëndimit, ndoshta ai mund të fitonte sërish pozicionin e guvernatorit. Nga

Marco Polo, evropianët kishin mësuar për rrugën detare të vetme midis Kinës dhe Indisë ngushticën e Malaça, që ndan Sumatran dhe Malajzinë. Nëse Kolombi kishte gjetur kontinentin aziatik në udhëtimin e tij të fundit, kalimi duhej të ishte afër. Sigurisht, konceptimi i tij për gjeografinë aziatike ishte pak i shtrembër. Ai nuk kishte asnjë ide të madhësisë të kontinentit dhe supozonte që Kina dhe India ishin plaquritur së bashku me Indinë në det të hapur. Por Ferdinandi dhe Isabellanuk ishin më mirë të informuar. Ata miratuan ekspeditën e tij më 14 mars 1502, me dy përjashtime: Ai nuk do të dërgonte skllevër, dhe ai nuk do të ndalej në Hispaniola përveçse në raste urgjente. Pra, me katër anije rangullina dhe 150 burra, ai u nis Atlantikut për një të shtënë të fundit në terr. Ai e bëri kalimin në kohë rekord, 16 ditë dhe u nis direkt për Hispaniola. Guvernatori i ri nuk pranoi ta linte të afrohej dhe injoroi paralajmërimet e tij për një stuhi që po afrohej. “Cili njeri, nuk do të kishte vdekur nga dëshpërimi kur në mot të tillë, duke kërkuar siguri për djalin tim, vëllanë, shokët e anijes dhe veten time, nëse ashtu si unë do të pengohej të zbriste në tokën dhe portet që unë, me vullnetin e Perëndisë me gjak dhe djersë, kisha fituar për Spanjën? “Pasi ai gjeti një gji të sigurtë në perëndim të Santo Domingos, guvernatori dërgoi 30 anije që shkonin për në Spanjë, 25 prej të cilave u mbytën në stuhinë që parashikoi Kolombi. Të dy, Roldon dhe Bobadilla u mbytën. Katër anije u detyruan të kthehen mbrapa, dhe vetëm një arriti në Spanjë – ajo që transportonte pjesën e floririt të botës së re që i përkiste Kolombit. Kur qielli u pastrua, Kolombi dhe ekuipazhi i tij udhëtuan në perëndim për një zonë të Karaibeve që nuk e kishin eksploruar asnjëherë. Ata mbërritën në Hondurasin e sotëm më 31 korrik. Aty Bartolomeu u takua me një lundër plot me indianë që transportonin frytet e një qytetërimi të përparuar: makina rroje bakri dhe thika, shpata druri me strall, këmisha pambuku me ngjyra, dhe birrë. Ata ishin Chontal Mayans, që udhëtonin nga Gjiri Campeche në portet tregtare të Amerikës Qendrore. Sikur Kolombi ti kish ndjekur pas deri në Yucatan, ai do të kishte zbuluar piramidat dhe monumentet e qytetërimit meksikan. Por ai nuk kishte kohë për të devijuar nga kërkimi për pasazh. Në fund të fundit, kjo ishte Azi, sa e pazakontë ishte të gjendeshin kinezë të përparuar? Në një letër drejtuar Ferdinandit dhe Isabellas, ai shkruante dy rreshta në lidhje me majat dhe i kushtonte katër herë më shumë hapësirë një ndeshje mes një derri dhe një majmuni. Në një tjetër udhëkryq, Kolombi, duke menduar se ishte duke zgjedhur rrugën drejt zbulimit, përsëri zgjodhi rrugën drejt dhimbjes dhe keqardhjes. Duke udhëtuar në jug kundër erës dhe rrymës, anijet e tij lëvizën vetëm gjashtë kilometra në ditë për muajin e ardhshëm përgjatë bregdetit në lindje të Amerikës Qendrore.

“I nxehti ishte i padurueshëm”, shkruante djali i tij Fernando. Por Kolombi, i vetëdijshëm se ky mund të ishte udhëtimi i tij i fundit, nuk pranoi të heqë dorë. Më në fund, spanjollët arritën në Lagunën Chiriqui në Panama në fillim të tetorit, ku vendasit u thanë atyre se ishin vetëm nëntë ditë larg një tjetër oqeani dhe rruga kalonte nëpër një istëm. Ky duhej të ishte vendi. Nga këtu, llogariti Kolombi, do të ishte një lundrim dhjetë-ditor drejt Ganges. Njerëzit e tij hulumtuan çdo hyrje të lagunës në kërkim të ngushticës, por pa dobi. Pritshmëria e lumtur u shndërrua në dëshpërim, dhe dëshpërimi në zhgënjim të hidhur. Pas tri ditësh, Kolombi u kthye në det të hapur, me shpresat të shuara. Qëllimi i tij i vetëm tani ishte pasuria. Batica e ulët e nxorri në breg deri në prill në burimet e floririt të Panamasë, ku njerëzit e tij zhvilluan një luftë të përgjakshme me indianët. Ai vetë u sëmur nga malaria. Kur më në fund ujërat u ngritën, krimbat tip termit kishin dëmtuar keq anijet. Me vetëm tre anije në gjendje lundrimi, ai u drejtua për Hispaniola për herë të fundit. Shkoi deri në Xhamajkë. Nga atje, dërgoi një emisar me kanoe 105 kilometra në Santo Domingo për të kërkuar transport për në shtëpi. Guvernatori i Hispaniolas priti nëntë muaj për tiu përgjigjur kërkesës, nëntë muaj në të cilin spanjollët e uritur e të goditur nga sëmundjet në Xhamajkë u ngritën edhe një herë në rebelim kundër kapitenit të tyre. Në fund, më 12 shtator 1504, një ekspeditë u nis për në Sevilje me Kolombin në bord. Ai nuk do të shihte më kurrë me sy tokën që kish fituar për Spanjën 12 vite më herët. Kthimet e tij të mëparshëm në shtëpi kishin qenë plot triumf, por kur arriti në Sevilje më 8 nëntor, atij i rëndonte dështimi. I mbështjellë nga deliri, ai vazhdoi të kërkoi zyrat e mëkëmbësit dhe guvernatorit të Indive. Ferdinandi nuk pranoi, por ai i ofroi Kolombit titullin e admiralit të oqeanit si ngushëllim. Për herë të parë, Kolombi rregjistroi humbjen. Artriti e bëri të zërë shtratin. Pas pak vitesh, kartografët do u vinin tokave të pamata të Hemisferës Perëndimore emrin e Amerigo Vespucit, eksploratori fiorentin që njohu i pari Amerikën e Jugut si kontinentin e tij, dhe Ferdinand Magelanitelani do të gjente një kalim për në Paqësor nga perëndimi duke parë në jug të ekuadorit. Tashmë, njeriu që u kish hapur dyert këtyre përparimeve – por që ish ndalur dhe nuk kish shkuar më tej – nuk ishte më gjallë për të kërkuar meritat. Në 20 maj 1506, në Valadolid, Spanjë, me dy vëllezërit dhe dy bijtë e tij në krah, Kolombi foli fjalët e fundit: “In manus tuas, Domine, commendo spiritum meum”. Ai vdiq mes pasurisë – pasardhësit e tij do të jetonin për breza të tërë me paratë e Kolombit – dhe heshtjes. Por vetëm pak milje larg, Mbreti Ferdinand as nuk mori lajmin për sëmundjen e Kolombit. Udhëtimi i fundit i eksploratorit që riorganizoi globin, një funeral nëpër rrugët e qytetit, kaloi pa u vënë re as edhe nga banorët e Valadolidit.

BOTA • E enjte 15 gusht 2013

kzistojnë diktatorët e vetvetes: regjisorë të papërkulshëm të jetës së tyre, totalitaristë të shpirtit të tyre. Ka që arrijnë të kalërojnë një shekull duke planifikuar dashuri dhe zgjedhje personale e politike, duke i prerë me masë hyrjet dhe, më mirë akoma, daljet nga skena dhe duke i skontuar ato me një bërthame vetmie intoksikuese brenda. Si Martha Gellhorn. Vështirë të mos e imagjinosh sot në rrugët e Fallujah, të Najaf apo në hollin e Hotel Palestine në Bagdad, vështirë të mos e shikosh të kërkojë një vizë për Teheran, të mos e dëgjosh më në një prej intervistave të saj në BBC, me theksin e saj prej provincialeje elegante nga Saint Louis, Missouri, i njëjti i mikut T. S. Eliot: asnjëherë i ndryshkur nga vitet në krah të Hemingway kur në Ketchum, Idaho, prisnin për vizitë Gary Cooper e Robert Capa, kadencën e pastruar në New York gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur zbriste në Lombardy dhe darkonte me Harold Ross, drejtor legjendar i “New Yorker” (“një mërzi e tmerrshme”) dhe në bar përpiqej më kot që t’i qëndronte ritmit të Dorothy Parker (“8 gota martini në pak orë”). Një krahasim, sot? Ndoshta me Christiane Amanpour. E sigurt, por tmerrësisht “unfair” përkundrejt chief correspondent të CNN-it, do të lëshonte Martha. “Sa na mungon Gellhorn dhe sa kemi nevojë për të!”, ka psherëtitur Neal Ascherson në faqet e “The Nation”. “E vështirë të mendosh që të mos mundësh ta lexosh nga Iraku, sytë e vegjël, e shkëlqyer në pantallona si ato të Sacks Fifth Avenue të luftës civile spanjolle. E dërguara e luftës më e madhe në gjuhën angleze e 60 viteve të fundit”. Ama pyet: “Nuk jam aspak i sigurt sesi do të kish menduar lidhur me konfliktin në Irak. Një rol të madh sigurisht që do të kish pasur përbuzja për George W. Bush dhe arroganca ushtarake e klikës së Pentagonit, për atë që kish fshikulluar Nixon, Kissinger e Reagan. Nga ana tjetër, solidariteti i saj shuhej përpara vuajtjeve të arabëve. Ishte totalisht e impenjuar për kauzën e Izraelit (deri në pikën sa të duartrokasë pushtimin e Libanit në vitin 1982), kish mbetur gjithmonë e shurdhër ndaj kauzës palestineze dhe do të kish mundur të justifikonte edhe politikën më jokonvencionale për ta çliruar botën nga Saddam Hussein”. Po: çfarë do të kish menduar dhe shkruar për 11 shtatorin – dhe pas 11 shtatorit – ajo, mike e Moshe Dayan dhe e Ariel Sharon gjatë Luftës së Gjashtë Ditëve? E gjatë, bionde, bija e gjinekologut të parë të Saint Louis, e ëma sufrazhiste e deklaruar, prindër me origjinë prusiane gjysmë hebrenj, e destinuar për të famshmin, por liberalin, Bryn Mawr College të Philadelphia (ku ndesh, pa simpati të veçantë, Katharine Hepburn), por e lirë pas dy vjetësh për t’i lënë studimet për të shkuar në Paris me 75 dollarë në xhep dhe një makinë shkrimi për t’ju kushtuar gazetarisë, mjaftueshmërisht jokonvencionale në xhaketat e saj me ngjyrë të hapura sipër pantallonave apo me bluzë dhe pantal-

MARTA & ERNEST Diktatura e vetvetes

lona të shkurtra në frontet e të gjithë luftërave, nga Spanja në zbarkimin në Normandi, nga Vietnami në pushtimin amerikan të Panamasë kur tashmë kish mbushur të 81 vjeçët. Martha Gellhorn gjithmonë është ndjerë, imagjinuar dhe projektuar nga ana e drejtë e historisë. Një Leni Riefenstahl sëprapthi. Në krah të republikanëve spanjollë; në D-Day në Omaha Beach, kur arriti si punëtore spitali në bordin e një anije spitali; në Montecassino dhe më pas në ndjekje të trupave të Armatës së 7-të që çlironin Dachau: “Nuk jemi krejtësisht të privuar nga faji, ne aleatët, pasi na janë dashur 12 vjet për të hapur portat e Dachau. Qemë të verbër, naivë e të ngathët dhe nuk mund të jemi sërish të tillë, dëshmoi menjëherë në “Collier’s”, në atë kohë më e çmuara midis të përjavshmëve popullore të Amerikës, 10 milion lexues. Akoma në procesin e Nurembergut dhe në vitin 1961 në Jeruzalem për të treguar atë të Eichmann në “Atlantic Monthly”, ndërsa Hannah Arendt, që nga e njëjta sallë gjyqi shkruante për “New Yorker”, do të nxirrte “Banalitetin e së Keqes”. Perspektivë krejtësisht tjetër, por edhe Martha, në reportazhin e saj, e kish paraparë normalitetin e hirtë burokratik të këtij “burreci me qafë të butë, me shpatulla të ngritura, me sytë kuriozë prej reptili, me fytyrë të mprehtë, me flokët të errët që vijnë duke ju rralluar, me një tik të lehtë nën syrin e majtë… një njeri i shëndoshë nga mendja, që i përket species tonë”. “Ia kemi frikëm pasi e dimë që është i shëndoshë nga mendja. Do të kish qenë ngushëllim i madh të njihej se është i çmendur, kështu që mund ta refuzojmë me tmerr, sigurisht, por duke u siguruar se ai nuk është si ne, se mekanizmi i tij në mënyrë kriminale ka ngecur, ndërsa i yni funksionon akoma. Por nuk ka ngushëllim” (shkurt 1962). Pastaj në Vietnam në vitin 1967 për “The Guardian”, e rreshtuar kundër ndërhyrjes amerikane me shkrime aq therës sa që në Shtetet e Bashkuara nuk u botuan dhe qeveria jugvietnameze nuk i rinovoi vizën, dhe në Amerikën Qendrore në vitet Tetëdhjetë: “Duhet të turpërohemi nga pasaporta jonë”, sokëlliu duke u kthyer nga Salvador. Vetëm me Bosnjën iu desh të dorëzohej. Ishte bërë pothuajse e verbër, në shtëpinë e ndritshme të Londrës që shikonte nga kopshtet e Cadogan Square, kati i fundit i mbushur me libra, pak mobilie, asnjë fotografi, në të cilin shkonte me një ashensor të vogël. Por Sarajevën e “saj” tashmë e kish parë dhe e kish përshkruar tek “Collier’s” në vitin 1937 me shkrime të paharrueshme lidhur me rrethimin e Madridit: “Pastaj për një moment bombardimi u ndal. Një plakë me një shall mbi shpatulla, duke mbajtur përdore një fëmijë të terrorizuar, vrapon nëpër shesh. E di se çfarë po

mendon: po mendon se duhet ta çojë në shtëpi fëmijën, je më i sigurt në shtëpinë tënde, midis gjërave që njeh. Për ndonjë arsye nuk beson se mund të vritesh kur je e ulur në sallonin e shtëpisë tënde, nuk e mendon kurrë. Është në mes të sheshit kur arrin bombardimi tjetër. Një copë e vogël metali, e vrullshme dhe shumë e mprehtë, shkëputet nga fisheku dhe e godet fëmijën në fyt. Plaka mbetet atje, duke shtrënguar dorën e fëmijës së vdekur, duke e shikuar e ngurosur, pa thënë asgjë, dhe njerëzit vrapojnë drejt saj për të marrë fëmijën. Në të majtën e tyre, në anën e sheshit, ka një tabelë me shkrimin: Larg nga Madridi”. E treguar kështu, historia e një monumenti: ndoshta jo ndaj letërsisë – romanet dhe tregimet e saj nuk janë të gjithë të shkëlqyer – por sigurisht ndaj gazetarisë së madhe. Ajo gjithmonë në vijë të parë, që nëqoftëse e di se nuk mund ta ndryshojë botën, e di se të paktën mund të dëshmojë (por asnjëherë në mënyrë neutrale: “all

në Shtëpinë e Bardhë e priste në dhomën e Lincoln; kish vendosur abortin e saj të parë; pasi kish përshkuar Amerikën dhe Meksikën kish botuar librin e parë të saj, “The Trouble I’ve Seen”, lidhur me Depresionin e Madh dhe, në kohën e saj, Hemingway ia kish varur fotografinë në murin e dhomës së saj të kolegjit. Ai, Hem, në moshën 37 vjeçare dhe në martesën e tij të dytë, ishte tashmë “shkrimtari më i madh akoma i gjallë”, kish botuar para pak kohësh “Dëborën e Kilimanxharos” dhe po kompletonte “Të kesh dhe të mos kesh”. Martha, që më të ëmën dhe të vëllanë u ftua në shtëpinë e Hemingway në Whitehead Street, vendosi ta zgjasë qëndrimin e saj në Key West. Një çikë për të, “idhull i lavdishëm”, sidomos për një djalë suedez që “i hareshëm, notonte mrekullisht, vallëzonte mrekullisht”: kështu, tregoi, “bëra gjestin tim të zakonshëm, në fund të pushimeve pagova borxhin

that objectivity shit!”, shpërthente ajo). Një monument ndaj korrektësisë profesionale, korrektësisë politike dhe ndaj vetvetes. Megjithatë, në dritën e diellit, historia e një arratie të pandërprerë. Nga vetvetja, nga ai boshllëk që e thithte çdo herë që nuk arrinte të nisej, nga ai depresion që e priste çdo herë që ishte e shtrënguar të ndalej: “Nata e thellë e errët e shpirtit të udhëtarit”. Një arrati edhe nga ai dënim që kish zgjedhur një mbrëmje të fundit të dhjetorit të vitit 1936, kur ishte futur me të ëmën tek Sloppy Joe’s në Key West dhe e ulur në fund të sallës për të lexuar postën e saj kish parë “një burrë trashaluq, pis, me pantallona të shkurtra të bardha dhe këmisha të gjera e me rrudha”. Ernest Hemingway. Nga ai çast, për të gjithë jetën, ju desh të luftojë për të mos qenë, tha, “vetëm një shënim faqeje në jetën e dikujt tjetër”. Megjithatë, në moshën 27 vjeçare kish punuar tashmë për “United Press” dhe gazeta të ndryshme në Paris, ku kish pasur një histori të gjatë me ish dashnorin e Colette (që ishte 30 vjet më i madh se ajo), të martuarin Bertrand de Jouvenel, mik i Drieu la Rochelle; ishte lidhur me Eleanor Roosevelt, e cila

për dhjetë ditë shoqëri, dëfrim, grindje”. I kish shkruar mikes Eleanor Roosevelt: “Nëqoftëse do të ketë një luftë, të gjitha gjërat që shumica prej nesh bën nuk do të vlejnë më. Kam ndjesinë se duhet punuar ditë e natë dhe, veç kësaj, jetuar, notuar, nxjerrë flokët në diell dhe qeshur e dashuruar sa më shumë njerëz të gjejmë dhe kjo të bëhet tmerrësisht me ngut, pasi koha, ditë pas dite, bëhet gjithnjë e më e shkurtër”. Influenca ngjitëse e stilit të pamposhtur “Fiesta”. Hemingway, i cili po përgatiste transfertën në Spanjë, e mori në telefon nga New York – ajo ishte kthyer në shtëpi – për një ditë të tërë çdo pesë minuta, ndodhi shkëmbimi i zakonshëm i letrave (“Hem, të lutem shumë mos u zhduk. Jemi apo jo pjesë e të njëjtit grup? Tek ty kam shpresat”), ajo e arriti në Manhattan përpara nisjes: “Hyra në botën e Ernest që atëherë mu duk e habitshme e magjepsëse dhe më vonë mu duk harxhimi më i vdekshëm i kohës dhe armik me çdo ndjenjë intime”, megjithëse, për hir të së vërtetës, bëhej fjalë për të kaluar mbrëmjet midis miqsh botues dhe shkrimtarë e mondaniteteve të ndryshme në Stork Club dhe në Twenty-

One. Në pranverën e vitit 1937, nga Parisi, me pantallona gri prej pambuku dhe xhaketë të zbërthyer, me 50 dollarë në xhep dhe pa ditur asnjë fjalë spanjisht, mori e vetme trenin drejt kufirit. E kaloi më këmbë në Andorra. Ishte shumë ftohtë. Hipi në trenin për Barcelonë, e mbushur me rekrutë që i bashkoheshin forcave republikane. Më së fundi Madridi. Hemingway e priti me mënyrën e tij, në kantinën e transformuar në restorant të një hoteli në Gran Via, mes gazetarësh, agjentësh policie dhe prostitutash: “E dija se do t’ia dilje, bijë, sepse kam vepruar në mënyrë të tillë që t’ia dilje”. Ajo i toleroi paternalizmin e mburravecllëkun dhe u sistemua në një prej dy dhomave të Hotel Florida që ai kish zënë në katin e tretë, dhomat 108 dhe 109. Përfunduan në shtrat sëbashku dy javë më pas. Martha nuk ishte e dashuruar dhe nuk e gjente fizikisht tërheqës, por e admironte, profesionalisht. Siç admirohej, shkroi, një kirurg në sallën e operacionit. Hemingway ishte korrespondenti më i rëndësishëm në Spanjë: mungonte gjithçka në Madridin e rrethuar, por qeveritarët i kishin vënë në dispozicion një apo dy automobila, benzinë dhe ushqim sipas qejfit. Në mëngjes kolegët zgjoheshin nga aroma e vezëve të tij të skuqura me proshutë. Pak kohë më vonë, të gjithë mësuan për marrëdhënien dhe një natë një bombardim i detyroi që të largoheshin më vrap sëbashku nga dhoma, me pizhame dhe pallto, midis turmave të gazetarëve dhe të putanave. Për t’i pritur poshtë, me një robdëshambër nate prej sateni blu, Antoine de Saint Exupéry, bujar dhe teatral, që u ofronte të gjithëve lëngje frutash. Seksi midis të dyve nuk qe kurrë kushedi se çfarë. “Në Spanjë kërkoja të shkoja në shtrat sa më pak të ishte e mundur”, zbuloi ajo. “Kujtimi im i raporteve me Hemingway është shpikja e të gjitha preteksteve të mia dhe, nëqoftëse nuk mund t’i thoja tamam jo, shpresoja që gjithçka të përfundonte sa më shpejt të ishte e mundur”. Për pjesën më të madhe të jetës së Martha, seksi qe pothuajse gjithmonë një detyrim. “E kam dashuruar gjithmonë botën e burrave, jo botën e burra-dhe-gra”. Ai i tyri nuk qe vetëm “takimi i dy vetmive”, siç i tha Hem duke u zbutur me Rilke. Qe takimi i dy egocentrizmave të çfrenuar. Për të mbuluar teatrin e luftës evropiane, Ernest i vodhi akreditimin e “Collier’s”: mund të kish zgjedhur çdo testatë tjetër, por zgjodhi pikërisht atë. Kurse Martha, për të ndjekur konfliktin, e la vetëm për 6 muaj e gjysmë në Kubë, ku më pas jeta e hotelit i kish bërë të blinin dhe restauronin “Finca Vigia”. Ai i kish kushtuar “Për kë bien këto këmbana”. Dëshironte prej saj një vajzë, por Martha abortoi duket për të mos humbur avancimin e aleatëve. “I përshkruan aq mirë dhe me aq thellësi fëmijët dhe më pas nuk të interesojnë fare”, ju ankua. Qenë martuar në sallën e drekës të “Union Pacific” në Cheyenne, Wyoming, më 21 nëntor 1940. fotografitë ia kish bërë Robert Capa. U ndanë kur jeta u bë e pamundur, duke pranuar se midis tyre asnjëherë nuk kish qenë e lehtë. Gjithçka u prish në

mënyrë të pariparueshme më 1943 në Londër: në mbrëmje ne Dorchester, për ta falur pas një grindjeje të dhunshme, Hemingway e ftoi për darkë. Jetonin ën dhoma të ndara dhe duke shkuar për ta marrë ai u përplas në një biondinë 37 vjeçare nga Minnesota, korrespondente e “Time”, të quajtur Mary Welsh, dhe çoi atë për darkë. Do të bëhej gruaja e katërt e tij. Për të Martha nuk deshi më kurrë të dëgjonte. Të gjithë ata që e frekuentonin apo e intervistonin e dinin mirë. Duke e lënë i kish shkruar një mikeje: “Dua të jem vetvetja e vetme dhe e lirë të marr frymë, të jetoj, të shikoj botën dhe të shkoj e të rrëmoj kudo ajo qoftë. Ridua emrin tim, me dhunë, sikur ripasja mund të më kthente një pjesë timen”. Në vitin 1945 pari një aventurë më komandantin e forcave amerikane në Berlin, të ashprin dhe bukuroshin James Gavin. Për të, ai qe gati të divorcohej: “Jam shumë e vendosur, shumë e moshuar, shumë me vese dhe shumë jotolerante për të qenë një bashkëshorte e mirë”, qe përgjigja. Por u rimartua me ish drejtorin e “Time”, Tom Matthews, për t’i dhënë një familje të përkohshme djalit të saj të adoptuar, pasi në moshën 42 vjeçare ndjente se ishte koha të rriste një fëmijë. Kish vizituar 42 shtëpi fëmijësh në Itali dhe më së fundi në Pistoia ishte dashuruar me një 15 muajsh, “biond dhe bullafiq, që dukej se e kish shpikur ai të qeshurën”. Quhej Alessandro, e quajti Sandy dhe ia shiti historinë “Saturday Evening Post” historinë e adoptimit për 2250 dollarë: një artikull “prekës, por aspak sentimental” e gjykon Caroline Moorehead në librin e saj të shkëlqyer “Martha Gellhorn. A Life” (shtëpia botuese Chatto&Windus). Bashkëjetesa me Sandy qe shumë e vështirë. Një pelegrinazh sfilitës, nga Italia në Shtetet e Bashkuara në Meksikë në Kenia në Uells, një ndryshim i vazhdueshëm kopshtesh, shkollash e kolegjesh. Midis një misioni dhe tjetri, Martha përfundoi për t’u ngulur në Londër. Sandy u rrit keq, braktisi universitetin, la ushtrinë, u burgos për shpërndarje droge, u lirua, u martua dhe i humbi kontaktet me të ëmën. U gjetën dhe ajo i bleu një pikë dhëniesh makina me qira. U plak e adhuruar Martha, por nuk e duronte rënien fizike dhe ju nënshtrua ndonjë liftingu. Më 14 shkurt 1998 vendosi se kish ardhur momenti. Në moshën 89 vjeçare shikonte vetëm hije dhe e dinte se kishte një kancer në mitër dhe në stomak. Kish bërë një testament të hollësishëm. Në mëngjes mori thesin e plehrave, e vendosi jashtë derës dhe foli në telefon me një mik, duke qeshur. Pasdite, me Nicholas Shakespeare, biografin e Bruce Chatwin, diskutuan për luftën në Bosnje. Atë mbrëmje veshi një këmishë nate ngjyrë kremi, u shtri në shtrat dhe piu kokrrën që ruante prej kohësh. Kur mikja Victoria Glendinning e gjeti të nesërmen, në fytyrën e saj nuk kishte gjurmë frike. Sipas vullnetit të saj, me zbaticën hiri i saj u hodh në Tamiz, “për udhëtimet e mia të fundit”. Sëbashku me hirin, Sandy hodhi në lumë disa trëndafila të purpurt me bisht të gjatë.

16 EMËR ATËSI MBIEMËR Abas Muamet Caushi Abas Muamet Caushi Abas Muamet Caushi Abas Muamet Caushi Abas Muamet Caushi Abas Muhamet Caushaj Abas Muhamet Caushaj Abas Zyk Seiti Abas Zyk Seiti Abas Zyk Seiti Abas Zyk Seiti Abedin Azbi Asllani Abedin Azbi Asllani Abedin Azbi Asllani Abedin Azbi Asllani Abedin Azbi Asllani Adem Ali Rrokaj Adem Ali Rrokaj Adem Ali Rrokaj Adem Ali Rrokaj Adem Arshi Aliaj Adem Arshi Aliaj Adem Arshi Aliaj Adem Sadik Shehu Adem Sadik Shehu Adem Sadik Shehu Adem Sadik Shehu Adem Sadik Shehu Adile Xhelo Kasaj Adile Xhelo Kasaj Adile Xhelo Kasaj Agim Fejzi Agaj Agim Fejzi Agaj Agim Fejzi Agaj Agim Fejzi Agaj Agim Fejzi Agaj Agim Fejzi Agaj Agim Muhamet Begaj Agim Nuredin Shehu Agim Nuredin Shehu Agim Nuredin Shehu Agim Nuredin Shehu Agim Nuredin Shehu Agim Nuredin Shehu Ago Nazo Agaj Ago Nazo Agaj Ago Nazo Agaj Agron Haxhi Ameti Agron Haxhi Ameti Agron Haxhi Ameti Agron Hekuran Hodaj Agron Hekuran Hodaj Agron Hekuran Hodaj Agron Hekuran Hodaj Agron Hekuran Hodaj Agron Hekuran Iljazi Agron Hekuran Iljazi Agron Hekuran Iljazi Agron Myslim Asllani Agron Myslim Asllani Agron Myslim Asllani Agron Myslim Asllani Agron Myslim Asllani Agron Myslim Asllani Agron Neim Selimaj Agron Neim Selimaj Agron Neim Selimaj Agron Neim Selimaj Agron Neim Selimaj Agron Refat Pashaj Agron Refat Pashaj Agron Refat Pashaj Agron Refat Pashaj Agron Refat Pashaj Agron Refat Pashaj Agron Sami Hoxha Agron Sami Hoxha Agron Sami Hoxha Agron Tahir Mema Agron Tahir Mema Agron Tahir Mema Agron Tahir Mema Agron Xhemal Aliaj Agron Xhemal Aliaj Agron Xhemal Aliaj Agur Ali Caushit Agur Ali Caushit Agur Ali Caushit Agur Alush Lazaj Agur Alush Lazaj Agur Alush Lazaj Agur Alush Lazaj Agur Alush Lazaj Agur Gjysho Malaj Agur Gjysho Malaj Agur Gjysho Malaj Agur Jemin Minaj Agur Jemin Minaj Agur Jemin Minaj Agur Sadik Agaj Agur Sadik Agaj Agur Safet Beqaj Agur Safet Beqaj Agur Sheme Seitaj Agur Sheme Seitaj Agur Sheme Seiti Agur Veli Kapaj Agur Veli Kapaj Agur Veli Kapaj Agur Veli Kapaj Agure Gjysh Xhafa Agure Gjysh Xhafa Agure Gjysh Xhafa Agure Gjysh Xhafa Agush Qazim Minaj Agush Qazim Minaj Ahmet Sinan Dajlani Ahmet Sinan Dajlani Ahmet Sinan Dajlani Albert Shefqet Hamitaj

« HIPOTEKA MALLAKASTËR Albert Shefqet Hamitaj Albert Shefqet Hamitaj Aleksandër Xhemal Alimetaj Aleksandër Xhemal Alimetaj Aleksandër Xhemal Alimetaj Aleksandër Xhemal Alimetaj Aleksandër Xhemal Alimetaj Ali Ali Goxhaj Ali Ali Goxhaj Ali Dervish Rrokaj Ali Dervish Rrokaj Ali Gjysho Malaj Ali Gjysho Malaj Ali Gjysho Malaj Ali Gjysho Malaj Ali Gjysho Malaj Ali Haki Hoxha Ali Haki Hoxha Ali Haki Hoxhaj Ali Haki Hoxhaj Ali Haki Hoxhaj Ali Haki Hoxhaj Ali Haki Hoxhaj Ali Haki Hoxhaj Ali Kaso Asimetaj Ali Kaso Asimetaj Ali Kaso Asimetaj Ali Kaso Asimetaj Ali Muamet Agaj Ali Muamet Agaj Ali Muamet Agaj Ali Muamet Agaj Ali Muamet Agaj Ali Veledin Caushaj Ali Veledin Caushaj Ali Veledin Caushaj Ali Veledin Caushaj Ali Veledin Caushaj Ali Zako Hysenaj Ali Zako Hysenaj Ali Zako Hysenaj Alush Qamil Lazaj Alush Qamil Lazaj Alush Qamil Lazaj Alush Qamil Lazaj Alush Qamil Lazaj Arben Sefedin Elmazi Arben Sefedin Elmazi Arben Sefedin Elmazi Armelin Agur Agaj Armelin Agur Agaj Armelin Agur Agaj Armelin Agur Agaj Armelind Agur Agaj Armelind Agur Agaj Arshi Zejnel Aliaj Arshi Zejnel Aliaj Arshi Zejnel Aliaj Arshi Zejnel Aliaj Arshi Zejnel Aliaj Arziana Asim Lutaj Arziana Esim Lutaj Arziana Esim Lutaj Asan Hair Shehu Asan Hair Shehu Asan Hair Shehu Asan Hair Shehu Asan Hair Shehu Asllan Tafil Ahmeti Asllan Tafil Ahmeti Asllan Tafil Ahmeti Asllan Xhevit Asllani Asllan Xhevit Asllani Asllan Xhevit Asllani Asllan Xhevit Asllani Asllan Xhevit Asllani Asllanë Shaban Caushaj Asllanë Shaban Caushaj Asllanë Shaban Caushi Asllanë Shaban Caushi Asqeri Hasan Taraj Asqeri Hasan Taraj Asqeri Qani Likaj Asqeri Qani Likaj Asqeri Qani Likaj Asqeri Qani Likaj Asqeri Qani Likaj Asqeri Qani Likaj Astrit Dino Velia Astrit Dino Velia Astrit Dino Velia Astrit Dino Velia Astrit Dino Velia Astrit Ferrik Xhafaj Astrit Ferrik Xhafaj Astrit Ferrik Xhafaj Astrit Ferrik Xhafaj Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haki Hameti Astrit Haxhi Asllani Astrit Haxhi Asllani Astrit Haxhi Asllani Astrit Haxhi Asllani Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Axhi Sabri Shameti Azbi Novrus Hasimetaj Azbi Novrus Hasimetaj Baftjar Faslli Taraj Baftjar Faslli Taraj Baftjar Faslli Taraj

Baki Nexhip Llazi Baki Nexhip Llazi Baki Nexhip Llazi Baki Nexhip Llazi Baki Rrapush Brakaj Baki Rrapush Brakaj Banush Zyk Duraj Banush Zyk Duraj Banush Zyk Duraj Bardhul Azbi Pasha Bardhul Azbi Pasha Bardhul Azbi Pasha Bardhul Azbi Pasha Bardhul Dino Taraj Bardhul Dino Taraj Bardhul Dino Taraj Bardhyl Alush Lazaj Bardhyl Alush Lazaj Barjam Musa Asllanaj Barjam Musa Asllanaj Barjam Musa Asllanaj Barjam Musa Asllani Barjam Musa Asllani Barjam Musa Asllani Barjam Sulo Çaushi Barjam Sulo Çaushi Barjam Sulo Çaushi Barjam Vebi Shehu Barjam Vebi Shehu Barjam Veledin Caushi Barjam Veledin Caushi Barjam Veledin Caushi Barjam Veledin Caushi Barjam Veledin Minaj Barjam Veledin Minaj Barjam Veledin Minaj Bashkim Barjam Kapaj Bashkim Barjam Kapaj Bashkim Barjam Kapaj Bashkim Barjam Kapaj Bashkim Fiko Brakaj Bashkim Fiko Brakaj Bashkim Fiko Brakaj Bashkim Hakik Rrokaj Bashkim Hakik Rrokaj Bashkim Hakik Rrokaj Bashkim Hani Lazaj Bashkim Hani Lazaj Bashkim Hani Lazaj Bashkim Hani Lazaj Bashkim Hazbi Pashaj Bashkim Hazbi Pashaj Bashkim Mystehak Hoxha Bashkim Mystehak Hoxha Bashkim Mystehak Hoxhaj Bashkim Mystehak Hoxhaj Bashkim Qani Idrizi Bashkim Qani Idrizi Bashkim Qani Idrizi Bashkim Qani Idrizi Bashkim Resul Asllani Bashkim Resul Asllani Bashkim Resul Asllani Bashkim Resul Asllani Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Rexhep Caushi Bashkim Tafil Braushaj Bashkim Tafil Braushaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Qerem Goxhaj Batjar Zini Merdanaj Batjar Zini Merdanaj Batjar Zini Merdani Batjar Zini Merdani Bedri Hysni Koçiaj Bedri Hysni Koçiaj Bedri Hysni Koçiaj Bedri Hysni Koçiaj Bedri Kujtim Asimetaj Bedri Kujtim Asimetaj Bedri Kujtim Asimetaj Bedri Kujtim Asimetaj Bedri Qerem Seiti Bedri Qerem Seiti Bedri Qerem Seiti Bedri Qerem Seiti Bedri Safet Shehu Bedri Safet Shehu Bedri Safet Shehu Bedri Safet Shehu Bedri Safet Shehu Behar Hasan Taraj Behar Hasan Taraj Behar Sinan Kasaj Behar Sinan Kasaj Behar Sinan Kasaj Bejdo Lazo Duraj Bejdo Lazo Duraj Bejdo Lazo Duraj Bejo Kajo Lutaj Bejo Kajo Lutaj Bejo Kajo Lutaj Bejo Kajo Lutaj Bektash Faslli Kapaj Bektash Faslli Kapaj Bektash Faslli Kapaj Bektash Hysni Koçiaj Bektash Hysni Koçiaj Bektash Hysni Koçiaj Bektash Hysni Koçiaj Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj

Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj Beqo Islam Beqaj Beqo Ismail Pashaj Beqo Ismail Pashaj Beqo Ismail Pashaj Beqo Kadri Muçaj Beqo Kadri Muçaj Beqo Kadri Muçaj Beqo Kadri Muçaj Beqo Kadri Muçaj Besije Qamil Kapaj Besije Qamil Kapaj Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besim Veledin Caushi Besnik Çoban Avdulaj Besnik Çoban Avdulaj Besnik Çoban Avdulaj Besnik Haredin Malaj Besnik Haredin Malaj Besnik Haredin Malaj Besnik Hazbi Asllani Besnik Hazbi Asllani Besnik Hazbi Asllani Besnik Tafil Braushi Besnik Tafil Braushi Besnik Tafil Braushi Besnik Tafil Braushi Besnik Tetem Kapaj Besnik Tetem Kapaj Bete Zini Merdani Bete Zini Merdani Bete Zini Merdani Bilbil Aredin Malaj Bilbil Aredin Malaj Bilbil Aredin Malaj Bilbil Ferrik Shehu Bilbil Ferrik Shehu Bilbil Ferrik Shehu Bilbil Ferrik Shehu Bilbil Ferrik Shehu Bilbil Gjysho Xhafaj Bilbil Gjysho Xhafaj Bilbil Gjysho Xhafaj Brahim Hysen Kapaj Brahim Hysen Kapaj Brahim Hysen Kapaj Brahim Hysen Kapaj Brahim Qazim Sulaj Brahim Qazim Sulaj Brahim Qazim Sulaj Brahim Sheme Taraj Brahim Sheme Taraj Bujar Agur Malaj Bujar Agur Malaj Bujar Haxhi Asllani Bujar Haxhi Asllani Bujar Haxhi Asllani Bujar Haxhi Asllani Bujar Haxhi Asllani Bujar Muhedin Lutaj Bujar Muhedin Lutaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Namik Hamitaj Bujar Nishat Koçiaj Bujar Nishat Koçiaj Bujar Nishat Koçiaj Bujar Rexhep Caushi Bujar Rexhep Caushi Ceno Orhan Caushaj Ceno Orhan Caushaj Ceno Orhan Caushi Ceno Orhan Caushi Dako Barjam Lutaj Dako Barjam Lutaj Dako Malo Merkaj Dako Malo Merkaj Dako Malo Merkaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dane Muarrem Mukaj Dano Barjam Lutaj Dano Barjam Lutaj Dano Sabri Beqaj Dano Sabri Beqaj Dano Sabri Beqaj Dano Sabri Beqaj Dano Sabri Beqaj Dano Sabri Beqaj Dashnor Laver Beqaj Dashnor Laver Beqaj Dashnor Laver Beqaj Dashnor Laver Beqaj Dashnor Tetem Avdulaj Dashnor Tetem Avdulaj Dashnor Tetem Avdulaj Dashnor Tetem Avdulaj Demir Xhelo Salaj Demir Xhelo Salaj Demir Xhelo Salaj Dervish Shaho Kapaj Dervish Shaho Kapaj Dervish Shaho Kapaj

Dervish Shaho Kapaj Dervish Shaho Kapaj Dervish Zaim Alimetaj Diktime Xhemal Aliaj Diktime Xhemal Aliaj Diktime Xhemal Aliaj Diktime Xhemal Aliaj Diktime Xhemal Aliaj Dilaver Feçorr Begaj Dilaver Feçorr Begaj Dilaver Tafil Xhelaj Dilaver Tafil Xhelaj Dilaver Tafil Xhelaj Dilaver Tafil Xhelaj Dino Braçe Taraj Dino Braçe Taraj Dino Braçe Taraj Dino Braçe Taraj Dule Faslli Taraj Dule Faslli Taraj Dule Faslli Taraj Dule Faslli Taraj Durim Esat Brahaj Durim Esat Brahaj Durim Esat Brahaj Durim Esat Brahaj Dylaver Gjysh Beqaj Dylaver Gjysh Beqaj Dylaver Gjysh Beqaj Dylaver Gjysh Beqaj Dylaver Gjysh Beqaj Elida Baftjar Lutaj Elida Baftjar Lutaj Elmas Hakil Rrokaj Elmas Hakil Rrokaj Elmas Hakil Rrokaj Elmas Hakil Rrokaj Elmas Hakil Rrokaj Elmaz Ali Shehu Elmaz Ali Shehu Elmaz Ali Shehu Elmaz Ali Shehu Emri I Pronarit Enver Kadri Caushi Enver Kadri Caushi Enver Kadri Caushi Enver Muarrem Beqaj Enver Muarrem Beqaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Rrapo Goxhaj Enver Sinan Dajlani Enver Sinan Dajlani Enver Sinan Dajlani Eqerem Jaçe Lutaj Eqerem Jaçe Lutaj Eqerem Sadik Agaj Eqerem Sadik Agaj Eqerem Sadik Agaj Eqerem Sheme Seitaj Eqerem Sheme Seitaj Esat Dino Brahaj Esat Dino Brahaj Esat Dino Brahaj Esat Dino Brakaj Esat Dino Brakaj Estiljano Ferdinant Shehu Estiljano Ferdinant Shehu Estref Sinan Kasaj Estref Sinan Kasaj Estref Sinan Kasaj Fadil Yzeir Agalliu Fadil Yzeir Agalliu Fadil Yzeir Agalliu Fadil Yzeir Agalliu Fadile Safet Gjata (Shehaj) Fadile Safet Gjata (Shehaj) Faik Abaz Verbaj Faik Abaz Verbaj Faik Abaz Verbaj Faik Abaz Verbaj Faik Abaz Verbaj Faik Abaz Verbaj Faik Ahmet Alimetaj Faik Ahmet Alimetaj Faik Ahmet Alimetaj Faik Ahmet Alimetaj Faik Hane Lazaj Faik Hane Lazaj Faik Hane Lazaj Faik Qamil Muçaj Faik Qamil Muçaj Faik Qamil Muçaj Faslli Bektash Pashaj Faslli Bektash Pashaj Faslli Bektash Pashaj Faslli Bektash Pashaj Faslli Bektash Pashaj Faslli Bektash Pashaj Fatmir Barjam Brahaj Fatmir Barjam Brahaj Fatmir Barjam Brahaj Fatmir Barjam Brahaj Fatmir Barjam Brahaj Fatmir Hane Lazaj Fatmir Hane Lazaj Fatmir Hekuran Rrokaj Fatmir Hekuran Rrokaj Fatmir Qani Sulaj Fatmir Qani Sulaj Fatmir Qani Sulaj Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sabri Beqaj

Fatmir Sabri Beqaj Fatmir Sami Likaj Fatmir Sami Likaj Fatmir Sami Likaj Fatmir Sami Likaj Fatmir Sami Likaj Fatmir Sami Likaj Fatosh Dalip Çaçaj Fatosh Dalip Çaçaj Fatosh Dalip Çaçaj Fatosh Dalip Çaçaj Fatosh Dalip Çaçaj Fatosh Dalip Çaçaj Feçorr Abedin Malaj Feçorr Abedin Malaj Feçorr Abedin Malaj Feçorr Abedin Malaj Feçorr Abedin Malaj Feçorr Jaup Hodaj Feçorr Jaup Hodaj Feçorr Jaup Hodaj Feçorr Jaup Hodaj Feizi Feta Koçiaj Feizi Feta Koçiaj Feizi Feta Koçiaj Feizi Zyber Agaj Feizi Zyber Agaj Fejzi Muharrem Lutaj Fejzi Muharrem Lutaj Fejzi Muharrem Lutaj Fejzi Muharrem Lutaj Fejzi Muharrem Lutaj Fejzi Zyber Agaj Fejzi Zyber Agaj Ferrik Ahmet Caushi Ferrik Ahmet Caushi Ferrik Ahmet Caushi Ferrik Ahmet Caushi Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Ferrik Qani Xhafaj Fetah Dano Bendaj Fetah Dano Bendaj Fiko Rrapush Brakaj Fiko Rrapush Brakaj Fiko Rrapush Brakaj Fiqiri Dalip Çaçaj Fiqiri Dalip Çaçaj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Jonuz Durraj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fiqiri Sefer Alimetaj Fize Riza Asimetaj Fize Riza Asimetaj Flamur Dino Velia Flamur Dino Velia Flamur Dino Velia Flamur Fejzi Agaj Flamur Fejzi Agaj Flamur Fejzi Agaj Flamur Jashar Asllani Flamur Jashar Asllani Flamur Jashar Asllani Flamur Muamet Caushi Flamur Muamet Caushi Flamur Muamet Caushi Flamur Muhamet Caushaj Flamur Muhamet Caushaj Flamur Zija Kasaj Flamur Zija Kasaj Flamur Zija Kasaj Flamur Zija Kasaj Flamur Zija Kasaj Florand Namik Brahaj Florand Namik Brahaj Florand Namik Brahaj Florand Namik Brahaj Fuat Feçorr Hoxha Fuat Feçorr Hoxha Fuat Feçorr Hoxha Fuat Feçorr Hoxha Fuat Feçorr Hoxha Gani Baze Caushi Gani Baze Çaushi Gani Baze Çaushi Gani Dako Merdani Gani Dako Merdani Gani Dako Merdani Gani Dako Merdani Gani Novrus Asimetaj Gani Novrus Asimetaj Gani Novrus Asimetaj Gani Novrus Asimetaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gani Sadetin Sulaj Gerti Isa Lazaj Gerti Isa Lazaj Gëzim Agush Mina Gëzim Agush Mina Gëzim Agush Mina Gëzim Azbi Asllani

E enjte 15 gusht 2013 • Gëzim Azbi Asllani Gëzim Azbi Asllani Gëzim Hamza Kapaj Gëzim Hamza Kapaj Gëzim Hamza Kapaj Gëzim Hamza Kapaj Gëzim Hamza Kapaj Gëzim Lute Beqaj Gëzim Lute Beqaj Gëzim Lute Beqaj Gëzim Lute Beqaj Gëzim Nishat Koçiaj Gëzim Nishat Koçiaj Gëzim Nishat Koçiaj Gëzim Sadik Hoxhaj Gëzim Sadik Hoxhaj Gezim Sheme Taraj Gezim Sheme Taraj Gëzim Sheme Taraj Gëzim Sheme Taraj Gëzim Sheme Taraj Gëzim Sheme Taraj Gëzim Xhemal Bendaj Gëzim Xhemal Bendaj Gëzim Xhemal Bendaj Gëzim Xhemal Bendaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gëzim Ymer Brahaj Gezim Zaim Mehmetaj Gezim Zaim Mehmetaj Gëzim Zaim Memeti Gëzim Zaim Memeti Gëzim Zaim Memeti Gjolek Ferrik Shehu Gjolek Ferrik Shehu Gjolek Ferrik Shehu Gjolek Ferrik Shehu Gjon Hysenj Goxhaj Gjon Hysenj Goxhaj Gjon Hysenj Goxhaj Gjyse Barjam Beqaj Gjyse Barjam Beqaj Gjyse Barjam Beqaj Gjysho Dalip Çaçaj Gjysho Dalip Çaçaj Gramoz Barjam Kapaj Gramoz Barjam Kapaj Gramoz Barjam Kapaj Guri Dervish Rrakaj Guri Dervish Rrakaj Guri Dervish Rrakaj Guri Dervish Rrakaj Guri Sadik Agaj Guri Sadik Agaj Guri Sadik Agaj Hair Halim Hodaj Hair Halim Hodaj Hair Halim Hodaj Hair Rustem Shehu Hair Rustem Shehu Hair Rustem Shehu Hair Rustem Shehu Hair Sulo Brahaj Hair Sulo Brahaj Hair Sulo Brahaj Hair Sulo Brahaj Haki Ali Hoxhaj Haki Ali Hoxhaj Haki Ali Hoxhaj Halim Jonuz Malaj Halim Jonuz Malaj Halim Jonuz Malaj Halim Jonuz Malaj Halim Jonuz Malaj Hamide Jaçe Lutaj Hamide Jaçe Lutaj Hamide Jaçe Salaj(Lutaj) Hamide Jaçe Salaj(Lutaj) Haredin Hamit Hamitaj Haredin Hamit Hamitaj Haredin Hamit Hamitaj Haredin Hamit Hamitaj Haredin Hamit Hamitaj Hariz Rrapo Asllani Hariz Rrapo Asllani Hariz Rrapo Asllani Hariz Rrapo Asllani Hariz Rrapo Asllani Harris Feçorr Hodaj Harris Feçorr Hodaj Harris Feçorr Hodaj Harris Feçorr Hodaj Harris Feçorr Hodaj Hasan Hair Shehaj Hasan Hair Shehaj Hasan Jashar Asllani Hasan Jashar Asllani Hasan Jashar Asllani Hasan Jashar Asllani Hasim Ahmet Caushi Hasim Ahmet Caushi Hasim Ahmet Caushi Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Ahmet Alimetaj Haxhi Elmaz Malaj Haxhi Elmaz Malaj Haxhi Elmaz Malaj Haxhi Elmaz Malaj Haxhi Gjysho Meta Haxhi Gjysho Meta Haxhi Hani Lazaj

Haxhi Hani Lazaj Haxhi Hani Lazaj Haxhi Hani Lazaj Haxhi Hysni Asllani Haxhi Hysni Asllani Haxhi Sabri Shametaj Haxhi Sabri Shametaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Muharrem Pashaj Hazbi Zini Seiti Hazbi Zini Seiti Hazbi Zini Seiti Hazbi Zini Seiti Hazbi Zini Seiti Hekuran Alush Lazaj Hekuran Alush Lazaj Hekuran Alush Lazaj Hekuran Faslli Kapaj Hekuran Faslli Kapaj Hekuran Faslli Kapaj Hekuran Godo Iljazi Hekuran Godo Iljazi Hekuran Godo Iljazi Hekuran Sejdin Muçaj Hekuran Sejdin Muçaj Hetem Ramadan Filaj Hetem Ramadan Filaj Hetem Ramadan Filaj Hyqmet Ceno Pashaj Hyqmet Ceno Pashaj Hyqmet Ceno Pashaj Hysen Feçorr Hoxhaj Hysen Feçorr Hoxhaj Hysen Feçorr Hoxhaj Hysen Feçorr Hoxhaj Hysen Muharrem Pashaj Hysen Muharrem Pashaj Hysen Muharrem Pashaj Hysen Qazim Hamitaj Hysen Ramo Merkaj Hysen Ramo Merkaj Hysen Ramo Merkaj Hysen Ramo Merkaj Hysen Zeqo Musaraj Hysen Zeqo Musaraj Hysen Zeqo Musaraj Hysen Zeqo Musaraj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Feti Goxhaj Hysenj Merko Sulaj Hysenj Merko Sulaj Hysenj Merko Sulaj Hysenj Merko Sulaj Hysni Bektash Koçiaj Hysni Bektash Koçiaj Hysni Bektash Koçiaj Hysnie Safet Beqaj Hysnie Safet Beqaj Ibrahim Tofik Braushi Ibrahim Tofik Braushi Idai Ali Taraj Idai Ali Taraj Idai Ali Taraj Idai Ceno Pashaj Idai Ceno Pashaj Idai Ceno Pashaj Idai Ceno Pashaj Idajet Riza Kapaj Idajet Riza Kapaj Idajet Riza Kapaj Idajet Riza Kapaj Idajet Riza Kapaj Idajet Riza Kapaj Idriz Arshi Aliaj Idriz Arshi Aliaj Ilir Nexhip Shehaj Ilir Nexhip Shehaj Ilir Nexhip Shehaj Iljas Feizi Koçiaj Iljas Feizi Koçiaj Iljas Feizi Koçiaj Iljas Murat Kapaj Iljas Murat Kapaj Iljas Murat Kapaj Iljas Murat Kapaj Iljaz Muharrem Lutaj Iljaz Muharrem Lutaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Ilmi Demo Beqaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Feçorr Hoxhaj Isa Fiqiri Cocaj Isa Fiqiri Cocaj Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Islam Jashar Elmazi Ismail Çomo Caushaj Ismail Çomo Caushaj

Ismail Ferrik Shehu Ismail Ferrik Shehu Ismail Ferrik Shehu Ismail Ferrik Shehu Ismail Muarrem Iljazi Ismail Muarrem Iljazi Ismail Muarrem Pashaj Ismail Muarrem Pashaj Ismail Sherif Minaj Ismail Sherif Minaj Ismail Sherif Minaj Ismail Sherif Minaj Ismail Sherif Minaj Ismail Sherif Minaj Ismail Vajsi Taullai Ismail Vajsi Taullai Ismet Barjam Brahaj Ismet Barjam Brahaj Ismet Barjam Brahaj Izet Dalip Çaçaj Izet Dalip Çaçaj Izet Dalip Çaçaj Izet Dalip Çaçaj Izet Pelivan Rrapaj Izet Pelivan Rrapaj Izet Pelivan Rrapaj Izet Pelivan Rrapaj Izet Pelivan Rrapaj Izet Pelivan Rrapaj Jashar Halim Asllani Jashar Halim Asllani Jashar Halim Asllani Jashar Zija Kasaj Jashar Zija Kasaj Jashar Zija Kasaj Jemin Qerim Sulaj Jemin Qerim Sulaj Jemin Qerim Sulaj Jemin Qerim Sulaj Jetnor Idai Pashaj Jetnor Idai Pashaj Jetnor Idai Pashaj Jetnor Idai Pashaj Jetnor Idai Pashaj Jonus Zenun Asllani Jonus Zenun Asllani Jonus Zenun Asllani Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Bazo Caushi Jonuz Dano Merkaj Jonuz Dano Merkaj Jonuz Qazim Duraj Jonuz Qazim Duraj Jonuz Qazim Duraj Kadri Alush Asllani Kadri Alush Asllani Kadri Alush Asllani Kadri Feta Koçiaj Kadri Feta Koçiaj Kadri Feta Koçiaj Kadri Feta Koçiaj Kadri Feta Koçiaj Kadri Haxhi Kasaj Kadri Haxhi Kasaj Kadri Haxhi Kasaj Kadri Haxhi Kasaj Kadri Haxhi Muçaj Kadri Haxhi Muçaj Kadri Haxhi Muçaj Kadri Haxhi Muçaj Kadri Neim Selimi Kadri Neim Selimi Kadri Neim Selimi Kadri Neim Selimi Kajo Hysk Lutaj Kajo Hysk Lutaj Kajo Hysk Lutaj Kajo Hysk Lutaj Kamber Hamza Kapaj Kamber Hamza Kapaj Kamber Hamza Kapaj Kamber Hamza Kapaj Kamber Murat Ahmeti Kamber Murat Ahmeti Kamber Murat Ahmeti Kamber Riza Malaj Kamber Riza Malaj Kamber Riza Malaj Kamber Riza Malaj Kamber Tetem Iljazi Kamber Tetem Iljazi Kamber Tetem Iljazi Kamber Tetem Iljazi Kamber Tetem Iljazi Kapo Sherif Duraj Kapo Sherif Duraj Kapo Sherif Duraj Kapo Sherif Duraj Kapo Sherif Duraj Karafil Maliq Kapaj Karafil Maliq Kapaj Karafil Maliq Kapaj Karafil Maliq Kapaj Karafil Maliq Kapaj Kareman Alush Asllani Kareman Alush Asllani Kareman Alush Asllani Kaso Sefedin Kapaj Kaso Sefedin Kapaj Kaso Sefedin Kapaj Kaso Sefedin Kapaj Kaso Sefedin Kapaj Kaso Sefedin Kapaj Kastriot Ali Çalishi

Kastriot Ali Çalishi Kastriot Ali Caushaj Kastriot Ali Caushaj Kastriot Ali Caushi Kastriot Ali Caushi Kastriot Ali Caushi Kastriot Ali Caushi Kastriot Ali Caushi Kastriot Hajdar Rrokaj Kastriot Hajdar Rrokaj Kastriot Hajdar Rrokaj Kastriot Hajdar Rrokaj Kastriot Llane Lazaj Kastriot Llane Lazaj Kastriot Llane Lazaj Kastriot Llane Lazaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Muarrem Pashaj Kastriot Mustafe Hamiti Kastriot Mustafe Hamiti Kastriot Mustafe Hamiti Kastriot Mustafe Hamiti Kastriot Shahin Kapaj Kastriot Shahin Kapaj Kastriot Shahin Kapaj Kastriot Shahin Kapaj Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Shefqet Iljazi Kastriot Syri Agaj Kastriot Syri Agaj Kastriot Syrri Agaj Kastriot Syrri Agaj Kastriot Syrri Agaj Kastriot Syrri Agaj Kelment Kajo Lutaj Kelment Kajo Lutaj Kelment Kajo Lutaj Klemend Kajo Lutaj Klemend Kajo Lutaj Klement Kajo Lutaj Kujtim Abedin Malaj Kujtim Abedin Malaj Kujtim Abedin Malaj Kujtim Bejo Dajlani Kujtim Bejo Dajlani Kujtim Hamza Taraj Kujtim Hamza Taraj Kujtim Hamza Taraj Kujtim Hamza Taraj Kujtim Hamza Taraj Kujtim Qemal Asllani Kujtim Qemal Asllani Kujtim Rakip Seiti Kujtim Rakip Seiti Kujtim Rakip Seiti Kujtim Rakip Seiti Kujtim Rakip Seiti Kujtim Rapo Meçaj Kujtim Rapo Meçaj Kujtim Rapo Meçaj Kujtim Rapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Rrapo Meçaj Kujtim Sefedin Asimeti Kujtim Sefedin Asimeti Kujtim Sefedin Asimeti Kujtim Sefedin Asimeti Kujtim Sefedin Asimeti Kujtim Sefedin Asimeti Ladi Muarrem Beqaj Ladi Muarrem Beqaj Ladi Muarrem Beqaj Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladi Rakip Seiti Ladimir Malo Merkaj Ladimir Malo Merkaj Ladimir Malo Merkaj Ladimir Malo Merkaj Ladimir Malo Merkaj Ladimir Malo Merkaj Lavdosh Ymer Avdullaj Lavdosh Ymer Avdullaj Lavdosh Ymer Avdullaj Lavdosh Ymer Avdullaj Lavdosh Ymer Avdullaj Lavdosh Ymer Suloavdulaj Lavdosh Ymer Suloavdulaj Laver Faslli Kapaj Laver Faslli Kapaj Laver Faslli Kapaj Laver Faslli Taraj Laver Faslli Taraj Laver Faslli Taraj Laver Faslli Taraj Laver Faslli Taraj Laver Feçorr Beqaj Laver Feçorr Beqaj Laver Feçorr Beqaj

HIPOTEKA MALLAKASTËR • E enjte 15 gusht 2013

Laver Gjysho Meta Laver Gjysho Meta Laver Gjysho Meta Laver Pelivan Rrapaj Laver Pelivan Rrapaj Laver Pelivan Rrapaj Laver Qamil Xhafaj Laver Qamil Xhafaj Laver Qamil Xhafaj Laver Qamil Xhafaj Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Laver Sami Asllani Lefter Haxhi Muçaj Lefter Haxhi Muçaj Lefter Haxhi Muçaj Lefter Meleq Iljazi Lefter Meleq Iljazi Lefter Meleq Iljazi Lefter Qazim Hodaj Lefter Qazim Hodaj Lefter Qazim Hodaj Lefter Rrapo Meçaj Lefter Rrapo Meçaj Leonard Flamur Petritaj Leonard Flamur Petritaj Liljana Muhedin Shehaj Liljana Muhedin Shehaj Liljana Muhedin Shehaj (Lutaj) Liljana Muhedin Shehaj (Lutaj) Luan Ferrik Shehi Luan Ferrik Shehi Luan Ferrik Shehu Luan Ferrik Shehu Luan Kadri Koçiaj Luan Kadri Koçiaj Luan Kadri Koçiaj Luan Kadri Koçiaj Luan Novruz Hasimetaj Luan Novruz Hasimetaj Luan Novruz Hasimetaj Luan Qemal Asllani Luan Qemal Asllani Luan Qemal Asllani Luan Qemal Asllani Luan Qemal Asllani Luan Qemal Asllani Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luan Tajar Laze Luftar Jashar Elmazi Luftar Jashar Elmazi Luftar Jashar Elmazi Luftar Jashar Elmazi Luftar Jashar Elmazi Luftar Nuredin Shehu Luftar Nuredin Shehu Luftar Nuredin Shehu Luftar Nuredin Shehu Luftar Nuredin Shehu Luftar Nuredin Shehu Luftar Xhelo Koçiaj Luftar Xhelo Koçiaj Luftar Xhelo Koçiaj Luftar Xhelo Koçiaj Lulëzim Elmaz Malaj Lulëzim Elmaz Malaj Lulëzim Elmaz Malaj Lulëzim Elmaz Malaj Luto Dervish Rrokaj Luto Dervish Rrokaj Luto Dervish Rrokaj Luto Dervish Rrokaj Luto Dervish Rrokaj Luto Dervish Rrokaj Luto Hekuran Hodaj Luto Hekuran Hodaj Luto Hekuran Hodaj Luto Hekuran Hodaj Luto Ymer Avduli Luto Ymer Avduli Luto Ymer Avduli Luto Ymer Avduli Luto Ymer Avduli Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Luto Zini Merdani Maliq Godo Iljazi Maliq Godo Iljazi Maliq Godo Iljazi Maliq Muamet Agaj Maliq Muamet Agaj Maliq Muamet Agaj Maliq Muamet Agaj Maliq Muamet Agaj Malo Dano Merkaj Malo Dano Merkaj Malo Dano Merkaj Malo Dano Merkaj Mbivendosje Mbivendosje Meçe Barjam Lutaj Meçe Barjam Lutaj Meçe Barjam Lutaj

Meçe Barjam Lutaj Medin Lazim Hodaj Medin Lazim Hodaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Medin Muharrem Lutaj Mehmet Elmas Shehaj Mehmet Elmas Shehaj Mehmet Isenj Duraj Mehmet Isenj Duraj Mehmet Isenj Duraj Mehmet Isenj Duraj Mehmet Kadri Caushi Mehmet Kadri Caushi Mehmet Kadri Caushi Mehmet Kadri Caushi Mehmet Sheme Filaj Mehmet Sheme Filaj Mehmet Sheme Filaj Mitat Arshi Aliaj Mitat Arshi Aliaj Mitat Arshi Aliaj Mitat Arshi Aliaj Mitat Hekuran Hodaj Mitat Hekuran Hodaj Mitat Hekuran Hodaj Mitat Nazo Agaj Mitat Nazo Agaj Mitat Nazo Agaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Çoban Avdulaj Muarrem Dalip Çaçaj Muarrem Dalip Çaçaj Muarrem Dalip Çaçaj Muarrem Merko Sulaj Muarrem Merko Sulaj Muarrem Merko Sulaj Muarrem Merko Sulaj Muarrem Merko Sulaj Muarrem Novruz Asimeti Muarrem Novruz Asimeti Muarrem Novruz Asimeti Muarrem Refat Pashaj Muarrem Refat Pashaj Muarrem Refat Pashaj Muarrem Sami Asllani Muarrem Sami Asllani Muarrem Sami Asllani Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muarrem Zako Hysenaj Muhamet Islam Beqaj Muhamet Islam Beqaj Muhamet Islam Beqaj Muhamet Islam Beqaj Muhamet Islam Beqaj Muhamet Jemin Hoxhaj Muhamet Jemin Hoxhaj Muhamet Jemin Hoxhaj Muhamet Jonus Caushi Muhamet Jonus Caushi Muhamet Jonus Caushi Muharrem Dalip Çaçaj Muharrem Dalip Çaçaj Muharrem Jashar Asllani Muharrem Jashar Asllani Muharrem Jashar Asllani Muharrem Jashar Asllani Muharrem Jemin Hoxha Muharrem Jemin Hoxha Muharrem Jemin Hoxha Muharrem Laze Lutaj Muharrem Laze Lutaj Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Rexhep Iljazi Muharrem Sali Lazaj Muharrem Sali Lazaj Murat Kaso Ahmeti Murat Kaso Ahmeti Murat Kaso Ahmeti Murat Kaso Ahmeti Myfit Hekuran Muçaj Myfit Hekuran Muçaj Myfit Hekuran Muçaj Myftar Faslli Taraj Myftar Faslli Taraj Myftar Faslli Taraj Myftar Faslli Taraj Myftar Faslli Taraj Mynyr Feçorr Begaj

Mynyr Feçorr Beqaj Mynyr Feçorr Beqaj Myqerem Sherif Duraj Myqerem Sherif Duraj Myqerem Sherif Duraj Myqerem Sherif Duraj Myrteza Muarrem Goxhaj Myrteza Muarrem Goxhaj Myrteza Muarrem Goxhaj Myrteza Muarrem Goxhaj Myrteza Muarrem Goxhaj Myrto Liko Merkaj Myrto Liko Merkaj Myrto Liko Merkaj Myslim Jerim Sulaj Myslim Jerim Sulaj Myslim Jerim Sulaj Myslim Jerim Sulaj Myslim Rrapo Asllani Myslim Rrapo Asllani Myslim Rrapo Asllani Myslim Rrapo Asllani Myslym Demo Beqaj Myslym Demo Beqaj Myslym Demo Beqaj Myslym Demo Beqaj Myslym Haziz Merkaj Myslym Haziz Merkaj Myslym Haziz Merkaj Myslym Haziz Merkaj Myslym Haziz Merkaj Mystehak Rrapo Hoxhaj Mystehak Rrapo Hoxhaj Mystehak Rrapo Hoxhaj Mystehak Rrapo Hoxhaj Naile Haxhi Muçaj Naile Haxhi Muçaj Naile Haxhi Muçaj Namik Haxhi Kapaj Namik Haxhi Kapaj Namik Haxhi Kapaj Namik Kaso Filaj Namik Kaso Filaj Namik Kaso Filaj Namik Kaso Filaj Namik Kaso Filaj Namik Kaso Filaj Namik Ymer Brakaj Namik Ymer Brakaj Namik Ymer Brakaj Namik Ymer Brakaj Nazim Emin Sulaj Nazim Emin Sulaj Nazmi Ismail Minaj Nazmi Ismail Minaj Nazmi Ismail Minaj Nazmi Ismail Minaj Nazmi Jashar Asllani Nazmi Jashar Asllani Nazmi Jashar Asllani Nazo Myslym Merkaj Nazo Myslym Merkaj Nazo Myslym Merkaj Nazo Myslym Merkaj Neim Isa Hodaj Neim Isa Hodaj Neim Isa Hodaj Neim Isa Hodaj Neim Isa Hodaj Neim Zymo Beqaj Neim Zymo Beqaj Neko Hysni Shehu Nexhip Veli Shehaj Nexhip Veli Shehaj Nexhip Veli Shehaj Nexhmi Gani Sulaj Nexhmi Gani Sulaj Nezir Dino Brahaj Nezir Dino Brahaj Nishat Alimetaj Nishat Feta Koçiaj Nishat Feta Koçiaj Nishat Feta Koçiaj Nishat Feta Koçiaj Nishat Feta Koçiaj Nishat Gjysh Alimetaj Nishat Halim Hodaj Nishat Halim Hodaj Nishat Halim Hodaj Nishat Halim Hodaj Nishat X Alimetaj Nishat X Alimetaj Novruz Dervishaj Novruz Dervish Rrokaj Novruz Dervish Rrokaj Novruz Dervish Rrokaj Novruz Fetah Jaupi Novruz Fetah Jaupi Novruz Fetah Jaupi Novruz Fetah Jaupi Novruz Hazbi Asimetaj Novruz Hazbi Asimetaj Novruz Hazbi Asimetaj Novruz Hysen Asllani Novruz Hysen Asllani Novruz Hysen Asllani Novruz Hysen Asllani Novruz Hysen Asllani Novruz Muhamet Begaj Novruz Muhamet Begaj Novruz X Dervishaj Nuredin Adem Shehu Nuredin Adem Shehu Nuredin Adem Shehu Nuredin Adem Shehu Nuredin Baram Baraj Nuredin Baram Baraj Nuredin Baram Baraj Nuri Hysenj Goxhaj Nuri Hysenj Goxhaj Nuri Hysenj Goxhaj

Nuri Hysenj Goxhaj Nuri Hysenj Goxhaj Pajtim Ali Rrokaj Pajtim Ali Rrokaj Pajtim Ali Rrokaj Pajtim Ali Taraj Pajtim Ali Taraj Pajtim Ali Taraj Pajtim Ali Taraj Pajtim Ali Taraj Pajtim Ali Taraj Pajtim Safet Shehaj Pajtim Safet Shehaj Pajtim Safet Shehu Pajtim Safet Shehu Pajtim Safet Shehu Pajtim Safet Shehu Pajtim Safet Shehu Pajtim Safet Shehu Pelivan Zini Merdanaj Pelivan Zini Merdanaj Pelivan Zini Merdani Pelivan Zini Merdani Pelivan Zini Merdani Pelivan Zini Merdani Pelivan Zini Merdani Pelivan Zini Merdani Pëllum Zini Seiti Pëllum Zini Seiti Pëllum Zini Seiti Pëllum Zini Seiti Pëllum Zini Seiti Pellumb Kaso Asimetaj Pellumb Kaso Asimetaj Pellumb Mysteak Pashaj Pëllumb Mystehak Pashaj Pëllumb Mystehak Pashaj Pellumb Qerem Goxhaj Pellumb Qerem Goxhaj Pellumb Qerem Goxhaj Pellumb Qerem Goxhaj Pëllumb Sefer Alimetaj Pëllumb Sefer Alimetaj Pëllumb Sefer Alimetaj Pëllumb Ymer Avduli Pëllumb Ymer Avduli Pëllumb Ymer Avduli Pëllumb Ymer Avduli Pëllumb Zihni Seitaj Pellumb Zini Seitaj Pellumb Zini Seitaj Përparim Barjam Kapaj Përparim Barjam Kapaj Përparim Barjam Kapaj Përparim Barjam Kapaj Përparim Dino Brakaj Përparim Dino Brakaj Përparim Dino Brakaj Përparim Maliq Iljazi Përparim Maliq Iljazi Përparim Maliq Iljazi Përparim Petref Zaraj Përparim Petref Zaraj Përparim Petref Zaraj Përparim Sefedin Elmazi Përparim Sefedin Elmazi Përparim Sefedin Elmazi Përparim Sefedin Elmazi Petref Muço Zanaj Petref Muço Zanaj Petref Muço Zanaj Petref Pelivan Rrapaj Petref Pelivan Rrapaj Petref Pelivan Rrapaj Petref Pelivan Rrapaj Petref Pelivan Rrapaj Petrit Asllan Laze Petrit Asllan Laze Petrit Ali Taraj Petrit Ali Taraj Petrit Ali Taraj Petrit Alush Asllani Petrit Alush Asllani Petrit Alush Asllani Petrit Asllan Lazaj Petrit Asllan Lazaj Petrit Asllan Lazaj Petrit Hekuran Muçaj Petrit Hekuran Muçaj Petrit Hekuran Muçaj Petrit Sabri Goxhaj Petrit Sabri Goxhaj Petrit Sabri Goxhaj Petrit Sabri Goxhaj Petrit Sabri Goxhaj Petrit Safet Shehaj Petrit Safet Shehaj Petrit Sefer Alimerkaj Petrit Sefer Alimetaj Petrit Sefer Alimetaj Petrit Sefer Alimetaj Petrit Sefer Alimetaj Petrit Sheme Hamitaj Petrit Sheme Hamitaj Petrit Sheme Hamitaj Qamil Hysen Hodaj Qamil Hysen Hodaj Qamil Hysen Hodaj Qamil Muharrem Lutaj Qamil Muharrem Lutaj Qamil Xhemal Bendaj Qamil Xhemal Bendaj Qamil Xhemal Bendaj Qamil Xhemal Bendaj Qamil Xhemal Bendaj Qani Barjam Caushi Qani Barjam Caushi Qani Barjam Caushi Qani Hekuran Meta Qani Hekuran Meta Qani Hekuran Meta

Qani Jonuz Goxhaj Qani Jonuz Goxhaj Qani Jonuz Goxhaj Qani Jonuz Goxhaj Qani Jonuz Goxhaj Qani Muarrem Iljazi Qani Muarrem Iljazi Qani Muarrem Iljazi Qani Muarrem Iljazi Qani Muarrem Likaj Qani Muarrem Likaj Qani Muarrem Likaj Qani Muarrem Likaj Qani Muhamet Beqaj Qani Muhamet Beqaj Qani Muhamet Beqaj Qani Muhamet Beqaj Qani Qazim Minaj Qani Qazim Minaj Qani Qazim Minaj Qani Qazim Minaj Qani Qazim Minaj Qani Riza Kapaj Qani Riza Kapaj Qatip Qamil Aliaj Qatip Qamil Aliaj Qatip Qamil Aliaj Qatip Qamil Aliaj Qazim Barjam Beqaj Qazim Barjam Beqaj Qazim Barjam Beqaj Qemal Abaz Taraj Qemal Abaz Taraj Qemal Abaz Taraj Qemal Abaz Taraj Qemal Ahmet Alimetaj Qemal Ahmet Alimetaj Qemal Ahmet Alimetaj Qemal Ahmet Alimetaj Qemal Dino Asllani Qemal Dino Asllani Qemal Dino Asllani Qemal Dino Asllani Qemal Muharrem Lutaj Qemal Muharrem Lutaj Qemal Veledin Minaj Qemal Veledin Minaj Qemal Veledin Minaj Qemal Veledin Minaj Qerem Elmaz Shehu Qerem Elmaz Shehu Qerem Elmaz Shehu Qerem Muço Goxhaj Qerem Muço Goxhaj Qerem Muço Goxhaj Qerem Muço Goxhaj Qerem Sheme Seiti Qerem Sheme Seiti Qerem Sheme Seiti Rakip Hysen Kapaj Rakip Hysen Kapaj Rakip Hysen Kapaj Rakip Hysen Kapaj Rakip Sinan Kasaj Rakip Sinan Kasaj Rakip Sinan Kasaj Ramadan Feçorr Caushi Ramadan Feçorr Caushi Ramadan Gjysh Kapaj Ramadan Gjysh Kapaj Ramadan Gjysh Kapaj Ramadan Gjysh Kapaj Ramadan Gjysh Kapaj Ramadan Gjysho Sulaj Ramadan Gjysho Sulaj Ramadan Gjysho Sulaj Ramadan Gjysho Sulaj Ramadan Hekuran Meta Ramadan Hekuran Meta Ramadan Hekuran Meta Ramadan Mete Kodheli Ramadan Mete Kodheli Ramadan Mete Kodheli Ramadan Mete Kodheli Ramadan Sadik Shehaj Ramadan Sadik Shehaj Ramadan Sadik Shehu Ramadan Sadik Shehu Ramadan Sadik Shehu Ramadan Sadik Shehu Ramadan Sheme Filaj Ramadan Sheme Filaj Ramadan Sheme Filaj Ramadan Sheme Filaj Ramadan Sheme Filaj Ramadan Sheme Filaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Lamaj Ramadan Zenjel Vermishi Ramadan Zenjel Vermishi Ramadan Zenjel Vermishi Ramis Malo Merkaj Ramis Malo Merkaj Ramis Malo Merkaj Ramis Malo Merkaj Ramis Muarrem Seiti Ramis Muarrem Seiti Ramis Muarrem Seiti Ramis Muarrem Seiti Ramis Muarrem Seiti Ramis Muarrem Xhela Ramis Muarrem Xhela Ramis Muarrem Xhela Ramis Muarrem Xhela Ramiz Ali Caushi Ramiz Ali Caushi Ramiz Ali Caushi

Ramiz Ali Caushi Ramiz Ali Caushi Ramiz Riza Kapaj Ramiz Riza Kapaj Rauf Dino Brahaj Rauf Dino Brahaj Rauf Dino Brahaj Rauf Dino Brahaj Rauf Dino Brahaj Rauf Dino Brahaj Razie Myzlym Hysenaj Razie Myzlym Hysenaj Razmi Tafil Ahmeti Razmi Tafil Ahmeti Razmi Tafil Ahmeti Razmi Tafil Ahmeti Razmi Tafil Ahmeti Refat Ali Alimetaj Refat Ali Alimetaj Refat Ali Alimetaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Jonuz Malaj Refat Muarrem Pashaj Refat Muarrem Pashaj Refat Muarrem Pashaj Refat Muarrem Pashaj Refat Nuredin Shehu Refat Nuredin Shehu Refat Nuredin Shehu Refat Nuredin Shehu Reshat Ahmeti Reshat Ahmeti Reshat X Ahmeti Reshat X Ahmeti Riza Ali Ameti Riza Ali Ameti Riza Ali Ameti Riza Ali Ameti Riza Ali Ameti Riza Ali Ameti Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Maliq Kapaj Riza Muarrem Beqaj Riza Muarrem Beqaj Riza Muarrem Beqaj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapi Hazbi Taraj Rrapo Arshut Taraj Rrapo Arshut Taraj Rrapo Bazo Goxhaj Rrapo Bazo Goxhaj Rrapo Bazo Goxhaj Rrapo Bazo Goxhaj Rrapo Bazo Goxhaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rrapo Hysen Hamitaj Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Hair Shehu Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Rustem Shahin Kapaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Demo Goxhaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Hamit Hamitaj Sabri Tofik Duraj Sabri Tofik Duraj Sabri Tofik Duraj Sabri Tofik Duraj Sabri Tofik Duraj Sabri Tofik Duraj Safet Hamza Kapaj Safet Hamza Kapaj Safet Hamza Kapaj Safet Liko Merkaj

Safet Liko Merkaj Safet Liko Merkaj Safet Selim Beqaj Safet Selim Beqaj Safet Selim Beqaj Safet Veli Shehut Safet Veli Shehut Safet Veli Shehut Sali Sabri Goxhaj Sali Sabri Goxhaj Sali Sabri Goxhaj Sali Sabri Goxhaj Sali Safet Shehaj Sali Safet Shehaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Ali Hoxhaj Sami Bazo Caushi Sami Bazo Caushi Sami Bazo Caushi Sami Hajdër Hamitaj Sami Hajdër Hamitaj Sami Hasan Asllani Sami Hasan Asllani Sami Hasan Asllani Sami Lazim Kapaj Sami Lazim Kapaj Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Nuri Selimi Sami Safet Merkaj Sami Safet Merkaj Sami Safet Merkaj Sefedin Taip Elmazi Sefedin Taip Elmazi Sefedin Taip Elmazi Sefedin Taip Elmazi Sefer Sulo Brakaj Sefer Sulo Brakaj Sefer Sulo Brakaj Sefer Sulo Brakaj Sefer Sulo Brakaj Sefer Zenjel Alimetaj Sefer Zenjel Alimetaj Sefer Zenjel Alimetaj Sefer Zenjel Alimetaj Sefer Zenjel Alimetaj Seit Kajo Lutaj Seit Kajo Lutaj Seit Kajo Lutaj Seit Kajo Lutaj Selam Hysen Merkaj Selam Hysen Merkaj Selam Hysen Merkaj Selam Hysen Merkaj Selam Hysen Merkaj Selam Sinan Dajlani Selam Sinan Dajlani Selfo Asllan Zeneli Selfo Asllan Zeneli Selfo Asllan Zeneli Selfo Asllan Zeneli Selfo Dalip Çaçaj Selfo Dalip Çaçaj Selfo Dalip Çaçaj Selfo Dalip Çaçaj Selfo Dalip Çaçaj Selfo Myslym Beqaj Selfo Myslym Beqaj Selfo Myslym Beqaj Selfo Myslym Beqaj Selfo Nuredin Shehu Selfo Nuredin Shehu Selfo Nuredin Shehu Selfo Nuredin Shehu Selfo Sabri Duraj Selfo Sabri Duraj Selfo Sabri Duraj Selfo Sabri Duraj Selfo Sabri Duraj Selfo Shahin Kapaj Selfo Shahin Kapaj Selfo Shahin Kapaj Selfo Shahin Kapaj Shaip Ali Alimetaj Shaip Ali Alimetaj Shaniko Azbi Lutaj Shaniko Azbi Lutaj Shaqo Islam Beqaj Shaqo Islam Beqaj Shaqo Islam Beqaj Shaqo Islam Beqaj Shaqo Islam Beqaj Shaqo Islam Beqaj Shefit Hysen Sulaj Shefit Hysen Sulaj Shefit Hysen Sulaj Shefqet Halim Hodaj Shefqet Halim Hodaj Shefqet Halim Hodaj Shefqet Halim Hodaj Shefqet Halim Hodaj Shefqet Sheme Hamiti Shefqet Sheme Hamiti Shefqet Sheme Hamiti Shefqet Sulo Brakaj Shefqet Sulo Brakaj Shefqet Sulo Brakaj Shefqet Sulo Brakaj Sheme Braçe Taraj Sheme Braçe Taraj Sheme Braçe Taraj Sheme Braçe Taraj

Sheme Mystehak Pashaj Sheme Mystehak Pashaj Sheme Mystehak Pashaj Shkelqim Kamber Malaj Shkelqim Kamber Malaj Shkelqim Kamber Malaj Shkelqim Kamber Malaj Shkelqim Kamber Malaj Shkelqim Sala Shehu Shkelqim Salo Shehu Shkelqim Salo Shehu Shpëtim Reshat Aliaj Shyqo Zeqo Musaraj Shyqo Zeqo Musaraj Shyqo Zeqo Musaraj Shyqo Zeqo Musaraj Shyqo Zeqo Musaraj Shyqyri Zeqo Musaraj Shyqyri Zeqo Musaraj Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Rakip Kasa Sinan Xhelo Iljazi Sinan Xhelo Iljazi Sinan Xhelo Iljazi Skënder Hekuran Meta Skënder Hekuran Meta Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Lazim Hodaj Skender Veledin Caushaj Skender Veledin Caushaj Skënder Veledin Caushi Skënder Veledin Caushi Skënder Veledin Caushi Smail Çomo Caushi Smail Çomo Caushi Smail Çomo Caushi Sokrat Jonuz Asllani Sokrat Jonuz Asllani Sokrat Jonuz Asllani Sokrat Jonuz Asllani Sokrat Jonuz Asllani Sokrat Jonuz Asllani Sulejman Tafil Xhelaj Sulejman Tafil Xhelaj Sulejman Tafil Xhelaj Sulo Fejzo Brahaj Sulo Fejzo Brahaj Sulo Fejzo Brahaj Sulo Fejzo Brahaj Sulo Fejzo Brahaj Sulo Fejzo Brahaj Sybi Riza Asllani Sybi Riza Asllani Sybi Riza Asllani Sybi Riza Asllani Syrrja Kaso Filaj Syrrja Kaso Filaj Syrrja Kaso Filaj Syrrja Kaso Filaj Syrrja Kaso Filaj Tajar Musa Asllanaj Tajar Musa Asllanaj Tajar Qamil Laze Tajar Qamil Laze Tajar Qamil Laze Tajar Qamil Laze Tajar Qamil Laze Tajar Qamil Laze Tate Temo Iljazi Tatim Tetem Koçiaj Tatim Tetem Koçiaj Tatim Tetem Koçiaj Tatim Tetem Koçiaj Tatim Tetem Koçiaj Taulla Tahir Mema Taulla Tahir Mema Taulla Tahir Mema Teki Lako Musaraj Teki Lako Musaraj Teki Sako Musaraj Teki Sako Musaraj Teki Sami Shehu Teki Sami Shehu Teki Sami Shehu Teki Sami Shehu Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bejo Dajlanit Tetem Bektash Koçiaj Tetem Bektash Koçiaj Tetem Bektash Koçiaj Tetem Bektash Koçiaj Tetem Bektash Koçiaj Tetem Çomo Caushaj Tetem Çomo Caushaj Tetem Çomo Caushi Tetem Çomo Caushi Tetem Çomo Caushi Tetem Çomo Caushi Tetem Çomo Caushi Tetem Çomo Caushi Tetem Gjysho Sulaj Tetem Gjysho Sulaj Tetem Haxhi Kasaj Tetem Haxhi Kasaj Tetem Haxhi Kasaj Tetem Haxhi Kasaj Tetem Haxhi Kasaj

Tetem Haxhi Kasaj Tetem Muarrem Mukaj Tetem Muarrem Mukaj Tetem Muarrem Mukaj Tetem Nuredin Shehu Tetem Nuredin Shehu Tetem Nuredin Shehu Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qamil Aliaj Tetem Qani Goxhaj Tetem Qani Goxhaj Tetem Qani Goxhaj Tetem Qani Goxhaj Tetem Qazim Duraj Tetem Qazim Duraj Tetem Qazim Duraj Tetem Tafil Xhelaj Tetem Tafil Xhelaj Tetem Tafil Xhelaj Tetem Veledin Minaj Tetem Veledin Minaj Tetem Xhelo Iljazi Tetem Xhelo Iljazi Tetem Xhelo Jazaj Tetem Xhevit Alimetaj Tetem Xhevit Alimetaj Tetem Xhevit Alimetaj Tetem Xhevit Alimetaj Tetem Xhevit Alimetaj Tetem Ymer Avdulaj Tetem Ymer Avdulaj Tetem Ymer Avdulaj Tofik Xhemal Bendaj Tofik Xhemal Bendaj Tofik Xhemal Bendaj Tofik Xhemal Bendaj Tofik Xhemal Bendaj Tonino Alush Asllani Tonino Alush Asllani Tonino Alush Asllani Tonino Alush Asllani Valentina Kajo Veliaj Valentina Kajo Veliaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasfi Xhafo Kapaj Vasil Ferrik Shehu Vasil Ferrik Shehu Veip Feizi Asimeti Veip Feizi Asimeti Veis Sinan Dajlani Veis Sinan Dajlani Veis Sinan Dajlani Veli Abas Verkaj Veli Abas Verkaj Veli Abas Verkaj Veli Myslim Merkaj Veli Myslim Merkaj Veli Myslim Merkaj Veli Myslim Merkaj Veli Myslim Merkaj Vladimir Murat Ahmeti Vladimir Murat Ahmeti Voisi Sami Kapaj Voisi Sami Kapaj Vojsi Neim Taullaj Vojsi Neim Taullaj Vullnet Kajo Lutaj Vullnet Kajo Lutaj Vullnet Kajo Lutaj Vullnet Sinan Zeqja Vullnet Sinan Zeqja Vullnet Sinan Zeqja Vullnet Sinan Zeqja Vullnet Sinan Zeqja Xhaferr Jemin Hoxhaj Xhaferr Jemin Hoxhaj Xhaferr Jemin Hoxhaj Xhaferr Jemin Hoxhaj Xhaferr Qerim Sulaj Xhaferr Qerim Sulaj Xhaferr Qerim Sulaj Xhaferr Rrapo Meçaj Xhaferr Rrapo Meçaj Xhaferr Rrapo Meçaj Xhaferr Rrapo Meçaj Xhafo Rrapo Mecaj Xhafo Rrapo Mecaj Xhelal Skënder Sulaj Xhelal Skënder Sulaj Xhelal Skënder Sulaj Xhele Haziz Beqaj Xhele Haziz Beqaj Xhele Haziz Beqaj Xhele Haziz Beqaj Xhelo Lame Koçiaj Xhelo Lame Koçiaj Xhelo Lame Koçiaj Xhelo Lame Koçiaj Xhelo Lame Koçiaj Xhelo Rrapo Asllani Xhelo Rrapo Asllani Xhelo Rrapo Asllani Xhemal Alush Asllani Xhemal Alush Asllani Xhemal Alush Asllani Xhemal Dano Bendaj Xhemal Dano Bendaj Xhemal Dano Bendaj Xhemal Dano Bendaj Xhemil Demo Hodaj Xhemil Demo Hodaj

17 Xhemil Demo Hodaj Xhemil Demo Hodaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhemil Hysen Xhafaj Xhevat Bariam Çaushaj Xhevat Bariam Çaushaj Xhevat Bariam Çaushaj Xhevat Bariam Çaushaj Xhevat Ferrik Xhafaj Xhevat Ferrik Xhafaj Xhevat Ferrik Xhafaj Xhevdet Ismail Minaj Xhevdet Ismail Minaj Xhevdet Ismail Minaj Xhevdet Kamber Malaj Xhevdet Kamber Malaj Xhevdet Kamber Malaj Xhevdet Kamber Malaj Xhevdet Maliq Kapaj Xhevdet Maliq Kapaj Xhevdet Maliq Kapaj Xhevdet Maliq Kapaj Xhevit Çoban Avduli Xhevit Çoban Avduli Xhevit Çoban Avduli Xhevit Dino Brahaj Xhevit Dino Brahaj Xhevit Dino Brahaj Xhezmi Ferrik Caushi Xhezmi Ferrik Caushi Xhezmi Ferrik Caushi Xhezmi Haxhi Alimetaj Xhezmi Haxhi Alimetaj Xhezmi Haxhi Alimetaj Xhezmi Haxhi Alimetaj Xhezmi Mystehak Hoxhaj Xhezmi Mystehak Hoxhaj Xhezmi Mystehak Hoxhaj Xhezmi Mystehak Hoxhaj Ylli Hamza Kapaj Ylli Hamza Kapaj Ylli Hamza Kapaj Ylli Kaso Filaj Ylli Kaso Filaj Ylli Kaso Filaj Ylli Muarrem Xhelaj Ylli Muarrem Xhelaj Ylli Muarrem Xhelaj Ylli Qani Sulaj Ylli Qani Sulaj Ylli Qani Sulaj Ylli Qani Sulaj Ylli Rakip Seiti Ylli Rakip Seiti Ylli Sefer Alimetaj Ylli Sefer Alimetaj Ylli Sefer Alimetaj Ylli Tetem Koçiaj Ylli Tetem Koçiaj Ylli Tetem Koçiaj Ylli Zano Minaj Ylli Zano Minaj Ylli Zano Minaj Ylli Zano Minaj Ylmie Muharem Petriti Ylmie Muharem Petriti Ylvie Merushe Duraj Ylvie Merushe Duraj Ylvie Merushe Duraj Ylvie Merushe Duraj Ylvie Merushe Duraj Zagoll Zini Seiti Zagoll Zini Seiti Zagoll Zini Seiti Zagoll Zini Seiti Zagoll Zini Seiti Zaim Meleq Iljazi Zaim Meleq Iljazi Zaim Meleq Iljazi Zaim Meleq Iljazi Zano Sherif Minaj Zano Sherif Minaj Zarif Faslli Taraj Zarif Faslli Taraj Zarif Faslli Taraj Zarif Faslli Taraj Zenepe Dervish Aliaj Zenepe Dervish Aliaj Zeqo Kadri Shametaj Zeqo Kadri Shametaj Zeqo Kadri Shametaj Zeqo Qamil Musaraj Zeqo Qamil Musaraj Zeqo Qamil Musaraj Zeqo Qamil Musaraj Zeqo Sabri Beqaj Zeqo Sabri Beqaj Zeqo Sabri Beqaj Zeqo Sabri Beqaj Zhaneta Sadik Agaj Zhaneta Sadik Agaj Zija Asllan Kasaj Zija Asllan Kasaj Zija Asllan Kasaj Zini Hazbi Seiti Zini Hazbi Seiti Zini Hazbi Seiti Zydi Gjysho Taraj Zydi Gjysho Taraj Zydi Gjysho Taraj Zydi Gjysho Taraj Zyno Sabri Bega Zyno Sabri Bega Zyno Sabri Bega

« DOSSIER

E enjte 15 gusht 2013 •

NACIONALIZMI SHQIPTAR

Traktet komuniste: Të rinjtë e Ballit djepi i nacionalizmës shqiptare

Nga Albert KOTINI

osja 1 viti 1944, fondi “Partia Nacional Ballkanike Shqiptare”, përmban buletinin e partisë nacional ballkanike shqiptare “Besëlidhja”. Në këtë buletin (broshurë me 20 faqe), jepen: programi imediat i partisë. “Partia nacional ballkanike shqiptare, si çdo parti politike, për të realizuar më mirë qëllimet e saj, duke vepruar në mënyrë krejt legale mendon të marrë një ditë dhe drejtimin e shtetit, po përderisa të mbërrijmë të paraqesim një forcë të mjaftueshme për të kërkuar përgjegjësinë e kësaj barre, veprimi ynë kufizohet me ndihmën e të gjitha qeverive shqiptare që të kenë këtë program: ruajtja e pabarazisë dhe asnjanësisë shqiptare në luftën ndërkombëtare që po bëhet; shpëtimi i popullit shqiptar nga privacionet dhe nga anarkia; përgatitja ushtarake e popullit shqiptar për ti bërë ballë rreziqeve të së nesërmes. Pa kësaj jepen këto të dhëna të plota: Besëlidhje për mbrojtjen e përparimin e Shqipërisë: Pikat kryesore të qëllimeve (13 pika) midis të cilave: 1. Do të kërkojmë sigurimin e shtetit shqiptar në kufijtë e tij etnik dhe për të arritur këtë qëllim do ti ushtrohemi të gjitha veprimeve e sakrificave të nevojshme. 2. Jemi për bashkimin kombëtar, duke u thënë të gjithë shqiptarëve pa dallim feje, krahine ose klase, të konsiderohen vëllezër dhe do të vazhdojë gjithmonë qeverimi i të gjitha viseve të Shqipërisë nga një qendër e vetme. Kryeqyteti i Shqipërisë do të mbetet Tirana. Vetëm për t’i dhënë një nder të merituar “Skënderbegas” dhe emri “Skënderbeg” do të ndalohet që të përdoret si emër lokalesh, shoqërish, rrugësh etj. 3. Midis të tjerave, kapitali i privatëve mund të mbërrijë edhe shifrat më të larta, por me kusht që të jetë siguruar më parë rezidenca e nevojshme e secilit nënshtetas shqiptar. Kështu vazhdohet deri në pikën 13. Kapitulli III. Pika 14. Qëndrimi kundër klasave shoqërore. 15. Qëndrimi kundër besimeve. 16. Qëndrimi kundër lirisë së fjalës dhe të shtypit. Kapitulli IV. Politika e jashtme zbërthehet pika 17, deri në 8-9 çështje. Kapitulli 5. Emri i partisë. Kapitulli 6. Organizimi i partisë. Kapitulli 7. Forma e shtetit. Kapitulli 8. Fuqia e partisë. Nga kapitulli 9-13 trajtohen çështje të veçanta të partisë. Kryetari i parë i komitetit qendror të, ideator i partisë Behir Valter, i cili është i pandryshueshëm, deri sa të përcaktohen përfundimisht kufijtë e Shqipërisë. - Nacionalizmi në epikën dhe lirikën e ndjenjave shqiptare. Për 50 vjet është mohuar dëshmori i rënë në luftë kundër fashizmit italian, vetëm e vetëm se ishte ballist, apo legalist. Me çfarë të drejte trajtohet e njëanshme përgjegjësia e vëllavrasjes nga diktatura? Fashizmi dhe nazizmi u luftua në tërë popujt e Europës, së bashku si popull, e bashkëpunëtorët u diferencuan nga të gjitha partitë e frontit antifashist dhe nuk u emëruan si bashkëpunëtorë të armikut, kushdo që nuk ishte në partinë komuniste. Vetëm në Shqipëri u bë ky diferen-

cim fatal që nga lufta e deri në breza të tjerë. Mjaft materiale e dokumente flasin për lirimin e kriminelit Isa Toska, Isa Manastirliu e deri te shërbëtorët e pushtuesve si Xhferr Deva, M. Merlica etj., të cilët nuk i pranuan në gjirin e tyre si nacionalistë. Në prag të çlirimit lufta u ballafaqua midis nacionalizmit dhe komunizmit. Gjermania naziste u tërhoq e mundur dhe nuk i interesonte se kush do ta merrte pushtetin, ndonëse dëshironte nacionalizmin. E keqja e Shqipërisë, u përcaktua në Moskë, Jaltë e Teheran, kur iu dha si sferë e veprimeve Tito-Stalin, ndërsa aleatët anglo-amerikanë u kufizuan me tërheqjen e Greqisë në sferën e

tyre. Fati i Shqipërisë u përcaktua nga këto bisedime dhe jo nga zotësia e udhëheqjes largpamëse të Enver Hoxhës. Le të shikojmë disa nga organet e botuara në vitet 1942-1944, nga nacionalistët, në veçanti nga Balli Kombëtar. Përmbajtjen e tyre do ta trajtojmë të veçantë dhe të plotë, pa e mbingarkuar. Në vitin 1942, jepet nga organi i Ballit Kombëtar, lufta e Çlirimit kombëtar me një tematikë krejtësisht patriotike, e program kombëtar. Në vitin1943 jepen gazeta si “Jeta e re” Balli Kombëtar në Vlorë; broshura “Robni e liri”; revista e 28 nëntorit “Lufta e çlirimit kombëtar rrini përpara”. Në vitin 1944, kemi

“Luftëtari i lirisë”, organ i komitetit qarkor të Peratit (Balli Kombëtar); “Jehona e rinisë”, organ i rinisë së lëvizjes së legalitetit “Oshtima e Korçës”, organ i rinisë korçare të B. Kombëtar; “Mbrojtja Kombëtare”, organ i Ballit Kombëtar, “Zëri i nacionalistëve”, organ i Ballit Kombëtar etj. Po të lexosh përmbajtjen e tyre i këndohet trimërisë, atdheut, patriotizmit, urrejtjes ndaj armikut, dëshirës për vëllazërim kundër armikut etj. Ja disa fragmente të ndryshme sa për argumentim: Ç’janë këta nipërit e Skënderit Ç’janë këta çunat arbënorë E kanë Shqipërinë ndër kraharorë E duan gjakun si kurorë, për trimëri Tregimi shumë domethënës për ndërhyrjen e serbit në punët tona të luftës me titull “Kali i Trojës” në kalanë e shqipeve apo skicat “Rruga e Vëllavrasjes” Vjersha satirike “Në kala të Shkodrës”: Majë pyrgut t’kala t’Shkodrës N’dasht të jet serb ky, ndahs taljan E ndahs rus, ndash allaman T’ket udhnue për tokë aji Vendit tonë si shef kush hajr… Nëntor 1943. Vjersha Kosovës. Kosovë Kujtim betejsh Ovënd fatosash e epopejash Që leve me gjak Të shejntin bajrak Su përkule aspak Nga gjiri i mëmës u largove, jo nga të armikut pushkë e topa Po nga shtrig Europa Që padrejtësisht prej saj dukur u dënove Kosovë Emër lapidar Që të përmend me gaz çdo shqiptar Ti djep heronjsh i lirisë Që i fale Shqipërisë Dragonj të Dragobisë Fatosa si luanë Që kombin e nderuan Armiqtë i drithëruan Të prirë nga Vojvoda, sulltan edhe Dushan... Poezi kushtuar dëshmorëve Hysni Shenja nga Dujati, Sherif Sejat Prishta nga katundi Grebek, Agim Selfo nga Gjirokastra etj, flasin më mirë se fakti që këta dëshmorë të atdheut të vrarë ndaj pushtuesit italian, nuk u kënduan gjatë 50 viteve. Por më madhorja dhe më tragjikja është poema “Dy kundërshtarët” e mësuesit Hek-

DOSSIER • E enjte 15 gusht 2013 uran Zhiti, i cili përshkruan një tragjedi që të mallëngjen në shpirt, kur një vëlla vret të vëllanë, viktimë e luftës vëllavrasëse. Lërini idetë mënjanë- thotë Hekuran Zhiti dhe bashkohuni të gjithë besa-besa rreth flamurit me shkabë Skënderbeu. Kemi poezitë e dëshmorit Veli Rehova, bashkë me të cilin u vranë edhe pesë dëshmorë të quajtur Isamil Ahmeti, Mina Kamberi, Hekuran Myrto, Gani Haderi e Estref Xhaferi. Poezi ka për Ali Kokles, shok i pandarë i Abaz Ermenjit, e deri tek vjershat “Klika DushanoMiladini”!. Revista “Oshëtima e Korçës” në disa skeçe, të rrëqeth me vërtetësinë e saj, si p. sh “Prapë vëllezër në vdekje”, poezia e madhe “Kombi Shqiptar”, kujtimet në origjinal “Gjyqi i popullit apo i partizanëve”. Për të gjykuar për frymën e tyre kombëtare, kur të botojmë të plota, atëherë mund të habiteni se përse janë ndaluar të botohen. Kjo thjesht se ishin të nacionalizmit, apo për forcën e tyre reale dhe dashamirëse për bashkimin kundër pushtuesve. - Disa dokumente të PKSH të viteve 19421944. Nuk kam ndër mënd të paraqes këta tipa dokumentosh në shkallë të gjerë, se për 50 vjet na janë imponuar si të vetmet të vërteta, pa treguar për kundërshtarët e vet një të vërtetë objektive. Dokumentet e PKSH-së janë mjaft të interpretuara dhe të indoktrinuara, aq shumë sa përpara vitit 1990, nuk mund të mendoje ndryshe nga ato, pasi në dispozicion të çdo qytetari të tjerat quheshin të ndaluara apo me të drejtë armiqësore. Mirëpo cila është prirja e këtyre dokumenteve për këto vite? Për vitet 1942, mbizotërojnë thirrjet dhe rezolutat drejtuar tërë popullit shqiptar për luftë kundër fashizmit në këto dokumente. Nacionalizmi dhe komunizmi janë pothuajse në një emërues të përbashkët me çështjen kombëtare përballë armikut. Si rezultat i fenomenit të vëllavrasjes, të marrjes së pushtetit, të bashkëpunimit janë pa interes, sepse denoncimi ndaj plehrave të “kombit në shërbim të fashizmit bëhet objekt i përbashkët atdhetar”. Në dosjen nr. 4 viti 1942, që përmban “thirrjen e KQ të PK dhe Këshillit të Përgjithshëm Nacionalçlirimatr drejtuar popullit shqiptar me rastin e 30 vjetorit të ngritjes së flamurit në Vlorë, për t’u bashkuar dhe hedhur në luftë si një trup i vetëm kundër fashizmit e shërbëtorëve të tij. Ja, disa nga ekstraktet në origjinal: Parulla “Ja vdekje, ja liri!”. Titulli “Historia e tokës arbonore është e shkruar me gjak” më 28 nëntor. Mbasi shkruante për Skënderbeun, Selam Musanë etj., flitet për bashkim kombëtar, me aleatë, për Shqipërinë e lirë demokratike e në fund ngrihet moto “Bashkohuni pa dallim klase, feje, rryme politike në luftë kundër fashizmit gjakatar”. Dosja 5 viti 1942, përmban thirrjen e KQPK drejtuar ushtarakëve, oficerëve për lidhjen e Luftës sonë Nacionalçlirimtare në luftën e popujve të robëruar nga fashizmi. Të gjitha materialet në përmbajtje nuk flasin në këtë vit kundër forcave nacionaliste, veçse bashkëpunimi kundër fashizmit. Tipike është dosja nr. 8, e vitit 1942, ne revolucionin e Këshillit të Përkohshëm nacional-çlirimtar në lidhje me përfundimet e dala nga konferenca e organizuar me përfaqësuesit e të gjithë tendencave të nacionalizmit shqiptar, PKSH, të rinisë nacionaliste, të rinisë komuniste dhe të rinisë femërore shqiptare për çlirimin e Shqipërisë nga Italia fashiste. Shkresa përkatëse me nr. 75/1, në shtator 1942 përmban rezolucionin: “Delegatët e ardhur nga të gjithë anët e Shqipërisë, përfaqurës të tendencave të nacionalizmit shqiptar të PK, të rinisë nacionaliste të rinisë komuniste etj, të udhëhequr nga qëllimi i shenjtë për çlirimin e Shqipërisë, nga thundra e Italisë Fashiste, arrin në këto përfundime: Jepet situata ndërkombëtare, ku traktati i 27 vendeve i nënshkruar në Uashington, e konsideron vendin tonë në aleancë me këto vende. ; fronti i dytë përbën çështje javësh; tradhtari Mustafa Merlika, që u përpoq të shpartallonte Kongresin e Lushnjës, Kongresi i QE i dha Shqipërisë bazat e një shteti të lirë të shkëputur nga çdo influencë e huaj. Mbasi e diskredituan këtë tradhtar thekson: “Ne këshillat do të jemi këshilla masash, të gjitha që të grumbullojnë turmat e gjëra popullore. Këshillat përgatisin e mbajnë partizanët e vullnetarët e lirisë. Në zonat e çliruara, këshillat nacional-çlirimtarë bëjnë

Ali Këlcyra detyrën qeveritare, por, jo nga ajo ushtarake vënë rregull e qetësi. Bëjnë mobilizimin e popullit për në luftë e për në kryengritje. Portat janë kurdoherë të hapura për të gjithë nacionalistët e vërtetë. . . . çetat duhet të ndihmojnë njëra-tjetrën. Në fund konferenca dhe delegatët në unanimitet realizojnë bashkëpunimin e vërtetë të të gjitha pikëpamjeve politike në luftë kundër fashizmit etj”. Deri këtu rezulton atdheu mbi të gjitha. Dosja nr. 2 viti 1942, një muaj më vonë në tetor pas formimit të këshillit të përkohshëm nacional-çlirimtar theksohet: “Popull shqiptar! Ju japim një lajm të gëzuar: Delegatët e tërë rrymave nacionaliste shqiptare, u takuan bashkë me delegatët e partisë komuniste të Shqipërisë, deklaruan bashkimin kombëtar në një front të përbashkët dhe formuan Këshillin e Përkohshëm Nacionalçlirimtar”. Këtë propagandë e bën edhe gazeta “Zëri i popullit”, organ i PKSH-së Janë plot 18 faqe në unitet me veprimet e nacionalistëve edhe për Kosovën me titull “Fashizmi terrorizon Kosovën”. Këtu është në qendër ndjenja nacionale dhe jo komuniste, por viti 1942, ishte i mbarë për kombin tonë. Komunizmi mbante ekuilibër në popull, nëpërmjet nacionalizmit. Gazeta “Bashkimi”, si organ i këshillit të përgjithshëm nacional-çlirimtar shkruan deri në vitin 1943, me të njëjtin nocion, si për çetat partizane ashtu edhe për ato nacionaliste: Luftëtarët e lirisë. Qëllimi i përbashkët Shqipëria e lirë demokratike popullore. Parulla ishte rrofshin aleatët amerikanë, BS, Anglia. Lufta e popullit për çlirimin nacional. Në faqen 13 jepen të dhëna që të kënaqin, si shqiptar. Kështu shkruhet: “Filloi lufta e hapur kundër okupatorit e tradhtarëve, që nga Kurveleshi e në Kolonjë, nga Vlora ne Devoll të lëvizin çetat partizane, njësite guerile çetat vullnetare”. Në Skraparin e Riza Cerovës krisi pushka kundër postave të karabinierisë, e kundër milicëve, Çorovoda për 24 orë rresht valoi flamurin kuq e zi. Në Dibër luftoi heroikisht çeta trime e Haxhi Lleshit, e në Lumë Muharrem Bajraktari kishte dalë në mal me të gjithë djemtë e Lumës. Në Krujën e Skënderit luftonte Bazi i Canit, si dikur në llogoret e Durrësit. Në Mar-

tanesh qëndronte si petrit mali Baba Faja me trimat e tij të malësisë kreshnike. Në Pezë qëndronte në krye çeta e Myslymit. Kjo pjesë e nacionalistëve shqiptarë, ndër qytete e ndër krahina shikohen me simpati nga populli shqiptar i udhëhequr nga PKSH-ja dhe prej patriotëve nacional të Bazi i Canit etj.” Konferenca e Pezës dokumentohet në origjinal, jo siç e ka paraqitur Enver Hoxha, i cili nuk zihet fare në gojë në këtë organ kryesor (të vetëm) të Këshilli nacional-çlirimtare. Në faqen 15 shkruhet: “Konferenca e Pezës zgjodhi udhëheqësit e Kuvendit të Lezhës e të Gjergj Kastriotit, zgjodhi rrugën e lavdishme të kongresit të Lushnjës, vendin për të bashkuar të gjitha energjitë e popullit shqiptar në luftë kundër zaptuesit. Konferenca e Pezës shpalli haptazi aleatët”. Në artikullin e vëllazërimit dhe të bashkëpunimit të muajve prill-maj 1943, në gazetën “Bashkimi” theksohet motoja “pa dallim feje, krahine e ideologjie”. Por deri në fund të vitit 1943, përçarja kombëtare nuk është ndier e reflektuar. Në janar të vitit 1944, fillojnë sulmet e komunizmit, kur gazeta “Bashkimi” dënon Mehdi Frashërin si person që u shërben gjermanëve, duke përgjithësuar të gjithë nacionalistët. Midis të tjerave theksohet se: “Balli Kombëtar nuk e kupton vëllavrasjen. Legaliteti edhe ai e kupton bashkimin në një formë oportuniste. Fashizmi italian me Mustafa Krujën me shokë kanë folur për “Shqipërinë e madhe”. I gjithë reaksioni i brendshëm sot ka dalë e bërtet për Shqipëri etnike, më qëllim që të bëjë diversion kundër luftës së popullit shqiptar për çlirimin e atdheut dhe për të hedhur përçarjen me popujt e shtypur të Ballkanit që luftojnë kundër Gjermanisë hitleriane. Grupi i legalitetit, dhe ai flet sot për të drejtat etnike në një kohë kur duhet forcuar aleanca dhe vëllazërimi i popujve të Ballkanit kundër reaksionit shovinist të brendshëm qoftë në marrëdhëniet serbe, greke dhe shqiptare (Nediç, Mihaloviç, Raliszervan, Mehdi Frashëri- Balli Kombëtar). Kryesia e Këshillit të Përgjithshëm porosit: këshillat, Shtabin e Përgjithshëm dhe ushtrinë tonë partizane-vullnetare, PKSH, bashkimin e rinisë antifashiste shqiptare, bashkimin e

gruas antifashiste, dhe të gjithë organizatat e tjera që marrin pjesë në frontin nacional-çlirimtar, të demaskojnë grupin e legalitetit si një grup që me politikën e tij oportuniste saboton bashkimin në luftën e popullit shqiptar. Kryesia e këshillit nacional-çlirimtar e quan të domosdoshme një fushatë sistematike me shtyp e me gojë, ku duhet treguar lakmia oportuniste, disfatiste e grupit të legalitetit, ku duhet shpjeguar si të hapësh sot çështjen e regjimit të vjetër, të shosh sot çështjen e regjimit të nesërm, nuk mund të sjellë veçse përçarje e konfuzion në popull, kur duhet shpjeguar se vetëm lufta kundër okupatorit gjermanë dhe armiqve të brendshëm na bashkon, na afron. Të mos harrojmë që krahas më demaskimin e grupit të legalitetit, është e domosdoshme një fushatë e gjerë për të bindur pjesën e gënjyer prej tij. Vetëm këshillat nacionalë-çlirimtarë, janë përfaqësues të vërtetë të popullit shqiptar, gjithë krahinat e Shqipërisë, janë i vetmi pushtet që përfaqësojnë vullnetin e popullit shqiptar, gjithë krahinat e Shqipërisë, janë i vetmi pushtet që përfaqësojnë vullnetin e popullit shqiptar. Çdo pushtet tjetër jashtë këshillave nuk mund të jetë veç se organ kompromisi dhe brenda Shqipërisë, e ka kuptuar se vetë ushtria jonë partizane vullnetare lufton me të vërtetë kundër okupatorit të huaj dhe reaksionit të brendshëm. Kushdo që del jashtë lëvizjes sonë largohet nga lufta. Merr një udhë të që të shpie vetëm në krahët e okupatorit të huaj dhe tradhtarëve. me këtë luftë do të thyejmë çdo formë oportunizmi e sabotimi, do të shkatërrojmë reaksionin e brendshëm dhe do të ngremë një Shqipëri me të vërtetë indipendente demokratike e popullore. Kryesia e këshillit të përgjithshëm çlirimtar më 7 dhjetor 1943. Gazeta “Zëri i Popullit” në dosjen 8, viti 1943, nuk i zë fare në gojë aktivistët e çetave nacionaliste, propagandon Stalinin dhe partizanët. Deri në korrik të vitit 1944, asnjë organ nuk e përmend Enver Hoxhën. Vallë, pse kaq i padukshëm? Sipas dosjes 4, të korrikut 1944, po ndalemi vetëm në një dokument, duke qenë se çdo gjë e të ardhmes së Shqipërisë ishte paracaktuar në ndarjen e sferës së influencës sllaviste. Në numrin special të gazetës “Bashkimi”, kemi: atributet superlative për PKSH; diskreditimi i organizatave nacionaliste si bashkëpunëtorë të armikut; trajtimi me hipokrizi të paarrirë i Kongresit të Përmetit, ku shkruhet, se “ishte bashkimi i plotë i njerëzve dhe i partizanëve të ndryshëm politik, ishte vëllazërimi i të gjithë besimeve që ekzistojnë në vendin tonë të bashkuar në tërë frontin nacional-çlirimtar komunist, socialist, republikan demokrat, baballarë, bektashinj e priftërinj ortodoksë etj. Vëllazërimi në këtë kongres. . . për shpëtimin e vendit, të nderit, të zakoneve shqiptare dhe për vendosjen e pushtetit demokratik të popullit. Vendimi kryesor është vazhdimi i luftës me rreptësi ndaj organizatave të Ballit Kombëtar, legalitetit, e partisë social-demokratike etj. . . . Hedhja e themeleve të një Ballkani federativ me të drejta të barabarta për të gjitha shtetet dhe të zgjidhnim në mënyrë vëllazërore mosmarrëveshjet që mund të ekzistojnë të shkaktuara nga Versaja. Kjo është rruga që duhet të ndjekin jo vetëm kosovarët dhe çamët, por të gjithë popujt në Evropë, që trakti i Versajës i kishte bërë lesh e li”. Në fund të materialit del fytyra e Enver Hoxhës në këtë artikull special të Kongresit të Përmetit. Në fund të prezantimit të vet i atribuan vetes përfaqësinë e popullit që tashmë e kishte copëtuar në disa klasa dhe pa Kosovë e Çamëri se shqiptare. Mbas artikullit anonimati Enver vendos devizën me shkronja kapitale: “Koha e re nxori në shesh faktorin popull, e nxori në tribunën e historisë më të fortë se kurdoherë. Aty ka marrë fjalën, ka marrë pushkën, kurse politikanët dhe dallaveraxhinjtë, kanë mbetur me gënjeshtrat, me intrigat dhe me paragjykimet e tyre, në atë të barrikadës.” Deri tek Kongresi i Përmetit kishte hallin Enveri që të përdorte forcat nacionaliste, sepse po vinte koha e çlirimit dhe nuk donte të mbante premtimet për në pushtet, duke eliminuar ata nëpër barrikadat e fashizmit, ndërsa veten e identifikonte me komunizmin dhe popullin. Fillin çdo gjë në emër të popullit, pra, në emër të komunizmit të maskuar për të arritur qëllimet e veta diktatoriale të regjimit komunist.

Kulturë

he UK’s Film dhe Music Entertainment” (F&ME) kanë bashkuar forcat e tyre me produksionin shqiptar Act Triangle Productions (ATP), kompaninë hollandeze Popov Film dhe atë gjermane, Lara Film për filmin e Fatmir Koçit, “Amsterdam Express”, që shënon bashkëpunimin e parë britaniko-shqiptar. Kështu bën të ditur “screendaily.com”, një artikull ku vërehet se bashkëproduksioni britaniko-shqiptar-hollandezogjerman sapo ka përfunduar segmentin e gjashtë javëve të para të xhirimit në Amsterdam, përpara se të lëvizte në Tiranë, ku ndodhet tani ekipi i xhirimit. Xhirimet do të përfundojnë më 23 Gusht dhe më pas do të bëhet postproduksioni në Amsterdam. Filmi i katërt artistik i Koçit bën fjalë për një emigrant të ri shqiptar (Blerim Destani) në Amsterdam, i cili bie viktimë e kërcënuesve të trafikantëve të drogës dhe seksit. Ai menaxhon gjithashtu martesën e tij të bërë për komoditet me një vajzë daneze dhe dashurinë e tij të vërtetë që ka lënë pas në Shqipëri. Koçi e shkroi skenarin në bashkëpunim me Jonathan Preece. Producentët e filmit janë F&ME, Mike Doëney dhe Sam Taylor me Xhevdet Ferin dhe Blerim Destanin në bashkëproduksion me Dragan Bakema dhe Kuba Szutkoëski. Koçi shërben si producent ekzekutiv. Mbështetja për filmin vjen nga Qendra e Filmit Shqiptar si dhe nga investimet e barabarta prej secilit nga bashkëproducentët. “E kam takuar për herë të parë Fatmirin në një festival në Jug të Francës në 1995”, thotë Mike Downey i F&ME, “dhe më pas

E enjte 15 gusht 2013 •

“A msterdam Express” Filmi i Koçit, bashkëpunimi i parë britaniko-shqiptar Filmi ka përfunduar xhirimet në Amsterdam dhe tashmë kanë filluar xhirimet në Tiranë

përsëri në Imaginary Academy në Groznjan në 1999 ku ai kishte realizuar disa dokumentarë brilantë. Ne ramë dakord më pas se do të përpiqeshim të punonim së bashku për diçka dhe rezultati është “Amsterdam Express”. “Tre filmat e mëparshëm të Fatmirit janë të gjithë të mprehtë, inteligjentë dhe të fuqishëm dhe skenari i “Amsterdam Express” nuk bën përjashtim. Materiali me të cilin duhet të merrmi është i tillë që të bën përshtypje, është koheziv dhe shumë premtues.” “Kam realizuar një vepër të autorit tonë kryesor shqiptar, Ismail Kadare, si filmin tim të fundit”, shtoi regjisori Koçi. “Dëshiroja të realizoja në histori dashurie bashkëkohore. Por historia e dashurisë ishte komplikuar nga kushtet sociale në të të rinjve në Shqipëri dhe ata çfarë asta detyrohen të bëjnë ndonjëherë është thjesht të mbijetojnë në një botë ku mbijetesa bëhet gjithnjë e më e vështirë”. Ekipi planifikon të shfaqë sa më shpejt të jetë e mundur pjesë të filmit në agjentë potencialë shitjeje dhe shpresojnë të shfaqin filmin në Berlinale 2014

“BLUE JASMINE” nga Woody Allen Filmi i ri dramatik nga Woody Allen, “Blue Jasmine” portretizon një grua që po kalon në një gjendje të vështirë, ndërkohë që e ardhmja e saj financiare dhe privilegjet që ajo gëzon bien në greminën financiare të vitit 2008 në Wall Street. Me bashkëshortin Hal në burg për investime të rreme, Jasmine e njohur në jetën sociale të Nju Jorkut, shkon për ndihmë tek e motra që punon shitëse në një dyqan ushqimor në San Francisco. E pa punë dhe pa para, Jasmine gjen rehati në kujtimet e saj, pijen dhe mos pranimin e realitetit. Personazhi i saj bazohet pak a shumë në Ruth Madoff, gruan e aksionerit të pasur Bernie Madoff, i dënuar me 150 vjet burg për mashtrim të investitorëve me miliarda dollarë. Sikurse filmat e mëparshëm të Woody Allen, “Blue Jasmine”, bazohet tek një personazh por më i pamëshirshëm se në filmat e tjerë me një grua në depresion dhe familje jofunksionale. Woody Allen po ashtu bën krahasime me Blanche Dubois nga shfaqja me titull “A Street Named Desire” nga Tennessee Williams. Në variantin kinematografik, Blanche Dubois, që jeton në iluzione, përplaset me kunatin britanik njëlloj sikurse Jasmine provokon zemërimin e të dashurit të motrës së saj që vjen nga klasa e mesme. Filmi i Woody Allen po ashtu ekspozon boshllëkun e njerëzve, jetët e të cilëve janë ndërtuar mbi pasurinë dhe fuqinë. Kate Blanchett në rolin e Jasmine, ofron një interpretim të fortë si një grua që kthehet në guaskë kur asaj i rrëmbehet e vetmja gjë e shtrenjtë, paratë. Ansambli i roleve ofron një kryevepër dramatike mbi ndjenjën njerëzore gjatë rënies së Wall Streetit. Pavarësisht argëtimit, audienca mund të ndihet jo mirë rreth rënies së Jasmine, që nganjëherë është e pa përballueshme.

“AZEMI”, në Tetor për publikun Gjatë muajit tetor pritet të shfaqet për publikun filmi “Azemi”, i cili është duke u xhiruar nëpër vise të ndryshme të Kosovës dhe trajton luftën e fundit në Kosovë. Realizatorët i premtojnë publikut se do të shohin një film ndryshe nga ato që janë mësuar të shohin nga regjisorë tjerë shqiptarë. Në rolet kryesore luajnë Rrahman Fetahu, Fatos Kryeziu, Avni Hoti, Shpëtim Kastrati, Dibran Tahiri, Fadil Mulliqi, Baki Ejupi, kurse realizimin e bënë A- Mol TV. Realizuesit premtojnë se filmi do të shfaqet kudo ku ka shqiptarë, në kinematë nëpër botë, dhe se presin shikueshmëri. Njëri prej realizuesve, Rrahman Fetahu, tha se është rritur interesimi me publikimin e trillerit të këtij filmi, kurse vetëm në youtube ka marrë 27 mijë klikime. “Kemi dashur të vemë në plan të parë, faktin që ushtria jonë, megjithatë ka qenë ushtri, e organizuar mirë, me hierarki, me disiplinë, me rregulla, e jo një grup hajnash, një tip banditësh që për fat të keq kanë filluar të na quajnë dhe etiketojnë kohët e fundit për qëllime të ndryshme”, ka vlerësuar Fetahu. Për filmin kanë bashkëpunuar me ish- ushtarë të UÇK-së të rajonit të Podujevës. Filmi do të jetë 90 minuta dhe do të përkthehet në 10 gjuhë të botës.

» Kulturë

• E enjte 15 gusht 2013

HELIDON HALITI, në simpoziumin e artit në Slloveni Shtatori ka rezervuar një udhëtim drejt Sllovenisë për piktorin shqiptar Helidon Haliti. Ai do të jetë pjesëmarrës për 10 ditë, në një simpozium arti mes artistëve të tjerë nga bota, ku krijimi do të jetë padyshim një përbërës aktiv i këtij simpoziumi. Vetëm pak kohë më parë, artisti ishte i pranishëm edhe një tjetër simpozium arti, këtë herë në Prishtinë, me pjesëmarrje të rreth 40 artistëve nga diaspora dhe të gjithë vendet e botës. Për 5 ditë, artistët pikturuan live dhe diskutuan për artin dhe shqetësimet e tij, për të mbyllur këtë “udhëtim” me një ekspozitë nga punimet, të cilat u krijuan aty.

Nata e tretë përmbyllëse e festivalit të 22 “Këngë Jeho”, solli në skenë artistët që perfomuan për kënaqësinë e publikut disa pika të përzgjedhura muzikore, që u vlerësuan nga ana e Jurisë profesionale prej 4 anëtarësh, e përbërë nga Ermir Dizdari-kryetar, Përparim Tomçini, Dilaver Kryeziu dhe Vait Nasufi anëtar. Edhe këtë vit, nuk mungoi kontributi dhe pjesëmarrja e artistëve shqiptar nga “Unionin Artistik i Kombit Shqiptar” që drejtohet nga drejtuesi i këtij asociacioni Azgan Haklaj. Në natën e tretë përmbyllëse, para publikut në skenë u ngjitën SHKA-të: “Valët e Liqenit”-Ladorishtë, “Jahi Hasani” Çegran-Gostivar, “Shpresa”-nga Veleshta dhe në përmbyllje të këtij edicioni u paraqiten anëtarët e grupit “Bashkimi Kombëtar” nga SHBA-të me disa pika karakteristike. Këtë natë të tretë dhe përmbyllëse, edhe pse ishte paraparë pjesëmarrja e SHKA “Jehona” nga Tërnoci, ata nuk ishin këtë mbrëmje, për shkaqe objektive për të cilat e kanë njoftuar Drejtorinë e festivalit. Miq të kësaj nate përmbyllëse ishin disa këngëtarë si: Artan Kola, Hatibe Lushi, Liljana Stafaj dhe vulën ia dhanë këngës së pastër shqiptare dueti Besiana Mehmeti dhe Shkodran Tolaj. Juria e festivalit, edhe

Përhapja e kinemave në natyrë

Mbyllet festivali i 22-të i

“KËNGË JEHO” Edhe këtë vit, nuk mungoi kontributi dhe pjesëmarrja e artistëve shqiptar nga “Unionin Artistik i Kombit Shqiptar” që drejtohet nga drejtuesi i këtij asociacioni Azgan Haklaj. Në natën e tretë përmbyllëse, para publikut në skenë u ngjitën SHKA-të:

pse festivali ishte me karakter revial, nderoi me mirënjohje të gjitha shoqëritë për ndonjë nga pikat e prezantuara, ndërsa Drejtoria e festivalit ndau mirënjohje të gjitha shoqërive pjesëmarrëse. Në fund, prezantuesja Premtime Zylali ftoi në skenë drejtorin e festivalit Zini Jusufi, që me një fjalë rasti të shpallë mbylljen e siparit të festivalit, që e bëri në prani të stafit të Drejtorisë, artistëve në skenë, dhe publikut të shumtë në sheshin “Nënë Tereza”. Regjia skenike e këtij festivali i është besuar Jeta Hani-Allës, ndërsa skenografinë e ka bërë Sezair Qyra.

SALMAN RUSHDIE:

estivali Ndërkombëtar i librit në Edinburgh ka pasur të ftuar edhe shkrimtarin e njohur Selman Rushdie. Në këtë festival, ndërsa është pyetur mbi jetën e tij, ai ka dhënë një pasqyrë të jetës nën mbrojtjen policore. Salman Rushdie ka thënë se gjatë periudhës në mbrojtjen e policisë jeta në atë kohë i dukej “një rutinë komike”. Shkrimtari ka folur edhe për botimet e tij. Ai ka treguar se nuk kishte asnjë parandjenjë për stuhinë që do ta priste botimin e “The Satanic Verses”. “Njerëzit të cilët ishin besimtarë konservatorë myslimanë nuk i kanë pëlqyer ndonjë nga librat e mi, kështu që unë prisja që ata të mos donin atë dhe mendimi im ishte, “Pra, çfarë?” Në përgjithësi, në qoftë se ju nuk doni të lexoni një libër atëherë mos e lexoni: kjo është arsyeja pse janë të gjitha këto libra në librari për ju, për të zgjedhur çfarë dëshironi ”, citohet të këtë thënë Salman Rushdie. Shmangia me dekada të gjata në paraqitje publike, intervista dhe refuzimi i tij për ta filmuar apo fotografuar, i ka dhënë atij një reputacion misterioz, pothuajse mitik.

Jeta në fshehtësi, një rutinë komike

Mbi një gjysëm shekulli më parë, kishte 4 mijë kinema me ekranet jashtë në natyrë. Në Shtetet e Bashkuara dhe të shihje një film nga makina ishte një mënyrë popullore për të kaluar një mbrëmje. Por me numrin e këtyre kinemave të reduktuara në vetëm disa qindra, një lloj i ri kinemaje në natyrë po përhapet në gjithë vendin. Korrespondentja June Soh na tregon se shkuarja në një kinema të hapur, është një formë e re argëtuese në verë për shumë dashamirës filmash. Një ekran i madh është duke u ngritur në një park në qendër të qytetit Roslin, në Virxhinia, në periferi të Uashingtonit. Zonja Brynne Magaziner erdhi herët me burrin e saj. “Ne përpiqemi për të ardhur të paktën dy herë çdo verë. Është bukur të jesh jashtë kur koha është e bukur dhe të shohësh një film. Dhe kjo është falas.” Nick Donner erdhi me miqtë. “Mua më pëlqen aspekti shoqëror i të qenurit me miqtë, duke parë filma që unë nuk kam parë për një kohë të gjatë. Është çlodhëse të jesh këtu.” Grupi “Përmirësimi i Biznesit të Qarkut në Roslin”, i njohur si BID, filloi Festivalin e Filmit Jashtë në vitin 2007. Ky festival shfaq një film falas çdo të premte kur moti është i bukur. Zonja Lee Anne McLarty është drejtorja në detyrë e komunikimeve për këtë grup. “Ne dëshironim me të vërtetë të ndryshojë perceptimi që kanë njerëzit për qytetin tonë. Dhe kështu që, ofron edhe përvoja të reja dhe argëtim kulturor se Roslin po njihet gjithnjë e më shumë për to, përveç të qenurit një qendër biznesi.” Mesatarisht, zonja McLarty thotë se rreth një mijë njerëz vijnë çdo natë për filmin. “Ka shumë profesionistë të rinj, punonjës të rinj dhe banorë nga Arlingtoni dhe zonat përreth që vijnë nga Uashingtoni. Ata vijnë edhe nga qytetet e tjera të Merilendit dhe Virxhinias.” Gjatë viteve të fundit, shfaqja e filmit në natyrë është mbajtur nëpër parqe, vende të boshatisura dhe qendra tregtare në gjithë vendin. Shumë prej tyre janë pjesë e nismave për zhvillim dhe rigjallërim. Grupi tjetër Ekrani Veror i Masaçusetsit të Veriut filloi shfaqjen e filmave gjashtë vite më parë. Rachel Davis është drejtorja e marketingut për këtë grup. “Kur e nisëm programin, nuk kishte shumë hapësira për shkak të ndërtimeve. Përreth kishte disa lagje banimi. Pra, kjo ishte me të vërtetë një mundësi për të sjellë njerëzit së bashku dhe për të ofruar një vend mbledhjeje për komunitetin”. Pak shi nuk i shkurajon spektatorët ... edhe kamionët që shesin ushqime janë këtu për ata të cilët duan diçka për të ngrënë para se të fillojë filmi. Për disa, filmat në natyrë u kujtojnë kinematë e kohëve të shkuara, të rinisë së tyre. “Kjo krijon pak a shumë të njëjtën atmosferë si kinematë në natyrë. Ne mund të sjellim miq, verë, ushqim të mirë, dhe të shohim filmin së bashku”. Dëshira e ringjallur e amerikanëve për filmat në natyrë e bën Stephen Bastas më të zënë me punë. Ai është bashkë-pronar i Moonflics, një kompani e cila merr me qira ekranet në natyrë për filmat. Bastas thotë se shtatë anëtarët e grupit të tij i vendosin ekranet në vende të ndryshme, kryesisht në zonën e Uashingtonit çdo ditë gjatë stinës së verës. “Puna po na ecën mjaft mirë. E kemi dyfishuar biznesin në fakt gjatë dy viteve e gjysëm të kaluara, dhe shpresojmë që ky ritëm të vazhdojë. Dhe duket se ashtu do të jetë. “Arsyeja është se shumë frekuentues thonë se nuk ka asgjë më të bukur se sa të shohësh një film në një mbrëmje të freskët verore nën yje.

Londër, ekspozitë me veprat e Bob Dylan

Riad Ymeri, në operën “Tannhauser”

enori Riad Ymri është një nga zërat e vlerësuar në skenën operistike shqiptare. Ai ka sjellë për publikun role dhe personazhe nga më të ndryshmet. Së fundi, tenori gjendet në Prishtinë, pasi është në përgatitjet e fundit për një udhëtim në SHBA, që do të jetë në lidhje me një masterclass dhe koncerte, që vijojnë si vazhdim i punës të këtij masterclassi në Pennsylvania. Përsa i përket angazhimeve të tij gjatë vjeshtës, edhe në Shtator, Ymeri do të jetë në Amerikë e më pas, menjëherë pas kthimit në Tetor do të fillojë punën për përgatitjen e rolit në operën “Tannhauser” të kompozitorit gjerman R.Wagner. Pjesa do të vihet për herë të parë në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit, me rastin e festimeve të përvjetorëve të kompozitorëve të mëdhenj në gjithë botën: Vagner dhe Verdi.

“National Portrait Gallery” në Londër do të jetë kuratore e ekspozitës së parë në Britaninë e Madhe të portreteve të punuara nga këngëtari Bob Dylan. Një seri prej 12 punimesh në pastel, një përzierje mes karaktereve fiktive dhe reale, do të ekspozohen në muze. Këngëtari 72 vjeçar, i cili ka vizatuar dhe skicuar që nga fëmijëria, vetëm vitet e fundit ka filluar të ekspozojë punën e tij shumëvjeçare. Imazhet nga ekspozita e titulluar “Bob Dylan: Face Value” nuk kanë qenë të publikuara më parë. Ekspozita do të jetë e hapur nga 24 Gushti i këtij viti deri më 5 Janar të vitit të ardhshëm.

« SPECIALE

ë Egjipt po rritet numri i viktimave pas ndërhyrjes së autoriteteve, që përdorën mjete të blinduara, buldozerë, gaz lotsjellës dhe snajperë për të shpërndarë dy kampe me protestues që mbështetnin presidentin e përmbysur Mohamed Morsi. Kombet e Bashkuara thonë se qindra njerëz janë vrarë ose plagosur. Vëllazëria Myslimane e quajti operacionin e forcave të sigurisë një masakër dhe tha se numri i të vrarëve është 500. Në kampe qëndronin mbështetësit e ish-presidentit Mohamed Morsi, që u rrëzua nga pushteti në fillim të korrikut. Autoritetet deklarojnë se 149 persona janë vrarë dhe 1403 janë plagosur, por lëvizja Vëllazëria Myslimane thotë se viktimat janë disa qindra. Dëshmitarët dhe gazetarët e huaj njoftojnë se forcat e rendit hapën zjarr me armë automatike, ndërkohë që televizioni shtetëror egjiptian transmetoi pamje të mbështetësive të Morsit duke përdorur armë kundër forcave të sigurisë. Ministria e Brendshme tha se forcat e saj përdorën vetëm gaz lotsjellës, por u bënë objekt i të shtënave që erdhën nga kampet e protestuesve. Trazirat u përhapën edhe në qytete të tjera. Operacionet filluan në orët e para të mëngjesit. Ndërhyrja kishte si synim largimin e protestuesve nga sheshi “Nahda” të Kajros si dhe nga një kamp tjetër i madh proteste në sheshin “Rabaa al-Adawiya” në anën tjetër të qytetit. Ministri i Jashtëm gjerman Guido Westerwelle bëri thirrje që t’i jepet fund dhunës dhe të lejohen protestat paqësore. “U bëjmë thirrje të gjitha forcave politike t’i kthehen dialogut e negociatave dhe të evitojnë përshkallëzimin e dhunës. Çdo gjakderdhje e mëtejshme në Egjipt duhet të parandalohet”, - tha Westerwelle. Presidenti i Turqisë, Abdulla Gul, tha se ndërhyrja e armatosur kundër civilëve në Egjipt është krejt e papranueshme. Lajmërimi Një portal egjiptian lajmesh njoftoi se disa prej islamikëve vendosën të tërhiqen, pasi u njoftua se evakuimi i dy kampeve ishte bërë i pashmangshëm. Sidomos gratë ishin larguar nga çadrat që herët në mëngjes. Pjesëmarrësit e tjerë të aksioneve të protestave po bëjnë rezistencë. Ata kanë zënë pozicion në barrikadat në hyrje për të zmbrapsur sulmet e mundshme të policisë. Fillimisht policia donte ta shmangte shpërndarjen e kampit me dhunë nga frika e numrit të madh të viktimave në përleshjet midis forcave të sigurisë dhe islamikëve. Trazira Në shumë rrugë të Kajros gjatë natës pati përleshje mes islamikëve, forcave të sigurisë dhe kundërshtarëve të Morsit. Policia përdori gaz lotsjellës për të shpërndarë kundër-

E enjte 15 gusht 2013 •

Masakër në Egjipt,

vriten 150 përkahës të Morsit

Midis të vrarëve dhe një kameraman britanik i televizionit “Sky News”

Presidenca e Egjiptit shpall gjendjen e jashtëzakonshme

shtarët. Ne përleshje u vra të paktën një person. Në lagjen “Gizeh” është qëlluar me armë, por sipas Vëllazërisë Myslimane protestuesi ishte qëlluar nga policia civile. Vëllazëria Myslimanë kërkon rivendosjen e ish-presidentit Morsi, të rrëzuar më 3 korrik. Ndërkohë udhëheqja e re e konsolidoi pushtetin edhe në provinca. Para presidentit të për-

kohshëm Adli Mansur bënë betimin 20 guvernatorë të rinj. Guvernatorët e emëruar nga Morsi u zëvendësuan të gjithë, me përjashtim të katër prej tyre. Disa bloger egjiptianë u ankuan se në mesin e guvernatorëve të rinj janë shumë ish-ushtarakë dhe njerëz që kanë bërë karrierë në regjimin e presidentit Hosni Mubarak, të rrëzuar në vitin 2011.

Presidenca e Egjiptit ka shpallur gjendjen e jashtëzakonshme pas masakrës që ndodhi kur forcat e sigurisë bastisën kampet e protestuesve në Kajro. Gjendja e jashtëzakonshme fillon në 16:00 me orën lokale dhe do të zgjasë për një muaj. Në orët e para të mëngjesit të së mërkurës buldozerë të armatosur hynë thellë në kampin kryesor të protestuesve, që ishte ngritur jashtë xhamisë “Raba al Adawiya” në lindje të Kajros. Autoritetet deklarojnë se edhe kampet e tjera të protestuesve në sheshin “Nahda” tani janë boshatisur. Të dhëna për një gjakderdhje masive dolën nga kampet e protestuesve, me gazetarët që raportonin se të plagosurit po trajtoheshin pranë të vdekurve në tenda spitalore. Gazetarët thonë se mes viktimave ishte dhe vajza 17-vjeçare e një lideri të Vëllazërisë Myslimane. “Asma el Beltagy u qëllua në kurriz dhe në gjoks”, - tha vëllai i saj. Ndërkohë një kameraman që punonte për “Sky News”, Mick Deane, është vrarë gjithashtu gjatë akteve të dhunës. Së fundi vijnë të dhëna edhe për manifestime në zona të tjera të Egjiptit. Ende nuk është e qartë se sa viktima janë regjistruar në operacionet e forcave të sigurisë në Kajro. Shifrat ndryshojnë dhe verifikimi ka qenë i pamundur. Khaled Ezelarab, një gazetar për shërbimin arab të BBC-së, deklaroi se kishte numëruar të paktën 50 trupa në tendat spitalore rreth xhamisë “Raba al Adawiya”. Ndërsa “Ikhwanonline”, faqja e internetit e Vëllazërisë Myslimane, që mbështet protestat, njofton se janë vrarë mbi 800 persona. Ministria e Shëndetësisë ka bërë të ditur se bilanci zyrtar i viktimave është ngjitur në 149, ndërsa Ministria e Brendshme ka mohuar se vdekjet janë shkaktuar nga forcat e sigurisë duke qëlluar me armë zjarri. Protestat e mbështetësve të Morsit nisën pasi qeveria e re ushtarake emëroi gjatë së martës një grup gjeneralësh si guvernatorë të provincave, duke shtuar frikën e një rikthimi në autoritarizmin e ish-presidentit Hosni Mubarak. Në të njëjtën ditë policia egjiptiane përdori gaz lotsjellës për të shpërndarë turmat e mbështetësve të presidentit të burgosur gjatë një marshimi në qendër të Kajros.

SPORT • E enjte 15 gusht 2013

Të rinjtë nderojnë De Biazin E suksesshme ka qenë prova e kombëtares sonë me Armeninë. Përfaqësuesja kuqezi ka fituar 2-0 dje në “Qemal Stafa” ndaj asaj të Armenisë me gola të Valdet Ramës dhe Ergys Kaçes

suksesshme ka qenë prova e kombëtares sonë me Armeninë. Përfaqësuesja kuqezi ka fituar 2-0 dje në “Qemal Stafa” ndaj asaj të Armenisë me gola të Valdet Ramës dhe Ergys Kaçes. Në një ndeshje të dominuar totalisht nga kombëtarja jonë, trajneri De Biazi ka marrë sinjale pozitive nga shumica e lojtarëve të rinj që ai ka provuar.

Ndeshja Që në fillim të ndeshjes përfaqësuesja jonë është shfaqur me shumë dëshirë në fushë. Pavarësisht ndryshimeve të shumta që trajneri De Biazi kishte bërë në formacion, lojtarët tanë gjendeshin mjaft mirë me njëri-tjetrin. Migjen Basha në qendër të mesfushës i mbështetur nga Abrashi kanë funksionuar mirë në lojën shkatërruese dhe po aq mirë edhe në hapjen e lojës sulmuese. Po kështu edhe loja nga krahët ka qenë efikase për kuqezinjtë, ku Valdet Rama e Ansi Agolli në të majtë dhe Odise Roshi e Dallku në të djathtë, kanë depërtuar shpesh, duke sjellë pështjellim në mbrojtjen kundërshtare. Armenët të gjendur nën presion nga kuqezinjtë janë përpjekur që të mbrohen me forca të shumta, por goli për tanët nuk ka vonuar. Në minutën e 21-të, pas një aksioni të gjatë, topi përfundon në krahun e majtë, në hyrje të zonës, aty ku Valdet Rama ka goditur me të parë fort, topi është devijuar paksa nga një mbrojtës dhe ka përfunduar në rrjetë, 1-0. Edhe pas shënimit të golit kuqezinjtë nuk e kanë ulur ritmin, madje quke qenë se armenët janë hapur, rastet kanë qenë më të shumta. Në harkun kohor të pak minutave të dy ekipet kanë qenë pranë golit. Në minutën e 30-të Odise Roshi ka depërtuar furishëm nga krahu i djathtë, duke futur një top paralel me portën, por Edmond Kapllani, edhe pse është zhytur, nuk ka mundur ta godasë me kokë, për ta shtyrë në portën e boshatisur. Dy minuta më pas Armenia ka rastin e saj të parë, por Etrit Berisha ka treguar klasin e tij, duke grushtuar një goditje nga 3 metra pranë portës. Në 33’ Dallku ka avancuar në qendër si një mesfushor i mirëfilltë dhe ka dhënë një asist të artë për Kapllanin, por sulmuesi ynë bllokohet në çastin e fundit. Në 34’, pas një goditje këndi Januzaj godet bukur me kokë, por portieri i Armenisë ka grushtuar instinktivisht dhe topi ka përfunduar paksa jashtë. Me fillimin e pjesës së dytë De Biazi ka

SHPRESA PËSON HUMBJEN E TRETË Përsëri humbjen për përfaqësuesen tonë U 21. Kuqezinjtë e drejtuar nga Skënder Gega kanë humbur dje në Vlorë, 0-1 nga Austria. Kjo është humbja e tretë në po kaq ndeshje të ekipit tonë Shpresa, që ka humbur më parë nga Hungaria 1-2 dhe 1-4 nga Bosnjë Hercegovina. Dje në vlorë kuqezinjtë e vegjël kanë luajtur mirë, por sërish kanë dalë pa pikë nga fusha. Goli i austriakëve u shënua në minutën e 54-t dhe mban autorësinë e Zulj. Me disa ndryshime në përbërje, ku spikaste në të djathtë të mbrojtjes Elseid Hysaj, edhe kontingjent i kombëtares së madhe, trajneri Gega ka kërkuar të mos dalë i mundur kësaj here, por nuk ia ka arritur. E kanë nisur me vrull dhe me këmbëngulje këtë 90-minutësh kuqezinjtë tanë, por me kalimin e minutave kanë qenë të detyruar të pranojnë epërsinë e Austrisë, sidomos në mesfushë dhe detyrat ofensive. Miqtë dalin rrjedhshëm nga të dy krahët dhe janë të rrezikshëm në aksionet e tyre. Në krahun tjetër, Shqipëria e ka të vështirë të dalë nga gjysmëfusha e vet, të ndërtojë aksione të qarta dhe të koordinojë si duhet repartet me njëri-tjetrin. Spikat në qendër të mbrojtjes Gjokaj, i cili me ndërhyrjet e tij vendimtare eviton topat e lartë e tepër të rrezikshëm të miqve në zonë. Pjesa

bërë dy ndërrime. Kas dalë Teli dhe në vendin e tij në qendër të mbrojtjes është futur Mavraj dhe është futur edhe Andi Lila në vend të Valdet Ramës. Ritmi i fillimit të pjesës së dytë ka qenë shumë më poshtë se ai i së parës. Lojtarët tanë nuk ushtrojnë më atë presion si në të parën dhe aksionet sulmuese tashmë bazohen më shumë në topat e gjatë, se sa në lojën e shpejtë. Nga ana tjetër Armenia ka vazhduar të jetë më shumë e kujdesshme në lojën mbrojtëse, duke menduar pak për sulmin. Minuta e 56-të veçohet për faktin se De Biazi hedh në fushë Shkëlzen Gashin, i cili debuton në këtë mënyrë me fanellën kuqezi. Po kështu futet edhe Gjasula. Nuk ka vonuar dhe në 64’ Gashi ka synuar portën, kur godet kryeredaktor BRAHIM SHIMA

S T A F F

zv/kryeredaktor: ARMAND MAHO MARIGLEN MULLA

tjetër e skuadrës kuqezi është fragmentare dhe angazhohet më së shumti në veprime individuale. Pavarësisht epërsisë së miqve, pjesa e parë mbyllet me rrjeta të paprekura. Pjesa e dytë nis me nga një zëvendësim për të dyja skuadrat. Për tanët, Gega nxjerr nga fusha Taipin, e ndëshkuar me karton të verdhë në minutën e 31-të dhe aktivizon shkodranin Hasani. Me këtë lëvizje, trajneri i kuqezinjve tenton t’i japë më shumë kreativitet dhe fantazi mesfushës, për të ndërtuar aksione më të rrezikshme në drejtim të portës austriake. Mirëpo, në këtë rast pritshmëritë nuk rezultuan pozitive. Në minutën e 54-t Austria shënon golin e avantazhit. Gega hedh në fushë edhe Kavazajn, por sërish goli mbeti vetëm një dëshirë, sepse prapavija mike u tregua tepër vigjilente karshi sulmit tonë të paqartë dhe konfuz në ato raste që iu paraqitën. Kështu edhe kualifikuesja e tretë mbyllet me humbje për përfaqësuesen tonë U 21, që ka mbetur në vend të fundit pa asnjë pikë. Kjo ishte ndeshja e tretë kualifikuese e Grupit 4, e vlefshme për Kampionatin Europian të 2015-ës. Kujtojmë se ekipi ynë ndodhet në Grupin 4 së bashku me Spanjën, Hungarinë, Austrinë dhe Bosnjë-Hercegovinën.

fuqishëm, por topi del paksa jashtë. Një minutë më pas De Biazi heq Bashën dhe fut në lojë Ergys Kaçen. Mesfushorit të PAOK-ut i kanë mjaftuar pak minuta në fushë për të mrekulluar të pranishmit në “Qemal Stafa”. Në minutën e 67’ Kaçe në ecje e sipër ka goditur nga 18 metra dhe topi pasi është ka prekur pak traversën ka përfunduar në rrjetë, 2-0. Një gol i mrekullueshëm. Në minutat në vazhdim epërsia e kombëtares sonë nuk është vënë asnjëherë në diskutim. Edhe pse loja ka një ritëm të ulët, kuqezinjtë kanë kontrollin total të lojës, por në fazën finale nuk janë krijues. Një goditje e Andi Lilës e grushtuar nga portieri i Armenisë në 79’ është rasti i vetëm për t’u përmendur në këto minuta të mbetura.

Epilog Rezultati dhe loja e kësaj ndeshje miqësore kanë lënë një shije pozitive. Pavarësisht se kundërshtari nuk tregoi ndonjë nivel të lartë, ajo që tregoi skuadra jonë ishte çka pritej. Lojtarët e rinj kanë treguar shenja pozitive, madje disa prej tyre si Abrashi, madje edhe Kaçe në ato pak minuta që luajti, i kanë demonstruar De Biazit se mund të mbështet tek ata në të ardhmen. Mund të ngrihen disa pikëpyetje për sulmin, pasi Januzi, që luajti 90 minuta dhe Kapllani e Gashi që luajtën më pak, nuk shfaqën agresivitetin e efikasitetin e kërkuar nga ta. Gjithsesi fitorja dhe paraqitja e mirë janë ajo që duhej në prag të sfidës së rëndësishme me Slloveninë për eliminatoret e Botërorit.

politika: ERVIN KOÇI, OLI XHILAGA ekonomia: BRIKENA DERVISHAJ sociale: ERTA BODE rrethet: BLERINA SPAHO kronika: MARIGLEN MULLA kultura: BLERINA GOCE design&layout: DANIEL PRIFTI, GËZIM DUZHA

ADRESA: RR. DULL KETA, NR. 5. (RR. E DIBRËS), TIRANË

Champions League, UEFA përjashton Metalist Kharkiv, kthen PAOK-un UEFA ka përjashtuar skuadrën ukrainase Metalist Kharkiv nga Liga e Kampioneve. Ukrainasit do të përballeshin me Shalken në play-off më 21 dhe 28 gusht, por UEFA i ka përjashtuar dhe tani vendin e tyre do ta zërë PAOK-u i eliminuar pikërisht nga ukrainasit e Metalistit në turin e tretë. Por Metalisti mund të mos jetë skuadra e vetme që përjashtohet nga Champions, pasi të njëjtin fat me të mund të ketë dhe Fenerbahçe. Metalisti është skualifikuar për shkak se është përfshirë në fiksim e një ndeshje në kampionatin vendas përballë Lvivit në vitin 2008. Vendimi i EFA-s është marrë dje në mesditë dhe në komunikatën e saj thuhet: “Në përfundim të ekzekutimit të procedurave disiplinore kundër Metalistit është vendosur që klubi ukrainas të përjashtohet nga Liga e Kampioneve”. UEFA gjithashtu ka bërë me dije se Metalisti ka të drejtë të apelojë këtë vendim në gjykatën e arbitrazhit sportive (CAS) në Lozanë. Metalisti sipas shortit duhej të përballej me Shalken në play-off në Gelsenkirshen të mërkurën e ardhshme. Ndërkohë që me këtë vendim gjithçka është komplikuar dhe nuk dihet se çfarë do të ndodhë me Shalken. Shalke dhe PAOK Janë dy skuadrat e prekura nga ky vendim i dhënë nga UEFA veç Metalistit, Shalke dhe PAOK-u. deri në drekë nuk dihej se çafër do të ndodhte. Varianti i parë është që UEFA të kthente në Champions, PAOK-un, që u eliminua nga ukrainasit në turin e tretë në Champions. Por një variant tjetër ishte ai që i mundësonte Shalkes të kualifikohej direkt në fazën në grupe pa zhvilluar ndeshje play-off. Por pasdite ka ardhur dhe vendimi shoqërues i përjashtimit të Metalistit që kthen PAOK-7un në garë për Ligën e Kampioneve. Kështu skuadra helene ku aktivizohet mesfushori i kombëtares shqiptare Ergys Kaçe do të luajë në play-off në Champions përballë gjermanëve.

Martino trajner i Barçës, sepse lojtarët nuk donin Luis Enriken “Punto Pelota” ka zbardhur të gjithë historinë që çoi në caktimin e Tata Martinos si trajner të Barcelonës. Gjithçka ka nisur mëngjesin e 16 korrikut, ish-trajnerit i Barçës, Tito Vilanova ka zhvilluar një takim me presidentin Sandro Rosell. Në këtë takim Tito i ka komunikuar presidentit të Barcelonës vendimin për t’u larguar, pasi dëshiron të merret me kurimin e sëmundjes së tij. Pas këtij takimi mes Vilanovës dhe Rosellit, pasdite drejtori Zubizarreta nxitoi të bënte të ditur se trajneri i ri i kampionëve të Spanjës do të ishte Luis Enrike. Tre orë pas daljes së parë, Zubizareta shfaqet sërish para mediave duke ndryshuar formulimin e deklaratës duke nënvizuar se Luis Enrike ishte i gatshëm të firmoste për Barcelonën. Në këtë moment në lojë futet skuadra. Një pjesë e saj ishte pro caktimit të Luis Enrikes në krye të Barcelonës. Por kishte dhe një grup shumë të fortë të udhëhequr nga Mesi që ishin kundër kësaj lëvizje. E teksa Luis Enrike priste një telefonatë nga Rosell për t’i komunikuar vendimin për të drejtuar Barcelonën, tre ditë më vonë klubi zyrtarizon trajnerin Tata Martino. Luis Enrike ka mbetur i zhgënjyer nga ky vendim, ndërsa Zubizarreta është shfajësuar duke deklaruar se deklarata e tij ishte thjesht personale dhe nuk përfaqësonte mendimin e klubit.

Mançester Siti kërkon Pepen Mançester Siti vazhdon të kërkojë një mbrojtës cilësor dhe me eksperiencë. Sipas gazetave spanjolle trajneri i Sitit, Manuel Pelegrini i ka kërkuar drejtuesve të bëjnë çmos të sjellin mbrojtësin e Realit, Pepe në Mançester. Megjithatë nëse Siti dëshiron vërtet mbrojtësin e Realit, atëherë duhet të derdhë në arkën e madrilenëve rreth 30 milionë euro.

menaxhere marketingu: ELIGERTA DYRMISHI cel: 067

20 62 200

e-mail: eligertad@yahoo.com

www. gazetametropol.com e-mail: gazetametropol@yahoo.com

« hipotekat

E hënë 5 gusht 2013 •